Tomasz Mróz, "Miedzyczasowiec"

MIĘDZYCZASOWIEC

Tomasz
MRÓZ
MIĘDZYCZASOWIEC

Redakcja
Anna Seweryn
Projekt okładki
Maksym Leki
Fotografia na okładce
© Triff | Shutterstock.com
© Mary Mary 86 | Shutterstock.com
Redakcja techniczna, skład i łamanie
Grzegorz Bociek
Korekta
Urszula Bańcerek
Wydanie I, Chorzów 2019
Wydawca: Wydawnictwa Videograf SA
41-500 Chorzów, Aleja Harcerska 3c
tel. 600 472 609
office@videograf.pl
www.videograf.pl
Dystrybucja: DICTUM Sp. z o.o.
01-942 Warszawa, ul. Kabaretowa 21
tel. 22-663-98-13, fax 22-663-98-12
dystrybucja@dictum.pl
www.dictum.pl
© Wydawnictwa Videograf SA, Chorzów 2019
tekst © Tomasz Mróz
ISBN 978-83-7835-738-4

1. Wyrok
Październik 1943
Dzień był duszny, słońce przykryło się dziś szarą pierzyną
chmur i sygnalizowało nadchodzącą zmianę pogody.
Za bramą kamienicy numer pięćdziesiąt trzy turkotały dorożki,
snuły się patrole żandarmerii, gońcy pędzili z listami
pomiędzy ważniejszymi urzędami w okupowanej Warszawie.
Na rogu ulicy spłowiały szyld zapraszał przechodniów
do Café Rose, jednakże chętnych nie było zbyt wielu. Niemcy
tu nie zachodzili, pomimo kuszącej nazwy w ich języku,
a z nie-Niemców mało kto lubował się w serwowanym autochtonom
słodzonym sacharyną napoju z prażonych buraków
i pszenicy, który w warunkach wojennej mizerii zaopatrzeniowej
otrzymał zadanie udawania kawy. Poza tym trudno
było nawet z jedzeniem i opałem na nadchodzącą zimę. Kto
by tam tracił czas i pieniądze na wątpliwe rozrywki?
Na podwórzu kamienicy było dużo spokojniej – kot leniwie
patrolujący swój teren, dwie dziewczynki grające w klasy
i znudzony dozorca z sumiastym wąsem, daremnie wypatru-
5

jący jakiegokolwiek papierka do pozamiatania. Szum nielicznych
samochodów i turkot końskich kopyt dochodziły tu jedynie
jako odległy pogłos, filtrowany konstrukcją solidnej bramy.
Na brukowaną przestrzeń weszło dwóch młodych ludzi
w szarych jesionkach i czapkach z daszkiem. Cienie kaszkietów
zacierały rysy twarzy, tak że wyraźnie było widać tylko
podbródki i uszy. Szybkim krokiem przecięli obszar pomiędzy
bramą a wejściem do budynku, bez słowa minęli dozorcę.
Ten odwrócił głowę, chwilę się zastanawiał, jak zareagować,
a w końcu zapytał:
– Panowie do kogo?
– Ruhe, Routineinspektion. Zurück an die Arbeit* – rzucił
jeden z nich ostrym tonem i zatrzasnął drzwi.
Dozorca zmartwiał, słysząc niemiecki. Skulił się lekko,
dłonie wpił kurczowo w trzymaną miotłę. Następnie podbiegł
do dziewczynek i szepnął:
– Dzieci, idźcie do domu. Ale już, szybko. – Nie zwracając
uwagi na nieśmiałe protesty przeciw temu bezceremonialnemu
przerywaniu zabawy, wepchał obie uczennice w drugie
drzwi wychodzące na podwórze. – Do domu! I nie wychodzić
za żadne skarby!
Dwie twarzyczki zamajaczyły zaraz w oknie klatki schodowej.
O nie! Nie przepuszczą takiej rozrywki. To życie na
podwórku takie nudne. A ten tylko do domu i do domu. Dozorca
pomimo braku kurzu lub jakichkolwiek innych widocznych
śmieci zaczął bardzo starannie zamiatać podwórko. Obchodził
każdy kąt, energicznie szurając miotłą. Co rusz rzucał
nerwowe spojrzenie w kierunku wejścia, gdzie zniknęło
dwóch nieznajomych. Co za licho ich tu przywiodło? Ciekawe,
do kogo poszli?
* niem. Spokojnie, rutynowa kontrola. Wracaj do pracy.
6

