wyposaz · one w inteligencje - Chłodnictwo i Klimatyzacja
wyposaz · one w inteligencje - Chłodnictwo i Klimatyzacja
wyposaz · one w inteligencje - Chłodnictwo i Klimatyzacja
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
MIESIĘCZNIK TECHNICZNY DLA PRAKTYKÓW / CHŁODNICTWO / KLIMATYZACJA / WENTYLACJA / POMPY CIEPŁA<br />
Głośność urządzeń chłodniczych � Belki chłodząco-Grzewcze � TriGeneracja<br />
TechnoloGie zamrażania żywności � chillery chłodz<strong>one</strong> wodą<br />
climaveneta.com<br />
maj 2012<br />
5 (163)<br />
cena 15,50 zł<br />
(w tym 8% VaT)<br />
indeX 281748
KLIMATYZATORY<br />
- naścienne<br />
- okienne<br />
- typu konsola<br />
- podsufitowo-przypodłogowe<br />
- kasetonowe<br />
- kanałowe<br />
- multisplity z inverterem<br />
- przenośne<br />
- osuszacze powietrza<br />
- systemy VRF<br />
AKCESORIA<br />
- rury miedziane<br />
- wsporniki jednostek zewnętrznych<br />
- korytka PCV<br />
- akcesoria skroplin<br />
POMPY CIEPŁA<br />
- powietrze-woda ze zbiornikiem<br />
- powietrze-woda kompaktowe ze zbiornikiem<br />
- powietrze-woda typu split<br />
- powietrze-woda monoblok z inverterem<br />
- basenowe<br />
- gruntowe<br />
KURTYNY<br />
- zimne<br />
- z nagrzewnicą elektryczną<br />
- z nagrzewnicą wodną<br />
REKUPERATORY<br />
- z wymiennikiem krzyżowym<br />
SYSTEMY WODNE<br />
- agregaty chłodnicze<br />
- klimakonwektory<br />
www.chigo.pl<br />
AB Klima, 36-016 Chmielnik 277, tel: 017-22-96-661, fax: 017-22-96-657, e-mail: chigo@chigo.pl
w numerze<br />
AKTUALNOŚCI ............................................................................................. 4–11<br />
WydArzeNIA<br />
Instalacje 2012 ......................................................................................................................................... 12<br />
Spotkanie dealerów Toshiba w nowej strukturze właścicielskiej ....................... 16<br />
Konferencja dla Partnerów Handlowych Grupy KLIMA-THERM –<br />
Dystrybutorów FUJITSU ................................................................................................................... 17<br />
Latajmy wysoko… stawiajmy sobie ambitne cele<br />
Efektywne zarządzanie energią w układach chłodniczych ................................... 18<br />
HVAC – energooszczędność w praktyce ............................................................................. 20<br />
Technologie grzewcze Hitachi ................................................................................................... 21<br />
KLImATyzACjA<br />
Absorpcyjne i sprężarkowe układy trigeneracyjne<br />
Robert MATYSKO .................................................................................................................................. 22<br />
Stadion Narodowy w Warszawie – arena mistrzostw UEFA EURO 2012<br />
Climaveneta dostawcą systemu chłodniczego<br />
Andrzej RZĄDZKI, Karol KISIEL ..................................................................................................... 26<br />
Akustyka agregatów wody lodowej. Zasady porównania urządzeń<br />
Tomasz NOWAK ..................................................................................................................................... 28<br />
Przegląd agregatów chłodniczych chłodzonych wodą ........................................... 32<br />
ESEER a koszty eksploatacji agregatów chłodniczych<br />
Bartłomiej ADAMSKI ........................................................................................................................... 36<br />
Belki chłodzące jako powietrzno-wodny system klimatyzacji<br />
Zbigniew CEBULSKI ............................................................................................................................ 42<br />
Przegląd belek chłodzących ........................................................................................................ 46<br />
Pomiar parametrów powietrza w strefie<br />
przebywania ludzi wg PN-EN 15726<br />
Anna BOGDAN ....................................................................................................................................... 47<br />
WeNTyLACjA<br />
Nowe kurtyny FRICO PA<br />
1+1=3 Mniej modeli – więcej możliwości<br />
Paweł DĄBROWSKI .............................................................................................................................. 50<br />
Przegląd wentylatorów promieniowych ............................................................................. 52<br />
ChłOdNICTWO<br />
Głośność urządzeń chłodniczych<br />
Andrzej WESOŁOWSKI ...................................................................................................................... 54<br />
Przyszłość nowych czynników chłodniczych<br />
o niższym GWP zaczyna się już dziś<br />
Janusz KAŁUŻA, Joachim GERSTEL .......................................................................................... 60<br />
Uwarunkowania wyboru odpowiedniej technologii<br />
zamrażania żywności<br />
Janusz PAŹDZIORA ............................................................................................................................. 64<br />
Nowoczesne technologie wychładzania półtusz wieprzowych<br />
Rafał MATERA, Tomasz OLEKSIAK ............................................................................................ 68<br />
Przełom w handlu spożywczym<br />
Conveni-Pack – chłodnictwo, klimatyzacja, grzanie z jednego urządzenia<br />
Krzysztof SEIDEL .................................................................................................................................... 70<br />
Zamrażanie o wysokiej efektywności<br />
Kompleks przechowalniczy Bonduelle w Estrees-Mons ......................................... 74<br />
Nowy Silensys®<br />
Cisza spełniająca najwyższe oczekiwania ........................................................................... 75<br />
Szanowni Czytelnicy<br />
Koniec wiosny i coraz wyższa temperatura<br />
za oknem to sygnały, że rozpoczyna<br />
się sezon dla naszej branży.<br />
Według przepowiedni górali od połowy<br />
czerwca rozpocznie się prawdziwe<br />
lato. W lipcu, choć spadnie sporo<br />
deszczu, pogoda ma być wyjątkowo<br />
udana. Najpiękniejszym wakacyjnym<br />
miesiącem będzie upalny i prawie bezdeszczowy<br />
sierpień – a zatem wiele firm<br />
instalatorskich może liczyć na duże zainteresowanie indywidualnych inwestorów systemami<br />
typu split.<br />
W podpowiadaniu klientom najlepszych rozwiązań pomoże – mam nadzieję – załączona<br />
do tego wydania dla prenumeratorów kolejna edycja dodatku: Klimatyzatory typu<br />
split. W tym roku prezentujemy ofertę 20 dystrybutorów urządzeń – ponad 120 różnych<br />
jednostek. Wydanie to zostało wzbogac<strong>one</strong> również kilkoma artykułami dotyczącymi<br />
tego typu układów oraz informacjami o nowościach na sezon 2012.<br />
Pragnę zwrócić Państwa szczególną uwagę na artykuł Tomasza Łokietka dotyczący<br />
etykiet oraz klasyfikacji energetycznej urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych zgodnie<br />
z wytycznymi UE. Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) nr 626/2011 będzie obowiązywać<br />
od 1 stycznia 2013 r.<br />
Dodatek ten można również ściągnąć z naszej strony internetowej.<br />
W podstawowym grzbiecie tego numeru skupiliśmy się na tematyce chłodniczej.<br />
Polecam tutaj artykuł dotyczący uwarunkowania wyboru odpowiedniej technologii<br />
zamrażania żywności oraz tekst na temat wychładzania półtusz wieprzowych, w którym<br />
zasygnalizowano podstawowe założenia dotyczące wyboru tuneli wychładzania<br />
szokowego.<br />
Chciałbym również zachęcić Państwa do lektury artykułu Andrzeja Wesołowskiego<br />
przybliżającego zagadnienia i definicje związane z hałasem oraz jego źródłami w instalacjach<br />
chłodniczych. Z kolei Tomasz Nowak w swoim tekście odnosi się do aspektów<br />
akustyki w systemach klimatyzacyjnych oraz zwraca uwagę na jakość danych akustycznych,<br />
prezentowanych przez producentów urządzeń w katalogach i materiałach<br />
informacyjnych.<br />
W porozumieniu z innymi wydawnictwami, publikujemy na naszych łamach artykuł<br />
Bartłomieja Adamskiego „ESEER a koszty eksploatacji agregatów chłodniczych”. Autor pragnie<br />
zwrócić uwagę na fakt, iż przyjęcie wartości wskaźników ESEER z katalogów producentów<br />
dla warunków pracy innych niż tych określonych w EUROVENT, wprowadza zafałszowanie<br />
w kalkulacji zużycia energii przez źródło chłodu na cele chłodnicze wg obecnej<br />
metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku. Wszystkich zainteresowanych<br />
tym zagadnieniem zapraszam do wyrażania opinii, ewentualnej polemiki.<br />
Zachęcam również do odwiedzania naszej strony internetowej, gdzie zamieszczamy<br />
obszerne fragmenty publikowanych w miesięczniku artykułów oraz bieżące informacje<br />
branżowe. Dzięki systemowi oceniania i komentowania artykułów mogą Państwo wyrażać<br />
swój punkt widzenia oraz podejście do prezentowanych zagadnień.<br />
Życzę ciekawej lektury<br />
Lubię to!<br />
• ponad 120 modeli 20 czołowych producentów,<br />
• 30 nowości<br />
• szczegółowe dane techniczne<br />
www.facebook.com/chlodnictwoiklimatyzacja<br />
2 5/2012<br />
Redaktor Naczelny<br />
Wejdź na nasz profil i polub<br />
aby zamówić bezpłatny egzemplarz<br />
zestawienia klimatyzatorów typu SPLIT.
AKTUALNOŚCI<br />
Nowa strona<br />
internetowa daikin<br />
W maju b.r. firma Daikin<br />
Airconditioning Poland sp.<br />
z o.o. uruchomiła zmodernizowaną,<br />
stronę internetową,<br />
która podobnie jak poprzednia<br />
jest w pełni zintegrowana<br />
z wizerunkiem koncernu<br />
Daikin. (www.daikin.eu).<br />
Nowa strona powstała z myślą<br />
o udostępnieniu klientom<br />
lepszych możliwości poznawania<br />
i wyboru produktów<br />
z szerokiej gamy oferowanych<br />
produktów. Zachowanie podziału<br />
urządzeń ze względu<br />
na przeznaczenie nadal ułatwia<br />
klientom w prosty sposób<br />
odnalezienie urządzenia<br />
CeNTrALA WeNTyLACyjNA BerLUF SeLeN II<br />
W oparciu o innowacyjne technologie konstruktorzy marki<br />
Berluf stworzyli funkcjonalne centrale wentylacyjne SELEN II 500<br />
oraz SELEN II 800. Produkty te są zmodernizowaną wersją, cieszących<br />
się dużym uznaniem, centrali SELEN 500 i SELEN 800.<br />
Opatentowane, innowacyjne rozwiązania zastosowane przy<br />
tworzeniu centrali wentylacyjnych SELEN II sprawiają, że urządzenia<br />
te doskonale wpisują się w idee budownictwa energooszczędnego.<br />
Świadczy o tym wyższa o 30% wydajność wentylatorów<br />
promieniowych z silnikami prądu stałego, które zapewniają<br />
dodatkową oszczędność energii i dłuższą wydajność jednostki<br />
wentylacyjnej. Odzyskanie energii cieplnej aż do 95% możliwe<br />
jest dzięki zastosowaniu trzech hybrydowych wymienników krzyżowo–przeciwprądowych.<br />
Wykorzystanie tak wysokiej klasy filtrów<br />
z jednej strony obniża pobór energii elektrycznej koniecznej<br />
do ogrzania powietrza wtłaczanego, z drugiej – gwarantuje<br />
świeże, oczyszcz<strong>one</strong> z wszelkich bakterii i drobnoustrojów, powietrze.<br />
Ponadto, dzięki użyciu w centralach SELEN II metody<br />
rekuperacji, możliwe jest ponowne użycie gromadzącego się<br />
w pomieszczeniach nadmiaru ciepłego powietrza, powstającego<br />
w czasie gotowania, prasowania czy kąpieli. Niekwestionowanym<br />
atutem nowych centrali SELEN II 500 oraz SELEN II 800 jest również<br />
możliwość współpracy urządzenia z GWC MAX – gruntownym<br />
wymiennikiem ciepła firmy Berluf. Otrzymany w ten sposób<br />
zestaw zaopatrzy nas w świeże<br />
i czyste powietrze, ale również,<br />
w zależności od potrzeb domowników,<br />
schłodzi je lub podgrzeje.<br />
Centrale SELEN II przystosowane<br />
są również do współpracy<br />
z zewnętrznym czujnikiem tlenku<br />
węgla.<br />
We wszystkich urządzeniach<br />
marki Berluf stosuje się wyłącznie<br />
trwałe filtry pokryte nanocząsteczkami<br />
srebra, które skutecz-<br />
do wybranego obiektu. Ponad<br />
to dodana została funkcja wyszukiwania<br />
ze względu na zastosowania,<br />
począwszy od podziału<br />
aplikacji do zastosowań<br />
komercyjnych: na sklepy, biura,<br />
hotele, restauracje i inne,<br />
poprzez bardziej wyspecjalizowane<br />
zastosowania do wykorzystania<br />
w przemyśle np.:<br />
farmaceutycznym, produkcyjnym,<br />
rolniczym. To tylko niektóre<br />
ze zmian jakie zagościły<br />
na nowej stronie.<br />
Zupełną nowością jest wyszukiwarka<br />
produktów bazująca<br />
na filtrowaniu zgodnie z własnymi<br />
potrzebami, poprzez<br />
wybór modelu, typu jednostek<br />
czy rodzaju zastosowanej<br />
sprężarki, dzięki czemu odna-<br />
lezienie właściwego urządzenia<br />
jest łatwe i szybkie.<br />
Kolejną nowością jest lokalizator<br />
firm partnerskich,<br />
znajdujący się w zakładce<br />
Dystrybutorzy, dzięki które-<br />
niej wychwytują drobinki kurzu i drobnoustroje, będące często<br />
źródłem alergii i chorób układu oddechowego. Berluf, jako jedyna<br />
firma w Europie, do budowy centrali wentylacyjnych stosuje<br />
Syntelith, wykorzystywany m.in. przez NASA przy budowie<br />
stacji kosmicznych oraz w karoseriach bolidów F1. W stosunku<br />
do tradycyjnej stali tworzywo to cechuje się dużo niższą wagą<br />
i plastycznością, przy jednoczesnym zachowaniu większej izolacyjności<br />
cieplnej. Do istotnych zalet centrali SELEN II należą<br />
także niezwykle cicha praca urządzeń oraz intuicyjny w obsłudze<br />
sterownik z panelem dotykowym (Touch Panel), umożliwiający<br />
zarządzanie centralą w cyklu tygodniowym. Innowacyjny<br />
Touch Panel niemal wszystkie funkcje (ustawienia gruntownego<br />
wymiennika ciepła, centrali wentylacyjnej, nagrzewnicy wodnej<br />
i elektrycznej) realizuje automatycznie, przez co do minimum<br />
ogranicza konieczność ingerencji w ustawienia.<br />
Precyzja i jakość wykonania urządzeń stanowią podstawę do<br />
ponad 3 letniej gwarancji, jaką producent daje na centrale wentylacyjne<br />
SELEN II.<br />
www.berluf.com<br />
mu można bardzo szybko odnaleźć<br />
na mapie, firmy współpracujące<br />
z Daikin Poland, we<br />
wskazanym miejscu.<br />
Nowa witryna zawiera również<br />
wszystkie aktualne komercyj-<br />
4 5/2012<br />
ne katalogi produktowe, które<br />
znaleźć można się w zakładce<br />
Pomoc & instrukcje.<br />
www.daikin.pl
AKTUALNOŚCI<br />
Nowy oddział Termo<br />
Schiessl w Bydgoszczy<br />
Aby zapewnić profesjonalną<br />
i sprawną obsługę klientom<br />
z regionu kujawsko-pomorskiego<br />
firma Termo Schiessl<br />
otworzyła w Bydgoszczy<br />
oddział. Jest on dogodnie<br />
zlokalizowany przy ulicy<br />
Przemysłowej 8 na terenie<br />
Locum SA, na zbiegu trasy<br />
gdańskiej i toruńskiej, w sąsiedztwie<br />
wielu firm z pokrewnych,<br />
uzupełniających<br />
się branż – hydraulicznej, elektrycznej,<br />
budowlanej.<br />
Nowa placówka, tak jak wszystkie<br />
oddziały Termo Schiessl to<br />
nie tylko biuro handlowe, ale<br />
świetnie zaopatrzony maga-<br />
KLImATyzACjA eWApOrACyjNA eKONAIr<br />
<strong>Klimatyzacja</strong> ewaporacyjna jest bardzo tanim sposobem jednoczesnego<br />
chłodzenia i wentylowania pomieszczeń. Podczas<br />
obróbki powietrza wykorzystuje się naturalne zjawisko ewaporacji,<br />
polegające na odparowaniu wody w przepływającym powietrzu,<br />
co skutkuje znacznym obniżeniem jego temperatury.<br />
Przykładowo, przy temperaturze powietrza zewnętrznego<br />
28÷32°C można obniżyć jego temperaturę o ok. 8÷12°C. Wraz<br />
ze wzrostem temperatury powietrza zewnętrznego wzrasta wydajność<br />
urządzeń.<br />
Zaletami klimatyzacji ewaporacyjnej są:<br />
8÷10 krotnie tańsza eksploatacja w porównaniu z klimatyzacją sprężarkową: w typowych warunkach<br />
do wentylacji i chłodzenia pomieszczenia o kubaturze ok. 600 m 3 wystarcza moc elektryczna 1 kW;<br />
bardzo niskie koszty instalacji, gdyż zazwyczaj nie ma potrzeby montażu długich kanałów wentylacyjnych;<br />
chłodz<strong>one</strong> powietrze jest czyste, świeże i nie wysusz<strong>one</strong>;<br />
prosta budowa urządzeń, a przez to bardzo prosta obsługa i serwis;<br />
ekologiczność, ponieważ czynnikiem chłodzącym jest woda, a nie szkodliwe dla środowiska gazy;<br />
czasie pracy klimatyzatora okna i drzwi mogą pozostać otwarte (nie ma to ujemnego wpływu na efekt<br />
chłodzenia), gdyż nawiewana jest duża ilość świeżego powietrza.<br />
WeNTyLATOry mArKI CATA W pOLSCe<br />
MAXAIR został oficjalnym dystrybutorem i importerem wentylatorów<br />
hiszpańskiej marki CATA, która posiada wieloletnie doświadczenie<br />
na rynku.<br />
Oferta obejmuje przede wszystkim wentylatory do użytku<br />
domowego. Wśród nich na uwagę zasługuje inteligentny wentylator<br />
łazienkowy E-100 GTH. Jest to jedyny wentylator na rynku,<br />
który umożliwia oddychanie domu non-stop, zapewniając<br />
minimum wentylacyjne lub skuteczną wentylację wtedy, gdy<br />
zachodzi potrzeba. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu silnika<br />
dwubiegowego, który w połączeniu z inteligentną elektroniką<br />
samodzielnie steruje wentylatorem by zapewnić odpowiedni po-<br />
zyn urządzeń, komp<strong>one</strong>ntów,<br />
części zamiennych, narzędzi<br />
serwisowych i akcesoriów<br />
do chłodnictwa, klimatyzacji<br />
i pomp ciepła. Na miejscu<br />
działa również stacja dystrybucji<br />
gazów, w której można<br />
napełnić butle wszystkimi po-<br />
wszechnie używanymi czynnikami<br />
chłodniczymi.<br />
W nowym Oddziale<br />
w Bydgoszczy podobnie jak<br />
w pozostałych placówkach<br />
Termo Schiessl można uzyskać<br />
wszechstronną pomoc<br />
w doborze urządzeń i budo-<br />
<strong>Klimatyzacja</strong> ewaporacyjna jest szczególnie przydatna do<br />
wentylowania i schładzania pomieszczeń wielkokubaturowych,<br />
w których wymagana jest duża ilość świeżego i chłodnego powietrza.<br />
W szczególności jest polecana do: hal produkcyjnych,<br />
magazynowych, namiotowych, sportowych, domów weselnych,<br />
restauracji, drukarni, warsztatów samochodowych, klubów fitness,<br />
serwerowni. Można ją stosować również jako „wyspy chłodu”<br />
do schładzania wybranych powierzchni np. miejsc pracy przy<br />
urządzeniach wydzielających duże ilości ciepła.<br />
www.ekonair.pl<br />
ziom wilgotności w pomieszczeniu. E-100 GTH to również jedyny<br />
wentylator na rynku posiadający szklany panel frontowy z wyświetlaczem<br />
poziomu wilgotności oraz temperatury.<br />
wie efektywnych, energooszczędnych<br />
i przyjaznych dla<br />
środowiska instalacji chłodniczych<br />
i klimatyzacyjnych oraz w zakresie<br />
przezbrajania instalacji<br />
na nowe ekologiczne czynniki.<br />
6 5/2012<br />
www.maxair.pl<br />
Wentylator E-100 GTH<br />
marki CATA<br />
Dokładny adres nowego oddziału<br />
z mapką ułatwiającą dojazd<br />
można znaleźć na stronie<br />
internetowej firmy.<br />
www.termo-schiessl.pl.
AKTUALNOŚCI<br />
AGreGATy OpTymA pLUSTm NOWej GeNerACjI<br />
Biorąc pod uwagę zdanie klientów, Danfoss stworzył kolejną generację<br />
cichych i łatwych w montażu agregatów Optyma Plus.<br />
Wyposażona w kompaktową i lżejszą obudowę oraz okablowanie<br />
redukujące prace instalatora do minimum, Optyma Plus<br />
Plug & Play jest jednym z agregatów najszybszych do zainstalowania<br />
i najprostszych w obsłudze.<br />
Unowocześniona obudowa i możliwość montażu w terenie, pozwala<br />
na instalację w bardzo małych pomieszczeniach. Redukuje<br />
BezpIeCzNy mULTImeTr CyFrOWy FLUKe 28 II ex<br />
O tym, jak bardzo istotne jest zachowanie zasad bezpieczeństwa<br />
podczas przeprowadzania pomiarów elektrycznych,<br />
nie trzeba chyba mówić nikomu. Jednak istnieją miejsca, gdzie<br />
konieczność zachowania szczególnej uwagi jest wyjątkowo<br />
ważna. Strefy zagroż<strong>one</strong>, jak na przykład przepompownie gazu<br />
czy inne miejsca, gdzie może dojść do kontaktu z materiałami<br />
łatwopalnymi czy wybuchowymi, wymagają użycia<br />
wysoce wyspecjalizowanego sprzętu. Właśnie z myślą o sytuacjach,<br />
w których nawet jedna iskra może wywołać pożar lub<br />
eksplozję, firma Fluke przygotowała specjalny multimetr cyfrowy<br />
– Fluke 28 II Ex.<br />
Fluke 28 II Ex jest cyfrowym multimetrem przeznaczonym do<br />
pracy w strefach zagrożonych wybuchem. Dzięki swojej unikalnej<br />
konstrukcji jest on urządzeniem iskrobezpiecznym, co umożliwia<br />
pracę w strefie 1 i 2 grupy IIC (gaz) oraz strefach 21 i 22 grupy<br />
IIIC (pył). Dodatkowo Fluke 28 Ex II uzyskał certyfikat zgodności<br />
z dyrektywą ATEX,który pozwala stosować go w miejscach,<br />
gdzie istnieje styczność z takimi materiałami, jak ropa naftowa,<br />
substancje chemiczne i środki farmaceutyczne. Co więcej, multimetr<br />
łączy w sobie możliwości najpopularniejszych przemysłowych<br />
mierników cyfrowych, eliminując konieczność pracy<br />
z kilkoma specjalistycznymi urządzeniami.<br />
Area podpisuje umowę<br />
z GeA Bock<br />
Firma Area Traders sp. z o.o.<br />
podpisała bezpośrednią umowę<br />
o współpracy z niemiecką<br />
firmą GEA Bock GmbH. Firma<br />
GEA do duży międzynarodowy<br />
koncern, jeden z liderów<br />
w branży chłodniczej i klima-<br />
to jednocześnie czas i koszty instalacji, a jednocześnie nie wpływa<br />
na wydajność agregatu, czy dostępność serwisu.<br />
Nowa konstrukcja z 3 drzwiami dostępowymi gwarantuje<br />
doskonały dostęp do wszystkich elementów. Nie będzie to jednak<br />
koniecznie, gdyż wbudowany mikrokanałowy wymiennik<br />
ciepła, jest o wiele łatwiejszy oraz szybszy do oczyszczenia niż<br />
lamele i rurki skraplaczy.<br />
Agregat Optyma Plus jest standardowo wyposażony w regulator<br />
elektroniczny z fabrycznie zaprogramowanymi parametrami<br />
(R404A). Wyeliminowanie błędów zmniejsza ryzyko uszkodzenia,<br />
zaoszczędza czas i pieniądze na ewentualne naprawy.<br />
Dzięki długiej żywotności sprężarki, solidnej izolacji akustycznej<br />
i inteligentnemu systemowi regulacji prędkości obrotowej wentylatora<br />
podczas pracy z niższą wydajnością, agregaty Optyma<br />
Plus umożliwiają użytkownikom jeden najniższych poziomów<br />
dźwięku wśród agregatów dostępnych na rynku.<br />
Wysoce zoptymalizowany mikrokanałowy wymiennik ciepła<br />
MCHX i sterownik elektroniczny również przyczyniają się do<br />
znacznych oszczędności energii, dzięki czemu Optyma Plus jest<br />
nawet do 20% bardziej ekonomiczna – w porównaniu z innymi<br />
urządzeniami na rynku (listopad 2011).<br />
http://www.danfoss.com/poland<br />
Na uwagę zasługuje również bardzo wytrzymała obudowa<br />
Fluke 28 II Ex, która jest nie tylko odporna na pył (stopień IP67),<br />
ale również wodoodporna (zgodnie ze standardem IEC60529).<br />
Dodatkowo miernik ten bez problemu wytrzyma upadek z wysokości<br />
nawet 3 metrów.<br />
Prowadzenie pomiarów w strefie zagroż<strong>one</strong>j wybuchem wymaga<br />
korzystania ze sprzętu spełniającego najwyższe wymogi<br />
bezpieczeństwa. Fluke 28 II Ex zapewni nam nie tylko legendarną<br />
już dokładność cechującą urządzenia firmy Fluke, ale również<br />
nadzwyczajny stopień ochrony, tak istotny podczas pracy<br />
w trudnych warunkach.<br />
www.fluke.pl<br />
tyzacyjnej. Od niedawna GEA<br />
to nowy właściciel niemieckiej<br />
firmy Bock, znanego producenta<br />
półhermetycznych sprężarek<br />
tłokowych dla chłodnictwa<br />
i klimatyzacji stacjonarnej<br />
oraz komunikacyjnej. Tym samym<br />
firma Area Traders staje<br />
się oficjalnym dystrybutorem<br />
sprężarek firmy Bock oraz urzą-<br />
8 5/2012<br />
dzeń chłodniczych budowanych<br />
przez siebie na ich bazie<br />
na rynku polskim. Wcześniej<br />
od wielu lat spółka siostrzana<br />
Area Traders Spain oferowała<br />
sprężarki Bock na rynku<br />
hiszpańskim.<br />
www.area.pl
dAChOWy WeNTyLATOr ChemOOdpOrNy VITT<br />
Oferta Harmann Polska została poszerzona o nową gamę wentylatorów chemoodpornych,<br />
które przeznacz<strong>one</strong> są do przetłaczania agresywnych i/lub wybuchowych<br />
gazów, par i mgieł. W grupie tej znajdują się wentylatory promieniowe<br />
oraz dachowe. Wśród dachowych wentylatorów chemoodpornych na uwagę<br />
zasługuje typoszereg o nazwie VITT. Są to wentylatory o szerokim spektrum zastosowania,<br />
które w zależności od modelu i przeznaczenia posiadają obudowy<br />
wykonane z polietylenu (PE, PEel) lub polipropylenu (PP, PPs, Ppel) ze zintegrowanym<br />
bezobsługowym systemem uszczelnień labiryntowych. Dzięki temu łożysko<br />
jest całkowicie odizolowane od przetłaczanego medium, dodatkowo uszczelni<strong>one</strong><br />
w wersjach Ex. Wentylatory dachowe VITT występują z pionowym wylotem<br />
powietrza w formie króćca przyłączeniowego. Mogą być zabudowane na kwadratowej<br />
płycie wykonanej z polipropylenu. Modele do 450 włącznie mogą być<br />
montowane bezpośrednio jako wyciąg powietrza w okrągłych kanałach wentylacyjnych<br />
za pomocą dedykowanych wsporników. Dodatkowo na obudowie znajduje<br />
się odpływ kondensatu zlokalizowany w najniżej położonym miejscu.<br />
Wentylatory VITT zostały wyposaż<strong>one</strong> w napęd bezpośredni realizowany poprzez<br />
asynchroniczne silniki indukcyjne jedno lub dwubiegowe a także w wersji<br />
Ex zgodne za standardem IEC-34, zlokalizowane poza strumieniem przepływającego<br />
powietrza.<br />
Wentylatory VITT przeznacz<strong>one</strong> są w szczególności do pracy jako wyciągi<br />
z laboratoriów, digestoriów, w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym, spożywczym,<br />
w rolnictwie, przemyśle maszynowym i in. jak również w obiektach<br />
użyteczności publicznej: szpitalach, przychodniach, szkołach, uniwersytetach<br />
i laboratoriach badawczych.<br />
www.harmann.pl<br />
Nowe władze KFCh<br />
W dniu 18 maja 2012 w hotelu<br />
Villa Park w Ciechocinku odbyło<br />
się Walne Zebranie Członków<br />
„Krajowego Forum Chłodnictwa”<br />
Związku Pracodawców. Podczas<br />
spotkania dokonano wyborów organów<br />
VII kadencji.<br />
Zarząd:<br />
Wojciech Żmigrodzki, Prezes Zarządu<br />
(Danfoss), Grzegorz Michalski, Czł<strong>one</strong>k<br />
Zarządu (GEA Grasso), Robert Grejcz,<br />
Czł<strong>one</strong>k Zarządu (Emerson), Marian<br />
Marek Czarnacki, Czł<strong>one</strong>k Zarządu<br />
(Anmark), Wacław Maniawski, Czł<strong>one</strong>k<br />
Zarządu (Elektronika).<br />
Dokonano wyboru nowej rady nadzorczej<br />
oraz sądu dyscyplinarnego.<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
Wybrane cechy produktu:<br />
standardowe wykonanie z polietylenu<br />
PE (PPs - opcjonalnie);<br />
dostępne modele jednofazowe i trójfazowe<br />
oraz dwubiegowe;<br />
dostępne wersje z silnikami Ex (ATEX<br />
Ex IIC 2GD T3);<br />
średnica przyłączeniowa od 200 do<br />
500 mm;<br />
wydajność w zakresie od 500 do 16500<br />
m 3/h;<br />
pionowy wyrzut powietrza;<br />
możliwość montażu kanałowego.<br />
Ponadto wsparciem dla prac Zarządu<br />
będą powołane przez niego Zespoły<br />
konsultacyjne. Są <strong>one</strong> otwarte na<br />
nowych specjalistów uznanych<br />
w branży.<br />
www.forum-chlodnictwa.org.pl<br />
Wojciech Żmigrodzki<br />
– Prezes Zarządu KFCh
AKTUALNOŚCI<br />
NOWy mOdeL WeNTyLATOrA<br />
merCOr – mCr pASAT<br />
Mercor SA, spółka z Grupy Mercor, wprowadza na rynek nowy<br />
produkt własnej konstrukcji – oddymiający wentylator dachowych<br />
mcr Pasat. Nowatorskie urządzenie właśnie uzyskało certyfikat<br />
umożliwiający oznakowanie CE, a więc może być wprowadzane<br />
do sprzedaży we wszystkich krajach Unii Europejskiej.<br />
Wentylatory mcr Pasat będą dostępne w ofercie Mercor SA od<br />
maja 2012 r.<br />
Dachowe wentylatory oddymiające mcr Pasat są przeznacz<strong>one</strong><br />
do pracy z długimi instalacjami wentylacyjnymi o dużych oporach<br />
miejscowych. Zostały wyposaż<strong>one</strong> w wirnik promieniowy umożliwiający<br />
osiąganie wysokiego ciśnienia przy stosunkowo niższych<br />
wydajnościach w porównaniu z wentylatorami osiowymi. Przy<br />
wentylatorach mcr Pasat został także zastosowany odpowiedni<br />
system chłodzenia silnika powietrzem zewnętrznym.<br />
Wentylatory dachowe typu mcr Pasat – na podstawie wyników<br />
badań ogniowych przeprowadzonych w Instytucie Techniki<br />
Budowlanej – uzyskały klasę F400/120, co oznacza, że urządzenia<br />
wykazują skuteczność działania w temperaturze 400°C w czasie<br />
nie krótszym niż 120 min. Badanie było prowadz<strong>one</strong> zgodnie<br />
z wytycznymi normy PN-EN 12101-3.<br />
Proces projektowania wirnika rozpoczął się od stworzenia algorytmu<br />
obliczeniowego, na podstawie którego wyznacza się<br />
charakterystyczne wymiary wirnika: średnicę zewnętrzną, wewnętrzną<br />
oraz wysokość łopatki. Parametrami wejściowymi są:<br />
wydajność (ilość przetłaczanego powietrza w jednostce czasu)<br />
oraz spręż dyspozycyjny (pokazuje, jakie opory instalacji jest<br />
w stanie pokonać urządzenie).<br />
pANASONIC WprOWAdzIł NOWą WerSję<br />
SySTemU Free mULTI<br />
Panasonic wprowadził na polski rynek nową wersję systemu<br />
Free Multi (5x1), który pozwala na podłączenie nawet pięciu urządzeń<br />
klimatyzacyjnych do jednostki zewnętrznej, zapewniając<br />
mniejsze o 35 proc. zużycie energii oraz oszczędność miejsca na<br />
instalację. Rozwiązanie zostało opracowane z myślą o domach<br />
jednorodzinnych i mniejszych obiektach komercyjnych.<br />
Kolejnym krokiem było zbudowanie prototypów oraz pierwsze<br />
próby ogniowe w laboratorium badawczym firmy Mercor<br />
SA w Dobrzeniu Wielkim. Równolegle z pracami projektowymi<br />
i konstrukcyjnymi w Instytucie Maszyn Przepływowych PAN<br />
były prowadz<strong>one</strong> symulacje numeryczne CSD oraz CFD, określające<br />
wpływ temperatury na wytrzymałość wirnika oraz jego<br />
cechy aerodynamiczne.<br />
Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że w dachowych wentylatorach<br />
promieniowych mcr Pasat zastosowano silniki asynchroniczne<br />
standardowe, bez odporności ogniowej. Było to możliwe<br />
dzięki wprowadzeniu skutecznego systemu chłodzenia silnika<br />
powietrzem zewnętrznym. Opracowany system został zgłoszony<br />
do opatentowania.<br />
www.mercor.com.pl<br />
Panasonic Free Multi to system pomp ciepła powietrze-powietrze,<br />
który umożliwia ogrzewanie bądź chłodzenie nawet pięciu<br />
pomieszczeń przy wykorzystaniu zaledwie jednego agregatu.<br />
W zależności od potrzeb właścicieli domów można do niego<br />
podłączyć ścienne jednostki wewnętrzne.<br />
Źródłem oszczędności jest zastosowana sprężarka inwerterowa.<br />
Dzięki niej system jest w stanie efektywnie działać nawet<br />
przy temperaturach zewnętrznych sięgających -15°C w przypadku<br />
trybu grzania, lub -10°C dla trybu chłodzenia. Kolejnym rozwiązaniem<br />
przyczyniającym się do zmniejszenia zużycia energii<br />
jest wprowadzenie nocnego i ekonomicznego trybu pracy, które<br />
dostosowują działanie urządzenia do potrzeb użytkowników.<br />
Nowa wersja systemu uzyskała najwyższą ocenę efektywności<br />
energetycznej – klasę A, co potwierdza niskie koszty użytkowania<br />
nawet przy jego ciągłej pracy.<br />
System Free Multi pozwala na znaczne oszczędności miejsca<br />
w porównaniu z zastosowaniem pięciu oddzielnych jednostek,<br />
które w przypadku klasycznych systemów trzeba zainstalować<br />
na budynku. Dodatkowo, projektanci z Panasonic<br />
o prawie 10 proc. zmniejszyli wymiary jednostki zewnętrznej,<br />
przez co nie zaburza ona estetyki domu, umożliwiając jednocześnie<br />
łatwą instalację.<br />
Nowy system Free Multi (5x1) jest dostępny u dystrybutorów<br />
Panasonic w cenie od 21 950 zł netto (za kompletny system:<br />
agregat + 5 jednostek wewnętrznych).<br />
www.panasonic.pl<br />
10 5/2012
FORD TRANSIT<br />
MASZYNA DO OSZCZĘDZANIA PIENIĘDZY<br />
Rowery dostawcze nie istnieją.<br />
Nie musisz przesiadać się na rower, by zacząć oszczędzać pieniądze.<br />
Oszczędzaj przy zakupie. Teraz Ford Transit dostępny z wyjątkowym<br />
rabatem od 19 000 PLN w ofercie dla każdego biznesu.<br />
Oszczędzaj przy tankowaniu. Nowe silniki Duratorq zapewniają niższe<br />
zużycie paliwa, już od 6,55 l/100 km, i rzadsze wizyty na stacjach benzynowych.<br />
Oszczędzaj przy serwisie. Wydłużony do 50 000 km lub 2 lat okres<br />
między przeglądami to niższe koszty eksploatacji.<br />
Zacznij oszczędzać już dziś.<br />
Sprawdź szczegóły w Autoryzowanych Salonach Forda.<br />
Zeskanuj kod<br />
i dowiedz się więcej<br />
ford.pl
wydArzeNIA<br />
Według pierwszych, zebranych tuż po zakończeniu targów, statystyk<br />
z przekrojową i obfitująca w nowości ofertą wystawców aż<br />
czterech wydarzeń dla branży instalacyjnej zapoznało się 22 591<br />
zwiedzających. Tegoroczna edycja, odbywających się w cyklu<br />
dwuletnim targów INSTALACJE, WODOCIĄGI, KOMINKI, TCS zgromadziła<br />
ponad 800 firm z 21 krajów. Obok wiodących polskich<br />
przedsiębiorstw w Poznaniu swoją ofertę zaprezentowali uznani<br />
producenci i dystrybutorzy europejskich marek. Podczas targów<br />
zaprezentowanych zostało blisko 190 nowych produktów i rozwiązań<br />
technologicznych. Ekspozycji towarzyszył szereg ciekawych<br />
wydarzeń branżowych: wystaw, prelekcji, warsztatów oraz ekscytujących<br />
konkursów z atrakcyjnymi nagrodami. Branżowe spotkania<br />
dostarczyły wyczerpującej wiedzy na temat polskiego rynku,<br />
jego potencjału oraz najnowszych światowych trendów. W tym<br />
samym czasie na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich<br />
prezentowane były najnowocześniejsze rozwiązania w zakresie zabezpieczeń<br />
– na targach SECUREX oraz wiodące przedsiębiorstwa<br />
z zakresu ochrony pracy, pożarnictwa i ratownictwa – na targach<br />
INSTALACJE 2012<br />
SAWO. Honorowy patronat nad wszystkimi wydarzeniami objął<br />
Minister Gospodarki Waldemar Pawlak.<br />
mistrz Instalatorów pobił rekord!<br />
Ogromne emocje towarzyszyły finałowi 3. Mistrzostw Polski<br />
Instalatorów. Przez trzy dni targów w ramach Mistrzostw odbyło<br />
się ponad 200 startów z udziałem instalatorów z całej Polski.<br />
Zawodnicy musieli poprawnie wykonać instalację złożoną m.in.<br />
z grzejnika drabinkowego Terma Technologie, nagrzewnicy LEO<br />
FB 9S firmy FLOWAIR, siłownika ARM, trójdrogowego zaworu obrotowego<br />
ARV oraz automatycznego odpowietrznika firmy AFRISO,<br />
pompy Comfort i Alpha 2 firmy Grundfos. Liczył się nie tylko czas, ale<br />
Firma Trox na swoim stoisku zaprezentowała m.in.<br />
nawiewniki wirowe XARTO spełniające najwyższe<br />
wymagania w zakresie technologii, estetyki i elegancji,<br />
pozwalające architektom wnętrz i projektantom na wybór<br />
właściwego rozwiązania do każdej koncepcji aranżacji<br />
pomieszczenia<br />
12 5/2012
– targi, które budzą emocje!<br />
Podczas Międzynarodowych Targów Instalacyjnych,<br />
trzy marki Pneumatex, TA i Heimeier po raz pierwszy<br />
zaprezentowały się pod nową nazwą TA Hydronics.<br />
Wspólne działania ekspertów w obszarze utrzymania<br />
ciśnienia i odgazowania, równoważenia i regulacji, a także<br />
termostatyki zapewniają dogłębną znajomość tematyki<br />
oraz szeroką gamę produktów niezbędnych w dzisiejszym<br />
nowoczesnym i energooszczędnym budownictwie. Dzięki<br />
temu TA Hydronics może zaoferować pomoc swoim<br />
klientom wszędzie tam, gdzie niezbędna jest optymalizacja<br />
systemów HVAC, aby zapewnić wymagany poziom komfortu<br />
przy optymalnej wydajności systemu.<br />
również dokładność montażu. W niezwykle emocjonującej rywalizacji<br />
ostatecznie, jednogłośną decyzją komisji konkursowej złoż<strong>one</strong>j<br />
z ekspertów, zwyciężył Waldemar Jackowski. Mistrz Instalatorów wykonał<br />
konkursowe zadanie w niewiarygodnym, rekordowym czasie<br />
1 minuty i 13,6 sekund. Zwycięzca 3. Mistrzostw Polski Instalatorów<br />
opuścił targi nowiutkim Volkswagenem Caddy.<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
heLIOSy 2012 przyznane<br />
Targi Instalacje po raz kolejny były również miejscem uroczystej<br />
gali finałowej IV edycji konkursu HELIOS. Na stoisku firmy Flowair<br />
w gronie zaproszonych gości organizatorzy konkursu uhonorowali<br />
projektantów innowacyjnych i nieszablonowych rozwiązań<br />
instalacyjnych w branży grzewczo-wentylacyjnej. Nagrody główne<br />
odebrali:<br />
w kategorii innowacje w technice grzewczej: Ryszard<br />
Kaźmierczak,<br />
w kategorii promowanie ogrzewania nadmuchowego: Sebastian<br />
Gwarny,<br />
w kategorii efektywne wykorzystanie odnawialnych źródeł<br />
energii: Jerzy Sajek.<br />
Dodatkowo, przyznano aż dziesięć wyróżnień. Po raz pierwszy<br />
z uwagi na licznie napływające prace magisterskie, przyznano także<br />
wyróżnienia za pracę, w której zaproponowano nieczęsto stosowane<br />
dotąd rozwiązanie dla układu klimatyzacji z chłodziarką<br />
wydArzeNIA<br />
13
wydArzeNIA<br />
Na tegorocznych targach<br />
