hæmus - Libraria pentru toti
hæmus - Libraria pentru toti hæmus - Libraria pentru toti
Në rrafshin e shqiptimit poetik, vuajtja e dashurisë në qenësinë e saj është një dhimbje e lumtur, një dhimbje që ndryshon nga çdo dhimbje tjetër njerëzore, sepse përjetohet si dhimbje e ëmbël, që Lasgushi e ka poetizuar si: “këngë e vaj bashkuar”. Ai ka shkruar: “Gjeneza – më precizërisht: ekzistimi i ‘magjisë dhembëse”: qenia e gazit helmplot, që fshihet domosdoshmërisht në gjirin e dashuronjësve, e ka mburimin e thellë. Ky mburim rrjedh nga natyra e dashurisë . . .” 6). Kjo “këngë e vaj bashkuar” tek poezia e Sulkuqit është një ndjenjë e dëshiruar: “Mos ma zgjo ëndrrën, / dua të dhembë”; ose: “Paguajmë shtrenjtë, / sa shtrenjtë paguajmë / të na dhembë”. Në një poezi tjetër thuhet: “mos ma fshih lotin, lëre të rrjedhë.” Ka aq e aq vargje të bukura rreth këtij aspekti të përjetimit të dashurisë. Përvijohen dy polet ndjenjësore të dashurisë: gëzimi dhe trishtimi, gazi dhe vaji, dhimbja dhe kënaqësia. Tek Sulkuqi, mbizotëron poli i dhimbjes. “Po të mbledh / ditët e dashurisë, / më dalin shumë më pak se një pikë loti. / Po të mbledh / hapësirat e dhimbjes, / kam frikë mos më mbytet globi”. Gjithësesi, edhe pse në më pak vargje, dashuria ekzaltohet edhe si ndjenja më e lumtur, si sublimitet i këtij pasioni universal të njerëzimit: Aty ku buzët vure ti, Po pi burim – burimburuar . . . M’u deh, o shpirt, me dashuri, Prej ëndrrës që më mbeti zgjuar . . . ! Buronja borën po e pi, Ku pijmë të dy të dashuruar . . . Aty ku buzën vure ti Po pi burim të kthjellëruar . . . Nuk janë të pakta motivet që sendërtojnë lumturinë e magjinë e kësaj ndenjeje, sublimitetin e saj. Në to dashuria përjetohet më tepër si ëndërr se sa si realitet, më tëpër si dëshirë se sa si realizim. Kështu poezia e Sulkuqit fiton, ndonjëherë, nota platonike dhe përmasa universale. Ajo në këto raste ecën plotësiht në shtigjet lasgushiane. Jo vetëm dhimbje e dëshiruar, e ëmbël, dashuria, duke qenë burimi, gjeneratori që vë në lëvizje jetën, forca që e mban gjallë atë, është edhe një dhimbje e nevojshme dhe e domosdoshme: “Nëse më zgjon sot e pas-mot / me heshtje-dhimbje, dashuri, / të kthehem gjethëz në stinë pa mort, / ku edhe dimri fal rini.” (“Zotin e bëj të flas me zë”). * * * 216
Një tis i tejdukshëm sensualiteti, i endur mes ëndrrës dhe zhgjëndrrës, mes dëshirës dhe bëmës, mes fantazisë dhe realitetit, përbën një risi tjetër të vyer për letërsinë tonë erotike, që poetja Sulkuqi e ka realizuar me sukses. Më së tepërmi është një frymë sensualiteti që vibron aty-këtu, një shkëndijëzë që feks mbi motivet erotike. Në raste të tilla, realiteti jetësor në vetëdijen artistike të autores krijon një realitet përfytyrues poetik, që bart ide e mesazhe aq të këndshme, të bukura e të hijshme për një poezi femërore. Në këto motive dritësohet një feminitet intim që rrallë ndeshet në letrat tona. Duhet thënë se që në krye të herës, kur filloi të lavrohet lirika erotike në gjirin e letërsisë sonë, asaj nuk i kanë munguar notat sensuale; por ajo ka pasqyruar kufizimet e kohës