Fachowy Elektryk 2/2019

fachowy 

L 

TEMAT NUMERU 

Osprzęt 

elektroinstalacyjny 

2/2019 

Kwiecień 2019 

ISSN 1643-7209

Chyba nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak bardzo nasze życie uzależnione 

jest od różnych urządzeń i systemów. Oczywiście nie mam tu na myśli bezpośredniego 

uwarunkowania, np. człowiek-respirator i podtrzymania funkcji życiowych 

przez maszyny, ale codzienne czynności i normalne funkcjonowanie. 

Czasami dopiero poważna awaria zasilania uświadamia nam skalę zależności, 

nie tylko od skomplikowanych systemów automatyki, ale nawet od prostych 

instalacji elektrycznych. Brak prądu powoduje, że nie możemy zagrzać wody 

na herbatę, naładować telefonu, skorzystać z internetu. A to tylko początek 

lawiny „niemożności”. Na co dzień obcując z tą infrastrukturą, projektując 

ją i budując, możemy sobie wyobrazić w jakiej sieci połączeń funkcjonujemy. 

Oczywiście wszystko to jest tworzone dla naszej wygody i efektywnego 

korzystania z energii. I to są bardzo istotne argumenty. Ważne jest tylko to, 

żebyśmy potrafili rozsądnie z niej korzystać i nie dać się w nią złapać jak ryba 

w sieć. 

Małgorzata Dobień 

redaktor naczelna 

www.fachowyelektryk.pl 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

As-Art Violetta Nalazek 

as-art.studio@wp.pl 

Druk: 

Moduss 

inne nasze tytuły: 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie prawo ich re da gowania 

oraz skracania. Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.

PARTNER STRATEGICZNY 

ORGANIZATOR 

Największe Targi 

Elektroniki Użytkowej 

i Nowych Technologii 

10-12 maja 2019 

W PIERWSZEJ EDYCJI BYLI Z NAMI M.IN: 

WWW.ELECTRONICS-SHOW.COM / BWARSAWELECTRONICSSHOW

TEMAT NUMERU 

Osprzęt 


czytaj od str. 12 

Fot. karlik 

Spis treści 

6 Aktualności 

8, 68 Nowości 

12 Rozwiązania konstrukcyjne poprawiające 

komfort, szybkość i jakość montażu 

18 MINI – istotny detal 

20 Systemy listew i kanałów elektroinstalacyjnych 

22 SPELSBERG – puszki z podtrzymaniem funkcji 

elektrycznej w czasie pożaru WKE 2 do WKE 5 

24 Listwy i kanały kablowe 

28 Obudowy sterownicze 

30 Nowe obudowy z tworzywa w marce IDEAL TS 

by Kanlux - KDB 

32 Rozdzielnice multimedialne 

35 Przekaźniki czasowe 

38 Przekaźniki RPC w automatyce 

40 Wyłączniki różnicowoprądowe – przegląd 

46 Przewody dobrej jakości 

48 Rozwiązania kablowe systemów 

fotowoltaicznych.Od ogniw słonecznych do sieci 

50 Bezhalogenowe kable i przewody firmy 

Technokabel 

52 Profesjonalizm, oszczędność i komfort w 

automatyce budynkowej 

56 Co warto wiedzieć o detektorach gazów 

58 Detekcja gazów w garażach i parkingach 

podziemnych – sterowanie wentylacją 

mechaniczną 

62 Cyfrowe Systemy Detekcji Gazu CSDG ® w praktyce 

64 SELEKTYWNIE CZY TANIO? Podstawowe zasady 

punktowej detekcji i pomiaru gazów toksycznych 

i wybuchowych 

70 Światło w biurze 

72 Światło zgodne z rytmem pracy 

76 Warsztat 

77 Energotytan – promocje 

78 Mechanizacja prac kablowych MADE IN GERMANY 

80 Pozytywna energia 

4 Fachowy Elektryk

AKTUALNOŚCI 

FACHOWEGO ELEKTRYKA 

Spotkania Firmowe Schrack Technik Polska 

Firma Schrack Technik Polska – czołowy dostawca 

sprzętu elektrotechnicznego – przeprowadził 

od 13 marca do 11 kwietnia, w 11 

miastach na terenie całej Polski coroczne 

wydarzenie – Spotkania Firmowe. Fachowy 

Elektryk był jego Patronem Medialnym. 

Spotkania Firmowe odbywają się cyklicznie, 

co roku i wzbudzają duże zainteresowanie 

wśród specjalistów z branży elektrycznej i teletechnicznej. 

W tym roku podczas 27 edycji 

zgromadziły prawie 1500 gości, w tym 

300 uczniów szkół kierunków technicznych. 

W programie tegorocznych Spotkań Firmowych 

znalazły się m.in.: 

• pokaz efektów wirtualnej rzeczywistości 

VR 

• wystawa produktów z zakresu rozdzielnic 

elektrycznych, aparatów elektrycznych, 

systemów fotowoltaicznych, technologii 

inteligentnego budynku KNX, oświetlenia, 

stacji łado-wania pojazdów oraz sieci teleinformatycznych 

• prezentacje najnowszych rozwiązań 

oraz nowości produktowych. 

Wśród tematów prezentacji, które stanowią 

główny punkt Spotkań Firmowych, organizatorzy 

przeprowadzili prezentacje na następujące 

tematy: 

• System inteligentnego domu KNX 

– jak się do tego zabrać? 

• Czy warto stosować monitoring 

w oświetleniu awaryjnym? 

• Światłowody w budynkowych instalacjach 

teletechnicznych – sposoby realizacji 

połączeń. 

• Automatyczne generowanie schematów 

elektrycznych – darmowe narzędzia 

do prostego i szybkiego projektowania. 

• Optymalizacja procesu magazynowania 

i realizacji zamówień w małej firmie. 

• System rozdziału energii Moduł 2000TT 

zgodnie z PN-EN 61439. 

Więcej szczegółów o Spotkaniach Firmowych 

2019 znajduje się na stronie www.schrack.pl/ 

sf2019 

Spotkaniom Firmowym w Warszawie, towarzyszyła 

obecność Schrack Technik Polska 

na Targach Elektrotechnika 2019. Na największym 

stoisku na Targach zaprezentowano 

wystawę produktów oraz przeprowadzono 

cykl prelekcji i warsztatów. Odbył się tam 

również Uroczysty Finał konkursu „Liga Specjalistów”, 

w którym rywalizowali specjaliści 

z branży elektrycznej i teletechnicznej. Ponadto 

w ramach inicjatywy „Schrack for Students”, 

zorganizowano spotkanie dla uczniów szkół 

kierunków technicznych. Oprócz uczestnictwa 

w prelekcjach uczniowie mieli okazję wziąć 

udział w rywalizacji, polegającej na zarabianiu 

punktów elektryczno-logicznych. 

Podczas Targów nagrodzono również najlepsze 

produkty. Prezentowany przez Schrack Technik 

Polska System rozdziału energii elektrycznej 

„CROSSBOARD” zdobył I nagrodę w kategorii 

„Urządzenia rozdziału, przetwarzania 

i transformacji energii elektrycznej oraz kompensacji 

mocy biernej”. 

materiały prasowe firm 

Źródło: Schrack Technik Polska 

Konkursy w Strefie Instalatora podczas targów Elektrotechnika 

Targi branżowe to okazja do poznania nowości i bezpośrednich 

rozmów z ekspertami produktowymi. Ale nie tylko, to także możliwość 

przetestowania różnych rozwiązań i mniej formalnych 

spotkań. W takiej właśnie formule gościliśmy elektroinstalatorów 

w Strefie Instalatora podczas zakończonych niedawno w Warszawie 

targów Elektrotechnika. Fachowy Elektryk wspólnie z firmami 

Comfort Heat, Elpar i Wiha zorganizował konkursy dla odwiedzających 

targi. Konkurencja polegająca na przycięciu kabla na odpowiednią 

długość bez użycia przymiaru, choć z pozoru banalnie 

prosta, przysparzała nieco trudności i dużo zabawy. Dodatkowym 

zadaniem było zdjęcie izolacji z odciętego odcinka. Uczestnicy 

o „najlepszym przymiarze w oku” otrzymali nagrody ufundowane 

przez firmy partnerskie. 

Źródło: Redakcja Fachowego Elektryka 


Targi Elektrotechnika 2019 za nami 

AKTUALNOŚCI 


Elektrotechnika, elektryka, teletechnika czy elektromobilność 

to tylko niektóre obszary prezentowane w ramach trzech dni Targów 

Elektrotechnika i towarzyszących im Targów Światło 2019. 

Między 13 a 15 marca w Warszawskim Centrum Expo XXI 

gościło ponad 13.000 osób zainteresowanych m.in. nowoczesnymi 

instalacjami elektrycznymi, energetycznymi, pojazdami 

z napędem elektromobilnym czy zagadnieniami budynkowych 

i przemysłowych systemów teletechnicznych 

oraz oświetleniem. W tym czasie, spotkało się 

również ponad 1.100 osób posiadających uprawnienia 

do projektowania i kierowania robotami instalacyjnymi 

w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych, 

elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych, cieplnych 

oraz wentylacyjnych, a także przedstawicieli jednostek 

samorządowych i spółdzielni mieszkaniowych, 

aby wziąć udział w 16 specjalistycznych szkoleniach 

i warsztatach oraz zapoznać się z nowymi, często bardzo 

innowacyjnymi, produktami ponad 450 polskich 

i zagranicznych firm. 

Nie tylko nazwa – znana sieć hurtowni przechodzi zmiany 

Enexon – tak brzmi obecnie nowa nazwa sieci hurtowni 

elektrotechnicznych znanych wcześniej jako Elektroskandia 

Polska. To ostatni element zmian właścicielskich i wejścia 

w struktury branżowego giganta Grupy Würth. 

Sieć hurtowni znanych przez lata jako Elektroskandia Polska 

w ubiegłym roku obchodziła 25-lecie istnienia. W tym 

czasie dynamicznie się rozwijała, zyskując zaufanie klientów. 

Początek działalności firmy jeszcze pod nazwą El- 

Centrum datuje się na listopad 1993 roku. Rok później firma 

mogła pochwalić się już pięcioma oddziałami, zaś w 1997 

roku było ich aż 15. Tę liczbę podwojono do roku 2006, kiedy 

to też podjęto decyzję o zmianie nazwy na Elektroskandia 

Polska. Przez kilkanaście lat była częścią takich koncernów, 

jak: Elektrim, Elektromonaż-Export, Hagemayer, 

GEPC Belgium czy Rexel. Kolejny kluczowy dla firmy 

krok, czyli wejście w struktury Grupy Würth, nastąpił 

w 2016 roku.Poza dystrybucją materiałów elektrotechnicznych 

Enexon posiada zespoły specjalistów zajmujące się m. 

in. wykonywaniem audytów oświetleniowych czy projektowaniem 

automatyki budynkowej. 

Wraz ze zmianą nazwy spółka wytyczyła cele, które chce 

realizować w następnych latach. Wśród nich jednym z kluczowych 

będzie dopracowanie i rozwój logistyki (szybkość 

dostaw do klientów w ciągu maksymalnie 24 godzin) oraz 

digitalizacja (e-commerce). Na coraz wyższym poziomie 

będzie stać także obsługa klientów w 32 hurtowniach w kraju, 

o czym świadczy standard otwartego jesienią oddziału 

przy ul. Jana Czochralskiego 15 w Poznaniu. 

Źródło: Enexon 

Źródło: Agencja Soma 

Fachowy Elektryk 

7

NOWOŚCI 


Łączniki ABB future ® linear – między designem a funkcjonalnością 

Firma ABB oferuje gamę łączników tak szeroką, że każdy znajdzie kolekcję idealną do swojego 

domu lub apartamentu. Wielbicielom minimalizmu przypadnie do gustu linia future ® linear. 

Urok tej serii polega na minimalistycznym wzornictwie, a jej nowoczesna forma łączy się 

z elegancką kolorystyką. Oprócz najbardziej klasycznych wzorów w odcieniu studyjnej bieli, 

do wyboru mamy kość słoniową, matową czerń, antracyt i aluminiowy odcień srebra. 

Łączniki z serii future ® linear dostępne są w ramkach od pojedynczych w formie kwadratu 

do aż 5-krotnych, a dodatkowo występują też w wersji z etykietką, na której możemy 

opisać przeznaczenie danego włącznika. Ponadto future ® linear nie ogranicza się jedynie 

do wersji podtynkowej. Łączniki mogą być instalowane w połączeniu z właściwą obudową 

natynkową i elementami umożliwiającymi elegancki montaż jako program natynkowy. 

Zewnętrzne wymiary ramki to 81 mm szerokości i 12 mm głębokości, podczas gdy 

sam przycisk ma 63 mm szerokości i maksymalnie 17 mm głębokości. 

Źródło: ABB 


Schneider Electric rozszerza serię zasilaczy UPS Galaxy 

Nowy sterownik easyE4 

Schneider Electric ogłosił wprowadzenie Galaxy 

VS, wysoce wydajnego, modułowego, 

prostego we wdrożeniu trójfazowego zasilacza 

UPS o mocy od 10 do 100 kW, spełniającego 

wymagania zasilania krytycznego IT oraz 

obiektów komercyjnych i przemysłowych. 

Kompaktowa i elastyczna budowa Galaxy VS 

jest odpowiedzią na unikatowe wymogi Edge 

Computing oraz małych centrum danych, 

gdzie przestrzeń i łatwość dostępu są szczególne 

cenne. Dzięki maksymalnej sprawności 

99% i możliwości zastosowania akumulatorów 

litowo-jonowym o dwukrotnie dłuższej 

żywotności, Galaxy VS cechuje się nieosiąganym 

w branży niskim całkowitym kosztem 

posiadania. Najnowszy zasilacz UPS zaspokaja 

Eaton przedstawił następcę popularnej w Polsce rodziny przekaźników programowalnych 

easy500/700/800 – nowego sterownika easyE4. Nowy aparat 

wyróżnia się znacznie szerszymi możliwościami rozbudowy – nawet do 11 

modułów rozszerzeń, a ich wymiana nie wymaga rozsuwania na szynie; wbudowanym 

złączem Ethernet zapewniającym wygodne programowanie; obsługą 

przez Web Server; komunikacją Modbus TCP; powiadomieniami e-mail; 

synchronizacją czasu, która może być realizowana również z wykorzystaniem 

sygnału DCF77 oraz obsługą standardowych kart microSD celem archiwizacji 

danych, wgrywania projektu, wyświetlania grafiki startowej. Wraz z nowym 

sprzętem Eaton oferuje nowe mocne narzędzie programistyczne – oprogramowanie 

easySoft 7 z obsługą w aż czterech językach programowania: EDP, LD, 

FBD, ST. Język tekstu strukturalnego, bardzo popularny zwłaszcza wśród młodych 

automatyków, występuje po raz pierwszy w tej klasie urządzeń. Nowa seria 

jest jednocześnie kompatybilna wstecznie – programy stworzone dla urządzeń 

easy500/700/800 mogą być wgrywane do easyE4. 

Źródło Eaton 

potrzeby zarówno klientów Edge Computing, 

jak i chmury, potrzebujących innowacyjnych 

rozwiązań, łatwych we wdrażaniu w hybrydowym 

ekosystemie. Kompaktowa, modułowa 

budowa umożliwia szybsze wdrożenie Galaxy 

VS w mniejszych przestrzeniach niż tradycyjne 

zasilacze UPS, przez co pozwala użytkownikom 

zaoszczędzić czas i środki. 

Innowacyjna i solidna jednostka Galaxy VS jest 

przystosowana do współpracy z architekturą 

EcoStruxure. Dzięki tej właściwości menedżerowie 

obiektów lub inżynierowie mogą zdalnie 

monitorować stan jednostki Galaxy VS w każdym 

czasie i z dowolnego miejsca za pomocą 

aplikacji na smartfona. 

Źródło: Schneider Electric 


NOWOŚCI 


Premiera obudów 

sterowniczych Rittal – AX i KX 

Obecnie dla klientów liczą się trzy podstawowe wartości – jakość, 

dostępność oraz czas dostawy produktów. W odpowiedzi na te 

potrzeby firma Rittal opracowała i wprowadziła nowe produkty, 

które są systemowym rozwiązaniem dla Przemysłu 4.0. Obudowy 

Kompakt AX oraz małogabarytowe KX zostały zaprezentowane 

po raz pierwszy na targach Hannover Messe. Wyróżniają się 

one znacznie większą wewnętrzną przestrzenią oraz łatwiejszym 

i szybszym montażem! 

W nowych modelach obudów Kompakt AX i KX wszystkie części 

płaskie można wyjmować osobno. Oznacza to, że demontaż komponentów 

nie jest już potrzebny. Ułatwiony został również montaż 

drzwi i systemów zamknięć, które w większości nie wymagają 

użycia dodatkowych narzędzi. Uchwyt mocowania naściennego 

można bez problemu przymocować do w pełni zabudowanych 

obudów od zewnątrz, a klasa ochrony pozostaje niezmieniona. 

W nowych produktach wystające uchwyty można instalować 

w wybranym przez siebie miejscu – dzięki temu zmniejsza się 

ryzyko uszkodzeń podczas transportu. 

W nowych obudowach AX i KX została powiększona przestrzeń 

wewnętrzna w porównaniu do poprzednich serii. Dzięki 

modułowej konstrukcji, zoptymalizowanym wycięciom 

i większym płytom kołnierzowym powstaje o 1/3 więcej 

przestrzeni do przeprowadzania kabli. Dodatkowe ułatwienie 

znajduje się również na ścianach bocznych. Przetłoczenia, 

które się tam znajdują, umożliwiają łatwy i precyzyjny montaż 

szyn do zabudowy wewnętrznej. Dzięki zastosowaniu 

25 mm siatki można wykorzystać akcesoria z systemu szaf sterowniczych 

VX25, np. lampy lub listwy zaciskowe. 

Źródło: Rittal 

REKLAMA 

Mobilny 

z Androidem 

Mobilny domofon firmy 

Siedle. Przez WLAN i sieć 

komórkową. 

Bezpłatny z naszymi 

bramami Smart Gateways, 

dla iOS i Androida. 

www.siedle.pl 


9

NOWOŚCI 


Nowe przekaźniki czasowe Relpol 

Natychmiastowe uruchomienie wybranej funkcji 

bez konieczności ponownego włączenia przekaźnika 


Nowe przekaźniki czasowe, to rozszerzenie serii RPC, będącej zamiennikiem 

do serii MT-T. Gwarantują natychmiastowe uruchomienie wybranej 

funkcji bez konieczności ponownego włączenia zasilania. 

Przekaźniki RPC-1MC-UNI – 1 zestyk przełączny 

Przekaźniki czasowe RPC-1MC-UNI realizują, aż 14 możliwych 

funkcji, a ich zmiana odbywa się bez konieczności ponownego włączenia 

przekaźnika. Niektóre z funkcji rozszerzone są o funkcje 

STOP (S) i funkcję RESET (R) do wyboru w zależności od wymagań 

procesu. 

FUNKCJE STOP 

• E(S) – opóźnione załączenie z zatrzymaniem odmierzania czasu 

zestykiem S (Stop) 

• Wu(S) – załączanie na nastawiony czas z zatrzymaniem odmierzania 

czasu przez zamkniecie zestyku S (Stop) 

• Bi(S) – symetryczna praca cykliczna rozpoczynająca się od zadziałania 

z zatrzymaniem odmierzania czasu T na czas załączenia 

zestyku S (Stop) 

• Bp(S) – symetryczna praca cykliczna rozpoczynająca się od 

przerwy z zatrzymaniem odmierzania czasu T na czas załączenia 

zestyku S (Stop) 

We wszystkich tych funkcjach, gdy zestyk sterujący S zostanie zamknięty, 

wstrzymane zostaje odmierzanie czasu, aż do momentu, gdy zestyk 

sterujący zostanie otwarty. Otwarcie zestyku S uruchamia dalszą realizację 

funkcji. 

FUNKCJE RESET 

• E(R) – opóźnione załączenie z funkcją Reset. 

• Wu(R) – załączenie na nastawiony czas z funkcją Reset 

• Esa(R) – opóźnione załączenie i wyłączenie sterowane załączeniem 

i wyłączeniem zestyku S z funkcją Reset. 

W momencie, gdy zestyk sterujący S zostanie zamknięty podczas 

realizacji funkcji, to realizacja funkcji zostanie wstrzymana. Po otwarciu 

zestyku S funkcja realizowana jest od nowa. 

RPC-.MD-UNI – 1 zestyk przełączny 

RPC-3MD-UNI – 3 zestyki przełączne (3 zestyki umożliwiają sterowanie 

aż trzema niezależnymi urządzeniami w instalacjach niskiego napięcia) 

Przekaźniki czasowe RPC-.MD-UNI realizują 10 możliwych funkcji, 

a ich zmiana odbywa się bez konieczności ponownego włączenia przekaźnika. 

FUNKCJE: 

• E – opóźnione załączenie 

• Wu – załączenie na nastawiony czas 

• Bp – symetryczna praca cykliczna rozpoczynająca się od przerwy 

• Bi – symetryczna praca cykliczna rozpoczynająca się od załączenia 

• R – opóźnione wyłączenie sterowane zestykiem S 

• Ws – jednokrotne załączenie na nastawiony czas, wyzwalane 

zamknięciem zestyku sterującego S 

• Wa – załączenie na nastawiony czas, wyzwalane otwarciem zestyku 

sterującego S 

• Esa – opóźnione załączenie i wyłączenie sterowane zestykiem S 

• B – praca cykliczna sterowana zamykaniem zestyku sterującego S 

• T – generacja impulsu 0,5 s po upływie czasu T. 

www.relpol.pl 

Urządzenia od FIBARO kompatybilne z platformą Samsung SmartThings 

Urządzenia FIBARO dzięki współpracy 

z koreańskim producentem elektroniki zostały 

zintegrowane z platformą IoT – Smart- 

Things. Takie połączenie umożliwia skojarzenie 

urządzeń FIBARO ze sprzętem innych 

producentów korzystających z platformy 

Samsunga. 

Platformy FIBARO czy SmartThings pozwalają 

sprawować kontrolę nad domem za pośrednictwem 

m.in. mobilnej aplikacji. Rozwiązanie 

to jest rozbudowaną infrastrukturą zdolną do integracji 

urządzeń w branży IoT. Użytkownicy 

dostają do rąk wyjątkowe narzędzie, które 

przemieni ich dom w innowacyjną, bezpieczną 

i przyjazną przestrzeń. Od teraz użytkownicy 

platformy od Samsunga mają okazję skorzystać 

także z urządzeń FIBARO, które współpracować 

mogą z inteligentnymi zamkami, termostatami 

czy klimatyzacją i są obecne na platformie 

koreańskiego producenta. 

Źródło: Fibaro 


NOWOŚCI 


Firma Beha-Amprobe wprowadza na rynek zestawy 

do testowania stacji ładowania pojazdów elektrycznych 

Firma Beha-Amprobe wprowadza 

do swojej oferty w Polsce 

testery do stacji ładowania pojazdów 

elektrycznych. Urządzenie 

o nazwie EV-520 jest 

dedykowane przede wszystkim 

technikom z branży paliwowoenergetycznej. 

Dzięki testerowi 

EV-520 mogą oni uzyskać 

dostęp do gniazd stacji ładującej, 

aby wykonać testy bezpieczeństwa 

i testy funkcjonalne, 

symulując obecność pojazdu 

elektrycznego. 

Testery serii EV-520 są zaprojektowane 

również do napraw 

i rozwiązywania pojawiających 

się problemów technicznych. 

Zestaw adapterów umożliwia 

przeprowadzanie testów 

w połączeniu z odpowiednimi 

przyrządami testującymi, 

takimi jak tester instalacji 

(na przykład seria BEHA- 

Amprobe ProInstall), czy 

mierniki zakresów (na przykład 

ręczne oscyloskopy 

serii Fluke 120B Industrial 

ScopeMeter). 

Za pomocą zestawu adapterów 

stacje ładowania mogą 

być testowane zgodnie z normami 

IEC / EN 61851-1 i IEC 

/ HD 60364-7-722. 

Źródło: Beha-Amprobe 

REKLAMA

osprzęt 


Rozwiązania konstrukcyjne 

poprawiające komfort, szybkość i jakość montażu 

Sposób zamontowania osprzętu elektroinstalacyjnego, takiego jak łączniki, gniazda czy puszki, 

zależy od rodzaju instalacji, w której ten osprzęt ma pracować, ale też od rozwiązań wprowadzonych 

przez samego producenta osprzętu. Usprawnienia ułatwiające montaż oraz późniejsze 

korzystanie z osprzętu dotyczą nie tylko sfery samego sposobu jego mocowania pod tynkiem, 

na tynku, czy na listwie, ale też rozciągają się na kwestie związane z materiałami z jakich jest 

wykonany i ich właściwości w określonych warunkach. 

Fot. karlik 

Fot. 1. 

Seria DECO: ramka uniwersalna z efektem szkła pojedyncza, czarna ze spodem czarnym + mechanizm łącznika jednobiegunowego 

w kolorze grafitowym. Producent: Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. 

Zadania puszek, łączników i gniazd 

– krótkie przypomnienie 

Puszki instalacyjne mają za zadanie chronić 

przewody elektryczne i umożliwiać montaż 

łączników bądź gniazdek lub też służyć jako 

rozgałęźniki co oznacza rozbicie instalacji 

na kilka obwodów. Wiele z nich można łączyć 

poziomo lub pionowo w wielokrotne szeregowe 

moduły, ale produkowane są jednocześnie 

puszki wielokrotne jednomodułowe, czyli 

tzw. wielopolowe. Wszystkie one znajdują zastosowanie 

w każdym rodzaju budownictwa 

– począwszy od ogólnego, poprzez budownictwo 

obiektów przemysłowych, a skończywszy 

na budownictwie drewnianym (szkieletowym). 