Cool pokazał najnowszą<br />
ofertę dla branży<br />
klimatyzacyjnej (produkty<br />
YORK) jak również bazową<br />
ofertę dla chłodnictwa<br />
przemysłowego<br />
i klimatyzacji<br />
absorpcyjną napędzaną ciepłem pozyskiwanym z kolektorów sł<strong>one</strong>cznych.<br />
Od przyszłej edycji konkursu HELIOS utworzona zostanie<br />
nowa kategoria konkursowa, skierowana do studentów i doktorantów<br />
wszystkich uczelni wyższych, którzy chcieliby spróbować<br />
swoich sił w opracowywaniu projektów z wykorzystaniem zdobytej<br />
przez nich wiedzy akademickiej.<br />
prestiżowe nagrody dla najlepszych!<br />
Podczas targów nagrodzono najlepsze produkty i stoiska.<br />
Prezentowane na targach produkty uhonorowane zostały<br />
Złotym Medalem MTP, natomiast w konkursie Acanthus Aureus<br />
wyróżni<strong>one</strong> zostały stoiska najlepiej zaprojektowane i przygotowane<br />
do realizacji strategii marketingowej firmy. W tym<br />
roku Konkurs o Złoty Medal MTP po raz pierwszy odbywał się<br />
w nowej formule. Liczne zmiany w formule konkursu wiązały<br />
się nie tylko z odświeżonym wizerunkiem medalu, który po raz<br />
pierwszy miał formę prestiżowej statuetki, ale przede wszystkim<br />
z całym pakietem unikatowych korzyści promocyjnych,<br />
z których korzystają laureaci konkursu. Jedną z nowości jest<br />
ocena zgłoszonych produktów nie tylko przez Sąd Konkursowy,<br />
ale również przez użytkowników. Już na miesiąc przed targami<br />
wnikliwej ocenie ekspertów Sąd Konkursowy pod przewodnictwem<br />
prof. dr hab. Edwarda Szczechowiaka, dyrektora<br />
Instytutu Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej uhonorował<br />
13 produktów zgłoszonych do konkursu na targach<br />
INSTALACJE oraz 1 produkt zgłoszony na targach KOMINKI.<br />
Wszystkie przyznane Złote Medale MTP są nagrodami równoważnymi.<br />
Firma BerlinerLuft wzięła udział w konkursie ACANTHUS<br />
AUREUS i zdobyła nagrodę za stoisko najbardziej<br />
sprzyjające realizacji strategii marketingowej firmy na<br />
targach. Było ono jednocześnie jednym z większych stoisk<br />
targowych, którego hasło „Od produktu do systemu”<br />
znakomicie odzwierciedlało bogatą ofertę produktów firmy.<br />
W czasie targów, po raz pierwszy, również zwiedzający mogli<br />
głosować na najlepsze ich zdaniem produkty nagrodz<strong>one</strong> Złotym<br />
Medalem przez Sąd Konkursowy. Głosowanie realizowane było<br />
za pośrednictwem ekranów dotykowych na specjalnych stoiskach<br />
zlokalizowanych w centrum ekspozycji targowej – Strefach<br />
Mistrzów. Równolegle głosowanie odbywało się w internecie na<br />
stronie www.zlotymedal.mtp.pl.<br />
Sukces na targach to nie tylko znakomite produkty, to w równej<br />
mierze sposób ich prezentacji. Dlatego na poznańskich targach<br />
statuetką Acanthus Aureus nagradzane są stoiska, które najbardziej<br />
sprzyjają realizacji strategii marketingowej firmy.<br />
Laureaci konkursu o Złoty Medal MTP na Międzynarodowych<br />
Targach Instalacyjnych INSTALACJE 2012<br />
Hybrydowy system nawiewno-wywiewny Flow-Mag - UNIWERSAL<br />
sp. z o.o., Katowice<br />
Pojemnościowy wymiennik ciepła z trzema wężownicami -<br />
Noel Wymienniki Ciepła, Wrocław<br />
Moduł kominowy ISO-BLOCK - ONTOP POLSKA sp. z o.o.,<br />
Wiewiórczyn oraz ONTOP B.V., Holandia<br />
Kocioł kondensacyjny ECOCONDENS CRYSTAL - TERMET S.A.,<br />
Świebodzice<br />
14 5/2012
Firma Swegon zaprezentowała wybraną<br />
gamę wyrobów m.in. centrale wentylacyjnoklimatyzacyjne,<br />
agregaty chłodnicze, szafy<br />
klimatyzacji precyzyjnej, systemy rozdziału<br />
powietrza oraz, poza ekspozycją na hali, systemy<br />
nawilżania w samochodzie prezentacyjnym.<br />
Kurtyno – nagrzewnica ELiS DUO - FLOWAIR Głogowski<br />
i Brzeziński sp.j., Gdynia<br />
Przeciwpożarowa klapa odcinająca GRYFIT NEO<br />
(EISI20) wraz z modułem EMS - CIAT sp. z o.o. Zakład<br />
Produkcyjny GRYFIT, Konstantynów Łódzki, Zgłaszający:<br />
CIAT sp. z o.o., Konstantynów Łódzki<br />
Pompa ciepła IVT Premiumline EQ - BOSCH<br />
TERMOTECHNIK AB, Szwecja, Zgłaszający: SUN ENERGY<br />
sp. z o.o., Gdańsk<br />
Zawór wielofunkcyjny Ballorex® Venturi FODRV -<br />
BROEN sp. z o.o, Dzierżoniów<br />
Złączki i kształtki zaprasowane Kisan WL - KISAN sp.<br />
z o.o., Kańczuga<br />
FDBES Ventpack 3.0 dla Bicscard - Fluid Desk sp.<br />
z o.o., Szczecin<br />
Kocioł Octo Plus (10-15 KW) - SOLARFOCUS GmbH,<br />
Austria<br />
Kocioł kondensacyjny ATAG A244 EC - ATAG<br />
Verwarming Nederland B.V., Holandia, Zgłaszający:<br />
EKO-TECH INVEST, Unisław<br />
Pompa obiegowa MAGNA 3 z bezprzewodowym<br />
interfejsem GRUNDFOS GO - Grundfos Holding<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
Na wyróżnionym stoisku w konkursie Acanthus<br />
Aureus firma Ozz<strong>one</strong> zaprezentowała urządzenia<br />
klimatyzacyjne i chłodnicze marki Vicot,<br />
w tym agregaty wody lodowej i skraplające,<br />
klimakonwektory i rooftopy oraz centrale<br />
klimatyzacyjna marki Dospel. Wszystkie produkty,<br />
zgodnie z hasłem „Ceny mocno spadają” dostępne<br />
były w bardzo atrakcyjnej ofercie targowej.<br />
A/S, Dania, Zgłaszający: Grundfos Pompy sp. z o.o.,<br />
Baranowo<br />
Firmy, których stoiska zostały nagrodz<strong>one</strong> w konkursie<br />
Acanthus Aureus na targach INSTALACJE 2012<br />
BerlinerLuft. Technik sp. z o.o., Białogard,<br />
OZZONE / ASTEN GROUP sp. z o.o., Częstochowa,<br />
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA,<br />
Warszawa,<br />
Redakcja czasopisma „Rynek Instalacyjny”,<br />
Warszawa,<br />
GRAS Prywatne Przedsiębiorstwo Produkcyjno<br />
Handlowe, Korzybie,<br />
POUJOULAT sp. z o.o., Legionowo,<br />
Glen Dimplex Polska sp. z o.o., Poznań,<br />
Schlösser Heiztechnik Gruppe Polska sp. z o. o. sp.k.,<br />
Poznań,<br />
Leszczyńska Fabryka Pomp sp. z o.o., Leszno,<br />
FLOWAIR Głogowski i Brzeziński sp.j., Gdynia,<br />
UNIWERSAL sp. z o.o., Katowice.<br />
wydArzeNIA<br />
Studium podyplomowe<br />
organizowane przez politechnikę<br />
Warszawską<br />
Serdecznie zapraszamy do udziału w kolejnej<br />
edycji, dwu semestralnego studium pt. Systemy<br />
oddymiania budynków wentylacja pożarowa”.<br />
Rozpoczynające się w październiku 2012 roku<br />
na wydziale Inżynierii Środowiska PW studium,<br />
adresowane jest głównie do kadry inżynierskiej<br />
firm projektowych i budowlanych, rzeczoznawców,<br />
przedsiębiorstw związanych z zagadnieniami<br />
ochrony przeciwpożarowej, specjalistów<br />
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo budowli<br />
oraz inżynierów zajmujących się projektowaniem,<br />
modernizacją i dystrybucją systemów wentylacji<br />
i klimatyzacji.<br />
Dzięki uczestnictwu w zajęcia audytoryjnych,<br />
projektowych i laboratoryjnych słuchacze będą<br />
mogli rozszerzyć i uzupełnić najbardziej aktualną<br />
wiedzę teoretyczną oraz praktyczną, niezbędnej<br />
przy projektowaniu oraz weryfikacji projektów, budowie,<br />
eksploatacji, a także wykonaniu odbiorów<br />
współczesnych systemów oddymiania obiektów<br />
budowlanych różnego typu. Prowadz<strong>one</strong> w formie<br />
wykładów, ćwiczeń i laboratorium zajęcia<br />
oprócz zagadnień wentylacji pożarowej dotyczą<br />
również podstaw prawnych klasyfikacji budynków,<br />
instalacji tryskaczowych, detekcji pożaru,<br />
symulacji komputerowych itd.<br />
Wśród wykładowców studium znajdują się pracownicy<br />
naukowi Politechniki Warszawskiej,<br />
Szkoły Głównej Służby Pożarniczej, ITB m.in.:<br />
prof. Bogdan Mizieliński, dr inż. Dariusz Ratajczak,<br />
oraz inni znani i cenieni fachowcy z dziedziny<br />
ochrony przeciwpożarowej i wentylacji pożarowej<br />
jak chociażby Marian Skaźnik, Grzegorz<br />
Sztarbała, Piotr Głąbski, Jerzy Ciszewski, Jacek<br />
Świetnicki, Piotr Topiło; Łukasz Ostapiuk Dorota<br />
Brzezińska i inni.<br />
Na zakończenie studium uczestnik otrzyma wydany<br />
przez Politechnikę Warszawską dyplom<br />
ukończenia zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa<br />
Rady Ministrów R.P.<br />
Rekrutacja trwa do 26 września 2012r.,<br />
całkowity koszt uczestnictwa 5 000 + VAT (0%)<br />
– liczba miejsc ograniczona<br />
Bliższe informacje dotyczące m.in. zasad rekrutacji,<br />
harmonogramu zajęć, kosztów uczestnictwa<br />
uzyskać można u sekretarz studium Maria Gołębska,<br />
tel. (0-22) 234-75 97 lub kierownika studium<br />
Grzegorza Kubickiego tel (0-22) 234 50 21<br />
e-mail: grzegorz.kubicki@is.pw.edu.pl,<br />
a także na stronach internetowych:<br />
Instytutu Ogrzewnictwa i Wentylacji<br />
www.iow.is.pw.edu.pl<br />
Wydziału Inżynierii Środowiska<br />
www.is.pw.edu.pl (studia podyplomowe)<br />
15
wydArzeNIA<br />
Spotkanie dealerów Toshiba<br />
w nowej strukturze<br />
właścicielskiej<br />
W dniach 29-30 marca 2012 w Hotelu Oddyssey pod Kielcami<br />
odbyło się Wiosenne Spotkanie Sieci Dealerskiej Toshiba. Spotkanie<br />
to jako element cyklicznych konferencji jest platformą dyskusji<br />
na temat rozwoju marki i działań sieci.<br />
W tym roku Toshiba świętuje 30-lecie wprowadzenia na rynek<br />
pierwszego na świecie klimatyzatora inwerterowego. Technologia<br />
ta jest ciągle udoskonalana przez japońskich inżynierów Toshiba,<br />
a znajduje zastosowanie w 90% konstruowanych urządzeń.<br />
Japońska technologia oraz produkcja ciągle stanowi przewagę<br />
konkurencyjną na rynku i wyróżnia urządzenia Toshiba od marek<br />
przenoszących produkcje do Chin.<br />
Spotkanie po raz pierwszy poprowadził Dyrektor Generalny<br />
Beijer Ref Polska – Pan Rafał Rosiński. W powitaniu przedstawił<br />
historię firmy w Europie i Polsce oraz filozofię i sposób<br />
działania po przeniesieniu w jej struktury dystrybucji urządzeń<br />
Toshiba. W dalszej części zaprezentował założenia i plany<br />
dotyczące tej marki, podkreślając wagę współpracy firmy<br />
z siecią dealerską.<br />
W części produktowej konferencji pan Piotr Chraplak, Kierownik<br />
Sprzedaży Toshiba Split, zapoznał obecnych z ofertą, która pokrywa<br />
pełen zakres rozwiązań freonowych: od urządzeń typu split,<br />
poprzez małe systemy komercyjne, aż po systemy VRF. Swoje<br />
premiery w tegorocznej ofercie miały:<br />
nowe sterowniki naścienne,<br />
rekuperatory VN,<br />
uniwersalne moduły do central dla agregatów o wydajnościach<br />
od 2 do 10 HP,<br />
nowe jednostki naścienne serii 4 i 6,<br />
nowe jednostki kanałowe do 16 kW.<br />
W podsumowaniu pan Piotr podkreślił podstawowe cechy<br />
wyróżniające markę Toshiba: najcichsze, energooszczędne urządzenia<br />
o niskiej awaryjności odpowiadające na potrzeby nawet<br />
najbardziej wymagających klientów. Dodatkowym atutem jest<br />
wydłużenie gwarancji do 5 lat. Na spotkaniu swoją premierę miał<br />
również cennik urządzeń typu split na rok 2012/2013.<br />
Na lipiec tego roku Pan Michal Majchrowski, Kierownik<br />
Sprzedaży VRF, zapowiedział wprowadzenie nowego systemu<br />
z odzyskiem ciepła SHRMi. W trakcie drugiej części konferencyjnej,<br />
jak co roku, rozdano nagrody dla firm dealerskich,<br />
które osiągnęły najlepsze wyniki.<br />
16 5/2012
wydArzeNIA<br />
Konferencja dla Partnerów Handlowych<br />
Grupy KLIMA-THERM – Dystrybutorów FUJITSU<br />
„Grupa KLIMA-THERM Silnym Partnerem Biznesowym” – pod takim<br />
hasłem odbyła się tegoroczna Konferencja dla Dystrybutorów<br />
Fujitsu. W dniach 21-22 kwietnia br. we Władysławowie w Hotelu<br />
Velaves firma gościła ponad 200-osobową grupę, wśród której<br />
obecni byli Dystrybutorzy Fujitsu, strategiczni partnerzy – reprezentanci<br />
koncernów Fujitsu General, G.I. Holding, Coface Poland<br />
– oraz przedstawiciele zarządu i dedykowani do współpracy z<br />
zaproszonymi klientami pracownicy Klima-Therm.<br />
Podczas panelu konferencyjnego, przedstawiciele Grupy Klima-<br />
Therm zaprezentowali uczestnikom profil dynamicznie rozwijającej<br />
się firmy, która w ostatnich latach stała się silną Grupą powiązanych<br />
kapitałowo spółek o międzynarodowym zasięgu,<br />
ugruntowanej pozycji rynkowej i znanej, rozpoznawalnej marce.<br />
Podsumowane zostały także działania sprzedażowo-marketingowe<br />
za ubiegły 2011 rok oraz nakreślono plany na rok bieżący,<br />
w tym nowe rozwiązania biznesowe – rozszerz<strong>one</strong> portfolio<br />
produktów.<br />
Dyrektorzy ds. Handlowych Andrzej Walendowicz oraz<br />
Przemysław Kukowski w swoich prezentacjach przedstawili wyniki<br />
sprzedażowe urządzeń za rok 2011, w oparciu o dane raportu<br />
BSRIA. Zwrócili również uwagę na sytuację branży HVAC w Polsce<br />
oraz na świecie. Część podsumowująca 2011 rok zakończyła się<br />
nagrodzeniem tych najlepszych, w sumie wyróżniono i nagrodzono<br />
za wyniki sprzedażowe 23 firmy. W przedstawionych celach<br />
strategicznych na rok 2012 Andrzej Walendowicz zaprezentował<br />
potencjał rynku, zaproponował narzędzia wspierające sprzedaż<br />
oraz zaoferował nowe rozwiązania biznesowe w oparciu o najnowsze<br />
produkty dostępne w ofercie Grupy.<br />
Ewa Pilarska, Dyrektor ds. Marketingu i PR, w swoim wystąpieniu<br />
zachęcając do współpracy z Grupą Klima-Therm przeko-<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
nywała o tym, jak istotny jest wybór silnego partnera biznesowego,<br />
który w sposób szczególny dba o komunikację z rynkiem<br />
za pośrednictwem odpowiednio dobranych narzędzi marketingowych.<br />
Marek Kupiec, Dyrektor ds. Technicznych, przedstawił rozszerzony<br />
profil produktowy Grupy w oparciu o zalety jakościowe<br />
urządzeń. Do najważniejszych zaprezentowanych nowości<br />
należy m.in: Split Fujitsu seria LT i LU nagrodzony w ostatnich<br />
miesiącach aż w 3 konkursach za trafne połączenie technologii<br />
z ponadczasowym designem, nowy układ VRF VR-II z udoskonalonym<br />
systemem odzysku ciepła (heat recovery), aparaty<br />
grzewcze, grzewczo-chłodzące oraz centrala z rekuperacją<br />
KCX marki Klimor, a także innowacyjne urządzenia marki Clint:<br />
agregaty wody lodowej z odzyskiem ciepła i system schładzania<br />
szaf typu RACK poprzez system Logica.<br />
Rafał Czyż, Kierownik ds. Serwisu, zaprezentował nowe procedury<br />
gwarancyjne oraz nową platformę techniczną przygotowaną<br />
w celu usprawnienia komunikacji zleceń dokonywanych<br />
przez klientów.<br />
Panel konferencyjny został także wzbogacony o prezentację<br />
przedstawiciela Coface Poland – firmy wyspecjalizowanej<br />
w dostarczaniu kompleksowych rozwiązań z zakresu ochrony<br />
transakcji handlowych. Pan Robert Snuszka przybliżył gościom<br />
temat jak skutecznie zarządzać własnymi należnościami<br />
i ryzykiem kredytowym naszych kontrahentów.<br />
Wieczorną Galę KLIMA-THERM uświetnił występ KAYAH z zespołem.<br />
Supermenka polskiej sceny rozrywkowej rozgrzała Gości<br />
swoimi największymi przebojami, przy rytmach których wszyscy<br />
doskonale się bawili….do rana.<br />
17
wydArzeNIA<br />
Latajmy wysoko… stawiajmy sobie ambitne cele<br />
Efektywne zarządzanie energią<br />
w układach chłodniczych<br />
Joseph Ventura i Jarosław Łukojko<br />
W dniu 20 kwietnia we Wrocławiu, w hotelu „Wrocław”, odbyło<br />
się doroczne spotkanie Partnerów firmy Area Traders, którego<br />
tematem przewodnim było efektywne zarządzanie energią<br />
w układach chłodniczych. W tym roku organizatorzy postanowili<br />
skupić się na praktycznych rozwiązaniach i gotowych urządzeniach.<br />
Przybyłych gości oraz Prezesa Zarządu Holdingu Cooling<br />
Solutions Joseph’a Venture powitał pan Jarosław Łukojko Dyrektor<br />
Generalny Area Traders/ Cooling Solutions, który przedstawił agendę<br />
spotkania oraz przybliżył bieżącą sytuację w firmie.<br />
Pan Joseph Ventura przybliżył pokrótce firmę Cooling Solutions<br />
z siedzibą w Barcelonie, będącą już na rynku blisko 26 lat. Na tle<br />
innych europejskich producentów pozycjonuje się jako mała lub<br />
średnia, posiadająca wraz z zakładem produkcyjnym we Wrocławiu<br />
swoje struktury w Paryżu i Kijowie. W ubiegłym roku powstało<br />
nowe biuro w Kopenhadze do obsługi rynku skandynawskiego,<br />
w tym zaś zaplanowane jest powstanie przedstawicielstw,<br />
agend w Moskwie i Mińsku. Ogółem holding zatrudnia około<br />
60 pracowników.<br />
W dalszej części pan Joseph Ventura zwrócił uwagę na znaczenie<br />
efektywności energetycznej urządzeń instalacji, tendencji<br />
na rynku oraz na znaczenie przepływu informacji w globalnym<br />
rynku. Podkreślił, że tak nieduża firma jak Cooling Solutions<br />
może zaistnieć na międzynarodowym rynku, dzięki nowoczesnym,<br />
energooszczędnym i wysokiej jakości urządzeniom. Mając<br />
na uwadze wprowadzane prze UE dyrektywy energetyczne (już<br />
w 2014 roku), mające na celu obniżenie energochłonności m.in.<br />
urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych, należy szukać nowych<br />
rozwiązań, które przy niższym zużyciu energii zapewnią nam dotychczasową<br />
wydajność. I tutaj właśnie Area ma do zaproponowania<br />
urządzenia, pozwalające zaoszczędzić nawet 50% energii<br />
w stosunku do dotychczasowej oferty.<br />
Prowadzona nowa polityka oraz inwestycje w nowoczesne<br />
produkty mają zapewnić firmie pozycję jednego z wiodących<br />
producentów w Polsce pod kątem innowacji, wolumenu produkcji<br />
i eksportu. Za rok ubiegły firmie udało się zwiększyć przychody<br />
o 15% oraz produkcję o 17% – w stosunku do 2008 r. jednostkowy<br />
wzrost produkcji urządzeń wyniósł prawie 50%. Na rok<br />
bieżący założenia zwiększenia obrotu wynoszą 27% i produkcji<br />
o 25% przy wzroście rentowności na poziomie 15%.<br />
Głównym punktem spotkania była prezentacja produktu „i-cool”<br />
– cichobieżnego agregatu skraplającego ze sprężarką z inwerterem<br />
marki SANYO, który omówił Pan Michał Grabowski – główny<br />
konstruktor. Urządzenie to pokazane zostało po raz pierwszy<br />
w tym roku na targach we Francji, gdzie wzbudziło ogromne zainteresowanie<br />
instalatorów, a także konkurencji z branży. Agregat<br />
dedykowany jest do zastosowań w nisko-, średnio- i wysokotemperaturowych<br />
układach z czynnikiem chłodniczym R404A,<br />
R507 i R407C. Zastosowany inwerter pozwala na regulację w zakresie<br />
15÷100% i chwilowe zwiększenie wydajności nominalnej<br />
do 120%. Regulacja prędkości obrotowej wentylatora oraz wygłuszona<br />
obudowa i cicha sprężarka zaowocowały stosunkowo<br />
niskim poziomem hałasu na poziomie 42 dB. Zastosowane<br />
rozwiązania pozwoliły również zwiększyć żywotność jednostki,<br />
na którą producent dał 2 lata gwarancji.<br />
W dalszej części omówi<strong>one</strong> zostały pozostałe nowości<br />
i zmiany wprowadz<strong>one</strong> w dotychczasowym asortymencie.<br />
Przykładowo w agregatach skraplających pojawią się nowe,<br />
bardziej wydajne wentylatory, nowe wymienniki oraz<br />
sprężarki DC zasilane prądem stałym. Wprowadz<strong>one</strong> zostaną<br />
również nowe chłodnice powietrza Area o wydajności<br />
od 1,7 do 50 kW.<br />
Swobodna formuła spotkania pozwoliła gościom na sprzyjającą<br />
wymianę poglądów na temat obecnego rynku chłodnictwa<br />
i klimatyzacji w Polsce i prezentowanych urządzeń.<br />
W części wieczornej zebrani mieli możliwość odbycia podróży<br />
śladami szkockiej whisky, poznania jej historii i tradycji połącz<strong>one</strong>j<br />
z degustacją.<br />
18 5/2012
wydArzeNIA<br />
HVAC – energooszczędność w praktyce<br />
W Centrum Szkoleniowym SPS Klima w Warszawie odbyło się<br />
szkolenie zatytułowane „HVAC – Energooszczędność w praktyce”,<br />
na które zaproszeni zostali dziennikarze z mediów branżowych.<br />
Przybyłych gości przywitał prezes firmy SPS KLIMA, Armand<br />
Andruszkiewicz, który pokreślił niebagatelną rolę, jaką pełnią prowadz<strong>one</strong><br />
w nim warsztaty w zmniejszaniu ilości awarii powodowanych<br />
niewłaściwym montażem sprzętu.<br />
Szkolenie prowadz<strong>one</strong> przez Arkadiusza Wojciechowskiego<br />
– dyrektora technicznego SPS Klima, dotyczyło zagadnień wykorzystania<br />
OZE, które w połączeniu z inteligentnym sterowaniem<br />
pozwalają na uzyskanie znacznych oszczędności energii<br />
i podniesienia komfortu użytkowników.<br />
Ograniczenie zużycia energii jest obecnie priorytetem dla<br />
wielu firm – nie tylko z powodu podpisania przez Polskę dyrektyw<br />
w zakresie poszanowania energii, ograniczenia emisji CO 2<br />
i podwyższenia standardów w budownictwie, ale także z powodu<br />
konieczności redukcji kosztów.<br />
Analizy kosztów eksploatacyjnych związanych z ogrzewaniem<br />
i klimatyzacją wskazują, że stanowią <strong>one</strong> aż 80% wydatków poniesionych<br />
na funkcjonowanie budynku.<br />
Prowadzący omówił kilka z dotychczasowych realizacji przeprowadzonych<br />
przez SPS Klima w oparciu o gazowe pompy<br />
ciepła (GHP), które potwierdzają oszczędności eksploatacyjne<br />
rzędu 40%:<br />
hotel Hilton Garden Inn w Krakowie – system GHP z odzyskiem<br />
ciepła, zapewniający jednoczesne chłodzenie i grzanie;<br />
rozlewnia wód mineralnych „Połoniny” w Brzozowie – system<br />
GHP z kogeneracją – wytworzona w procesie kogeneracji<br />
woda lodowa przeznaczona jest do zapewnienia procesów<br />
technologicznych;<br />
Centrum Produkcyjno-Rozwojowe Apator SA w Łysomicach<br />
k. Torunia – system GHP z kogeneracją – odzysk ciepła na potrzeby<br />
produkcji wody użytkowej i procesów przemysłowych;<br />
energia elektryczna uzyskana w procesie kogeneracji przeznaczona<br />
jest na pracę urządzeń klimatyzacyjnych, a nadwyżki<br />
przekazywane są na potrzeby innych odbiorników elektrycznych<br />
w tym obiekcie.<br />
Centrum Szkoleniowe SPS Klima zostało uruchomi<strong>one</strong> w 2011 r.<br />
Składa się z sali szkoleniowej oraz nowocześnie wyposaż<strong>one</strong>go laboratorium, w którym uczestnicy szkoleń<br />
mają okazję ugruntowania zdobytej wiedzy w praktyce, na pracujących urządzeniach. Wyposażenie<br />
centrum stanowią m.in.:<br />
gazowa pompa ciepła,<br />
pompa ciepła wykorzystująca CO2<br />
jako czynnik chłodniczy,<br />
agregaty VRF,<br />
agregat Multi Digital Scroll,<br />
najnowsze klimatyzatory inwerterowe wraz z jednostkami wewnętrznymi,<br />
urządzenia wentylacyjne w technologii free-cooling,<br />
systemy sterowania BMS.<br />
Szkolenia prowadz<strong>one</strong> są przez wysoko wyspecjalizowanych inżynierów, z dużym doświadczeniem, zaangażowaniem<br />
i wiedzą techniczną. W Centrum Szkoleniowym SPS Klima prowadz<strong>one</strong> są cykliczne warsztaty<br />
w zakresie doboru, montażu i serwisowania urządzeń klimatyzacyjnych marki Sanyo, McQuay i Midea, zakończ<strong>one</strong><br />
uzyskaniem certyfikatów imienno-firmowych, ważnych przez 12 miesięcy. Uczestnicy szkoleń otrzymują<br />
ponadto materiały w formie elektronicznej, a także poszkoleniowe wsparcie inżynierów SPS Klima.<br />
Uzupełnieniem są szkolenia organizowane w momencie wprowadzania nowych produktów, przedstawiające<br />
najnowsze technologie oraz szkolenia indywidualne dla inwestorów. W ramach programu współpracy z uczelniami<br />
wyższymi, prowadz<strong>one</strong> są także szkolenia dla studentów Koła Naukowego Klimatyzacji i Wentylacji<br />
Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej.<br />
Badania przeprowadz<strong>one</strong> przez brytyjską BSRIA (instytucję<br />
monitorującą rynek klimatyzacji), jednoznacznie wskazują, że<br />
do 2020 roku jedynym rozsądnym kierunkiem jest wybór bardzo<br />
efektywnych pomp ciepła opartych o zasilanie gazem ziemnym,<br />
urządzeń zasilanych CO 2 (pompy ciepła, systemy VRF), wdrożenie<br />
Smart Metering (system inteligentnego opomiarowania), mikro<br />
kogeneracja i domy zero energetyczne.<br />
W drugiej części szkolenia gościom zostało zaprezentowane<br />
laboratorium, w którym prowadzący omówił działanie i zastosowanie<br />
znajdujących się w nim urządzeń oraz systemów.<br />
Szkolenie z udziałem zaproszonych dziennikarzy momentami<br />
przekształcało się w panel dyskusyjny na temat kierunku rozwoju<br />
rozwiązań sprzyjających lepszemu gospodarowaniu energią,<br />
co było inspirujące także dla organizatorów.<br />
20 5/2012
Technologie grzewcze Hitachi<br />
W dniach 24–26 kwietnia br. firma Tempcold zorganizowała<br />
w hotelu Prezydent w Spale szkolenie dla swoich partnerów<br />
biznesowych, dotyczące pomp ciepła Hitachi. Spotkanie<br />
dostarczyło słuchaczom dużo wartościowej wiedzy, jako prelegenci<br />
wystąpili: pan Marian Rubik – wieloletni wykładowca<br />
Politechniki Warszawskiej, autor kilkudziesięciu publikacji związanych<br />
z pompami ciepła, pan Markus Schmitz – przedstawiciel<br />
firmy Hitachi Europe GmbH z Niemiec oraz pan Rodolphe Jacson<br />
– z Hitachi Europe SAS z Francji, czł<strong>one</strong>k Europejskiej Organizacji<br />
Pomp Ciepła (EHPA).<br />
Szkolenie rozpoczęło się dwugodzinną prezentacją dr Rubika,<br />
podczas której zostały omówi<strong>one</strong> teoretyczne podstawy działania<br />
pomp ciepła, ich klasyfikacja ze względu na źródło dolne i górne,<br />
pompa ciepła jako odnawialne źródło energii, bodowa sprężarkowych<br />
pomp ciepła oraz przykłady zastosowań. Następnie głos<br />
zabrał pan Markus Schmitz, który pokrótce omówił historię firmy<br />
Hitachi i jej strukturę na świecie oraz lokalizację fabryk.<br />
Kolejną prezentację wygłosił pan Rodolphe Jacson, który zaprezentował<br />
pompy ciepła produkowane przez firmę Hitachi.<br />
Jednostka wewnętrzna YUTAKI S<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
dr inż. Marian Rubik podczas omawiania zasobów energii<br />
pierwotnej<br />
Są to produkty o nazwie:<br />
YUTAKI S – mogące zarówno grzać jak i chłodzić,<br />
YUTAKI M – służące tylko do ogrzewania oraz<br />
YUTEMPO – do podgrzewania wody użytkowej.<br />
YUTAKI S – Jest to pompa ciepła typu Split, do niskotemperaturowej<br />
instalacji centralnego ogrzewania, może pracować<br />
w układzie monowalentnym (bez udziału innych źródeł<br />
ciepła, wtedy maksymalna temperatura czynnika grzewczego<br />
wynosi 60°C) lub w układzie biwalentnym (z dodatkowym<br />
źródłem ciepła – elektrycznym, gazowym lub olejowym załączanym<br />
w okresach szczytu). Urządzenie posiada regulację<br />
temperatury wody zasilającej 18÷48°C wg krzywej grzania,<br />
możliwość podłączenia zasobnika ciepłej wody, systemu solarnego<br />
oraz pracy w trybie chłodzenia – przy podłączeniu<br />
klimakonwektorów.<br />
YUTAKI M – Jest to urządzenie typu kompaktowego, dobrze<br />
sprawujące się zarówno w budynkach modernizowanych jak<br />
i nowych. Zakres pracy, dzięki wtryskowi ciekłego czynnika roboczego<br />
do systemu chłodzenia sprężarki, wynosi -20÷+40°C.<br />
Temperatura wody grzewczej regulowana jest w zakresie 20÷65°C,<br />
w zależności od temperatury zewnętrznej. Podobnie jak YUTAKI<br />
S urządzenie to może pracować zarówno w układzie mono- jak<br />
i biwalentnym oraz ma możliwość podłączenia zasobnika ciepłej<br />
wody.<br />
YUTEMPO – Jest to system typu Split do wytwarzania ciepłej<br />
wody użytkowej. Podobnie jak wcześniej wymieni<strong>one</strong> urządzenia,<br />
wyposażony jest w sprężarkę inwerterową DC. 270 litrowy<br />
zbiornik z wysokiej jakości stali nierdzewnej jest dodatkowo wyposażony<br />
w grzałkę elektryczną wykorzystywaną przy przegrzewie<br />
zapobiegającym Legi<strong>one</strong>lli i w mroźne dni. Układ pracuje<br />
przy temperaturze zewnętrznej -20÷+37°C.<br />
Drugi dzień szkolenia skoncentrowany był wokół aspektów<br />
technicznych, doboru, montażu, podłączeń elektrycznych i serwisowania.<br />
Szkolenie zostało przeprowadz<strong>one</strong> bardzo szczegółowo –<br />
tak, aby żaden z partnerów handlowych firmy Tempcold nie<br />
miał wątpliwości jak zainstalować, podłączyć i serwisować omawiane<br />
produkty.<br />
wydArzeNIA<br />
dr inż. Marian Rubik<br />
Maciej Szulc<br />
Firma Tempcold sp. z o.o.<br />
działa w Polsce nieprzerwanie<br />
od roku 1971. Obecnie<br />
działa jako spółka z o.o.,<br />
będąc częścią międzynarodowego<br />
koncernu Ahlsell.<br />
Dzięki tym powiązaniom<br />
kapitałowym jest bezpiecznym<br />
partnerem, mogącym<br />
korzystać z gwarancji wystawianych<br />
przez udziałowców<br />
firmy.<br />
Firma Tempcold sp. z o. o.<br />
od ponad 40 lat, nieprzerwanie<br />
świadczy usługi<br />
w dziedzinie klimatyzacji,<br />
wentylacji oraz chłodnictwa<br />
w pełnym zakresie, tj.:<br />
projektowanie,<br />
dostawy,<br />
wykonawstwo,<br />
serwis gwarancyjny<br />
i pogwarancyjny.<br />
Różnorodność oferowanych<br />
produktów to gwarancja<br />
kompleksowych ofert<br />
na wykonanie instalacji<br />
klimatyzacyjnych, wentylacyjnych<br />
i chłodniczych<br />
o dowolnej wielkości, zgodnie<br />
z życzeniami klientów<br />
– zarówno firm jak i osób<br />
prywatnych. Rozbudowany<br />
dział serwisowy, bogato<br />
zaopatrzony magazyn, siedziba<br />
w Warszawie, oddziały<br />
w Katowicach, Wrocławiu,<br />
Gdyni, Łodzi i Lublinie<br />
umożliwiają szybką reakcję<br />
na potrzeby klientów.<br />
21
KLImATyzACjA<br />
Absorpcyjne i sprężarkowe układy<br />
trigeneracyjne<br />
Robert MATYSKO<br />
Wciąż zwiększające się koszty energii powodują, że układy trigeneracyjne zyskują<br />
coraz większe zainteresowanie. Na rynku dostępne są już rozwiązania nie tylko dla<br />
przemysłu, ale również dla budownictwa komercyjnego i jednorodzinnego.<br />
O AuTOrze<br />
Robert MATYSKO<br />
– Instytut Maszyn<br />
Przepływowych PAN<br />
w Gdańsku, Zakład<br />
Termodynamiki<br />
Systemy trigeneracji<br />
Obiegi absorpcyjne najczęściej są instalowane w skojarzeniu<br />
z innymi układami energetycznymi. Rysunek 1. przedstawia<br />
przykład możliwej konfiguracji obiegu trigeneracyjnego,<br />
w którym uwzględniono podstawowe elementy używane najczęściej<br />
w praktyce inżynierskiej. Taki system trigeneracji zastosowano<br />
w budynku „Berlaymont”, na jego podstawie przeprowadzano<br />
ujednolicenie przepisów dotyczących certyfikatów<br />
energetycznych w UE [1].<br />
Układ taki umożliwia jednoczesną produkcję prądu elektrycznego,<br />
ciepła oraz chłodu na potrzeby użytkowe. W systemie tym<br />
występują trzy charakterystyczne obiegi:<br />
sprężarkowy obieg chłodniczy,<br />
chłodniczy obieg absorpcyjny,<br />
system grzania i produkcji prądu elektrycznego.<br />
Sprężarkowy system trigeneracji<br />
W roku 2005 firma Carrier zarejestrowała patent [2] związany<br />
z obiegiem o konfiguracji jak na rysunku 2., umożliwiający<br />
jednoczesną produkcję prądu elektrycznego, ciepła<br />
i chłodu. Przy tym w obiegu ORC i obiegu lewobieżnym<br />
zastosowano czynnik R245a. Tego typu układ opisano również<br />
w pracach [3, 4, 5], gdzie określono sprawności takiego<br />
układu dla stanów ustalonych. Rozpływ ciepła dla tego<br />
typu układu kombinowanego przedstawiono na rysunku 3.<br />
Zaletą tej konfiguracji jest to, że ciepło użytkowe, pozyskiwane<br />
z obiegu turbiny, powiększ<strong>one</strong> jest o ciepło pozyskane<br />
w obiegu chłodniczym. Dzięki zastosowaniu czynnika<br />
R245a, sprężarka i turbina pracują w sposób umożliwiający<br />
przegrzanie pary na wylocie z tych urządzeń w bardzo niewielkim<br />
stopniu.<br />
Rys. 1. Uproszczony schemat przepływu energii w systemie trigeneracji<br />
– budynek „Berlaymont” [1]<br />
W pracy [6] zastosowano inne czynniki robocze – czynnik<br />
HFE7100 i R290. Oba czynniki charakteryzują się tym, że na wylocie<br />
z układu sprężarki i turbiny para jest mocno przegrzana.<br />
Takie przegrzanie pary może być przyczyną zwiększenia objętości<br />
instalacji (co przy takiej konfiguracji może nie mieć już<br />
większego znaczenia), lecz również pozwala na osiąganie wyższej<br />
temperatury poprzez tzw. odzysk ciepła przegrzania na potrzeby<br />
systemu grzewczego. Konfigurację obiegu lewobieżnego,<br />
która umożliwia odzysk ciepła przegrzania, przedstawiono<br />
między innymi w pracach własnych [6, 7, 8, 9, 10], realizowanych<br />
między innymi na potrzeby projektu Nr PB 4190/B/T02/2008/34<br />
(Badania poprawy efektywności energetycznej układów chłodniczych<br />
poprzez odzysk ciepła przegrzania).<br />
Dość specyficzną konfiguracją, pozwalającą na produkcję<br />
prądu elektrycznego w obiegu lewobieżnym pompy ciepła,<br />
może być również zastosowanie kolektorów PVT jako dolnego<br />
źródła ciepła [11].<br />
Systemy sprężarkowe w układach trigeneracji spotykane są jako<br />
układy mające pokryć zapotrzebowanie szczytowe. A to przy<br />
zmiennym obciążeniu układów klimatyzacyjnych znacząco może<br />
poprawić efektywność całego systemu.<br />
Absorpcyjny system trigeneracji<br />
Rysunek 4. przedstawia kolejną propozycję układu trigeneracyjnego<br />
– w tym wypadku mamy do czynienia z systemem ORC<br />
współpracującym z absorpcyjnym obiegiem chłodniczym.<br />
Konfiguracja obiegu trigeneracyjnego tego typu umożliwia<br />
odzysk ciepła odpadowego, generowanego w systemach produkujących<br />
prąd elektryczny. W pracy [12] przedstawiono kilka<br />
przykładów takich systemów produkujących prąd elektryczny,<br />
współpracujących z systemem absorpcyjnym.<br />
Rys. 2. Konfiguracja obiegu ORC zintegrowanego z obiegiem chłodniczym<br />
wg patentu firmy Carrier [2]<br />
22 5/2012
Ustalony model systemu absorpcyjnego (h 2O-LiBr)<br />
Proces budowy systemów trigeneracyjnych przy różnych konfiguracjach<br />
wymaga określenia parametrów obiegu poprzez wykonanie<br />
obliczeń projektowych. Dla tych celów tworzy się modele<br />
układów, pozwalające określić parametry poszczególnych<br />
elementów instalacji. Na rysunku 5. zaprezentowano model teoretyczny<br />
obiegu absorpcyjnego, który może działać we współpracy<br />
z systemem produkcji prądu elektrycznego w ramach konfiguracji,<br />
pozwalającej na jednoczesną produkcję chłodu z ciepła<br />
odpadowego np. wg koncepcji przedstawi<strong>one</strong>j na rysunku 4.<br />
Model obiegu absorpcyjnego sformułowano dla warunków<br />
ustalonych. Własności materiałowe czynników wyznaczono na<br />
podstawie pracy [13]. Poniżej przedstawiono zależności opisujące<br />
elementy tego obiegu.<br />
Pompa obiegu:<br />
h 2 = h 1 + W pomp/m 1<br />
W pomp = m 1v 1(p h – p 1)<br />
Entalpia na zaworze roztworu LiBr – woda<br />
h 6 = h 5<br />
Absorber<br />
m 10h 10 + h 6m 6 – Q a – m 1h 1 = 0<br />
Q a = m 13(h 14 – h 13)<br />
Parownik<br />
Q p = m 9(h 10 – h 9)<br />
Q p = m 17(h 17 – h 18)<br />
Zawór rozprężny czynnika chłodniczego<br />
h 9 = h 8<br />
Skraplacz<br />
Q k = m 7(h 7 – h 8)<br />
Q k = m 15(h 16 – h 15)<br />
Desorber<br />
m 3 = m 4 + m 7<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
m 3x 3 = m 4x 4<br />
m 3h 3 – m 4h 4 – m 7h 7 +Q d = 0<br />
Q d = m 11(h 11 – h 12)<br />
Wymiennik ciepła<br />
Q hx = m 1(h 3 – h 2)<br />
Q hx = m 4(h 4 – h 5)<br />
KLImATyzACjA<br />
Rys. 3. Rozpływ ciepła<br />
pozyskiwanego w układzie<br />
ciepłowniczym i chłodniczym<br />
sprężarkowym<br />
Rys. 4. Absorpcyjny system trigeneracyjny, współpracujący z układem ORC na biomasę [12]<br />
Rys. 5. Przyjęty schemat do obliczeń obiegu absorpcyjnego<br />
23
KLImATyzACjA<br />
Rys. 6. Temperatury i ciśnienia w obiegu absorpcyjnym dla temperatury grzania 120°C<br />
Tabela 1. Zależność współczynnika COP dla systemu<br />
absorpcyjnego przy zmiennej temperaturze zasilania<br />
T4 [°C] COP<br />
80 0,558<br />
85 0,686<br />
90 0,721<br />
95 0,736<br />
100 0,744<br />
105 0,75<br />
110 0,754<br />
Wartości ciśnienia w obiegu są funkcją związaną z własnościami<br />
wody.<br />
p h = f(T 8, x H2O,8) i p 1 = f(T 10, x H2O,10)<br />
Stężenia roztworu w punktach 4 i 1 są funkcją związaną z własnościami<br />
LiBr.<br />
x LiBr,4 = f(T 4, p h) i x LiBr,1 = f(T 10, p 1)<br />
Rys. 7. Układ trigeneracyjny, w którym zastosowano układ absorpcyjny oraz sprężarkowy<br />
[13, 14]<br />
Również temperatura w punkcie 7, wiąże się z własnościami<br />
LiBr.<br />
T 7 = f(p h, x LiBr,3)<br />
Dodatkowo założono:<br />
x H2O,1 = 0; x H2O,4 = 0; x H2O,8 = 0; x H2O,10 = 1 i x LiBr,7 = 0<br />
Z powyższego modelu wyznaczono COP systemu absorpcyjnego,<br />
przy założeniu zmiennej temperatury<br />
grzania w desorberze na poziomie od 90 do 120 oC.<br />
COP = Q p/Q d<br />
Wyniki obliczeń przedstawiono w tabeli 1. Temperatury i ciśnienia<br />
z obliczeń dla przypadku COP = 0,558 przedstawiono<br />
na rysunku 6.<br />
Z przeprowadz<strong>one</strong>j analizy wynika, że wyższa temperatura<br />
zasilania systemu absorpcyjnego poprawia jego efektywność.<br />
Ponieważ systemy absorpcyjne pozwalają na odzysk<br />
ciepła odpadowego, są stosowane w różnych konfiguracjach<br />
w układach, gdzie występuje zapotrzebowanie na chłód (prowadz<strong>one</strong><br />
są np. badania nad wprowadzeniem takich układów<br />
w klimatyzacji samochodowej, poprzez wykorzystanie ciepła<br />
pozyskiwanego z układu wydechowego).<br />
Ustalony model absorpcyjnego układu<br />