dhe duke qenë kultivuar vetëm prej poetëve burra, i ka munguar deri vonë vizioni femëror i trajtimit. Edhe në poemthin erotik “Bukuria” të Naimit, sado që tek ai mbizotëron botëkuptimi panteist dhe femrës i janë veshur atribute hyjnore, nuk mungojnë ngjyrimet semantike sensuale. I dashuruar marrëzisht, Naimi prehet duke puthur këmbët “mëkatare” të së dashurës: Baltë e pluhur do të bëhem Të më shkeli këmbë e saj E të prehem duke puthur Atë këmbë pasandaj. Duke ecur i tëri në gjurmët e Naimit, por duke e zëvendësuar sfondin panteist me një sfond magjepës fshatarak, Lasgushi në poezinë “Ti po vjen që prej së largu”, ka kënduar: Ti po vjen që prej së largu magjiplotë-e dalëngadalë. Ti po vjen që prej së largu duke shkitur mbi lëndina. Nënë thembërzat e tua përgëzohet trëndelina, Shtrihet luleja mitare e zëmbakut që t’u fal. E si shkon me hap të matur më pushton një dhëmbshuri: Do të tretem të kullohem në kalim të këmbës s’ate, T’i pushtoj i llaftaruar ato hapëza mëkate . . . Ndërsa, duke poetizuar në frymë popullore, në poezinë e titulluar “Balladë”, në gojën e vashës na ka dhënë pasazhe të gjera sensualiteti: Trim më more-edhe më shtrove, Trim më ngrove-e më pushtove’ Trim më puthe-e më mbarove’ Trim o trim seç trimërove. 217
- Page 165 and 166: Hë, ç’më deshët? Më thanë s
- Page 167 and 168: ligështoi edhe më keq. Ndoshta t
- Page 169 and 170: REGJISORI (Regjisori, nga vendi ku
- Page 171 and 172: gjendej ajo fuqi për ta dashur jet
- Page 173 and 174: MAESTROJA (Nga prapaskena) Skena ë
- Page 175 and 176: MISIONARI Të urtët gjithmonë e p
- Page 177 and 178: REGJISORI (Nga i njëjti vend, nga
- Page 179 and 180: MAESTROJA Në vijim të bisedës q
- Page 181 and 182: (Errësohet skena) V. (DASHNORËT E
- Page 183 and 184: Mos pyet. Bardhyli kish dëgjuar p
- Page 185 and 186: MAESTROJA Para pritjes, apo pas pri
- Page 187 and 188: OAZI I PËRKTHYESIT OAZA TRADUCĂTO
- Page 189 and 190: MEDALION TRAIANUS (TRAIAN VASILCĂU
- Page 191 and 192: Sunt mulţumit că pot s-alerg spre
- Page 193 and 194: Duce-m-aş şi tot aş merge, Flori
- Page 195 and 196: Skeletet tona në litar i varin Ne
- Page 197 and 198: Nga erdhi teprica, s'e di. Jashtbre
- Page 199 and 200: ALISA VELAJ Scrisă pe sticlă (E s
- Page 201 and 202: Fără culoare (Pa ngjyrë) Fără
- Page 203 and 204: Mă plimb pierdută pe malul aceste
- Page 205 and 206: do isha i mirëpritur në botën q
- Page 207 and 208: parë letrare ku pasqyrohet terrori
- Page 209 and 210: Johan Mortiz është liruar, më n
- Page 211 and 212: ishin të papërfytyrueshme, deri e
- Page 213 and 214: Lirika erotike në letërsinë shqi
- Page 215: leksemë ka fituar një konotacion
- Page 219 and 220: përjetimeve të tilla, të cilat p
- Page 221 and 222: shpirtërore, po edhe subjektive, q
- Page 223 and 224: mëparshëm: “Të të puth në sh
- Page 225 and 226: Nëpër zgjime - / zgjoj e zgjohem
- Page 227 and 228: JALEA ISMAILOVA Literatură român
- Page 229 and 230: Agheran şi basmele populare român
- Page 231 and 232: cu capac de argint” de Nefzat Ius
- Page 233 and 234: Азербайджанский чи
- Page 235 and 236: олицетворяют как м