W każdym z wymienionych wyżej 

typów budownictwa wyróżnia się dziś wiele 

rodzajów i podrodzajów puszek – postępująca 

specjalizacja i rosnące wymagania rynku wymusiły 

to na producentach. 

W przeciwieństwie do puszek, zwykle niewidocznych, 

łączniki i gniazda stanowią 

element montowany w sposób widoczny 

i z tego powodu ich wygląd musi być estetyczny. 

Zadaniem łączników – potocznie 

nazywanych „włącznikami” – jest załączanie 

i wyłączanie obiegu prądu w jednym lub 

kilku obwodach elektrycznych. Ta bardzo 

ogólna definicja obejmuje wiele rodzajów 

łączników, które dzieli się według kilku 


osprzęt 


różnych klasyfikacji, przy czym w niniejszym 

omówieniu chodzi głównie o łączniki 

uniwersalne i niskonapięciowe, w których 

przemieszczenie styków osiąga się ręcznie 

poprzez przestawienie pozycji ruchomej 

pokrywki z jednej skrajnej pozycji w drugą. 

Gniazda elektryczne są również w pewnym 

sensie łącznikami stanowiącymi integralną 

część instalacji elektrycznej i służącymi 

do przyłączania do niej odbiorników energii 

elektrycznej. Gniazdo elektryczne stanowi 

część łącznika wtykowego. Podobnie jak 

wyżej opisane łączniki mogą występować 

w różnych wersjach oraz w wykonaniu z mocowaniem 

natynkowym jak i podtynkowym. 

W ścianie i na ścianie: 

rozwiązania usprawniające montaż 

Omawiając rozwiązania konstrukcyjne 

wpływające na poprawę szybkości i jakości 

montażu osprzętu elektroinstalacyjnego, należy 

do wspomnianych puszek, łączników 

i gniazd dołączyć jeszcze rury elektroinstalacyjne, 

które z puszkami wiążą się w sposób 

nierozerwalny. 

1. Rury elektroinstalacyjne. Możemy 

je ogólnie podzielić na giętkie i sztywne, 

bądź na takie, które nadają się do instalacji 

natynkowej oraz te, które producent przeznaczył 

do poprowadzenia pod tynkiem. 

Wykonywane są z bardzo różnych materiałów 

– PCV, polietylenu, stali, aluminium 

czy innych metali. Te z tworzyw sztucznych 

coraz częściej występują w wersjach 

o średniej lub wysokiej udaro-odporności 

i prawie zawsze są to wersje samogasnące 

i nierozprzestrzeniające płomienia. Rury 

giętkie karbowane z reguły dedykowane są 

do instalacji naściennych wewnętrznych, 

instalacji podtynkowych, instalacji w ścianach 

gipsowych lub na powierzchniach 

drewnianych. Zdecydowanie odradza się 

Fot. kopos 

Fot. 2. 

Przegląd rur elektroinstalacyjnych. 

zalewania ich betonem czy też stosowania 

w instalacjach naściennych zewnętrznych. 

Wszystkie bardzo łatwo przycina się 

na potrzebny wymiar i wszystkie, nawet 

przy średnicach rzędu 63 mm, zachowują 

doskonałą giętkość. 

Rury sztywne z tworzyw sztucznych, 

łączone bardzo często systemem kielichowym, 

większość producentów oferuje 

ze stopniem ochrony na poziomie 

IP 40-44 i dedykuje do praktycznie tych 

samych zastosowań, co wyżej opisana 

grupa. Różnica jest taka, że rury sztywne 

zapewniają dużo lepszą ochronę przy 

instalacjach natynkowych. Do pracy 

w ekstremalnych warunkach (np. w temperaturach 

od -45ºC do + 400ºC) nadają 

się rury stalowe cynkowane galwanicznie 

lub ogniowo-zanurzeniowo. Są to wyroby 

dla przemysłu, wytrzymujące bardzo 

silne udary, działanie różnych związków 

chemicznych przy różnych temperaturach 

oraz bardzo długo podtrzymujące wszelkie 

funkcje, stąd ich częste zastosowanie 

w systemach sygnalizacji pożarowej. 

2. Puszki podtynkowe. W dużym uogólnieniu 

można stwierdzić, że w budownictwie ogólnym 

dominują – wręcz królują – puszki podtynkowe, 

gdy tymczasem domeną puszek 

natynkowych jest budownictwo przemysłowe. 

Puszki podtynkowe uniwersalne wykonuje 

się m.in. z twardego i samogasnącego 

PCV, odpornego na temperatury od -5ºC do 

+60ºC. Większość z nich przechodzi bez 

problemu testy próby rozżarzoną pętlą 

o temperaturze 850ºC i współpracuje z przewodami 

do 400 V i 16 A. Często spotyka się 

je w wykonaniu w kolorze szarym. Ważną 

wśród nich grupą, której znaczenie wciąż 

rośnie, są podtynkowe puszki do ścian 

gipsowo-kartonowych, zwane czasem też 

puszkami do ścian pustych. Wykonywane 

są np. z polipropylenu lub utwardzanego 

PCV i mocowane na wkręty lub na pazurki 

w uprzednio przygotowanych otworach – 

najczęściej o średnicach Ø68 / Ø72 / Ø82. 

Ich typowe napięcie pracy to 250-400 V (16 

A). Spotyka się je bardzo często w wersji 

samogasnącej, gdy wykonane są z bezhalogenowego 

polipropylenu. Ich odporność 

Fot. ospel 

Fot. 3. 

Dla podniesienia estetyki producenci oferują wszelkie kolory, dodatkowe ozdobne ramki i różne opcje podświetlenia LED. 


13

osprzęt 


Fot. kopos 

temperaturowa mieści się wówczas w zakresie 

od -45 do +105ºC. Puszki do ścian 

z gipso-kartonu są też często stosowane 

w budownictwie drewnianym. Niezależnie 

jednak gdzie się je zastosuje, mocuje 

się je w ściance poprzez osadzenie od wewnętrznej 

strony. W wielu przypadkach polega 

to na wywierceniu otworu montażowego 

i przykręceniu puszki za pomocą kilku 

(często czterech) wkrętów z jednoczesnym 

wsunięciem jej kołnierza do otworu. 

Sprawne wykonanie wprowadzeń przewodów 

umożliwiają takie rozwiązania jak 

osłabienia w dnie lub całkowicie otwierane 

dno puszki. Boki puszek z reguły dają możliwość 

dojścia dwiema rurami sztywnymi 

lub giętkimi peszlami o średnicy do 20 mm. 

Wciąż dość nową grupę wśród puszek podtynkowych 

stanowią tzw. puszki wiatroszczelne, 

które wyposażane są w gumowane 

membrany przebiciowe. Celem tych zabiegów 

jest uzyskanie uszczelnienia przy 

wprowadzaniu przewodu do puszki bezpośrednio 

lub w rurze osłonowej bądź peszli 

– i chodzi tu o szczelność dla wyeliminowania 

przepływu powietrza. Jest to istotne 

w budynkach ze ścianami szkieletowymi 

oraz tych, w których obieg powietrza jest 

ściśle kontrolowany (budynki pasywne). 

Puszki do betonu jeszcze niedawno mocowano 

w tym materiale poprzez wywiercenie 

odpowiedniego otworu, co zważywszy 

na właściwości betonu, przysparzało 

zawsze wielu kłopotów. Dziś projektuje 

się je tak, by umieszczać je we właściwych 

miejscach jeszcze przed wylewkami 

betonowymi. Mocowane są wówczas 

Fot. 4. 

EKSPERT Fachowego 

Elektryka 

Osprzęt elektroinstalacyjny zaliczył 

w ostatniej dekadzie ogromny skok rozwojowy 

na polu komfortu i designu. 

Czy w kwestii rozwiązań materiałowych 

również można mówić o podobnej rewolucji? 

Kamila Karlik-Kostuch 

Członek Zarządu, Dyrektor 

ds. Marketingu 

Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. 

do prętów zbrojeniowych lub ewentualnie 

gwoździami (wkrętami) do szalunku, 

zamykane szczelnie deklami, zalewane 

– a po wszystkim pozbawiane dekli dla 

uzyskania dostępu do wnętrza. Jest to kapitalne 

usprawnienie konstrukcyjne zdobywające 

ogromną popularność. 

3. Puszki natynkowe. Puszki natynkowe dominują 

w budownictwie przemysłowym, 

System puszek do zalania betonem z akcesoriami takimi jak wsporniki, rozpórki, 

końcówki dla rur itd. 

W ciągu ostatnich 10 lat branża rozwinęła bardzo 

szeroko potencjał wielu różnych materiałów, 

które kiedyś nie były wykorzystywane do produkcji 

osprzętu. Siłą napędową zmian jest oczywiście 

klient. Rosnące oczekiwania użytkowników 

dotyczą zarówno samych funkcji, jakie powinien 

spełniać osprzęt elektroinstalacyjny, jak i wyglądu 

produktu. Wszelkiego rodzaju gniazda, łączniki 

czy elektroniczne regulatory mimo niewielkich 

rozmiarów są dzisiaj traktowane jako integralny 

element wyposażenia budynku, szczegółowo planowany 

na etapie projektowania inwestycji. Aktualnie 

osprzęt produkuje się nie tylko z tworzywa. 

Podążając śladami architektów i designerów oraz 

biorąc pod uwagę trendy w branży nie tylko elektroinstalacyjnej, 

ale również budowlanej i wyposażenia 

wnętrz, firma Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. 

z Nekli k. Poznania ma w swojej ofercie w ramach 

serii podtynkowej DECO ramki z tworzywa, betonu, 

drewna, z efektem drewna czy z efektem szkła. 

Wachlarz możliwości wykorzystania ciekawych 

materiałów jest wciąż rozwijany. 

oraz wszędzie tam, gdzie estetyka jest 

nie na drugim, lecz trzecim lub znacznie 

dalszym miejscu, ustępując miejsca choćby 

względom bezpieczeństwa – chodzi 

tu więc o pomieszczenia gospodarcze, 

techniczne, magazyny, składy itp. Puszki 

natynkowe narażone są często na działanie 

niepożądanych sił mechanicznych, 

temperatury czy czynników atmosferycznych 

z uwzględnieniem promieniowania 

UV. Dlatego ich odporność i szczelność 

musi być na wysokim poziomie. Wersje 

zamknięte plastikowe ogólnego stosowania 

cechują się szczelnością w przedziałach 

IP 40 / 54 / 65 / 66) i wykonywane są 

z twardego PCV, ABS lub polipropylenu, 

ale zastosowanie znajduje też polietylen 

czy poliwęglan o wytrzymałości cieplnej 

od -25ºC do +65ºC. Wersje zamknięte metalowe 

wykonywane są z zachowaniem 

szczelności IP 54-66 między innymi z różnych 

stopów na bazie aluminium bądź ze 

stali nierdzewnej. Producenci oferują w tej 

grupie produktów różne rozmiary i wyposażają 

je we wszelkie dodatkowe elementy 

konstrukcyjne. szczególnie te dedykowane 

dla przemysłu zaopatrywane są w takie 


osprzęt 


Fot. kopos 

Fot. 5. Uniwersalna puszka hermetyczna Fot. 6. 

natynkowa o szczelności IP 66. 

Fot. kopos 

Fot. 7. 

Przykład puszek do podłóg betonowych. 

Fot. kopos 

dodatki, jak m.in. metalowe wkręty mocujące, 

zintegrowane elastyczne uszczelki 

w otworach przeznaczonych do montażu 

na podłożu, nierdzewne wkręty dla 

instalacji pokrywki, szczelne nakładki 

na łebki śrub montażowych, pierścienie 

samouszczelniające, dławice (dławiki) IP 

65-68, membrany do szczelnego wprowadzania 

przewodów, kolorowe zaciski 

montażowe dla przewodów 2,5 mm 2 czy 

też specjalne uszy montażowe do mocowania 

puszki w korytkach kablowych za 

pomocą opasek zaciskowych. Niektórzy 

producenci dorzucają jeszcze możliwość 

plombowania obudowy, co często stanowi 

duży atut produktu. 

Ciekawym rozwiązaniem są puszki mocowane 

w ociepleniach na elewacjach 

budynków, na które składa się najczęściej 

styropian pokryty siatką i tynkiem. 

Mamy tu puszki do zainstalowania w zastanej 

już izolacji cieplnej oraz puszki już 

przez producenta zamontowane w małym 

bloczku styropianu, który później zostaje 

obudowany ociepleniem budynku. 

W tym pierwszym przypadku są to często 

typowe puszki osprzętowe pokrywane 

na zewnątrz klejem akrylowym 

dla mocnego zespolenia ze styropianem 

i mocowane w uprzednio przygotowanym 

otworze (np. Ø 82) poprzez wciśnięcie 

i użycie elementów rozporowych 

Fot. Elektro-Plast Nasielsk 

Seria FireBox do systemów p-poż 

– zgodna z DIN 4102. 

Fot. Elektro-Plast Nasielsk 

Fot. Obo Bettermann 

Fot. 8. Przy natynkowym osprzęcie ważne dla montażu są osłabienia Fot. 9. 

w dnie. 

Schemat łącznika natynkowego pojedynczego z serii BERG. 


15

osprzęt 


Fot. karlik 


Fot. 10. Seria A to klasyczne puszki bezhalogenowe 

Fot. 11. 

o szczelności IP 

55. 

Fot. 12. Gniazdo podwójne HDMI z serii Flexi Fot. 13. 

w systemie wieloramkowym. 

Fot. 14. 


Seria B wykonana z żywicy aminowej 

dla odporności na silne wahania 

temperatury. 

Ramka uniwersalna z tworzywa w kolorze srebrny metalik – seria Deco Soft. 

Fot. karlik 

Mechanizm łącznika jednobiegunowego 

z serii Mini. 

Fot. karlik 

puszki. W drugim zaś przypadku puszki 

są już fabrycznie zamontowane w bloku 

styropianu przyklejanego do ściany budynku 

z odpowiednim zapasem grubości, 

co pozwala go – poprzez przycięcie – dopasować 

do grubości nakładanego ocieplenia. 

Rozwiązanie to znacznie skraca 

czas montażu i jest niezwykle wygodne. 

Inna specyficzna grupa puszek to puszki 

podłogowe, które mocuje się w specjalnie 

dla nich przeznaczonych osłonach 

(ramach) podłogowych i zalewa betonem 

o grubości do 10 cm po uprzednim 

zastosowaniu płyty kryjącej, która po betonowaniu 

zostaje usunięta. Puszki takie 

przeznaczone są dla kabli o wtyczkach 

łamanych jak i prostych i dla sprawnego 

montażu wyposażone są z reguły w system 

niwelacyjny, który pomaga w regulacji 

ich wypoziomowania. 

4. Łączniki i gniazda. Jak można się domyślić, 

najważniejszym chyba usprawnieniem 

wprowadzonym do łączników 

i gniazd, jest otwarte połączenie zaciskowe 

dla przewodów, które pozwala 

zaoszczędzić sporo czasu każdemu instalatorowi. 

Powinno być ono od razu 

widoczne i dostępne, stabilne i wytrzymywać 

ewentualne drgania, a więc gwarantować, 

że kabel z czasem się nie wysunie. 

Zarazem nie może też uniemożliwiać 

wysunięcia kabla w sytuacji, gdy instalator 

dokonuje demontażu lub poprawek. 

Z pomocą często przychodzą tu dodatkowe 

przyciski połączone z rozwieraczami 

zacisków, których naciśnięcie powoduje 

uwolnienie kabla. Pomocne jest też 

boczne ułożenie otworów z zaciskami, 

co pozwala optycznie kontrolować stan 

połączenia w trakcie montażu. Do istotnych 

rozwiązań zaliczają się też wszelkie 

odmiany (w zależności od producenta) 

mechanizmów rozprężnych, utrzymujących 

łącznik lub gniazdo w puszce. 

Chodzi tu oczywiście o tzw. rozprężne 

pazurki, które z reguły są samopowrotne 

dzięki mechanizmom sprężynowym 

(nierdzewnym) lub w najprostszych modelach 

dzięki zastosowaniu ściągającej 

gumki. Zdarza się, że z powodu wyrobienia 

puszki pazurki nie są w stanie utrzymać 

w niej łącznika, wówczas z pomocą 

przychodzą tzw. przedłużki pazurków, 

które zwiększają zasięg i pozwalają ostatecznie 

modułowi głównemu wczepić 

się i zagnieździć w puszce. Nie można 

jednak zapominać, ze na rynku funkcjonuje 

mnóstwo gniazd i łączników mocowanych 

za pomocą kołków rozporowych 

bądź wkrętów. Tutaj świetnym rozwiązaniem 

jest wstępne przygotowanie otworów 

oraz takie ich usytuowanie, które 

wspiera stabilność montażu naściennego 

i zarazem go ułatwia, gdyż otwory znajdują 

się daleko od rdzenia modułu, dzięki 

czemu manewrowanie wkrętakiem (ręcznym 

lub akumulatorowym) jest banalnie 

proste. Oczywistymi rozwiązaniami są 

dziś wytłoczone lub narysowane na ściankach 

łączników schematy połączeń, które 

od razu definiują rodzaj łącznika i pomagają 

instalatorom maksymalnie skrócić 

czas montażu. Bardzo dobrym rozwiązaniem 

jest też rozbicie modułów na dwie 

części, z których pierwsza – szkielet 

konstrukcji – mocowana jest wpierw 

w puszce lub natynkowo, zaś druga 

– po przyłączeniu przewodów – jest na nią 

wciskana i mocowana poprzez stabilne 


osprzęt 


Fot. karlik 

Fot. karlik 

Fot. 15. Seria DECO: ramka uniwersalna z drewna podwójna, dębowa 

+ mechanizm łącznika świecznikowego biały i mechanizm 

gniazda bryzgoszczelnego z uziemieniem 2P+Z biały z klapką 

białą. Producent: Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. 

Fot. 16. 

Seria DECO: ramka uniwersalna z betonu potrójna w kolorze 

ciemnoszarym + mechanizm łącznika jednobiegunowego biały 

i mechanizm elektronicznego regulatora oświetlenia przyciskowo-obrotowego 

biały. Producent: Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. 

zatrzaski. Taki zabieg pozwala łatwiej 

manewrować kablami podczas ich przyłączania 

do rdzenia modułu, gdyż można 

je wysunąć poza obręb puszki, gdzie nic 

nie ogranicza ruchów dłoni instalatora. 

Powszechnym już rozwiązaniem są ramki 

wielokrotne, które nie tylko są estetyczne 

i porządkują wszystkie gniazda i łączniki, 

ale też upraszczają cały montaż i pozwalają 

przygotować miejsce pod ewentualne 

przyszłe łączniki lub gniazda, które będzie 

można bardzo szybko doinstalować. 

Komfort przede wszystkim 

Usprawnień wpływających na komfort korzystania 

z łączników i gniazd jest równie 

dużo, co tych związanych z samym procesem 

montażu. Są to nie tylko rozwiązania 

już nie raz tu opisywane, takie jak diody 

podświetlające dla lepszej orientacji w nocy, 

czy dodatkowe gniazda USB / HDMI towarzyszące 

klasycznym gniazdom przyłączeniowym 

230 V / 50 Hz, ale też mini lampki 

LED służące jako oświetlenie wieczorowe 

lub do czytania książek, bądź wmontowane 

wyświetlacze LCD na których może się pojawić 

dowolnie wybrany przez użytkownika 

opis – na przykład informujący o funkcji 

danego włącznika lub o tym, za które pomieszczenie 

odpowiada. Bardzo duży postęp 

producenci poczynili na polu uszczelniania 

łączników i gniazd przed wnikaniem 

pyłów i wody, dzięki czemu wiele z nich 

można swobodnie zainstalować dość blisko 

prysznica lub umywalki łazienkowej, bez 

obawy o konsekwencje. Zastosowanie znajdują 

tu przede wszystkim osłonki i wszelkiego 

rodzaju klapki z uszczelką, które przy 

tym wszystkim wykonywane są w sposób 

estetyczny i elegancki. Z punktu widzenia 

materiałów stosowanych w produkcji 

łączników i gniazd, na czoło wysuwają się 

tworzywa sztuczne takie jak poliwęglan, 

poliamid i ABS, lecz coraz chętniej producenci 

sięgają również po metale, drewno, 

czy nawet szkło, bądź też kombinacje kilku 

z nich. Osiąga się wówczas szalenie ciekawe 

rozwiązania estetyczne, wspierające jednocześnie 

higienę – choć to pewnie dziwnie 

brzmi w kontekście tematu niniejszej analizy. 

W dużym uogólnieniu chodzi tu o rozwiązanie 

w postaci materiałów hamujących 

lub przeciwdziałających rozwojowi drobnoustrojów 

pozostawianych na łącznikach 

przez użytkowników. Nie od dziś bowiem 

wiadomo, że metale takie jak srebro czy złoto 

cechują się właśnie takimi właściwościami. 

Jednak są one zbyt drogie, dlatego niektórzy 

producenci uzyskali identyczny efekt 

Fot. 17. 

Bardzo odporna seria puszek Mx 

z aluminium dla zastosowania 

w przemyśle. 


sięgając po znacznie tańszy materiał, jakim 

jest miedź oraz jej różne stopy, ze stopem 

miedzi i niklu na czele. Dodatkowo warto 

wskazać na właściwości powłoki niklowej, 

która przeciwdziała utlenianiu powierzchni 

osprzętu i nie dopuszcza do przebarwień. 

Podsumowanie 

Różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych 

i designerskich, oferowanych elektroinstalatorom 

na polu puszek, łączników, gniazd 

czy rur elektroinstalacyjnych, jest dziś bardzo 

duża. Ale choć można odnieść wrażenie, 

że specjalizacja tych produktów poszła 

bardzo daleko zaś oferta rynkowa składa się 

z dostatecznie wielu rodzajów i podrodzajów 

produktów wyposażonych we wszelkie 

możliwe usprawnienia, to prawda jest 

jednak inna. W rzeczywistości producenci 

wprowadzając kolejne innowacje, starają 

się dogonić istniejące już potrzeby rynku, 

który zawsze wyprzedza wytwórców, dając 

im kolejne powody do badań i poszukiwań 

nowych rozwiązań w konstrukcjach, materiałach 

oraz wzornictwie. 

Łukasz Lewczuk 

Na podstawie materiałów 

publikowanych m.in. przez: Simet S.A., 

Kopos Elektro PL Sp. z o.o., 

OBO Bettermann Polska Sp. z o.o., 

Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o., 

Elektro-Plast Tadeusz Czachorowski Sp.J. 

oraz Ospel S.A. 


17

osprzęt 


MINI – istotny detal 

PROMOCJA 

Seria podtynkowa MINI powstała z miłości do minimalizmu. Gniazda i łączniki MINI to drobne 

elementy funkcjonalne, niewielkie akcenty na ścianie, które odgrywają ważną rolę w kreowaniu 

minimalistycznego, nowoczesnego wnętrza. 

Fot 1. 

Ramki uniwersalne oraz mechanizmy gniazd i łączników są sprzedawane osobno. 

Mechanizmy gniazd i łączników są sprzedawane z ramką pośrednią w tym samym kolorze. 

Ramki pośrednie w innym kolorze niż kolor mechanizmu można kupić osobno. 

Seria osprzętu elektroinstalacyjnego o nazwie 

MINI jest najnowszą propozycją kolekcji 

gniazd i łączników firmy Karlik Elektrotechnik 

Sp. z o.o. z Nekli. Produkty MINI łączą najważniejsze 

zalety współczesnego wzornictwa, 

jakimi są oszczędna forma podporządkowana 

funkcji, którą spełnia łącznik i gniazdo w pomieszczeniu, 

z estetyką wykończenia i nowoczesną 

kolorystyką, spójną z aktualnymi trendami 

kolorystycznymi w wyposażeniu wnętrz. 

Niewielkie rozmiary ramek sprawiają, że kompletny 

produkt montowany w ścianie jest dyskretny 

- uzupełnia koncepcję projektanta, nie 

wprowadzając rewolucyjnej zmiany do stylistyki 

wnętrza. 

Ramki serii MINI to najmniejsze, dostępne 

na rynku polskim produkty tego typu. 

Występują w wersji od pojedynczej do pięciokrotnej 

i umożliwiają montaż mechanizmów 

w poziomie lub w pionie (fot. 5). 

Zarówno ramki jak i mechanizmy MINI są 

dostępne w następujących kolorach: biały, 

srebrny metalik, grafitowy, szary mat, grafitowy 

mat, czarny mat i złoty. 

Seria MINI zapewnia wiele możliwości 

doboru kolorystyki osprzętu spójnie z założeniami 

architektonicznymi i estetyką wnętrza. 

Kolorystyka serii daje możliwość tworzenia 

różnych kombinacji kolorystycznych 

w zakresie mechanizmów i ramek uniwersalnych 

(fot. 2-4). Dodatkowym elementem, 

który można zmieniać są ramki pośrednie 

- delikatne akcenty kolorystyczne, nadające 

osprzętowi oryginalności. Do ramek 

uniwersalnych oraz mechanizmów w tym 

samym kolorze można dobrać inny kolor ramek 

pośrednich, które oprócz podstawowej 

palety 7 kolorów osprzętu MINI są dostępne 

dodatkowo w 12 kolorach pastelowych: 

pudrowy róż, liliowy, lawendowy, kanarkowy, 

orzech ziemny, brzoskwiniowy, miętowy, 

lodowy błękit, lazurowy, czekoladowy, 

wrzosowy i szmaragdowy. 

Seria MINI zawiera szeroką gamę różnych 

typów łączników i gniazd, zróżnicowanych 

pod względem funkcji i zastosowania. 