trigeneracyjnego z sprężarkowym systemem<br />
szczytowym<br />
W literaturze [12] proponuje się różne konfiguracje systemów<br />
absorpcyjnych z obiegiem ORC. Na potrzeby służby zdrowia rozważa<br />
się również instalacje chłodnicze, składające się z dwóch<br />
układów chłodniczych: sprężarkowego i absorpcyjnego [14, 15].<br />
W pracy [16] wskazano, że główną przesłanką w projektowaniu<br />
układów trigeneracji jest nie tylko optymalizacja układu energetycznego<br />
z uwagi na sprawność jego podzespołów, ale także<br />
analiza zapotrzebowania dobowego na określony typ produktu<br />
(chłodu, ciepła i prądu elektrycznego). W pracy tej również<br />
zaproponowano konfigurację systemu trigeneracyjnego, pracującego<br />
w oparciu o układ absorpcyjny oraz sprężarkowy na<br />
potrzeby zasilania szpitala (rys. 7.).<br />
Poniżej, na rysunku 8., zaproponowano własny układ trigeneracyjny,<br />
pracujący w oparciu o obieg ORC, który wykorzystywany<br />
jest dla celów produkcji chłodu użytkowego, ciepła<br />
do ogrzewania pomieszczeń i prądu elektrycznego. Obieg<br />
chłodniczy sprężarkowy powinien pracować z grupą czynników,<br />
pozwalających na uzyskiwanie wysokiej temperatury.<br />
Do takich czynników roboczych można zaliczyć czynniki suche,<br />
dla których podczas sprężania pary w układzie sprężarkowym<br />
temperatura pary jest wyższa od temperatury skraplania.<br />
Do tych czynników zaliczyć można propan, amoniak,<br />
R507 i inne. W przypadku obiegu ORC dla takiej konfiguracji<br />
zaleca się stosowanie czynników, których para jest w stanie<br />
przegrzanym na wylocie z układu turbiny. Do takich czynników<br />
można zaliczyć np. czynnik HFE7100. Dla tej konfiguracji<br />
zaletą jest stosowanie czynnika z przegrzaniem na wylocie<br />
24 5/2012
Rys. 8. System trigeneracyjny, pozwalający zwiększyć pozyskiwanie chłodu użytkowego<br />
z turbiny oraz na wylocie sprężarki, gdyż pozwala to uzyskać<br />
niezbędny podgrzew na potrzeby związane z pracą obiegu<br />
absorpcyjnego. W obliczeniach nie uwzględniono strat wewnętrznych<br />
rozprężania i sprężania w maszynach przepływowych<br />
(turbina i sprężarka).<br />
Wyniki obliczeń własnych dla tego obiegu przedstawiono w tabeli<br />
2. Z uzyskanych wyników obliczeń wynika, że przy założonym<br />
stałym odbiorze ciepła na potrzeby ogrzewania może pogarszać się<br />
sprawność całkowita obiegu i może zwiększać się zapotrzebowanie<br />
na ciepło produkowane w kotle na skutek wystąpienia zapotrzebowania<br />
na moc elektryczną (turbina nie zasila sprężarki bezpośrednio).<br />
Należy przy tym dodać, że podczas tworzenia modelu obliczeniowego<br />
tego obiegu założono, że lewobieżny układ sprężarkowy pracuje<br />
jako pompa ciepła na potrzeby systemu ogrzewania.<br />
podsumowanie<br />
W pracy przedstawiono konfigurację układu trigeneracyjnego,<br />
mogącego współpracować z systemem energetycznym<br />
ORC. Proponowana konfiguracja charakteryzuje się niską temperaturą<br />
zasilania np. 170°C, którą można jeszcze wykorzystać<br />
do produkcji prądu elektrycznego i chłodu na potrzeby klimatyzacji.<br />
System sprężarkowy w tej konfiguracji pozwala zmniejszyć<br />
zużycie paliwa w przypadku, gdy występuje zapotrzebowanie<br />
na ciepło i chłód. W przypadku, gdy mamy do czynienia<br />
ze wzrostem zapotrzebowania na energię elektryczną, maleje<br />
nam efektywność energetyczna całego układu i wzrasta zużycie<br />
paliwa (w przypadku, gdy mamy stałe zapotrzebowanie na<br />
ciepło użytkowe).<br />
Proponowany układ trigeneracji z zastosowaniem obiegu<br />
sprężarkowego charakteryzuje się wyższą efektywnością niż<br />
klasyczny system trigeneracji, oparty tylko na układzie absorpcyjnym.<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
KLImATyzACjA<br />
Tabela 2. Wyniki obliczeń dla obiegu trójgeneracyjnego wg własnej propozycji (rys. 8.)<br />
Q kotła<br />
[kW]<br />
Moc elektryczna<br />
[kW]<br />
Efektywność<br />
całkowita obiegu<br />
COP [–]<br />
Generowany<br />
chłód użytkowy<br />
całkowity [kW]<br />
Ciepło na potrzeby<br />
ogrzewania<br />
[kW]<br />
22,54 0 1,543 14,77 20,01<br />
23,76 0,5 1,451 14,02 20,01<br />
25,04 1 1,369 13,27 20,01<br />
26,28 1,5 1,295 12,52 20,01<br />
27,53 2 1,227 11,77 20,01<br />
28,78 2,5 1,165 11,03 20,01<br />
LITERATURA<br />
[1] NAROWSKI P., PANEK A.: Świadectwo energetyczne budynku z trigeneracją energii – „Berlaymont” Commission européenne.<br />
Politechnika Warszawska, Instytut Ogrzewnictwa i Wentylacji. http://www.menos.zam.pl/pdf/certyfikat_berlaymont.pdf (28.02.2012).<br />
[2] BRASZ J. J., BIEDERMANN B. P.: Combined rankine and vapor compression cycles. Carrier Corporation US6,892,522 B2 – 2005.<br />
[3] WANG H., PETERSON R.,HARADA K., MILLER E., INGRAM-GOBLE R.: Performance of a Combined Organic Rankine Cycle and Vapor.<br />
School of Mechanical, Industrial & Manufacturing Engineering (http://ir.library.oregonstate.edu/xmlui/handle/1957/21693).<br />
[4] JEONGA J., KANGB Y. T.: Analysis of a refrigeration cycle driven by refrigerant steam turbine, International Journal of Refrigeration. 27<br />
(2004). 33–41.<br />
[5] HORLOCK J. H.: Cogeneration: Combined Heat and Power. Thermodynamics and Economics. Pergamon Press. Oxford, England. 1987.<br />
[6] MATYSKO R.: The transient model of ideal refrigeration cycle with control system for heat receiving and intermediary cycle in cooling<br />
chamber. Konferencja HEAT. Ryn. 2011.<br />
[7] Model dynamiczny procesu odzysku ciepła z obiegu chłodniczego. <strong>Chłodnictwo</strong>& <strong>Klimatyzacja</strong>. 3/2011.<br />
[8] Model dynamiczny procesu skraplania w obszarze pary przegrzanej. Oprac. wewn. IMP PAN. Nr arch. 218–2010.<br />
[9] Sterowanie parametrami odzysku ciepła z instalacji chłodniczej. Oprac. wewn. IMP PAN Nr arch. 356–2010.<br />
[10] Model dynamiczny 1D ochładzania pary przegrzanej i procesu skraplania. Oprac. wewn. IMP PAN Nr arch. 813–2010.<br />
[11] MATYSKO R., KLUGMANN-RADZIEMSKA E., MODZELEWSKI M., KICIŃSKI J.,BOGUCKA K.: Układ i sposób do poligeneracyjnego zasilania<br />
w media energetyczne budynków, zwłaszcza mieszkalnych. Zgłoszenie Patentowe nr P. 397672. Gdańsk 2011.<br />
[12] FAHAD A., AL-SULAIMAN, FERIDUN HAMDULLAHPUR, IBRAHIM DINCER: Performance comparison of three trigeneration systems using<br />
organic rankine cycles. Energy.36 (2011). 5741–5754.<br />
[13] PATEK J. KLOMFAR J.: A computationally effctive formulation of the thermodynamic properties of LiBr-H 2O solutions from 273 to 500 K<br />
over full composition range. International Journal of Refrigeration. 29 (2006). 566–578.<br />
[14] ZIHER D., POREDOS A.: Cooling power costs froma trigeneration system in a hospital. Forsch Ingenieurwes. (2006) 70: 105–113.<br />
[15] Economics of a trigeneration system in a hospital. Applied Thermal Engineering. 26 (2006). 680–687.<br />
[16] KAVVADIAS K. C., TOSIOS A. P., MAROULIS Z. B.: Design of a combined heating, cooling and power system: Sizing, operation strategy<br />
selection and parametric analysis. Energy Conversion and Management. 51 (2010). 833–845.<br />
[17] MATYSKO R.: Model dynamiczny odzysku ciepła z obiegu chłodniczego. Technika chłodnicza i klimatyzacyjna. 5 /2011.<br />
25
KLImATyzACjA<br />
Stadion Narodowy w Warszawie<br />
– arena mistrzostw UEFA EURO 2012<br />
Climaveneta dostawcą systemu chłodniczego<br />
Andrzej RZĄDZKI, Karol KISIEL<br />
Decyzją Narodowego Centrum Sportu Climaveneta Polska została wybrana<br />
dostawcą głównego systemu wytwarzania chłodu dla obiektu Stadionu<br />
Narodowego w Warszawie.<br />
O AuTOrze<br />
Andrzej RZĄDZKI –<br />
Dyrektor Handlowy,<br />
Climaveneta Polska<br />
O AuTOrze<br />
Karol KISIEL – Specjalista<br />
ds. technicznohandlowych<br />
Climaveneta<br />
Polska<br />
Pierwsza faza projektu rozpoczęła się w 2008 roku i od samego<br />
początku prowadzona była we współpracy z wiodącą w branży<br />
firmą wykonawczą Imtech Polska, koordynującą i wykonującą<br />
wszystkie instalacje HVAC na stadionie.<br />
Przetarg na wybór dostawcy systemu chłodzenia odbył się<br />
w połowie 2010 roku. Inwestor postawił bardzo wysokie wymagania<br />
odnośnie sprawności energetycznej urządzeń (sezonowy<br />
współczynnik efektywności energetycznej ESEER >5,8)<br />
oraz rygorystyczne wymagania odnośnie poziomu emisji hałasu<br />
generowanego przez urządzenia wchodzące w skład systemu.<br />
Po kilkumiesięcznych porównaniach treści merytorycznej<br />
i weryfikacji ofert proponowanych urządzeń zgłoszonych<br />
do przetargu przez liderów rynku HVAC obecnych w Polsce, inwestor<br />
zdecydował się na wybór systemu oferowanego przez<br />
Climaveneta Polska.<br />
Charakterystyka systemu chłodniczego<br />
System chłodu Stadionu Narodowego składa się z agregatów<br />
wody lodowej chłodzonych wodą oraz suchych chłodnic wentylatorowych<br />
(dry-coolerów). Agregaty wody lodowej pogrupowane<br />
są w pięciu odrębnych maszynowniach chłodu (2+2+2+2+5),<br />
w których każde urządzenie w obrębie danej maszynowni pracuje<br />
na wspólnym kolektorze, zarówno po stronie parownika<br />
(obieg wody lodowej), jak też po stronie skraplacza (obieg wody<br />
chłodzącej) – obieg ten napełniony jest mieszanką wodnoglikolową<br />
zapewniającą pracę przy ujemnych temperaturach<br />
powietrza zewnętrznego. Suche chłodnice zamontowane są na<br />
poziomie 5 (o jedną kondygnację wyżej niż znajdują się maszy-<br />
nownie chłodu) i rozmieszcz<strong>one</strong> na obwodzie korony Stadionu<br />
przy jej zewnętrznych krawędziach.<br />
Zastosowane agregaty wody lodowej marki Climaveneta, to<br />
FOCS2-W/CA/LN 3202 (II generacja agregatów chłodzonych wodą,<br />
klasa energetyczna: A (wg klasyfikacji Eurovent), wielkość: 3202,<br />
wykonanie ciche: LN, 2 niezależne obiegi chłodnicze, 2 sprężarki<br />
śrubowe firmy BITZER, elektroniczny zawór rozprężny) ilość: 13<br />
26 5/2012
szt. Całkowita wydajność chłodnicza to ponad 720 kW, maksymalny<br />
poziom mocy akustycznej: 87 dB(A), czynnik chłodniczy:<br />
R134a zaś współczynnik ESEER kształtuje się na poziomie 5,94.<br />
Wyciszenie zrealizowane zostało z wykorzystaniem zintegrowanej<br />
obudowy składającej się z paneli o grubości 30 mm wykonanych<br />
ze stopu aluminiowo-magnezowego wyłożonych syntetycznym<br />
materiałem dźwiękochłonnym, co pozwoliło na redukcję<br />
maksymalnego poziomu mocy akustycznej generowanej przez<br />
sprężarki o 12 dB(A)! Agregaty wody lodowej wysyłają sygnały<br />
na start pomp obiegowych obiegu wody lodowej oraz sygnały<br />
na start pomp obiegowych obiegu wody chłodzącej – po uruchomieniu<br />
sprężarek.<br />
Suche chłodnice wentylatorowe – marki Refrion, typ: ESNY<br />
2580.5/2 (owalne miedziane rurki wymienników o grubości 12 mm<br />
– unikalna technologia producenta, seria SUPER JUMBO – ułożenie<br />
wymienników w kształcie litery V, 10 wentylatorów (2 rzędy),<br />
pionowy przepływ powietrza), ilość: 26 szt. Całkowita wydajność<br />
chłodnicza to ponad 460 kW, maksymalny poziom mocy akustycznej:<br />
80dB(A), co odpowiada poziomowi ciśnienia akustycznego<br />
(mierz<strong>one</strong>go w odległości 10 m od urządzenia): 47÷48 dB(A).<br />
Chłodnice wyposaż<strong>one</strong> zostały w fabryczne przetwornice częstotliwości<br />
ze zintegrowanymi filtrami sinusoidalnymi produkcji<br />
Ziehl-Abegg zapewniającymi płynną regulację prędkości obrotowej<br />
wentylatorów, co bezpośrednio przekłada się na oszczędność<br />
energii elektrycznej i cichszą pracę.<br />
System sterowania<br />
Jako nadrzędne sterowniki zastosowano rozwiązania marki<br />
Climaveneta, typ: Manager 3000 (system optymalizacji i nadzoru<br />
pracy agregatów chłodniczych pracujących na wspólnym kolektorze),<br />
ilość: 5 szt. Manager 3000 składa się z okablowanego<br />
i wbudowanego w dedykowaną obudowę sterownika nadrzędnego<br />
z wizualizacją autorską Climaveneta i ekranem dotykowym<br />
znajdującym się za zamykanymi przeszklonymi drzwiczkami.<br />
Komunikacja pomiędzy agregatem, a Manager 3000 odbywa się<br />
po protokole komunikacyjnym Modbus®. W każdej maszynowni<br />
chłodu znajduje się oddzielny sterownik nadrzędny, który ma za<br />
zadanie sterować pracą maszyn chłodniczych upraszczając obsługę<br />
i regulację nastawi<strong>one</strong>j temperatury wody lodowej (set<br />
point’u), czego efektem jest minimalizacja zużycia energii elektrycznej<br />
(w porównaniu do tradycyjnego systemu).<br />
Podstawowe możliwości sterownika to: zdalne włączanie/wyłączanie<br />
urządzeń, zdalne ograniczenie wydajności, informacja<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
o głównych alarmach na poszczególnych urządzeniach, podwójny<br />
set point, zmienny set point sygnałem 4-20 mA. W przypadku<br />
awarii jednego agregatu automatycznie następuje przełączenie<br />
na inny, rotacja sprężarek dla wyrównania czasów pracy itp.<br />
Wszystkie urządzenia (nie tylko chłodnicze) posiadające w swoim<br />
wyposażeniu dedykowane karty komunikacji (m.in. Manager’y<br />
3000 i suche chłodnice Refrion) i są zintegrowane w systemie<br />
zarządzania budynkiem (BMS – Building Management System),<br />
opartym na protokole LonWorks®.<br />
podsumowanie<br />
Realizacja dostaw urządzeń wchodzących w skład węzła chłodu<br />
Stadionu Narodowego była dużym wyzwaniem także od strony logistycznej<br />
projektu. Nigdy wcześniej nie było w Warszawie projektu,<br />
który wymagałby transportu urządzeń chłodniczych na tak dużą<br />
skalę – transport wymagał zaangażowania ponad 30 wielkogabarytowych<br />
ciężarówek, którymi dostawy odbywały się 2 razy dziennie<br />
przez kilka tygodni i zakończyły w ostatnim kwartale 2010 roku.<br />
Na przełomie kwietnia i maja tego roku zakończyła się procedura<br />
uruchomienia agregatów wody lodowej i suchych chłodnic<br />
wentylatorowych. Uruchomienia wykonane zostały przez autoryzowany<br />
serwis Climaveneta Polska.<br />
KLImATyzACjA<br />
27
KLImATyzACjA<br />
Akustyka agregatów wody lodowej<br />
Zasady porównania urządzeń<br />
Tomasz NOWAK<br />
Zachowanie prawidłowej akustyki w pomieszczeniach w krajach zachodnich<br />
jest niezwykle ważne już od wielu lat, zwłaszcza przy doborze urządzeń<br />
klimatyzacyjnych.<br />
O AuTOrze<br />
mgr inż. Tomasz NOWAK<br />
– specjalista ds.<br />
technicznych Galklima<br />
sp. z o.o.<br />
Obecnie w Polsce zagadnienie to zaczyna być coraz bardziej<br />
dostrzegane przez projektantów oraz użytkowników<br />
pomieszczeń. W związku z tym, iż na krajowym rynku problematyka<br />
akustyki jest dziedziną wciąż nie do końca dobrze<br />
poznaną, powstają rozbieżności interpretacyjne w zakresie<br />
parametrów akustycznych.<br />
W poniższym artykule chciałbym ustosunkować się do niektórych<br />
aspektów akustyki w systemach klimatyzacyjnych<br />
oraz zwrócić uwagę na jakość danych akustycznych prezentowaną<br />
przez producentów urządzeń.<br />
Odpowiedni poziom hałasu jest ważnym czynnikiem komfortu<br />
środowiska, w którym żyjemy i pracujemy, nie mniej ważnym<br />
niż prawidłowe oświetlenie, komfort cieplny czy sprawna<br />
wentylacja.<br />
Do urządzeń emitujących hałas w pomieszczeniach klimatyzowanych<br />
– oprócz urządzeń, takich jak komputery czy drukarki<br />
– należy zaliczyć elementy systemów klimatyzacyjnych,<br />
między innymi wentylatory, sprężarki oraz pompy, czyli typowe<br />
elementy znajdujące się w agregatach chłodniczych.<br />
Według definicji sformułowanej przez Z. Engela<br />
i J. Małeckiego w referacie wygłoszonym na konferencji poświęc<strong>one</strong>j<br />
poprawie klimatu akustycznego w Polsce, hałasem<br />
nazywamy wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub<br />
szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka sprężystego, działające<br />
za pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne zmysły<br />
oraz elementy organizmu człowieka. Na organizm ludzki największy<br />
ujemny wpływ ma hałas komunikacyjny oraz hałas<br />
pracujących maszyn i urządzeń, a jednym ze źródeł hałasu<br />
są systemy klimatyzacji.<br />
Poniżej pokrótce opisane zostaną główne wielkości fizyczne<br />
charakteryzujące zagadnienia związane z akustyką.<br />
Ciśnienie akustyczne oraz poziom ciśnienia<br />
akustycznego<br />
Wskaźnikiem hałasu jest ciśnienie akustyczne p wyrażane<br />
w paskalach (Pa), które jest różnicą między chwilową wartością<br />
ciśnienia powietrza w momencie przejścia fali akustycznej, a wartością<br />
ciśnienia atmosferycznego. Różnica ta wywołana jest drganiami<br />
cząsteczek powietrza. Ze względu na bardzo szeroki zakres<br />
zmian ciśnienia akustycznego od 0,00002 do 20 Pa oraz<br />
z uwagi na to, że słuch ludzki reaguje na bodźce w sposób logarytmiczny,<br />
powszechnie stosowana jest skala logarytmiczna,<br />
czego skutkiem jest używanie w praktyce pojęcia poziomu ciśnienia<br />
akustycznego Lp. Jest on wyrażany w decybelach (dB),<br />
jako wartość względna odniesiona do 0,00002 Pa. Skalę odniesienia<br />
przedstawia rysunek 1.<br />
Rys. 1. Ciśnienie akustyczne i odpowiadające mu poziomy<br />
ciśnienia akustycznego różnych dźwięków<br />
W ten sposób zamiast ciśnienia akustycznego w paskalach<br />
używa się pojęcia poziomu ciśnienia akustycznego – często<br />
oznaczanego SPL (od ang. Sound Pressure Level) mierz<strong>one</strong>go<br />
w decybelach.<br />
moc akustyczna, natężenie dźwięku, poziom<br />
natężenia dźwięku i poziom mocy akustycznej<br />
Moc akustyczna źródła dźwięku jest to całkowita moc fali akustycznej<br />
emitowanej przez źródło, której jednostką jest wat (W).<br />
Fala akustyczna, rozprzestrzeniając się w ośrodku, niesie ze sobą<br />
energię. Miarą energii fali akustycznej jest natężenie dźwięku<br />
I, wyraż<strong>one</strong> w W/m 2.<br />
Podobnie jak w przypadku ciśnienia akustycznego, ze względu<br />
na szeroki przedział zmienności wartości mocy akustycznej<br />
i natężenia dźwięku, stosuje się skalę logarytmiczną oraz pojęcia:<br />
poziom mocy akustycznej i poziom natężenia dźwięku,<br />
wyrażane w dB.<br />
Poziom mocy akustycznej określa ile energii jest w stanie wyemitować<br />
do otoczenia dane źródło. Jest zatem wskaźnikiem<br />
28 5/2012
określającym jej poziom jednoznacznie, ponieważ nie zależy od położenia urządzenia,<br />
warunków otoczenia oraz odległości od punktu pomiaru.<br />
Poziom mocy akustycznej (ang. Sound Power Level) jest podstawową wielkością<br />
charakteryzującą emisję hałasu z jego źródła, dlatego jest stosowany do<br />
oceny hałasu maszyn.<br />
EUROVENT określa parametry akustyczne urządzeń za pomocą wartości poziomu<br />
ciśnienia akustycznego oraz poziomu mocy akustycznej. Te właśnie wielkości<br />
są podawane w katalogach przez większość producentów.<br />
Jeżeli źródło emituje dźwięk o pewnym natężeniu, to poziom ciśnienia akustycznego<br />
będzie zależny od poziomu mocy akustycznej źródła dźwięku, odległości<br />
od źródła dźwięku, lokalizacji w stosunku do powierzchni odbijających dźwięk<br />
(współczynnik kierunkowy Q) oraz szeregu innych czynników.<br />
Podsumowując, natężenie dźwięku I i ciśnienie akustyczne p oraz poziom ciśnienia<br />
akustycznego Lp są zmienne, zależne od mocy źródła dźwięku i od odległości,<br />
w jakiej są zmierz<strong>one</strong> oraz od tego, z jakim współczynnikiem kierunkowym Q.<br />
Moc akustyczna oraz poziom mocy akustycznej jest wielkością stałą, niezależną<br />
od warunków otoczenia i odległości.<br />
Dla zobrazowania relacji między mocą akustyczną a ciśnieniem akustycznym<br />
rozważmy następującą analogię. Grzejnik elektryczny oddaje ciepło do<br />
pomieszczenia, a wzrost temperatury jest tego efektem. Temperatura w pokoju<br />
jest oczywiście zależna od wielkości pomieszczenia, jego izolacji cieplnej<br />
oraz obecności innych źródeł ciepła. Ale dla tej samej mocy elektrycznej grzejnik<br />
elektryczny może oddać taką samą moc cieplną bez względu na to w jakim<br />
otoczeniu się znajduje. Podobna relacja zachodzi między mocą akustyczną, a ciśnieniem<br />
akustycznym. To, co słyszymy to ciśnienie, którego przyczyną jest moc<br />
emitowana przez urządzenie.<br />
Każde urządzenie czy maszynę możemy rozpatrywać jako źródło hałasu. Gdy<br />
źródło hałasu znajduje się w przestrzeni otwartej, fale akustyczne nie odbijają się<br />
od przeszkód i rozchodzą się we wszystkich kierunkach równomiernie, co ma<br />
miejsce w przypadku agregatów chłodniczych, instalowanych w większości na<br />
dachu budynku.<br />
Wszyscy producenci posiadający certyfikację EUROVENT na agregaty wody<br />
lodowej podają moc akustyczną według ISO 9614 oraz ciśnienie akustyczne według<br />
ISO 3744, ale w przypadku ciśnienia podają różne warunki, w jakich dokonano<br />
pomiaru.<br />
Najczęściej podawanym w katalogach ciśnieniem akustycznym jest ciśnienie zmierz<strong>one</strong><br />
w odległości 10 m i współczynniku kierunkowym Q = 2. Niektórzy producenci<br />
podają jednak wartość ciśnienia w odległości 5, 2 lub 1 metra przy współczynniku<br />
kierunkowym Q = 2. Jednak w praktyce spotykane są karty doborowe z poziomem<br />
ciśnienia akustycznego przy różnych współczynnikach kierunkowych.<br />
Na rysunku 2. pokazano jak zmienia się wartość współczynnika kierunkowego<br />
Q w zależności od umiejscowienia źródła w przestrzeni.<br />
Rysunek 3. pokazuje jak na poziom ciśnienia akustycznego wpływa odległość<br />
od źródła dźwięku i wartość współczynnika Q.<br />
Zwiększając lub zmniejszając tylko współczynnik Q, możemy podnieść głośność<br />
agregatu lub ją zmniejszyć. I tak np. zmiana z Q=2 na Q=1 może przy tej samej odległości<br />
zmniejszyć wartość ciśnienia akustycznego o około 3 dB(A). Zwiększenie<br />
współczynnika z Q=2 na Q=4 powoduje wzrost ciśnienia akustycznego o 3 dB(A),<br />
a przy Q=8 wzrost o 6 dB(A). Widać więc, że zmieniając tylko współczynnik Q, mo-<br />
Rys. 2. Wartość współczynnika kierunkowego Q w zależności od<br />
umiejscowienia źródła w przestrzeni<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
KLImATyzACjA<br />
Agregaty wody lodowej:<br />
• w wersji standardowej,<br />
cichej oraz super cichej<br />
• z opcją freecooling<br />
• z odzyskiem ciepła<br />
• pompy ciepła<br />
• szeroki zakres mocy chłodniczych<br />
• w wykonaniu zewnętrznym<br />
oraz wewnętrznym<br />
Galklima Sp. z o.o.<br />
Generalny Dystrybutor Galletti Group<br />
ul. Zbąszyńska 4<br />
91-342 Łódź<br />
biuro@galklima.com.pl<br />
www.galklima.pl<br />
REKLAMA<br />
29
KLImATyzACjA<br />
Rys. 3. Charakterystyki akustyczne sporządz<strong>one</strong> na podstawie pomiarów agregatu Galletti<br />
LCE 214 CS<br />
Artykuł nie wyczerpuje<br />
tematu akustyki, ale<br />
stanowi niewątpliwą<br />
pomoc dla projektantów<br />
i inwestorów przy<br />
doborze i porównaniu<br />
urządzeń pod względem<br />
akustyki, nie wchodząc<br />
jednak w skomplikowane<br />
szczegóły zagadnień<br />
z zakresu pomiarów<br />
i fizyki związanych z tym<br />
zjawisk.<br />
żemy zmieniać wartość ciśnienia akustycznego aż o 9 dB(A), przy<br />
zachowaniu tej samej odległości od źródła dźwięku.<br />
Ważną informacją, jaka została zilustrowana na rysunku 3., jest<br />
to, że moc akustyczna nie zmienia się wraz ze zmianą współczynnika<br />
Q lub odległością.<br />
Powyższy przykład dowodzi, dlaczego wartości ciśnienia<br />
akustycznego nie są wartościami miarodajnymi do porównania<br />
i jak łatwo można dokonać niewłaściwej oceny dwóch podobnych<br />
urządzeń.<br />
Wynika z tego jednoznacznie, iż należy porównywać urządzenia<br />
tej samej klasy przez zestawienie poziomów mocy akustycznej<br />
generowanej przez dane urządzenia.<br />
Dlatego też, zgodnie z Decyzjami Rady 90/683/EWG oraz 93/465/<br />
EWG, producent lub jego upoważniony przedstawiciel dokonuje<br />
oceny zgodności, znakuje wyroby znakiem CE oraz umieszcza<br />
oznaczenie LWA (gwarantowany poziom mocy akustycznej)<br />
i sporządza pisemną deklarację zgodności.<br />
Gwarantowany poziom mocy akustycznej to poziom mocy<br />
akustycznej uwzględniający niepewność pomiaru, wynikającą<br />
ze zmienności procesu wytwarzania i procedur pomiarowych.<br />
Producent lub jego upoważniony przedstawiciel stwierdza, że<br />
zmierzona zgodnie z wymaganymi metodami i aparaturą pomiarową<br />
wielkość mocy akustycznej wykazana w dokumentacji<br />
technicznej nie będzie przekroczona.<br />
Zgodnie z zapisem zawartym w Dyrektywie Unii Europejskiej<br />
89/106/EWG oraz w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury budynki<br />
powinny być tak zaprojektowane i wykonywane w taki sposób,<br />
aby poziom hałasu, na który będą narażeni użytkownicy lub ludzie<br />
znajdujący się w sąsiedztwie, nie stanowił zagrożenia dla zdrowia,<br />
a także umożliwiał im pracę, odpoczynek i sen w zadowalających<br />
warunkach. Wskazane pojęcia mają charakter nieostry i wymagają<br />
doprecyzowania, co spowodowało konieczność stworzenia<br />
norm regulujących dla budynków wytyczne akustyczne, które<br />
powinny być brane pod uwagę zarówno przez projektantów,<br />
wykonawców, jak i przez inwestorów.<br />
Według przepisów obowiązujących w Polsce, zgodnie<br />
z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002<br />
r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać<br />
budynki i ich usytuowanie (DzU 2002 r., Nr 75, poz. 690)<br />
Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego<br />
i użyteczności publicznej należy chronić przed hałasem:<br />
1) zewnętrznym przenikającym do pomieszczenia spoza budynku,<br />
2) pochodzącym od instalacji i urządzeń stanowiących techniczne<br />
wyposażenie budynku,<br />
3) powietrznym i uderzeniowym, wytwarzanym przez użytkowników<br />
innych mieszkań, lokali użytkowych lub pomieszczeń o różnych<br />
wymaganiach użytkowych.<br />
Częstą praktyką jest podawanie przez projektantów jedynie mocy<br />
agregatu i parametrów czynnika roboczego, zapominając lub<br />
ignorując podanie wymaganego poziomu akustycznego. Wynika<br />
to często z braku doświadczenia lub niewiedzy projektanta.<br />
Rzeczywistość jednak często pokazuje, że wymagania akustyczne<br />
są niezwykle istotne, a niekiedy mogą się nawet okazać<br />
decydujące o dopuszczalności zastosowania danego urządzenia.<br />
Jest to szczególnie widoczne w szpitalach lub hotelach oraz<br />
w budynkach usytuowanych w gęstej zabudowie, gdzie poziom<br />
akustyczny musi być zachowany, zwłaszcza w nocy, gdy większość<br />
hałasu komunikacyjnego, a także bytowego znaczenie spada.<br />
Projektując instalację klimatyzacji wody lodowej oraz urządzenie<br />
produkujące chłód, trzeba wziąć pod uwagę okoliczność,<br />
czy agregat będzie pracować również w nocy. Jeśli tak, trzeba<br />
rozważyć, jak jego praca wpłynie na tło akustyczne i czy nie będzie<br />
zakłócać ciszy nocnej okolicznych mieszkańców.<br />
podsumowanie<br />
Najbardziej efektywnym sposobem redukcji hałasu jest ograniczanie<br />
emisji hałasu u źródła jego powstawania.<br />
Zmniejszenie uciążliwości oddziaływania na środowisko polega<br />
między innymi na obniżeniu dopuszczalnego poziomu mocy<br />
akustycznej niektórych urządzeń przemysłowych, szczególnie używanych<br />
w otwartej przestrzeni oraz wprowadzeniu oznaczeń jej<br />
wielkości na innych tego typu urządzeniach, co umożliwia wybór<br />
urządzenia generującego hałas o niższej mocy akustycznej.<br />
Podawanie przez producenta lub sprzedawcę, że zaproponowane<br />
urządzenie jest wycisz<strong>one</strong> lub „superciche” może zrobić<br />
wrażenie na osobach niezorientowanych w tej materii. Dlatego<br />
wersje standardowe czy dodatkowo wycisz<strong>one</strong> należy przed<br />
dokonaniem wyboru porównać pod względem akustycznym<br />
z urządzeniami konkurencji, aby zweryfikować jakość urządzenia.<br />
Niejednokrotnie można spotkać jednostki oznacz<strong>one</strong> jako<br />
superciche, które po porównaniu z innymi urządzeniami dostępnymi<br />
na rynku okazują się tak samo głośne lub głośniejsze<br />
niż standardowe jednostki innych producentów, a ich cena jest<br />
dużo wyższa ponieważ „są wycisz<strong>one</strong>”.<br />
W katalogach technicznych producentów często są podawane<br />
poziomy hałasu emitowanego przez agregaty wody lodowej<br />
w oparciu o kilka różnych metod pomiarowych. Wskazany aspekt<br />
jest niezmiernie ważny przy ocenie i porównaniu akustyki urządzeń.<br />
Należy zatem odnosić się z pewnym dystansem do podawanych<br />
wartości głośności urządzeń lub potwierdzać wiarygodność<br />
parametrów technicznych, np. w niezależnej jednostce badawczej<br />
EUROVENT, która ujednoliciła sposoby pomiaru i prezentacji<br />
danych technicznych w materiałach producentów.<br />
Kwestia zapewnienia właściwego standardu budynków, w których<br />
instalowane są systemy klimatyzacyjne, zależy w znacznej<br />
mierze od akustyki tych systemów, która jest jednym z najważniejszych<br />
parametrów wpływających na jakość tychże systemów.<br />
W niniejszym artykule przedstawiono podstawowe zagadnienia<br />
związane z akustyką agregatów chłodniczych, wykorzystywanych<br />
w technice chłodniczej i klimatyzacyjnej, które pozwolą<br />
na weryfikację danych podawanych w kartach doborowych<br />
oraz katalogach urządzeń.<br />
30 5/2012
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
szukaj nas na
AgregATy ChłOdNICze ChłOdzONe wOdą<br />
FIrmA przykładowy agregat Typoszereg<br />
Wydajność<br />
chłodnicza<br />
(wg euroventu)<br />
[kW]<br />
moc wejściowa<br />
[kW]<br />
32 5/2012<br />
eer/<br />
eSSer<br />
zasilanie<br />
elektryczne<br />
[V/hz]<br />
1 2 3 4 5 6 7 8<br />
CLImAVeNeTA pOLSKA sp. z o.o.<br />
ul. Sienkiewicza 13A<br />
05-120 Legionowo<br />
tel.: +48 22 766 34 55<br />
fax: +48 22 784 39 09<br />
e-mail: climaveneta@cliamveneta.pl<br />
www.climaveneta.com<br />
dAIKIN AIrCONdITIONING<br />
pOLANd sp. z o.o.<br />
ul. Taśmowa 7<br />
02-677 Warszawa<br />
tel.: +48 22 319 90 00<br />
fax: +48 22 319 90 11<br />
e-mail: office@daikin.pl<br />
www.daikin.pl<br />
BRH 5÷35 1÷8 3,47÷4,18<br />
WWR MTD2 5÷33 1÷9 3,38÷5,28<br />
WWR DHW2 5÷50 1÷9 3,71÷5,74<br />
NECS-W 43÷371 10÷83 4,34÷4,50<br />
NECS-WQ 49÷520 9÷97 5,39÷5,77<br />
230/50<br />
400/50<br />
230/50<br />
400/50<br />
230/50<br />
400/50<br />
230/50<br />
400/50<br />
230/50<br />
400/50<br />
FOCS-W 87÷447 20÷100 4,17÷4,46 400/50<br />
FOCS2-W 305÷2416 60÷478 5,06÷5,61 400/50<br />
TECS2-W 241÷1949 46÷373 5,12÷5,27 400/50<br />
RECS-W 174÷801 39÷176 4,28÷4,61 400/50<br />
ERACS2-WQ 189÷870 36÷160 5,21÷5,48 400/50<br />
Czynnik<br />
chłodniczy/<br />
wsad (ilość<br />
czynnika)<br />
[r …/ kg]<br />
R410A / 0,9÷3<br />
R410A /<br />
0,9÷3,7<br />
R407C /<br />
1,0÷4,0<br />
R410A / 4÷32<br />
R410A /<br />
5,6÷47<br />
R134a /<br />
18,5÷105<br />
R134a /<br />
44÷335<br />
R134a /<br />
90÷430<br />
R134a /<br />
40÷120<br />
R134a /<br />
46÷138<br />
EWWP014-195KAW1 13,0÷195,0 3,61÷52,8 3,6÷3,71 / 400/50 R407C /<br />
EWWD120-560J_SS 120,0÷570,0 27,3÷137,0<br />
EWWD170-600G_SS 166÷556 42,2÷150<br />
EWWD190-650G_XS 186÷604 39,6÷137<br />
EWWD370-C12H_XS 369÷1250 62,8÷201<br />
EWWQ380-C20B_SS 380÷2050 85,6÷466<br />
EWWQ420-C22B_XS 422÷2152 84,9÷451<br />
EWWD340-C18I_SS 333÷1510 71,5÷353<br />
EWWD360-C12I_XS 362÷1134 71÷240<br />
EWWD320-C10FZ 114÷1048 21,6÷206<br />
3,91÷4,38 /<br />
4,75÷5,37<br />
3,7÷4 /<br />
4,72÷5,28<br />
4,39÷4,73 /<br />
5,46÷6,31<br />
5,88÷6,17 /<br />
6,44÷7,43<br />
4,19÷4,62 /<br />
4,76÷5,64<br />
4,77÷5,09 /<br />
5,54÷6,28<br />
4,28÷4,66 /<br />
4,86÷5,75<br />
4,73÷5,1 /<br />
5,11÷6,31<br />
5,4÷6 / 8,6-<br />
9,6<br />
400/50 R134a /<br />
400/50 R134a /<br />
400/50 R134a /<br />
400/50 R134a /<br />
400/50 R410A /<br />
400/50 R410A /<br />
400/50 R134a /<br />
400/50 R134a /<br />
400/50 R134a /
Temperatura wody dla dT = 5 K<br />
[°C]<br />
Liczba<br />
sprężarek/<br />
Skraplacz<br />
min/max<br />
parowacz<br />
min/max<br />
obwodów<br />
chłodniczych<br />
Typ sprężarki<br />
(rodzaj)<br />
rodzaj<br />
skraplacza<br />
rodzaj<br />
parowacza<br />
przepływ<br />
objętościowy<br />
wody/<br />
ciśnienie<br />
[m3/h/kpa] przepływ<br />
objętościowy<br />
wody/<br />
ciśnienie<br />
[m3/h/kpa] AgregATy ChłOdNICze ChłOdzONe wOdą<br />
poziom mocy<br />
akustycznej<br />
[dB(A)]<br />
Ciśnienie<br />
akustyczne/<br />
odległość<br />
[dB(A)/m]<br />
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19<br />
30÷50 5÷18 1 / 1<br />
12÷50 5÷15 1 / 1<br />
12÷50 5÷15 1 / 1<br />
10÷55 -8÷15 2÷4 / 1÷2<br />
26÷55 -8÷15 2÷4 / 2<br />
10÷55 -8÷15 1÷2 / 1÷2<br />
20÷50 -8÷15 1÷4 / 1÷4<br />
16÷50 5÷20 1÷4 / 1<br />
26÷55 -8÷15 2 / 2<br />
26÷55 -8÷15 2 / 2<br />
20÷55 -10÷20 1÷6 / 1÷6<br />
24÷60 -10÷15 1÷2 / 1÷2<br />
20÷53 -8÷15 1÷2 / 1÷2<br />
20÷53 -8÷15 1÷2 / 1÷2<br />
21÷50 -8÷15 1÷2 / 1÷2<br />
25÷45 -4÷10 1÷2 / 1÷2<br />
25÷45 -4÷10 1÷2 / 1÷2<br />
20÷55 -8÷15 1÷3 / 1÷3<br />
20÷55 -8÷15 1÷2 / 1÷2<br />
18÷46 2÷15 1÷2 / 1<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
spiralna<br />
(Scroll)<br />
spiralna<br />
(Scroll)<br />
spiralna<br />
(Scroll)<br />
spiralna<br />
(Scroll)<br />
spiralna<br />
(Scroll)<br />
śrubowa<br />
(BITZER)<br />
śrubowa<br />
(BITZER)<br />
odśrodkowa<br />
(TURBOCOR)<br />
śrubowa<br />
(BITZER)<br />
śrubowa<br />
(BITZER)<br />
spiralna<br />
hermatyczna<br />
półhermetyczna śrubowa bezstopniowa<br />
odśrodkowa<br />
turbocore<br />
płytowy płytowy<br />
płytowy płytowy<br />
płytowy płytowy<br />
płytowy płytowy<br />
płytowy płytowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płytowy płytowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
zatopiony<br />
płytowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
zatopiony<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
zatopiony<br />
0,95÷6,04 /<br />
8,43÷31,4<br />
0,9÷7,7 /<br />
12,8÷51,4<br />
0,9÷8,6 /<br />
6,7÷60,0<br />
7,46÷63,9 /<br />
32,9÷57,8<br />
7,87÷84,6 /<br />
22,4÷40,7<br />
15,0÷77,0 /<br />
14,0÷55,0<br />
52,7÷416,0 /<br />
30,6÷65<br />
41,5÷336,0 /<br />
27,9÷58,2<br />
30÷138 /<br />
17÷51<br />
33,4÷154 /<br />
22,8÷49,5<br />
2,22÷33,54<br />
/ 20÷80<br />
21÷98 /<br />
15÷40<br />
28,5÷95,6 /<br />
43÷72<br />
32÷104 /<br />
24÷57<br />
63÷180 /<br />
34÷51<br />
80÷353 /<br />
43÷119<br />
72÷370 /<br />
40÷129<br />
57÷260 /<br />
37÷71<br />
73,5÷195 /<br />
48÷72<br />
54,4÷180 /<br />
11÷30<br />
Waga<br />
[kg]<br />
52÷70 38÷55 / 1 148÷250<br />
52÷70 37÷55 / 1 188÷315<br />
52÷70 37÷55 / 1 205÷315<br />
73÷91 42÷59 / 1 285÷1510<br />
73÷91 42÷59 / 1 450÷2000<br />
91÷97 59÷65 / 10 800÷2720<br />
97÷102 65÷70 / 10 2050÷16100<br />
91÷99 59÷67 / 10 1450÷5970<br />
94÷99 65÷70 / 10 1990÷6130<br />
94÷99 62÷67 / 10 2420÷7370<br />
64÷79 118÷1002<br />
88,6÷92,4 1177÷3215<br />
87,7÷90,2 69,7÷71,7 1393÷2762<br />
88,2÷90,3 69,7÷7,1 1650÷2990<br />
96,7÷102,7 78÷83 3250÷6859<br />
100,2÷107,5 82,2÷87,9 1933÷5289<br />
100,9÷107,5 82,2÷87,9 2322÷5414<br />
93,7÷103 75,2÷83 2150÷4080<br />
93,7÷98,8 75,2÷80,7 2594÷5132<br />
89÷94,6 70,9÷75,9 2360÷4765<br />
Uwagi<br />
Kompaktowy agregat wody lodowej dostępny<br />
również z wbudowanym modułem<br />
hydraulicznym (BRH FF).<br />
Pompa ciepła, produkcja wody lodowej,<br />
grzewczej i c.w.u., pompa wody na falowniku,<br />
dostępne zbiorniki buforowe<br />
i zasobniki c.w.u.<br />
Pompa ciepła, jednoczesna produkcja<br />
wody lodowej i c.w.u. (całkowity odzysk<br />
ciepła), pompa wody na falowniku,<br />
dostępne zbiorniki buforowe i zasobniki<br />
c.w.u.<br />
Agregat dostępny jako pompa ciepła,<br />
z częściowym lub całkowitym odzyskiem<br />
ciepła, opcjonalna obudowa akustyczna.<br />
Agregat wytwarzający wodę lodową<br />
i c.w.u. jednocześnie – dwa niezależne<br />
obiegi (system 4-rurowy)<br />
Agregat dostępny jako pompa ciepła<br />
z częściowym lub całkowitym odzyskiem<br />
ciepła, opcjonalna obudowa<br />
akustyczna.<br />
Agregat w klasie energetycznej A oraz<br />
o podwyższ<strong>one</strong>j sprawność E, dostępny<br />
jako pompa ciepła oraz z częściowym<br />
lub całkowitym odzyskiem ciepła,<br />
zmienny przepływ cieczy chłodz<strong>one</strong>j.<br />
Agregat dostępny jako pompa ciepła,<br />
dwie wersje: dla niskiej i wysokiej temp.<br />
skraplania, sprężarka na falowniku,<br />
zmienny przepływ cieczy chłodz<strong>one</strong>j.<br />
Agregat dostępny jako pompa ciepła<br />
(z produkcją c.w.u.), z częściowym odzyskiem<br />
ciepła, opcjonalna obudowa<br />
akustyczna.<br />
Agregat wytwarzający wodę lodową<br />
i c.w.u. jednocześnie – dwa niezależne<br />
obiegi chłodnicze (system 4-rurowy)<br />
Małe wymiary, modułowa<br />
konstrukcja.<br />
Małe wymiary, modułowa<br />
konstrukcja.<br />
Wysokie współczynniki EER/<br />
ESEER.<br />
Wysokie współczynniki EER/<br />
ESEER.<br />
Wysokie współczynniki EER/<br />
ESEER.<br />
Wysokie współczynniki EER/<br />
ESEER.<br />
