hæmus - Libraria pentru toti

parë letrare ku pasqyrohet terrori i historisë bashkëkohore, histori e cila për
shumicën dërrmuese të banorëve të globit nënkupton ose vdekjen, ose
shndërrimin e njeriut në makinë, shpërbërjen e personalitetit, çnjerëzimin e
tij”.
Ja disa copëza nga romani për të cilin po flasim:
- Evropa e ka braktisur prej shekujsh tregtinë me skllevër! Ata që u shitën të
fundit ishin zezakët, në Amerikë. Tregtia e skllevërve është e ndaluar në
mbarë rruzullin tokësor. Ligjet e ndalimit të skllavërisë përfaqësojnë një nga
arritjet më të mëdha të qytetërimit tonë. E tani kthejmë orën e historisë
mbrapsht dhe rifillojmë tregtinë me njerëz. Nga shekulli XX gdhihemi të
zhvendosur befas në epokën parakristiane, duke kërcyer mbi Rilindje e
Mesjetë (…) Nuk i lidhin me zinxhirë, sepse s’ka kurrfarë rreziku të
arratisen. Shoqëria moderne ka mënyra të ruajtjes së skllevërve, të cilat
lashtësia nuk i kishte. E kam fjalën jo vetëm për armët dhe telat me gjemba,
me rrymë elektrike vrastare, por edhe për mjetet burokratike: tallonat e
ushqimit, lejet policore që të mund të zesh vend në një hotel, të hipësh në
tren, të shëtisësh në rrugë, apo të shpërngulesh në tjetër qytet. As grekët a
egjiptianët e lashtë nuk do t’i kishin hedhur skllevërit në zinxhirë, po të
kishin pasur teknikat e kontrollit që shpikëm ne. Mirpo skllavëria mbetet e
njëjta. (…)
- Kultura jonë, Luçian, është zhdukur. Ajo kishte tri cilësi: e donte dhe e
respektonte të bukurën – zakon i mësuar nga grekët; e donte dhe e
respektonte të drejtën – zakon i mësuar nga romakët; e donte dhe e
respektonte njeriun – zakon që e mësuam vështirë e tepër me vonesë nga
krishterimi. Vetëm përmes respektimit të këtyre tre simboleve - Njeriu, E
Bukura dhe Drejtësia - kultura jonë perëndimore u bë ajo që ishte. E tani
humbet trashëgiminë më të rëndësishme: respektin ndaj njeriut. Pa këtë
respekt e dashuri, kultura perëndimore nuk mbijeton dot. Ka cofur!
- Njeriu ka njohur gjatë historisë edhe epoka shumë më të errëta se sa e
tanishmja, tha Luçiani. Është djegur në turrën e druve, është flijuar mbi altar,
është thërrmuar me rrotë, është shitur e është trajtuar si send. Nuk është e
drejtë të jemi kaq të ashpër ndaj epokës bashkëkohore.
- Të vërteta këto që thua - shtoi konti. Asokohe, në ato epoka të errëta, njeriu
shpërfillej, teksa barbaria e praktikonte flijimin njerëzor. Mirpo ne patëm
mposhtur barbarinë dhe kishim nisur të çmonim njeriun: kjo epokë sapo kish
filluar. Atëbotë u fanit shoqëria e tanishme, e qytetërimit teknik, dhe gjithë
ç’patëm fituar në shekuj u bë pluhur e hi. Kjo risolli përbuzjen ndaj njeriut,
207