Oprócz łączników klawiszowych 

seria obejmuje wyjątkowe, nietypowe 

Fot 2. 


w kolorze białym (MWP-1) + 

ramka pośrednia w kolorze miętowym 

(46MRP-1) + ramka uniwersalna 

z tworzywa pojedyncza w kolorze 

białym (MR-1). 

Fot 3. 


w kolorze białym 

(MWP-1) + ramka uniwersalna z 

tworzywa pojedyncza w kolorze 

szary mat (27MR-1). 

Fot 4. 


w kolorze czarny mat 

(12MWP-1) + ramka pośrednia w 

kolorze złotym (29MRP-1) + ramka 

uniwersalna z tworzywa pojedyncza 

w kolorze czarny mat (12MR-1). 


osprzęt 


REKLAMA 

Fot 5. 

Mechanizm łącznika jednobiegunowego w stylu amerykańskim 

biały (MWPUS-1) + ramka uniwersalna z 

tworzywa podwójna szary mat (27MR-2). 

łączniki z mechanizmem dźwigniowym (fot. 5). Poza standardowymi 

pojedynczymi i podwójnymi gniazdami elektrycznymi 

do serii MINI należą również wszelkiego rodzaju gniazda 

abonenckie RTV i RTV-SAT, antenowe TV i SAT, telefoniczne 

i komputerowe, multimedialne jak i osprzęt elektroniczny: elektroniczne 

regulatory oświetlenia czy temperatury, elektroniczne 

sterowniki roletowe oraz czujnik ruchu. Uzupełnieniem serii są 

puszki natynkowe, które umożliwiają montaż osprzętu wszędzie 

tam, gdzie nie ma możliwości prowadzenia instalacji elektrycznej 

podtynkowej. Poszczególne elementy puszki natynkowej pojedynczej 

i modułu rozszerzającego łączy się ze sobą bez użycia 

narzędzi, tworząc puszki o dowolnej wielokrotności. 

Mechanizmy i ramki serii MINI są sprzedawane osobno (fot. 1). 

Produkty z serii MINI to połączenie nowoczesnego wzornictwa i wyjątkowych 

proporcji. Mimo niewielkich rozmiarów nadają przestrzeni 

charakter i są inspiracją do tworzenia wyjątkowego otoczenia. 

W celu uzyskania szczegółowych informacji na temat serii oraz pełnej 

oferty firmy Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. zapraszamy do odwiedzenia 

naszej strony www.karlik.pl 

Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o. 

ul. Wrzesińska 29, 62-330 Nekla 

T: +48 61 437 34 00 

karlik@karlik.pl 

www.karlik.pl 


19

instalacje 

elektryka 

Systemy listew i kanałów elektroinstalacyjnych 

Systemy listew i kanałów elektroinstalacyjnych to wygodne i skuteczne rozwiązanie w prowadzeniu 

instalacji elektrycznych wszędzie tam, gdzie kładziony jest nacisk na możliwość łatwego 

i szybkiego doprowadzania zasilania oraz mediów w instalacjach o których wiemy, że będą 

rozbudowywane lub modyfikowane. Systemy te są niezwykle praktyczne także z innego powodu 

– dają możliwość dotarcia do przewodów i ingerencji w instalacje bez konieczności uszkadzania 

ścian. Jest to szczególnie przydatne w obiektach biurowych, obiektach użyteczności publicznej 

(szkoły, szpitale, urzędy) oraz obiektach przemysłowych a także w budownictwie mieszkaniowym 

i pomieszczeniach gospodarczych. 

PROMOCJA 

Firma Kopos Elektro PL posiada w swoim 

portfolio szeroki wachlarz listew i kanałów 

elektroinstalacyjnych o różnym przeznaczeniu, 

rozmiarach oraz właściwościach. Większość 

z nich (a w przyszłości wszystkie) dostarczana 

jest w specjalnej niebieskiej folii 

ochronnej, która zabezpiecza listwy przed 

uszkodzeniami podczas transportu oraz 

montażu. Folia jest bardzo łatwa do usunięcia 

już po zakończeniu montażu. 

Listwy i kanały produkcji KOPOS spełniają 

wymagania próby odporności na rozszerzanie 

płomienia. Ich montaż zalecany jest 

na i w materiałach budowlanych o klasie 

reakcji na ogień A1 do F. Są one odporne 

na korozję oraz agresywne oddziaływanie 

środowiska chemicznego. Część z nich 

(LHD 20X10; LHD 20X20; LHD 40X20; 

LHD 40X40; EKD 80X40; PK 110X70; 

PK90X55 D) wyprodukowana jest z materiału 

bezhalogenowego, co jest szczególnie 

Fot. 1. 

Listwy i kanały wyposażone w folię ochronną. 

Fot. 2. 

Kanał EKE 180x60 z przegrodą 

PEKE 60. 

ważne podczas wyboru listew i kanałów 

do montażu w pomieszczeniach użyteczności 

publicznej. 

Do wykonania instalacji w pomieszczeniach 

mieszkalnych odpowiednie są tzw. małe listwy 

(LV, LH) opatrzone taśmą samoprzylepną. 

W tym przypadku przydatne okażą się 

także listwy podłogowe nadające się zarówno 

do podłóg pływających jak i klasycznych 

wykładzin (LP 35). W mieszkaniach zastosowanie 

swoje znajdzie także listwa obła LO 

do montażu przewodów na podłodze – listwa 

ta posiada wysoką odporność na nacisk. Często 

stosowane są także w tym przypadku listwy 

kanciaste LH i LHD wykorzystywane 

głównie na ścianie gdzie prowadzą przewody 

do gniazdek lub wyłączników. 

Planując prowadzanie instalacji elektrycznej 

przy pomocy listew lub kanałów i dokonując 

ich wyboru należy najpierw określić, 

co będzie dla nas wygodniejsze: instalacja 

podłogowa, naścienna czy parapetowa, niezbędne 

jest także określenie jak duża powinna 

być pojemność kanałów oraz jaką ilość 

punktów elektrycznych dana instalacja będzie 

posiadała. 

Kanały i listwy produkcji Kopos wyposażone 

są w rowki umożliwiające wsunięcie 

przegród służących do rozdzielenia 

wewnętrznej przestrzeni kanałów, a tym 

samym do lepszej manipulacji umieszczonymi 

kablami. Ponadto kanały typu 

LP 80X25, LPK 80X25, PK 120X55 D; 

PK 160X65 D; PK 210X70 D są to kanały 

dwu lub trzykomorowe. Umożliwia to 

prowadzenie przewodów elektrycznych, 

telefonicznych, antenowych lub komputerowych 

w jednym kanale, co z kolei 


instalacje 

elektryka 

Fot. 3. Przegląd listew. Fot. 4. Nośnik osprzętu PNQ. Fot. 5. Kanał PK 140x70D. 

Fot. 6. 

Kanał PK 210x70D z wyposażeniem. 

wpływa na oszczędność czasu oraz materiałów. 

Jeśli planujemy instalację z dużą ilością 

punktów elektrycznych oraz zależy nam 

na poprowadzeniu różnych rodzajów instalacji 

w jednym kanale (pomieszczenia biurowe, 

open space, szkoły, szpitale etc.) warto 

wybrać duże kanały parapetowe typu PK. 

Kanały PK posiadają podwójne ścianki zapewniające 

wysoką odporność mechaniczną 

i trwałość. Wymienne osłony kanału można 

z łatwością nakładać po zakończeniu montażu, 

przykrywając nawet mniej dokładnie 

przycięte obrzeża. 

Ofertę Kopos w asortymencie listew oraz 

kanałów uzupełniają puszki osprzętowe 

oraz nośniki osprzętu, kanały ekranujące 

a także zaciski kanału ekranującego. Do 

każdego typu listwy czy kanału przyporządkowana 

jest szeroka gama pokryw 

(końcowa, łącząca, odgałęźna, narożna, 

przepustowa). 

Jeśli potrzebujemy kanałów do rozdzielnic 

warto przyjrzeć się kanałom typu RK oraz 

RK SF. Kanały tego typu zapewniają przejrzyste 

prowadzenie przewodów oraz zwiększają 

bezpieczeństwo eksploatacji rozdzielnic 

i sterownic elektrycznych. 

W ostatnim czasie Kopos poszerzył swoją 

ofertę o gniazda modułowe Quadro 

45x45 (ze stykiem ochronnym, z przesłonami, 

schuko) produkowanych specjalnie 

do kanałów PK 210X70; PK 160X65 D; 

PK 120X55 D; PK 90X55 D oraz do kanału 

PK 110X70 D (przy montażu wraz z puszką 

Kopobox mini P). Gniazda instaluje się 

metodą zatrzaskową, można je instalować 

w sposób ciągły. 

www.kopos.pl 

REKLAMA 


21

osprzęt 


SPELSBERG – puszki z podtrzymaniem funkcji 

elektrycznej w czasie pożaru WKE 2 do WKE 5 

Seria WKE 2 do WKE 5 została przetestowana do podtrzymania funkcji elektrycznej w czasie pożaru 

zgodnie z normą DIN 4102 część 12 i zapewnia osiągnięcie tego celu w czasie od 30 do 90 minut (ozn. 

E30-E90). 

Puszki te zapewniają niezawodną izolację 

w warunkach pożaru nawet przez 180 minut, 

a zatem mają także oznaczenie typu FE180 

zgodnie z IEC 60331-11. Test niepalności 

izolacji został pierwotnie przewidziany dla 

kabli, ale w firmie Spelsberg pomyślano też 

o puszce i zastosowano IEC także do punktu 

łączącego, więc dzięki integralności izolacji 

puszka WKE jako punkt łączący nie jest już 

najsłabszym ogniwem w instalacji elektrycznej. 

Dodatkowo taka puszka gwarantuje kontynuację 

funkcji elektrycznej przez 120 minut 

w temperaturze 400 stopni Celsjusza (ozn. 

F400 zgodnie z EN 12101). 

Puszki WKE 2 do WKE 5 wykonane są z wolnego 

od halogenów, termoutwardzalnego duroplastu, 

a zaciski z odpornej na wysoką temperaturę 

ceramiki i przeznaczone dla napięć do 450 V 

oraz dla przewodów o przekrojach od 0,5 do 

16 mm². Są testowane i certyfikowane pod 

kątem zgodności z normą DIN EN 60670 

(VDE0606), posiadają II klasę ochronności 

i stopień ochrony IP54, który poprzez 

zastosowanie dławnic skręcanych (wyposażenie 

dodatkowe) można podnieść do IP65 

zapobiegając znacząco przenikaniu do wewnątrz 

cieczy i pyłów. Mogą być wyposażone 

w maksymalnie 24-biegunowe pojedyncze lub 

podwójne zaciski dla różnych przekrojów przewodów 

i umożliwiają zastosowanie dławnic 

kablowych do wielkości M40. 

Fot 2. 

Rodzina WKE. 

w tym celu zaznaczyć otwory, wywiercić 

je 6 mm wiertłem, dokręcić dopuszczone 

do takiego zastosowania kotwy i gotowe! 

Dostarczony z puszką zestaw mocujący (D6) 

zawiera śruby kotwiące odpowiednie do stosowania 

w różnych ścianach i sufitach: 

• betonowe ściany (klasy C20/25 do C50/60) 

• cegły wapienno murarskie z piasku 

• cegła dziurawka, pustak 

• cegła pełna. 

Dzięki zewnętrznym uchwytom montażowym 

WKE 2-5 mogą być montowane 

na ścianach lub sufitach zaledwie w ciągu 

kilku minut! 

Puszki WKE 2 do WKE 5 są pierwszymi 

przetestowanymi puszkami ochrony przeciwpożarowej, 

które mogą być także montowane 

na korytach kablowych przy przestrzeganiu 

następujących zasad: 

Fot 3. 

Widok wewnętrzny oraz wyposażenie. 

• Po pierwsze należy dołączyć odpowiedni 

wspornik montażowy do korytka, 

a jego wielkość powinna być dokładnie 

dopasowana do korpusu puszki – jeśli 

jest on zbyt długi, to ostre krawędzie 

mogą uszkodzić przewody 

• Następnie należy przymocować puszkę 

zgodnie ze specyfikacją VDE tzn. tak, 

że jest ona ustalana na miejscu i nie 

może być przekręcana 

• Na końcu należy podłączyć kable do 

puszki. Ważne, aby również waga puszki 

była brana pod uwagę przy obliczaniu 

maksymalnej wagi okablowania! 

Więcej szczegółów na www.spelsberg.pl 

Robert Marzec 

Spelsberg 

PROMOCJA 

Montaż 

Wstępnie zmontowane puszki należy 

przykręcić do miejsca pracy – wystarczy 

Fot 1. 

Montaż na korycie kablowym. 

Gotowe do montażu puszki rozgałęźne z podtrzymaniem funkcji w czasie pożaru 

serii WKE 2-5 oferują wiele korzyści dla instalatora: 

• Dostarczane zawsze z kompletnym osprzętem tzn. z zaciskami śrubowymi, wpustami 

kablowymi o IP54 oraz wkrętami przeciwpożarowymi do betonu lub muru 

i zestawem mocującym do sufitu. 

• Puszki serii WKE 2 do 5 mogą być również instalowane na korytach kablowych. 

• Są to pierwsze na rynku puszki rozgałęźne, które zdają wszystkie testy przeciwpożarowe 

dla instalacji z podtrzymaniem funkcji w czasie pożaru. 

• Nie tylko spełniają wszystkie wymogi bezpiecznego montażu dla instalacji z podtrzymaniem 

funkcji, ale dzięki swoim innowacyjnym uchwytom zewnętrznym 

zmniejszają o połowę czas montażu. 

• Oprócz deklaracji zgodności producenta rodzina puszek WKE 2 - 5 posiada 

uznawany na całym świecie certyfikat VDE na wyroby elektryczne (Verband der 

Elektrotechnik Elektronik Informationstechnik e.V.). 


Puszki naścienne Abox 

IP-54, IP-65, IP-68 

690 V AC 

II klasa ochronności 

Bezhalogenowe 

Certykat VDE 

Kolory: szary, czarny, biały 

Klasyczne kształty i tradycyjny wygląd 

Szeroka paleta dostępnych 

akcesoriów 

Puste lub z zaciskami od 1,5 do 240 mm 2 

Nierdzewne, niewypadające śruby pokryw 

Posiadają przepusty kablowe 

lub przetłoczenia metryczne 

Z czerwonymi pokrywami dla oświetlenia 

bezpieczeństwa 

Plombowanie z wykorzystaniem 

dodatkowego zestawu 

Abox XT o IP-68 dla zastosowań 

ekstremalnych 

Abox SL z zaciskami bezśrubowymi 

odpornymi na wibracje 

Abox-i wykonane z poliwęglanu 

i adresowane do przemysłu 

Tel. : +48 512 090 745 

e-mail : robert.marzec@spelsberg.pl 

www.spelsberg.pl

osprzęt 


Listwy i kanały kablowe 

Oferta rynkowa w zakresie listew i koryt kablowych jest bardzo bogata. Stąd też odpowiednie 

rozwiązanie dobiera się uwzględniając konkretną aplikację. Na etapie wyboru właściwego systemu 

trzeba wziąć pod uwagę materiał wykonania, konstrukcję, funkcjonalność i wymiary. 

Koryta płaskie 

Koryta płaskie znajdują zastosowanie 

w miejscach, gdzie pomieszczenia są już 

wykończone. Istotną rolę odgrywają tutaj 

akcesoria, dzięki którym przebieg trasy 

można ściśle dostosować do powierzchni 

montażowej. Chodzi np. o kształtki typu 

„T”, klipsy montażowe, kątowniki (zewnętrzne, 

wewnętrzne) oraz obejmy na kable. 

Jako elementy rozdzielające wykorzystać 

można również puszki rozdzielcze. 

Oprócz tego odpowiednie puszki pozwalają 

na montaż gniazd i włączników a specjalne 

przejściówki umożliwiają połączenie z korytkiem 

płaskim węży peszla oraz rur osłonowych. 

Niektóre korytka mają perforację 

w dnie, przez co zyskuje się łatwy montaż. 

Koryta pyłoszczelne 

Z kolei w niektórych aplikacjach przemysłowych 

montuje się korytka kablowe pyłoszczelne. 

Dużą popularność mają korytka 

pełne dobierane przede wszystkim pod 

względem rozmiarów, a co za tym idzie, 

pojemności. W razie potrzeby można zastosować 

pokrywy i listwy uszczelniające. 

Specjalne łączniki umożliwiają łączenie koryt, 

a dzięki kształtkom trasę kablową ściśle 

dopasowuje się do konkretnego przebiegu. 

Mowa tu o szeregu akcesoriów w postaci 

narożników 45º, pokryw i kształtek „T”, 

łuków wznoszących i opadających oraz 

kształtek zakańczających. Na rynku oferowane 

są również korytka pyłoszczelne wykonane 

jako konstrukcje samonośne. 

Koryta siatkowe 

Korytka siatkowe cechuje przede wszystkim 

niewielka masa oraz przejrzystość 

kabli. Takie rozwiązanie ułatwia prace 

serwisowe. Ponadto korytka siatkowe 

nie zatrzymują wilgoci i zanieczyszczeń 

a kable mają zapewnione dobre chłodzenie. 

Oprócz tego dzięki korytkom siatkowym 

można uzyskać elastyczne rozwiązanie 

dostosowując system trasy kablowej 

do konkretnych warunków obiektowych. 


osprzęt 


Fot 1. System kanałów podparapetowych z wykorzystaniem elementów systemu M45. 

Docenia się przy tym szybki montaż 

i możliwość łatwego przycinania elementów. 

Należy podkreślić, że koryta kablowe 

są montowane zarówno na zewnątrz jak 

i wewnątrz pomieszczeń. 

Koryta siatkowe bardzo często montuje się 

na potrzeby prowadzenia tras kablowych przewodów 

elektrycznych niskiego i wysokiego 

napięcia oraz przewodów sygnałowych i teletechnicznych. 

Oprócz tego korytka siatkowe 

sprawdzają się jako instalacje w obrębie maszyn 

i urządzeń produkcyjnych. Ułożone w ten 

Fot. AKS Zielonka 

sposób przewody są spięte opaskami. Przydatne 

rozwiązanie stanowią specjalne uchwyty 

przeznaczone do montażu puszek instalacyjnych. 

Poszczególne elementy konstrukcyjne 

takiego systemu trasy kablowej wytwarza się 

ze stali ocynkowanej lub nierdzewnej. Są również 

korytka siatkowe z elementami pokrytymi 

laminowaną powłoką z tworzywa sztucznego. 

Na etapie montażu koryt wsuwa się jedno 

w drugie. Do mocowania wykorzystuje 

się z kolei specjalne wysięgniki i uchwyty 

stropowe. Łączenie nie wymaga śrub. 

Akcesoriami mogą być płyty montażowe, 

które ułatwiają instalowanie puszek. Przydać 

się mogą również uchwyty podłogowe, 

podpórki, przegrody i obejmy sufitowe. 

Korytka grzebieniowe 

Korytka grzebieniowe bardzo często montuje 

się w rozdzielniach i szafach sterowniczych. 

Korytka tego typu w wersji cienkogrzebieniowej 

z węższymi przerwami 

i żebrami, sprawdzają się przy prowadzeniu 

cienkich przewodów. Ważna jest tutaj duża 

elastyczność żeber umożliwiająca wielokrotne 

odginanie ale przy zagwarantowaniu 

odporności na złamanie nawet w przypadku 

niskich temperatur. Z kolei korytka grubogrzebieniowe 

są używane do przewodów 

o większych przekrojach. Korytka takie 

mają grube boki i podstawę, co przekłada 

się na sztywność i stabilność konstrukcji. 

Korytka mają różne wysokości, dzięki czemu 

można efektywnie wykorzystać miejsce 

w szafie. Niektórzy producenci oferują 

korytka w różnych kolorach. Można w ten 

sposób np. wyróżnić obwody. 

Są również wersje koryt ze zwężeniami 

międzyżebrowymi, co zdecydowanie ułatwia 

przeprowadzanie kabli. Z kolei korytka 

grzebieniowe z otworami pozwalają 

organizować węże ochronne. Przydadzą się 

również separatory oddzielające obwody 

o różnych napięciach i funkcjach. Ponadto 

Fot. Kopos 

Fot. Kopos 

Fot 2. 

Kanały PK posiadają podwójne 

ścianki zapewniające wysoką odporność 

mechaniczną i trwałość. 

Fot 3. 

Ważnym elementem konstrukcji są rowki umożliwiające wsunięcie przegród w 

celu rozdzielenia wewnętrznej przestrzeni kanałów. 


25

osprzęt 


Fot 4. 

System kanałów podparapetowych z wykorzystaniem elementów 

systemu M45. 

wyposażeniem dodatkowym są pierścienie 

mocujące, znaczniki korytek oraz paski 

utrzymujące. 

W wielu aplikacjach sprawdzą się korytka 

elastyczne z taśmą samoprzylepną. 

Taśma ma wykonanie w postaci pianki 

co zapewnia łatwy montaż na nierównych 

powierzchniach. Korytka tego typu 

wykorzystywane są chociażby w instalacjach 

automatyki przemysłowej np. 

na potrzeby przeprowadzania kabli z paneli 

kontrolnych do szaf sterowniczych. 

Kable mogą być przeprowadzane w różnych 

kierunkach zapewniając przy tym 

elastyczność biegu. 

Kluczowy jest wysoki poziom odporności 

na uszkodzenia mechaniczne oraz możliwość 

montażu w miejscach, gdzie występują skrajne 

temperatury. Do grupowania przewodów 

w wiązki można zastosować osłony spiralne. 

Kanały przypodłogowe 

Dzięki elektroinstalacyjnym kanałom przypodłogowym 

można prowadzić i organizować 

kable zasilające, sterujące i telekomunikacyjne. 

Poszczególne kanały dobiera się 

pod względem wysokości profilu – np. 11, 

15, 18, 25, 30 mm. Do wyboru są kanały bazujące 

na dwóch przegrodach lub bez przegród. 

Przegrody można umieścić symetrycznie 

lub asymetrycznie a w niektórych 

kanałach opcjonalnie instaluje się przegrody. 

Do bardziej rozbudowanych instalacji wykorzystywane 

są kanały o wysokości profilu 

40 i 60 mm. Wbudowane teowniki umożliwiają 

montowanie przegród i osprzętu kanałowego. 

Ponadto klamry rozporowe nie tylko usztywniają 

kanał ale i przytrzymują przewody zanim 

pokrywa zostanie nałożona. Na kanał o długości 

2 m przypadają 4 klamry. 

Kanały przypodłogowe można rozbudować 

o szereg akcesoriów. Są to przede 

wszystkim łączniki (proste i kątowe), narożniki 

(zewnętrzne i wewnętrzne) oraz 

klamry i puszki kanałowe do montażu 

w kanałach gniazd i łączników. W zależności 

od potrzeb puszka może być podwójna 

lub pojedyncza. Niektóre systemy 

umożliwiają montaż ramkowych gniazd 

podtynkowych pojedynczych i podwójnych 

o tradycyjnej konstrukcji. Dzięki 

trójnikom można maskować prostopadłe 

połączenia pomiędzy kanałami, które 

mają różne wymiary. Ważne jest oddzielenie 

instalacji wysokoprądowej od niskoprądowej 

również w narożnikach kanałów. 

Warto zadbać o elastyczne pokrywy 

umożliwiające estetyczny montaż kanałów 

w narożnikach ścian, co przekłada się 

na zwiększenie pojemności kanału. 

Fot 6. 

Fot. AKS Zielonka 

Fot 5. 

System kanałów podparapetowych prowadzonych w laboratorium 

z wykorzystaniem elementów systemu M45. 

Kanały podparapetowe 

Kanały pozwalające na dystrybucję energii 

i sygnałów teletechnicznych wykonane jako 

konstrukcje podparapetowe wytwarza się 

z PVC ze stabilizatorami wapniowo-cynkowymi. 

Materiał ten jest trudnopalny i samogasnący. 

Poszczególne elementy systemu są łączone 

łącznikami lub kołkami sprzęgającymi. Warto 

wspomnieć o symetrycznym perforowaniu podłogowym 

zapewniającym bezpośrednie wprowadzanie 

śrub mocujących. Do montowania 

osprzętu nie potrzeba dodatkowych zaślepień 

części górnej. Jeżeli aplikacja tego wymaga to 

można zastosować kanały o głębokości 90 mm. 

Przekłada się to bowiem na powiększenie przestrzeni 

przeznaczonej na okablowanie. 

Oprócz tego można układać przewody komputerowe 

z krytycznym promieniem gięcia. 

Planując prowadzanie instalacji elektrycznej przy pomocy kanałów należy wziąć 

pod uwagę ilość punktów elektrycznych jakie dana instalacja będzie posiadała. 

Fot. Kopos Fot. AKS Zielonka 


osprzęt 


REKLAMA 

Fot. Kopos 

Fot 7. 

Listwy obłe (LO) do montażu przewodów na podłodze. 

Chodzi tutaj np. o światłowody. Nabyć można również kanały podwójne 

z dwiema niezależnymi komorami. 

Jednak kanały podparapetowe dostępne są nie tylko z tworzywa 

sztucznego ale i z metali – np. stal, stal nierdzewna, 

aluminium. W takich rozwiązaniach do wyrównania potencjału 

wykorzystuje się bezpośrednie podłączenie do uziemienia. 

Specjalne stacje zaopatrzeniowe służą do rozdziału energii i sygnałów. 

Stacja taka bazuje na nośniku podstawowym, który łączy 

poszczególne elementy stacji i stanowi przegrodę dzielącą dwa kanały 

dystrybucji kabli. Istotną rolę odgrywa zamknięcie sprzęgowe 

pokrywy na progu nośnika podstawowego. Niektóre pokrywy otwierają 

się w oparciu o mechanizm jednodotykowy. Odryglowanie 

odbywa się poprzez zdefiniowany przycisk. Sprzęgło zawiasowe 

trzyma podnoszoną pokrywę od strony węzła obrotowego. Kable 

doprowadza się do wnętrza stacji elastycznymi przepustami. 