Technologia bezolejowa, łożyska<br />
magnetyczne. Wysokie współczynniki<br />
EER / ESEER.<br />
Niski poziom głośności.<br />
33
AgregATy ChłOdNICze ChłOdzONe wOdą<br />
FIrmA przykładowy agregat Typoszereg<br />
Wydajność<br />
chłodnicza<br />
(wg euroventu)<br />
[kW]<br />
moc wejściowa<br />
[kW]<br />
34 5/2012<br />
eer/<br />
eSSer<br />
zasilanie<br />
elektryczne<br />
[V/hz]<br />
1 2 3 4 5 6 7 8<br />
GALKLImA sp. z o.o.<br />
ul. Zbąszyńska 4<br />
91-342 Łódź<br />
tel.: +48 42 613 55 85<br />
fax: +48 42 613 55 80<br />
e-mail:<br />
biuro@galklima.pl<br />
www.galklima.pl<br />
KLImA-Therm S.A.<br />
ul. Ostrobramska101A<br />
04-041 Warszawa<br />
tel.: +48 22 517 36 00<br />
fax: +48 22 879 99 07<br />
e-mail:<br />
handlowy@klima-therm.pl<br />
www.klima-therm.pl<br />
TempCOLd sp. z o.o.<br />
ul. Burleska 3<br />
01-939 Warszawa<br />
tel.: +48 22 835 55 00 – 01<br />
fax: +48 22 835 55 02<br />
tempcold@tempcold.com.pl<br />
www.tempcold.com.pl<br />
CWW/TTY<br />
IWCW/ TTY/ DR<br />
MCW - CS/CL<br />
(005M÷039)<br />
LEW - CS/CL<br />
(041÷424)<br />
CWW/K<br />
15 ÷ 151<br />
CWW/K<br />
182-P ÷ 604-P<br />
CWW<br />
802 ÷ 3204<br />
CWW/Y<br />
1302-B ÷ 9003-B<br />
CWW/TTY<br />
1401-1 ÷ 2806-1<br />
CWW/TTY/DR<br />
1401-1 ÷ 6104-1<br />
IWCWK<br />
101,5 ÷ 115<br />
IWCWK<br />
218P ÷ 460P<br />
IWCW<br />
280 ÷ 4320<br />
IWCWY<br />
21302B ÷ 3900B<br />
IWCW/ TTY<br />
1801/ 1 ÷ 61280/ 1<br />
IWCW/ TTY/ DR<br />
1140/1 ÷ 4610/1<br />
Czynnik<br />
chłodniczy/<br />
wsad (ilość<br />
czynnika)<br />
[r …/ kg]<br />
5,55÷38,70 1,32÷8,90 4,20÷4,59 230÷400/50 R407C<br />
51,11÷453,5 8,65÷81,62 5,36÷5,91 400/50 R410A<br />
4,6÷49,2<br />
5,9÷59,5<br />
55,4÷195,0<br />
72,5÷237,0<br />
218,0÷782,0<br />
247,0÷840,0<br />
267,0÷2473,0<br />
293,0÷2589,0<br />
1,1÷11,5<br />
1,4÷14,4<br />
12,8÷43,7<br />
18,0÷56,7<br />
59,0÷209,0<br />
61,0÷215,0<br />
57,0÷500,0<br />
67,0÷620,0<br />
4,4÷3,7<br />
5,4÷4,4<br />
333,0÷3696,0 62,0÷647,0 5,37÷5,86<br />
280,0÷1546,0 66,0÷350,0 4,07÷4,41<br />
4,6÷49,2 1,1÷11,5 –<br />
55,4÷195 12,8÷43,7 –<br />
218÷782 59÷209 –<br />
267÷2473 57÷500 –<br />
62÷647 333÷647 5,37÷5,71<br />
280÷1546 66÷350 4,21÷4,41<br />
–<br />
–<br />
230/1/50<br />
400/3/50<br />
400/3/50<br />
230/1/50<br />
400/3+N/50<br />
400/3/50<br />
R410A /<br />
0,5÷3,1<br />
R410A /<br />
5,0÷13,0<br />
R407C /<br />
30,0÷9,0<br />
R134a /<br />
45÷375<br />
R134a /<br />
160÷910<br />
R134a /<br />
160÷484<br />
R410A<br />
w zależności<br />
od modelu<br />
R407C<br />
w zależności<br />
od modelu<br />
R134a<br />
w zależności<br />
od modelu
Temperatura wody dla dT = 5 K<br />
[°C]<br />
Liczba<br />
sprężarek/<br />
Skraplacz<br />
min/max<br />
parowacz<br />
min/max<br />
obwodów<br />
chłodniczych<br />
Typ sprężarki<br />
(rodzaj)<br />
rodzaj<br />
skraplacza<br />
rodzaj<br />
parowacza<br />
przepływ<br />
objętościowy<br />
wody/<br />
ciśnienie<br />
[m3/h/kpa] przepływ<br />
objętościowy<br />
wody/<br />
ciśnienie<br />
[m3/h/kpa] AgregATy ChłOdNICze ChłOdzONe wOdą<br />
poziom mocy<br />
akustycznej<br />
[dB(A)]<br />
Ciśnienie<br />
akustyczne/<br />
odległość<br />
[dB(A)/m]<br />
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19<br />
15/30 -15/15 1/1 scroll<br />
15/30 -10/20 2÷4 / 1÷2 scroll<br />
10,0 / 45,0<br />
10,0 / 43,0<br />
w zależności<br />
od modelu<br />
-8,0 / 20,0<br />
30,0 / 50,0<br />
-6,0 / 20,0<br />
30,0 / 50,0<br />
w zależności<br />
od modelu<br />
1 / 1<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
rotacyjna /<br />
scroll<br />
wymiennik<br />
płytowy<br />
wymiennik<br />
płytowy<br />
wymiennik<br />
płytowy<br />
wymiennik<br />
płytowy<br />
płytowy płytowy<br />
2÷4 / 1÷2 scroll płytowy płytowy<br />
2÷4 / 2<br />
tłokowapółhermetyczna<br />
2÷3 / 2÷3 śrubowa<br />
1÷6 / 1 turbocor<br />
1÷4 / 1 turbocor<br />
1<br />
2÷4 scroll<br />
2 / 4<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowe<br />
płaszczoworurowe<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowe<br />
płaszczoworurowy<br />
w zależności<br />
od modelu<br />
rotacyjna /<br />
scroll płytowy płytowy<br />
półhermetyczna<br />
2 / 3 śrubowa<br />
1÷6<br />
1÷4<br />
Turbocor<br />
płaszczoworurowy<br />
płaszczoworurowy<br />
0,95÷6,65 /<br />
26÷31<br />
8,79÷78 /<br />
38÷56<br />
0,06÷0,65 /<br />
40÷152<br />
0,74÷2,60 /<br />
105÷135<br />
2,90÷10,40 /<br />
74÷83<br />
3,54÷32,82<br />
/<br />
94÷111<br />
5,24÷49,06 /<br />
119÷180<br />
3,72÷20,52 /<br />
79÷143<br />
0,22÷2,35<br />
21÷54<br />
2,65÷9,33<br />
54÷48<br />
10,42÷37,36<br />
29÷45<br />
12,76÷118,15<br />
51÷119<br />
15,91÷176,59<br />
69÷98<br />
13,38÷73,86<br />
40÷77<br />
Waga<br />
[kg]<br />
53÷65 45÷57/1 103÷233<br />
67÷75 59÷67/1 323÷1230<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
ISO 36÷44<br />
DIN 43÷51<br />
ISO 50÷60<br />
DIN 58÷69<br />
ISO 62÷67<br />
DIN 72÷78<br />
ISO 64÷87<br />
DIN 75÷99<br />
ISO 66÷75<br />
DIN 77÷88<br />
ISO 66÷71<br />
DIN 77÷83<br />
102÷297<br />
384÷803<br />
1540÷3670<br />
2374÷9250<br />
2690÷11940<br />
2690÷6130<br />
36÷44 77÷218<br />
55÷60 384÷803<br />
Uwagi<br />
CS – wersja standardowa<br />
CL – wersja cicha<br />
Dostępne również modele jako<br />
pompy ciepła<br />
CS – wersja standardowa<br />
CL – wersja cicha<br />
Dostępne również modele jako<br />
pompy ciepła<br />
Wersja chłodząca lub pompa ciepła<br />
Wykonanie: bez lub z zasobnikiem<br />
i pompą obiegową<br />
Wersja chłodząca lub pompa ciepła<br />
Wykonanie: standard lub ciche SL<br />
Wersja chłodząca lub pompa ciepła<br />
Wykonanie: standard lub super<br />
ciche SL<br />
Wersja chłodząca lub pompa ciepła<br />
Wykonanie: standard lub super<br />
ciche SSL<br />
Wersja chłodząca do współpracy<br />
z wieżą chłodniczą<br />
Wersja chłodząca do współpracy<br />
z chłodnicą powietrzną.<br />
Wersje: Tylko chłodzenie; Tylko<br />
chłodzenie z zasobnikiem<br />
i pompą; Rewersyjna pompa<br />
ciepła; Rewersyjna pompa ciepła<br />
z zasobnikiem<br />
Wersje: Tylko chłodzenie;<br />
Rewersyjna pompa ciepła<br />
66÷67 1290÷3220 Wersje:<br />
Tylko chłodzenie<br />
69÷87 2124÷9250<br />
Tylko chłodzenie, wersja wyciszona<br />
85÷96 2690÷11946<br />
Tylko chłodzenie dla wieży<br />
chłodniczej<br />
85÷91 2690÷6130 Tylko chłodzenie z dry coolerem<br />
35
KLImATyzACjA<br />
ESEER a koszty eksploatacji agregatów<br />
chłodniczych<br />
Bartłomiej ADAMSKI<br />
Przyjęcie wartości wskaźników ESEER z katalogów producentów dla warunków<br />
pracy innych niż tych określonych w EUROVENT wprowadza zafałszowanie<br />
w kalkulacji zużycia energii przez źródło chłodu na cele chłodnicze.<br />
O AuTOrze<br />
Bartłomiej ADAMSKI –<br />
PZITS oddział Kraków<br />
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 06.11.2008 r. wskazuje,<br />
że roczne zapotrzebowanie na energię końcową przez system<br />
chłodzenia i wentylacji do chłodzenia pomieszczeń powinno<br />
być kalkulowane z wykorzystaniem wskaźnika ESEER:<br />
Q K,C = Q nd / η C,tot<br />
η C,tot = ESEER <strong>·</strong> η C,s <strong>·</strong> η C,d <strong>·</strong> η C,e<br />
gdzie:<br />
Q K,C – roczne zapotrzebowanie na energię końcową przez system<br />
chłodzenia i wentylacji do chłodzenia pomieszczenia i powietrza<br />
[kWh/rok];<br />
Q nd – ilość chłodu niezbędna na pokrycie potrzeb chłodzenia<br />
budynku [kWh/rok];<br />
Po ostatnich moich publikacjach w prasie instalacyjnej oraz po<br />
wygłoszeniu prelekcji na Forum Wentylacja nt. wskaźnika ESSER<br />
spotkałem się z krytycznymi uwagami z niektórych środowisk technicznych.<br />
W związku z powyższym chciałbym raz jeszcze przytoczyć<br />
moje przemyślenia i uwagi, z prośbą o poddanie ich szerszej<br />
publiczności do dyskusji oraz oceny. W artykule zawarte zostały<br />
informacje, które powodowały wątpliwości, bądź krytyczne uwagi<br />
ze strony recenzentów.<br />
W moim przekonaniu, dotychczasowe dokumenty [1] nie pozwalają<br />
na wiarygodne szacowanie kosztów eksploatacji przez źródło chłodu<br />
w postaci sprężarkowych agregatów wody lodowej, ponieważ<br />
kalkulacje przeprowadzane w oparciu o aktualne rozporządzenie<br />
powodują zafałszowanie w deklaracji zużycia energii elektrycznej.<br />
Co więcej, optymalizacja parametrów pracy systemów klimatyzacji w<br />
myśl dostępnych dokumentów nie ma najmniejszego sensu, gdyż w<br />
myśl aktualnego rozporządzenia nie znajdzie ona odzwierciedlenia<br />
przy sporządzaniu certyfikatu energetycznego obiektu.<br />
Bardzo proszę osoby zainteresowane (pracowników wyższych uczelni<br />
technicznych, producentów urządzeń, projektantów, inwestorów,<br />
firmy wykonawcze) o kierowanie na zasadzie dyskusji wszelkich<br />
uwag, zarówno tych pozytywnych jak i negatywnych, tak by ustalić<br />
wspólne stanowisko w ważnej sprawie.<br />
η C,tot – sprawność całkowita systemu chłodzenia budynku;<br />
η C,s – średnia sezonowa sprawność akumulacji chłodu w budynku<br />
(w obrębie osłony bilansowej);<br />
η C,d – średnia sezonowa sprawność transportu nośnika chłodu<br />
w obrębie budynku (osłony bilansowej);<br />
η C,e – średnia sezonowa sprawność regulacji i wykorzystania<br />
chłodu w budynku (w obrębie osłony bilansowej).<br />
Twierdzę, że wskaźnik ESEER nie jest wiarygodnym wskaźnikiem<br />
rzeczywistych kosztów eksploatacji. Mam tutaj na myśli<br />
poniższe aspekty:<br />
przyjęcie do kalkulacji zużycia energii przez system klimatyzacyjny<br />
wartości wskaźnika ESEER dla innych niż zdefiniowanych<br />
w EUROVENT parametrów pracy systemu lub też przyjęcie<br />
odmiennego niż przewidzianego dla tego programu<br />
certyfikacji algorytmu regulacji powoduje, że wyniki obliczeń<br />
nie będą wiarygodne;<br />
36 5/2012
próby samodzielnych kalkulacji wartości wskaźnika ESEER dla<br />
odmiennych parametrów pracy systemu niż wg EUROVENT,<br />
w oparciu o biuletyny techniczne producentów, w których<br />
deklarowane są osiągi agregatów dla stałego spadku temperatury<br />
wody na parowaczu zazwyczaj równej 5K, nie będą<br />
wiarygodne.<br />
EUROVENT dokładnie precyzuje warunki i parametry pracy<br />
systemu, dla których definiowana jest wartość ESEER. Warto tutaj<br />
przytoczyć różnicę pomiędzy wskaźnikami EER i ESEER.<br />
EER jest kalkulowany jako stosunek mocy chłodniczej do poboru<br />
mocy elektrycznej przez agregat chłodniczy dla warunków<br />
pełnego obciążenia cieplnego systemu.<br />
EER 100% = Q ch,100% / P el,100%<br />
gdzie:<br />
EER 100% – wskaźnik efektywności energetycznej dla warunków<br />
pełnego obciążenia cieplnego;<br />
Q ch,100% – wydajność chłodnicza dla pełnego obciążenia cieplnego;<br />
P el,100% – całkowity pobór mocy elektrycznej dla warunków pełnego<br />
obciążenia cieplnego.<br />
Wskaźnik ten może odnosić się do samego układu chłodniczego<br />
(wówczas uwzględniany jest pobór mocy elektrycznej przez<br />
sprężarki) lub do całego urządzenia, też tak, jak to ma miejsce<br />
w programie certyfikacji EUROVENT. Wówczas przy agregatach<br />
chłodniczych ze skraplaczem chłodzonym powietrzem oprócz<br />
poboru mocy przez sprężarki uwzględniany jest pobór mocy<br />
przez wentylatory chłodzące skraplacz. EUROVENT przy wyznaczeniu<br />
EER nie uwzględnia poboru mocy przez układy pompowe<br />
(stan na styczeń 2012 r.).<br />
EER zdefiniowany w EUROVENT jest wyznaczany dla czystej<br />
wody lodowej o parametrach 12/7°C na parowaczu (pełne obciążenie<br />
cieplne!) oraz przy temperaturze powietrza wlotowego<br />
na skraplacz równej 35°C dla agregatów ze skraplaczem chłodzonym<br />
powietrzem lub przy temperaturze czystej wody chłodzącej<br />
skraplacz równej 30/35°C dla agregatów ze skraplaczem<br />
chłodzonym cieczą.<br />
Definicja EER jest deklarowana dla pełnego obciążenia cieplnego<br />
zatem nie obrazuje ona efektywności dla najczęściej występujących<br />
w systemach klimatyzacji komfortu zmiennych obciążeń<br />
cieplnych.<br />
Takie możliwości daje wskaźnik ESEER. Wskaźnik ten uwzględnia<br />
„bardziej rzeczywiste” warunki pracy systemu klimatyzacyjnego.<br />
Obliczenie ESEER opiera się czterech wartościach EER, ale<br />
dla różnych obciążeń cieplnych systemu odpowiednio 100%,<br />
75%, 50% oraz 25%. Dokładnie rzecz ujmując ESEER jest wyliczany<br />
jako średnia ważona z wskaźników EER dla danych obciążeń<br />
cieplnych.<br />
ESEER = A . EER 100%+B . EER 75%+C . EER 50%+D . EER 25%<br />
gdzie współczynniki: A = 0,03, B = 0,33, C = 0,41, D = 0,23<br />
Z uwagi na liczbę godzin występowania temperatury powietrza<br />
o danej wartości (częstość), odczytane dla różnych wartości<br />
obciążeń cieplnych wskaźniki EER są mnoż<strong>one</strong> przez współczynniki<br />
o odpowiedniej wadze. I tak, z uwagi na krótki okres czasu<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
KLImATyzACjA<br />
Przyjęcie do kalkulacji zużycia energii przez system klimatyzacyjny<br />
wartości wskaźnika ESEER dla innych niż zdefiniowanych<br />
w EUROVENT parametrów pracy systemu lub też przyjęcie<br />
odmiennego niż przewidzianego dla tego programu certyfikacji<br />
algorytmu regulacji powoduje, że wyniki obliczeń nie będą wiarygodne<br />
Tabela 1. Uproszcz<strong>one</strong> parametry pracy agregatów chłodniczych dla których kalkulowana<br />
jest wartość wskaźnika ESEER<br />
Obciążenie<br />
Temperatura powietrza<br />
na skraplaczy [°C]<br />
Temperatura wody na<br />
skraplaczy [°C]<br />
trwania temperatury zewnętrznej, przy której występuje pełne<br />
obciążenie cieplne (100%) waga współczynnika dla takiego<br />
obciążenia jest niewielka (3%). Większe wagi współczynników<br />
i większy wpływ na ESEER towarzyszą częściowym obciążeniom<br />
cieplnym. Dla obciążenia 75% waga współczynnika wynosi 33%,<br />
dla obciążenia 50% waga wynosi 41%, dla obciążenia 25% waga<br />
współczynnika jest równa 23%.<br />
EUROVENT jednocześnie definiuje parametry przy których wyznaczany<br />
jest wskaźnik ESEER, zamieszcz<strong>one</strong> w tabeli 1.<br />
Dla wartości temperatury powietrza przedstawi<strong>one</strong>j w tabeli 1.<br />
(agregaty chłodz<strong>one</strong> powietrzem) lub wody (agregaty chłodz<strong>one</strong><br />
cieczą) są obliczane wartości efektywności EER dla poszczególnych<br />
obciążeń cieplnych. Po uwzględnieniu odpowiedniej wagi<br />
współczynników definiowany jest wskaźnik ESEER.<br />
Osoby bardziej zaznajomi<strong>one</strong> z techniką chłodniczą i klimatyzacyjną<br />
zauważą, że powyższa tabela jest niekompletna. Nie<br />
obrazuje ona parametrów cieczy na parowaczu w zależności od<br />
obciążenia cieplnego.<br />
Waga współczynnika<br />
100% 35 30 3%<br />
75% 30 26 33%<br />
50% 25 22 41%<br />
25% 20 18 23%<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
szukaj nas na<br />
37
KLImATyzACjA<br />
Tabela 2. Bardziej precyzyjne warunki pracy towarzyszące wyznaczeniu wskaźnika ESEER<br />
przez EUROVENT. Zmianie obciążeń cieplnych dla stałej temperatury wody wyjściowej<br />
z parowacza oraz stałego przepływu towarzyszą określ<strong>one</strong> parametry cieczy na parowaczu<br />
dla poszczególnych obciążeń cieplnych<br />
Obciążenie<br />
Próby<br />
samodzielnych<br />
kalkulacji wartości<br />
wskaźnika ESEER<br />
dla odmiennych<br />
od parametrów<br />
pracy systemu<br />
wg EUROVENT,<br />
w oparciu<br />
o biuletyny<br />
techniczne<br />
producentów,<br />
w których<br />
deklarowane są<br />
osiągi agregatów<br />
dla stałego spadku<br />
temperatury wody<br />
na parowaczu<br />
zazwyczaj równej<br />
5 K, nie będą<br />
wiarygodne<br />
Temperatura<br />
powietrza na<br />
skraplaczy [°C]<br />
Temperatura wody<br />
na skraplaczy [°C]<br />
Waga<br />
współczynnika<br />
Temp. wody na<br />
parowaczu<br />
[°C]<br />
100% 35 30 3% 7/12<br />
75% 30 26 33% 7/10,75<br />
50% 25 22 41% 7/9,5<br />
25% 20 18 23% 7/8,25<br />
Wielkość T O [°C]<br />
Jednak EUROVENT dokładnie precyzuje parametry pracy na<br />
parowaczu, a także definiuje sposób regulacji płynów chłodzących<br />
skraplacz:<br />
a) Dla agregatów wody lodowej chłodzonych powietrzem:<br />
wyjściowa temperatura wody z parowacza musi być ustawiona<br />
na 7°C;<br />
strumień wody przepływającej przez parowacz odpowiada<br />
znamionowemu strumieniowi wody (jest stały);<br />
strumień powietrza chłodzącego skraplacz jest regulowany<br />
przez układ automatyki agregatu.<br />
b) Dla agregatów wody lodowej chłodzonych wodą:<br />
wyjściowa temperatura wody z parowacza musi być ustawiona<br />
na 7°C;<br />
strumień wody przepływającej przez parowacz i skraplacz<br />
odpowiada znamionowym przepływom wody przez te wymienniki<br />
(jest stały);<br />
strumień wody przepływającej przez skraplacz jest regulowany<br />
przez układ automatyki agregatu. Jeśli agregat nie pozwala na<br />
jego regulację, strumień wody chłodzącej skraplacz odpowiada<br />
znamionowemu przepływowi wody przez skraplacz.<br />
Te pozornie niewymagające warunki zdecydowanie komplikują<br />
sprawę związaną z kalkulacją efektywności energetycznych<br />
dla różnych obciążeń cieplnych i dla odmiennych od warunków<br />
EUROVENT parametrów pracy.<br />
Stały przepływ cieczy przez parowacz, który odpowiada znamionowemu<br />
przepływowi (czyli dla wody 7/12°C dla parowacza,<br />
35°C dla agregatów ze skraplaczem chłodzonym powietrzem)<br />
oraz wymóg stałej temperatury wody na wyjściu z parowacza<br />
pozwalają na zdefiniowanie dokładnych parametrów wody na<br />
parowaczu przy różnych obciążeniach cieplnych. Przedstawia<br />
je poniższa tabela 2.<br />
Tabela 3. Dane techniczne dla przykładowego agregatu chłodniczego<br />
Temperatura powietrza przed skraplaczem [°C]<br />
ESEER jest zatem liczony na podstawie wskaźników EER dla<br />
poszczególnych obciążeń cieplnych, ale przy uwzględnieniu dla<br />
każdego z obciążeń (100%, 75%, 50%, 25%) dokładnie określonych<br />
parametrów płynów po stronie parowacza i skraplacza.<br />
Pytanie jest zasadnicze: jeżeli wyznaczenie wskaźnika ESEER<br />
przez EUROVENT dotyczy ściśle powyżej określonych warunków<br />
pracy (tabela 2.), to jak ich zmiana (np. po przyjęciu parametrów<br />
wody lodowej w instalacji na wskutek optymalizacji pracy systemu<br />
na poziomie 15/10°C) zostanie uwzględniona w kalkulacjach<br />
w myśl rozporządzenia?<br />
Jest oczywistym, że wartości EER wylicz<strong>one</strong> nawet dla częściowych<br />
obciążeń cieplnych (100%, 75%, 50%, 25%) dla wyższych parametrów<br />
cieczy (np. 15/10°C) na parowaczu będą wyższe niż dla<br />
stałych warunków pracy przyjętych w EUROVENT (12/7°C). Tym<br />
samym wartość ESEER liczona na podstawie wskaźników EER dla<br />
poszczególnych obciążeń cieplnych będzie również wyższa.<br />
Przyjęcie zatem wartości wskaźnika ESEER z biuletynów technicznych<br />
producentów lub ze strony EUROVENT dla innych niż<br />
zdefiniowanych w programie certyfikacji EUROVENT parametrów<br />
pracy, będzie prowadziło do zafałszowania obrazu kosztów<br />
eksploatacji agregatów chłodniczych.<br />
Dodatkowo, jeżeli projektant będzie próbował optymalizować<br />
parametry pracy instalacji poprzez podwyższenie parametrów<br />
cieczy w instalacji i na parowaczu w agregacie chłodniczym, to<br />
poprzez przyjęcie z góry określ<strong>one</strong>j wartości ESEER nie znajdzie<br />
to, w myśl aktualnego rozporządzenia, odzwierciedlenia przy<br />
sporządzaniu certyfikatu energetycznego dla budynku!<br />
Powyżej opisana sytuacja niesie również inne nieprawidłowości,<br />
z którymi już miałem okazję się zetknąć. Brak możliwości<br />
uwzględnienia przez projektanta zoptymalizowanych parametrów<br />
pracy może pociągać za sobą próbę samodzielnej kalkulacji<br />
wartości tego wskaźnika w oparciu o dane zawarte w biuletynach<br />
technicznych producentów. Problem tkwi w tym, że producenci<br />
deklarują wartości wydajności chłodniczej i poboru mocy elektrycznej<br />
owszem dla różnej temperatury cieczy na parowaczu<br />
i skraplaczu, ale dane te są deklarowane dla stałego spadku temperatury<br />
wody na parowaczu zazwyczaj równego 5 K.<br />
W tabeli 3. przedstawiono typowe zestawienie charakteryzujące<br />
wydajność chłodniczą i pobór mocy przez sprężarki dla<br />
sprężarkowego agregatu chłodniczego ze skraplaczem chłodzonym<br />
powietrzem. Tabela ta została przedstawiona w oparciu<br />
o biuletyny techniczne jednego z producentów. Nie różni się<br />
ona w żaden sposób od typowych charakterystyk innych producentów<br />
tego typu urządzeń.<br />
Tabela 3. jak większość tabel producentów jest deklarowana<br />
dla warunków laboratoryjnych pomiarów tj. dla stałej delty t wo-<br />
25 30 35 40 44 46<br />
kW f kW e kW f kW e kW f kW e kW f kW e kW f kW e kW f kW e<br />
5 221,9 49,5 210,9 54,5 199,3 60,0 137,1 66,0 176,9 71,2 171,6 73,9<br />
6 228,7 50,0 217,4 54,9 205,5 60,4 193,0 66,4 182,5 71,6 177,1 74,3<br />
7 235,6 50,4 224,0 55,4 211,8 60,9 198,3 66,8 188,2 72,0 182,7 74,7<br />
8 242,6 50,9 230,7 55,8 218,2 61,3 205,0 67,2 194,1 72,4 188,5 75,1<br />
9 249,7 51,3 237,5 56,3 224,7 61,7 211,3 67,6 200,1 72,7 194,4 75,4<br />
10 257,0 51,3 244,4 55,8 231,3 62,2 217,6 68,1 206,2 73,1 200,4 75,8<br />
kW f – moc chłodnicza [kW], kW e – pobór mocy sprężarki [kW], T O – temperatura wylotowa z wymiennika wewnętrznego [°C] – różnica temperatury = 5°C<br />
38 5/2012
dy na parowaczu. Utrudnia to samodzielne kalkulacje wskaźnika<br />
ESEER, który jest deklarowany dla różnej Δt wody na parowaczu,<br />
zależnie od obciążenia systemu.<br />
Dla temperatury powietrza zewnętrznego równej 35°C oraz<br />
dla temperatury wody 7/12°C urządzenie posiada wydajność<br />
chłodniczą równą 211 kW. Dla temperatury powietrza zewnętrznego<br />
równej 30°C urządzenie posiada wydajność chłodniczą<br />
równą 224 kW. Pytanie co się dzieje z agregatem chłodniczym,<br />
gdy jego wydajność wzrasta? Ten fakt budził wiele kontrowersji,<br />
zatem aby odpowiedzieć na to pytanie, należy zwrócić uwagę<br />
na dwa aspekty.<br />
Pierwszy to taki jak zachowuje się agregat chłodniczy w warunkach<br />
rzeczywistej pracy instalacji oraz drugi, jak zachowuje<br />
się taki agregat w warunkach laboratoryjnych, podczas których<br />
deklarowane są parametry pracy urządzenia.<br />
W warunkach rzeczywistej pracy agregatu chłodniczego<br />
przy spadku temperatury powietrza zewnętrznego następuje<br />
wzrost wydajności. Jeżeli przy temperaturze powietrza<br />
zewnętrznego równej 35°C oraz przy temperaturze wody na<br />
parowaczu 12/7°C (czyli dla warunków EUROVENT) agregat<br />
posiadał wydajność chłodniczą 211 kW, to w temperaturze<br />
powietrza zewnętrznego równej 30°C agregat będzie posiadał<br />
wydajność 224 kW.<br />
Jeżeli agregat sterowany w funkcji temperatury wody wyjściowej<br />
równej 7°C i przy temperaturze powietrza zewnętrznego<br />
35°C pozwalał na uzyskanie schłodzenia wody z 12/7°C,<br />
to przy niższej temperaturze powietrza zewnętrznego agregat<br />
pozwala na jeszcze niższe schłodzenie wody. Jednak konieczność<br />
utrzymania stałej temperatury wody wyjściowej powodu-<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
je wyłączenie jednego ze stopnia regulacji wydajności agregatu<br />
(np. jednej ze sprężarek w przypadku konstrukcji wielosprężarkowych),<br />
tak by uzyskać stałą temperaturę wody wyjściowej 7°C.<br />
Przy braku regulacji agregat po prostu schłodziłby wodę do niższej<br />
temperatury. W ten sposób agregat pozwala na utrzymanie<br />
zakładanych parametrów pracy w instalacji. Wzrost wydajności<br />
towarzyszący spadkowi temperatury powietrza zewnętrznego<br />
generuje wyłączanie kolejnych stopni regulacji wydajności celem<br />
dostosowania pracy agregatu do żądanej temperatury wody<br />
wyjściowej.<br />
Z kolei tabele przedstawiane w biuletynach technicznych<br />
producentów powstają w warunkach laboratoryjnych pomiarów.<br />
Podczas pomiarów laboratoryjnych, gdyby agregat zachowywałby<br />
się jak dla warunków rzeczywistej pracy agregatu<br />
i agregat wyłączyłby jeden ze stopni regulacji wydajności przy<br />
obniżeniu się temperatury powietrza zewnętrznego, wówczas<br />
jego wydajność chłodnicza obniżyłaby się. Nie byłoby możliwe<br />
zdefiniowanie w takich warunkach jego maksymalnej wydajności.<br />
Pomiar wydajności opiera się bowiem na pomiarze strumienia<br />
przepływającej cieczy przez różnicę temperatury wody<br />
na wlocie i wylocie. Jest on zgodny z podstawowym wzorem<br />
na obliczenie wydajności chłodniczej:<br />
Q = m . c w . dt<br />
gdzie:<br />
Q – moc chłodnicza agregatu [kW],<br />
ATC Poland dostawca pełnego zakresu urządzeń<br />
wentylacji i klimatyzacji w całej Europie<br />
KLImATyzACjA<br />
ATC Poland Sp. z o.o.<br />
ul. Wspólna 36A, Janki<br />
05-090 Raszyn<br />
tel. 22 720 56 14<br />
faks 22 720 57 22<br />
atc.poland@airtradecentre.com<br />
www. airtradecentre.com<br />
REKLAMA<br />
39
www.toshiba-hvac.pl<br />
m – strumień masowy czystej wody przepływającej przez parowacz<br />
[kg/s],<br />
c w – ciepło właściwe wody [kJ/kgK],<br />
dt – spadek temperatury cieczy schładzanej na parowaczu [K].<br />
Zatem, żeby umożliwić pomiar osiągów agregatu w warunkach<br />
zwiększ<strong>one</strong>j wydajności chłodniczej,konieczne jest podtrzymanie<br />
pracy agregatu z pełną wydajnością, bez wyłączenia<br />
kolejnych stopni regulacji wydajności.<br />
Patrząc na przytoczony powyżej wzór, odbywać się to może<br />
albo poprzez przyjęcie większej Δt wody na parowaczu lub poprzez<br />
zwiększenie przepływu przez parowacz.<br />
Gdyby zezwolić na pracę agregatu w warunkach laboratoryjnych<br />
zwiększa Δt wody na parowaczu, wyniki pomiaru wydajności<br />
nie byłyby miarodajne bo zwiększenie Δt wody generuje<br />
inną temperaturę odparowania w parowaczu i miałoby to<br />
wpływ na zafałszowanie wyników pomiaru.<br />
Jedynym skutecznym sposobem jest zwiększenie przepływu<br />
przez parowacz w warunkach laboratoryjnych tak, by towarzyszący<br />
spadkowi temperatury powietrza zewnętrznego<br />
wzrost wydajności byłby możliwy do pomiaru. Przepływ jest<br />
zwiększany w taki sposób by odpowiadał zakładanemu stałemu<br />
spadkowi temperatury na parowaczu równemu 5 K. Możliwy<br />
jest zatem pomiar wydajności w takich warunkach, wzrost wydajności<br />
jest odczytany poprzez przemnożenie zwiększ<strong>one</strong>go<br />
przepływu wody przez parowacz oraz przy niezmieni<strong>one</strong>j Δt<br />
wody na parowaczu.<br />
Podobny sposób postępowania przebiega przy wzroście temperatury<br />
powietrza chłodzącego skraplacz (np. z 30°C na 40°C),<br />
spadek wydajności temu towarzyszący generuje konieczność<br />
zmniejszenia przepływu przez parowacz w takim zakresie, by<br />
utrzymać stały spadek temperatury wody na parowaczu 5 K.<br />
Co to oznacza w praktyce? Wszystkie dane deklarowane<br />
przez producentów certyfikowanych w EUROVENT w biuletynach<br />
technicznych są uzyskiwane w warunkach pracy laboratoryjnej<br />
i dotyczą stałej Δt wody na parowaczu zazwyczaj równej<br />
5 K, niezależnie od temperatury wody wyjściowej z parowacza<br />
i powietrza wlotowego na skraplacz (dla agregatów chłodzonych<br />
powietrzem).<br />
Próby samodzielnej kalkulacji wskaźnika ESEER na podstawie<br />
efektywności EER dla danego obciążenia cieplnego, nawet<br />
przy uwzględnieniu zgodnej z EUROVENT temperatury płynów<br />
wlotowych na skraplacz nie będą wiarygodne. Nie można mylić<br />
temperatury wejściowej płynu na skraplacz z obciążeniem<br />
cieplnym parowacza.<br />
Jak wynika z definicji warunków EUROVENT przy zachowaniu<br />
stałej temperatury wody wyjściowej oraz stałego przepływu<br />
przez parowacz przyrosty temperatury wody w instalacji na<br />
wskutek zmian obciążenia cieplnego dla delty t równej 5 K będą<br />
się zmieniać co 1,25 K (5 K / 4 = 1,25 K).<br />
Zatem dla kolejnych obciążeń cieplnych temperatury wody<br />
dla agregatów ze skraplaczem chłodzonym powietrzem będą<br />
równe:<br />
dla obciążenia 100%: 7/12°C (powietrze 35°C),<br />
dla obciążenia 75%: 7/10,75°C (powietrze 30°C),<br />
dla obciążenia 50%: 7/9,5°C (powietrze 25°C),<br />
dla obciążenia 25%: 7/8,25°C (powietrze 20°C).<br />
Tymczasem korzystając z biuletynów technicznych i obecnej<br />
formy prezentacji danych technicznych samodzielne kalkulacje są<br />
lub będą przeprowadzane dla następujących warunków:<br />
dla obciążenia 100%: 7/12°C (powietrze 35°C),<br />
dla obciążenia 75%: 7/12°C (powietrze 30°C),<br />
dla obciążenia 50%: 7/12°C (powietrze 25°C),<br />
dla obciążenia 25%: 7/12°C (powietrze 20°C).<br />
Nie trzeba tłumaczyć różnic w efektywnościach energetycznych<br />
wynikających z różnej temperatury odparowania dla całkiem<br />
odmiennej temperatury wody na parowaczu. Dane uzyskane na<br />
podstawie samodzielnych kalkulacji z biuletynów technicznych<br />
producentów w oparciu o tabele reprezentujące stałą Δt wody<br />
na parowaczu równą 5 K będą po prostu zawyż<strong>one</strong>.<br />
Powyżej przytocz<strong>one</strong> informacje dotyczyły wymogu stałej<br />
temperatury wody wyjściowej z agregatów, gdyż takie założenia<br />
towarzyszą programowi certyfikacji EUROVENT.<br />
Wymóg stałej temperatury wody wyjściowej z parowacza<br />
nie dotyczy jednak wszystkich instalacji. Z reguły utrzymanie<br />
stałej temperatury wody wyjściowej wymagane jest w przypadku<br />
procesu osuszania powietrza, procesach technologicznych<br />
itp. Istnieją jednak systemy, przy których stała temperatura<br />
wody wyjściowej z parowacza nie jest wymagana (np.<br />
systemy o dwuetapowym uzdatnianiu powietrza z klimakonwektorami<br />
– zasilanie klimakonwektorów, gdy proces osuszania<br />
jest realizowany przez centrale klimatyzacyjną itp.).<br />
Zmieniając logikę sterowania agregatu (sterowanie w oparciu<br />
o temp. wody powracającej z instalacji) w celu optymalizacji<br />
efektywności systemu, przy założeniu instalacji odpowiadającej<br />
warunkom pracy EUROVENT i wartość ESEER pochodzi<br />
z tego programu certyfikacji, trzeba się liczyć z tym, że nie znajdzie<br />
to odzwierciedlenia przy sporządzeniu certyfikatu energetycznego.<br />
Pragnę zwrócić uwagę, że obecnie systemy sterowania agregatami<br />
chłodniczymi są bardziej zaawansowane od rozwiązań<br />
sprzed 20 lat, które działały w oparciu o prostą zasadę regulacji<br />
tj. na podstawie temperatury wody powracającej z instalacji.<br />
Obecne sposoby regulacji są bardziej zaawansowane, regulacja<br />
sprężarek opiera się w zasadzie na pomiarze temperatury<br />
Tabela 4. Wpływ rodzaju regulacji (regulacja w oparciu o temperaturę wody wlotowej lub wylotowej z parowacza) na<br />
parametry pracy na parowaczu (uwzględniono stały przepływ cieczy przez parowacz niezależnie od obciążenia)<br />
Obciążenie<br />
Temperatura powietrza na<br />
skraplaczy [°C]<br />
Temperatura wody na<br />
skraplaczy [°C]<br />
Temp. wody na<br />
parowaczu [°C] – reg. wg<br />
temp. wylotowej<br />
5/2012<br />
Temp. wody na<br />
parowaczu [°C] – reg. wg<br />
temp. wlotowej<br />
100% 35 30 7/12 12/7<br />
75% 30 26 7/10,75 12/8,25<br />
50% 25 22 7/9,5 12/9,5<br />
25% 20 18 7/8,25 12/10,75
Tabela 5. Wpływ rodzaju regulacji (regulacja w oparciu o temperaturę wody wlotowej lub wylotowej z parowacza)<br />
na efektywność energetyczną przykładowego sprężarkowego agregatu chłodniczego analizowanego producenta<br />
(WSAT-XSC2-E 180F prod. CLIVET)<br />
Obciążenie Waga współczynnika<br />
wody na wlocie i wylocie z parowacza, z wykorzystaniem różnych<br />
algorytmów sterowania. W oparciu o szybkość wzrostu<br />
temperatury wody, czas załączenia sprężarki w jej cyklu pracy<br />
(czas załączenia i wyłączenia), itp. optymalizowana jest praca<br />
sprężarki (-ek) również pod kątem pojemności zładu. Możliwe<br />
jest w ten sposób zmniejszenie wymaganej pojemności zładu<br />
w instalacji (całkowita redukcję zbiornika buforowego bądź<br />
istotne zmniejszenie jego wymaganej pojemności).<br />
Przyjmijmy jednak słuszne uproszczenie. Agregaty chłodnicze<br />
dostępne na rynku mogą być sterowane zależnie od temperatury<br />
wody wyjściowej z agregatu (tak jak to ma miejsce w programie<br />
certyfikacji EUROVENT) lub od temperatury wody powracającej<br />
z instalacji.<br />
Jak przedstawiono powyżej program certyfikacji EUROVENT<br />
narzuca sposób sterowania w oparciu o wodę wyjściową z instalacji.<br />
Ten sposób regulacji pozwala na utrzymanie stałej temperatury<br />
wody wyjściowej z parowacza równej 7°C.<br />
Zakładając jednak, że nie ma potrzeby utrzymania stałej temperatury<br />
wody na wyjściu i projektant chciałby podwyższyć efektywność<br />
systemu, to może to zrobić wykorzystując regulację<br />
w oparciu o temperaturę wody powracającej z instalacji. W ten<br />
sposób spełniając wszystkie wymogi EUROVENT dotyczące wyznaczenia<br />
wskaźnika ESEER za wyjątkiem jednego warunku tj.<br />
utrzymania stałej temperatury wody na wyjściu można uzyskać<br />
znaczący wzrost efektywności. W tabeli 4. przedstawiono parametry<br />
wody na parowaczu dla różnych metod regulacji.<br />
Z kolei w tabeli 5. zaprezentowano jak wpływa zastosowany<br />
sposób regulacji na wzrost efektywności dla przykładowego<br />
agregatu chłodniczego. Porównanie dotyczy jednakowych<br />
warunków pracy EUROVENT. Różnice wynikają tylko z zastosowania<br />
innego sposobu regulacji.<br />
Wybór rodzaju sterowania sprężarkowego agregatu chłodniczego<br />
(regulacja w oparciu o temperaturę wody wyjściowej<br />
lub wlotowej do parowacza – tzw. funkcja DST analizowanego<br />
producenta) jest oferowany przez analizowanego producenta<br />
w standardzie i jego wybór może być dokonany przez użytkownika<br />
w dowolnym momencie pracy systemu.<br />
Jeżeli projekt to umożliwia, warto zastosować inne algorytmy<br />
regulacji celem uzyskania wzrostu efektywności systemu.<br />
Towarzyszący temu ewentualny przyrost efektywności energetycznej<br />
powinien być również uwzględniony przy sporządzaniu<br />
certyfikatu energetycznego budynku.<br />
podsumowanie i wnioski<br />
Wskaźnik ESEER definiowany w programie certyfikacji EUROVENT<br />
pozwala na wiarygodne porównanie urządzeń różnych producentów<br />
i wskazanie tego, który będzie generował najniższe koszty<br />
eksploatacji (najwyższy wskaźnik ESEER).<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
Regulacja wg temp. wody<br />
wylotowej<br />
(EUROVENT)<br />
Regulacja wg temp.wody<br />
wlotowej<br />
100% 3% EER100% = 3,13 EER100% = 3,13<br />
75% 33% EER75% = 3,75 EER75% = 4,01<br />
50% 41% EER50% = 4,73 EER50% = 5,21<br />
25% 23% EER25% = 5,86 EER25% = 6,79<br />
Sezonowa efektywność 4,6 5,1<br />
Przedstawiona jednak w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury<br />
metodologia obliczania charakterystyki energetycznej budynku<br />
w sposób marginalny opisuje obliczenia związane z pracą<br />
systemów chłodzenia. Konieczne jest wprowadzenie definicji<br />
nowej wartości wskaźnika – ESEER kalkulowanego dla innych<br />
niż EUROVENT parametrów pracy – dla nowych warunków pracy<br />
systemu.<br />
Konieczne staje się oszacowanie nowych wartości wskaźników<br />
ESEER dla obliczeniowych warunków pracy systemów<br />
klimatyzacyjnych (parametry wody lodowej, Δt wody na parowaczu,<br />
różne algorytmy sterowania, w tym w funkcji temperatury<br />
wody wejściowej do agregatu itp.). Możliwe to jest<br />
w przypadku opublikowania przez producentów bardziej szczegółowych<br />
danych technicznych urządzeń (wydajność chłodnicza,<br />
pobór mocy elektrycznej dla każdego stopnia regulacji<br />
wydajności itp.).<br />
ESEER nie może być samodzielnie obliczany na podstawie<br />
biuletynów technicznych w obecnej formie, gdyż są <strong>one</strong> deklarowane<br />
dla stałego spadku temperatury wody na parowaczu<br />
równego zazwyczaj 5 K. Sposób kalkulacji skorygowanych wartości<br />
ESEER wymaga oddzielnego opracowania.<br />
Kalkulacje te powinny być przeprowadz<strong>one</strong> w oparciu o wiarygodne<br />
dane techniczne oraz przez osoby posiadające odpowiednią<br />
wiedzę i doświadczenie praktyczne. Obecne praktyki<br />
na rynku, w tym fałszowanie kart doborów technicznych urządzeń<br />
przez niektórych przedstawicieli producentów, powodują<br />
konieczność weryfikacji przez projektantów i inne zaangażowane<br />
strony wiarygodności deklarowanych wskaźników (np.<br />
w EUROVENT oraz w opublikowanych biuletynach technicznych<br />
producentów).<br />
***<br />
W przypadku akceptacji przez zainteresowane strony poglądów<br />
przeze mnie przedstawionych apeluję do Ministra Infrastruktury<br />
o wprowadzenie odpowiednich zmian w rozporządzeniu. Bardzo<br />
chętnie służę również pomocą przy opracowaniu nowych wytycznych.<br />
LITERATURA<br />
[1] Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii<br />
obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części<br />
budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania<br />