Trzecie piętro. Pukanie. Brak odzewu. Znowu pukanie.
Kroki w przedpokoju.
– Kto tam?
– Hydraulicy. Woda cieknie, trzeba rurę sprawdzić.
Patrzył dłuższą chwilę przez judaszy i zestawiał widziane
po drugiej stronie postacie z wyobrażeniem, jak powinien
wyglądać hydraulik. Otworzył. Zmierzył przybyłych
niepewnym spojrzeniem. W końcu zrobił przejście. Weszli.
– Gdzie toaleta?
– Trzecie drzwi.
– Heniek, podaj latarkę.
Lokator wydawał się uspokojony zachowaniem przybyszów,
oparł się o framugę drzwi, przyglądając oględzinom.
Dwóch ludzi wpatrywało się w rurę, która wyglądała na zupełnie
dobrą, ani śladu wilgoci lub cieknącej wody. Następnie
pokiwali głowami i popatrzyli po sobie porozumiewawczo.
– Wszystko w porządku. Można prosić nazwisko?
– A po co panom moje nazwisko? Woda nie cieknie?
Do widzenia.
– Pan Kopecki Witold, prawda?
– Bo co? O co chodzi? – Człowiek nastroszył się jak zaatakowany
kot i zrobił krok do tyłu.
– Heniek, bierz go!
Starszy skinął głową na pomocnika, który natychmiast
przypadł do człowieka i chwycił go za rękę. Tamten się wyrwał,
drogę ucieczki do wyjścia na schody zastawiał młodszy
z „hydraulików”, dlatego zaatakowany skoczył w przeciwnym
kierunku. Wbiegł do pokoju stołowego. Napastnicy popędzili
za nim z pistoletami w rękach. Wyższy deklamował:
– Witoldzie Kopecki, w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej
skazuję cię na karę śmierci za kolaborację z niemieckim okupantem
i kradzież mienia żydowskiego…
7

Wtedy Kopecki rzucił się na napastników, ignorując wymierzoną
w niego broń. To było zaskoczenie, nie zareagowali
strzałami. Odczytujący tekst wyroku umilkł. Kopecki zwarł
się z nim w zapasach. Pistolet upadł na podłogę. Obok stał
młodszy z przybyszów, nazwany przez kolegę Heńkiem. Celował
on w szamoczącą się parę trzęsącą się ręką i spazmatycznie
wrzeszczał:
– Poddaj się! Nie masz szans, ty morderco! Ty świnio!
Poddaj się…
Kotłujące się ciała nie dawały możliwości spokojnego
oddania celnego strzału. Heniek wrzeszczał, oczy śledziły
w przerażeniu nieoczekiwany przebieg egzekucji. Był jak sparaliżowany.
Tamci nadal się siłowali, sapiąc i klnąc. Wysiłek
obu walczących można było poznać po szybkich oddechach
i spoconych twarzach. W pewnym momencie walcząca para
wpadła z impetem na okno. Rozległ się trzask pękającego
szkła i łamanych desek. Wystarczyło mocniejsze pchnięcie
i jeden z walczących wypadł z krzykiem przerażenia. Rozległo
się głuche uderzenie ciała o bruk. Heniek zawył, Kopecki
stał przy parapecie, dysząc ciężko.
– Ty morderco! – wrzasnął Heniek i strzelił.
Pudło. Pistolet trzymany w trzęsącej się ręce nie dawał
szansy na trafienie, nawet z tak małej odległości. Kopecki
doskoczył do niego, wyrwał broń.
– Leżeć tu! Ani ruchu, bo zatłukę jak tamtego.
Pchnął przerażonego młodzieńca na kanapę. Zatrzasnął
drzwi pokoju i przekręcił klucz w zamku. Następnie pospiesznie
narzucił kurtkę, nerwowymi ruchami wrzucił do
kieszeni kilka przedmiotów i zbiegł po schodach.
Na podwórku dozorca stał zmartwiały nad ciałem. Rozbita
głowa i nienaturalnie wykręcone członki nie dawały
ofierze upadku nadziei na przeżycie. Sąsiedzi zerkali cieka-
8