Kanały podpodłogowe 

Specjalne kanały wykorzystywane są jako instalacje podpodłogowe. 

W zależności od potrzeb dobiera się rozwiązania przeznaczone 

do podłóg technicznych oraz betonowych podłoży wylewanych. 

Oprócz kanałów ważne są puszki pozwalające na montaż zasilających 

punktów podłogowych. Z puszkami współpracują punkty 

podłogowe. Do puszek montuje się pokrywy odwracalne lub 

przeznaczone do instalacji pod wykładziną. Uchwyty na moduły 

pozwalają na separowanie poszczególnych obwodów prądowych. 

Uchwyty tego typu trzeba tak usytuować aby zapewnić wygodne 

podłączanie wtyczek. Przydatnym rozwiązaniem są miejsca 

na etykiety. Puszki mogą mieć regulowaną wysokość. 

W zależności od wersji jest możliwy montaż do 24 modułów. 

Specjalne ramy gwarantują łatwą instalację i montaż puszek betonowych 

w wylewkach betonowych. Wysokość jest regulowana 

najczęściej w zakresie od 56 do 140 mm. Do regulacji służą 

4 tulejki umieszczone w rogach puszki. Ścianki boczne można 

nacinać po to aby połączyć je z kanałami. 

Na etapie wyboru odpowiedniego systemu koryt, listew i kanałów 

kablowych należy w pierwszej kolejności dobrać ich przekrój i materiał 

wykonania. Ważny jest również sposób montażu, miejsce prowadzenia 

oraz rodzaj sposób dystrybucji energii i sygnałów. 

Damian Żabicki 

www.etipolam.com.pl 

Facebook/ETI Polam 


27

obudowy 

i rozdzielnice 

Obudowy sterownicze 

Obudowy sterownicze pozwalają na montaż urządzeń sterowania i dystrybucji energii elektrycznej 

w warunkach zarówno obiektów budowlanych jak i w przemyśle. Odpowiednie rozwiązanie dobiera 

się pod kątem stopnia rozbudowy instalacji jak i miejsca zabudowy. 

W celu ułatwienia i przyspieszenia prac 

montażowych szaf sterowniczych ważny 

jest wysoki poziom elastyczności przy 

wprowadzeniu kabli. Przydatne rozwiązanie 

stanowią listwy z otworami montażowymi 

w drzwiach pozwalające na szybkie mocowanie 

mostków montażowych, wsporników 

węży kabli i osłon. Nie bez znaczenia jest 

możliwość zmiany zawiasów bez konieczności 

obróbki mechanicznej. 

Na rynku oferowane są również pojedyncze 

obudowy z dwoma zintegrowanymi 

płaszczyznami montażowymi. Dach i boki 

z wyprofilowaną ramą tworzą całość. Przydatnym 

rozwiązaniem jest bezstopniowa 

regulacja płyt montażowych dzięki kilku 

płaszczyznom montażowym w obudowie. 

Elastyczną zabudowę wewnętrzną zyskuje 

się dzięki krzywkom do mocowania wprasowanym 

w drzwi. 

Obudowy małogabarytowe 

Obudowy sterownicze to przede wszystkim 

obudowy małogabarytowe. Chodzi tutaj np. 

o obudowy naścienne z pokrywą wykonaną 

z blachy stalowej. Oferowane są również 

wersje z kołnierzem o stopniu ochrony IP 55. 

Jednak w razie potrzeby można zastosować 

wersje bez kołnierza ale ze stopniem ochrony 

IP 66. Istotną rolę odgrywa możliwość 

łatwego montażu na ścianie dzięki otworom 

znajdującym się na tylnej ścianie. Ważne jest 

bezpieczne podłączenie przewodu ochronnego 

pomiędzy obudową a pokrywą. 

Obudowy poliwęglanowe 

Dużym uznaniem cieszą się obudowy wykonane 

z poliwęglanu wzmacnianego włóknami 

szklanymi. W zależności od potrzeb 

aplikacyjnych wybierana jest szara lub 

przezroczysta pokrywa. Na uwagę zasługuje 

możliwość szybkiej konserwacji przez 

pokrywę z szybkim zamknięciem. 

Obudowy mogą być bez przetłoczeń oraz 

z przetłoczeniami. Jako akcesoria wybrać 

można chociażby płyty montażowe, zawiasy 

czy system mocowania naściennego. 

Fot. Rittal 

Fot. 1. 

W aplikacjach zewnętrznych bardzo dobrze sprawdzają się obudowy z aluminium malowanego 

proszkowo, o podwójnych ściankach. 

Obudowy z odlewów aluminiowych 

Wiele aplikacji wykorzystuje lakierowane 

obudowy wykonane w postaci odlewu aluminiowego. 

Jako wyposażenie dodatkowe 

wybrać można płyty montażowe z otworami 

mocującymi do indywidualnej zabudowy. 

Przydać mogą się również łączniki mocowania 

do ściany bez demontażu pokrywy. 

Oferowane są również zawiasy zewnętrzne. 

Obudowy 

do urządzeń transmisji danych 

Specjalne obudowy oferuje się pod kątem 

montażu urządzeń transmisji danych. Typowa 

obudowa tego typu ma konstrukcję 

naścienną. Materiałem wykonania może 

być metal (stal, aluminium) lub tworzywo 

sztuczne. Dla zapewnienia możliwości obserwowania 

stanu pracy zamontowanych 

urządzeń pokrywa jest przezroczysta. W zależności 

od potrzeb dobiera się płytę montażową 

lub szyny nośne. Niektóre wersje 

mają już wykonane otwory pod dławiki. Jest 

możliwe zamocowanie modułów magistral 

praktycznie bez względu na producenta. 

Obudowy dla przemysłu spożywczego 

Specjalne obudowy są produkowane z myślą 

o zastosowaniu w przemyśle spożywczym. 

Istotną rolę odgrywa uszczelka silikonowa 

przylegająca dookoła pomiędzy 

obudową a pokrywą. Niektóre wersje obudów 

mają dach odchylony do przodu o 30°. 

Obudowy tego typu dostępne są również 


obudowy 

i rozdzielnice 



Jakie rozwiązania konstrukcyjne różnią obudowy sterownicze przeznaczone 

do montażu wewnątrz, od obudów dedykowanych na zewnątrz pomieszczeń? 

Krzysztofa Getko 

Product Manager 

Automatyka i sterowanie 

Właściwy dobór szaf sterowniczych do aplikacji 

jest w stanie zapewnić długą żywotność zarówno 

samych szaf, jak również urządzeń zamkniętych 

wewnątrz nich. Szafy wykonane z niskiej jakości 

materiałów lub niewłaściwie dobrane do aplikacji, 

prędzej czy później zaczną korodować, przepuszczać 

wodę, pył. Również ich konstrukcja może 

ulec uszkodzeniu, np. pęknie rama nośna. 

Większość realizowanych przez nas projektów dotyczy 

szaf sterowniczych montowanych wewnątrz 

pomieszczeń. Zazwyczaj wystarczą szafy wykonane 

z blachy stalowej, malowane proszkowo, 

z uszczelką poliuretanową. W warunkach bardziej 

wymagających, np. oddziaływania wysokiej 

temperatury, wilgotności, warto rozważyć szafy ze 

stali nierdzewnej 304 lub bardziej odpornej – 316L. 

Należy mieć jednak świadomość, że stal nierdzewna 

również może korodować. Takie ryzyko pojawia 

się, jeśli stal nierdzewna znajdzie się w środowisku 

o wysokim zasoleniu lub jeśli zostanie zakażona 

podczas procesu obróbki. W aplikacjach spożywczych, 

szafy pracujące bezpośrednio lub blisko 

procesów produkcyjnych zawsze powinny być wykonane 

ze stali nierdzewnej. W szafach, które wymagają 

częstego mycia pod wysokim ciśnieniem, 

uszczelka poliuretanowa nie wystarczy. W takim 

przypadku należy zastosować uszczelki wykonane 

z silikonu, które nie poddadzą się działaniu wody. 

W aplikacjach zewnętrznych bardzo dobrze 

sprawdzają się obudowy z tworzywa sztucznego, 

które nie są narażone na korozję. Jeśli projekt 

wymaga rozwiązań odporniejszych pod względem 

mechanicznym, wtedy dobrym rozwiązaniem 

mogą się okazać szafy wykonane z aluminium, 

malowane proszkowo. Dodatkowo, szafy przystosowane 

do pracy zewnętrznej, powinny posiadać 

podwójne ściany. Powietrze, które znajduje się 

pomiędzy nimi służy jako strefa buforowa. Obszar 

ten chroni wnętrze szafy przed oddziaływaniem 

wysokich temperatur w lecie oraz zapobiega zbieraniu 

się kondensatu – który jest efektem zbyt niskich 

temperatur – w zimie. 

jako rozwiązania systemowe. Ponadto specjalne 

obudowy pozwalają na montaż monitorów, 

komputerów i innych komponentów 

z wyświetlaczem. W tych rozwiązaniach 

również przewiduje się dach nachylony 

do przodu o 30°, co ma na celu zapobieganie 

pozostawianiu przedmiotów oraz szybki 

odpływ cieczy. Dedykowane rozwiązania 

oferowane są również do ustawiania drukarek 

lub innych komponentów PC w hali 

produkcyjnej. 

Fot. 2. 

Do zastosowań zewnętrznych 

Specjalne obudowy znajdują zastosowanie 

w przypadku montażu zewnętrznego. W zależności 

od potrzeb mocowanie może być 

na ścianie lub maszcie. Wiele rozwiązań 

bazuje na koncepcji obudowy w obudowie. 

Obudowa zewnętrzna z wycięciem na dole 

i przetłoczeniami ma za zadanie przewietrzanie 

na ścianie tylnej i bocznej. 

Oferowane są również systemy jednościennych 

obudów, jedno- i dwudrzwiowych, 

Właściwy dobór szaf sterowniczych do aplikacji zapewni długą żywotność zarówno 

samych szaf, jak również urządzeń zamkniętych wewnątrz nich. 

Fot. Rittal 

które szczególnie sprawdzają się jako rozwiązania 

zewnętrzne z pasywną zabudową 

wewnętrzną lub niewielką mocą traconą. 

W konstrukcji obudowy zastosowanie 

znajduje dach z otworami wentylacyjnymi 

na całym obwodzie. 

Ponadto specjalne obudowy są przeznaczone 

dla rozwiązań w zakresie sterowania ruchem 

drogowym i telekomunikacji. 

Szafy ze sprzętem IT 

Specjalne systemy chłodzenia dobiera się 

do obudów i szaf wyposażonych w sprzęt IT. 

Nowoczesne systemy tego typu zapewniają 

maksymalną wydajność energetyczną dzięki 

technice wentylatorów EC. Na uwagę zasługuje 

mniejsza utrata ciśnienia powietrza, a co 

najważniejsze, mniejszy pobór mocy przez 

wentylatory. Nie mniej ważna jest optymalna 

zdolność do utrzymywania stałych kierunków 

poprzez dynamiczną regulację przepływu 

objętościowego wody lodowej. W niektórych 

rozwiązaniach, dzięki wykorzystaniu 

wysokiej temperatury dopływu wody, dochodzi 

do wzrostu pośredniego swobodnego 

chłodzenia a więc obniżane są koszty eksploatacji. 

Bardzo często konstrukcja systemu 

chłodzenia bazuje na kilku elementach 

zamontowanych w sposób modułowy, przez 

co można dopasować moc chłodzenia do rzeczywistego 

zapotrzebowania na chłód. 



29

ozdzielnice 

i obudowy 

Nowe obudowy z tworzywa 

w marce IDEAL TS by Kanlux - KDB 

W marce Ideal TS stale rozszerzamy ofertę produktów. W ramach uzupełniania obudów KDB 

wprowadzamy pierwsze trzyrzędowe obudowy z tworzywa – KDB-F54. 

PROMOCJA 

Każda rozdzielnica ma trzy rzędy, z których 

każdy może pomieścić 18 modułów. Do wyboru 

mamy dwa warianty. W modelu wyposażonym 

w szyny DIN KDB-F54P (do zabudowy 

aparatury modułowej) pomieścimy 54 

moduły. Drugi dostępny model, to wersja hybrydowa 

rozdzielnicy – KDB-F54P-M. Tutaj 

mamy jeden rząd z szyną DIN pod aparaturę 

modułową, a pozostałe dwa rzędy, wydzielone 

z przestrzeni rozdzielnicy,dedykowane 

są pod zabudowę osprzętu multimedialnego, 

takiego jak: switche, routery, rozdzielacze 

czy przyłącza sygnałów niskonapięciowych. 

Obie obudowy mogą być użyte w projektowaniu 

zarówno aplikacji administracyjnych 

jak i apartamentowych, ze szczególnym 

wskazaniem na budynki wielomieszkaniowe. 

Rozdzielnica KDB-F54 dostępna jest 

w wersji zabudowy podtynkowej. Wykonana 

w całości z tworzywa zapewnia II klasę izolacji. 

Drzwi rozdzielnicy są w kolorze białym 

i wyposażone są w zamek na klucz. 

Podstawowe parametry obudów KDB: 

• Kolor: biały 

• Kolor drzwi: biały 

• Miejsce montażu: do wbudowania w ścianę 

• Głębokość [mm]: 145 

• Szerokość [mm]: 435 

• Wysokość [mm]: 605 

• Napięcie znamionowe [V]: 230/400 AC 

• Częstotliwość znamionowa [Hz]: 50/60 

• Klasa ochronności przed porażeniem elektrycznym: II 

• Materiał: tworzywo sztuczne 

• Liczba modułów: 54 

• odporność temperaturowa [°C]: 650 

• Prąd znamionowy [A]: 63 

• Stopień IP: 30 

Zaznaczyć trzeba, iż część multimedialna rozdzielnicy 

przystosowana jest do zabudowy 

komponentów multimedialnych dzięki płycie 

montażowej oraz uchwytowi pod urządzenia 

typu router/switch. Dodatkowo na wyposażeniu 

rozdzielnicy znajduje się gniazdo wtyczkowe 

z bolcem (francuskie) do ewentualnego 

zasilania wspomnianych urządzeń. 

Obydwie rozdzielnice wyposażone są w zaciski 

N/PE z ochroną przed dotykiem bezpośrednim 

(IP2x). 

Dodatkową funkcjonalnością obydwu rozdzielnic 

jest montaż i demontaż pokryw 

aparatury modułowej, który odbywa się 

bez narzędzi. 

KDB-F54 

KDB-F54P 

Rozdzielnica multimedialna KDB-F54P-M 

to także rozwianie podtynkowe. Jest ona 

połączeniem rozdzielnicy elektrycznej oraz 

teletechnicznej. Jest to nasza odpowiedź 

na wymagania, które zalecają zasilanie każdej 

jednostki mieszkaniowej z pojedynczej 

rozdzielnicy multimedialnej. Zabudowane 

w rozdzielnicy KDB-F54P-M jednostki 

do transmisji danych mogą być zarówno aktywne 

jak i pasywne. 

KDB-F54P-M 

Wykonanie tego elementu z bardzo mocnego 

tworzywa poliwęglanowego (PC) i specjalne 

zatrzaski umożliwiają zdejmowanie i zakładanie 

pokryw wielokrotnie w szybki sposób i jednocześnie 

zapewniają jej bezawaryjność. 

www.kanlux.pl 

www.ideal-ts.pl 


www.ideal-ts.pl 

Idealne 

rozdzielnice 

multimedialne 

KDB 

KDB-F54P-M 

KDB-F54P

ozdzielnice 

i obudowy 

Rozdzielnice multimedialne 

Instalacje montowane w nowoczesnych budynkach odpowiadają nie tylko za dostarczanie 

energii elektrycznej. Coraz częściej uwzględnia się bowiem obwody niskonapięciowe, sterujące 

i multimedialne, będące elementem chociażby systemów klasy BMS. Wszystkie te instalacje – 

elektryczne i teletechniczne, muszą być przejrzyste i bezpieczne. Za ich integrację odpowiadają 

nowoczesne rozdzielnice. 

Stąd też wybierając rozdzielnicę brany jest 

pod uwagę przede wszystkim stopień rozbudowy 

instalacji oraz rezerwa pozostawiona 

na ewentualną rozbudowę aparatury. Oferowane 

na rynku rozdzielnice są przystosowane 

do montażu pod- lub natynkowego. Istotną 

rolę odgrywa uniwersalność rozdzielnicy, co 

pozwala na dystrybucję zarówno energii elektrycznej 

jak i sygnałów teletechnicznych. 

Uniwersalność zastosowania 

To właśnie uniwersalna konstrukcja rozdzielnic 

pozwala na łączenie instalacji zasilającej, 

obwodów systemu budynku inteligentnego 

oraz multimediów. Ważna jest 

odpowiednia głębokość pozwalająca na zamontowanie 

większości liczników energii 

elektrycznej. Istotną rolę odgrywa łatwa obsługa 

instalacji. Płyta montażowa umożliwia 

zamontowanie wielu urządzeń takich jak 

switche, wzmacniacze, routery, sterowniki 

itp. Tym sposobem wszystkie urządzenia 

pracujące w ramach systemu mogą być zainstalowane 

w jednej obudowie. Specjalny 

mostek, który zwiera obwody zasilające, 

pozwala na szybką wymianę licznika nawet 

w czasie gdy instalacja jest obciążona. Z kolei 

dzięki listwie zaciskowej można modernizować 

istniejące instalacje licznikowe 

z pomiarem bezpośrednim do 100 A. 

Rozdzielnice uniwersalne wyposaża się 

w szereg akcesoriów takich jaki chociażby 

pokrywy. Przydadzą się również akcesoria 

pozwalające osłonić i zaplombować listwy. 

Konstrukcja listwy zapewnia bezpieczną 

obsługę bezpośrednią eliminując ryzyko dotknięcia 

elementów, na których jest napięcie. 

Istotną rolę odgrywa znacznik do pozycjonowania 

montażu listwy na płycie montażowej. 

Przy montażu wykorzystuje się również prefabrykowane 

bolce łączeniowe. Z kolei bolce 

tłoczne mogą być użyte do łączenia licznika 

energii z listwą zaciskową. Trwałe połączenie 

jest zapewnione dzięki posrebrzanym stykom. 

Wnętrze rozdzielnicy można łatwo dopasować 

do wymagań aplikacyjnych. Pozwala 

na to stalowa, perforowana płyta montażowa. 

Z kolei specjalna szyna nośna połączona 

z przewodem ochronnym pozwala na montaż 

aparatury. 

Cechy rozdzielnic multimedialnych 

W nowoczesnych rozdzielnicach stawia się 

na komfort montażu oraz bezpieczeństwo 

podczas obsługi urządzeń. Układ wewnętrzny 

rozdzielnicy pozwala dobrać odpowiednie 

odległości pomiędzy szynami montażowymi. 

Montaż odbywa się w jednej z dwóch pozycji 

w ramie. Z kolei regulacja położenia szyny 

DIN jest wykonywana bezpośrednio w obudowie, 

a także po wyjęciu ramy z obudowy. 

Takie rozwiązanie umożliwia dowolne zagospodarowanie 

wnętrza z gwarancją łatwego 

montażu okablowania i urządzeń. 

Wnętrze rozdzielnicy ma specjalne miejsce 

do montażu koryta kablowego. Wykorzystuje 

się do tego zaczep w szparach. W niektórych 

rozdzielnicach zastosowanie znajdują 

odpowiednie systemy połączeń po to aby 

umożliwić montaż w różnych pozycjach. 

Konstrukcja zawiasów pozwala otworzyć 

drzwiczki pod kątem powyżej 180° aż do kra- 

Fot. Eaton 

Fot. ETI Polam 

Fot. Schneider Electric 

Fot 1. 

Wnętrze rozdzielnicy można łatwo dopasować 

do wymagań aplikacyjnych. 

Fot 2. 

Zgodnie z wymaganiami prawa 

instalacje telekomunikacyjne w budynkach 

mieszkalnych wielorodzinnych 

oraz użyteczności publicznej 

powinny zapewnić świadczenie 

usług telekomunikacyjnych wraz 

z możliwością podłączenia do publicznej 

sieci telekomunikacyjnej. 

Fot 3. 

Rozdzielnice multimedialne umożliwiają 

komfortowy montaż wszelkich 

urządzeń niezwiązanych z rozdziałem 

energii jak centralki alarmowe, 

modemy, routery czy gniazda RJ45. 


ozdzielnice 

i obudowy 

Fot 4. 

Perforowana płyta montażowa 

pozwala na swobodny montaż 

urządzeń we wnętrzu obudowy. 


wędzi ściany. Zyskuje się przy tym zabezpieczenie 

przed wypadnięciem drzwiczek i zniszczeniem 

w efekcie przypadkowego uderzenia. 

Drzwiczki są otwierane za pomocą klamki, 

co daje gwarancję szczelnego i dokładnego 

zamknięcia. W razie potrzeby zastosowanie 

może znaleźć zamek patentowy. 

Ramę można wyciągać ułatwiając w ten sposób 

montaż okablowania. Z kolei po odwróceniu 

ramki przestrzeń rozdzielnicy może być 

precyzyjnie dopasowana do potrzeb konkretnej 

instalacji. Panel wyciąga się chociażby 

podczas serwisowania i konserwacji. Jeżeli 

planowane jest połączenie rozdzielnic w pionie 

lub w poziomie to wykorzystuje się specjalne 

zestawy łączeniowe. Tylna ścianka ma 

wgłębienie służące do montażu listwy zbiorczej 

lub korytka kablowego. 

Fot 5. 

Fot. ETI Polam Fot. Eaton 

W nowoczesnych rozdzielnicach stawia 

się na komfort montażu oraz bezpieczeństwo 

podczas obsługi urządzeń. 

System Rack 

Rozbudowane instalacje RTV, CCTV 

oraz LAN bardzo często bazują na systemach 

typu RACK. Zapewnia to estetykę, 

funkcjonalność oraz ochronę przed działaniem 

czynników zewnętrznych. Pamiętać 

przy tym należy, że w systemie RACK 

wykorzystuje się specjalne urządzenia 

i podzespoły w obudowach wykonanych 

w standardzie 19”. Urządzenia tego typu to 

przede wszystkim modulatory, rejestratory, 

multiswitche i wzmacniacze RTV-SAT. 

Szafy mogą być wyposażone w specjalne 

wkładane półki. Jeżeli aplikacja tego wymaga 

to szafy Rack wyposaża się w wentylatory 

wymuszające przepływ powietrza. 

Konieczne są przy tym otwory wentylacyjne 

o odpowiednich rozmiarach. 

Fot 6. 

Wybierając konkretny model rozdzielnicy 

warto zadbać o jej kartę 

katalogową ponieważ zawiera ona 

wszystkie niezbędne parametry 

mechaniczne i elektryczne. 


Oprócz tego szafy Rack mogą być wyposażone 

w urządzenia odpowiedzialne za ogrzewanie 

i monitorowanie poziomu wilgotności we 

wnętrzu szafy. Zastosowanie znajdują przy tym 

wentylatory umieszczone na dachu, przez co 

powietrze zasysane przez otwory umieszczone 

na dnie szafy jest oddawane do otoczenia za 

pomocą wentylatorów dachowych. Przepływ 

powietrza odbywa się przez podwójną ścianę. 

Do sterowania pracą wentylatorów służą 

termostaty. W efekcie praca wentylatorów 

uwzględnia wartość temperatury zadanej. 

W przypadku szaf RACK z systemem ogrzewania 

niejednokrotnie wykorzystuje się dmuchawy 

grzewcze. O temperaturze jaka ma być 

we wnętrzu szafy decyduje przede wszystkim 

temperatura otoczenia, przy czym musi być 

uwzględniona kubatura szafy. Termostaty 

sterują pracą układu poprzez uruchamianie 

dmuchaw grzewczych w przypadku gdy temperatura 

spadnie poniżej określonej wartości. 

Z kolei dzięki higrostatom sterowana jest praca 

dmuchaw, po to aby w efekcie wzrostu temperatury 

obniżać poziom wilgotności. 

Fot 7. 

Oferowane na rynku rozdzielnice multimedialne to skuteczne rozwiązania, dzięki 

którym optymalizuje się instalacje pracujące w budynkach. 

Norma PN-EN 61439 

Założeniem normy PN-EN 61439 jest podwyższenie 

poziomu bezpieczeństwa obsługi 

i eksploatacji rozdzielnic uwzględniając przy 

tym docelowe miejsce montażu oraz charakter 

pracy jednostki. 

Zgodnie z normą PN-EN 61439 zakłada się 

odpowiednie obowiązki w stosunku zarówno 

do przygotowania jak i budowy rozdzielnic 

niskiego napięcia. Należy podkreślić, że za 

właściwe wykonanie gotowej rozdzielnicy 

odpowiada wykonawca. 


33

ozdzielnice 

i obudowy 


Fot. Eaton 


Fot 8. 

Dużą zaletą modeli obudów multimedialnych 

jest ich kompatybilność 

z wersjami do rozdziału energii. 

Fot 9. 

Uniwersalna konstrukcja rozdzielnic 

pozwala na łączenie instalacji 

zasilającej, obwodów systemu 

budynku inteligentnego oraz multimediów. 

Projektując i konfigurując rozdzielnicę 

rozpatruje się ją jako tzw. czarną skrzynkę 

bazującą na czterech grupach parametrów. 

To właśnie one decydują o końcowym 

kształcie i wyposażeniu rozdzielnicy. Jednak 

oprócz standardowych parametrów 

w postaci temperatury otoczenia, poziomu 

zanieczyszczeń i wilgotności bierze się pod 

uwagę ewentualne specjalne warunki pracy. 