i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej.<br />
[2] www.eurovent-certification.com<br />
[3] Biuletyn techniczny WSAT-XSC2- 80D-240F firmy Clivet.<br />
[4] B. ADAMSKI: Wartość wskaźnika ESEER a realne koszty eksploatacji. Studium przypadku<br />
i propozycja analizy kosztów eksploatacji agregatów chłodniczych w dobie certyfikacji<br />
energetycznej budynków – Rynek Instalacyjny 01/02 2010.<br />
[5] B. ADAMSKI: Czy ESEER jest wiarygodnym wskaźnikiem kosztów eksploatacji - Rynek<br />
Instalacyjny 03/2012.<br />
KLImATyzACjA<br />
41
KLImATyzACjA<br />
Belki chłodzące jako powietrzno-wodny<br />
system klimatyzacji<br />
Zbigniew CEBULSKI<br />
Belki chłodzące są odpowiednim rozwiązaniem w wielu aplikacjach<br />
i wymaganych wydajnościach chłodniczych. Niezależnie, czy są wbudowane w<br />
strop podwieszony, czy swobodnie zawiesz<strong>one</strong>, mogą odprowadzać duże zyski<br />
ciepła z pomieszczeń.<br />
O AuTOrze<br />
dr inż. Zbigniew CEBULSKI<br />
– Politechnika Łódzka,<br />
Katedra Techniki Cieplnej<br />
i Chłodnictwa<br />
Wraz z rozwojem cywilizacyjnym staramy się zapewnić sobie<br />
jak najlepsze warunki przebywania w pomieszczeniach. Polska<br />
leży w klimacie umiarkowanym i, o ile zimą ogrzewanie pomieszczeń<br />
jest normą, to w porze letniej chłodzenie środowiska, przeznacz<strong>one</strong>go<br />
do stałego lub czasowego przebywania ludzi, nie<br />
jest już tak oczywiste, a też powinno być wymogiem. Mówimy<br />
tutaj o klimatyzacji komfortu, dla której priorytetem będzie to,<br />
aby ludzie przebywający w danym pomieszczeniu czuli się jak<br />
najlepiej, niezależnie od warunków zewnętrznych. O odpowiedni<br />
klimat wewnętrzny, wpływający na poczucie komfortu, sprawiający<br />
że organizm człowieka znajduje się w stanie zrównoważ<strong>one</strong>go<br />
bilansu cieplnego, musi zadbać odpowiedni system wentylacji<br />
i klimatyzacji. Wśród wielu urządzeń i instalacji służących do<br />
zapewnienia właściwych parametrów klimatu wewnętrznego,<br />
zwłaszcza latem, możemy wymienić belki chłodzące.<br />
Czym są belki chłodzące?<br />
Belki chłodzące zaliczamy do systemów powietrzno-wodnych,<br />
które sprawdzają się w pomieszczeniach o dużych zyskach ciepła<br />
i małych ilościach zanieczyszczeń powietrza. We współczesnych<br />
budynkach użyteczności publicznej, które spełniają wysokie<br />
wymagania izolacyjności cieplnej, a jednocześnie mają duże<br />
przeszklenia ścian zewnętrznych (powodujące zyski ciepła przez<br />
nasł<strong>one</strong>cznienie) i wyposaż<strong>one</strong> są w znaczne ilości urządzeń<br />
generujących ciepło (komputery, telewizory, lodówki, kopiarki,<br />
kserografy itp.), konieczne jest odbieranie i usuwanie nadmiaru<br />
wymienionych wyżej zysków ciepła. Poprawa jakości klimatu wewnętrznego,<br />
ma wpływ na lepsze samopoczucie ludzi, a także<br />
podnosi efektywność ich pracy. Wykorzystywana w systemach<br />
z belkami chłodzącymi woda, jako medium o bardzo wysokiej<br />
gęstości cieplnej, znakomicie nadaje się do odprowadzania nadmiaru<br />
ciepła z pomieszczeń.<br />
Rys. 1. Zasada działania belki chłodzącej: a) pasywna belka chłodząca; b) aktywna belka<br />
chłodząca<br />
Podstawowa różnica pomiędzy tradycyjnymi systemami klimatyzacyjnymi<br />
a belkami chłodzącymi polega na tym, że ciepło<br />
odprowadzane jest przez wodę, a nie przez powietrze. Woda ma<br />
dużo większą pojemność cieplną niż powietrze, więc potrzeba<br />
jej objętościowo znacznie mniej niż powietrza. Odprowadzanie<br />
zysków ciepła przez wodę jest bardziej efektywne, wymaga zdecydowanie<br />
mniej miejsca na przeprowadzenie elementów instalacji<br />
i transport energii chłodniczej. Instalację klimatyzacyjną<br />
z belkami chłodzącymi można porównać do instalacji centralnego<br />
ogrzewania (obie instalacje są instalacjami hydraulicznymi<br />
z czynnikiem obiegowym w postaci wody). Zamiast źródła ciepła,<br />
wykorzystuje się źródło chłodu, którym może być agregat<br />
wody lodowej. Grzejniki zastąpi<strong>one</strong> są natomiast belkami chłodzącymi,<br />
które pracują jako wymienniki ciepła, umieszcz<strong>one</strong> na<br />
lub pod sufitem danego pomieszczenia. Przez belkę przepływa<br />
zimna woda, a ciepłe powietrze, znajdujące się w pomieszczeniu,<br />
unosi się do góry i przepływając przez belkę, oziębia się od<br />
jej powierzchni. Po oziębieniu staje się cięższe od ciepłego powietrza<br />
i po prostu opada w dół. Powstaje cyrkulacja powietrza<br />
w pomieszczeniu, w wyniku czego ciepłe powietrze nieustannie<br />
jest wymieniane na zimne. Wymiary belek zwykle są duże,<br />
a dzięki temu ruch powietrza jest równomierny, przy zachowaniu<br />
niewielkich prędkości jego przepływu.<br />
Ze względu na możliwość dostarczania świeżego powietrza,<br />
belki chłodzące można podzielić na dwa rodzaje: pasywne (bierne)<br />
– bez możliwości nawiewu świeżego powietrza oraz aktywne<br />
– z nawiewem świeżego powietrza do pomieszczenia (rys. 1.).<br />
pasywne belki chłodzące<br />
Najprostszą formą systemu z belkami chłodzącymi są pasywne<br />
belki chłodzące, które do swojej pracy wykorzystują tylko powietrze<br />
znajdujące się w pomieszczeniu. Belka wyposażona jest<br />
w jednostkę chłodzącą – wymiennik ciepła. Woda lodowa dostarczana<br />
jest rurami do wymiennika – wężownicy, który składa<br />
się zazwyczaj z rurek miedzianych z aluminiowymi lamelami.<br />
Zadaniem wymiennika jest odprowadzenie zysków ciepła z pomieszczenia<br />
za pomocą wody lodowej. Ciepłe powietrze, powstające<br />
w pomieszczeniu, unosi się do góry, opływa przez belkę,<br />
gdzie kontaktując się z powierzchnią wymiennika ochładza<br />
się. To powoduje wzrost jego gęstości i opadanie (rys. 2.). Dzięki<br />
takiej cyrkulacji zjawisko zachodzi w sposób ciągły, a wymiana<br />
ciepła odbywa się głównie na zasadzie konwekcji, choć belki zapewniają<br />
również pewien stopień chłodzenia przez promieniowanie.<br />
System z belkami pasywnymi wymusza przepływ powietrza<br />
o małej prędkości, zapewniając jednocześnie niewielką różnicę<br />
42 5/2012
www.toshiba-hvac.pl<br />
Rys. 2. Zasada działania pasywnej belki chłodzącej<br />
– wężownica jako wymiennik ciepła<br />
temperatury pomiędzy górnymi i dolnymi partiami pomieszczenia,<br />
co jest cechą bardzo istotną dla użytkowników.<br />
Prędkość opadania powietrza jest stymulowana dzięki kształtowaniu<br />
obudowy belki i uzyskaniu efektu kominowego. Dla zapewnienia<br />
odpowiedniego przepływu powietrza wokół pasywnej<br />
belki chłodzącej, jest ona z reguły swobodnie zawieszona<br />
poniżej płaszczyzny sufitu. Takie właśnie pasywne belki, których<br />
wygląd i konstrukcja przypomina grzejniki tradycyjnego ogrzewania,<br />
znalazły zastosowanie jako pierwsze.<br />
Belki pasywne mogą być także montowane w suficie podwieszanym<br />
– wtedy należy zapewnić możliwość wymiany powietrza<br />
wokół belki między pomieszczeniem a przestrzenią nad<br />
sufitem. Niezależnie od sposobu wykonania i umieszczenia pasywnej<br />
belki chłodzącej, cyrkulujące powietrze po przejściu przez<br />
belkę opada poniżej niej. W przypadku występowania dużych<br />
obciążeń cieplnych w pomieszczeniu, prędkość przepływu powietrza<br />
pod belką chłodzącą może przekroczyć 0,2 m/s. Możliwe<br />
jest więc uzyskanie względnie dużych efektów chłodzenia, ale<br />
ponieważ nie ma możliwości sterowania nawiewanym powietrzem<br />
zimnym, belki te nie powinny być umieszczane bezpośrednio<br />
nad stanowiskami pracy.<br />
Jeżeli będziemy rozpatrywać to w kontekście zapewnienia<br />
komfortu cieplnego w strefie przebywania ludzi, w tej sytuacji<br />
belki chłodzące powinny być lokalizowane nad przejściami lub<br />
w korytarzu, a nie bezpośrednio nad stanowiskami pracy. Nie jest<br />
także zalecane umieszczanie belek pasywnych bezpośrednio<br />
nad źródłami ciepła (np. kserografy), gdyż zmniejsza to zdolność<br />
chłodzenia – konwekcyjnie unosz<strong>one</strong> ciepłe powietrze przeciwdziała<br />
przepływowi chłodnego powietrza, opadającego z belki.<br />
Belki pasywne mogą być instalowane jako główne źródło chłodzenia,<br />
ale także jako uzupełnienie innych systemów. Dodatkowe<br />
umieszczenie belek chłodzących w obszarach przylegających do<br />
przeszklonych przegród zewnętrznych, obniża zyski ciepła i jednocześnie<br />
poprawia klimat w pomieszczeniu.<br />
Rys. 3. Współpraca pasywnych belek chłodzących<br />
z układem wentylacji<br />
Używając układów pasywnych belek chłodzących, należy<br />
doprowadzić powietrze wentylacyjne do pomieszczenia przy<br />
pomocy osobnego układu wentylacyjnego z odpowiednią obróbką<br />
powietrza (rys. 3.)<br />
Główną zaletą systemu chłodzenia z wykorzystaniem pasywnych<br />
belek chłodzących jest wytworzenie cyrkulacji powietrza<br />
wewnątrz budynku bez powstawania hałasu. Stosowanie pasywnych<br />
belek chłodzących pozwala na odprowadzenie znacznych<br />
ilości ciepła z pomieszczeń. Ich zabudowa w suficie pozostawia<br />
bardzo dużą swobodę w aranżacji przestrzeni. Atutem belek jest<br />
również możliwość montażu jako jednostek swobodnie zawieszonych,<br />
ukrytych lub zabudowanych w powierzchni stropu podwiesz<strong>one</strong>go<br />
– są więc doskonałym rozwiązaniem w przypadku<br />
projektów renowacyjnych czy modernizacyjnych. Stosowanie<br />
pasywnych belek chłodzących ogranicz<strong>one</strong> jest możliwością<br />
uzyskania większych mocy chłodniczych.<br />
Aktywne belki chłodzące<br />
Większą intensyfikację wymiany ciepła możemy uzyskać, stosując<br />
aktywne belki chłodzące. O ile przez pasywne belki chłodzące<br />
przepływa tylko powietrze, znajdujące się w pomieszczeniu<br />
– aktywne belki chłodzące dodatkowo wykorzystują świeże<br />
powietrze, dostarczane z zewnątrz przez system wentylacji (rys.<br />
4.). Podobnie jak w belkach pasywnych, ich praca opiera się na<br />
konwekcji naturalnej, ale są <strong>one</strong> zintegrowane z dopływem powietrza<br />
wentylacyjnego. Ponadto różnią się od swoich „pasywnych<br />
kuzynów” tym, że są bardziej złoż<strong>one</strong> mechanicznie i posiadają<br />
większą wydajność chłodniczą.<br />
W belkach aktywnych z nawiewem powietrza zewnętrznego<br />
mamy do czynienia ze zjawiskiem indukcji, dzięki któremu<br />
bezpośrednio pod belką powstaje podciśnienie. Umożliwia to<br />
łatwiejsze zasysanie powietrza z pomieszczenia do wnętrza belki,<br />
co ma wpływ na bardziej intensywne schładzanie go. Belki<br />
aktywne łączą więc w sobie funkcje chłodzenia i nawiewu powietrza<br />
świeżego do pomieszczenia, a nawiewane powietrze<br />
świeże intensyfikuje przepływ powietrza przez chłodnicę belki.<br />
Z tego powodu belki aktywne mają większą wydajność chłodniczą<br />
od belek pasywnych, w których powietrze przepływa przez<br />
wymiennik tylko w sposób grawitacyjny.<br />
W belkach aktywnych uzdatni<strong>one</strong> świeże powietrze zewnętrzne<br />
dostarczane jest z centrali wentylacyjnej do kolektorów, skąd wypływa<br />
poprzez dysze rozmieszcz<strong>one</strong> na długości belki. Powietrze<br />
to, wpływając przez dysze do komory mieszania, indukuje dopływające<br />
ciepłe powietrze z pomieszczenia. W wyniku tego<br />
powietrze wtórne (z pomieszczenia) miesza się z pierwotnym<br />
Rys. 4. System aktywnych belek chłodzących<br />
44 5/2012
Rys. 5. Schemat działania aktywnej<br />
belki chłodzącej<br />
i jako powietrze nawiewne wprowadzane jest do pomieszczenia<br />
poprzez szczeliny nawiewne (rys. 5.).<br />
Dostępne są belki umożliwiające nawiew powietrza na jedną<br />
lub dwie strony, stosowane w zależności od wymaganego zapotrzebowania<br />
chłodniczego, dostępnego miejsca i usytuowania<br />
belki. Dysze czy szczeliny w belkach, przez które doprowadzane<br />
jest schłodz<strong>one</strong> powietrze do pomieszczenia, skonstruowano<br />
w taki sposób, by wykorzystać zjawisko Coandy – przyleganie<br />
strugi powietrza do powierzchni, wzdłuż której jest nawiewane<br />
(rys. 6.). W tym wypadku szczelina nawiewna oraz dysze belki są<br />
tak ukształtowane, aby powietrze nawiewane przylegało do sufitu.<br />
Dzięki temu chłodne powietrze jest rozprowadz<strong>one</strong> na dość<br />
dużą powierzchnię sufitu. Pozwala to na uniknięcie zjawiska opadania<br />
powietrza w jednej strudze, o temperaturze znacznie niższej<br />
niż w pomieszczeniu, nie wywołując przeciągów.<br />
Wprowadzane przez producentów belek chłodzących rozwiązania<br />
techniczne zapewniają kontrolę wydajności chłodniczej,<br />
wielkości przepływu powietrza i jego rozkładu w pomieszczeniu.<br />
Zdolność chłodząca belki chłodzącej może być kontrolowana poprzez<br />
regulacje przepływu wody. Zmiana przepływu powietrza<br />
jest realizowana zarówno przez zmianę liczby dysz, jak i ich średnicę,<br />
a także poprzez regulację długości szczelin nawiewnych.<br />
Możliwe jest także sterowanie kierunkiem nawiewu powietrza<br />
np. poprzez ustawienie specjalnie wbudowanych łopatek i szyn<br />
dopasowujących. Prosta regulacja modelu przepływu i wydatku<br />
belki umożliwia doskonałe dopasowanie parametrów do zmieniających<br />
się warunków w pomieszczeniu. Aktywne belki chłodzące<br />
są odpowiednim rozwiązaniem w szerokim zakresie aplikacji<br />
i wymaganych wydajności chłodniczych. Niezależnie, czy<br />
wbudowane w strop podwieszony, czy swobodnie zawiesz<strong>one</strong>,<br />
są w stanie odprowadzać duże zyski ciepła z pomieszczeń.<br />
Temperatura wody lodowej<br />
Aby uniknąć kondensacji pary wodnej z powietrza na zimnej<br />
powierzchni urządzeń chłodzących i zapobiec rozwojowi pleśni,<br />
w belkach chłodzących mamy ograniczenie temperatury wody<br />
chłodzącej. Ważne jest, aby temperatura wody lodowej dostarczanej<br />
do belek chłodzących była wyższa od temperatury punktu<br />
rosy. Przy temperaturze powietrza wewnętrznego wynoszącej<br />
26°C i wilgotności względnej 50 proc., temperatura punktu<br />
rosy wynosi około 15°C. Z tego też powodu temperatura wody<br />
chłodzącej wykorzystywanej w systemie pasywnego chłodzenia<br />
nie powinna spadać poniżej 16°C. Dla belek aktywnych,<br />
temperatura ta może być o około 2 stopnie niższa, ze względu<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
Rys. 6. Wykorzystanie efektu Coandy<br />
w belkach chłodzących<br />
na ciągły przepływ powietrza. Aby zapobiec wystąpieniu kondensacji,<br />
powinno stosować się specjalne czujniki kondensacyjne,<br />
odcinające dopływ wody, gdy jej temperatura zbliży się do<br />
temperatury punktu rosy w pomieszczeniu.<br />
Belki chłodzące mogą również służyć do ogrzewania pomieszczeń.<br />
Urządzenia te pracują więc w układzie dwu- lub czterorurowym.<br />
W przypadku, gdy belka ma również funkcję grzania,<br />
wymiennik zamontowany w belce wykonany jest z podwójnym<br />
układem rur oraz z oddzielnymi dwoma króćcami dopływu, a także<br />
dwoma króćcami odpływu zimnej i ciepłej wody (rys. 7.).<br />
Zarówno pasywne, jak i aktywne belki chłodzące mogą również<br />
zawierać dowolną liczbę dodatkowych systemów budowlano-usługowych.<br />
W konstrukcjach belek zamontowane może<br />
być oświetlenie, czujniki zarządzania systemem budynku, okablowanie<br />
technologii informacyjnej, detektory ruchu czy też<br />
spryskiwacze. Dużą zaletą takich multibelek jest zainstalowanie<br />
tych wszystkich składników w jednej obudowie, tworzącej pewną<br />
całość wkomponowaną architektonicznie w pomieszczenie<br />
(rys. 8.).<br />
LITERATURA<br />
[1] Materiały informacyjne firmy Barcol-Air: www.barcolair.com<br />
[2] Materiały informacyjne firmy FlaktWoods: www.flaktwoods.com<br />
[3] Materiały informacyjne firmy Halton: www.halton.com<br />
[4] Materiały informacyjne firmy Trox: http://www.troxtechnik.com/en/index.html<br />
[5] http://www.advancedair.co.uk<br />
[6] http://www.esi.info/detail.cfm//TROX-UK-Ltd/Integrated-Service-<br />
Modules/_/R-26169_IP243SQ#<br />
[7] http://www.worldarchitecturenews.com/index.php?fuseaction=wanappln.<br />
projectview&upload_id=10550e<br />
Rys. 8. Przykładowe prezentacje „multibelek” chłodzących [6, 7]<br />
KLImATyzACjA<br />
Rys. 7. Belka chłodząca z układem czterorurowym<br />
i funkcją grzania [5]<br />
45
eLKI ChłOdząCO-grzewCze<br />
BSh KLImA pOLSKA sp. z o.o.<br />
ul. Kolejowa 13, Stara Iwiczna<br />
05-500 Piaseczno<br />
tel.: +48 22 737 18 58 w.206<br />
fax: +48 22 737 18 59<br />
e-mail: marta.sekulska@bsh.pl<br />
www.bsh.pl<br />
Typoszereg dISA 300 dISA 600 dISA-W dISA-h<br />
Wydajność chłodnicza<br />
[W/mb belki]<br />
Wydajność chłodnicza<br />
[W/m 2 podłogi]<br />
Wydajność grzewcza<br />
[W/mb belki]<br />
przepływ świeżego powietrza<br />
[dm 3/s]<br />
przepływ wody<br />
[l/h]<br />
550 830 430 1200<br />
60÷100 60÷100 60÷80 60÷100<br />
1000 1000 730 1200<br />
3,9÷72,2 5,5÷97,0 3,9÷72,2 8,33÷94,4<br />
50÷300 50÷300 50÷250 50÷350<br />
długość 900÷3000 900÷3000 900÷3000 900÷1500<br />
Wysokość 241 241 205,245* 200<br />
Uwagi *taca kondensatu<br />
FLäKT BOVeNT sp. z o.o.<br />
ul. Południowa 2, Ołtarzew<br />
05-850 Ożarów Mazowiecki<br />
tel./fax: +48 22 392 4 343, -344<br />
www.flaktwoods.pl<br />
Typoszereg QpBA IQCA IQId IQTA IQIe IQFF IQIF / IQIh<br />
Belka pasywna X – – – – – –<br />
Belka aktywna – X X X X X X<br />
montaż:<br />
swobodny / zabudowa<br />
X / X – / X X / X X / – – / X X / X – / X<br />
zakres długości belki [cm] 120÷420 60, 120 180÷360 180÷300 120÷ 420 180÷300 120÷300<br />
Funkcja ogrzewania (opcja) – X X X X X X<br />
zintegrowane oświetlenie<br />
(opcja)<br />
Sterownie kierunkiem nawiewu<br />
FpC (opcja)<br />
Sterownie ilością nawiewanego<br />
powietrza CC (opcja)<br />
– – X – X X X<br />
– X X X X X X<br />
– – X X X X X<br />
max wydajność chłodnicza [W] 800 1500 1300 800 1500 3000 1500<br />
poziom hałasu min<br />
[dB(A)]<br />
przepływ powietrza świeżego<br />
[l/s]<br />
– 20
Pomiar parametrów powietrza w strefie<br />
przebywania ludzi wg PN-EN 15726<br />
Anna BOGDAN<br />
Parametry i rozdział powietrza w pomieszczeniu projektowane są<br />
w oparciu o prognozowane użytkowanie pomieszczeń, lokalizację<br />
mebli itp. W rzeczywistości jednak często zdarza się, że najemcy<br />
biur wprowadzają inny układ ścian działowych i umiejscowienie<br />
stanowisk pracy.<br />
W takich przypadkach dobrym sprawdzeniem poprawności<br />
działania systemu wentylacji jest przeprowadzenie badań wybranych<br />
parametrów powietrza. Temat ten został przedstawiony<br />
w normie PN-EN 15726:2011 Wentylacja budynków. Rozdział<br />
powietrza. Pomiary w strefie przebywania ludzi klimatyzowanych/wentylowanych<br />
pomieszczeń, mające na celu ocenę warunków<br />
cieplnych i akustycznych (oryg.). Założeniem normy jest<br />
sprawdzenie, czy warunki w pomieszczeniach są zgodne z wartościami<br />
projektowymi i, czy mimo zmian w pomieszczeniu,<br />
układ nadal działa prawidłowo. W artykule przedstawiono zalecania<br />
podane w normie odnośnie metody prowadzenia tego<br />
rodzaju badań.<br />
��� ������� �� �������� ���<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
zasady ogólne<br />
Ocena działania wentylacji i klimatyzacji w pomieszczeniu powinna<br />
być poprzedzona sprawdzeniem całej instalacji HVAC, tj.<br />
wszystkich elementów odpowiadających za warunki przepływu<br />
powietrza w pomieszczeniu. Sprawdzenie takie można wykonać<br />
zgodnie z zasadami przedstawionymi w normie PN-EN 12599:2002/<br />
AC:2004 Wentylacja budynków. Procedury badań i metody pomiarowe,<br />
dotyczące odbioru wykonanych instalacji wentylacji i klimatyzacji<br />
[1]. Jeżeli jest pewność, że układ działa zgodnie z wartościami<br />
projektowymi i został wykonany i uruchomiony prawidłowo,<br />
można rozpocząć pomiary wybranych parametrów w pomieszczeniu.<br />
Jeżeli natomiast okaże się, iż parametry powietrza nawie-<br />
KLImATyzACjA<br />
O AuTOrze<br />
dr hab. inż. Anna<br />
BOGDAN – Pracownia<br />
Obciążeń Termicznych,<br />
CIOP-PIB, Zakład<br />
Klimatyzacji i<br />
Ogrzewnictwa,<br />
Politechnika Warszawska<br />
���� ��������� ���� ��������� ��������� ��������������� ����� ���������<br />
�������� ������ ����� ���� ����������� �������� ���� �����������<br />
����� ����������� ����������� �������� ���� ������ �������<br />
� ���� ��� �������� �������� ������ ���������������� ��������<br />
������������� ����������� ������������ ��������������<br />
�� ���������������� ������������ �����������<br />
���� ��������� �� ������� �������������<br />
������� ����������� ����� ��� ���� ��� ��<br />
�������������������������<br />
����� ��� �������������������<br />
REKLAMA<br />
47
www.toshiba-hvac.pl<br />
wanego nie odpowiadają wartościom projektowym, należy rozważyć<br />
w pierwszej kolejności zmiany nastaw w instalacji HVAC<br />
a następnie wykonać pomiary w pomieszczeniu.<br />
Ponieważ projekt wentylacji i klimatyzacji wykonywany jest<br />
przy założeniu odpowiednich zysków ciepła i wilgoci również<br />
podczas pomiarów, pomieszczenia powinny być użytkowane<br />
zgodnie z warunkami rzeczywistymi. W tym momencie można<br />
również sprawdzić czy rzeczywiste wykorzystanie pomieszczenia,<br />
rozplanowanie stanowisk pracy, liczba komputerów, drukarek,<br />
oświetlenie, elementy zacieniające zastosowane w oknach<br />
itp. są zgodne z warunkami projektowymi.<br />
W raporcie z badań powinny być opisane wszystkie elementy<br />
wpływające na zyski ciepła i wilgoci w pomieszczeniu. Warunki<br />
w pomieszczeniu powinny być ustabilizowane cieplnie, z tej przyczyny<br />
pomiary powinno się wykonywać min godzinę po rozpoczęciu<br />
dnia pracy przez użytkowników. Oczywiście w ciągu dnia<br />
warunki parametrów w pomieszczeniu będą ulegały zmianie (np.<br />
temperatura promieniowania przegród), jednakże w badaniach<br />
należy dążyć do ustalenia wartości reprezentatywnych dla całego<br />
dnia. Wszelkie odchylenia od wartości referencyjnych (projektowych)<br />
powinny znaleźć się w raporcie.<br />
metodyka badań<br />
Jednym z najważniejszych elementów poprzedzających pomiary<br />
jest prawidłowe umiejscowienie punktów pomiarowych.<br />
Czujniki pomiarowe powinny być zlokalizowane na wysokości<br />
1,1 m nad podłogą, co odpowiada wysokości, na jakiej znajduje<br />
się głowa człowieka siedzącego. Liczba punktów pomiarowych<br />
i ich umiejscowienie zależą od wielkości pomieszczenia, wystroju<br />
wnętrza i lokalizacji zysków ciepła i wilgoci. Wyznaczając punkty<br />
pomiarowe należy podzielić pomieszczenie na wirtualne przestrzenie.<br />
Powierzchni podłogi w takiej wirtualnej przestrzeni nie<br />
powinna być większa niż 20 m 2 (zgodnie z [1]). Przy takim podziale<br />
każdą z mniejszych przestrzeni należy traktować, jak osobne<br />
pomieszczenie, w którym prowadz<strong>one</strong> będą badania. W każdej<br />
takiej przestrzeni powinien znaleźć się min jeden punkt pomiarowy,<br />
zazwyczaj jednak liczba punktów pomiarowych jest większa.<br />
Ważne jest, aby lokalizacja przestrzeni i punktów pomiarowych<br />
umożliwiała ocenę zarówno warunków ogólnych dla całego pomieszczenia,<br />
jaki i lokalnej zmiany parametrów powietrza wynikającej<br />
np. z łączenia się strumieni powietrza, przylegania strumienia<br />
do przegród itp. (rys. 1.).<br />
Jeżeli pomieszczenie zostało podziel<strong>one</strong> na wirtualne przestrzenie<br />
można wykonać pomiary. W normie [1] zasugerowano<br />
dwa różne warianty badań:<br />
1) ogólne, obejmujące głównie wizualizację i pomiary w ograniczonym<br />
zakresie;<br />
2) szczegółowe sprawdzenie parametrów środowiska, które<br />
jednakże zawsze powinno być poprzedz<strong>one</strong> realizacją zadań<br />
w ramach wariantu 1.<br />
Rys. 1. Przykładowy podział pomieszczenia na<br />
przestrzenie badawcze<br />
Poniżej szczegółowo opisano zadania, które powinny być wykonane<br />
w każdym z wariantów:<br />
Wariant 1. powinien składać się z następujących zadań cząstkowych:<br />
Ocena strumienia objętości powietrza wykonana za pomocą<br />
wizualizacji przepływów powietrza. Najprościej wizualizację<br />
można wykonać za pomocą dymu wytworz<strong>one</strong>go w wytwornicy.<br />
Wizualizacja w sposób szybki ukaże istnienie miejsc martwych<br />
w pomieszczeniu, problemów przy łączeniu się strumieni<br />
powietrza itp. występujących w strefie przebywania<br />
ludzi. W czasie wizualizacji powinien być prowadzony zapis<br />
obrazów za pomocą aparatu fotograficznego, lepszym rozwiązaniem<br />
jest jednak nagrywanie filmu przy pomocy szybkiej<br />
kamery, aby w kolejnych etapach możliwa była szczegółowa<br />
analiza rozpływu powietrza.<br />
Ocena temperatury powietrza w punktach referencyjnych.<br />
Aparatura badawcza powinna spełniać wymagania normy<br />
PN-EN ISO 7726:2002 Ergonomia środowiska termicznego –<br />
Przyrządy do pomiaru wielkości fizycznych (oryg.).<br />
Wariant 2. powinien obejmować następujące zadania:<br />
Ocena strumienia objętości powietrza. Badanie powinno być<br />
wykonane zgodnie z zapisami przedstawionymi w [1], PN-EN<br />
ISO 5167-1:2005 Pomiary strumienia płynu za pomocą zwężek<br />
pomiarowych wbudowanych w całkowicie wypełni<strong>one</strong> rurociągi<br />
o przekroju kołowym – Część 1: Zasady i wymagania ogólne<br />
[2] i EN 16211. Ventilation for buildings. Measurement of air<br />
flows on site methods [3]. W wersji skróc<strong>one</strong>j należy określić<br />
tylko przepływ powietrza w strumieniu nawiewanym, zalecane<br />
jest jednak, aby również przeprowadzić ocenę dla strumienia<br />
wywiewanego powietrza. Wyniki badań należy porównać<br />
z wartościami projektowymi. Jeżeli wartości te będą<br />
różne, przed kontynuacją badań układ powinien być wyregulowany<br />
tak, aby wskazywać wartości projektowe.<br />
Ocena prędkości powietrza. Aparatura badawcza powinna spełniać<br />
wymaganie przedstawi<strong>one</strong> w normie PN-EN 13182:2004<br />
Wentylacja budynków – Wymagania dotyczące przyrządów<br />
do pomiaru prędkości powietrza w wentylowanych pomieszczeniach<br />
[4]. Prędkość powietrza powinna być mierzona w odpowiedniej<br />
liczbie punktów pomiarowych w celu stworzenia<br />
mapy pól prędkości występujących w strefie przebywania ludzi.<br />
W pomieszczeniu należy wytycznych płaszczyzny, w których<br />
prowadz<strong>one</strong> będą pomiary. Minimalna liczba punktów<br />
pomiarowych zależy od lokalizacji nawiewu powietrza. Każda<br />
strefa powinna obejmować nawiewnik w centralnej części<br />
oraz przestrzeń dookoła nawiewnika. W przypadku nawiewnika<br />
umieszcz<strong>one</strong>go na ścianie wyznaczenie płaszczyzny pomiarowej<br />
przedstawiono na rysunku 2. W każdej z wyznaczonych<br />
płaszczyzn powinno być min 5 punktów pomiarowych.<br />
Maksymalna odległość pomiędzy punktami pomiarowymi<br />
powinna wynosić 2 m. Czujniki należy umieścić na 3 wysokościach<br />
od poziomu podłogi: około 0,1 m, 0,6 m i 1,1 m jeżeli<br />
pracownicy siedzą lub 1,8 m jeżeli stoją. Umiejscowienie czujników<br />
powinno być zgodne z zapisami normy PN-EN 13779:2008<br />
Wentylacja budynków niemieszkalnych – Wymagania dotyczące<br />
właściwości instalacji wentylacji i klimatyzacji [5]. W każdym<br />
punkcie pomiarowym, pomiar prędkości powietrza powinien<br />
być prowadzony zgodnie z zapisami normy [4]. Jeżeli z wizualizacji<br />
przeprowadzonych w wariancie 1. wyjdzie, że w pomieszczeniu<br />
występują przestrzenie o wysokiej prędkości powietrza<br />
należy również w wariancie 2. określić maksymalną prędkość<br />
5/2012
Rys. 2. Przykładowe umieszczenie płaszczyzny<br />
pomiarowej w przypadku nawiewu zlokalizowanego<br />
na ścianie<br />
powietrza występującą w strefie przebywania ludzi, co wymaga<br />
zastosowania dodatkowej liczby punktów pomiarowych,<br />
zlokalizowanych w miejscach wynikających z wskazań wizualizacji.<br />
Wyniki pomiarów średniej prędkości powietrza w strefie<br />
przebywania ludzi nie mogą uwzględniać wyniki pomiarów<br />
realizowanych w dodatkowych punktach pomiarowych. Jeżeli<br />
punkty pomiarowe „wypadną” w przestrzeni, w której nie jest<br />
możliwe prowadzenie pomiarów (gdyż np. występują tam meble)<br />
punkt ten powinno wyłączyć się z pomiarów lub też zmienić<br />
położenie całej płaszczyzny pomiarowej.<br />
Ocena temperatury powietrza. Badania powinny być wprowadz<strong>one</strong><br />
w tych samych punktach pomiarowych, w których badano<br />
prędkość powietrza. Oprócz badań przeprowadzonych<br />
w wariancie 1. można przeprowadzić pomiar asymetrii promieniowania,<br />
występującą w pomieszczeniu. Badania należy wykonywać<br />
na wysokości 1,1 m nad podłogą (dla pracowników<br />
siedzących) lub 1,7 m dla pracowników stojących.<br />
Dodatkowo można wykonać ocenę efektywności wentylacji.<br />
Efektywność wentylacji można być określana przy zastosowaniu<br />
gazów znacznikowych. Wzorami do zastosowania są:<br />
ε r = (τ n/2τ m) <strong>·</strong> 100<br />
gdzie:<br />
ε r – efektywność wymiany powietrza,<br />
τ n = 1/n – stała czasowa,<br />
τ m – średni wiek powietrza w punkcie pomiarowym [h]<br />
ε vm = (C e – C s)/(C r – C s) <strong>·</strong> 100<br />
gdzie:<br />
ε vm – efektywność wentylacji,<br />
C e – stężenie gazu znacznikowego w powietrzu dla powietrza<br />
usuwanego,<br />
C s – stężenie gazu znacznikowego w powietrzu dla powietrza<br />
nawiewanego,<br />
C r – stężenie gazu znacznikowego w powietrzu dla powietrza<br />
w pomieszczeniu.<br />
raport z badań<br />
W raporcie powinny znaleźć się wszystkie informacje z działań,<br />
poprzedzających badanie, zdjęcia z badań i wyniki pomiarów.<br />
Informacje, poprzedzające badanie to dane ogólne budynku (lo-<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
kalizacja, orientacja budynku i pomieszczeń, w których wykonano<br />
badania, położenie geograficzne, czas prowadzenia badań, warunki<br />
atmosferyczne podczas prowadzenia badań itp.), warunki<br />
wewnątrz pomieszczeń (lokalizacja mebli, zasłon, żaluzji, rodzaj<br />
oświetlenia i ogrzewania, geometria i rodzaj nawiewników, lokalizacja,<br />
prędkość wentylatora jeżeli jest zmienna, zaaranżowanie<br />
warunków badania itp.). W przypadku wariantu 1. należy wpisać<br />
informacje o zastosowanej aparaturze badawczej, opisać metodę<br />
wizualizacji, dołączyć zdjęcia i nagrania z przeprowadzonych<br />
wizualizacji, lokalizację punktów pomiarowych wytypowanych<br />
w pomiarach temperatury powierza, wyniki temperatury powietrza<br />
wraz z ich niepewnością. W przypadku wariantu 2. należy<br />
również przedstawić informacje nt aparatury badawczej, metod<br />
wizualizacji, lokalizacji punktów pomiarowych, wyników pomiarów<br />
dla strumienia nawiewanego i wywiewanego, porównanie<br />
wyników z wartościami projektowymi.<br />
podsumowanie<br />
Badania przedstawi<strong>one</strong> w artykule nie wymagają specjalistycznej<br />
aparatury badawczej, czy też prowadzenia długotrwałych badań,<br />
a można w prosty sposób sprawdzić czy warunki środowiska<br />
w pomieszczeniach są komfortowe dla użytkowników. Jest<br />
to szczególnie istotne w budynkach modernizowanych lub gdy<br />
występowała zmiana aranżacji wnętrz np. w pomieszczeniach<br />
typu open space, gdzie położenie stanowisk pracy zmienia się<br />
w zależności od liczby pracowników. W pomieszczeniach takich<br />
niejednokrotnie zdarza się, iż strumień świeżego powietrza nie<br />
dopływa do pracowników, co w krytycznych momentach może<br />
prowadzić nawet do omdleń.<br />
KLImATyzACjA<br />
LITERATURA<br />
[1] PN-EN 12599:2002/AC:2004<br />
Wentylacja budynków. Procedury<br />
badań i metody pomiarowe<br />
dotyczące odbioru wykonanych<br />
instalacji wentylacji i klimatyzacji.<br />
[2] PN-EN ISO 5167-1:2005 Pomiary<br />
strumienia płynu za pomocą<br />
zwężek pomiarowych wbudowanych<br />
w całkowicie wypełni<strong>one</strong><br />
rurociągi o przekroju kołowym –<br />
Część 1: Zasady i wymagania<br />
ogólne.<br />
[3] EN 16211. Ventilation for buildings.<br />
Measurement of air flows on site<br />
methods.<br />
[4] PN-EN 13182:2004 Wentylacja<br />
budynków – Wymagania dotyczące<br />
przyrządów do pomiaru prędkości<br />
powietrza w wentylowanych<br />
pomieszczeniach.<br />
[5] PN-EN 13779:2008 Wentylacja<br />
budynków niemieszkalnych –<br />
Wymagania dotyczące właściwości<br />
instalacji wentylacji i klimatyzacji.<br />
REKLAMA<br />
49
weNTyLACjA<br />
Nowe kurtyny FRICO PA<br />
1+1=3 Mniej modeli – więcej możliwości<br />
Paweł DĄBROWSKI<br />
Seria kurtyn powietrznych PA – to całkowicie nowy projekt inteligentnych kurtyn<br />
FRICO, stanowiący nową jakość na rynku urządzeń grzewczych.<br />
O AuTOrze<br />
Paweł DĄBROWSKI<br />
– Product Manager<br />
Heating/Marketing,<br />
Systemair<br />
Podobnie jak wszystkie kurtyny FRICO – również PA oparta jest<br />
na opatentowanej technologii Thermoz<strong>one</strong>. Opracowana przez<br />
szwedzkich inżynierów metoda projektowania kurtyn powietrznych<br />
polega na zoptymalizowaniu trzech wielkości: geometrii<br />
przepływu powietrza, wydajności oraz poziomu hałasu.<br />
Dzięki wprowadzeniu jednolitej stylistycznie i technologicznie<br />
linii kurtyn powietrznych zmniejszyła się ilość jednostek i typów,<br />
a jednocześnie zwiększył się zakres zastosowania nowych<br />
urządzeń.<br />
Kurtyny powietrzne Thermoz<strong>one</strong> tworzą skuteczną barierę<br />
powietrzną w otworach drzwiowych, oddzielając dwie strefy<br />
o różnej temperaturze. Właściwe ukształtowanie strumienia powietrza<br />
oraz zapewnienie jego optymalnej wydajności decydują<br />
o skuteczności urządzenia. Unikalny kształt kratki wylotowej<br />
kurtyn FRICO zapewnia właściwą geometrię przepływu, a tym<br />
samym optymalny kształt oraz długość strugi powietrza. Cechy<br />
te, w połączeniu z zapewnieniem odpowiedniej prędkości wylotowej,<br />
decydują o skuteczności kurtyny.<br />
Projekt kurtyn PA, podobnie jak technologia Thermoz<strong>one</strong>,<br />
to efekt wieloletnich badań i doświadczeń inżynierów FRICO<br />
nad stworzeniem maksymalnie wydajnych i przyjaznych dla<br />
środowiska urządzeń. Seria PA występuje w trzech wersjach:<br />
jako kurtyny „zimne”, elektryczne oraz z wymiennikiem wodnym.<br />
Przeznacz<strong>one</strong> są do stosowania we wszystkich współczesnych<br />
typowych aplikacjach: biurach, bankach, centrach handlowych,<br />
ale również w obiektach przemysłowych, magazynach<br />
itp. Typoszereg PA obecnie obejmuje urządzenia o zasięgu<br />
strugi powietrznej od 3,5 do 4,2 m. Jednak docelowo będzie to<br />
seria kurtyn powietrznych o pełnym zakresie wydajności – dla<br />
wszystkich typów obiektów użyteczności publicznej.<br />
50 5/2012
Sekretem skuteczności każdego urządzenia jest szybkość dostosowywania<br />
się do zmieniających się warunków pracy. W przypadku<br />
kurtyn powietrznych jest to szczególnie ważne, gdyż są<br />
<strong>one</strong> „strażnikiem” klimatu wejścia. Od ich efektywności zależy<br />
komfort temperaturowy w otwartych drzwiach. Wymóg otwartych<br />
drzwi dotyczy zwłaszcza obiektów handlowych, niezależnie<br />
od ich wielkości. W naszym klimacie sytuacja ta niesie ze sobą<br />
szereg zagrożeń, związanych zarówno z mieszaniem się powietrza<br />
zewnętrznego i wewnętrznego, jak też niebezpieczeństwem<br />
dużych strat energii. Dlatego coraz większe wymagania jakie stawia<br />
się kurtynom wymogły na inżynierach FRICO konieczność<br />
stworzenia maksymalnie skutecznego, a jednocześnie energooszczędnego<br />
systemu sterowania.<br />
System sterowania<br />
Stworzony przez FRICO system SIRe to odpowiedź na wymagania<br />
rynku – przede wszystkim jeśli chodzi o zminimalizowanie<br />
codziennych czynności obsługowych. Jest to niskonapięciowy<br />
system oparty na szybkozłączach, dzięki czemu jego podłączenie<br />
i uruchomienie jest szybkie i łatwe. Posiada on system autodiagnostyki,<br />
który sprawdza poprawność wszystkich podłączeń<br />
przed pierwszym uruchomieniem. Układ ten występuje w trzech<br />
wersjach zaawansowania: Basic, Competetnt oraz Advanced.<br />
System rozpoznaje charakterystykę wejścia, w którym jest zainstalowany<br />
– w tym m.in. częstotliwość otwierania drzwi oraz<br />
temperaturę zewnętrzną.<br />
System nastawy tygodniowej daje możliwość ustawienia odpowiednich<br />
parametrów i godzin pracy, w zależności od pory<br />
roku i czasu pracy obiektu. Tym samym praca kurtyn powietrznych<br />
staje się praktycznie bezobsługowa.<br />
Oprogramowanie systemu SIRe pozwala na utrzymanie optymalnej<br />
wydajności przepływu powietrza przy proaktywnym reagowaniu<br />
na zmianę zarówno częstotliwości otwierania drzwi,<br />
jak też zewnętrznych i wewnętrznych warunków temperaturowych.<br />
Służą temu m.in. zawarte w nim funkcje dla drzwi – często<br />
lub stale otwartych. Sterownik pozwala na wprowadzanie zmian<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