wie z pootwieranych wkoło okien. Stróż zbielałymi wargami
mruczał coś w przerażeniu, może dalej myślał, że ci dwaj to
Niemcy i śmierć jednego z nich ściągnie zagładę na wszystkich
lokatorów. Z okna po drugiej stronie podwórza wyglądały
dwie twarzyczki, dziewczynki przyciszonym głosem komentowały
oglądane wydarzenia. Kopecki przebiegł obok,
nie zatrzymując się wcale.
– Panie Witoldzie, panie Witoldzie! – dozorca wołał za
nim. Nadaremnie. W ciemnym przejeździe cichły pospieszne
kroki uciekającego. – Panie Witoldzie, co się stało? Rany
boskie, ale bigos!
Po kilku sekundach wybiegł Heniek. Odepchnął człowieka
z miotłą i pochylił się nad ciałem.
– A to kanalia. Znajdę go. Choćbym miał całe życie szukać,
ale znajdę – syknął. – Jakiś koc i wiadro wody, ale migiem!
Jestem z Armii Krajowej, Polak. A ciało musi zniknąć,
bo możecie mieć duże kłopoty. Ja też.
Dozorca podumał chwilę, najwyraźniej zgodził się w duchu
z chłopakiem, bo rzucił mu jakąś derkę i wskazał wzrokiem
stojący w kącie wózek na węgiel.
– Tylko oddaj. Potrzebny jest.
Młody zrzucił skulone zwłoki na wózek, przykrył kocem
i przysypał węglem z pryzmy spiętrzonej przy włazie
piwnicznym. Popychając ten nietypowy karawan, szybkim
krokiem zniknął z podwórka. Dozorca chlusnął wiadrem
wody, czyszcząc w ten sposób zakrwawiony bruk. Okna zamykały
się bezgłośnie, każdy wracał do swoich zajęć i gdyby
kogokolwiek pytać o wydarzenia na podwórzu, to nikt
nic nie widział. Zwykły dzień, szary i trudny, jak całe ich
życie w Generalnej Guberni roku 1943. Zamieszanie szybko
się skończyło, dwie dziewczynki nieśmiało podeszły do
rozpływającej się szarobrunatnej kałuży w miejscu upadku
9

i szeptały między sobą. Dozorca z zaciętą miną zamiatał dalej
podwórko, choć kurzu i śmieci nie przybyło w ciągu tych
kilku minut ani o jotę.
2. Kilka dni urlopu
– Szanowni Państwo. Przed nami znajduje się krypta rodu
Steinbachów, rodziny, która za zasługi na polach bitewnych
otrzymała od Leopolda I Habsburga pobliskie ziemie wraz
z dwunastoma wsiami, starym zamkiem warownym oraz prawem
spławu drewna z tutejszego lasu do Szczecina. Wolfgang
Steinbach po wielu latach spędzonych na siedemnastowiecznych
wojnach osiadł na resztę życia w tej okolicy i ożenił się
z Helgą von Stormbrunn. Przebudował on podarowany zamek,
nadając mu charakter pięknej barokowej posiadłości.
To dało początek świetności tej rodziny i jej majątku, przerwanej
tragicznymi wydarzeniami drugiej wojny światowej.
A teraz przejdziemy przez nawę główną do krypty Nieznanego.
To jedna z większych zagadek naszego miasta. Krypta
jest tak nazywana, ponieważ historycy nie mają pewności,
kto został tu pochowany. Niewątpliwie została zbudowana
w szesnastym wieku i bez wahania można stwierdzić, że
przeznaczono ją na pochówek ważnej osoby. Kamienny nagrobek
jest zwieńczony naturalnej wielkości figurą z piaskowca.
Tak chowano jedynie znacznych książąt lub biskupów,
jednakże od tego momentu rozpoczyna się zagadkowa
historia. Ktokolwiek został tu pochowany, ślad po tym
wydarzeniu powinien być odnotowany w księgach parafialnych
lub innych kronikach, jednakże one milczą na ten temat.
Postać wyobrażona w kamieniu została zniszczona. I to
10