Ważne jest zatem aby użytkownik o takich 

warunkach poinformował wykonawcę rozdzielnicy. 

Jako przykłady takich warunków 

wymienia się przede wszystkim wysoki poziom 

zanieczyszczeń lub cząstek mogących 

powodować korozję, a także skrajne temperatury, 

promienie UV czy promieniowanie 

elektromagnetyczne. Przydatny tutaj może 

okazać się arkusz pozwalający na przekazanie 

podstawowych informacji pozwalających 

na konfigurowanie rozdzielnicy. 

Współczynnik jednoczesności (RDF) 

Projektując rozdzielnicę trzeba mieć 

na uwadze parametr w postaci znamionowego 

współczynnika jednoczesności (RDF). 

Zgodnie z normą PN-EN 61439 parametr 

ten musi być podany na tabliczce znamionowej 

rozdzielnicy. W oparciu o niego 

określana jest wartość prądu znamionowego 

w jednostkach względnych przy uwzględnieniu 

nagrzewania się rozdzielnicy pod 

obciążeniem. 

Obliczając współczynnik jednoczesności 

bierze się pod uwagę m. in. ilość ciepła jaką 

emitują urządzenia, a także okablowanie 

znajdujące się we wnętrzu obudowy i szynoprzewody. 

Należy uwzględnić również 

możliwości w zakresie wymiany mocy cieplnej 

z otoczeniem. Wymiana taka w dużej 

mierze zależy od konstrukcji i powierzchni 

obudowy rozdzielnicy oraz temperatury zewnętrznej. 

Rozdzielnice 

do budynków wielorodzinnych 

W zakresie przepisów prawa trzeba mieć 

na uwadze Rozporządzenie Ministra Transportu, 

Budownictwa i Gospodarki Morskiej 

z 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1289), które 

zmieniło ustalenia względem warunków 

technicznych, jakim powinny odpowiadać 

budynki i ich usytuowanie. Stąd też zgodnie 

z nowymi wymaganiami instalacje telekomunikacyjne 

w budynkach mieszkalnych 

wielorodzinnych oraz użyteczności publicznej 

powinny zapewnić świadczenie usług 

telekomunikacyjnych wraz z możliwością 

podłączenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej. 

Ponadto wymaga się aby instalacje 

tego typu były wykonane w sposób zapewniający 

możliwość ich wymiany. Ważna 

jest przy tym odpowiednia ilość elementów 

telekomunikacyjnych. Istotną rolę odgrywa 

dodatkowa infrastruktura w postaci kabli 

antenowych z osprzętem oraz urządzeniami 

telekomunikacyjnymi. Jednak nie może być 

przy tym naruszona konstrukcja budynku. 

Oprócz tego zgodnie z rozporządzeniem 

instalacja powinna być tak prowadzona 

aby rozmieszczenie poszczególnych jej 

Fot 10. 

Wybierając rozdzielnicę należy 

wziąć pod uwagę stopień rozbudowy 

instalacji wraz z rezerwą 

pozostawioną na ewentualną 

modyfikację aparatury. 

komponentów, łącznie z rozdzielniami, 

było bezkolizyjne z innymi systemami. 

Podkreśla się konieczność stosowania 

rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo 

użytkowników, elementów sieci 

oraz budynku. Wymaga to konieczności 

stosowania urządzeń przeznaczonych 

do ochrony przed przepięciami oraz 

określonego rodzaju kabli – światłowodowe, 

teleinformatyczne, sygnałowe, 

koncentryczne itp. 

Podsumowanie 

Oferowane na rynku rozdzielnice multimedialne 

to skuteczne rozwiązania, dzięki którym 

optymalizuje się instalacje pracujące 

w budynkach. Są one punktem zbiorczym 

wszystkich instalacji jakie zastosowano 

w obiekcie budowlanym. 

Stąd też już na etapie wykonywania projektu 

trzeba szczególną uwagę poświęcić 

rozdzielnicy i zamontowanym w niej instalacjom. 

Projektując instalację i wybierając 

odpowiednią rozdzielnicę warto zadbać 

o karty katalogowe rozdzielnic jakie planuje 

się zastosować. Zawierają one bowiem 

wszystkie niezbędne parametry mechaniczne 

i elektryczne. 

n 


aparatura 

modułowa 

Przekaźniki czasowe 

Dzięki przekaźnikom czasowym można zaprogramować czas załączenia oraz czas wyłączenia 

podłączonego urządzenia. Stąd też spektrum zastosowania przekaźników czasowych obejmuje 

chociażby systemy sterowania zarówno w budownictwie jak i w instalacjach przemysłowych. 

Z kolei w przypadku gdy instalacja wymaga 

podtrzymania zasilania w określonym czasie 

to sprawdzi się przekaźnik z funkcją podtrzymania 

czasowego. Chodzi tutaj przede 

wszystkim o aplikacje takie jak układy wentylacyjne 

czy oświetleniowe. 

Oferowane na rynku przekaźniki czasowe 

mają różne obudowy. W pierwszej kolejności 

warto wspomnieć o obudowach modułu 

instalacyjnego, które mogą być wyposażone 

w wyświetlacz LED. Ponadto przekaźniki 

czasowe nabyć można w obudowach przemysłowych. 

W zależności od potrzeb dobiera się przekaźniki 

jedno- i wielofunkcyjne. Oprócz tego 

czasy mogą być nastawiane lub niezależnie 

nastawiane. W zależności od potrzeb zestyki/ 

wyjścia to: 1P, 1Z, 2P, 3P, 4P, triak, tranzystor. 

Napięcie zasilania może być uniwersalne 

lub mieć określone parametry. 

We wspomnianych już przekaźnikach jednofunkcyjnych 

przewiduje się funkcję opóźnionego 

załączania. W efekcie wraz z podaniem 

napięcia zasilającego rozpoczyna się odmierzanie 

nastawionego czasu pracy. Wraz 

z zakończeniem odmierzania czasu następuje 

przełączenie styku w odpowiednią pozycję. 

Do ponownej realizacji trybu pracy przekaźnika 

dochodzi w momencie odłączenia 

napięcia zasilającego i ponownego jego załączenia. 

Z kolei przekaźniki wielofunkcyjne mogą 

realizować kilka funkcji. Np. po załączeniu 

napięcia zasilania przekaźnik jest w stanie 

gotowości do realizowania funkcji pracy 

a na wyświetlaczu pojawi się odpowiedni 

komunikat. Po podaniu sygnału startowego 

przekaźnik rozpoczyna realizację funkcji 

a wraz zakończeniem powraca do stanu gotowości, 

czekając na kolejny sygnał startowy. 

Oprócz tego jest możliwe takie ustawienie 

przekaźnika, aby nie reagował on na kolejne 

sygnały startowe. Kolejna realizacja funkcji 

rozpocznie się po wyłączeniu i ponownym 

podłączeniu napięcia zasilającego lub zresetowaniu 

procesora. 

Realizowane funkcje 

Przekaźniki czasowe mogą realizować różne 

funkcje. Może to być np. opóźnione załączanie, 

symetryczna praca cykliczna rozpoczynająca 

się od przerwy oraz symetryczna praca 

cykliczna rozpoczynająca się od załączenia. 

Ważna jest również możliwość opóźnionego 

wyłączenia sterowanego zestykiem oraz 

jednokrotne załączenie na nastawiony czas 

z wyzwalaniem zamknięciem zestyku sterującego. 

Warto wspomnieć o funkcji opóźnionego 

załączania i wyłączania sterowanego 

zestykiem oraz praca cykliczna sterowana 

Fot. finder 

Fot. finder 

Fot. finder 

Fot. 1. 

Modułowe przekaźniki czasowe 

serii 80, to jedno- lub wielofunkcyjne 

urządzenia dostępne w sześciu 

skalach czasowych od 0,1 s do 24 h. 

Charakteryzuje je wysoka izolacja 

pomiędzy wejściem a wyjściem. 

Fot. 2. Seria 84 to modułowe przekaźniki Fot. 3. 

czasowe 16 A do wyboru w sześciu 

skalach czasowych od 0,1 s do 

10 dni. Charakteryzuje je uniwersalne 

napięcia zasilania. Dostępne 

w wykonaniu specjalnym: 2 zestyki 

z funkcją czasową lub 1 z funkcją 

czasową + 1 załączany natychmiastowo 

(po podaniu zasilania lub sygnału 

sterującego. 

Inteligentny przekaźnik czasowy, 

cyfrowy przekaźnik czasowy 16 A. 

Posiada dwa tryby programowania 

(za pomocą smartfonu wyposażonego 

w komunikację NFC lub za 

pomocą joysticka). Wielofunkcyjność 

pozwala na wykorzystanie 25 funkcji 

dostępnych na każdym kanale. 


35

aparatura 

modułowa 

Fot. bemko 

Fot. bemko 

zamykaniem zestyku sterującego i generacji 

impulsu 0,5 s po upływie określonego czasu. 

Fot. 4. 

Elektroniczny programator tygodniowy 

z wyświetlaczem LCD. 

Umożliwia ustawienie 8 programów 

z minimalnym odstępem czasowym 

wynoszącym 1 minutę. Wytrzymuje 

obciążenie do 16 A. Programator wyposażony 

jest w osiem przycisków, 

diodę sygnalizującą pracę, zaciski i 

śruby ze stali ocynowanej oraz wbudowany 

akumulator zabezpieczający 

urządzenie przed utratą ustawień 

do 14 dni. 

Fot. 5. 

Dobowy programator manualny 

do montażu na szynie DIN 35 mm. 

Posiada mechaniczna tarczę z 96 

zapadkami (jedna zapadka – 15 

minut pracy włączonego urządzenia) 

przykrytą przeźroczystą szybką 

ochronną. Urządzenie jest zabezpieczone 

przed utratą ustawień 

spowodowanych brakiem energii do 

100 godzin. Przeznaczony jest do 

użytku wewnętrznego (IP20) i pracy 

w temperaturach -10°C ~ + 50°C. 

Parametry techniczne 

Przynajmniej kilka parametrów cechuje przekaźniki 

czasowe. Przede wszystkim jest to 

liczba i rodzaj zestyków (np. 2 P), znamionowe 

obciążenie (np. 8A/250VAC) i maks. obciążenie 

(np. 2 000 VA). Parametry te określają 

właściwości obwodu wyjściowego. Z kolei 

w odniesieniu do obwodów wejściowych 

– sterujących istotną rolę odgrywa napięcie 

zasilania (np. 12-240 V AC/DC). Ważne jest 

znamionowe napięcie udarowe (4 000 V AC). 

W zakresie danych obwodów odmierzania 

czasu trzeba mieć na uwadze realizowane 

funkcje oraz zakres nastaw czasu (podzakresy 

łącznie) – np. 1s ... 100 h. Zakresy 

czasowe mogą wynosić np. 1 s, 10 s, 1 min, 

10 min, 1 h, 10 h, 100 h itp. Nastawa czasu 

może być płynna lub skokowa. Ważna jest 

dokładność podstawowa (np. ± 1 % liczona 

od końcowych wartości zakresów) oraz dokładność 

nastawieniowa (np. ± 5 % liczona 

Fot. relpol 

Fot. relpol 

Fot. relpol 

Fot. relpol 

Fot. 6. MT-W…M to wielofunkcyjny 

przekaźnik czasowy 

z niezależną regulacją 

czasów T1 i T2 oraz T3. 

Szybka nastawa czasów z 

dokładnością do 0,1 s. 

Fot. 7. Przekaźnik czasowy RPC 

-1MC-UNI posiada 14 

funkcji czasowych w tym 

funkcje STOP (S) i funkcja 

RESET (R) do wyboru w 

zależności od wymagań 

procesu. Możliwość URU- 

CHOMIENIA WYBRANEJ 

FUNKCJI bez konieczności 

ponownego włączenia 

zasilania. 

Fot. 8. RPC-2MA-UNI to wielofunkcyjny 

przekaźnik 

czasowy wyposażony 

w 8 zakresów czasowych, 

obciążenie znamionowe 

2x8A/250VAC (16 A/250 

VAC dla wersji 1P). 

Fot. 9. 

Przekaźnik czasowy 

RPC-3MD-UNI posiada 

3 zestyki przełączne 

umożliwiające sterowanie 

aż trzema niezależnymi 

urządzeniami w instalacjach 

niskiego napięcia. 

Możliwość uruchomienia 

wybranej funkcji bez 

konieczności ponownego 

włączenia zasilania. 


aparatura 

modułowa 

Jakie są trendy rozwojowe rynku przekaźników czasowych? 



Mariusz Cisek 

Menedżer Produktu 

Relpol SA 

Łatwość zastosowania przekaźników czasowych, 

ich cena w stosunku do sterowników sprawia, że 

rynek ten będzie wciąż rósł. Przekaźniki czasowe 

montowane są powszechnie w urządzeniach 

ogrzewania klimatyzacji, automatyce przemysłowej, 

w sektorze wodno-kanalizacyjnym. Zwiększone 

zapotrzebowanie na automatykę budynkową 

przy jednoczesnym dążeniu do oszczędzania 

energii elektrycznej doprowadzi do zwiększenia 

zastosowania: sterowników, przekaźników programowalnych 

i przekaźników czasowych jako 

elementów sterujących. Dla tych ostatnich silną 

stroną będzie ich niska cena oraz łatwość zastosowania 

w prostych układach. Bardzo prosto 

wyobrazić sobie układ w którym czujnik ruchu 

włącza oświetlenie a przekaźnik czasowy wyłączy 

je po zadanym, określonym czasie. Takie 

rozwiązania już dziś są powszechnie stosowane. 

Najlepszym przykładem na rozwój tej grupy 

produktów jest ilość wprowadzanych na rynek 

nowości. W ostatnich latach Relpol wprowadził 

o swojej oferty około 40 nowych typów przekaźników 

czasowych w obudowie modułowej, podzielonych 

na dwie grupy – zasilanie dedykowane 

230 V AC oraz uniwersalne 12 do 240 V AC/DC. 

Pod względem funkcji można je podzielić na: 

• wielofunkcyjne: w tej grupie na szczególną 

uwagę zasługuje przekaźnik RPC-3MD-UNI 

(przekaźnik z 3 zestykami przełącznymi), umożliwiający 

sterowanie 3 niezależnymi urządzeniami 

• jednofunkcyjne: to 3 najczęściej stosowane 

funkcje 

• dwuczasowe: 7 różnych przekaźników czasowych 

14 wykonań niezależna regulacja czasów 

T1 i T2 

• RPC-2A-UNI nietypowy przekaźnik działający 

po zaniku zasilania przy załączonym przekaźniku 

wykonawczym. 

Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze przekaźnika czasowego? 

• FUNKCJA: pierwsza podstawowa sprawa to funkcja którą musi realizować 

przekaźnik czasowy. Z doświadczenia wynika, że najczęściej 

stosowane funkcje to: opóźnione załączanie, załączanie na 

nastawiony czas, praca cykliczna. Funkcje te mają wiele pochodnych, 

wspominając tylko o możliwości zatrzymania odmierzanego 

czasu, bądź resetowania. 

• ZASILANIE: druga nie mniej ważna to zasilanie. Dzieli się ono 

na dwa typy: dedykowane dla konkretnego napięcia 24 V, 110 

V, 230 V bądź uniwersalne np. od 12 do 240 V AC/AC. 

• OBWÓD WYJŚCIOWY: mówimy tu o ilości i obciążeniu zestyków. 

Typowe rozwiązania to 1, 2, 3, lub 4 zestyki zazwyczaj przełączne. 

Obciążenie zestyków przyjmuje wartości od kilku do 16 A na 

tor. Daje to szerokie możliwości jeżeli chodzi o sterowanie innymi 

urządzeniami. 

• Obudowa: najmniej ważnym elementem jest obudowa i sposób 

montażu. Większość przekaźników czasowych pozwala 

na montaż na szynie 35 mm. W nielicznych przypadkach 

zastosowanie wybranego przekaźnika determinuje wielkość 

obudowy. W układach automatyki przemysłowej z reguły nie 

ma to znaczenia, ma duże tam gdzie stosujemy rozdzielnice 

modułowe. 

od końcowych wartości zakresów). Zwraca 

się uwagę na powtarzalność (np. ± 0,5 % lub 

± 5 ms), wpływ temperatury (np. ± 0,001 %/ 

°C) i czas regeneracji (np. 100 ms). 

Jednym z trybów pracy przekaźnika czasowego 

jest praca cykliczna rozpoczynająca 

się od przerwy przy niezależnych nastawach 

czasu. Wraz z podaniem napięcia zasilania 

rozpoczyna się odmierzanie nastawionego 

czasu. Po jego upływie przekaźnik wykonawczy 

przełącza się do pozycji załączonej 

i rozpoczyna się odmierzanie nastawionego 

czasu. Po upływie nastawionego czasu przekaźnik 

wykonawczy przełącza się do pozycji 

wyłączonej. 

Podsumowanie 

Spektrum zastosowania przekaźników czasowych 

jest bardzo szerokie. Wykorzystuje się 

je przede wszystkim w instalacjach niskiego 

napięcia takich jak chociażby systemy automatyki 

przemysłowej, systemy klasy BMS, 

a także instalacje klimatyzacji, ogrzewania 

i wentylacji. Przekaźniki czasowe są nieodzownym 

elementem systemów zabezpieczeń, 

alarmowych, sygnalizacji i oświetlenia. 

W oferowanych na rynku przekaźnikach czasowych 

ważna jest szybka nastawa czasów 

z dokładnością do 0,1 s. 

Fot. 10. 

Klatki schodowe to miejsca gdzie w najprostszych instalacjach, najczęściej wykorzystuje 

się wyłączniki czasowe. 



37

aparatura 

modułowa 

Przekaźniki RPC w automatyce 

W dzisiejszych czasach, gdy do dyspozycji mamy wiele urządzeń sterujących, nadal prostym 

i tanim rozwiązaniem w nieskomplikowanych układach automatyki domowej i przemysłowej są 

przekaźniki czasowe, które wraz z przekaźnikami elektromagnetycznymi sterują oświetleniem, 

ogrzewaniem, wentylacją oraz prostymi procesami automatyzacji. Pomimo powszechnego 

stosowania sterowników, cena i możliwości pozwolą przekaźnikom czasowym funkcjonować 

na rynku przez wiele lat. 

PROMOCJA 

Fot. 1. Fot. 2. 

Przekaźnik czasowy RPC 1E UNI. 

Naturalnym miejscem, gdzie można zastosować 

przekaźniki czasowe jest automatyka. 

Przekaźniki tego typu mogą być przykładowo 

dodatkowym zabezpieczeniem pieca 

do wypalania gliny, gdzie uchronią urządzenie 

przed długą niekontrolowaną pracą. 

Podczas pracy pieca może zdarzyć się, 

że zapomnimy go wyłączyć, aby nie dopuścić 

do powstania takiej sytuacji w prosty sposób 

można tego uniknąć. Przekaźnik po włączeniu 

zaczyna odmierzać nastawiony czas, 

a po skończeniu wyłącza piec chroniąc go 

przed niepożądaną długą pracą. W tym przypadku 

stosujemy przekaźnik czasowy RPC- 

1MB-UNI z funkcją Wu – załączenie na nastawiony 

czas. Ustawiając czas pracy mamy 

Przekaźnik czasowy RPC-1MB-UNI. 

dodatkowe zabezpieczenie, że piec zostanie 

wyłączony o odpowiedniej porze. 

Przekaźnik czasowy RPC-1IP-UNI można np. 

zastosować w urządzeniu mieszającym dwie 

substancje sypkie. Realizując zadanie połączenia 

obu substancji w różnych proporcjach 

możemy wykorzystać przekaźnik czasowy 

do sterowania dodawaniem substancji. Przy 

pomocy przekaźnika czasowego RPC-1IP- 

UNI zsyp pierwszy otwiera się np. na czas 

3 sekund, a zsyp drugi otwiera się na 7 sekund. 

Mamy możliwość podania dwóch różnych 

wielkości substancji. Po zasypaniu pojemnika 

następuje dalszy cykl. Przekaźnik RPC-1IP- 

-UNI pozwala na ustawienie dwóch wartości 

niezależnych czasu T1 i czasu T2 w szerokim 

zakresie od 0,1s do 10 dni. Zastosowanie przekaźnika 

ułatwia uniwersalne napięcie sterujące 

od 12 do 240 V AC/DC. 

Innym przykładem może być zastosowanie 

przekaźnika czasowego do pracy z pływakiem 

przepompowującym nadmiar deszczówki 

ze zbiornika. Mając zastosowaną 

pompę z pływakiem w studni jesteśmy narażeni 

na niekontrolowane włączanie/przełączanie 

spowodowane pracą pływaka. Stosując 

przekaźnik RPC-1E-UNI z funkcja 

E – opóźnionego załączenia opóźniamy odbiór 

informacji z zestyku przełączającego, a tym 

samym zapobiegamy szybkim niekontrolowanym 

przełączaniom pompy. Pozwala to zwiększyć 

niezawodność pracy urządzeń poprzez 

zmniejszenie ilości krótkich uruchomień. Aplikacja 

ta ma zastosowanie szczególnie w procesie 

automatyki domowej. 

Przekaźniki czasowe możemy też stosować 

w chłodnictwie i klimatyzacji. Gdy mamy halę 

produkcyjną lub magazyn możemy w prosty 

sposób realizować odłączenie klimatyzacji 

przy otwartych drzwiach. Informację uzyskujemy 

z czujników, z którymi współpracuje 

przekaźnik czasowy. Sygnał o otwartych 

drzwiach będzie wysłany z opóźnieniem realizowanym 

przez przekaźnik czasowy. W tym 


aparatura 

modułowa 

Fot. 3. Funkcja E RPC. Fot. 4. Funkcja SD RPC. Fot. 5. Funkcja Wu RPC. 

Cechy przekaźników 

czasowych serii RPC: 

• styki AgSnO2 odpowiednie 

do pracy z obciążeniami 

indukcyjnymi 

• 8 zakresów czasowych 

od 1s do 10 dni 

• płynna nastawa czasowa 

od 0,1 s do 1 x zakres 

czasowy 

• uniwersalne napięcie wejściowe 

i napięcie sterowania 

od 12 do 240 V AC/DC 

oraz 230 V AC 

• niski pobór mocy wpływający 

na oszczędność 

energii elektrycznej 

• podwójny zaczep zapewnia 

wygodny montaż na szynie 

35 mm 

• obudowa instalacyjna 

szerokości 17,5 mm 

• 36 typów przekaźników 

• 40 funkcji czasowych 

przypadku możemy zastosować przekaźnik 

czasowy RPC-2MA-UNI z funkcja czasową 

Wu – jednokrotne załączenie na nastawiony 

czas, wyzwalane zamknięciem zestyku sterującego 

S. Przekaźnik czasowy ma dwa styki, 

z których jeden możemy wykorzystać do przekazania 

informacji do urządzeń klimatyzacyjnych, 

a drugi do syreny informującej, że drzwi 

są otwarte zbyt długi czas. 

Inne zastosowanie przekaźników czasowych 

w automatyce ma przekaźnik RPC-2SD-UNI 

przeznaczony jest do układów rozruchowych 

gwiazda-trójkąt. Przekaźnik ten ma obudowę 

instalacyjną o szerokości 17,5 mm oraz uniwersalne 

napięcie zasilania od 12 do 240 VAC/ 

DC. Dedykowany jest do układów rozruchowych 

silników, aby przy jego pomocy obniżyć 

prąd rozruchowy silnika. Przekaźnik ten działa 

w następujący sposób: po włączeniu napięcia 

zasilania następuje zamknięcie zestyku 1 

(gwiazdy) przekaźnika na czas T1. Zestyk 1 

uruchamia stycznik zasilający silnik z uzwojeniem 

połączonym w gwiazdę (T1 – czas rozruchu 

silnika). Po upływie czasu T1 zestyk 1 

przekaźnika zostaje otwarty i rozpoczyna się 

odmierzanie zwłoki czasowej T2, po upływie 

której następuje zamknięcie zestyku 2 przekaźnika 

uruchamiającego stycznik zasilający 

silnik z uzwojeniem połączonym w trójkąt. 

Zastosowanie taniego i prostego przekaźnika 

czasowego daje potencjalnie duże możliwości. 

Fot. 6. 

Przekaźnik czasowy RPC-2MA-UNI. 

Fot. 7. 

Przekaźnik czasowy RPC-2SD-UNI. 

www.relpol.pl 


39

PRZEGLĄD 


Wyłączniki różnicowoprądowe 

Zadaniem wyłącznika różnicowoprądowego jest rozłączenie obwodu w momencie wykrycia 

różnicy między prądem do niego wpływającym, a wypływającym. 

W ten sposób zyskuje się ochronę ludzi 

przed porażeniem elektrycznym przy dotyku 

zarówno pośrednim, jak i bezpośrednim. 

Oprócz tego ograniczane są skutki uszkodzenia 

urządzeń, łącznie z możliwością wystąpienia 

pożaru. 

Fot. schrack 

Fot. bemko 

Ważnym elementem w typowym wyłączniku 

różnicowoprądowym są zestyki torów 

prądowych wraz z zamkiem i dźwignią załączającą. 

Na budowę wyłącznika RCD składa 

się również wyzwalacz różnicowoprądowy 

(najczęściej przekaźnik spolaryzowany) oraz 

przekładnik Ferrantiego, którym najczęściej 

jest pierścień ferromagnetyczny. To właśnie 

przez niego przechodzą przewody fazowe 

i przewód neutralny. Z kolei dzięki obwodowi 

testowania wyłącznika można go sprawdzić 

podczas eksploatacji. 

Należy pamiętać, że wyłącznik różnicowoprądowy 

znajduje zastosowanie jako 

ochrona dodatkowa, obok „samoczynnego 

wyłączenia zasilania”, które działa w przypadku 

bezpośredniego zwarcia pomiędzy 

fazą a obudową. Wykrywane są przy tym 

znacznie mniejsze prądy upływu niż te, które 

mogłyby spowodować zadziałanie zabezpieczeń 

nadprądowych. 