weNTyLACjA<br />
ustawień fabrycznych. Posiada m.in. funkcję kalibracji czujników<br />
temperatury, a także granicznych poziomów temperaturowych<br />
– zmianę temperatury granicznej dla dnia i nocy oraz modyfikacje<br />
trybu tygodniowego z podziałem godzinowym.<br />
Najbardziej zaawansowana wersja Advanced daje możliwość<br />
pracy wg dwóch trybów:<br />
ECO – większa oszczędność energii, lecz dłuższy czas osiągania<br />
zadanych parametrów;<br />
COMFORT – krótki czas reakcji.<br />
W wersji z wymiennikiem wodnym układ wyposażony jest<br />
w maksymalne ograniczenie temperatury wody powrotnej w celu<br />
pełnego wykorzystania możliwości wymiennika.<br />
Z punktu widzenia użytkownika najważniejsze jest, aby kurtyna<br />
była skuteczna i możliwie bezobsługowa. Optymalnym<br />
rozwiązaniem jest funkcja „stan bieżący” – jej zadaniem jest<br />
kompensowanie klimatu pomieszczenia, gdy drzwi są zawsze<br />
otwarte, czyli w sytuacji typowych warunków pracy. W trybie<br />
otwartym odczyt temperatury ma miejsce co 60 sekund przez<br />
pierwsze 6 cykli, a następnie co 5 minut w zależności od potrzeby.<br />
Ewentualne korekty stanu bieżącego, czyli prędkości<br />
wentylatora i dostarczanej mocy, dokonywane są przy każdym<br />
odczycie. Funkcje menu pozwalają na dokonanie wyboru odpowiedniego<br />
trybu pracy do pory roku– lato/zima. Zgodnie<br />
z wyborem system ustawia odpowiedni stopień pracy, w zależności<br />
od różnicy temperatury rzeczywistej w stosunku do<br />
zadanej. Struktura menu sterownika SIRe pozwala na ingerencję<br />
w nastawy na trzech poziomach: użytkownika, instalatora<br />
i serwisu. Dwa ostatnie poziomy są chroni<strong>one</strong> hasłem zabezpieczającym<br />
przed dostępem osób niepowołanych.<br />
hałas<br />
Zgodnie z założeniami technologii Thermoz<strong>one</strong>, zadaniem<br />
kurtyny powietrznej jest także utrzymanie możliwie niskiego<br />
poziomu hałasu. System SIRe zapewnia optymalizację poziomu<br />
głośności, przy jednoczesnym zachowaniu stałego komfortu.<br />
Dodatkową funkcjonalnością systemu jest możliwość współpracy<br />
z BMS. Kurtyny powietrzne PA są fabrycznie wyposaż<strong>one</strong><br />
w zintegrowaną kartę PC SIRe i przystosowane do współpracy<br />
z systemem sterowania.<br />
montaż<br />
Kurtyny PA mogą być montowane zarówno w systemie poziomym<br />
nad drzwiami jak i pionowym z boku otworu, a także<br />
w zabudowie sufitów podwieszanych. To uniwersalne rozwiązanie<br />
pozwala na montaż kurtyny w miejscach, gdzie przestrzeń<br />
nad wejściem jest zbyt mała. Przy projektowaniu kurtyn zadbano<br />
o to, aby dostęp serwisowy do wszystkich elementów wewnętrznych<br />
był możliwie łatwy. Dzięki uchylnej klapie przedniej<br />
instalator ma pełny dostęp do podłączeń elektrycznych, grzałek,<br />
wentylatorów itp.<br />
podsumowanie<br />
Projekt obudowy kurtyn PA to odpowiedź na wymagania<br />
architektów – kurtyna powietrzna obecnie musi idealnie komponować<br />
się z charakterem i estetyką wnętrza. Standardowo<br />
urządzenia dostępne są w kolorze białym – RAL 9016. Wszystkie<br />
niezbędne informacje techniczne, a także dokumentacja znajduje<br />
się na stronie: www.frico.pl �<br />
51
weNTyLACjA<br />
Wentylatory promieniowe EC<br />
Możliwość zastosowania wysoko sprawnych urządzeń, z łatwą regulacją obrotów<br />
jest tym czego oczekują producenci systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.<br />
zdjęcie<br />
Nazwa/<br />
Symbol<br />
RG/RE…<br />
P/S/A<br />
W chwili obecnej na rynku urządzeń HVAC w ofercie firm zaczynają<br />
dominować rozwiązania wykorzystujące wentylatory<br />
z silnikami EC (elektronicznie komutowanymi). Znajdują <strong>one</strong> zastosowanie<br />
przede wszystkim w systemach wentylacyjnych –<br />
w centralach wentylacyjnych i rekuperatorach, ale nie tylko.<br />
Silnik EC jest silnikiem synchronicznym, pozbawionym poślizgu,<br />
z wirnikiem w postaci magnesu trwałego umieszcz<strong>one</strong>go<br />
w wirującej obudowie obejmującej zespół cewek. Dla uzyskania<br />
wirowania silnika z żądaną prędkością elektroniczny układ przełączający<br />
(komutujący) musi odpowiednio przełączać prąd płynący<br />
w cewkach stojana tak, aby wewnątrz wirnika powstało wirujące<br />
pole magnetyczne oddziałujące na pole magnesów wirnika.<br />
Bieżący kąt obrotu wału jest śledzony przy pomocy specjalnego<br />
czujnika i przekazywany do układu sterującego. Układ sterujący<br />
działa podobnie jak falownik regulując prąd cewek uzwojeń stojana,<br />
a tym samym pole magnetyczne stojana. Sygnał sterowania<br />
może pochodzić od wbudowanego regulatora lub od zewnętrznego<br />
układu sterowania. Z punktu widzenia instalatora silnik EC<br />
można traktować jako falownik zespolony z silnikiem.<br />
Wydajność<br />
[m 3/h]<br />
Spręż max.<br />
[kpa]<br />
max temp.<br />
medium [°C]<br />
zIehL-ABeGG pOLSKA sp.z o.o.<br />
ul. Sochaczewska 13, 01-327 Warszawa<br />
tel.: +48 22 665 49 33, fax: +48 22 664 01 34<br />
biuro@ziehl-abegg.pl, www.ziehl-abegg.pl<br />
27 000 2,0 60ºC<br />
Vpro 17 000 1,0 60ºC<br />
ER 100 000 2,5 40ºC<br />
PRdry 55 000 2,5 250ºC<br />
poziom<br />
dźwięku<br />
[dB(A)]<br />
Zintegrowany system elektroniki w silnikach EC umożliwia<br />
płynną regulację obrotów przy zachowaniu wysokiej sprawności,<br />
a tym samym przy mniejszym zużyciu energii elektrycznej<br />
w porównaniu z wentylatorami z silnikami AC. Wentylatory EC<br />
charakteryzują się bardzo wysoką sprawnością w pełnym zakresie<br />
charakterystyki pracy, niejednokrotnie przekraczającą 90%.<br />
Szacuje się, że w zależności od regulacji wentylatory EC pobierają<br />
ok. 20÷50% mniej energii niż standardowe silniki AC.<br />
W systemach wentylacji i klimatyzacji bardzo istotne jest również<br />
ograniczenie hałasu. Wentylatory z silnikami EC podczas regulacji<br />
obrotów lub pracy na niskich obrotach nie emitują żadnych<br />
dźwięków dodatkowych, w przeciwieństwie do wentylatorów<br />
sterowanych w tradycyjny sposób.<br />
Wentylatory EC wymagają mniejszej ilości dodatkowego osprzętu<br />
niż wentylatory z silnikami AC, co sprawia, że w dłuższym okresie to<br />
rozwiązanie przyniesie również oszczędności z tytułu serwisu.<br />
LITERATURA<br />
Materiały ebm-papst, Ziehl-abegg, Rosenberg, Systemair<br />
pozostałe dane techniczne<br />
i cechy szczególne<br />
Jedno i dwustronnie ssące wentylatory promieniowe z obudową spiralną<br />
kompaktową lub standardową. Z łopatkami wygiętymi do przodu (typu P lub S)<br />
o średnicach wirnika od 200 do 450 mm. Z łopatkami wygiętymi do przodu (typ A)<br />
o średnicach<br />
od 315 do 560 mm. Z silnikiem z zewnętrznym wirnikiem.<br />
Wirniki z łopatkami wygiętymi do tyłu o średnicach od 190-630 mm. Specjalnie<br />
opracowana geometria łopat o profilu 3D, czyni je wyjątkowo cichymi. Zbudowane<br />
z kompozytowego tworzywa sztucznego, dzięki czemu są bardzo lekkie i odporne<br />
na korozję. Ich napęd stanowią silniki z zewnętrznym wirnikiem - AC lub<br />
energooszczędne EC.<br />
Wentylatory bez obudowy spiralnej z wygiętymi do tyłu łopatkami, o średnicach<br />
wirnika od 200 do 1.400 mm z regulowanym częstotliwościowo silnikiem<br />
asynchronicznym lub silnikiem komutowanym elektronicznie EC (do 800 mm),<br />
wykonania 60 Hz i przeciwwybuchowe Ex<br />
Wentylatory przystosowane do pracy w wysokich temperaturach - bez obudowy,<br />
z płytą izolującą silnik o grubości 100mm. Wirniki z łopatkami wygiętymi<br />
do tyłu o średnicach od 290-1030mm. Silniki asynchroniczne regulowane<br />
częstotliwościowo o mocach do 37kW. Dostarczane jako kompletny moduł lub<br />
z dyszą osobno. Wykonywane zgodnie z indywidualnymi wymaganiami Klienta.<br />
52 5/2012
zdjęcie<br />
Nazwa /<br />
symbol<br />
r.. 133<br />
÷<br />
r.. 900<br />
G.. 085<br />
÷<br />
G.. 280<br />
d.. 097<br />
÷<br />
d.. 318<br />
K.. 250<br />
÷<br />
K.. 900<br />
r.. 133<br />
÷<br />
r.. 630<br />
K.. 133<br />
÷<br />
K.. 250<br />
QL(..)0600 -<br />
3600<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
Wydajność<br />
[m 3/h]<br />
Spręż max.<br />
[kpa]<br />
max temp.<br />
medium [ oC]<br />
150÷35000 0,1÷1,9 +90<br />
poziom dźwięku<br />
[dB(A)]<br />
eBmpApST pOLSKA sp. z o.o.<br />
ul. Annopol 4A 03-236 Warszawa<br />
tel.: +48 22 675 78 19, fax: +48 22 676 95 87<br />
e-mail: office@ebmpapst.pl, www.ebmpapst.pl<br />
40÷3000 0,08÷0,8 +90<br />
150÷5000 0,1÷0,6 +85<br />
800÷35000 0,1÷1,9 +60<br />
240÷10000 0,1÷1,0 +60<br />
150÷1400 0,1÷0,7 +60<br />
20÷400 0,006÷0,08 +120<br />
w zależności od<br />
typu i punktu<br />
pracy<br />
w zależności od<br />
typu i punktu<br />
pracy<br />
w zależności od<br />
typu i punktu<br />
pracy<br />
w zależności od<br />
typu i punktu<br />
pracy<br />
w zależności od<br />
typu i punktu<br />
pracy<br />
w zależności od<br />
typu i punktu<br />
pracy<br />
w zależności od<br />
typu i punktu<br />
pracy<br />
pozostałe dane techniczne<br />
i cechy szczególne<br />
weNTyLACjA<br />
Wentylatory promieniowe z łopatkami do tyłu, o średnicy od 133 do 900<br />
mm. Silniki jedno- lub trójfazowe, dwu-, cztero- lub sześciopolowe lub EC<br />
(elektrycznie komutowany) z płynną regulacją prędkości .<br />
Wirmik metalowy lub plastikowy (modele mniejszej średnicy).<br />
Dmuchawy promieniowe z pojedynczym wlotem powietrza o średnicy od 85<br />
do 280 mm. Silniki AC jedno-, trójfazowe lub EC (elektrycznie komutowany)<br />
z możliwością płynnej regulacji prędkości.<br />
Specjalne wersje z silnikiem EC utrzymujące stały przepływ.<br />
Możliwość zakupu samego wentylatora bez obudowy spiralnej.<br />
Dmuchawy promieniowe z podwójnym wlotem powietrza o średnicy od 97<br />
do 318 mm. Silniki AC jedno-, trójfazowe lub EC (elektrycznie komutowany)<br />
z możliwością płynnej regulacji prędkości.<br />
Dmuchawy z silnikiem AC w wersjach jedno- lub kilkubiegowej.<br />
Obudowa metalowa lub plastikowa.<br />
Wentylatory promieniowe z łopatkami do tyłu w wersji z płytą montażową<br />
i wspornikiem silnika w kształcie pająka, dla średnic od 630 do 900 mm<br />
w postaci modułowej z płytą zamontowaną na podstawie.<br />
Silniki EC (elektrycznie komutowany) z możliwością płynnej regulacji<br />
prędkości poprzez wyjście 0-10V i RS485 MODBUS.<br />
Wentylatory promieniowe z łopatkami do tyłu z nowym wirnikiem typu<br />
Radical, który w znacznym stopniu obniża hałas wentylatora w porównaniu<br />
do standardowego rozwiązania.<br />
Silniki jedno-, trójfazowe lub EC (elektrycznie komutowany) z płynną<br />
regulacją prędkości.<br />
Wentylatory promieniowe z łopatkami do tyłu w wersji modułowej ze<br />
standardowym wirnikiem lub nowym typu Radical.<br />
Silniki jedno-, trójfazowy lub EC (elektrycznie komutowany) z płynną<br />
regulacją prędkości.<br />
Dmuchawy poprzeczne z wirnikiem pojedynczym lub podwójnym<br />
umieszczonym po obu stronach silnika AC lub EC (elektrycznie<br />
komutowany).<br />
Wirniki długości od 60 do 360 mm.<br />
53
ChłOdNICTwO<br />
Głośność urządzeń chłodniczych<br />
Andrzej WESOŁOWSKI<br />
O AuTOrze<br />
Andrzej WESOŁOWSKI –<br />
były pracownik Carrier,<br />
York i Embraco, USA<br />
Zanim przejdę do omawiania<br />
zasadniczego tematu tego artykułu,<br />
muszę odpowiedzieć na<br />
dwa zasadnicze pytania:<br />
co to jest hałas?<br />
co to jest dźwięk (głośność)?<br />
W życiu codziennym z reguły<br />
nie zwracamy uwagi na różnice<br />
w powyższej terminologii. Z zasady<br />
głośność, dźwięk czy hałas są<br />
dla nas jednoznacznymi pojęciami.<br />
W technice różnica pomiędzy hałasem<br />
i dźwiękiem jest duża.<br />
Hałas – jest to głośny, nieprzyjemny,<br />
nieoczekiwany i niepożądany<br />
dźwięk. W relacji do dźwięku,<br />
hałas jest niekoniecznie<br />
przypadkowy. Dźwięk, szczególnie<br />
wysoki, który stanowi przeszkodę<br />
lub trudność w usłyszeniu<br />
pożądanego dźwięku, jest<br />
hałasem. Hałas akustyczny może<br />
być w praktyce cichy i nieprzyjemny,<br />
jak również głośny<br />
i szkodliwy. Natężenie hałasu<br />
redukuje się wraz z odległością<br />
od źródła hałasu.<br />
Dźwięk (głośność) – można zdefiniować<br />
jako wibrację przenoszoną<br />
w powietrzu lub innym<br />
medium i słyszalną, gdy dotrze<br />
do ludzkiego ucha. Innymi słowy,<br />
dźwięk jest następstwem fali<br />
ciśnienia propagowanego poprzez<br />
sprężalne media, takie jak<br />
gazy czy ciecze. Dźwięk może<br />
również przenosić się przez ciała<br />
stałe, w tym jednak przypadku<br />
mamy do czynienia z innego<br />
Źródłem największej głośności w urządzeniu chłodniczym jest<br />
sprężarka, wentylator parownika i wentylator skraplacza. Obecna<br />
technika obniżania głośności nie pozwala na zdecydowane jej<br />
obniżenie.<br />
pomiary głośności<br />
Po raz pierwszy elektryczny miernik głośności zaprezentował<br />
w 1907 roku George Pierce. Trzeba było jednak poczekać kilka dekad,<br />
zanim znalazł on szersze zastosowanie i zaczęto opracowywać<br />
normy głośności (1936 rok). Każdy kolejny rok przynosił nowe<br />
udoskonalenia w pomiarze głośności i doskonalsze normy.<br />
rodzaju propagacją. Wpływ na<br />
propagację dźwięku mają następujące<br />
czynniki:<br />
głównymi elementami, wpływającymi<br />
na roznoszenie się dźwięku,<br />
są gęstość i ciśnienie. Te dwa<br />
czynniki często zależą od temperatury<br />
i wpływają na szybkość<br />
rozchodzenia się dźwięku<br />
w medium,<br />
roznoszenie się dźwięku jest<br />
również funkcją ruchu medium,<br />
w którym odbywa się roznoszenie<br />
dźwięku. Przykładem może<br />
być roznoszenie się dźwięku<br />
w otaczającym nas powietrzu<br />
w czasie wietrznej pogody.<br />
Możemy powiedzieć, że jeżeli<br />
medium jest w stanie ruchu,<br />
dźwięk rozchodzi się szybciej<br />
w kierunku poruszania się medium.<br />
Również lepkość medium,<br />
w którym rozchodzi się dźwięk<br />
ma wpływ na szybkość przenoszenia<br />
się dźwięku. Większa<br />
lepkość medium to większe tłumienie<br />
dźwięku. W przypadku<br />
powietrza i wody tłumienie<br />
dźwięku można pominąć.<br />
intensywność dźwięku jest<br />
zgodna z prawem odwrotności<br />
kwadratu odległości od źródła<br />
dźwięku. Zwiększając dwukrotnie<br />
odległość od źródła<br />
dźwięku, zmniejszamy jego intensywność<br />
o 6 dB. Wynika to<br />
z równania:<br />
10 log 10 [(d 2/d 1)] =<br />
20 log 10 (d 2/d 1)<br />
gdzie:<br />
d – odległość.<br />
Jeżeli więc odległość jest dwa<br />
razy większa od pierwotnej, powyższe<br />
równanie ulega uproszczeniu<br />
do równania:<br />
20 log 10(2) = 6,02 dB<br />
Energia dźwięku – możemy ją<br />
określić jako energię poruszającą<br />
się w powietrzu w formie drgających<br />
fal, które są słyszalne dla<br />
człowieka. Energia dźwięku powstaje<br />
na skutek drgania cząsteczek<br />
tlenu w powietrzu. Można<br />
to zapisać:<br />
L w = 10log 10(w/10 -12)<br />
gdzie:<br />
w – energia dźwięku emitowana<br />
ze źródła dźwięku w watach.<br />
Prędkość dźwięku – jest to odległość,<br />
jaką pokona fala dźwiękowa<br />
poruszająca się w sprężystym<br />
medium. Prędkość tę<br />
można wyliczyć z równania<br />
Newtona–Laplace’a:<br />
C = √p/ρ<br />
gdzie:<br />
p – współczynnik ściśliwości<br />
gazu,<br />
ρ – gęstość gazu.<br />
Obecnie podstawowym instrumentem, służącym do pomiaru<br />
dźwięku, jest miernik zawierający mikrofon, elektroniczne wewnętrzne<br />
oprzyrządowanie i ekran. W przyrządzie tym ciśnienie<br />
dźwięku jest zamieniane na poziom ciśnienia dźwięku i eksponowane<br />
na ekranie miernika. Przyrządy te są z reguły bardzo małe<br />
i zasilane bateriami. Przykład takiego przyrządu jest przedstawio-<br />
Z równania tego wynika, że prędkość<br />
dźwięku rośnie ze wzrostem<br />
współczynnika ściśliwości gazu<br />
i maleje ze wzrostem jego<br />
gęstości.<br />
Dla suchego powietrza w temperaturze<br />
20°C, prędkość dźwięku<br />
jest równa 343,2 m/s, natomiast<br />
prędkość dźwięku w wodzie jest<br />
równa 1484 m/s. W mechanice<br />
płynów prędkość poruszającego<br />
się obiektu w płynie (gazie lub<br />
cieczy), podzielona przez prędkość<br />
dźwięku w tym płynie, jest<br />
nazywana liczbą Macha.<br />
Percepcja lub odbiór dźwięku<br />
przez różne żyjące istoty jest<br />
ograniczona do pewnej, i z reguły<br />
stałej, częstotliwości. Dla<br />
ucha ludzkiego, częstotliwość ta<br />
jest zawarta pomiędzy 20 a 20<br />
000 Hz, chociaż nie zawsze jest<br />
ona ograniczona do tego zakresu.<br />
W przypadku człowieka,<br />
ten górny zakres częstotliwości<br />
obniża się z wiekiem. Inne<br />
istoty żywe mają zupełnie inny<br />
zakres słyszalności dźwięków.<br />
Na przykład psy słyszą dźwięki<br />
o częstotliwości dużo powyżej<br />
54 5/2012<br />
20 000 Hz, natomiast nie słyszą<br />
dźwięków o częstotliwości poniżej<br />
40 Hz.<br />
Można powiedzieć, że drgania<br />
mechaniczne, interpretowane<br />
jako dźwięk, mogą przenosić<br />
się w różnych mediach,<br />
takich jak: gazy, plazma, ciecze<br />
czy ciała stałe. Dźwięk jest<br />
przesyłany w gazach, plazmie<br />
(która jest zjonizowanym gazem)<br />
i cieczy jako fale wzdłużne,<br />
często zwane falami sprężania.<br />
Fale wzdłużne dźwięku są<br />
niczym innym, jak falami zmieniającego<br />
się ciśnienia odchylonymi<br />
od ciśnienia równowagi,<br />
powodując lokalne sprężanie<br />
i rozprężanie gazu. Natomiast<br />
w ciałach stałych dźwięk rozchodzi<br />
się jako fale poprzeczne,<br />
które charakteryzują się zmiennymi<br />
naprężeniami stycznymi<br />
do kierunku rozchodzenia się<br />
dźwięku. Rysunek 1. przedstawia<br />
fale sinusoidalne wzdłużne<br />
o różnej częstotliwości. Na rysunku<br />
tym fala położona najniżej<br />
ma największą częstotliwość.<br />
W falach wzdłużnych, rozcho-<br />
Rys. 1. Sinusoidalne fale dźwiękowe wzdłużne o różnej<br />
częstotliwości
ny na rysunku 2. Jak wiemy z praktyki, dźwięk nie jest wielkością<br />
stałą. Podlega zmianom i fluktuacji bardzo wolno lub bardzo<br />
szybko. Zmiany te zależą głównie od warunków, w jakich rozchodzi<br />
się dźwięk. Najnowsze mierniki mogą wyliczyć i pokazać<br />
na ekranie miernika wielkość średnią ciśnienia dźwięku, co jest<br />
bardzo wygodne z punktu widzenia osoby dokonującej pomiaru.<br />
W tym przypadku osoba dokonująca pomiaru nie musi wykonywać<br />
uciążliwych i często długotrwałych przeliczeń.<br />
Mierz<strong>one</strong> spektrum dźwięku zawiera zbyt dużo informacji,<br />
które są w wielu przypadkach zbędne przy pomiarze ciśnienia<br />
dźwięku. Z tego powodu bardziej skomplikowane i dokładne<br />
instrumenty pomiarowe wyposaż<strong>one</strong> są w filtry, które usuwają<br />
nieistotne dla pomiaru informacje. W zależności od wymagań,<br />
dotyczących jakości pomiaru i potrzeb, stosuje się kilka rodzajów<br />
filtrów powszechnie dostępnych na rynku. Możemy również,<br />
w zależności od wymaganej dokładności pomiaru poziomu<br />
dźwięku i potrzeb, użyć mierników o różnej dokładności, których<br />
cena rośnie ze wzrostem dokładności miernika.<br />
dzących się w gazach, z którymi<br />
mamy do czynienia w życiu<br />
codziennym, energia przenoszona<br />
przez fale dźwiękowe<br />
przekształca się z energii potencjalnej<br />
sprężania w energię<br />
kinetyczną drgań gazu, w któ-<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
rym się przenosi. Proces ten jest<br />
procesem ciągłej zmiany jednej<br />
energii w drugą.<br />
Izotropowe rozchodzenie się<br />
dźwięku – polega ono na równomiernym<br />
rozchodzeniu się<br />
Tabela 1. Porównanie poziomu dźwięku (głośności), jego ciśnienia<br />
i intensywności<br />
Źródło dźwięku<br />
Poziom<br />
ciśnienia<br />
dźwięku<br />
L p [dB]<br />
Ciśnienie<br />
dźwięku<br />
P [Pa]<br />
Intensywność<br />
dźwięku<br />
I [W/m 2]<br />
Startujący<br />
odrzutowiec –<br />
odległość 50 m<br />
140 200 100<br />
Próg bólu 130 63,2 10<br />
Próg<br />
dyskomfortu<br />
120 20 1<br />
Piła łańcuchowa<br />
– odległość 1 m<br />
Dyskoteka –<br />
110 6,3 0,1<br />
odległość 1 m od<br />
głośnika<br />
Duży samochód<br />
100 2 0,01<br />
ciężarowy –<br />
odległość 10 m<br />
Droga o dużym<br />
90 0,63 0,001<br />
natężeniu ruchu<br />
– odległość 5 m<br />
od krawężnika<br />
80 0,2 0,0001<br />
Odkurzacz –<br />
odległość 1 m<br />
70 0,063 0,00001<br />
Rozmowa –<br />
odległość 1 m<br />
60 0,02 0,000001<br />
Średnia głośność<br />
w domu<br />
50 0,0063 0,0000001<br />
Czytelnia<br />
w bibliotece<br />
40 0,002 0,00000001<br />
Sypialnia 30 0,00063 0,000000001<br />
TV studio – tło 20 0,0002 0,0000000001<br />
Szeleszczące<br />
liście z oddali<br />
10 0,000063 0,00000000001<br />
Próg słyszalności 0 0,00002 0,000000000001<br />
Rys. 2. Miernik poziomu<br />
dźwięku firmy Svantek<br />
dźwięku we wszystkich kierunkach.<br />
Jeżeli na przykład<br />
weźmiemy pod uwagę kulę,<br />
w której geometrycznym<br />
środku zlokalizowane jest<br />
źródło dźwięku o całkowitej<br />
energia równej “P”, to możemy<br />
powiedzieć, że dźwięk rozchodzi<br />
się w kuli izotropowo,<br />
a jego intensywność “I” jest taka<br />
sama w całej objętości kuli.<br />
Intensywność dźwięku jest<br />
więc niczym innym, jak energią<br />
dźwięku przypadającą na jednostkę<br />
powierzchni. Parametr<br />
ten jest bardzo ważny przy projektowaniu<br />
obudowy sprężarek<br />
hermetycznych.<br />
Ciśnienie dźwięku – fale dźwięku<br />
rozchodzące się w powietrzu<br />
mają różne od atmosferycznego<br />
ciśnienie, które<br />
mierzymy w Pascalach (Pa).<br />
Zakres ciśnienia dźwięku jest<br />
tak szeroki, że z praktycznego<br />
punktu widzenia zdecydowano<br />
się na zastosowanie skali,<br />
która jest proporcjonalna do<br />
logarytmu wielkości ciśnienia<br />
dźwięku, przyjmując jako jednostkę<br />
dB (decybel). Skala decybelowa<br />
jest preferowaną skalą<br />
poziomu dźwięku. Ujmując<br />
tę skalę numerycznie, możemy<br />
powiedzieć, że decybel jest<br />
jednostką logarytmiczną ujmującą<br />
stosunek energii dźwięku<br />
do jego poziomu wzorcowego.<br />
Możemy również powiedzieć,<br />
że 1 B = 10 dB, gdzie B<br />
– bel jest pierwotną jednostką<br />
energii dźwięku.<br />
Użycie skali logarytmicznej do<br />
określenia energii dźwięku ma<br />
tę zaletę, że bardzo duży zakres<br />
stosunków energii może być<br />
określany w bardzo przystępnej<br />
wielkości. Decybel jest powszechnie<br />
używany w akustyce<br />
do określania poziomu dźwięku.<br />
Dźwięk równy 0 dB jest równoważny<br />
poziomowi 20 μPa ciśnienia<br />
dźwięku. W Tabeli 1. podane<br />
są różne wartości poziomu<br />
dźwięku, jego ciśnienia i intensywności,<br />
w zależności od źródła<br />
dźwięku. Tabela ta obrazuje<br />
wygodę stosowania dB jako<br />
jednostki do pomiaru poziomu<br />
dźwięku.<br />
Poziom ciśnienia dźwięku (L p<br />
– w dB) – odniesiony do ciśnienia<br />
dźwięku może być zapisany:<br />
L p = 10 log 10(p 1/p 0)<br />
gdzie:<br />
p 1 – ciśnienie dźwięku,<br />
p 0 = 20 μPa – ciśnienie odniesienia<br />
dźwięku.<br />
Częstotliwość – jest ilością<br />
cykli na sekundę wykonanych<br />
przez drgający obiekt. Mianem<br />
częstotliwości jest Hertz (Hz),<br />
a jego jednostką (s -1). Używając<br />
częstotliwości do wyliczenia ciśnienia<br />
dźwięku, użyjemy zależności:<br />
ChłOdNICTwO<br />
a) b) c)<br />
Rys. 3. Przykłady komór bezechowych firmy Eckel<br />
zainstalowanych w: a) Rush Industries, MI – USA;<br />
b) Health and Welfare – Kanada; c) typowe zawieszenie<br />
przeciwdrganiowe podłogi komory pogłosowej firmy Eckel<br />
Rys. 4. Obracający<br />
się element<br />
pomiarowy<br />
w komorze<br />
bezechowej<br />
produkcji firmy<br />
Eckel<br />
P(θ,f) = p 0sin2πfθ<br />
gdzie:<br />
f – częstotliwość,<br />
θ – czas w sekundach.<br />
Długość fali dźwięku – jest odległością<br />
pomiędzy sąsiadującymi<br />
ze sobą wierzchołkami<br />
rozchodzącej się fali dźwiękowej.<br />
Zależność pomiędzy długością<br />
fali, jej częstotliwością<br />
i prędkością można zapisać<br />
następująco:<br />
λ = c/f<br />
gdzie:<br />
λ – długość fali dźwięku [m],<br />
c – prędkość dźwięku [m/s],<br />
f – częstotliwość [Hz].<br />
Określenie głośności – do określenia<br />
głośności służy jednostka<br />
dB (poziom ciśnienia dźwięku).<br />
Jednostkę tę stosuje się w wielu<br />
dziedzinach (akustyka, elektrotechnika,<br />
elektronika, radar, anteny,<br />
energia itp). Decybel (dB)<br />
w odniesieniu do dźwięku rozchodzącego<br />
się w powietrzu jest<br />
odniesiony do 20 μPa = 2 <strong>·</strong> 10 -5 Pa.<br />
Jest to najniższa głośność słyszalna<br />
przez człowieka. 1 Pa = 94 dB.<br />
W zależności od użytych filtrów<br />
stosuje się następujące skale –<br />
db(A), dB(B) i dB(C).<br />
55
ChłOdNICTwO<br />
Tabela 2. Odbiór zmian poziomu dźwięku przez człowieka<br />
Zmiana poziomu dźwięku Odbiór zmian przez człowieka<br />
[dB(A)]<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
1 dB<br />
3 dB<br />
5 dB<br />
10 db<br />
20 dB<br />
Pomiarów głośności urządzeń chłodniczych i ich głównych<br />
elementów, mających wpływ na głośność urządzenia chłodniczego<br />
(sprężarek, wentylatorów) dokonuje się w tzw. komorach<br />
bezechowych (reverberation room), pokazanych na rysunkach<br />
3. i 4.<br />
Komora bezechowa jest niczym innym jak cementową komorą,<br />
posadowioną na specjalnych izolatorach antywibracyjnych<br />
(rys. 3 c), oddzielających ją od drgań podłoża. Od wnętrza komora<br />
bezechowa pomalowana jest specjalną odblaskową farbą<br />
i wyłożona specjalnymi, odbijającymi dźwięk, płytami i elementami<br />
(rys. 3 a i rys. 3 b). Zadaniem płyt i elementów odbijających<br />
dźwięk w idealnej komorze bezechowej jest spowodowanie pochłonięcia<br />
energii dźwięków przez powietrze komory. Ponieważ<br />
komora bezechowa ma bardzo wiele elementów odbijających<br />
energię dźwięku, fale dźwiękowe poruszające się w różnych kierunkach<br />
zakłócają się wzajemnie w każdym punkcie komory<br />
bezechowej. Z dużym przybliżeniem możemy stwierdzić, że<br />
w dobrze zaprojektowanej i wykonanej komorze bezechowej<br />
jej wnętrze jest jednorodne, a dźwięk rozchodzi się izotropowo.<br />
Prowadzi to do twierdzenia, że poziom ciśnienia jest jednakowy<br />
w całej objętości komory bezechowej. Kilka założeń jest<br />
niezbędnych do zapewnienia komorze bezechowej jednakowego<br />
poziomu ciśnienia:<br />
współczynnik pochłaniania fal dźwiękowych przez ściany α<br />
musi być niższy od 0,2,<br />
geometria komory bezechowej musi być nieregularna (żadna<br />
ze ścian i dyfuzory nie mogą być równoległe). Ta nieregular-<br />
1/3 Octave [Hz]<br />
Sprężarka typu a) Sprężarka typu b)<br />
Nie wyczuwalna<br />
Ledwo wyczuwalna<br />
Dostrzegalna<br />
Podwójnie głośno<br />
Poczwórnie głośno<br />
Rys. 5. Porównanie spektrum głośności sprężarki typu a) i typu b) z rys. 7<br />
ność ścian i dyfuzorów powoduje, że w komorze bezechowej<br />
nie tworzą się węzły ciśnienia powodujące rezonans fal.<br />
Jeżeli chodzi o pomiar głośności urządzenia w komorze bezechowej,<br />
to energia dźwięku emitowana przez badane urządzenie<br />
może być określona na podstawie poziomu dźwięku w komorze<br />
bezechowej i jej charakterystyki (objętość komory, jej<br />
powierzchnia, czas pogłosu – reverbaration time). Odmiennie<br />
do poziomu ciśnienia dźwięku wytwarzanego przez urządzenie,<br />
energia dźwięku jest specyficzna dla każdego urządzenia<br />
i nie zależy od otoczenia. Celem badania w komorze bezechowej<br />
jest określenie wartości energii dźwięku wydalanego przez<br />
źródło hałasu, współczynnika tłumienia przegród, współczynnika<br />
tłumienia pochłaniaczy hałasu, charakterystyki mikrofonów<br />
itp. W Tabeli 1. podano porównanie poziomu dźwięku, jego ciśnienia<br />
i intensywności dla różnych źródeł dźwięku, natomiast<br />
w Tabeli 2. przedstawiony jest odbiór zmian natężenia dźwięku<br />
przez człowieka. Z Tabeli 2. można wyciągnąć wniosek, że człowiek<br />
praktycznie nie zauważy zmian w różnicy natężenia dźwięku,<br />
jeżeli ta zmiana nie jest większa od 3 dB.<br />
hałas wytwarzany przez sprężarkę<br />
Wszystkie rodzaje sprężarek są źródłem hałasu. Różnica akustyczna<br />
pomiędzy poszczególnymi grupami sprężarek wygląda<br />
następująco:<br />
sprężarka tłokowa – charakteryzuje się stukowym rodzajem<br />
hałasu, wynikającym z ruchu posuwisto-zwrotnego tłoka. Hałas<br />
ma stosunkowo wysokie tony, które nieznacznie obniżają się<br />
z obniżeniem wydajności chłodniczej sprężarki;<br />
sprężarka spiralna – charakteryzuje się stosunkowo niską tonacją<br />
hałasu, szczególnie dla małych wydajności chłodniczych;<br />
sprężarka śrubowa – ma bardzo silną tonację hałasu, szczególnie<br />
w zakresie częstotliwości od około 300 Hz do około 2000<br />
Hz. Hałas, wytwarzany przez śruby, jest rezonansowo wzmacniany<br />
w oddzielaczu oleju, jak również przez promieniowanie<br />
przekazywany do skraplacza i obudowy parownika. Oba elementy<br />
układu, tzn. skraplacz i obudowa parownika są na stałe<br />
i na sztywno połącz<strong>one</strong> ze sprężarką poprzez rury wysokiego<br />
ciśnienia. Sprężarki śrubowe są najbardziej hałaśliwymi sprężarkami<br />
w branży chłodniczej i wymagają zwrócenia szczególnej<br />
uwagi na kontrolę drgań przy ich instalacji;<br />
sprężarka odśrodkowa – natężenie hałasu tej sprężarki jest<br />
związane z wysokimi obrotami jej wirnika i skrzynią przekładniową.<br />
Hałas sprężarki odśrodkowej nie jest uciążliwy, z wyjątkiem<br />
okresu, kiedy pracuje ona na obniżonych obrotach<br />
(obniżona wydajność chłodnicza). Ten rodzaj hałasu można<br />
obniżyć poprzez wyeliminowanie skrzyni przekładniowej i zastosowanie<br />
w to miejsce kontroli obrotów silnika elektrycznego<br />
sprężarki odśrodkowej.<br />
W dalszej części omawiania głośności sprężarek skoncentruję<br />
się tylko na sprężarkach tłokowych małej i średniej wydajności<br />
chłodniczej, których zastosowanie jest najpowszechniejsze.<br />
Pokazane na rysunku 5. spektrum głośności sprężarki odnosi<br />
się do niskotemperaturowej sprężarki o wydajności chłodniczej<br />
180 W, pracującej z R134a jako czynnikiem chłodniczym.<br />
To sprężarka typu LBP (Low Back Pressure), napięcie zasilania<br />
– 230V/50Hz. Zanim rozpoczęto pomiary głośności, układ pracował<br />
24 godziny, aby uzyskać pełną stabilizację termiczną.<br />
Warunki termiczne, panujące w komorze bezechowej w czasie<br />
pomiarów głośności, były następujące: temperatura we-<br />
56 5/2012
wnętrzna 23°C, wilgotność względna powietrza 48 proc. Jak<br />
widać z wykresu, wpływ na głośność tej sprężarki mają następujące<br />
zakresy częstotliwości:<br />
około 300 Hz – hałas ten jest wywołany pulsacją czynnika<br />
chłodniczego na jego tłoczeniu i wibracją,<br />
około 500 Hz – hałas ten jest spowodowany przepływem<br />
czynnika zasysanego przez sprężarkę,<br />
około 2000 Hz – hałas ten jest wywołany drganiami sprężarki,<br />
które są związane z ruchem posuwisto-zwrotnym tłoka.<br />
Drgania te poprzez zawieszenie wewnętrzne sprężarki przenoszą<br />
się na jej obudowę.<br />
Niestety, niewiele można poprawić w zakresie częstotliwości<br />
drgań 300 Hz i 500 Hz, z uwagi na to, że czynnik<br />
w sprężarce tłokowej zawsze będzie pulsował. Jedyną metodą<br />
zmniejszenia hałasu spowodowanego pulsacją czynnika<br />
na tłoczeniu i przepływu czynnika na ssaniu jest całkowite<br />
przeprojektowanie tłumików. Pozwoli to na obniżenie głośności<br />
o 1 do 3 dB(A).<br />
Największe możliwości obniżenia głośności sprężarek hermetycznych<br />
daje całkowite przeprojektowanie ich obudowy. Obecnie<br />
większość produkowanych sprężarek hermetycznych ma obudowę<br />
zbliżoną do walca (rys. 7 a). Jak wspomniałem wcześniej, nie<br />
jest to kształt, który w sposób zadowalający pochłania drgania<br />
i hałas sprężarki. Udoskonalona wersja sprężarki hermetycznej<br />
powinna mieć obudowę zbliżoną do kuli (rys. 7 b). Jednocześnie<br />
przesunięcie zawieszenia sprężarki wewnątrz obudowy ze środkowego<br />
położenia (zaznaczono linią ciągłą na rys. 7 a) do najniższego<br />
punktu obudowy (punkty na rys. 7 b) zdecydowanie<br />
obniża drgania sprężarki i jej głośność. Przeprojektowanie obudowy<br />
sprężarki i jej zawieszenia wewnątrz obudowy spowoduje<br />
przesunięcie częstotliwości drgań związanych z obudową<br />
i przepływem zasysanego czynnika. Wprowadz<strong>one</strong> zmiany<br />
pozwoliłyby na obniżenie głośności sprężarki o 5 dbA, co widać<br />
na rysunku 5.<br />
Standardową i zmodyfikowaną sprężarkę zainstalowano w zamrażarce<br />
domowej, a porównanie wyników badań głośności<br />
pokazano na rysunku 6.<br />
Jak widać z rysunku 5. i 6., zmiana kształtu obudowy sprężarki<br />
hermetycznej spowodowała obniżenie głośności samej sprężarki,<br />
a także zamrażarki o 5 db(A).<br />
Aby dalej obniżyć głośność sprężarki tłokowej hermetycznej,<br />
należy:<br />
zoptymalizować tłumiki ssący i tłoczny sprężarki,<br />
zredukować drgania sprężarki poprzez opracowanie nowych<br />
typów zawieszenia sprężarki w jej obudowie i przeniesienie<br />
ich w miejsce o największej sztywności (najniższy poziom<br />
w obudowie sprężarki),<br />
przeprojektować obudowę sprężarki hermetycznej tak, aby<br />
była ona kształtem zbliżona do kuli i nie miała gwałtownych<br />
zmian w liniach zakrzywienia obudowy.<br />
Jeżeli chodzi o badanie zmodyfikowanej sprężarki zainstalowanej<br />
w zamrażarce, to:<br />
przeprojektowano rurki tłoczne zamrażarki, celem zmniejszenia<br />
pulsacji czynnika,<br />
zmieniono zamocowanie sprężarki do podstawy zamrażarki,<br />
przeprojektowano przebieg rurek tłocznych i ssących w zamrażarce<br />
tak, aby miały jak najmniejszy kontakt z obudową.<br />
Innym przykładem, obrazującym głośność urządzenia chłodniczego,<br />
jest jednodrzwiowa szafa chłodnicza z agregatem skra-<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
[dB(A)]<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
1/3 Octave [Hz]<br />
Sprężarka typu a) Sprężarka typu b)<br />
ChłOdNICTwO<br />
Rys. 6. Porównanie spektrum głośności zamrażarki ze sprężarką typu a) i sprężarką typu b)<br />
a) b)<br />
Rys. 7. Typy obudowy sprężarki hermetycznej: a) w formie<br />
zbliż<strong>one</strong>j do walca; b) w formie zbliż<strong>one</strong>j do kuli<br />
plającym, zamocowanym na górze szafy. Jest to sprężarka typu<br />
LBP, o wydajności chłodniczej 970 W. System naładowany jest<br />
czynnikiem chłodniczym R134a. Napięcie zasilania – 230V/50Hz.<br />
Jest to standardowa sprężarka zainstalowana w szafie, bez dodatkowych<br />
udoskonaleń. Celem pomiarów było określenie głośności<br />
urządzenia chłodniczego (szafy). Badanie głośności tego<br />
urządzenia również przeprowadzono w komorze bezechowej,<br />
a wyniki badań przedstawia rysunek 8. Przed przystąpieniem<br />
do pomiarów głośności układ pracował 24 godziny, celem stabilizacji<br />
pracy układu. Warunki termiczne w komorze bezechowej<br />
były następujące: temperatura 22°C i wilgotność względna<br />
powietrza 52 proc. Komentując wyniki pomiarów z rysunku<br />
8., można powiedzieć, że głośność przy częstotliwości 100 Hz,<br />
250 Hz i 630 Hz spowodowana jest drganiami przewodów chłodniczych<br />
i elementów obudowy szafy. Natomiast głośność po-<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
dB(A)<br />
1/3 Octave [Hz]<br />
Rys. 8. Wyniki pomiaru głośności szafy chłodniczej z agregatem skraplającym na górze<br />
57
ChłOdNICTwO<br />
Rys. 9. Przykład<br />
typowej izolacji<br />
przeciwwibracyjnej<br />
sprężarki tłokowej<br />
Rys. 10. Typowy<br />
zestaw elementów<br />
przeciwwibracyjnych<br />
sprężarki spiralnej firmy<br />
Danfoss<br />
między 2000 Hz a 10000 Hz pochodzi od sprężarki, głównie od<br />
jej elementów mechanicznych.<br />
Analizując spektra głośności badanych urządzeń (rys. 6. i rys. 8.),<br />
musimy zadać sobie dwa podstawowe pytania:<br />
Czy jesteśmy w stanie obniżyć głośność urządzenia chłodniczego,<br />
bazując na otrzymanych wynikach i co musimy przeprojektować?<br />
Moim zdaniem jest to najważniejsze pytanie,<br />
na które musi się znaleźć odpowiedź.<br />
Czy jesteśmy usatysfakcjonowani uzyskanymi wynikami badań?<br />
Odpowiedź na pierwsze pytanie należy do projektanta i konstruktora<br />
urządzenia chłodniczego. Znając spektrum głośności,<br />
jest on w stanie powiedzieć, które elementy urządzenia powinny<br />
być zmieni<strong>one</strong> i przeprojektowane. Odpowiedź na drugie<br />
pytanie zdawałaby się łatwiejsza, gdyż możemy ją odnieść do<br />
głośności podobnych urządzeń chłodniczych, produkowanych<br />
przez konkurencję. Z drugiej jednak strony, producent urządzenia<br />
chłodniczego powinien znać poziom tolerancji człowieka<br />
na hałas. Na podstawie badań dużej grupy ludzi ustalono, że<br />