w taki sposób, że niepodobna nie tylko zidentyfikować rysów
twarzy, ale nawet stroju bądź insygniów, niewątpliwie
wykutych na pamiątkę po ważnym zmarłym. Na przestrzeni
wieków kilka dokumentów wspomina o tym miejscu jako
jednym z grobów w naszej katedrze, jednakże nazwisko pochowanego
nigdy nie padło…
– Nie znaleziono tam ludzkich szczątków? – padło pytanie
ze strony grupy zasłuchanych turystów.
– Owszem, znaleziono, ale… ale… to nie były szczątki historyczne,
bardziej makabryczne ślady zbrodni, współczesnego
morderstwa, zresztą do dziś niewyjaśnionego… Przy
badaniach archeologicznych tych grobów w latach siedemdziesiątych
znaleziono ciało człowieka zastrzelonego około
dwadzieścia lat wcześniej, i na pewno nie był to książę ani biskup.
A grobowiec po otwarciu okazał się dużo większy, niż
wygląda z zewnątrz, jest pod nim coś na kształt zawalonego
podziemnego chodnika. Dla uspokojenia wyobraźni poszukiwaczy
przygód dodam, że przejście jest z całą pewnością
ślepe i nie prowadzi nigdzie dalej. Sprowadzono nawet
specjalistów z pobliskiej kopalni miedzi, którzy to zbadali.
A sprawa znalezionych zwłok, jak powiedziałam, nie doczekała
jakiegokolwiek finału. A teraz proszę spojrzeć w górę…
– Ufff, jakże mnie bolą nogi! – Przytuła opadł ze stęknięciem
na gzyms u podstawy kolumny podpierającej sklepienie
kaplicy, w której znajdowała się krypta.
Odgłosy wycieczki powoli przesuwały się ku wyjściu, aż
w końcu zniknęły za rogiem, pozostawiając jedynie szumiące
echo przyciszonych rozmów.
Cóż to za dziwny pomysł – zwiedzanie? Przytuła dostał
właśnie kilka dni przymusowego, zaległego urlopu. Postanowił,
wbrew swoim przyzwyczajeniom, że spędzi go z dala
od spraw kryminalnych, zbyt kalorycznego jedzenia oraz
11

filmów sensacyjnych w telewizji. Innymi słowy, miał w tym
czasie zrobić coś absolutnie nowego, dotychczas nieznanego
i rozwijającego.
W pierwszym dniu pojechał zwiedzać Warszawę. Po kilku
godzinach pobytu na starówce, znudzony oglądaniem
nieskończonego tłumu szkolnych wycieczek, krążących na
trasie Kolumna Zygmunta–zamek–rynek–Barbakan, wsiadł
w pierwszy lepszy autobus miejski. Dotarł na prawy brzeg
Wisły. Wysiadł na przypadkowo wybranym przystanku,
tam oczy rozbłysnęły mu radością – zaniedbane kamieniczki
Pragi, znaczone płatami odchodzącego tynku, graffiti
oraz upstrzone w różnych kątach i bramach leniwie snującymi
się postaciami w ortalionowych kurtkach, czekającymi
Bóg jeden wie na co. Taka Warszawa była interesująca! Spędził
tam czas aż do wieczora. Co prawda, siniak pod okiem
widoczny będzie pewnie jeszcze kilka dni i rękaw w palcie
trzeba było zszywać, ale nie można uznać tego za czas stracony.
Tym bardziej że poznał kilku nowych, ciekawych ludzi,
a przecież człowiek rozwija się właśnie poprzez interakcję
z otoczeniem.
Kolejnego popołudnia po powrocie ze stolicy wziął udział
w osiedlowym turnieju tenisa stołowego, jako widz. Namówił
go do tego jego podwładny, posterunkowy Mierczak,
którego syn startował tu w kategorii junior starszej. Mierczak
twierdził, że gra w ping-ponga to fascynująca rywalizacja,
rozwój sprawności fizycznej, intelektualnej i refleksu.
A wszystkie te przymioty bardzo się człowiekowi w każdym
wieku przydają. Znaczące spojrzenie na zwalistą postać komisarza
nie pozostawiało wątpliwości, o kim myślał Mierczak,
mówiąc o potrzebie rozwoju ciała, umysłu i połączeń
nerwowych wraz z płynącymi w nich impulsami. Przytuła
po kilku godzinach obserwowania białej piłeczki, śmigającej
12