Wyłączniki różnicowoprądowe są montowane 

w układach sieci TN-S oraz TN-C-S 

na odcinku z rozdzielonymi przewodami 

ochronnym PE i neutralnym N. Oprócz tego 

wyłączniki RCD montuje się w sieciach TT 

oraz nieco rzadziej w IT. 

Ważnym parametrem technicznym wyłączników 

różnicowoprądowych jest napięcie 

znamionowe. Biorąc pod uwagę zdolność 

łączenia, napięcie znamionowe wyłącznika 

nie powinno być mniejsze od napięcia znamionowego 

sieci, w której on jest zainstalowany. 

Oprócz tego wyłączniki RCD określa 

znamionowy prąd różnicowy zadziałania. 

Z kolei prąd znamionowy ciągły stanowi 

największy prąd, jakim wyłącznik może być 

obciążony długotrwale w stanie zamkniętym. 

Parametrem wyłączników różnicowoprądowych 

jest częstotliwość znamionowa, która 

Fot. eaton 

w przypadku standardowych urządzeń wynosi 

50 i/lub 60 Hz. 

Biorąc pod uwagę obciążalność zwarciową, 

wyróżniamy wyłączniki różnicowoprądowe 

bez wyzwalaczy nadprądowych (RCCB) ze 

zdolnością wyłączania wynoszącą co najmniej 

10-krotną wartość prądu znamionowego, 

ale nie mniejszą niż 500 A. Ważne jest, 

aby takie wyłączniki były dobezpieczone. Są 

też wytwarzane i stosowane wyłączniki różnicowoprądowe 

ze zintegrowanymi w jednym 

aparacie wyzwalaczami nadprądowymi 

(RCBO) o zdolności wyłączania porównywalnej 

z wyłącznikami nadprądowymi. 

Wybierając wyłącznik różnicowoprądowy, 

trzeba zwrócić uwagę na liczbę biegunów. 

Typowy wyłącznik jest w stanie przerywać 

wszystkie przewody czynne (L1, L2, L3, N). 

Stąd też oferowane i stosowane bywają wyłączniki: 

• dwubiegunowe (w obwodach jednofazowych), 

• czterobiegunowe (w obwodach trójfazowych 

z przewodem neutralnym), 

• trójbiegunowe (w obwodach trójfazowych 

bez przewodu neutralnego). 

Jest przy tym możliwe wykorzystywanie wyłączników 

czterobiegunowych w obwodach 

jednofazowych, jeżeli przewody L i N przyłączono 

w sposób zapewniający działanie 

obwodu kontrolnego. 

Typ wyzwalania (oznaczany wielkimi literami 

– AC, A, B) określa, przy jakich 

kształtach przebiegu prądu różnicowego 

Fot. doktorvolt 


PRZEGLĄD 


wyłącznik różnicowoprądowy reaguje prawidłowo. 

Wyróżnia się więc wyłączniki 

różnicowoprądowe o wyzwalaniu typu AC 

(przystosowane do działania przy prądzie 

uszkodzeniowym przemiennym) oraz wyłączniki 

różnicowoprądowe o wyzwalaniu 

typu A przystosowane do działania przy prądzie 

uszkodzeniowym przemiennym oraz 

przy prądzie uszkodzeniowym pulsującym 

jednokierunkowym, mającym dowolną biegunowość 

ze składową stałą do 6 mA. Wyłączniki 

różnicowoprądowe o wyzwalaniu 

typu B można stosować, gdy w chronionym 

obwodzie płynąć będzie prąd różnicowy 

przemienny, prąd uszkodzenioniowy pulsujący 

jednokierunkowy, mający składową 

stałą nie większą niż 6 mA oraz prąd stały 

o niewielkim tętnieniu. 

Biorąc pod uwagę czułość, wyłączniki różnicowoprądowe 

mogą być wysokoczułe 

(znamionowy prąd różnicowy: ≤ 30 mA, 

średnioczułe (znamionowy prąd różnicowy: 

30 mA-500 mA), niskoczułe (znamionowy 

prąd różnicowy: > 500 mA). Z kolei w kontekście 

opóźnienia wyzwalania rozróżnia się 

wyłączniki bezzwłoczne (bez określonego 

czasu przetrzymywania i bez dodatkowych 

oznaczeń) oraz wyłączniki krótkozwłoczne, 

które mają gwarantowany czas podtrzymania 

wynoszący co najmniej 10 ms. Wyłączniki 

tego typu znajdują zastosowanie w obwodach 

odbiorczych o dużym przejściowym 

prądzie różnicowym. Z kolei wyłączniki 

zwłoczne (selektywne) mają gwarantowany 

czas przetrzymywania wynoszący nie mniej 

niż 40 ms. Zapewniają one wybiórczość działania 

z wyłącznikami bezzwłocznymi lub 

krótkozwłocznymi. 

Trzeba pamiętać o dopuszczalnym dla danego 

aparatu zakresie temperatury otoczenia. 

Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy 

urządzenie będzie pracowało na zewnątrz 

pomieszczeń. Wynika to stąd, że warunki 

otoczenia mają duży wpływ na działanie wyłączników 

różnicowoprądowych. Tym sposobem 

– zależnie od sytuacji – zastosowanie 

znajdują wyłączniki o budowie podstawowej 

lub mrozoodpornej. 

Przegląd wyłączników różnicowoprądowych 

Producent 

Model 

Napięcie znamionowe [V] 

ETI, d.o.o. 

EFI-2 / EFI-4 

230/400 AC 

Prąd znamionowy [A] 16, 25, 40, 63, 80, 100 

Znamionowy prąd różnicowy 

[mA] 

30, 100, 300, 500 

Wytrzymałość zwarciowa [kA] 10 

Szybkość wyzwalania 

(zwłoczność) 

Bezzwłoczny 

Liczba biegunów 2, 4 

Szerokość – liczba modułów 2, 4 

Szerokość [mm] 36, 72 

Zakres przekrojów przewodów 

przyłączeniowych [mm 2 ] 

16-63 A – od 1 do 25 mm 2 

100 A – od 1 do 35 mm 2 

Temperatura pracy [°C] od -25 do 55 

Sposób montażu 

Cechy charakterystyczne 

(np. przebieg prądu, przy 

którym jest zapewnione prawidłowe 

wyzwalanie aparatu, 

opóźnienie wyzwalania) 

Na szynie TH35 

Dostępne również jako krótkozwłoczne – G/KV, 

selektywne – S, z typem wyzwalania B oraz z podwyższoną 

odpornością na udar prądowy wyładowczy (8/20) – 3kA – UT 

Na kolejnych stronach prezentujemy wybrane 

wyłączniki różnicowoprądowe dostępne 

na rynku. 

n 

Badania i certyfikaty 

Cena katalogowa netto [zł] 

Protokół z badań w OVE – Wiedeń 

certyfikat zgodności 

Cennik dostępny na stronie www.etipolam.com.pl 


41

PRZEGLĄD 



Producent BEMKO Sp. z o.o. BEMKO Sp. z o.o. 

Model N7-2-(25/40/63)-(030/100/300) N7-4-(25/40/63)-(030/100/300) 

Napięcie znamionowe [V] 240 240/415 

Prąd znamionowy [A] 25, 40, 63 25, 40, 63 


[mA] 

30, 100, 300 (typ A, typ AC) 30, 100, 300 (typ A, typ AC) 

Wytrzymałość zwarciowa [kA] 6 6 



– 

(bezzwłoczny) 

– 

(bezzwłoczny) 

Liczba biegunów 2 4 

Szerokość – liczba modułów 2 4 

Szerokość [mm] 36 72 



max. 16 max. 16 

Temperatura pracy [°C] od -25 do 40 od -25 do 40 

Sposób montażu Na szynie DIN 35 mm Na szynie DIN 35 mm 






N – biegun neutralny lewostronny; moment dokręcenia 

zacisków 3 Nm; możliwość podłączenia za pomocą szyn 

grzebieniowych; możliwość plombowania; optyczny wskaźnik 

N – biegun neutralny lewostronny; moment dokręcenia 

zacisków 3 Nm; możliwość podłączenia za pomocą szyn 

grzebieniowych; możliwość plombowania; optyczny wskaźnik 


TUV, CE, zgodność z normami PN-EN 61008-1, 

PN-EN 61008-2-1 

TUV, CE, zgodność z normami PN-EN 61008-1, 

PN-EN 61008-2-1 

Cena katalogowa netto [zł] od 75,00 od 90,20 


PRZEGLĄD 



Eaton Electric 

Eaton Electric 

CFI6-40/4/003 

FRCdM-63/4/03-S/Bfq 

230/400 AC, 50 Hz 240/415 AC, 50 Hz 

40 63 

30 300 

6kA z dobezpieczeniem 

10 z dobezpieczeniem 

Bezzwłoczny 

S, selektywny 

4 4 

4 4 

70 70 

1,5 – 35 pojedynczy 

2 x 16 wielożyłowy 

Zaciski szynowe i windowe 

1,5 – 35 pojedynczy 

2 x 16 wielożyłowy 

Zaciski szynowe i windowe 

-25 do +40 -25 do + 40 

Na szynie TS 35mm zgodnie z IEC/EN 60715 Na szynie TS 35 mm zgodnie z IEC/EN 60715 

Zaciski szynowe i windowe od góry i od dołu; dowolny kierunek zasilania; 

wyzwalanie niezależne od napięcia sieci; optyczny wskaźnik ustawienia 

zestyków; czułość na prądy ze składową stałą (ochrona komputerów 

i elektroniki); możliwość dobudowy styków pomocniczych 

Cyfrowy wyłącznik; optyczny i zdalny wskaźnik prądu upływu; wyzwalacz czuły 

na każdy rodzaj prądu różnicowego; czułość na składowe prądu różnicowego 

do 20kHz (ochrona napędów); prewencyjna ochrona i diagnostyka chronionego 

obwodu z możliwością realizacji funkcji alarmu akustycznego i/lub optycznego; 

możliwość dobudowy styków pomocniczych 

IEC/EN 61008 IEC/EN 61008; IEC/EN 62423 

Cennik dostępny na stronie www.moeller.pl 

Cennik dostępny na stronie www.moeller.pl 


43

PRZEGLĄD 



Producent SEZ Krompachy/ Dystrybutor Preis-Zone SEZ Krompachy/ Dystrybutor Preis-Zone 

Model PFI2 B16/0,03 PFB4 40/0,03 

Napięcie znamionowe [V] 230 AC 400 AC 

Prąd znamionowy [A] 16 40 


[mA] 

30 30 

Wytrzymałość zwarciowa [kA] 10 10 



Bezzwłoczny 

Bezzwłoczny 

Liczba biegunów 2 4 

Szerokość – liczba modułów 2 4 

Szerokość [mm] 2 moduły, 36 4 moduły, 72 



od 1,5 do 25 od 1,5 do 25 

Temperatura pracy [°C] od -25 do 40 od -25 do 40 

Sposób montażu Na szynie DIN (TH/TS 35) Na szynie DIN (TH/TS 35) 






Wyłącznik różnicowoprądowy z członem nadprądowym. 

Do wyboru typ AC, A lub B. 

Dostępne modele: 

– bezzwłoczne, 

– krótkozwłoczne (typ G lub K) 

– zwłoczne (selektywne – typ S) 

Wyłącznik różnicowoprądowy. 

Do wyboru typ AC, A lub B. 

Dostępne modele: 

– bezzwłoczne, 

– krótkozwłoczne (typ G lub K) 

– zwłoczne (selektywne – typ S) 


CE, VDE, ISO 14001, ISO 9001, PN-EN 61009-1, 

PN-EN 61009-2-1 

CE, VDE, ISO 14001, ISO 9001, PN-EN 61009-1, 

PN-EN 61009-2-1 

Cena katalogowa netto [zł] 59,83 zł netto 73,16 zł netto 


PRZEGLĄD 



Schrack Technik 

Schrack Technik 

Seria Amparo, model: AR002203 

Seria Amparo, model: AR004103 

230/400 230/400 

25 40 

30 30 

10 10 

Bezzwłoczny 

Bezzwłoczny 

2 4 

2 4 

Zgodnie z DIN 43880 Zgodnie z DIN 43880 

Podwójne windowe / szynowe, 1,5-25 Podwójne windowe / szynowe, 1,5-25 

-25 do +40 -25 do +40 

Zatrzaskowy na szynie TH 35 Zatrzaskowy na szynie TH 35 

Typ AC 

Odporność na udar prądowy:> 250 A (8/20 μs) 

• możliwość oszynowania 

• dowolny kierunek zasilania 

• dowolna pozycja montażu 

• możliwość podłączenia styków pomocniczych, sygnałowych 

Typ AC 

Odporność na udar prądowy: 

> 250 A (8/20 μs) 

• możliwość oszynowania 

• dowolny kierunek zasilania 

• dowolna pozycja montażu 

• możliwość podłączenia styków pomocniczych, sygnałowych 

PN-EN/IEC 61008 PN-EN/IEC 61008 

125,80 171,90 


45

kable 

i przewody 

Przewody dobrej jakości 

Odpowiednio dobrane kable i przewody zapewniają nie tylko bezpieczeństwo ale i trwałość 

instalacji elektrycznej oraz sygnałowej. Oferta rynkowa w zakresie kabli i przewodów jest 

bardzo bogata. O ich jakości decyduje przede wszystkim odpowiednia budowa i zastosowane 

materiały wykonania. 

Kable elektryczne stanowią rodzaj przewodu 

elektrycznego izolowanego, jedno- lub 

wielożyłowego, który jest otoczony wspólną 

powłoką. Zapewnia to ochronę przed 

przedostaniem się wilgoci lub innych substancji 

mogących szkodliwie działać na izolację. 

Oprócz tego powłoka zabezpiecza 

przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz 

przed porażeniem prądem elektrycznym. 

Kable znajdują zastosowanie przy trwałych 

połączeniach źródeł prądu z odbiornikami. 

Za pomocą kabli przesyłana jest energia 

elektryczna lub informacje. 

Z kolei przewody elektryczne służą do prowadzenia 

prądu elektrycznego wzdłuż określonej 

drogi. Ich materiał wykonania stanowi 

przewodnik, którym najczęściej jest 

miedź lub aluminium. Przewody wykonuje 

się w postaci drutu, linki lub szynoprzewodu. 

W liniach napowietrznych zastosowanie 

znajdują przewody bez izolacji, natomiast 

w kablach przewody są izolowane. 

Materiały wykonania przewodników 

Przewody najczęściej, podobnie jak i inne 

elementy odpowiedzialne za przewodzenie 

prądu, wykonuje się z miedzi. Zdarzają się

kable 

i przewody 

Fot. 1. ???. 

jednak przewody sygnałowe, w których materiał 

przewodzący stanowi srebro czy też 

konstant. Dawniej przewody elektryczne 

wykonywano z aluminium. 

Ważnym parametrem przewodników, w tym 

kabli, jest rezystancja. Przyczynia się ona 

do straty mocy, powodującej wydzielanie 

ciepła w wyniku czego podwyższa się temperatura 

przewodnika. Stąd też kluczową 

rolę w procesie doboru przewodu odgrywa 

tzw. gęstość prądu, czyli natężenie prądu 

w stosunku do przekroju przewodnika. 

Materiały wykonania izolacji 

Przewodniki z prądem muszą być 

od siebie oddzielone. Izolacja jest również 

uwzględniona w stosunku do elementów 

metalowych. Do tego celu najczęściej stosowany 

jest polichlorek winylu (PCW). 

Materiał ten cechuje się nie tylko dobrymi 

właściwościami termoplastycznymi 

ale również dużą wytrzymałością mechaniczną. 

Ważną zaletą polichlorku winylu 

jest odporność na działanie wielu rozpuszczalników. 

Jak wiadomo skrót PCV, 

którego powszechnie używa się w Polsce, 

jest niepoprawny zarówno logicznie jak 

i językowo. W nazewnictwie międzynarodowym 

używa się wyłącznie skrótu 

PVC – od poly(vinyl chloride). W języku 

polskim poprawny jest skrót PCW – 

od polskiego poli (chlorek winylu). PCV 

nie jest poprawnym skrótem ani od nazwy 

międzynarodowej, ani polskiej. Materiał 

ten w obrocie handlowym występuje jako 

polwinit (zmiękczony, czyli plastyfikowany 

i granulowany PCW) i polwiplast (granulat 

obuwiowy PCW). 

Jako materiał izolacyjny używana jest także 

guma, guma EP oraz guma silikonowa lub 

neopren. Izolacje z tworzyw sztucznych to 

polietylen (PE), polipropylen (PP), poliuretan 

(PUR), poliamid (nylon), PTFE oraz 

FEP (Teflon FEP). 

Przewody światłowodowe 

W nowoczesnych systemach wymiany 

danych kluczową rolę odgrywają kable 

światłowodowe. W konstrukcji typowych 

kabli tego typu przewidziano pojedynczą 

luźną tubę wypełnioną żelem tiksotropowym. 

Tuba zawiera do 24-ch kolorowych 

włókien w pokryciu pierwotnym. Celem 

zwiększenia wytrzymałości dodatkowo tuba 

jest pokryta zbrojeniem z włókna szklanego. 

Ostatnią warstwę stanowi płaszcz zewnętrzny, 

wykonany z tworzywa bezhalogenowego. 

Tym sposobem zyskuje się powłokę zabezpieczającą 

przed nierozprzestrzenianiem 

płomienia. 

Wybierając odpowiedni przewód trzeba 

przede wszystkim postawić na produkt markowy 

znanego producenta. Kable i przewody 

muszą spełniać wymagania odpowiednich 

norm technicznych, co potwierdzają 

właściwe certyfikaty i aprobaty pozwalające 

na wprowadzenie do sprzedaży. Poprawność 

tych dokumentów trzeba sprawdzić 

nabywając kabel. 



47

kable 

i przewody 

Rozwiązania kablowe systemów fotowoltaicznych 

Od ogniw słonecznych do sieci 

System fotowoltaiczny, to jeden z segmentów energetyki. Umożliwia produkcję energii elektrycznej, 

bez szkodliwego wpływu na środowisko naturalne. 

PROMOCJA 

Projektując system fotowoltaiczny, w pierwszej kolejności należy 

opracować koncepcję i przyjąć założenia do celów projektowych, 

ma to istotny wpływ na koszt całego przedsięwzięcia. Należy 

oczywiście pamiętać, iż stosowanie „tanich” zamienników, 

może przynieść ogromne straty podczas eksploatowania systemu, 

już po niedługim czasie. Dlatego należy pamiętać by korzystać ze 

sprawdzonych rozwiązań renomowanych producentów. Istotnym 

elementem doboru produktów jest jego odporność na promieniowanie 

UV, jak i na ekstremalne temperatury (tutaj pamiętajmy, iż temperatura 

jaką muszą wytrzymać złącza jak i izolacja przewodów jest 

dużo wyższa od temperatury otoczenia, w którym będzie pracował. 

Te wszystkie aspekty spełnia oferta HELUKABEL ® , dając gwarancję 

na swoje produkty. 

SOLARFLEX ® - X H1Z2Z2 – K1500 V DC, EN50618 

Podwójnie izolowany przewód, stosowany w systemach fotowoltaicznych 

Dane techniczne Budowa Właściwości 

Zakres temperatur 

• od -40°C do +90°C 

• max. temperatura na 

żyle +120°C 

Napięcie nominalne 

• AC 1,0/1,0 kV 

• miedziana żyła pobielana 

wg DIN VDE 

0295 

• cl.5, cienki drut, IEC 

60228 kl.5 

• 1 Izolacja żyły ze specjalnego 

• DC 1,5/1,5 kV 

usieciowa- 

Napięcie testu 

• AC 6,5 kV 

nego związku 

• 2 Izolacja żyły ze specjalnego 

Minimalny promień 

usieciowa- 

gięcia 

nego związku 

• ułożony na stałe 5x 

średnica kabla 

• podwójnie izolowany 

• druga klasa ochronności 

Testy 

• bezhalogenowy wg 

EN 50267, IEC 60754d 

• nierozprzestrzeniający 

płomieni wg IEC 60332- 

1-2 

• niska emisja dymu wg 

IEC 61034 

Aprobaty 

• EN 50618 

• TÜ V Rheinland 2 

PfG 1990/05.12 

• TÜ V R60115689 


kable 

i przewody 

SOLARFLEX-X H1Z2Z2-K 

W naszej ofercie dostępna jest również wersja z ochronom przeciw 

gryzoniom Szczególnie polecamy do systemów PV w obszarze 

rolniczym. Dane techniczne, struktura i właściwości, odpowiadają 

wersji standardowej. 

KABLE ŁACZENIOWE 

Uzupełnieniem rozwiązań kablowych w systemach fotowoltaicznych 

są kable przyłączeniowe do okablowania inwertera do sieci. 

Oferowane kable energetyczne dostępne są zarówno w miedzi 

jak i aluminium (NAVY – energetyczny aluminiowy, NYY 

– energetyczny miedziany). 

REKLAMA 

ROZWIĄZANIA KABLOWE 

SYSTEMÓW FOTOWOLTAICZNYCH 

SOLARFLEX®-X H1Z2Z2-K1500 V DC, EN 50618 

MONITORING SYSTEMU 

Zapewniają to kable do transmisji danych HELUKAT ® 600. 

Dzięki podwójnej powłoce z PVC, seria HELUKAT 600 ® świetnie 

nadaje się do instalacji na zewnątrz. Metalowa ochrona przed 

gryzoniami umożliwia układanie przewodów bezpośrednio 

w ziemi. 

PRZESYŁ DANYCH 

W obszarach szczególnie zagrożonych interferencją elektromagnetyczną 

przesyłanego sygnału, stosuje się przewody sygnałowe 

jak PAAR-TRONIC-Li-2YCYv. Skręcanie par zapobiega wpływom 

pola elektrycznego, a tym samym skutecznie hamuje zakłócenia. 

NARZĘDZIA MONTAŻOWE 

DO KABLI FOTOWOLTAICZNYCH 

Narzędzia ułatwiają cięcie oraz odizolowywanie kabli i przewodów. 

Zapewniają precyzję i dokładność połączeń. 

Odporne na promieniowane 

UV według EN50618 

Posiadają aprobatę 

TÜV Rheinlantd 2 PfG 1990/05.12 

Dostępne od ręki 

w magazynie w Polsce 

ZŁĄCZA PV MC4 

Kompatybilne z SOLARFLEX® -X H1Z2Z2-K 

OFERTĘ UZUPEŁNIAJĄ: 

KABLE ŁĄCZENIOWE 

- od inwentera do sieci 

KABLE DO TRANSMISJI DANYCH - bezproblemowe 

monitorowanie systemu fotowoltaicznego 

NARZĘDZIA MONTAŻOWE DO OBRÓBKI KABLI 

- do cięcia i odizolowania kabli i przewodów 

SPRAWDŹ KOD QR 

LUB ODWIEDŹ 

NASZĄ STRONĘ: 

www.sklephelukabel.pl 

NASZE PRODUKTY DOSTĘPNE SĄ OD RĘKI SKLEPIE 

INTERNETOWYM WWW.SKLEPHELUKABEL.PL 


49

kable 

i przewody 

Bezhalogenowe kable 

i przewody firmy Technokabel 

PROMOCJA 

W ostatnich latach w branży kablowej coraz częściej wykorzystuje się materiały bezhalogenowe. 

Wynika to przede wszystkim z ich zachowania w warunkach pożaru. Materiały te nie 

rozprzestrzeniają płomienia i podczas palenia nie emitują gęstych dymów, a produkty ich 

spalania są nietoksyczne i niekorozyjne. Dlatego znalazły one zastosowanie do produkcji tzw. 

kabli bezhalogenowych przeznaczonych dla budownictwa. 

Instalacje przeciwpożarowe budynków w ponad 

95% przypadków wykonuje się z kabli 

bezhalogenowych. Technokabel oferuje szeroką 

gamę kabli bezhalogenowych (szczególnie 

z podtrzymaniem funkcji w warunkach 

pożaru) przeznaczonych do systemów 

przeciwpożarowych certyfikowanych przez 

CNBOP PiB (Centrum Naukowo-Badawcze 

Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy 

Instytut Badawczy). Nowymi konstrukcjami 

w tej grupie wyrobów są: 

• kable z izolacją silikonową typu 

HDGs-W FE180 PH90/E30-E90 

300/500 V, które dzięki odpowiedniej 

budowie mogą być stosowane w strefach 

tryskaczowych, chronionych stałymi 

wodnymi urządzeniami gaśniczymi 

• kable do przekształtników częstotliwości, 

typu (N)HXCH-J-SERVO FE180 

PH90/E90 0,6/1 kV, zachowujące swoje 

funkcje w pożarze, również dopuszczone 

do stosowania w strefach tryskaczowych. 

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego 

i Rady (UE) nr 305/2011 (CPR) 

wprowadziło nowe wymagania dotyczące 

kabli i przewodów, które traktowane są 

jako wyroby budowlane. Zgodnie z nimi 

kable poddawane są ocenie w zakresie: 

dymu emitowanego podczas palenia, spadających 

kropli i korozyjności produktów 

spalania. Na jej podstawie projektant 

może dobrać odpowiedni rodzaj wyrobu 

do określonego zastosowania. Szczególnie 

wysokie wymagania stawiane są kablom 

wykorzystywanym w budynkach użyteczności 

publicznej, budynkach wysokościowych 

i wszędzie tam, gdzie występują duże 

skupiska osób, których ewakuacja w razie 

pożaru może być utrudniona i wymagać 

więcej czasu. W takich przypadkach zastosowanie 

znajdą wielożyłowe kable N2XH 

-J 0,6/1 kV o klasie B2ca-s1b,d0,a1. 