33 dB(A) jest głośnością, którą 65 proc. badanych uznało za satysfakcjonującą.<br />
Tak więc, 33 dB(A) powinno być naszym celem,<br />
który niestety w przypadku urządzeń chłodniczych handlowych<br />
jest praktycznie nieosiągalny. Natomiast dobrze zaprojektowane<br />
i wykonane domowe urządzenia chłodnicze mają głośność<br />
w zakresie 30 ÷ 35 dB(A).<br />
minimalizacja drgań sprężarki<br />
Ze specyfiki budowy każdego typu sprężarki wynika, że będzie<br />
ona charakteryzowała się wibracją (drganiami) i pulsacyjnym przepływem<br />
czynnika chłodniczego przez sprężarkę. Jest to szczególnie<br />
wyraźnie widoczne w sprężarkach tłokowych. Wibracje oraz<br />
pulsacja są przenosz<strong>one</strong> ze sprężarki na jej podstawę, z której są<br />
przekazywane na elementy i zespoły urządzenia chłodniczego.<br />
Podstawowym i najprostszym sposobem odizolowania sprężarki<br />
od jej podstawy jest zastosowanie izolatorów gumowych, pokazanych<br />
na rysunkach 9. i 10. Izolatory (podkładki) dostarczane<br />
są wraz ze sprężarką. W przypadku, kiedy nie mamy izolatorów<br />
przeciwwibracyjnych, musimy dokonać ich wyboru sami. Dobór<br />
izolatorów przciwwibracyjnych (rys. 9.) nie jest skomplikowany<br />
i nie wymaga trudnych obliczeń. Generalne zasady doboru podkładki<br />
przeciwwibracyjnej są następujące:<br />
załóżmy, że mamy do czynienia ze sprężarką tłokową o całkowitym<br />
ciężarze 10 kg;<br />
sprężarka ta ma cztery punkty podparcia i zamocowana jest<br />
w szafie chłodniczej;<br />
temperatura otoczenia sprężarki jest rzędu 40°C;<br />
Rys. 11. Przykład elastycznego połączenia sprężarki<br />
z pozostałymi elementami układu chłodniczego firmy<br />
Flexicraft Industries, USA<br />
obciążenie każdej podkładki jest równe W<br />
s = 2,5 kg;<br />
używając wykresu producenta podkładki, wyznaczamy współczynnik<br />
obciążenia, który w naszym przypadku jest równy<br />
1 kg;<br />
znając współczynnik obciążenia, obliczamy iloraz obciążenia<br />
R l = 2,5/1 = 2,5;<br />
następnym krokiem jest wyznaczenie sztywności dobieranej<br />
podkładki: używając ponownie wykresów producenta,<br />
znajdujemy współczynnik sztywności f s = 1192 i wymaganą<br />
sztywność podkładki S = 325 kg/cm;<br />
korzystając ponownie z danych producenta, wyznaczamy temperaturowy<br />
współczynnik poprawkowy, który dla temperatury<br />
otoczenia sprężarki 40°C jest równy C t = 0,63;<br />
wprowadzając temperaturowy współczynnik poprawkowy<br />
do sztywności, uzyskujemy skorygowaną sztywność naszej<br />
nowo dobieranej podkładki przeciwwibracyjnej S c = 0,63 x<br />
325 = 205 kg/cm;<br />
naturalna częstotliwość całkowita systemu będzie więc równa<br />
F n = 3,13 √205/10 = 14,2Hz;<br />
bazując na powyższych wyliczeniach, dobieramy z katalogu<br />
podkładkę przeciwwibracyjną.<br />
Dobrana na podstawie powyższych wyliczeń podkładka<br />
przeciwwibracyjna zapewni minimalne możliwe przeniesienie<br />
drgań i pulsacji ze sprężarki na jej podstawę, do której została<br />
zamocowana. Następnym krokiem jest zapewnienie nieprzenoszenia<br />
się drgań i wibracji przez przewody tłoczny i ssący na<br />
elementy metalowe urządzenia chłodniczego. Najprostszą i najtańszą<br />
metodą jest zastosowanie pętli, które pochłoną większość<br />
drgań sprężarki. Przy przejściach rur tłocznych i ssących<br />
przez metalowe przegrody, należy stosować podkładki przeciwwibracyjne.<br />
W większych układach chłodniczych jako element<br />
pochłaniający drgania sprężarki zaleca się stosowanie<br />
elastycznych połączeń rurowych (rys. 11.). Elastyczne połączenia<br />
rurowe pochłaniają drgania i wibracje oraz nie pozwalają<br />
na przenoszenie się ich na obudowę i elementy urządzenia<br />
chłodniczego.<br />
hałas wytwarzany przez wentylator<br />
Hałas, wytwarzany przez wentylatory, jest funkcją jego typu,<br />
masowego natężenia przepływu powietrza, ciśnienia powietrza<br />
na wypływie z wentylatora i jego sprawności. Po podjęciu<br />
decyzji co do wybory typu wentylatora, który zależy od<br />
jego przeznaczenia, główna uwaga powinna być skupiona<br />
na doborze jego wielkości, bazując na jak najwyższym zakresie<br />
jego sprawności. Wiadomo, że wentylator o największym<br />
zakresie wysokiej sprawności z reguły charakteryzuje<br />
się najniższą głośnością. Duży wpływ na głośność wentylatora<br />
ma prędkość powietrza wypływającego z wentylatora, co<br />
58 5/2012
Rys. 12. Przykład izolacji przeciwwibracyjnej wentylatora<br />
osiowego firmy E-A-R Specialty Composites, USA<br />
też trzeba uwzględnić, dobierając wentylator. Dane na temat<br />
głośności wentylatora są publikowane przez producenta jako<br />
poziom energii dźwięku w 1/8 oktawy. Przy doborze wentylatora<br />
i projektowaniu układu przepływu powietrza należy<br />
pamiętać, że na głośność wentylatora mają wpływ: aerodynamika<br />
układu, mechanika układu i pole elektromagnetyczne<br />
silnika wentylatora.<br />
Jak wcześniej wspomniałem, największy wpływ na głośność<br />
wentylatora ma turbulencja przepływu powietrza, która zmienia<br />
się wraz ze zmianą przekrojów kanałów przepływu powietrza,<br />
ich kształtem, załamaniami ostrymi krawędziami. Natomiast<br />
ciśnienie tłocz<strong>one</strong>go przez wentylator powietrza i profil prędkości<br />
przepływu wokół łopatek wirnika wentylatora wytwarzają<br />
dźwięk, który powtarza się z częstotliwością obrotów łopatek<br />
wentylatora:<br />
f = n <strong>·</strong> m<br />
gdzie:<br />
n – ilość obrotów wirnika na minutę;<br />
m – ilość łopatek wirnika wentylatora.<br />
Oczywiście, każdego rodzaju przeszkody w przepływie powietrza<br />
podwyższają głośność wentylatora.<br />
Jeżeli chodzi o głośność wywołaną czynnikami mechanicznymi,<br />
to mają na nią wpływ takie elementy wentylatora, jak: łożyska,<br />
pasy napędowe oraz wibracja, która jest nieodzowną częścią<br />
głośności w wirujących elementach.<br />
Pole magnetyczne stojana silnika elektrycznego wentylatora<br />
zmienia się z dwukrotną wartością częstotliwości energii zasilającej<br />
wentylator. Kształt zniekształcenia fali ma swoje źródło<br />
w energii zasilającej wentylator lub w silniku wentylatora. Te<br />
zniekształcenia fali wytwarzają fale harmoniczne, niekorzystne<br />
dla wentylatora z punktu widzenia jego głośności. Ten typ<br />
głośności wentylatora wywołany nieregularnością pola elektromagnetycznego<br />
spowodowany jest warstwową strukturą<br />
stojana, jego kształtem i tolerancją.<br />
Największa część głośności wentylatora ma swoje źródło w jego<br />
budowie mechanicznej i mocowaniu. Głośność może być<br />
w łatwy sposób obniżona lub nawet wyeliminowana poprzez<br />
zastosowanie następujących zaleceń:<br />
Zastosować izolację przeciwwibracyjną wentylatora (rys. 12.)<br />
przy mocowaniu go do podstawy lub obudowy. Jej wpływ na<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
SPL - dB(A)<br />
50<br />
45<br />
40<br />
35<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
Mikrofon przed wentylatorem<br />
Wentylator mocowany bez izolacji<br />
Mikrofon nad wentylatorem<br />
Wentylator mocowany z izolacja<br />
ChłOdNICTwO<br />
Rys. 13. Poziom głośności wentylatora osiowego mocowanego bez izolacji<br />
przeciwwibracyjnej i z izolacją przeciwwibracyjną (dane firmy E-A-R Specialty Composites,<br />
USA)<br />
obniżenie głośności wentylatora osiowego pokazuje rysunek<br />
13. Pomiaru głośności dokonano dla wentylatora bez izolacji<br />
przeciwwibracyjnej i z izolacją. Natomiast mikrofon umieszczono<br />
przed wentylatorem i nad wentylatorem. W obu przypadkach<br />
wyraźnie widać, że zastosowanie izolacji przeciwibracyjnej<br />
obniżyło głośność o około 7 dB(A).<br />
Należy stosować wentylatory z żeliwną obudową silnika elektrycznego.<br />
Żeliwo jest materiałem, który bardzo dobrze pochłania<br />
wibracje i tłumi dźwięki.<br />
Zaleca się stosowanie niskich obrotów wirnika wentylatora<br />
z większą średnicą jego łopatek.<br />
Należy użyć, jeśli to możliwe, plastikowych (polimerowych)<br />
przewodów do prowadzenia przewodów elektrycznych, zasilających<br />
silnik elektryczny wentylatora.<br />
Należy za wszelka cenę unikać kontaktu metal-metal.<br />
Wnioski<br />
Jak widać z powyższej analizy, nawet dobra znajomość akustyki,<br />
wyników badań głośności i projektowania nie jest w stanie<br />
zapewnić głośności poniżej progu komfortu, czyli 33 dB(A)<br />
zdecydowanej większości urządzeń chłodniczych. Źródłem<br />
największej głośności w urządzeniu chłodniczym jest sprężarka,<br />
wentylator parownika i wentylator skraplacza. Obecna<br />
technika obniżania głośności nie pozwala na zdecydowane jej<br />
obniżenie. Musimy się pogodzić z faktem, że głośność dobrze<br />
zaprojektowanych urządzeń chłodniczych handlowych będzie<br />
w najlepszym przypadku rzędu 50 dB(A), a domowych – rzędu<br />
30 dB(A), co moim zdaniem nie jest tak uciążliwe. Musimy<br />
pamiętać, że głośność pomieszczeń biurowych jest rzędu<br />
60 dB(A), więc 50 dB(A) dla urządzeń chłodniczych handlowych<br />
nie jest wielkością przerażającą. Jedną z metod zdecydowanego<br />
obniżenia głośności urządzeń chłodniczych byłoby<br />
zastosowanie tzw. aktywnego wyciszania (active silencing),<br />
które polega na tym, że wytwarzamy pole akustyczne równe<br />
amplitudzie i częstotliwości niepożądanej głośności. Fale<br />
aktywnego wyciszania są przeciwne w fazie falom niepożądanej<br />
głośności, likwidując je. Zaletą kontroli głośności z użyciem<br />
aktywnego wyciszania jest fakt, że urządzenia te mają<br />
małe gabaryty i są lekkie, co pozwala umieścić je w każdym<br />
miejscu. Natomiast wadą tej metody jest stosunkowo wysoka<br />
cena tych urządzeń. W związku z powyższym z zastosowaniem<br />
tej metody musimy nieco poczekać.<br />
LITERATURA<br />
[1] ASHRAE Handbook – Application,<br />
Atlanta, 1999.<br />
[2] ASHRAE Handbook – Fundamentals,<br />
Atlanta, 2001.<br />
[3] DAVIS and DAVIS: Sound System<br />
Engineering, Second Edition. Howard<br />
W. Sams & Co.. 1989.<br />
[4] HAMILTON: Measurement and control<br />
of compressor noise. Purdue<br />
University. 1988.<br />
[5] KINSLER, FREY, COPPENS, SANDERS:<br />
Fundamentals of Acoustics. Third<br />
Edition. John Wiley & Sons. 1982.<br />
[6] SAITO, MAEDA, OKUBO, NETSEJ: Noise<br />
reduction of hermetic compressors by<br />
improvement on its shape.<br />
Proceeding of Perdue Compressor<br />
Conference. 1980.<br />
[7] WESOŁOWSKI: Postęp i rozwój sprężarek<br />
o małej i średniej wydajności, cz.1,<br />
„<strong>Chłodnictwo</strong> i <strong>Klimatyzacja</strong>”, 4/2011.<br />
[8] Materiały firmy E-A-R Specialty<br />
Composites, USA.<br />
[9] Materiały firmy Flexicraft Industries,<br />
USA.<br />
[10] Materiały firmy SVANTEK.<br />
59
ChłOdNICTwO<br />
Przyszłość nowych czynników<br />
chłodniczych o niższym GWP<br />
zaczyna się już dziś<br />
Janusz KAŁUŻA, Joachim GERSTEL<br />
Nowe techniczne możliwości, jakie otwierają się przed projektantami komercyjnych<br />
instalacji chłodniczych i jednostkami specyfikującymi, dają możliwość zmniejszenia<br />
ogólnego wpływu ich systemów na środowisko.<br />
O AuTOrze<br />
Janusz KAŁUŻA<br />
– przedstawiciel DuPont<br />
Refrigerants w Polsce<br />
O AuTOrze<br />
Joachim GERSTEL<br />
– menadżer European<br />
Growth Programme<br />
z DuPont Refrigerants<br />
Rys.1. Schemat systemu kaskadowego [3]<br />
Właściciele komercyjnych instalacji chłodniczych w Europie i na<br />
rynkach całego świata są coraz bardziej zainteresowani zmniejszaniem<br />
wpływu swojej działalności na środowisko. Priorytetem<br />
jest dla nich przede wszystkim eliminowanie wycieków czynnika<br />
chłodniczego, mających istotny wpływ zarówno na wysokość<br />
kosztów, jak i na spełnianie wymogów ochrony środowiska.<br />
Zagadnienie to doczekało się szczegółowej analizy oraz jest<br />
przedmiotem znaczących inicjatyw w całej branży. Pojawiają się<br />
również nowe technologie w zakresie czynników chłodniczych,<br />
które mogą ułatwić przedsiębiorcom znaczną redukcję całkowitego<br />
śladu węglowego. W tym artykule zostaną omówi<strong>one</strong> możliwości<br />
w zakresie wyboru czynników chłodniczych i konfiguracji<br />
układów, a także ich wpływ na środowisko.<br />
Dzięki swoim właściwościom i parametrom w układach niskotemperaturowych<br />
(LT) R404A należy do najczęściej stosowanych<br />
czynników chłodniczych w instalacjach do chłodzenia<br />
i zamrażania żywności. Jednak w porównaniu z innymi aktualnie<br />
dostępnymi czynnikami R404A jest mniej efektywny energetycznie<br />
w wielu zastosowaniach średniotemperaturowych<br />
(MT) i odznacza się szczególnie wysokim – wynoszącym 3922<br />
[1] – potencjałem tworzenia efektu cieplarnianego (GWP: Global<br />
Warming Potential).<br />
W Europie, w niektórych sektorach detalicznej sprzedaży żywności<br />
coraz częściej słychać głosy, że nadszedł już czas, aby zastąpić<br />
R404A innymi czynnikami chłodniczymi, które zapewnią<br />
większe zrównoważenie ekologiczne. Aby to umożliwić, międzynarodowi<br />
specjaliści branży detalicznej rozważają obecnie i oceniają<br />
różne alternatywne rozwiązania, zarówno pod względem<br />
wyboru czynników, jak i technologii instalacji chłodniczych. Przy<br />
konstrukcji nowych systemów chłodniczych omawiane opcje oferują<br />
niejednakowy poziom redukcji wpływu na środowisko.<br />
Coraz szerzej akceptowany jest całkowity równoważny wskaźnik<br />
ocieplenia TEWI (ang. Total Equivalent Warming Impact), jako<br />
prosty i miarodajny wskaźnik wpływu układu chłodniczego<br />
na środowisko. Im mniejsza wartość TEWI, tym mniejsze to oddziaływanie.<br />
Na TEWI składają się dwa podstawowe czynniki:<br />
skutek bezpośredni wynikający ze strat czynnika – wycieków<br />
z nieszczelnego układu (ma znaczenie, jak duży jest GWP tego<br />
czynnika),<br />
skutki pośrednie wynikające ze zużycia energii niezbędnej do<br />
pracy układu (na wielkość tego pośredniego składnika TEWI<br />
ma wpływ efektywność energetyczna systemu).<br />
jaki wybór ma branża handlu detalicznego<br />
artykułami spożywczymi?<br />
W Unii Europejskiej coraz wyższą pozycję zdobywają dwa podejścia<br />
technologiczne do zastępowania tradycyjnych układów z bezpośrednim<br />
odparowaniem (DX) pracujących na czynniku R404A:<br />
zastąpienie R404A czynnikiem chłodzącym o mniejszym GWP<br />
w ramach tej samej konfiguracji układu;<br />
zainstalowanie dwustopniowego układu kaskadowego (inaczej:<br />
hybrydowego) z dwoma różnymi czynnikami chłodniczymi.<br />
Każdy z tych wariantów zostanie szczegółowo omówiony.<br />
Czynnik chłodniczy o niższym GWP, w niezmieni<strong>one</strong>j konfiguracji<br />
układu/instalacji<br />
W celu zmniejszenia potencjału GWP czynnika chłodzącego<br />
jako bezpośrednie zamienniki dla R404A w istniejących układach<br />
typu DX zaproponowano klika czynników, a wśród nich CO 2, węglowodory<br />
i R134a. W praktyce jednak, zastosowanie CO 2 i węglowodorów<br />
w tym zakresie to nienajlepsze rozwiązanie, posia-<br />
60 5/2012
dają <strong>one</strong> bowiem poważne ograniczenia zmniejszające zakres i wszechstronność<br />
ich zastosowań. Na przykład, CO 2 uniemożliwia dobrą wydajność w warunkach<br />
wysokiej temperatury skraplania, a węglowodory z powodu swojej łatwopalności<br />
właściwie nadają się tylko do bardzo małych instalacji.<br />
W zastosowaniach MT, jak np. chłodzenie artykułów żywnościowych w celu<br />
ich krótkotrwałego przechowywania i eksponowania, obiecującą alternatywą<br />
dla R404A jest czynnik chłodniczy R134a. Jego GWP wynosi 1430 [1], wyróżnia<br />
go również dobra efektywność energetyczna (w przybliżeniu 5÷10 proc. wyższa<br />
niż R404A). Niemniej jednak R134a nie jest czynnikiem preferowanym w przypadku<br />
zastosowań LT.<br />
Układy kaskadowe (hybrydowe) z czynnikami chłodzącymi o niższym<br />
GWP<br />
Wiele sklepów z żywnością i supermarketów w całej Europie zdecydowało się<br />
na instalacje chłodnicze w układzie kaskadowym, z R134a w obiegu chłodniczym<br />
MT i CO 2 w obiegu LT (rysunek 1). Wykazano, że stosunkowo wyższe nakłady inwestycyjne<br />
zamortyzują się w czasie krótszym niż 5 lat [2].<br />
Porównanie wyników TEWI (obliczonych w odniesieniu do 15-letniego okresu)<br />
wskazuje, że w porównaniu z innymi opcjami technologicznymi układ kaskadowy<br />
z R134a/CO 2 odznacza się najniższym całkowitym wpływem na środowisko<br />
(tabela 1), a w porównaniu z aktualnymi układami DX z R404A wpływ ten jest<br />
niższy o ponad jedną trzecią. Wyższa efektywność energetyczna układu z R134a/<br />
CO 2 przekłada się na znaczne obniżenie zużycia energii, a tym samym na redukcję<br />
kosztów eksploatacji.<br />
Nowa alternatywa dla R134a o niskim GWP w średniotemperaturowych<br />
zastosowaniach chłodniczych<br />
Opteon XP10, przedstawiony po raz pierwszy na targach Chillventa 2010,<br />
to azeotropowa mieszanka na bazie HFO-1234yf przeznaczona do komercyjnych<br />
instalacji chłodniczych. Posiada GWP bliski 600, znacznie niższy niż R134a<br />
(GWP: 1430), a dzięki bardzo zbliżonym własnościom termodynamicznym można<br />
nim zastąpić R134a w istniejących urządzeniach metodą „drop-in” (na przykład<br />
w górnym stopniu kaskady R134a/CO 2).<br />
DuPont przeprowadził już w swoich laboratoriach wszechstronne badania<br />
nowego czynnika chłodniczego pod kątem własności termodynamicznych,<br />
palności i kompatybilności z mediami uszczelniającymi. Obecnie firma ściśle<br />
współpracuje z producentami urządzeń, inżynierami, dostawcami i użytkownikami<br />
systemów w celu oceny jego funkcjonowania i osiągów w rzeczywistych<br />
warunkach pracy.<br />
Rys. 2. Wartości TEWI oblicz<strong>one</strong> w odniesieniu do rozpatrywanych<br />
wariantów zastąpienia R404A czynnikami o niższym GWP w Europie<br />
(odniesi<strong>one</strong> do R404A/instalacji chłodniczych typu DX z R404A) [4]<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
ChłOdNICTwO<br />
REKLAMA<br />
61
REKLAMA<br />
ChłOdNICTwO<br />
Tabela 1. Typowy europejski supermarket – podstawa obliczeń TEWI, których wyniki<br />
przedstawiono na Rysunku 2 [4]<br />
Sprężarka:<br />
Nominalna wydajność<br />
chłodnicza<br />
Procentowy czas pracy<br />
podczas cyklu<br />
Sprawność<br />
Czynnik chłodniczy:<br />
Ładunek<br />
Poziom wycieku (*)<br />
Stopień odzyskiwania<br />
czynnika po 15 latach<br />
Układ MT (to=-10°C, tc=40°C,<br />
t0h=10°C, Dtu=6 K)<br />
75 kW<br />
55%<br />
0,7<br />
200 kg<br />
15% / rok<br />
80%<br />
Układ LT (to=-35°C, tc=40°C,<br />
t0h=-15°C, Dtu=6 K)<br />
(*) Obejmuje uwolnienia czynnika z powodu nieszczelności i przypadkowe wycieki, bez względu na wyspecyfikowany<br />
czynnik chłodniczy.<br />
Tabela 2. Porównanie parametrów instalacji dla R134a i Opteon XP10<br />
(Wydajność chłodnicza 0 = stała w temperaturze pokojowej tR = 22°C i wilgotność<br />
względna ~ 50%, temperatura skraplania tc = 30°C, Dtsub = 3 K)<br />
R134a Opteon XP10<br />
Temperatura parowania t 0 -9,3°C -8,9°C<br />
Przegrzanie Dt 0h 8,0 K 8,0 K<br />
Pobór mocy elektrycznej sprężarki P E 4,72 kW 4,87 kW<br />
Temperatura końca tłoczenia sprężarki t V2 85,5°C 81,5°C<br />
Masowe natężenie przepływu ˙m podstawa odniesienia +10%<br />
Maksymalna wydajność chłodnicza 0 podstawa odniesienia +18%<br />
Dobre wyniki w badaniach laboratoryjnych [5]<br />
Podczas badań wstępnych firma TEKO, producent systemów<br />
chłodniczych, przestawiła jeden ze swoich testowych supermarketów<br />
na Opteon XP10 w warunkach laboratoryjnych. Instalacja<br />
chłodnicza zaopatrywała osiem regałów MT i pomieszczenie<br />
chłodni składowej. Obciążenie chłodnicze ze strony tych urządzeń<br />
wynosiło około 15 kW.<br />
Porównanie danych zarejestrowanych przed i po przestawieniu<br />
wspomnianego układu ze R134a na Opteon XP10 wykazało,<br />
że w podobnych warunkach eksploatacji (przegrzanie) maksymalna<br />
wydajność chłodnicza sprężarki wzrosła w porównaniu<br />
z R134a o 18 proc. (tabela 2).<br />
Udana instalacja w Niemczech<br />
Po uzyskaniu zadowalających rezultatów z badań laboratoryjnych,<br />
w wytypowanym punkcie handlowym dostosowano<br />
średniotemperaturowy układ chłodniczy do przejścia na czynnik<br />
Opteon XP10. Układ zawiera dwie półhermetyczne sprężarki<br />
tłokowe, a jego wydajność chłodnicza wynosi 31 kW. Obsługuje<br />
siedem regałów chłodniczych na artykuły nabiałowe (+4°C), jeden<br />
regał na świeże mięso (+1°C) i pomieszczenie chłodni składowej<br />
(+4°C). Ładunek czynnika chłodniczego wynosi 70 kg.<br />
Bezpośrednio po przejściu na Opteon XP10 przegrzanie układu<br />
było wyższe o około 3 K niż uprzednio dla R134a. Aby uzyskać<br />
wymagane parametry eksploatacyjne, wystarczyło zmienić<br />
ustawienie termicznego zaworu rozprężnego.<br />
Wstępne wyniki badań po zastosowaniu Opteon XP10, jakie<br />
wykonano potem w Australii, Austrii, Niemczech i Holandii,<br />
są zachęcające. Zapowiada się, że całkowity koszt tych rozwiązań<br />
będzie niższy niż w przypadku eksploatowanych obecnie<br />
układów konwencjonalnych. Szczegółowe wyniki zostaną wkrótce<br />
opublikowane.<br />
Wnioski<br />
Pojawia się wiele nowych technologii związanych z czynnikami<br />
i układami chłodniczymi, które mogą z sukcesem zastąpić<br />
R404A i zmniejszyć całkowity wpływ na środowisko instalacji<br />
chłodniczych pracujących u detalistów spożywczych. Wiele firm<br />
z sektora handlu detalicznego artykułami spożywczymi dochodzi<br />
do wniosku, że najkorzystniejszym sposobem zastąpienia R404A<br />
w chłodnictwie komercyjnym jest zastosowanie kaskadowych<br />
instalacji chłodniczych z wykorzystaniem R134a w górnym stopniu<br />
w układzie średniotemperaturowym (MT) oraz CO 2 w dolnym<br />
stopniu w układzie niskotemperaturowym (LT).<br />
Zastosowanie takiej konfiguracji może potencjalnie stać się<br />
nowym standardem w instalacjach przeznaczonych dla supermarketów<br />
(ze wszystkimi korzyściami wynikającymi ze standaryzacji<br />
urządzeń, w tym – ułatwieniami dla pers<strong>one</strong>lu serwisowego,<br />
jakie taka standaryzacja może przynieść a w przyszłości<br />
pozwoli bezproblemowo zastąpić R134a nowymi czynnikami<br />
chłodniczymi o niższym GWP, które aktualnie poddawane są<br />
testom rozwojowym.<br />
62 5/2012<br />
20 kW<br />
85%<br />
0,7<br />
100 kg<br />
15% / rok<br />
80%<br />
Oczekiwany całkowity czas eksploatacji instalacji: 15 lat Wskaźnik emisji CO 2 przy wytwarzaniu kWh<br />
prądu: 0,616 kg CO 2/kWh
ChłOdNICTwO<br />
Uwarunkowania wyboru odpowiedniej<br />
technologii zamrażania żywności<br />
Janusz PAŹDZIORA<br />
Rynek technologii schładzania i zamrażania żywności rozwija się niezwykle dynamicznie.<br />
Postęp w tej dziedzinie jest w dużej mierze zdeterminowany rosnącymi potrzebami<br />
przemysłu spożywczego – mrożenie i schładzanie żywności to kluczowe aspekty produkcji<br />
i przedłużania przydatności produktów do spożycia, co ułatwia także ich dystrybucję.<br />
O AuTOrze<br />
Janusz PAŹDZIORA<br />
– Menedżer Rynku<br />
Spożywczego na Europę<br />
Centralną, Air Products<br />
Wybór najlepszej technologii mrożenia nie jest prosty ze względu<br />
na ilość zmiennych, które należy wziąć pod uwagę. Z całą pewnością<br />
na rynku nie ma jednej uniwersalnej technologii, a każdy<br />
producent poszukuje jak najlepszych rozwiązań z tego zakresu<br />
dla siebie. Jak wobec tego dokonać wyboru urządzenia, jak najbardziej<br />
odpowiadającego potrzebom przedsiębiorstwa?<br />
zróżnicowane technologie<br />
Urządzenia do zamrażania żywności dostępne na rynku można<br />
podzielić na trzy kategorie (ze względu na technologię, która<br />
jest w nich wykorzystywana): rozwiązania do mrożenia kriogenicznego,<br />
mechanicznego oraz uderzeniowego.<br />
W urządzeniach do mechanicznego mrożenia temperatura<br />
zostaje obniżona dzięki wymianie cieplnej między żywnością<br />
a powietrzem – czynnik chłodniczy, którym zazwyczaj jest<br />
amoniak, krąży wówczas w układzie. Technologia ta stosowana<br />
jest w liniach zamrażających i chłodzących, a systemy tego typu<br />
są zwykle własnością przetwórcy żywności.<br />
Z kolei urządzenia do zamrażania kriogenicznego wykorzystują<br />
właściwości mrożące ciekłego azotu lub dwutlenku węgla. Tego<br />
typu rozwiązania to jedne z najnowocześniejszych dostępnych<br />
obecnie technologii. W odróżnieniu od systemów do mrożenia<br />
mechanicznego, są częściej wynajmowane, rzadziej zaś należą<br />
do producenta żywności.<br />
Urządzenia do zamrażania uderzeniowego (z ang. impingement)<br />
korzystają z właściwości powietrza – na produkt żywnościowy<br />
kierowany jest odpowiednio przygotowany wcześniej<br />
strumień powietrza o bardzo dużej prędkości. Jest to stosunkowo<br />
szybka metoda mrożenia.<br />
Systemy wykorzystujące powyższe technologie są zróżnicowane.<br />
To, które rozwiązanie jest odpowiednie dla danego typu<br />
produkcji, zależy od bardzo wielu czynników. Należy pamiętać,<br />
że każdy z nich ma zarówno zalety, jak i wady – dlatego wybór<br />
konkretnej technologii powinien być dokonany rozsądnie. Nie<br />
każde rozwiązanie będzie się sprawdzało u każdego producenta.<br />
Dobór technologii to nie szybkie zakupy, a raczej szycie na<br />
64 5/2012
miarę. W tabeli 1. przedstawiono różnice pomiędzy wymienionymi<br />
technologiami zamrażania.<br />
jak dokonać najlepszego wyboru technologii mrożenia?<br />
Istnieje szereg czynników, na które warto zwrócić uwagę wybierając<br />
odpowiednią technologię mrożenia. Wśród nich warto<br />
wymienić: jakość produktu finalnego, zarządzanie zakładem<br />
produkcyjnym, koszty oraz wpływ na środowisko.<br />
Jakość<br />
Mówiąc o jakości istotne są trzy kwestie: utrata wody (tzw. ususzka),<br />
kolor zamroż<strong>one</strong>go produktu, a także deformacja struktury<br />
powierzchniowej produktu.<br />
Każda z dostępnych na rynku metod zamrażania powoduje<br />
mniejszą lub większą utratę wody – ma to miejsce zarówno<br />
podczas zamrażania, jak i rozmrażania żywności. W pierwszym<br />
wypadku chodzi o utratę masy z powodu parowania – im dłużej<br />
trwa proces mrożenia, tym więcej masy traci produkt. Wpływa<br />
to także negatywnie na jego teksturę i kolor oraz czas obróbki<br />
cieplnej. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest jak najszybsze<br />
obniżenie temperatury. Z kolei w przypadku utraty wody spowodowanej<br />
rozmrażaniem, produkt ma nie tylko gorszy kolor<br />
i smak, ale zawiera także mniej wartości odżywczych, które usuwane<br />
są wraz z wodą. Związane jest to z uszkodzeniem komórek<br />
– dzieje się tak na skutek procesu wolnego zamrażania, ponieważ<br />
rozwijają się wówczas duże kryształy lodu. Także tutaj<br />
remedium jest błyskawiczne zamrażanie, wykorzystujące technologie<br />
kriogeniczne.<br />
Kolor produktu to kolejny istotny czynnik świadczący o jego<br />
wysokiej jakości. Podczas rozmrażania może dojść do utraty<br />
barwników na skutek odsączania wody oraz utleniania i brązowienia<br />
enzymatycznego. Dzieje się tak wtedy, gdy podczas<br />
zamrażania, rosną kryształy lodu, a w pozostałej części niezamroż<strong>one</strong>j<br />
frakcji występuje duże stężenie substancji rozpuszczonych.<br />
Im dłużej trwa proces mrożenia, tym bardziej powyższe<br />
czynniki oddziałują na produkt. Dlatego, jak i w powyższych<br />
przypadkach, bardziej wskazane jest stosowanie szybkich metod<br />
mrożenia żywności.<br />
Delikatne produkty, które łatwo ulegają uszkodzeniu, także po<br />
zamrożeniu powinny wyglądać apetycznie. Najlepszym rozwią-<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
Tabela 1. Porównanie metod zamrażania<br />
Rys. 1. tunel do głębokiego zamrażania Freshline ® DM<br />
firmy Air Products<br />
ChłOdNICTwO<br />
Cecha Zamrażanie mechaniczne Zamrażanie kriogeniczne Zamrażanie uderzeniowe<br />
Własność Właścicielem jest zwykle producent żywności<br />
Struktura kosztów<br />
Umiejscowienie w zakładzie<br />
Duża początkowa inwestycja kapitałowa,<br />
niskie koszty eksploatacji bieżącej<br />
Stałe, urządzenie jest zwykle posadowi<strong>one</strong><br />
na betonowym cokole Posadowienie jest<br />
ogranicz<strong>one</strong> dostępnym miejscem<br />
Czynnik chłodniczy Zwykle stosowane: amoniak lub freon<br />
Wskaźnik przewodnictwa<br />
cieplnego: prędkość<br />
zamrażania<br />
Mniejsza, z powodu stosunkowo wysokiej<br />
temperatury czynnika chłodniczego<br />
Zazwyczaj jest wynajmowane/dzierżawi<strong>one</strong><br />
od dostawcy (który także dostarcza czynnik<br />
chłodniczy)<br />
Niska początkowa inwestycja kapitałowa,<br />
wyższe dalsze koszty zmienne<br />
Elastyczne, posadowienie jest prostsze<br />
z powodu mniejszej powierzchni podstawy<br />
niż w przypadku mechanicznych urządzeń<br />
zamrażających<br />
Ciekły azot (LIN) lub stały dwutlenek węgla<br />
(CO 2)<br />
Wyższa, z powodu dużej różnicy temperatur<br />
między powierzchnią produktu a czynnikiem<br />
chłodniczym<br />
zaniem wykorzystywanym do mrożenia tego typu wyrobów są<br />
kriogeniczne urządzenia chłodzące, które doskonale nadają się<br />
np. do mrożenia różnego rodzaju miękkich owoców.<br />
Jak wskazują powyższe przykłady, szybkie zamrażanie jest<br />
optymalnym rozwiązaniem. Nie dochodzi wówczas do tak<br />
dużej utraty wody, masy produktu oraz zmian jego tekstury,<br />
smaku i koloru. Szybsze tempo zamrażania oraz optymalna<br />
jakość produktów cechuje urządzenia do zamrażania kriogenicznego<br />
oraz systemy do zamrażania uderzeniowego –<br />
jednak tylko w przypadku niektórych produktów, tj. cienkich<br />
z płaskimi, prostopadłymi bokami (np. hamburgery). W przypadku<br />
produktów większych, o nieregularnych kształtach,<br />
zamrażanie uderzeniowe wypada gorzej.<br />
Jednym z dostępnych na rynku rozwiązań, które gwarantuje<br />
otrzymywanie produktów o niskim odwodnieniu<br />
jest tunel do głębokiego zamrażania Freshline® DM firmy<br />
Air Products. Pozwala on na szybkie i łatwe przełączanie<br />
się z zamrażania pojedynczych małych elementów metodą<br />
IQF (indywidualne szybkie zamrażanie) na mrożenie innych<br />
produktów (non-IQF) w ramach tego samego urządzenia<br />
oraz umożliwia podniesienie jakości produktów zamrażanych<br />
pojedynczo.<br />
Właścicielami są producenci żywności<br />
Wysoka początkowa inwestycja kapitałowa,<br />
bieżące koszy eksploatacyjne niższe niż<br />
w przypadku tradycyjnych mechanicznych<br />
urządzeń zamrażających<br />
Bardziej elastyczne niż<br />
w przypadku mechanicznych urządzeń<br />
zamrażających<br />
Zwykle stosowane: amoniak lub freon<br />
Wyższa, pod warunkiem, że produkt jest<br />
płaski i nie wyższy niż 20 mm<br />
65
ChłOdNICTwO<br />
Tabela 2. Porównanie dwóch typów urządzeń do zamrażania burgerów<br />
Wydajność Zamrażanie mechaniczne Zamrażanie kriogeniczne<br />
2000 kg/h<br />
powierzchnia podstawy 9,5 x 6,5 m,<br />
minimalna wymagana wysokość: 3,7 m,<br />
łączna powierzchnia podstawy: 62 m 2<br />
Zarządzanie zakładem produkcyjnym<br />
Wybierając technologię do zamrażania żywności należy brać<br />
pod uwagę indywidualne cechy zakładu produkcyjnego, takie<br />
jak:<br />
wielkość dostępnego miejsca,<br />
elastyczność zakładu (fluktuacje, konfiguracja linii produkcyjnej,<br />
zmiany produktów),<br />
higiena, czyszczenie i konserwacja systemu zamrażającego.<br />
Dostępna powierzchnia, którą ma zajmować urządzenie chłodnicze<br />
jest jednym z kluczowych czynników decydujących o wyborze<br />
urządzenia. W większości przypadków kriogeniczne systemy<br />
mrożące zajmują mniej miejsca niż tradycyjne rozwiązania,<br />
nawet jeżeli ich wydajność jest zbliżona. Tabela 2. pokazuje różnice<br />
między dwoma typowymi urządzeniami do zamrażania<br />
burgerów.<br />
powierzchnia podstawy 12 x 1,6 m,<br />
maksymalna wysokość 1,75 m,<br />
łączna powierzchnia podstawy: 19 m 2<br />
500 kg/h 6,5 x 3 m (razem 19,5 m 2) 4 x 1,6 m (razem 6,4 m 2)<br />
Rys. 2. System wstrzykiwania ciekłego azotu Freshline ® LIN-IS<br />
Rys. 3. Przykładowe produkty poddane głębokiemu zamrażaniu<br />
Nie mniej istotnym czynnikiem jest elastyczność zakładu.<br />
Należy pamiętać, że popyt na produkty może się wahać i, co<br />
się z tym wiąże, producent może przetwarzać różną ilość żywności,<br />
która z kolei miewa różny czas przydatności do spożycia.<br />
Konieczne jest więc przewidywanie, jak dużo produktów zakład<br />
będzie przetwarzać, czasami nawet na kilka lat z góry. Podczas,<br />
gdy tradycyjne urządzenia do zamrażania mechanicznego cechuje<br />
stała maksymalna wydajność, modularne rozwiązania kriogeniczne<br />
można łatwo dostosować do zmian popytu, np. przez<br />
zwiększenie długości tunelu. Kolejnym plusem rozwiązań kriogenicznych<br />
jest fakt, że jak wspomniano wcześniej, urządzenia<br />
tego typu są zwykle wynajmowane, co nie nakłada dużego ryzyka<br />
na producenta żywności. Rozwiązaniem firmy Air Products,<br />
wartym uwagi ze względu na cechującą go elastyczność, jest<br />
urządzenie do wstrzykiwania ciekłego azotu Freshline® LIN-IS,<br />
które z łatwością można adaptować do większości istniejących<br />
66 5/2012
Rys. 4. Tunel do głębokiego zamrażania Freshline ® QF firmy Air Products<br />
już systemów. Rozwiązanie to świetnie sprawdza się w przypadku<br />
schładzania składników podczas ich mieszania w odpowiednich<br />
urządzeniach (tzw. mieszałkach).<br />
Warto także pamiętać, że dynamika procesu produkcyjnego<br />
może wymagać sprawnej konfiguracji linii produkcyjnej. Dobrze<br />
więc wybierać te urządzenia, które w razie potrzeby można łatwo<br />
przemieszczać. Ponadto – dotyczy to zwłaszcza mniejszych producentów<br />
– wachlarz mrożonych produktów może być bardzo<br />
szeroki. Co za tym idzie, dobrze zdecydować się na urządzenie,<br />
które z łatwością można dostosować do sprawnego przetwarzania<br />
wielu rodzajów żywności oraz, które jest proste do czyszczenia,<br />
jak np. tunel do głębokiego zamrażania Freshline® DM.<br />
Właśnie konserwacja, higiena i czyszczenie to kolejne bardzo<br />
istotne czynniki, które należy brać pod uwagę wybierając odpowiednie<br />
urządzenie mrożące. Im prostsze i szybsze czyszczenie<br />
oraz konserwacja, tym większa wydajność rozwiązania. Zwykle<br />
mniejsze i mniej skomplikowane konstrukcyjnie urządzenie czyści<br />
się taniej i łatwiej. Takie cechy mają przeważnie systemy do<br />
zamrażania uderzeniowego i kriogenicznego. Z drugiej strony<br />
warto pamiętać, że rozwiązania tego typu mają skomplikowaną<br />
konstrukcję, przez co ich suszenie bywa utrudni<strong>one</strong>.<br />
Podsumowując rozważania na temat zarządzania zakładem<br />
produkcyjnym, najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem są<br />
zwykle systemy do kriogenicznego zamrażania żywności – ze<br />
względu na takie czynniki jak: niewielka zajmowana przez nie<br />
powierzchnia, elastyczność urządzenia (możliwość przetwarzania<br />
różnych produktów i dostosowywanie się do wahań popytu),<br />
prosta konstrukcja, łatwy dostęp oraz mniejsze koszty kapitału<br />
początkowego.<br />
Koszty<br />
Nie tylko zakup urządzenia lub jego modernizacja generują koszty.<br />
Należy pamiętać także o kosztach eksploatacji czy konserwacji<br />
oraz obsługi zastosowanych w danym przedsiębiorstwie<br />
rozwiązań. W tej kwestii widać wyraźne różnice między zamrażaniem<br />
kriogenicznym i mechanicznym. To drugie rozwiązanie<br />
wymaga zdecydowanie większych początkowych nakładów kapitałowych,<br />
natomiast koszty związane z eksploatacją są z kolei<br />
wyższe w przypadku systemów kriogenicznych. Mimo wszystko<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
jednak urządzenia wykorzystujące ciekły azot uznawane są za<br />
korzystniejsze. Przykładem może być tunel do głębokiego zamrażania<br />
Freshline® QF, który jest nie tylko tani, ale także wydajny,<br />
łatwy w rozbudowie oraz oferuje wysokiej jakości produkt<br />
finalny, co zwiększa zyski producenta żywności. Z kolei technologia<br />
zamrażania uderzeniowego prawie zawsze jest najdroższa.<br />
Jeżeli zaś chodzi o koszty konserwacji i czyszczenia urządzeń, są<br />
<strong>one</strong> wyższe w przypadku urządzeń do mechanicznego zamrażania<br />
– ze względu na ich rozmiary i skomplikowaną konstrukcję.<br />
Wybierając urządzenie do zamrażania żywności warto także<br />
pamiętać o jakości finalnego produktu – im jest ona wyższa,<br />
tym mniejsze straty ponosi producent.<br />
Wpływ na środowisko<br />
Wpływ urządzenia na środowisko naturalne jest obecnie niezwykle<br />
ważnym kryterium wyboru najlepszego systemu mrożenia.<br />
Chodzi m.in. o takie czynniki jak: zużycie energii, produkcja<br />
odpadów, emisja związków węgla oraz zgodność z obowiązującymi<br />
przepisami prawnymi. W tym zakresie mniej energii zużywają<br />
urządzenia do zamrażania mechanicznego (w stosunku<br />