to w lewo, to w prawo, zrozumiał nareszcie, na czym polega
metoda doprowadzania ludzi do szaleństwa cichym, rytmicznym
odgłosem spadających kropli wody. Niekończący
się taniec dwóch rozjuszonych zawodników po obu stronach
zielonego stołu i łącząca ich nić białego śladu pędzącej kuleczki.
I do tego monotonny odgłos: cyk-cyk-cyk-cyk. Przytuła
nie doczekał finału kategorii junior starszej, gdzie młody
Mierczak miał za pomocą tańca przy krawędzi stołu i kilkuset
nowych cyknięć udowodnić swoją przewagę umysłowo-fizyczną
nad przeciwnikiem i zostać mistrzem dzielnicy. System
nerwowy komisarza Przytuły odmówił dalszego uczestnictwa
w tym spektaklu.
A dziś miejscowa katedra… To był impuls. Przechodził
obok, przewodniczka kompletowała właśnie grupę. Mijał
ten budynek wielokrotnie w ciągu wszystkich lat swojego
życia, obojętnie muskając wzrokiem ceglane gotyckie żebra,
szczerzące zęby maszkarony na wieżach i wytarte milionami
kroków kamienne progi. Nigdy go to nie interesowało,
ale człowiek się zmienia, dojrzewa, szuka nowych wyzwań.
No i czasem ma urlop, mnóstwo wolnego czasu. Dlatego
dziś los rzucił go wraz z grupą czternastu emerytów w wir
historii tych murów.
Zaczęli przed południem. Podążając za ładną panią przewodnik,
zwiedzali kolejne kąty historycznego miejsca. W ciągu
mijających godzin przegalopował przez uszy komisarza
korowód postaci z tutejszej przeszłości, książąt, królów i rycerzy,
zarówno pogańskich, wierzących tak sobie, jak i ultrareligijnych.
Zaczął rozpoznawać w zgromadzonych kamiennych
wspaniałościach różnorodność stylów i epok, docenił
wysoką wartość artystyczną religijnych i świeckich treści. Ale
mijające godziny przyniosły również pusty żołądek, bolące
nogi, zdrętwiały krzyż oraz wzmagającą się senność. Dlatego
13