Fot. 1. 

N2XH B2ca 0,61/1 kV. 

Fot. 2. 

NHXH-J FE180 PH90/E90 0,6/1 kV. 

Fot. 3. 

NHXCH FE180 PH90/E90 0,6/1 kV. 


kable 

i przewody 

Fot. 4. 

NHXCH FE180 PH30/E30 0,6/1 kV. 

Fot. 5. 

NHXHRHX FE180 PH30/E30 0,6/1 kV. 

Fot. 6. 

(N)HXCH-J-SERVO FE180 PH90/E90 0,6/1 kV. 

Fot. 7. 

HDGs-W FE180 PH90/E30-E90. 

Podwyższone wymagania dotyczące reakcji 

na ogień stawiane są również kablom 

instalowanym w obiektach przemysłowych. 

Wymagania klasy Cca-s1a,d0,a1 

w grupie kabli przeznaczonych do instalacji 

przemysłowych spełniają: 

• wielożyłowe kable ekranowane typu 

HKSLHekwżo 300/500 V, HKSL- 

Hekw 300/500 V, HKSLHekwżo-Nr 

300/500 V, HKSLHekw-Nr 300/500 V, 

• wielożyłowe kable ekranowane typu 

HvKSLHekwżo 300/500 V, HvKSL- 

Hekw 300/500 V, HvKSLHekwżo 

-Nr 300/500 V, HvKSLHekw-Nr 

300/500 V, 

• wieloparowe kable ekranowane typu 

HKSLHekw-P 300/500 V, HKSL- 

Hekw-P-Nr 300/500 V, 

• wieloparowe kable ekranowane typu 

HvKSLHekw-P 300/500 V, HvKSL- 

Hekw-P-Nr 300/500 V. 

Do bezpiecznej instalacji teletechnicznej budynków 

mogą być zastosowane również takie 

produkty, jak: 

• bezhalogenowe przewody współosiowe 

(HWDXpek 75, HWD 75, HWL 75 

i inne) 

• bezhalogenowe skrętki komputerowe 

(UTP-H, FTP-H) 

• kable bezhalogenowe EIB-BUS-H do 

Europejskiej Magistrali Instalacyjnej 

w budynkach inteligentnych 

• kable bezhalogenowe do różnych układów 

automatyki budynków (LiHH, 

LiHCH, RD-H(St)H, PROFIBUS 

02YS(St)CH i inne). 

Kable bezhalogenowe sprawdzają się także 

w bardziej wymagających warunkach pracy. 

Przykładowo, przewody jednożyłowe SO- 

LARTECH, przeznaczone do pracy w nowoczesnych 

systemach solarnych, charakteryzują 

się podwyższoną odpornością chemiczną i niewrażliwością 

na warunki atmosferyczne. Kable 

te służą zarówno do bezpośredniego łączenia ze 

sobą poszczególnych ogniw fotowoltaicznych, 

jak i do okablowania w puszkach przyłączeniowych 

oraz połączeń z inwerterem. 

Z kolei przewody TECHNORAY, przeznaczone 

do wykonywania połączeń stałych i ruchomych 

w pojazdach taboru szynowego oraz 

komunikacji miejskiej, zostały zaprojektowane 

z myślą o sprostaniu trudnym warunkom 

eksploatacji. Zastosowanie usieciowanych 

radiacyjnie tworzyw bezhalogenowych jako 

izolacji przewodów umożliwia ciągłą pracę 

w wyższej temperaturze oraz gwarantuje podwyższoną 

odporność chemiczną. 

Firma Technokabel stale śledzi rozwój materiałów 

i dostarcza na rynek nowoczesne wyroby 

spełniające najwyższe standardy, wychodząc 

w ten sposób naprzeciw oczekiwaniom klientów. 

mgr inż. Dariusz Ziółkowski 


51

udynek 

inteligentny 

Profesjonalizm, oszczędność i komfort 

w automatyce budynkowej 

Projektowanie i realizacja instalacji elektrycznych w nowoczesnych budynkach stawia wysokie 

wymagania dotyczące poziomu wyposażenia technicznego. Stosowanie tradycyjnych technik 

instalacyjnych generuje wysokie koszty i duży nakład pracy. Zastosowanie profesjonalnych 

rozwiązań automatyki przekaźnikowej nie tylko znacząco obniża koszty budowy instalacji, 

ale również daje wymierne korzyści. Należą do nich między innymi: łatwość projektowania, 

przejrzystość prowadzenia przewodów i elastyczność przy rozbudowie. 

Stosowanie produktów Finder w automatyce 

budynkowej to ponad 65-letnia tradycja. 

Już w 1949 r. Piero Giordanino opatentował 

pierwszy przekaźnik impulsowy. Jako początek 

marki Finder uznaje się rok 1954 r., 

kiedy to powstaje pierwszy zakład produkcyjny. 

PROMOCJA 

Przekaźnik impulsowy instalacyjny 

Przekaźnik impulsowy serii 26 to sztandarowy 

produkt oferty automatyki budynkowej. 

Przekaźnik impulsowy instalacyjny 

z jednym lub dwoma zestykami o prądzie 

znamionowym 10 A pracuje w oparciu 

o technologię krzywkową dającą możliwość 

6 sekwencji pracy zestyków (zgodnie z tabelą 

Fot. 1). Każdorazowe podanie impulsu 

powoduje przejście do następnej pozycji 

sekwencji, a po wykonaniu wszystkich 

kroków, powrót do pozycji wyjściowej. 

Tabela pokazuje liczbę oraz stan styków 

w kolejnych krokach dla poszczególnych 

typów przekaźników. 

System automatyki przekaźnikowej pracujący 

w oparciu o przekaźniki serii 26 wypiera 

tradycyjne wyłączniki schodowe i krzyżowe 

dając korzyści nie tylko z ekonomicznego 

punktu widzenia, ale także z powodu 

krótszego czasu potrzebnego na wykonanie 

instalacji systemu. Duża łatwość we wprowadzaniu 

modyfikacji i realizacji rozbudowy 

to kolejne korzyści, które zadecydowały 

o jego powszechnym stosowaniu. Przekaźnik 

impulsowy serii 26 może kontrolować 

między innymi oświetlenie korytarzy hoteli, 

biur czy szpitali, a także sterować oświetleniem 

sypialni czy salonów w naszych gospodarstwach 

domowych. Oprócz przekaźnika 

impulsowego serii 26, dedykowanego 

do montażu panelowego, Finder posiada 

w swojej ofercie przekaźniki impulsowe serii 

20 do montażu na szynę DIN. 

Fot. 1. 

Elektroniczny przekaźnik impulsowy 

ze ściemniaczem 

Poprawę komfortu naszego życia z jednoczesnym 

wpływem na redukcję kosztów 

oświetlenia zagwarantuje zastosowanie 

w automatyce budynkowej ściemniaczy 

pracujących w technologii Master-Slave. 

Ściemniacze serii 15 to proste, wszechstronne 

i skuteczne rozwiązanie gwarantujące 

płynną regulację natężenia 

oświetlenia wtedy, kiedy to potrzebne. 

Ściemniacz Master wytwarza sygnał 

0-10 V, proporcjonalnie do żądanego poziomu 

oświetlenia, co w połączeniu ze 

ściemniaczem Slave, pozwala kontrolować 

napięcie dostarczane do lamp i dzięki 

temu ich jasność. Ściemniacz Master 

może kontrolować od 1 do 32 ściemniaczy 

Slave. Każdy Slave w zależności od wybranej 

metody regulacji może sterować 

innym typem lampy: lampami halogenowymi, 

ściemnialnymi lampami LED, 

ściemnialnymi świetlówkami kompaktowymi, 

transformatorami elektronicznymi 

i elektromagnetycznymi. Dla przykładu, 

jeden ściemniacz Master może kontrolować 

ściemniacz Slave sterujący lampami 

LED i w tym samym czasie drugi Slave 

sterujący halogenami i trzeci sterujący 

świetlówkami, co przedstawia Fot. 2. 

Przekaźnik impulsowy instalacyjny seria 26 i tabela sekwencji przełączania. 


udynek 

inteligentny 

Fot. 2. Zasada działania ściemniacza MASTER serii 15.10 i ściemniaczy SLAVE serii 15.11. 

Czujnik ruchu i obecności, 

aktuator przekaźnikowy 

oraz uniwersalny interfejs 

do systemów KNX 

Rozwój standardowych instalacji elektrycznych 

dla inteligentnej automatyki budynkowej 

to główna idea twórców protokołu KNX. 

Stosowanie standardu komunikacyjnego 

KNX przez wielu producentów, brak urządzenia 

centralnego oraz możliwość komunikacji 

Czujnik ruchu i obecności 

serii 18.5K.9.030.0000 

urządzeń między sobą zadecydowała o szerokim 

obszarze jego zastosowań. System i standard 

magistrali KNX pozwala na realizację 

elastycznych systemów kontroli w celu osiągnięcia 

efektywności energetycznej i komfortu 

w domach lub budynkach komercyjnych. 

W topologii systemu możemy wyróżnić 3 rodzaje 

urządzeń: sensory, aktuatory i zasilacze. 

Kompaktowy 6 stykowy aktuator do dużych 

obciążeń serii 19.6K.9.030.4300 

Technologia KNX bazuje na standardzie zasilania 

29 V DC. Zadaniem zasilaczy jest zapewnienie 

energii urządzeniom pracującym 

w magistrali. Sensory i aktuatory to elementy 

systemu KNX odpowiadające za zarządzanie 

np. światłem, roletami, ogrzewaniem, 

klimatyzacją czy systemem bezpieczeństwa. 

W ofercie firmy Finder można znaleźć szeroką 

gamę produktów pracujących w topologii 

KNX. Wśród nich należy wyróżnić: 

• Czujnik ruchu i obecności serii 

18.5K.9.030.0000 

• Kompaktowy 6 stykowy aktuator do 

dużych obciążeń serii 19.6K.9.030.4300 

• Uniwersalny interfejs KNX 2-4 wejścia 

seria 1K.02.9030 i 1K.04.9030 

Uniwersalny interfejs KNX 2-4 wejścia 

seria 1K.02.9030 i 1K.04.9030 

• y zasilanie poprzez magistralę KNX 

• y pole detekcji 64 m 2 : ruch 8x8 m, obecność 4x4 m 

• y montaż powierzchniowy lub wpuszczany w sufit 

Cechy: 

• y sygnały (telegramy) dla sterownia aktuatorami 

(oświetlenie, HVAC, itp.) 

• y sygnał (telegram) – informacja o wykryciu ruchu/ 

obecności (np. do nadrzędnego czujnika) 

• y nastawa progu jasności 

• y nastawa stopnia czułości PIR 

• y tryb Master-Slave dla zwiększenia powierzchni 

wykrywania 

• y wybieralna funkcja wyłączenia monitorowania 

progu jasności 

• y sygnalizacja poziomu oświetlenia i wykrycia ruchu 

(dla celów bezpieczeństwa, itp.) 

• y zasilanie poprzez magistralę KNX 

• y przekaźnik bistabilny zatwierdzony przez ENEC 

(Maksymalny prąd szczytowy do 120A) 

• y nominalne obciążenie lampami: 

- 230 V halogen: 2000 W 

- 230 V LED lub CFL: 400 W 

- świetlówki: 750 W 

- obciążenie silnikiem 1-fazowym: 0,5 kW 

• do montażu na szynę DIN 35 mm (EN 60715), 

70 mm szerokości 

Cechy: 

• y 6 styków wyjściowych 16 A 250 V AC, indywidualnie 

konfigurowalnych Z i R 

• y sygnalizacja stanu każdego z wyjść 

• y funkcje czasowe (ON, OFF, Miganie, Schodowy) 

• y nastawa stopnia czułości PIR 

• y niezależne funkcje logiczne i analogowe dla każdego 

z wyjść (AND, OR, XOR, PRÓG, PRZE- 

DZIAŁ) 

• y zarządzanie scenami 

• y dwa Interfejsy KNX 2-4 kanały do przełączników, 

przycisków, czujników) 

• y kompaktowy (34 x 34 x 11 mm), możliwość zamontowania 

w puszce 

• y programowalne wyjście LED do wskazywania 

stanu i synoptyki 

• y do 8 funkcji logicznych 


53

udynek 

inteligentny 

Pozostałe produkty KNX to między innymi: 

• czujnik ruchu i obecności 

(18.4K.9.030.0000) o polu detekcji 

120 m² (4×30 m) 

• uniwersalny ściemniacz z 2 niezależnymi 

kanałami (15.2K.8.230.0400) odpowiedni 

do współpracy ze ściemnianymi lampami 

LED (100W), ściemnianymi świetlówkami 

CFL oraz elektromechanicznymi 

i elektronicznymi transformatorami. 

• zasilacz sieci KNX (78.2K.1.230.3000) 

z wyjściem 30V DC – 640 mA, do montażu 

na szynie 35 mm 

Fot. 3. Aktuatory YESLY typy 13.22 i 13.S2. Fot. 4. 

Ściemniacze oświetlenia YESLY typ 15.21. 

YESLY 

– czas na komfort w Twoim domu 

Wiara, że komfortowe warunki życia dostępne 

są dla każdego to główna idea jaka przyświecała 

twórcom systemu automatyzacji budynkowej 

YESLY. System to przede wszystkim 

gwarancja prostoty, niezawodności i maksimum 

bezpieczeństwa. Jego uniwersalność daje 

szerokie spektrum sterowania urządzeniami. 

Za pomocą urządzeń wykonawczych, którymi 

są: aktuator i ściemniacz można między innymi: 

załączyć/wyłączyć oświetlenie, sterować 

roletami, kontrolować oświetlenie i regulować 

jego jasność. Przekonaj się sam jakie to proste! 

• y są kluczowymi urządzeniami do zarządzania 

domem 

• y posiadają dwa niezależnie programowalne kanały 

(2 styki zwierne 6A 230 VAC) pozwalające 

na sterowanie dwoma odbiornikami przy 

użyciu przycisków monostabilnych 

• y dzięki niezrównanej elastyczności zastosowania 

będą realizowały 20 różnorodnych funkcji 

dedykowanych do sterowania oświetleniem, 

roletami czy wentylacją 

Na czy polega 

komfort systemu YESLY? 

YESLY? To bardzo komfortowe. Już za 

pomocą jednego elementu wykonawczego 

• y eliminują efekt mrużących „żarówek” przy niskim 

poziomie jasności 

• y 1 wyjście: 100 W LED, 200 W halogen 

• y możliwość dostosowania trybów ściemniania 

przy konfiguracji urządzenia do źródła światła 

(7 funkcji, sterowanie zboczem narastającym 

i opadającym) 

• y tryb Automatyczny pozwala ściemniaczowi 

nauczyć się współpracować z danym źródłem 

oświetlenia 

• y zabezpieczenie przed przegrzaniem i zwarciem 

można sterować lampą nocną lub żyrandolem, 

a w razie potrzeb dostosować obszar 

sterowania do całego domu czy mieszkania. 

Elastyczność systemu pozwala 

Fot. 5. 

Z YESLY Twój dom rośnie razem z Tobą i dostosowuje się do Twoich potrzeb. 


udynek 

inteligentny 

na dostosowanie istniejącej instalacji 

elektrycznej unikając drogich robót, kucia 

ścian, niewygód, hałasu, brudu czy długiego 

czasu oczekiwania. 

Urządzenia połączone z YESLY wykorzystują 

najnowszą technologię Bluetooth 

Low Energy, która umożliwia przesyłanie 

dużej ilości danych przy bardzo 

niskim zużyciu energii. Bezpieczeństwo 

to nadrzędna cecha systemu zagwarantowana 

poprzez zastosowanie 128-bitowego 

szyfrowania. 

Konfiguracja i sterowanie 

to takie proste! 

Potrzeba jedynie smartfona z systemem 

Android lub IOS aby dokonać konfiguracji 

za pomocą aplikacji Finder Toolbox 

(aplikacja instalatora), a w kolejnym 

etapie użytkowania za pomocą Finder 

Yesly (aplikacja użytkownika). Poprzez 

zastosowanie Bluetooth 4.2 system daje 

możliwość sterowania wszystkim, co jest 

w zasięgu telefonu. W topologii systemu 

YESLY nie występują centralki smart 

home czy elementy pośredniczące. Realizacja 

komunikacji tylko w momencie 

wysłania polecenia pozwala na oszczędność 

zużycia energii. Użytkownik poprzez 

przesłanie wcześniej stworzonego 

planu sterowania przekazuje dostęp dla 

innych użytkowników. 

Tylko dwa elementy wykonawcze 

a ile możliwości… 

Elementy wykonawcze mogą być montowane 

w ramkach lub w puszkach elektroinstalacyjnych, 

dzięki dwóm rodzajom 

obudowy. Pierwszy z nich dostosowany 

jest do ramek typu „włoskiego” (aktuator 

typ 13.72, ściemniacz typ 15.71), a drugi 

pozwala na montaż osprzętu w puszkach 

fi 60 mm (aktuator typ 13.22, 13.S2 

i ściemniacz 15.21). 

• Aktuatory YESLY typy 13.22 i 13.S2 

(Fot. 3) 

• Ściemniacze oświetlenia YESLY typ 

15.21 (Fot. 4) 

BEYON 

– innowacyjny przycisk bluetooth 

Bezprzewodowy przycisk BEYON, to sztandarowy 

element systemu YESLY. Innowacyjność 

przycisku sprawia, że urządzenie nie wymaga 

baterii ani ładowania. Pozwala to na jeszcze 

bardziej komfortowe sterowanie urządzeniami 

sytemu YESLY. Dowolność konfiguracji daje 

szerokie spektrum kontroli, a nawet uruchamiania 

scenerii. BEYON może leżeć na stole, 

na szafce nocnej lub w kuchni. Dzięki płytce 

magnetycznej oraz taśmie samoprzylepnej 

można umieścić go na dowolnej powierzchni: 

na metalu, drewnie, szkle tak, aby był zawsze 

tam, gdzie jest potrzebny. Silikonowe nakładki 

chronią BEYON w razie upadku, a także dzięki 

różnicom kolorystycznym ułatwiają przyporządkowanie 

danego przycisku do odpowiedniego 

pomieszczenia lub funkcji. 

Łukasz Fryska 

Regionalny Kierownik 

Technczno-Handlowy 

Finder Polska Sp. z o.o. 

REKLAMA

adania 

i pomiary 

Co warto wiedzieć o detektorach gazów 

Detektory gazów są stosowane coraz częściej. Przyczynia się do tego systematycznie aktualizowane 

prawo, coraz wyższa kultura techniczna w społeczeństwie oraz zdrowy rozsądek. 

Elementem reagującym na gaz w detektorze 

jest sensor gazu. Powszechnie, w elektronicznych 

detektorach gazu, stosuje się cztery rodzaje 

sensorów: elektrochemiczne, katalityczne, 

absorpcyjne w podczerwieni (Infra-Red) oraz 

półprzewodnikowe. W wyniku oddziaływania 

gazów sensory zmieniają swoje parametry 

elektryczne, które łatwo zmierzyć. 

Sensor elektrochemiczny to rodzaj ogniwa wytwarzającego 

prąd elektryczny. Natężenie prądu 

jest proporcjonalne do stężenia gazu przenikającego 

do elektrolitu ogniwa. Dobierając 

odpowiedni elektrolit można uzyskać wysoką 

selektywność sensora. Nie 100%, bo może on 

zareagować na inne gazy o odpowiednich, zbliżonych 

do gazu mierzonego, właściwościach 

chemicznych. W trakcie pracy elektrolit się zużywa 

i to zużycie jest uzależnione od intensywności 

i czasu pracy sensora oraz stężenia gazów 

w jego otoczeniu. Producenci podają żywotność 

sensora w czystym powietrzu, a stopień 

jego zużycia można jedynie określić, stosując 

odpowiednią procedurę z użyciem mieszaniny 

wzorcowej gazu. Dlatego niezbędne jest dokonywanie 

korekt wskazań, czyli kalibracji detektorów 

zgodnie z ich instrukcją obsługi (dotyczy 

to wszystkich rodzajów sensorów). Służby ratownicze 

wykorzystujące takie detektory, dla 

bezpieczeństwa, wykonują kalibrację po każdej 

akcji, w której wystąpiło duże stężenie gazów. 

Ten rodzaj sensorów wykorzystywany jest 

głównie do detekcji gazów toksycznych. 

Działanie sensora katalitycznego oparte jest 

na wykorzystaniu egzotermicznej reakcji katalitycznego 

utleniania. Sensor zawiera element 

Fot. 1. 

Detektor DEX – stosowany w strefach 

zagrożonych wybuchem. 

Fot. gazex 

aktywny, pokryty warstwą katalizatora i bierny 

– bez katalizatora. Oba elementy, umieszczone 

w odpowiednim układzie elektronicznym, mają 

identyczną rezystancję w tej samej temperaturze. 

W przypadku pojawienia się gazu palnego 

reakcja utleniania następuje tylko na elemencie 

aktywnym. Wydzielane ciepło jest proporcjonalne 

do stężenia gazu i powoduje wzrost 

temperatury i rezystancji elementu aktywnego. 

W układzie pojawia się napięcie, które łatwo 

zmierzyć i przetworzyć na wielkość stężenia 

gazu. Sensor nie jest selektywny – reaguje 

na każdy gaz utleniający się w obecności katalizatora. 

Przy jego pomocy można mierzyć 

stężenia gazów wybuchowych do 100% dolnej 

granicy wybuchowości. 

W sensorze Infra-Red wykorzystuje się zjawisko 

pochłaniania promieniowania podczerwonego 

przez wiązania chemiczne w cząsteczkach 

gazu. Różne wiązania pochłaniają 

promieniowanie o charakterystycznej dla siebie 

długości fali. Można zmierzyć stopień pochłaniania 

promieniowania prześwietlającego komorę 

pomiarową i na tej podstawie określić 

stężenie mierzonego gazu. Ten rodzaj sensorów 

najczęściej wykorzystuje się w detektorach 

do precyzyjnego pomiaru stężeń CO 2 , metanu 

i propanu-butanu. 

W sensorze półprzewodnikowym wykorzystuje 

się zjawisko powierzchniowej adsorpcji gazu 

na elemencie pomiarowym w ściśle określonej 

temperaturze. Zaadsorbowany gaz powoduje 

zmianę rezystancji półprzewodnika, która jest 

powiązana ze stężeniem gazu w powietrzu. 

Zmiana ta jest silnie nieliniowa i z tego powodu 

te sensory wykorzystuje się w detektorach 

progowych, sygnalizujących przekroczenie 

określonych stężeń gazów wybuchowych lub 

toksycznych. Odpowiednio dobierając skład 

półprzewodnika i temperaturę pracy elementu 

pomiarowego, można uzyskać znaczną selektywność 

sensora. Najdoskonalszym sensorem 

półprzewodnikowym jest sensor tlenku węgla. 

Pracuje on w cyklach pomiarowych sterowanych 

mikroprocesorem. W zależności od rodzaju 

sensora taki cykl może trwać od kilku 

do kilkudziesięciu sekund. Dodatkowo komora 

pomiarowa osłonięta jest filtrem węglowym 

eliminującym gazy zakłócające. 

Sensory nie są doskonałe, mają swoje ograniczenia. 

Wymagana precyzja pomiaru 

i warunki panujące w obiekcie determinują 

zastosowanie odpowiednich sensorów. 

Aby, budowane w oparciu o nie, detektory 

prawidłowo działały i spełniały oczekiwania 

użytkowników, muszą być właściwie dobrane. 

Każdy sensor spełnia swoją rolę, jeżeli jest 

właściwie zastosowany. Jedne detektory służą 

do monitorowania procesu technologicznego, 

inne do badania stanowisk pracy, a jeszcze 

inne do sygnalizowania zagrożenia wybuchem 

czy sterowania wentylacją. Im bardziej 

zaawansowane technologicznie są detektory 

i skomplikowany jest system detekcji, tym 

wyższe będą koszty zakupu, montażu, obsługi 

i eksploatacji. Jeżeli nie ma potrzeby ciągłego, 

precyzyjnego pomiaru stężenia gazu i jego 

wizualizacji, a wystarczy system alarmowy 

sygnalizujący pojawienie się gazu, można 

poprzestać na detektorach progowych. Najczęściej 

takie detektory sygnalizują przekroczenie 

dwóch lub trzech progów. Tego typu 

detektory powszechnie stosuje się w budownictwie 

– domowe czujniki gazu, urządzenia 

sygnalizacyjno-odcinające w kotłowniach 

gazowych, detektory czadu w kotłowniach 

na paliwa stałe, sterowniki wentylacji w garażach, 

tunelach i parkingach. W tych zastosowaniach 

detektory reagują na stężenia co najmniej 

kilkakrotnie niższe niż niebezpieczne. 

Z powodzeniem można tu stosować detektory 

progowe z sensorami półprzewodnikowymi, 

które mają najdłuższą żywotność i długi okres 

między kolejnymi kalibracjami. 

Fot.2. 

Fot. gazex 

Moduł z sensorem półprzewodnikowym 

firmy GAZEX. 


adania 

i pomiary 

Fot. gazex 

Fot. gazex 

Fot. gazex 

Fot. 3. Moduł z sensorem infra-red. Fot. 4. Moduł z sensorem katalitycznym. 

Moduł z sensorem elektrochemicznym. 

Zdarza się, że projektanci mają problem z określeniem 

właściwej ilości detektorów i wyborem 

ich lokalizacji. W instrukcjach obsługi lub materiałach 

marketingowych podawane są „promienie 

działania” detektorów. Trzeba pamiętać, 

że są to dane przybliżone. Detektory wykrywają 

gaz w miejscu zainstalowania! Gaz dociera 

do detektora w drodze dyfuzji i musi wniknąć 

do komory pomiarowej. „Promień działania” 

detektora jest wyłącznie pomocą projektową 

Aby system detekcji gazów pracował prawidłowo muszą być spełnione 

4 podstawowe warunki: 

1. Właściwy dobór urządzeń uwzględniający warunki panujące w monitorowanym 

obiekcie oraz potrzeby użytkowników. 