- Page 237 and 238: произведений Эмине
- Page 239 and 240: годы культурно-нау
- Page 241 and 242: Une caractéristique des connecteur
- Page 243 and 244: qoftë, ose…ose, si…si…en alb
- Page 245 and 246: La présence de mais dans (6) n’
- Page 247 and 248: La polyvalence des connecteurs en g
- Page 249 and 250: Presentation of a project, in: Aijm
- Page 251 and 252: si funksion të strukturojnë tekst
- Page 253 and 254: Nisur nga kritere formale klasifiki
- Page 255 and 256: here së bashku. Kështu, lidhëzor
- Page 257 and 258: - Numërues: premièrement…deuxi
- Page 259 and 260: përshkruajmë dallimet dhe ngjashm
- Page 261 and 262: (AUTO)PORTRET Krisje… Bisedë me
- Page 263 and 264: njerëzore që udhëtonte pa pushua
- Page 265 and 266: predikues të shumtë, i blinte me
Një tis i tejdukshëm sensualiteti, i endur mes ëndrrës dhe zhgjëndrrës, mes<br />
dëshirës dhe bëmës, mes fantazisë dhe realitetit, përbën një risi tjetër të vyer<br />
për letërsinë tonë erotike, që poetja Sulkuqi e ka realizuar me sukses. Më së<br />
tepërmi është një frymë sensualiteti që vibron aty-këtu, një shkëndijëzë që<br />
feks mbi motivet erotike. Në raste të tilla, realiteti jetësor në vetëdijen<br />
artistike të autores krijon një realitet përfytyrues poetik, që bart ide e mesazhe<br />
aq të këndshme, të bukura e të hijshme për një poezi femërore. Në këto<br />
motive dritësohet një feminitet intim që rrallë ndeshet në letrat tona.<br />
Duhet thënë se që në krye të herës, kur filloi të lavrohet lirika erotike në<br />
gjirin e letërsisë sonë, asaj nuk i kanë munguar notat sensuale; por ajo ka<br />
pasqyruar kufizimet e kohës dhe duke qenë kultivuar vetëm prej poetëve<br />
burra, i ka munguar deri vonë vizioni femëror i trajtimit. Edhe në poemthin<br />
erotik “Bukuria” të Naimit, sado që tek ai mbizotëron botëkuptimi panteist<br />
dhe femrës i janë veshur atribute hyjnore, nuk mungojnë ngjyrimet semantike<br />
sensuale. I dashuruar marrëzisht, Naimi prehet duke puthur këmbët<br />
“mëkatare” të së dashurës:<br />
Baltë e pluhur do të bëhem<br />
Të më shkeli këmbë e saj<br />
E të prehem duke puthur<br />
Atë këmbë pasandaj.<br />
Duke ecur i tëri në gjurmët e Naimit, por duke e zëvendësuar sfondin panteist<br />
me një sfond magjepës fshatarak, Lasgushi në poezinë “Ti po vjen që prej së<br />
largu”, ka kënduar:<br />
Ti po vjen që prej së largu magjiplotë-e dalëngadalë.<br />
Ti po vjen që prej së largu duke shkitur mbi lëndina.<br />
Nënë thembërzat e tua përgëzohet trëndelina,<br />
Shtrihet luleja mitare e zëmbakut që t’u fal.<br />
E si shkon me hap të matur më pushton një dhëmbshuri:<br />
Do të tretem të kullohem në kalim të këmbës s’ate,<br />
T’i pushtoj i llaftaruar ato hapëza mëkate . . .<br />
Ndërsa, duke poetizuar në frymë popullore, në poezinë e titulluar “Balladë”,<br />
në gojën e vashës na ka dhënë pasazhe të gjera sensualiteti:<br />
Trim më more-edhe më shtrove,<br />
Trim më ngrove-e më pushtove’<br />
Trim më puthe-e më mbarove’<br />
Trim o trim seç trimërove.<br />
217
Change language