chwilowa przerwa w dopływie informacji turystycznej wcale
nie zmartwiła komisarza. Wręcz była mu miła.
Oparł się o chłodną kamienną kolumnę i zamarł w pozycji
odpoczynkowej. Po co mu wiedzieć, że biskup X kłócił
się o władzę nad miastem z księciem Y? To było kiedyś,
obaj leżeli teraz w kamiennych sarkofagach i spierali się już
na tamtym świecie. Z drugiej strony, to bardzo pouczające –
wszystko mija. I dlatego carpe diem – łap dzień. Jutro znowu
wróci do pracy, przestanie się umartwiać zwiedzaniem i niskokalorycznym
jedzeniem, będzie się obżerać hamburgerami
i drożdżówkami, myśleć o tym, kto popełnił te wszystkie
brzydkie postępki w ich mieście. A po południu zorganizuje
sobie seans bezmyślnego relaksu przy telewizorze, z piwem
w dłoni i bez historyczno-kulturalnych podtekstów.
– Moje nogi… – zamruczał ponownie zbolałym głosem.
Wzrok błądził po kamiennym pomieszczeniu kaplicy za
kryptą Nieznanego, po malowidłach i witrażach. Sceny na
szkle śmiało mogły konkurować z dziełami Hieronymusa Boscha.
Doszło do niego, że ma przed sobą nie byle jaki okaz,
tyle tylko, że mniej rozreklamowany. Przetrwał stulecia wojen
i innych zawieruch historycznych, żeby teraz mogli go
oglądać emeryci i niewiedzący co począć z wolnym czasem
policjanci. Szkło po lewej stronie obrazowało grzeszników –
stłoczonych, przerażonych golasów, dźganych widłami przez
złośliwie uśmiechające się diabły; po prawej odziani w powłóczyste
szaty wybrańcy nieba, wpatrzeni z ufnością w niebieskie
wyżyny. Pośrodku grupa rozglądających się ludzi, niepewnych
swojego losu, jeszcze niedźganych i niepędzonych
ku srogiej karze, ale i nieprzydzielonych do białego chóru.
Przytuła siedział na kamiennej bazie kolumny i dopasowywał
twarze znanych sobie ludzi do postaci przedstawianych na
witrażu. Za nic w świecie nikt nie odpowiadał wizerunkom
14

iałych wybrańców. Za to wśród pędzonej w ogień hołoty aż
roiło się od znajomych gąb, zarówno ze świata przestępczego,
jak i tego „niewinnego”. Choć kto jest bez winy, niech
rzuci kamieniem… Szkoda by było, piękny witraż się zbije.
Przytuła medytował nad nieuchronną karą dla wielu swoich
znajomych, słońce przezierało przez apokaliptyczne sceny,
barwiąc kąty gotyckiej kaplicy na kolor miodowożółty.
Wizja sądu ostatecznego była naprawdę piękna, nie mógł
oderwać oczu od kunsztownie wykonanych szkieł.
W pewnym momencie zastygł w zdziwieniu – jedna z postaci
dźganych przez złośliwego diabła patrzyła na niego. Nie
gdzieś koło niego ani nie jedynie w jego stronę. Ten facet, namalowany
chyba setki lat temu, gapił się bezczelnie wprost
na niego i wyraźnie czegoś chciał. Przytuła odwrócił głowę,
próbując skupić się na pozostałych szczegółach witrażu, ale
to nic nie dało – badawczy wzrok palił plecy. Czego ty, nieszczęśniku,
chcesz? Żyłeś dawno i chyba niezbyt dobrze, jeżeli
nie stoisz w białej koszuli przed obliczem Pana. Przytuła
zapatrzył się w namolnego potępieńca. Twarz tamtego była
dość spokojna, nie lamentował i nie biadolił, jak współwięźniowie.
On miał jeszcze… nadzieję. Tak wyglądał, jakby był
tylko gościem w ponurym miejscu wiecznej kaźni. Przytuła
uważnie obserwował twarz. Chyba go znał, chyba już gdzieś
widział… Ale gdzie? W innym wcieleniu?
Wycieczka poszła, kościół zastygł w ciszy, pełnej pogiętych
gotyckich łuków i krążących pod sklepieniem tysięcznych Ojcze
nasz i zdrowasiek, pukających tu od wieków do uszu Boga.
Światło w kaplicy powoli brązowiało, witraż stawał się coraz
bardziej ponury, martwiąc się zapadającymi ciemnościami
nocy, w których piękno kolorowego szkła znika i marnieje.
I tylko szatani nie śpią, dręcząc grzeszników niekończącą się
karą. I Bóg nie śpi, rozsądzając czyny umarłych właśnie ludzi.
15