do metod wykorzystujących ciekły azot), jednak tak naprawdę<br />
obie technologie emitują niewielkie ilości szkodliwych związków<br />
do atmosfery.<br />
podsumowanie<br />
Wybór najlepszej technologii mrożenia nie jest prosty ze względu<br />
na ilość zmiennych, które należy wziąć pod uwagę. Z całą pewnością<br />
na rynku nie ma jednej uniwersalnej technologii.<br />
Technologia kriogeniczna ma liczne zalety jeżeli chodzi o czas<br />
zamrażania i możliwość mrożenia różnych produktów, oferując<br />
tym samym wyroby wysokiej jakości. Urządzenia mechaniczne,<br />
choć wymagają sporych nakładów kapitału, po dłuższym czasie<br />
mogą być korzystne finansowo. Z kolei zamrażanie uderzeniowe<br />
– choć wypada najgorzej w tym zestawieniu – może być<br />
opłacalne w przypadku niektórych produktów.<br />
LITERATURA<br />
Chris KENNEDY: Chłodnym okiem: wybór właściwej technologii zamrażania dla każdej linii<br />
produkcyjnej.<br />
ChłOdNICTwO<br />
67
ChłOdNICTwO<br />
Nowoczesne technologie wychładzania<br />
półtusz wieprzowych<br />
Rafał MATERA, Tomasz OLEKSIAK<br />
Wejście Polski do Unii Europejskiej otworzyło dodatkowe rynki zbytu dla polskich<br />
producentów żywności, w tym również dla producentów mięsa. Ze względu na<br />
niską cenę oraz walory smakowe polskie mięso cieszy się ogromną popularnością<br />
nie tylko w krajach UE, ale również jest eksportowane do Rosji.<br />
O AuTOrze<br />
Rafał MATERA, Tomasz<br />
OLEKSIAK – Johnson<br />
Controls International<br />
sp. z o.o.<br />
Nowe rynki zbytu otworzyły możliwość zwiększenia produkcji<br />
oraz wymogły konieczność zastosowania rozwiązań chłodniczych,<br />
spełniających wysokie standardy wymagane przez odbiorców.<br />
Zainteresowanie inwestorów zwróciło się w stronę nowych<br />
technologii chłodniczych, które są wydajniejsze i tańsze.<br />
Johnson Controls, we współpracy ze specjalistami z Polski<br />
i Europy Zachodniej, opracował kompletne instalacje tuneli wychładzania<br />
szokowego półtusz wieprzowych. Technologia ta pozwala<br />
ograniczyć ususzkę towaru do poziomu 0,8÷1,0% w porównaniu<br />
z 2÷3% przy zastosowaniu standardowych technologii,<br />
co wpływa zasadniczo na zwiększenie efektywności produkcji.<br />
Biorąc pod uwagę koszty inwestycji, zwraca się ona po ok. 2÷3<br />
latach, w zależności od wielkości produkcji.<br />
Dla dużych zakładów o uboju rzędu 400 świń na godzinę zapotrzebowanie<br />
na wydajność chłodniczą dla tunelu szokowego<br />
chłodzenia półtusz wieprzowych dochodzi do ok. 1000÷1200<br />
kW przy temperaturze odparowania rzędu -35°C÷-40°C. W takim<br />
przypadku najbardziej racjonalnym wyborem instalacji chłodniczej<br />
jest pompowy układ amoniakalny, który zapewnia zdecydowanie<br />
większą efektywność energetyczną i niższe koszty eksploatacyjne<br />
niż układy freonowe.<br />
Dla zakładów o mniejszej zdolności ubojowej (do 120<br />
świń na godzinę) można rozważyć również zastosowanie<br />
układu chłodniczego z fre<strong>one</strong>m R404A jako czynnikiem<br />
chłodniczym. Należy jednak pamiętać o większych kosztach<br />
eksploatacyjnych takiej instalacji w porównaniu z instalacją<br />
amoniakalną. Mają na to wpływ zarówno większe<br />
zapotrzebowanie mocy elektrycznej przez silniki sprężarek,<br />
jak i konieczność zastosowania odtajania elektrycznego<br />
chłodnic powietrza.<br />
68 5/2012
Każdy tunel jest projektowany indywidualnie, przy uwzględnieniu<br />
warunków panujących u danego inwestora.<br />
Przy założeniu wagi tuszy ok. 80 kg i temperatury poubojowej<br />
38÷40°C po wyjściu z tunelu średnia temperatura mięsa wynosi<br />
7÷10°C, przy czym cienkie części zostają zamroż<strong>one</strong>.<br />
Tunel jest podzielony na 2 lub 3 części. W pierwszej części<br />
następuje intensywne ochładzanie, dzięki któremu następuje<br />
zamknięcie porów i zeszklenie powierzchni skóry. Pozwala to<br />
na wychładzanie półtusz bez niebezpieczeństwa dalszej utraty<br />
wody w miarę trwania procesu. Proces zeszklenia ułatwia płuczka<br />
wodna na wejściu półtuszy do tunelu lub natrysk wodnych<br />
roztworów substancji polepszających własności półtusz. Część<br />
druga pozwala na dochłodzenie partii mięsa i zmagazynowanie<br />
chłodu w półtuszy. Część trzecia tunelu stosowana jest tam,<br />
gdzie zależy nam na uzyskaniu mięsa kulinarnego pierwszej klasy.<br />
Panuje w niej regulowana temperatura od -22°C do +5°C. Część<br />
ta pozwala na wstępne wyrównanie temperatury przy zastosowaniu<br />
intensywnego nadmuchu powietrza. Czas przejścia półtusz<br />
przez tunel wynosi ok. 75 min dla tuneli dwustrefowych<br />
i 100 min dla tuneli trzystrefowych.<br />
Podstawowym elementem tunelu szokowego wychładzania<br />
półtusz wieprzowych są specjalnie zaprojektowane chłodnice powietrza.<br />
Są <strong>one</strong> wyposaż<strong>one</strong> w powiększ<strong>one</strong> wentylatory, o uporządkowanej<br />
strudze powietrza, zamocowane do chłodnic przy<br />
pomocy dyfuzorów o regulowanym kącie. Budowa taka pozwala<br />
na geometryczne dostosowanie strugi powietrza do budowy<br />
tunelu i przebiegającej w nim kolejki. Chłodnice zapewniają odpowiednią<br />
cyrkulację powietrza, pozwalając efektywnie obniżyć<br />
temperaturę wchodzącego do tunelu towaru.<br />
Ze względu na wysoką wilgotność panującą w tunelu cykl odtajania<br />
chłodnic jest ciągły. Zawsze jedna chłodnica jest w stanie<br />
odtajania. Ponadto zastosowano zmienny rozstaw lamel,<br />
co pozwala na dłuższy czas pracy chłodnic pomiędzy cyklami<br />
odtajania.<br />
Chłodnice są montowane w taki sposób, aby nadmuch pokrywał<br />
wszystkie tory, bez „martwych stref”. Tunel, przed wpro-<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
wadzaniem do niego towaru, musi zostać wychłodzony do temperatury<br />
pracy.<br />
Ważnym elementem rozwiązania są komory poubojowe,<br />
do których są transportowane tusze bezpośrednio po wyjściu<br />
z tunelu. Następuje w nich powolne wyrównanie temperatury<br />
w półtuszach. Dzięki zastosowanej technologii w komorach<br />
poubojowych są stosowane chłodnice o małej wydajności i małych<br />
krotnościach cyrkulacji powietrza. Najczęściej stosowane są<br />
chłodnice podstropowe z podwójnym wydmuchem z wentylatorami<br />
sterowanymi falownikiem.<br />
Zasilanie chłodnic jest realizowane przez w pełni automatyczne<br />
rozdzielnie zaworowe. Jedna rozdzielnia jest przeznaczona<br />
dla jednej chłodnicy. Sterowanie chłodnic realizowane jest przez<br />
układy mikroprocesorowe.<br />
Jako uzupełnienie całego układu firma Johnson Controls proponuje<br />
klientom monitoring całej instalacji chłodniczej, oparty<br />
na programie Sab Visual, który może obejmować nie tylko tunel<br />
szokowego wychładzania półtusz wieprzowych, ale również maszynownię<br />
chłodniczą i inne elementy instalacji chłodniczej zakładu,<br />
takie jak chłodnie czy pomieszczenia produkcyjne. W takim<br />
przypadku na monitorze komputera wyświetlane są plansze<br />
obrazujące instalację chłodniczą wraz z parametrami jej pracy.<br />
Również z poziomu plansz odbywa się sterowanie instalacją poprzez<br />
zmianę odpowiednich parametrów.<br />
Monitoring temperatur w tym systemie jest w pełni zgodny<br />
z przepisami UE. Tunele tego typu pracują obecnie w Danii,<br />
Niemczech, Rumunii, a także w Polsce, np. tunel o wydajności 360<br />
tusz na godzinę w Zakładach Mięsnych MAZURY w Ełku. Prace<br />
rozwojowe tej technologii prowadz<strong>one</strong> są wspólnie z Danish<br />
Meat Research Institute.<br />
podsumowanie<br />
Stosowanie nowoczesnych metod technologii chłodniczej<br />
w tunelach wychładzania szokowego półtusz wieprzowych pozwala<br />
na uzyskanie policzalnych efektów ekonomicznych i zapewnia<br />
wysoką jakość produkowanego surowca.<br />
Firma Johnson Controls zapewnia kompleksową obsługę zakładów,<br />
począwszy od doradztwa, a na dostawie i montażu kompletnych<br />
instalacji chłodniczych kończąc. Pełna oferta dostaw<br />
i prac obejmuje, w zależności od potrzeb:<br />
instalację chłodniczą maszynowni chłodniczej ze stacją skraplania,<br />
instalację chłodniczą tunelu szokowego wychładzania półtusz<br />
wieprzowych,<br />
instalację elektryczną dla chłodnictwa wraz z pełnym monitoringiem<br />
i sterowaniem z poziomu komputera,<br />
serwis gwarancyjny i pogwarancyjny.<br />
Przekrój tunelu wychł. półtusz wieprzowych<br />
ChłOdNICTwO<br />
69
ChłOdNICTwO<br />
Przełom w handlu spożywczym<br />
Conveni-Pack – chłodnictwo, klimatyzacja, ogrzewanie z jednego urządzenia<br />
Krzysztof SEIDEL<br />
Firma Daikin wprowadziła na rynek wysoce innowacyjny system o nazwie Conveni<br />
Pack pozwalający na spełnienie coraz wyższych wymagań i konkurencyjności<br />
na rynku handlu spożywczego. Obecnie pojawiła się na rynku nowa generacja<br />
tych urządzeń na czynnik chłodniczy R410A.<br />
O AuTOrze<br />
Krzysztof SEIDEL<br />
– Dyrektor ds.<br />
kluczowych klientów<br />
Daikin Airconditioning<br />
Poland sp. z o.o.<br />
W tradycyjnych układach chłodniczych w sklepach, supermarketach,<br />
stacjach benzynowych jak i w większości instalacji,<br />
ciepło skraplania zwyczajowo jest wyrzucane do atmosfery<br />
i bezpowrotnie trac<strong>one</strong>. Ilość ciepła odpadowego w takich instalacjach<br />
jest tak duża, że warto zwrócić uwagę na jego wykorzystanie,<br />
a temperatury skraplania mieszczące się w zakresie 45<br />
do 60°C umożliwiają zastosowanie ogrzewania nadmuchowego.<br />
Należy też pamiętać, że bezpośredni odzysk ciepła ze skraplacza<br />
do powietrza jest zawsze bardziej efektywny niż przekazanie<br />
ciepła skraplania do wody i w dalszej kolejności do powietrza<br />
w budynku. Duża efektywność energetyczna wynika z niskiej<br />
temperatury skraplania tego typu „pomp ciepła” połączonych<br />
z odzyskiem ciepła skraplania.<br />
System Conveni Pack realizuje trzy podstawowe funkcje: chłodnictwo,<br />
klimatyzację i ogrzewanie wszystko zintegrowane w jeden<br />
kompaktowy system. Można też, przy zastosowaniu dodat-<br />
Rys. 1. Schemat typowego zastosowania systemu Conveni-Pack<br />
70 5/2012
Rys. 2. Odzysk ciepła przez system Conveni-Pack<br />
kowej sprężarki inwerterowej tzw. Booster Unit, zastosować ten<br />
system także i dla mroźnictwa.<br />
System ten składa się ze sterowanej inwerterowo jednostki zewnętrznej<br />
i wewnętrznych jednostek klimatyzacyjnych podłączonych<br />
do nisko- i średniotemperaturowych mebli chłodniczych.<br />
Największą zaletą tego rozwiązania jest odzysk ciepła z układów<br />
chłodniczych dla celów ogrzewania pomieszczeń<br />
Ciepło skraplania układu chłodniczego zamiast zostać wyrzuc<strong>one</strong><br />
jako odpad zostaje wykorzystane bez dodatkowego nakładu<br />
eksploatacyjnego do celów grzewczych. Dzięki temu całkowicie<br />
eliminujemy konieczność stosowania kotłowni, budowania<br />
kosztownego przyłącza gazu oraz instalacji kominowej. Całość<br />
ciepła potrzebnego na cele grzewcze jest ciepłem odpadowym,<br />
pochodzącym z procesu chłodzenia żywności, a w przypadkach<br />
skrajnie niskiej temperatury zewnętrznej dodatkowo uruchamia<br />
się konwencjonalna pompa ciepła.<br />
Jednostka zewnętrzna Conveni Pack (wyposażona w trzy sprężarki<br />
– jedną typu inverter i dwie typu standard) podłączona jest<br />
do instalacji czterorurowej. Pierwsza para rur (cieczowa i gazowa)<br />
obsługuje meble chłodnicze o maksymalnej mocy chłodniczej<br />
21,8 kW (T o=-10°C, T amb=+32°C), a pozostałe dwie rury<br />
prowadzi się do urządzeń klimatyzacyjnych, które w zależności<br />
od potrzeb pracują w trybie grzania lub chłodzenia. Dla większych<br />
wydajności chłodniczych stosuje się odpowiednio większą<br />
ilość modułów agregatów.<br />
Cały system oparty jest na sprawdz<strong>one</strong>j technologii VRV<br />
wprowadz<strong>one</strong>j przez firmę Daikin w 1985 roku. Rurociąg gazowy<br />
współpracujący z meblami chłodniczymi pracuje jako rurociąg<br />
ssawny, ponieważ meble chłodnicze działają zawsze w trybie<br />
chłodzenia. Rurociąg gazowy dla instalacji klimatyzacyjnej<br />
podczas pracy w funkcji chłodzenia pomieszczeń jest rurociągiem<br />
ssawnym, natomiast w trybie grzania jest przez niego tłoczony<br />
gorący gaz.<br />
Nowy system Conveni Pack wyposażono w wielostopniowy<br />
układ ekonomizerów. Pierwszy stopień, zwiększający<br />
sprawność systemu, został zabudowany w technologii<br />
nowych sprężarek spiralnych. Wtrysk gazu o niskiej temperaturze<br />
do wnętrza komory sprężania (rys. 3. – zawory rozprężne<br />
Y3E, Y4E i Y5E) powoduje obniżenie kosztów energii<br />
elektrycznej o 25% przez zmniejszenie parametru DSH<br />
– czyli przegrzania na tłoczeniu sprężarek. Dodatkowo obniżenie<br />
DSH powoduje zmniejszenie temperatury na tłoczeniu<br />
sprężarek, a tym samym zwiększenie 3-krotne ich<br />
żywotności pracy.<br />
Kolejne stopnie układu ekonomizerów zawarte są w wymiennikach<br />
– płytowym i rurowym, obsługiwanych przez<br />
zawór rozprężny Y2E dla urządzeń chłodniczych oraz dodatkowymi<br />
dwoma wymiennikami rurowymi dla odbiorników<br />
mroźniczych.<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
100% Heat recovery Mode 64<br />
Refrigeration 5˚C<br />
Refrigeration 5˚C<br />
Heat Pump indoor unit<br />
Freezer -30˚C<br />
Y1E<br />
Układ sprężarek połączonych w kaskadę działa w tym przypadku<br />
jak układy dwustopniowego sprężania czynnika.<br />
Zasada jego działania jest następująca:<br />
1. W wariancie klimatyzacji sklepu czynnik chłodniczy w fazie cieczowej<br />
jest rozdzielany na część urządzeń chłodniczych oraz<br />
na klimatyzatory. Całość ciepła odpadowego trafia więc na skraplacz<br />
i jest przekazywana do powietrza zewnętrznego;<br />
2. W wariancie częściowego ogrzewania oraz funkcjonowania<br />
urządzeń chłodniczych, czyli okresach przejściowych takich<br />
jak wiosna i jesień, część uzyskanego ciepła skraplania służy<br />
do celów ogrzewania, natomiast nadmiar ciepła zostanie<br />
przekazany do skraplacza w agregacie;<br />
3. W sytuacji dużego zapotrzebowania mocy grzewczej istnieje<br />
możliwość wykorzystania całości ciepła skraplania z chłodnictwa<br />
dla celów grzewczych.<br />
Przypadek trzeci jest przypadkiem idealnym, a w polskich warunkach<br />
klimatycznych będzie częstym zjawiskiem. W praktyce<br />
bowiem mamy prawie 7 miesięcy ogrzewania, które praktycznie<br />
może być realizowane za darmo.<br />
Spodziewane koszty zużycia energii i oszczędności<br />
Porównanie kosztów eksploatacji systemu konwencjonalnego<br />
z nowym systemem Conveni Pack zestawiono w tabeli 1. i 2.<br />
[1]. Przy przyjętych założeniach otrzymano:<br />
przy symulacji komputerowej, roczne zużycie energii elektrycznej<br />
miało wynosić: 81 648 kWh = 34 292 zł;<br />
rzeczywiste zużycie energii w sklepie z zainstalowanymi urządzeniami<br />
typu ON/OFF wyniosło 83 419 kWh = 35 036 zł, czyli<br />
nieznacznie różniło się od założ<strong>one</strong>j i wylicz<strong>one</strong>j;<br />
HPS<br />
RC<br />
INV<br />
Y2E<br />
Y2E<br />
Field supply<br />
HPS<br />
Y1R<br />
HPS<br />
LPS1<br />
ChłOdNICTwO<br />
Y6S<br />
Y3R<br />
Four way<br />
valve<br />
HPS<br />
Y2R<br />
Y3E Y4E Y5E<br />
INV STD1 STD2<br />
Rys. 3. Schemat chłodniczy systemu Conveni Pack w trybie całkowitego odzysku ciepła<br />
Rys. 4. Praca systemu Conveni Pack w różnych sezonach<br />
Y1R<br />
ON<br />
Y2R Y3R<br />
OFF OFF<br />
Y1S<br />
Y1E<br />
71
ChłOdNICTwO<br />
Tabela 1. Bilans kosztów potrzebnych na ogrzanie sklepu wg VDI 2067<br />
L.P. Nazwa Jednostka Wartość<br />
Roczne zużycie ciepła Q ha 36 458,02 [kWh/a]<br />
1 Wietrzenie (zwiększ<strong>one</strong> wietrzenie naturalne) f 1 1,16 [-]<br />
2<br />
Ograniczenia czasowe w ogrzewaniu (obniżenie<br />
temp. w nocy)<br />
f 2 0,95 [-]<br />
3 Ograniczenie ogrzewania w pom. (brak) f 3 1,00 [-]<br />
4 Regulacja układu (zawory termostyczne) f 4 1,03 [-]<br />
5 Temeratura zewnętrzna f 5 1,00 [-]<br />
6 Godzina/ doba T 24,00 [h]<br />
7 Ilość dni grzewczych z 212,00 [dni]<br />
8 Tempratura wewnętrzna V im 20,00 [C]<br />
9 Średnia temp. zewnętrzna V am 4,20 [C]<br />
10 Obl. temp. zewnętrzna V a -18,00 [C]<br />
11 Maksymalne straty ciepłą dla obiektu Q ngeb 17,00 [kW]<br />
12 Ciepło obce (regul. termostatyczna) f 6 0,59 [-]<br />
13 Dopływ ciepła z zewnątrz (okna) Q sa 2 400,00 [kWh/a]<br />
14 Dopływ ciepła z wewnątrz (ludzie, oświetlenie itp.) Q ta 5 000,00 [kWh/a]<br />
15 Powierzchnia ogrzewana A 200,00 [m 2]<br />
Q ha – roczne zużycie ciepła; f 1÷f 6 – współczynniki korygujące; z – ilość dni grzewczych;<br />
V im – średnia temp. wewnętrzna; V am – średnia temperatura zewnętrzna dla okresu grzewczego;<br />
V a – obliczeniowa temp. zewnętrzna; Q sa – dopływ cieła z zewnątrz (okna);<br />
Q ta – dopływ ciepła wewnątrz (ludzie, oświetlenie itp.)<br />
Tabela 2. Roczny koszt chłodzenia szaf i mroźni<br />
1 Zainstalowana moc chłodnicza 16,5 kW<br />
2 Ilość dni chłodzenia 360 dni/rok<br />
3 Ilość godzin pracy w ciągu doby 24 h/dobę<br />
4 Współczynnik na obniżenie wydajności w nocy 0,9 [-]<br />
5 Współczynnik jednoczesności 0,7<br />
6 Średni współczynnik przetworzenia energii 1,1<br />
7 Roczny zużycie energii 81 648,00 kWh/rok<br />
natomiast w sklepie gdzie zastosowano CVP, założ<strong>one</strong> wylicz<strong>one</strong><br />
zużycie energii elektrycznej miało wynosić: 48 989<br />
kWh = 20 575 zł;<br />
rzeczywiste zużycie energii elektrycznej wyniosło 37 092 kWh<br />
= 15 579 zł.<br />
Faktyczne oszczędności w zużyciu energii elektrycznej w porównaniu<br />
do sklepu z tradycyjnymi agregatami skraplającymi<br />
wyniosły 54,3% w przeciągu 15 miesięcy pomiarów (tabela 3.)<br />
Dlaczego aż taka duża różnica?<br />
Wynika ona przede wszystkim z właściwości termodynamicznych<br />
czynnika R410A, które są lepsze niż R404A. COP dla R410A<br />
jest około 0,16÷0,19 wyższe niż R404A [2]. Główną sprężarką systemu<br />
jest sprężarka inwerterowa, co skutkuje mniejszym zużyciem<br />
energii elektrycznej, ponieważ układ dostosowuje swoją<br />
wydajność chłodniczą do zapotrzebowanej mocy.<br />
Warto podkreślić, zwłaszcza w dobie dużych nacisków na ochronę<br />
środowiska, na znaczne zmniejszenie emisji CO 2 o 21 tys. kg.<br />
W Polsce przelicznik emisji 0,354 kg CO 2/kWh [3].<br />
Układ klimatyzacyjny<br />
Producent do realizacji klimatyzacji przewidział zastosowanie<br />
wszystkich modeli urządzeń wewnętrznych VRV – modele<br />
kasetonowe, kanałowe z panelem ssawnym w dolnej części, typowe<br />
urządzenia kanałowe o dużym sprężu oraz modele podsufitowe.<br />
Sterowanie jednostkami można realizować niezależnie<br />
lub połączyć w grupy sterowane za pomocą jednego sterownika.<br />
Popularnym rozwiązaniem w sklepach jest wykorzystanie<br />
jednego z urządzeń jako kurtyny powietrznej zlokalizowanej<br />
nad wejściem.<br />
mroźnictwo – sprężarka II-go stopnia sprężania<br />
Układ Conveni Pack może współpracować z opcjonalną sprężarką<br />
– tzw. „booster unit”. Opcję tę stosuje się dla mebli lub ko-<br />
72 5/2012
mór mroźniczych, a temperatura odparowania czynnika chłodniczego<br />
jest na poziomie -35°C. Układ chłodniczy gwarantuje<br />
wówczas trzy temperatury odparowania czynnika – odrębnie dla<br />
klimatyzacji, chłodnictwa oraz mroźnictwa. Urządzenie „booster<br />
unit” stanowi drugi stopień sprężania, a jego montaż wykonuje<br />
się na rurociągu ssawnym mebli mroźniczych.<br />
meble chłodnicze<br />
Do systemu Conveni Pack można łączyć wszystkie meble<br />
chłodnicze, które nie są wyposaż<strong>one</strong> w autonomiczny agregat<br />
sprężarkowo-skraplający. Ogólnym sformułowaniem meble<br />
określono: szafy chłodnicze, lady chłodnicze, witryny chłodnicze,<br />
wyspy chłodnicze i mroźnicze oraz komory chłodnicze pracujące<br />
na czynniku chłodniczym R410A. Warunkiem prawidłowego<br />
działania jest zastosowanie termostatycznego zaworu rozprężnego<br />
na R410A oraz zaworu elektromagnetycznego.<br />
Zasada doboru wymaga zbilansowania wszystkich tych elementów<br />
w celu dobrania właściwej ilości zestawów agregatów.<br />
Dlaczego Conveni Pack?<br />
jeden system realizujący chłodnictwo, mroźnictwo, klimatyzację<br />
i ogrzewanie,<br />
niskie zużycie energii,<br />
ograniczona emisja CO2,<br />
optymalizacja zajmowanej powierzchni mniejsza o ok. 60%,<br />
elastyczność rozmieszczania,<br />
– do 35 m nad meblami chłodniczymi,<br />
– do 10 m poniżej,<br />
– możliwość instalacji wewnątrz budynku,<br />
bardzo niski poziom głośności<br />
– ciśnienie dźwięku w odległości 10 m wysokie obciążenie<br />
chłodnicze = 46 dBA,<br />
– wysokie obciążenie chłodnicze i częściowy odzysk ciepła<br />
= 42 dBA,<br />
– praca nocna, niskie obciążenie chłodnicze = 31 dBA,<br />
modułowość systemu i możliwość zastosowania do większych<br />
sklepów.<br />
Conveni pack w polsce<br />
Od początku 2010 do dnia dzisiejszego zainstalowano 65 jednostek<br />
CVP na różnych obiektach. Całkowita wydajność chłodnicza<br />
zainstalowanych agregatów to ponad 1200 kW. Ostatnie realizacje<br />
5 jednostek uruchomiono na początku marca 2012.<br />
LITEARTURA<br />
[1] Michał Seidel: opracowanie własne.<br />
[2] Rajan Suri - Univeristy of Illinois.<br />
[3] Daikin Europe NV materiały szkoleniowe i katalogi.<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
ChłOdNICTwO<br />
Rys. 5. Wykres Moliera dla systemu Conveni Pack z zastosowaniem dodatkowej sprężarki dla<br />
mroźnictwa<br />
Tabela 3. Roczne rzeczywiste zużycie energii elektrycznej – porównanie systemów<br />
Miesiąc Tradycyjny CVP Procentowa różnica<br />
grudzień 2010 9 059 kWh 3 868 kWh 57,3%<br />
styczeń 2011 7 916 kWh 2 836 kWh 64,2%<br />
luty 2011 6 900 kWh 3 272 kWh 52,6%<br />
marzec 2011 6 444 kWh 3 295 kWh 48,9%<br />
kwiecień 2011 5 312 kWh 1 807 kWh 66,0%<br />
maj 2011 4 649 kWh 2 552 kWh 45,1%<br />
czerwiec 2011 8 101 kWh 2 953 kWh 63,5%<br />
lipiec 2011 8 445 kWh 3 041 kWh 64,0%<br />
sierpień 2011 8 708 kWh 3 508 kWh 59,7%<br />
wrzesień 2011 7 541 kWh 2 618 kWh 65,3%<br />
październik 2011 6 772 kWh 2 352 kWh 65,3%<br />
listopad 2011 5 419 kWh 4 220 kWh 22,1%<br />
grudzień 2011 7 212 kWh 4 638 kWh 35,7%<br />
styczeń 2012 8 762 kWh 4 707 kWh 46,3%<br />
luty 2012 9 493 kWh 4 971 kWh 47,6%<br />
Total 110 733 kWh 50 638 kWh 54,3%<br />
CO 2 emissions 39 199 kg CO 2 17 926 kg CO 2 21 274 kg CO 2<br />
Rys. 6. Elementy składowe systemu<br />
73
ChłOdNICTwO<br />
Zamrażanie o wysokiej efektywności<br />
Kompleks przechowalniczy Bonduelle w Estrees-Mons<br />
Grupa Bonduelle, dostawca warzyw w puszkach, mrożonych warzyw<br />
i przetworzonych sałatek, zmodernizowała i rozbudowała swoje chłodnie składowe<br />
położ<strong>one</strong> w Estrees, blisko Peronne we Francji.<br />
Rys. 1. Nowa chłodnia<br />
składowa Bonduelle oferuje<br />
pojemność 24000 palet.<br />
Dzięki wyrafinowanemu<br />
systemowi przepływu<br />
powietrza, zapotrzebowanie<br />
na energię zmniejszono<br />
o połowę<br />
Rys. 2. Głównym<br />
składnikiem systemu<br />
ziębniczego Bonduelle są<br />
dwa układy amoniakalne<br />
dostarcz<strong>one</strong> przez GEA<br />
Refrigeration France<br />
o łącznej mocy 2100 kW<br />
W istniejącej instalacji chłodniczej obiektów należących do<br />
Bonduelle, zastąpiono dotychczas wykorzystywany freon R22<br />
(znany z wysokiego współczynnika ODP) czynnikiem chłodniczym<br />
naturalnym w postaci amoniaku (R717). Jednocześnie zbudowano<br />
nową chłodnię składową o wysokości 35 metrów, oferującą miejsce<br />
na składowanie około 24 000 palet i wyposażoną w zaawansowany<br />
system chłodzenia. Unowocześnieniem istniejącej infrastruktury<br />
jak również budową nowej, zajęła się GEA Refrigeration France.<br />
Wartość kontraktu opiewa na blisko dwa miliony euro.<br />
25% przyrost wydajności w istniejącej instalacji<br />
chłodniczej<br />
W Bonduelle, możliwe stało się osiągnięcie ogromnych oszczędności<br />
zużycia energii w istniejącej instalacji. Podczas przejścia z R22<br />
na amoniak, GEA nie tylko zmieniła system chłodzenia podczas nieprzerwanej<br />
pracy, ale jej specjaliści wyposażyli dodatkowo funkcjonujące<br />
chłodnice powietrza w przemienniki częstotliwości, dzięki<br />
czemu prędkość wentylatorów jest kontrolowana i regulowana adekwatnie<br />
do rzeczywistego zapotrzebowania. Zabiegi te przyniosły<br />
poprawę efektywności systemu na poziomie około 25%.<br />
zmniejszenie o połowę zużycia energii przez nowe<br />
obiekty<br />
Wdrażając zaawansowaną technologię chłodzenia w nowych,<br />
w pełni zautomatyzowanych chłodniach składowych, osiągnię-<br />
to jeszcze większy przyrost wydajności. Pomimo pojemności<br />
umożliwiającej magazynowanie 24 000 palet, nowy obiekt zasilany<br />
jest systemem amoniakalnym o mocy zaledwie 2100 kW<br />
– opartym o dwie sprężarki śrubowe typu GEA YR-Y2655S-28<br />
zapewniające temperaturę -28°C. Obsługują <strong>one</strong> pięć chłodnic<br />
powietrza GEA Goedhardt z segmentu GEA Heat Exchangers.<br />
Chłodnice mają na celu wywołanie efektu termosyfonowego,<br />
wytworzenie uderzenia zimnego powietrze płynącego do dołu<br />
i zapewnienie skutecznej penetracji całej chłodni o objętości<br />
około 150 000 m³. Projektanci zadbali również o to, aby usytuowanie<br />
14 poziomów magazynowych oraz sześć systemów<br />
przechowywania i odbioru towaru, miały minimalny wpływ na<br />
rozkład temperatury chłodni.<br />
Specjalnie zaprojektowany system dystrybucji powietrza wywołuje<br />
efekt „jeziora chłodniczego”, dzięki któremu uzyskuje<br />
się minimalne zróżnicowanie rozkładu temperatury oraz stałą<br />
wartość temperatury przechowywania na poziomie -20°C.<br />
Istotne jest ponadto utrzymanie minimalnej prędkości przepływu<br />
powietrza, przy jednoczesnym zapobieganiu powstawania<br />
obszarów o wyższej temperaturze. Zastosowane rozwiązanie<br />
zapewnia utrzymanie wymaganej temperatury za<br />
pomocą powietrza wylotowego o temperaturze tylko -25°C.<br />
Przemienniki częstotliwości wentylatorów i sprężarki śrubowe<br />
o kontrolowanej prędkości zapewniają wymaganą moc<br />
nominalną oraz dużą efektywność przy częściowym obciążeniu<br />
cieplnym chłodni.<br />
Wykorzystane w Bonduelle rozwiązania zastosowano wcześniej<br />
w wysokopoziomowych mroźniach, gdzie potwierdzona<br />
została ich skuteczność. System głębokiego mrożenia działa od<br />
wiosny 2011 roku, pobierając tylko ok. 15 kWh/(m³<strong>·</strong>a) w porównaniu<br />
do około 40 kWh/(m³<strong>·</strong>a) wymaganych dla analogicznych,<br />
konwencjonalnie zaprojektowanych chłodni składowych.<br />
74 5/2012<br />
Foto: Bonduelle<br />
Rys. 3. Chłodnice powietrza GEA Goedhart, zainstalowane<br />
pod sufitem umożliwiają wywoływanie efektu termosyfonowego,<br />
zapewniają jednorodny rozkład temperatury oraz<br />
utrzymują odpowiednią temperaturę wlotową powietrza.<br />
Wyposaż<strong>one</strong> są ponadto w wysokoefektywne wężownice<br />
a obieg powietrza został zoptymalizowany
Nowy Silensys ®<br />
Cisza spełniająca najwyższe oczekiwania<br />
Kolejnym etapem innowacji było zaprezentowanie pod koniec<br />
2011 roku nowego typoszeregu agregatów Silensys® Podążając<br />
za wymogami i rozwojem rynku stworzono pierwsze agregaty<br />
skraplające łączące bardzo niski poziom hałasu z wyjątkową<br />
wydajnością, które teraz dostępne są w trzech technologiach:<br />
tłokowej, rotacyjnej i scroll. Nowa oferta „High Efficiency” (HE)<br />
zawierająca technologie rotacyjną i scroll, została rozszerzona wydajnościowo<br />
od 0,30 do 33,8 kW, co pozwala sprostać ogromnej<br />
liczbie różnorodnych zastosowań.<br />
Awangarda efektywności energetycznej<br />
Typoszereg Silensys® posiada wentylatory typu AC (nie elektroniczne)<br />
w agregatach najmniejszych wielkości S oraz typu<br />
EC (elektroniczne komutowane) w agregatach wielkości M, L<br />
i XL. Stosując wentylatory systemu EC rozwiązania już dzisiaj są<br />
zgodne z zaostrzonymi wymogami legislacyjnymi wdrażanymi<br />
w przyszłości odnośnie efektywności energetycznej. Jednocześnie<br />
sprężarki rotacyjne i scroll pozwalają na dodatkową znaczną redukcję<br />
poboru energii.<br />
zoptymalizowane instalowanie i obsługa<br />
Wprowadzono blokadę drzwi haczykiem w pozycji otwartej<br />
podczas obsługi. Agregat jest wyposażony w uniwersalny zestaw<br />
nóg do montażu zarówno na posadzce jak i na ścianie, a jego<br />
obudowa została uszczelniona. Dostęp do systemu chłodniczego<br />
od frontu w wielkościach M, L i XL jest szybki i ułatwiony poprzez<br />
demontowalny panel frontowy. Nowy agregat skraplający<br />
Silensys® jeszcze bardziej niż kiedykolwiek wyznacza nowe standardy<br />
w dziedzinie łatwości i szybkości instalacji oraz obsługi.<br />
Silensys ® zaspokaja wszystkie wymagania<br />
nowoczesnego chłodnictwa<br />
Silensys® oferuje najszerszy zakres na rynku zaspokajając wymagania<br />
wszelkich małych obiektów handlowych (stacje benzynowe,<br />
kwiaciarnie, piekarnie, sklepy spożywcze, masarnie, itp.),<br />
restauracji, barów i stołówek. Niezależnie od kubatury do schłodzenia,<br />
linia produktów spełnia wszelkie wymagania chłodnictwa<br />
komercyjnego w takich aplikacjach jak np.:<br />
komory chłodnicze i mroźnicze,<br />
witryny i szafy chłodnicze,<br />
przechowywanie wina,<br />
wytwornice lodu i lodów.<br />
rynkowy wzorzec akustyki<br />
Dzięki przeprojektowanej metalowej ramce drzwiczek i wzmocni<strong>one</strong>j<br />
sztywności ogólnej, nowy typoszereg urządzęń oferuje<br />
obniżoną moc akustyczną, w stosunku do poprzedniej generacji,<br />
o co najmniej 50% dla wielkości S, M i L (-3 dB(A)) i o 75% dla<br />
wielkości XL (-6 dB(A)). Dodatkowo wzmocniona izolacja w obudowie<br />
hermetyzuje dźwięk; przepływ powietrza zoptymalizowano<br />
dodając bufor wokół wentylatora.<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
Gwarancja urządzeń niezawodnych<br />
Z zaworem zwrotnym na sprężarkach rotacyjnych, antykorozyjnym<br />
malowaniem, skraplaczem w wersji tropikalnej HTA (High<br />
Ambient Temperature), zabezpieczeniem IP44, poprawioną ergonomią<br />
panelu elektrycznego możemy być pewnym wyboru<br />
produktu najwyższej jakości, wytrzymałości i kompletnego.<br />
W celu uniknięcia wibracji, regulator prędkości wentylatora jest<br />
teraz mocowany bezpośrednio do zaworu trójdrożnego zbiornika<br />
cieczy. Powrót oleju do sprężarki jest zapewniony przez odolejacz<br />
montowany w Silensys® typu rotacyjnego, scroll i tandemach<br />
tłokowych DUO. Sprężarki DUO łącz<strong>one</strong> są przewodem<br />
elastycznym. Agregaty XL scroll wyposaż<strong>one</strong> są w elektroniczny<br />
sterownik umożliwiający podłączenie wielu parowników i zapewniający<br />
bezpieczeństwo pracy w każdych warunkach obciążeniowych.<br />
ChłOdNICTwO<br />
Tecumseh Europe stworzył wiele innowacyjnych rozwiązań, z których najbardziej<br />
znaczącym jest cichy agregat skraplający Silensys zaprezentowany w roku 2000.<br />
75
REKLAMODAWCY<br />
AB KLIMA II OKŁ.<br />
AREA TRADERS 19<br />
ATC POLAND 39<br />
BEIJER REF POLSKA<br />
– TOSHIBA 40, 44, 48<br />
BERLINER LUFT 47<br />
BITZER III OKŁ.<br />
CENTRUM KLIMA IV OKŁ.<br />
CLIMAVENETA POLSKA I OKŁ.<br />
DANFOSS POLAND 9<br />
FLÄKT BOVENT 43<br />
GALKLIMA 29<br />
HARMANN POLSKA 1<br />
KLIMATYZACJA.PL 49<br />
MASTERFLEX POLSKA 3<br />
FORD 11<br />
PPUCH TARCZYN 63<br />
RWE POLSKA 5<br />
SYSTEMAIR 7<br />
SYSTHERM ogłoszenie 62<br />
TESTO 61<br />
AGREGATY CHŁODNICZE<br />
CHŁODZONE WODĄ<br />
CLIMAVENETA POLSKA 32<br />
DAIKIN AIRCONDITIONING<br />
POLAND 32<br />
GALKLIMA 34<br />
KLIMA-THERM 34<br />
TEMPCOLD 34<br />
BELKI CHŁODZĄCE<br />
BSH POLSKA 46<br />
FLÄKT BOVENT 46<br />
WENTYLATORY PROMIENIOWE<br />
EBM – PAPST POLSKA 53<br />
ZIEHL – ABEGG POLSKA 52<br />
PRENUMERATA<br />
Anna Skwarczyńska<br />
Z-ca Dyrektora działu prenumeraty i kolportażu<br />
a.skwarczynska@instalatorpolski.pl<br />
tel.: +48 22 678 38 05 wew. 200<br />
ZAMóWIENIE PRENUMERATY PRZYJMUJEMY:<br />
telefonicznie<br />
+48 22 678 38 05, 678 66 09<br />
faksem<br />
+48 22 678 38 05<br />
e-mailem<br />
prenumerata@instalatorpolski.pl<br />
przez internet<br />
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
www.e-czasopismo.pl<br />
przez gadu-gadu<br />
38698893<br />
PRENUMERATA:<br />
roczna 155 zł<br />
roczna studencka 108,50 zł<br />
półroczna 90 zł<br />
PRZEDSTAWICIEL HANDLOWY:<br />
Instalator Polski sp. z o.o.<br />
al. KEN 95, 02-777 Warszawa<br />
tel.: +48 22 678 38 05 w. 228<br />
PARIBAS BANK POLSKA S.A.<br />
97 1600 1068 0003 0102 1165 2150<br />
PRENUMERATA DOSTęPNA TAKŻE PRZEZ:<br />
RUCH S.A.<br />
wpłaty na prenumeratę przyjmują jednostki kolportażowe RUCH<br />
S.A. właściwe dla miejsca zamieszkania. Termin przyjmowania<br />
wpłat na prenumeratę do 5 każdego miesiąca poprzedzającego<br />
okres rozpoczęcia prenumeraty.<br />
http://www.prenumerata.ruch.com.pl.<br />
Poczta Polska S.A.<br />
przedpłaty na prenumeratę są przyjmowane we wszystkich<br />
urzędach pocztowych na terenie całego kraju oraz przez listonoszy,<br />
do 1 lipca 2012 – odnośnie prenumeraty realizowanej<br />
od 1 sierpnia; wpłaty na prenumeratę są przyjmowane bez<br />
pobierania dodatkowych opłat oraz obowiązku wypełniania<br />
blankietów wpłat.<br />
Kolporter S.A.<br />
Garmond Press S.A.<br />
G.L.M. Gajewski & Morawski Sp. J.<br />
AS PRESS A. Szlachciuk<br />
www.klimatyzacja.pl<br />
www.ogrzewnictwo.pl<br />
www.systemyogrzewania.pl<br />
www.wentylacja.com.pl<br />
E-PRENUMERATA<br />
Wydanie elektroniczne to:<br />
WYDANIE ELEKTRONICZNE<br />
wygodne wyszukiwanie artykułów,<br />
katalogowanie poszczególnych wydań,<br />
markowanie i opisywanie intersujących artykułów i fragmentów<br />
tekstów,<br />
aktywne linki mailowe i stron internetowych,<br />
możliwość animowanych reklam.<br />
www.e-kiosk.pl<br />
zakładka Branżowe<br />
KONTAKT<br />
Rok XVII Nr 5 (163) 2012<br />
Fachowy miesięcznik poświęcony praktycznym<br />
zagadnieniom chłodnictwa, wentylacji, klimatyzacji i pomp ciepła.<br />
Patronat: Polska Korporacja Techniki Sanitarnej,<br />
Grzewczej, Gazowej i Klimatyzacji<br />
WYDAWCA<br />
Euro-Media sp. z o.o.,<br />
Al. Komisji Edukacji Narodowej 95, 02-777 Warszawa<br />
tel./fax: +48 22 678 84 94<br />
www.euro-media.pl<br />
Paweł Garlak – Prezes Zarządu<br />
Katarzyna Polesińska – Dyrektor Wydawniczy<br />
ds. mediów elektronicznych i drukowanych / Czł<strong>one</strong>k Zarządu<br />
REDAKCJA<br />
RADA PROGRAMOWA<br />
dr hab. inż. prof. AGH Jan Górski,<br />
prof. dr hab. inż. Zbigniew Królicki,<br />
doc. dr inż. Jerzy Makowiecki,<br />
dr inż. Marian Rubik,<br />
dr inż. Kazimierz Wojtas,<br />
prof. nzw. dr hab. inż. Bernard Zawada<br />
REKLAMA<br />
SKŁAD I ŁAMANIE<br />
Fabryka Promocji s.c.<br />
www.fabryka-promocji.pl<br />
Marek Stachurka-Geller<br />
Redaktor Naczelny<br />
m.stachurka@chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
tel.: +48 22 678 66 09 wew. 109<br />
kom.: +48 601 150 669<br />
Anna Witkowska<br />
Redaktor / Sekretarz Redakcji<br />
a.witkowska@chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
tel.: +48 22 678 66 09 wew. 118<br />
Piotr Pietrak<br />
Kierownik ds. sprzedaży<br />
p.pietrak@chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
tel.: +48 22 678 35 60 wew. 105<br />
kom.: +48 604 558 257<br />
Paweł Otłowski<br />
Kierownik ds. sprzedaży<br />
p.otlowski@chlodnictwoiklimatyzacja.pl<br />
tel.: +48 22 678 35 60 wew. 107<br />
kom.: +48 604 588 275<br />
DRUK<br />
Zakłady Graficzne TAURUS, Stanisław Roszkowski sp. z o.o.<br />
www.drukarniataurus.pl<br />
NAKŁAD 3000 egz.<br />
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.<br />
Nie zwracamy materiałów nie zamówionych oraz zastrzegamy sobie<br />
prawo do skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie<br />
zastrzeż<strong>one</strong>, przedruk i wykorzystanie materiałów możliwe tylko po<br />
uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy.<br />
Przekłady z czasopisma Die Kalte & Klimatechnik<br />
za zgodą wydawnictwa Gentner Verlag Holding GmbH.<br />
Zdjęcia: zespół redakcyjny, materiały promocyjne, stock.xchng<br />
Wydawnictwo EURO-MEDIA<br />
jest członkiem Związku<br />
Kontroli Dystrybucji Prasy (ZKDP).<br />
76 5/2012
A.PS.1203_K-ECOSTAR-IQ_PL //<br />
ECOSTAR<br />
ZAPROJEKTOWANE Z MY´SLA˛ O EFEKTYWNO´SCI.<br />
WYPOSAZ <strong>·</strong> ONE W INTELIGENCJE˛ .<br />
Agregaty skraplające ECOSTAR oferują inteligentny system chłodzenia. Sprawność<br />
energetyczną gwarantuje płynna regulacja obrotów sprężarki tłokowej z<br />
wbudowanym falownikiem. Aktywne monitorowanie zakresu pracy i jakości<br />
zasilania, oznaczają większe bezpieczeństwo urządzenia. Wszystkie komp<strong>one</strong>nty<br />
są zamontowane, co gwarantuje szybką instalację. Więcej informacji uzyskają<br />
Państwo na www.intelligente-verdichter.de
Change language