– Przytuła… pssst… podejdź tu. – Nagle ciszę w kościele
przeciął szept.
– Kto tu? Kto mnie woła?! – Zerwał się na równe nogi.
– Nie bój się…
Komisarz rozglądał się lękliwie, szukając ust mówiących
te słowa, ale nikogo nie było – tylko tłumy dusz na malowanym
oknie i on. Złudzenie akustyczne? Majaki? A może, nie
daj Boże, delirium tremens?
– Kto tu? Kto mówi? – ponownie syknął pytanie w otaczającą
go szarość.
Zamiast odpowiedzi usłyszał dziwny odgłos. Pod zniszczoną
postacią zdobiącą nagrobek coś zachrzęściło i krótsza
ścianka grobowca się uchyliła. Skamieniały ze strachu komisarz
widział, jak krawędź płyty chwyciła czarna, wysuszona,
szponiasta dłoń. Ktoś stęknął i kamień zaszurał. W szarości
zmroku coś wyglądające jak koścista, zmumifikowana postać
gramoliło się niezdarnie ze środka katakumb.
– Aaa! Ratunku!
Przytuła biegł, jakby go goniło stado dzikich wielbłądów.
Jego ryk i tętent kroków po posadzce zburzyły spokój tego
miejsca. Dopadł do drzwi wyjściowych i zaczął je szarpać.
Były zamknięte na głucho. Komisarz w panice ciągnął je
i kopał, co rusz spoglądając z przerażeniem ku krypcie Nieznanego.
Chyba ktoś z niej wychodził. Rany boskie! Idzie!
– Czyś pan oszalał? Co to za wrzaski? To kościół, a nie
zoo. Co za chamstwo i brak szacunku dla tego miejsca, świętości
i pochowanych tu ludzi! – Niski staruszek, kościelny,
kuśtykając, z oburzonym wyrazem twarzy podszedł do
Przytuły. Stanął przed nim, zadarł głowę, aby patrzeć mu
w oczy. Nie ustawał również w reprymendzie. – Patrzcie go,
spasł się taki jak balon i wrzeszczy teraz po kościołach! Bezbożnik
jeden!
16

– Tam, tam… – Przytuła nie zwracał uwagi na obelgi.
Jąkając się ze zdenerwowania, wskazywał szarą jamę w kaplicy,
skąd uciekł. – Tam straszy… Mumia wychodzi przez
dziurę. Grzesznik się gapi z witrażu i coś chce. Wypuść mnie
pan stąd. Błagam!
Niski staruszek zrobił minę i pokiwał głową, jakby nagle
zrozumiał jakąś bardzo ważną sprawę. Przestał napierać
wzrokiem na Przytułę. Wskazał na drzwi obok.
– Proszę bardzo, kościół jeszcze otwarty. Jak pan masz tak
wrzeszczeć, to lepiej na świeżym powietrzu. Tam płuca lepiej
pracują. I głowa też bardziej dotleniona. Te duże drzwi
otwieramy jedynie na święta. No i jak biskup przyjeżdża,
ale to się wydarzyło raz, jakieś piętnaście lat temu, kiedy…
Przytuła wyprysnął na zewnątrz, jak oparzony. Człowieczek
popatrzył w ślad za nim. Wyglądał na zdziwionego, że
komisarz nie zechciał wysłuchać informacji o uroczystych
odwiedzinach biskupa sprzed kilkunastu lat. Następnie rozglądnął
się po wnętrzu, a gdy stwierdził, że wszyscy już wyszli,
przekręcił klucz w zamku. Wolno wracając przez nawę
boczną, zajrzał do krypty Nieznanego. Zarówno grobowiec,
jak i witraż trwały w wieczornym spokoju.
– Czego on się tak wystraszył? Pewnie znowu duch Steinbacha
się pokazał. Ech, z tymi szwabskimi szlachcicami
sto zmartwień! Do grobowca, Steinbach, ale już! – wrzasnął
w przestrzeń, tak jakby zaganiał niesfornego kundla
do budy.
Coś zaszumiało i trzasnęło po drugiej stronie katedry,
ale staruszek nawet nie odwrócił głowy i pokuśtykał dalej.
Po chwili szczęk zamków i blednące lampy dały znać, że kolejny
dzień Pański uznano za zakończony.
17