Należy uwzględnić temperaturę, wilgotność, obecność gazów zakłócających pomiar, 

zakres pomiarowy, sposób wizualizacji i archiwizacji wyników, konieczność 

sterowania urządzeniami wykonawczymi, konieczność stosowania zasilania awaryjnego. 

Niezwykle ważne jest wybranie właściwego sensora. Bardzo istotne jest 

właściwe ustalenie progów alarmowych. Powinny one być na poziomie zapewniającym 

bezpieczeństwo. Zbyt nisko ustawione mogą wywoływać niepotrzebne 

alarmy i zakłócać funkcjonowanie monitorowanego obiektu. 

2. Właściwy wybór miejsc instalowania detektorów. 

Detektory wykrywają gaz w miejscu zainstalowania. Musi on wniknąć do komory 

pomiarowej. Należy wybrać miejsca najbardziej prawdopodobnego gromadzenia 

się gazu i powstania zagrożenia. Trzeba uwzględnić ciężar właściwy i współczynnik 

dyfuzji gazu, ruch powietrza w monitorowanej strefie, lokalizację otworów 

wywiewnych i nawiewnych. Bardzo istotne jest zapewnienie łatwego dostępu 

do urządzeń. 

3. Prawidłowe wykonanie instalacji systemu. 

Urządzenia muszą być połączone prawidłowo, zgodnie z instrukcją, przy użyciu 

właściwych materiałów instalacyjnych. Instalacja i okablowanie winny być wykonane 

starannie, zgodnie z przepisami i obowiązującymi zasadami. 

4. Prawidłowa, zgodna z instrukcją i zdrowym rozsądkiem eksploatacja systemu. 

Dla prawidłowego działania systemu niezbędne jest przestrzeganie zasad 

określonych w instrukcji obsługi. Należy bezwzględnie przestrzegać terminów 

kalibracji detektorów, terminów kontroli pracy systemów, terminów wymiany 

akumulatorów. Kontrole powinny być przeprowadzane zgodnie z instrukcją, 

a kalibracja wykonywana przez uprawnione laboratoria bądź uprawnione osoby 

w warunkach określonych przez producenta. 

do doboru ilości urządzeń. Wybór producenta 

urządzeń na podstawie „promienia działania” 

nie jest zatem polecanym rozwiązaniem, ponieważ 

wszystkie detektory działają podobnie 

i w rzeczywistości mają ten sam „promień 

działania”. Podawanie większego promienia 

działania urządzeń przez konkurujące firmy jest 

tylko chwytem marketingowym zachęcającym 

do zastosowania ich rozwiązań. 

Coraz częściej detektory wyposażone są w wymienny 

moduł sensora. Taki moduł zawiera 

sensor gazu i wszystkie niezbędne elementy 

elektroniczne potrzebne do jego kalibracji. 

W przypadku konieczności kalibracji użytkownik 

może we własnym zakresie wymontować 

moduł sensora i poddać go kalibracji bądź wymienić 

na inny, już skalibrowany. Operacje te 

są przeprowadzane bez konieczności demontażu 

detektora z instalacji. To unikatowe rozwiązanie 

techniczne znakomicie ułatwia i obniża 

koszty eksploatacji systemów detekcji gazów. 

Moduły sensorów wyposażone są w procesor 

i zapamiętują parametry pracy sensora takie 

jak: ilość alarmów, czas pracy w stanach alarmowych, 

ilość przekroczeń zakresów pomiarowych 

oraz ewentualne stany awaryjne. Przy kalibracji 

można prześledzić, w jakich warunkach 

pracują detektory i, w razie potrzeby, dokonać 

korekt w ustawieniach parametrów pracy systemów, 

bądź zaproponować zmianę sensorów 

na inne, bardziej odpowiednie dla konkretnych 

warunków panujących w monitorowanym 

obiekcie. W przypadku zmiany technologii 

w zakładzie pracy i zmiany rodzajów substancji 

niebezpiecznych nie trzeba wymieniać systemu 

detekcji – wystarczy wymienić moduły sensorów 

na odpowiednie do zmian, co jest rozwiązaniem 

prostszym, szybszymi tańszym. 

Krzysztof Chmielewski 

Gazex 


57

adania 

i pomiary 

Detekcja gazów w garażach 

i parkingach podziemnych 

– sterowanie wentylacją mechaniczną 

PROMOCJA 

Najczęstsze przyczyny zatrucia tlenkiem węgla to, oprócz pożarów, wadliwe instalacje wentylacyjne. 

Niebezpieczeństwo związane z nagromadzeniem toksycznych produktów spalania paliw 

silników samochodowych dotyczy garaży, parkingów podziemnych, warsztatów samochodowych 

czy stacji kontroli pojazdów i wymaga technicznego rozwiązania problemu wentylacji. 

Fot. 1. 

Konwerter Transmisji Danych KT-16, ALTER S.A. 

Obowiązujące od 2002 r. rozporządzenie 

w sprawie warunków technicznych, jakim 

powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie 

(z późniejszymi zmianami) zobowiązuje 

do nadzoru stężenia tlenku węgla 

w powietrzu oraz zastosowania wentylacji 

mechanicznej sterowanej czujnikami poziomu 

tego gazu. Dotyczy to wszystkich 

garaży i parkingów zamkniętych. Prawo 

wymaga także wykrywania gazu propanbutan, 

jeżeli w garażu istnieje możliwość 

parkowania samochodów zasilanych tym 

paliwem. Detektory gazu mają zatem za 

zadanie sterować pracą wentylacji w taki 

sposób, aby nadmiar niebezpiecznych substancji 

mógł zostać skutecznie usunięty. 

W sytuacji pojawienia się niebezpiecznego 

stężenia tlenku węgla, system detekcji powinien 

zapewnić uruchomienie mechanicznej 

wentylacji hal garażowych oraz sygnalizacji 

nadmiernego stężenia spalin. Polska 

Norma PN-EN 50545-1 z roku 2012 – Elektryczne 

przyrządy do wykrywania i pomiaru 

gazów toksycznych i palnych w garażach 

oraz tunelach określa wartości trzech 

progów alarmowych, przy których należy 

załączyć wentylację, aby usunąć nadmiar 

tlenku węgla. Wynoszą one odpowiednio: 

alarm 1 – 30 ppm, alarm 2 – 60 ppm, 

alarm 3 – 150 ppm. 


adania 

i pomiary 

Modułowy System Detekcji i Nadzoru 

– typ MSDIN 

Głowice SMARTmaxi to podstawowy 

element Modułowego Systemu Detekcji 

i Nadzoru MSDIN. Zgodnie z Polską 

Normą PN-EN 50545-1 z roku 2012 

– Elektryczne przyrządy do wykrywania 

i pomiaru gazów toksycznych i palnych 

w garażach oraz tunelach, posiadają one 

trzy progi alarmowe tlenku węgla, przy 

których należy załączyć wentylację, aby 

usunąć jego nadmiar. Progi alarmowe 

poza możliwością ustawienia wartości, 

dodatkowo posiadają możliwość ustawienia 

reakcji na wartość chwilową progu, 

średnią wartość z określonego czasu 

(1-60 minut) lub zadziałanie alarmu 

z opóźnieniem czasowym (1-5 minut). 

Urządzeniem pośredniczącym pomiędzy 

nimi a jednostką nadrzędną jest konwerter 

KT-16. Przy jego pomocy możliwa 

jest komunikacja z głowicami. Konwerter 

jest jednym z elementów systemu 

pomiarowego opartego o głowice pomiarowo-detekcyjne 

gazów. Kolejnymi 

elementami są urządzenia nadrzędne takie 

jak: systemy wizualizacji, komputery, 

sterowniki przekaźników, sterowniki 

PLC oraz inne. 

Do wejścia konwertera KT-16 można podłączyć 

do 16 głowic łączonych w sposób 

szeregowy. Wyjście konwertera wyposażone 

jest w izolowany galwanicznie, dwuprzewodowy 

interfejs RS-485 (half duplex) 

z zaimplementowanym protokołem Modbus 

RTU („slave”). Do wyjścia konwertera 

można podłączyć dowolne urządzenie nadrzędne 

(„master”) wyposażone w kompatybilne 

łącze i protokół transmisji. 

Urządzenie nadrzędne może za pośrednictwem 

konwertera odczytywać wszystkie 

Fot. 2. 

Głowica pomiarowo-detekcyjna SMARTmaxi z trzema progami alarmowymi CO, 

ALTER S.A. 

parametry podłączonych głowic, zmieniać 

niektóre z nich, a także konfigurować 

parametry pracy samego konwertera. 

Oddzielną opcją pracy konwertera jest 

możliwość podłączenia do jego wyjścia 

analogowych modułów wyjść prądowych 

4-20 mA. Moduły wyjść prądowych 

podłączane są zamiast urządzenia 

nadrzędnego (nie mogą być podłączane 

jednocześnie) i na ich wyjściach przedstawiane 

są wskazania podłączonych 

głowic. Stan transmisji od strony wejścia 

i wyjścia konwertera przedstawiany 

jest za pomocą diod LED. Dodatkowo 

system wyposażony został w układy korekcji 

wpływu czynników klimatycznych 

na parametry czujników oraz rozbudowany 

układ kontroli poprawności pracy 

każdego czujnika. 

Nieodzownym elementem systemu 

detekcji tlenku węgla i LPG są tablice 

ostrzegawcze. Informują one osoby 

przebywające w garażu lub na parkingu 

o ewentualnym zagrożeniu związanym 

z nadmiernym stężeniem CO lub LPG 

oraz konieczności opuszczenia garażu. 

Świetlne tablice ostrzegawcze zawierające 

różnego typu informacje ostrzegawcze 

(np. Nie wjeżdżać – Nadmiar spalin, 

Opuścić garaż – Nadmiar Spalin itp.), 

umieszczę się przed wjazdem do garażu 

lub przy głównych alejkach komunikacyjnych, 

którymi poruszają się samochody. 

Modułowy System Detekcji i Nadzoru typ 

MSDIN odznacza się łatwością i różnorodnością 

jego konfiguracji, dlatego znajduje 

zastosowanie zarówno w obiektach małych, 

jak i dużych, które można podzielić 

na strefy. Jest to o tyle korzystne rozwiązanie, 

że pozwala na sterowanie wentylacją 

w tych częściach garażu czy parkingu, 

w których wystąpiło zagrożenie. 

Fot. 3. 

Świetlna tablica ostrzegawcza ALTER S.A. 

System detekcji CO i LPG 

– lokalizacja głowic 

Szczególną uwagę należy zwrócić na dobór 

miejsca zamontowania głowic. Głowica powinna 

być tak umieszczona by nagromadzenia 

gazu zostały wykryte zanim powstanie 

mieszanina niebezpieczna, czyli w miejscu 

najwyższych spodziewanych nagromadzeń 

gazu lub w strumieniu wentylacyjnym 


59

adania 

i pomiary 

Modułowy system detekcji i nadzoru MSDIN 


adania 

i pomiary 

doprowadzającym gaz do czujnika z punktów najbardziej prawdopodobnych 

wypływów. 

Sposób rozmieszczenia głowic powinien uwzględniać przede wszystkim: 

• parametry fizyko-chemiczne gazu, 

• topografię pomieszczenia, 

• rodzaj wentylacji (naturalna, mechaniczna), jej niezawodność 

i możliwe zmiany natężenia i kierunku strumienia wentylacji. 

Optymalne warunki pracy i działania systemu detekcji można uzyskać 

kierując się następującymi wskazówkami przy lokalizacji głowic: 

• w przypadku tlenku węgla (CO), który jest nieco lżejszy od powietrza 

i łatwo się z nim miesza, najczęściej zaleca się umieszczanie 

głowic na wysokości 150-220 cm nad posadzką. Jeśli głowica 

montowana jest na ścianie, to musi być montowana blisko sufitu, 

na wysokości większej niż wszystkie okna i drzwi ale nie bliżej 

niż15cm od sufitu, natomiast jeżeli głowica montowana jest na 

suficie, to musi znajdować się w odległości minimum 30 cm od 

wszystkich ścian, 

• w przypadku gazu płynnego (LPG) lub, które są cięższe od powietrza, 

głowice należy umieścić możliwie nisko nad posadzką, na 

wysokości około 15-50cm od posadzki, 

• głowice można montować na ścianach, filarach, podporach lub 

wysięgnikach, 

• głowic nie należy montować w miejscach o dużym nasłonecznieniu 

oraz w pobliżu źródeł ciepła, 

• głowica nie powinna znajdować się w miejscu występowania silnych 

pól elektromagnetycznych. 

Szczegółowe zalecenia co do rozmieszczania czujników gazów wybuchowych 

można znaleźć w PN-EN 60079-29-2 (środowisko przemysłowe) 

oraz PN-EN 50244 (środowisko domowe), natomiast zalecenia 

co do rozmieszczania czujników gazów toksycznych zawarte są 

w PN-EN 45544-4 (środowisko przemysłowe) oraz PN-EN 50292 

(środowisko domowe). Rozmieszczeniem głowic pomiarowo-detekcyjnych 

powinna zająć się osoba posiadająca odpowiednią wiedzę 

i doświadczenie. 

REKLAMA 

Zalecenia i uwagi eksploatacyjne 

W celu zapewnienia bezpieczeństwa i poprawności działania systemu 

głowice powinny być utrzymywane w należytej czystości. Nie 

należy dopuszczać do zabrudzenia i zakurzenia głowic, a zwłaszcza 

części czoła czujnika, przez którą dyfunduje gaz, gdyż może 

to spowodować zmniejszenie czułości głowic, lub w skrajnych 

przypadkach, doprowadzić do całkowitej utraty zdolności metrologicznych. 

W celu uniknięcia fałszywych alarmów należy przeprowadzać okresowe 

kalibracje głowic zgodnie z zaleceniami producenta sensorów. 

ALTER S.A. 

ul. Pocztowa 13 

62-080 Tarnowo Podgórne 

tel./fax: +48 61 814 65 57, 

814 71 49, 814 62 90 

e-mail: alter@altersa.pl 

www.altersa.pl 


61

adania 

i pomiary 

PROMOCJA 

Cyfrowe Systemy Detekcji Gazu CSDG ® w praktyce 

Zagwarantowanie bezpieczeństwa ludzi to główne zadanie systemów detekcji gazu. Niezależnie 

od miejsc stosowania systemu ważna jest jego niezawodna praca oraz możliwość jej automatycznego 

monitorowania i sterowania. 

Fot. 1. 

Systemy detekcji 

czynników chłodniczych HFC 

w budynkach biurowych i hotelowych 

Zabezpieczenie instalacji klimatyzacyjnych 

w budynkach biurowych, apartamentowych 

i hotelach systemami detekcji wycieku czynników 

chłodniczych HFC jest dużym wyzwaniem 

dla firm projektowych i wykonawczych. 

Freony sklasyfikowane jako grupa 

HFC, wypierają tlen z otaczającego powietrza 

w zamkniętych pomieszczeniach o ograniczonej 

kubaturze. W przypadku wystąpienia 

nieszczelności instalacji, czynnik chłodniczy, 

jako cięższy od powietrza, będzie zalegać przy 

posadzce. 

Norma PN-EN 378-1 klasyfikuje pomieszczenia 

w zależności od sposobu ich użytkowania. 

Dla pomieszczeń kategorii A należy 

obliczyć maksymalne napełnienie instalacji 

czynnikiem chłodniczym N [kg]. Jeżeli rzeczywista 

ilość czynnika chłodniczego w instalacji, 

która w wyniku awarii może się dostać 

do rozpatrywanego pomieszczenia przekracza 

wartość N, istnieje ryzyko, że poziom tlenu 

w pomieszczeniu będzie niewystarczający. 

Aby podnieść bezpieczeństwo, pomieszczenia 

wyposażane są w detektory typu DD-62 wykrywające 

wycieki czynników chłodniczych 

z grupy HFC. 

Architektura CSDG ® oparta jest o jednostkę 

sterującą – moduł nadzorczy MDD-256/T. 

System ma strukturę logiczną podzieloną 

na grupy składające się z maksymalnie 

32 detektorów. W obrębie każdej grupy 

można realizować niezależne funkcje alarmowe 

i sterujące przy pomocy modułów 

wykonawczych – MDD-L32/T (wizualizacja 

stanów 32 detektorów), MDD-C32/T 

(32 wyjścia typu OC), MDD-R4/T (dodatkowe 

wyjścia stykowe). Moduł MDD-256/T 

może obsłużyć maksymalnie 224 detektory 

DD-62 i 21 modułów wykonawczych. 

CSDG ® jest systemem rozproszonym, w którym 

elementy połączone są przewodem FTP 

i komunikują się ze sobą cyfrowo w standardzie 

RS-485 zgodnie z protokołem Modbus 

RTU. Moduł nadzorczy MDD-256/T cyklicz- 

Schemat blokowy cyfrowego systemu detekcji czynników chłodniczych HFC. 


adania 

i pomiary 

Fot. 2. 

nie odpytuje wszystkie detektory DD-62, gromadzi 

i analizuje odebrane dane pomiarowe 

oraz steruje modułami wykonawczymi. 

Zebrane dane można zwizualizować na ekranie 

komputera przy pomocy bezpłatnej aplikacji 

MDD256 View lub udostępnić do zewnętrznych 

systemów sterująco-kontrolnych 

BMS. 

CSDG ® jest systemem uniwersalnym – można 

go swobodnie rozbudowywać, modyfikować, 

zmieniać jego funkcjonalność. Otwiera 

praktycznie nieograniczone możliwości projektowe. 

Umożliwia konfigurację zarówno 

małych systemów składających się z modułu 

MDD-256/T i kilku detektorów DD-62, które 

w przypadku wykrycia wycieku lokalnie 

zamykają zawór czynnika chłodniczego, jak 

i budowę rozległych systemów złożonych 

z kilkuset urządzeń, gdzie sterowanie zaworami 

jest realizowane centralnie przy wykorzystaniu 

modułów wykonawczych MDD-R4/T 

i/lub MDD-C32/T. 

Fot. 3. 

Schemat blokowy cyfrowego systemu detekcji gazu ziemnego lub propan-butanu. 

Schemat blokowy cyfrowego systemu detekcji CO i LPG. 

CSDG ® jako element bezpieczeństwa 

instalacji gazowej 

w obiektach przemysłowych 

CSDG ® znajdują szerokie zastosowanie 

w obiektach wielkokubaturowych. W standardowych 

rozwiązaniach opartych o moduły 

alarmowe serii MD-2, MD-4, MD-8 lub MD- 

16 każdy z detektorów komunikuje się z centralą 

za pomocą osobnego przewodu. Konieczność 

budowy rozległych tras kablowych 

w przypadku systemu detekcji z kilkunastoma 

lub kilkudziesięcioma detektorami generuje 

wysokie koszty. Magistralowa architektura 

CSDG ® eliminuje ten problem. 

CSDG ® są standardowym rozwiązaniem dla 

hal przemysłowych, w których zamontowano 

nagrzewnice lub promienniki gazowe. Zgodnie 

z wytycznymi zawartymi w Rozporządzeniu 

w sprawie warunków technicznych, jakim 

powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie 

w pomieszczeniach, w których łączna 

nominalna moc cieplna urządzeń gazowych 

przekracza 60 kW należy zastosować tzw. 

urządzenie sygnalizacyjno-odcinające dopływ 

gazu (Dz.U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi 

zmianami, Dział IV. Rozdział 7 Instalacja gazowa 

na paliwa gazowe, §158). 

Sercem systemu jest moduł sterujący MDD- 

-256/T. Za wykrywanie wycieków gazu 

odpowiedzialne są detektory DG-14/M 

(gaz ziemny) lub DG-15/M (propan/propanbutan). 

System współpracuje z zaworem lub 

zaworami MAG-3 odcinającymi dopływ 

gazu. Sygnał sterujący do zaworu przekazawany 

jest z modułu MD-X.ZA24/2. 

CSDG ® pozwala na lokalną sygnalizację 

wycieków gazu – sygnalizatory optycznoakustyczne 

SL-21 lub SL-32 zamontowane 

w miejscach wskazanych przez projektanta 

uruchamiane są za pośrednictwem modułów 

wyjść alarmowych MDD-S2. W zależności 

od potrzeb, system może być rozbudowywany 

o moduły dodatkowe: wizualizacyjny 

MDD-L32/T, wykonawcze MDD-R4/T, 

MDD-C32/T itd. 

CSDG ® w garażach podziemnych 

Konieczność stosowania systemów detekcji 

CO i LPG w garażach podziemnych opisana 

jest w Rozporządzeniu w sprawie warunków 

technicznych, jakim powinny odpowiadać 

budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 

690 z późniejszymi zmianami, Dział III. Rozdział 

10 Garaże dla samochodów osobowych, 

§ 108). System detekcji współpracuje z wentylacją 

bytową. W zależności od przyjętego 

przez projektanta rozwiązania może to być system 

wentylacji kanałowej lub strumieniowej. 

Architektura systemu oparta jest o moduł sterujący 

MDD-256/T. Za monitoring stężenia 

gazów odpowiedzialne są detekory CO typu 

DG-22.EN/M i detekory LPG typu DG-15. 

EN/M. System wentylacji uruchamiany jest 

zgodnie opracowanym przez projektanta scenariuszem 

tak, aby zapewnić odpowiednie 

parametry jakości powietrza. 

Uzupełnieniem systemów detekcji są tablice 

ostrzegawcze LED jednostronne typu TP.4s 

lub dwustronne TP-4.ds. Tablice montowane 

są wzdłuż alejek, po których poruszają się samochody, 

przed wejściem do garaży od strony 

klatek schodowych lub na zewnątrz budynku 

przy wjeździe do garażu. Tablice ostrzegawcze 

są elementem dodatkowym poprawiającym 

bezpieczeństwo użytkowania garażu 

podziemnego. 

Jolanta Dębowska 


63

adania 

i pomiary 

SELEKTYWNIE CZY TANIO? 

Podstawowe zasady punktowej detekcji 

i pomiaru gazów toksycznych i wybuchowych 

PROMOCJA 

Podstawowym elementem dowolnego systemu detekcji gazów toksycznych i wybuchowych jest 

detektor wyposażony w specjalizowany czujnik gazu. Wśród istniejących na rynku czujników 

można wyróżnić dwie główne ich grupy. Są to sensory selektywne i nieselektywne. Cecha ta ściśle 

zależy od zastosowanej metody pomiaru gazu. Jako czujniki selektywne wykorzystuje się obecnie 

najczęściej elementy elektrochemiczne lub pracujące na zasadzie absorpcji światła w zakresie fal 

podczerwonych (infrared). Grupę nieselektywną tworzą czujniki, gdzie elementem bezpośredniej 

detekcji gazu jest półprzewodnik. 

Zapewnienie właściwego systemu detekcji 

gazów w danym obiekcie, nie oznacza 

tylko instalacji detektorów i urządzeń 

uzupełniających (np. centrale, sterowniki 

zaworów, itp.). Właściwy system to pojęcie 

bardzo szerokie obejmujące m.in. 

prawidłowe wyznaczenie punktów montażu 

detektorów, sposobu jego komunikacji 

z urządzeniem nadrzędnym, algorytm 

sterowania z ewentualnym podziałem 

na strefy, ale przede wszystkim dobór detektora 

ze względu na zastosowany czujnik. 

Punkt montażu detektora oznacza 

jego umieszczenie w miejscu, w którym 

nie tylko może nastąpić ewentualny wyciek 

gazu, ale na równi ważne są własności 

fizykochemiczne tej substancji. Poza 

parametrami gazu m.in. takimi jak gęstość 

czy temperatura, niezwykle istotna jest 

także zdolność do tworzenia obłoków, 

która całkowicie uniemożliwia stosowanie 

tzw. zasady promienia zasięgu działania 

detektora, szczególnie z racji dyfuzyjnej 

metody pomiaru, na której bazuje 

większość detektorów. 

Dobór detektorów ze względu na zastosowany 

czujnik, determinuje w najwyższym 

stopniu jakość systemu, nawet przy 

prawidłowo rozmieszczonych elementach. 

Jak wspomniano na wstępie artykułu, 

do dyspozycji są czujniki selektywne 

i nieselektywne. Dla wykrywania gazów 

takich jak np. tlenek węgla, stosowanie 

tanich detektorów opartych na nieselektywnych 

czujnikach półprzewodnikowych 

powoduje degradację jakości 

całego systemu. Degradacja ta dotyczy 

zgłaszania fałszywych alarmów powodujących 

nieuzasadnione wyłączenia 

obiektu z ruchu np. blokadę funkcjonowania 

garażu lub przerwanie procesów 

produkcyjnych. Kolejnym skutkiem degradacji 

systemu przez zastosowanie 

tanich czujników półprzewodnikowych 

jest znaczne zwiększenie poboru prądu, 

co przy zainstalowaniu kilkudziesięciu, 

a często kilkuset detektorów, powoduje 

straty energii elektrycznej. Użycie selektywnych 

detektorów, gdzie wykryciu 

podlega tylko właściwy gaz, skutkuje 

uzyskaniem trudnych do przecenienia 

korzyści. 

Firma P.W. Pro-Service Sp. z o.o. znając 

dogłębnie problematykę detekcji gazów 

toksycznych i wybuchowych, zrealizowała 

bogatą paletę urządzeń rozwiązujących 

potrzeby użytkowników w zakresie 

skutecznej ochrony przed zagrożeniami 

gazowymi przez zastosowanie detektorów 

z sensorami o charakterystyce selektywnej. 

Sztandarowym przykładem takiego 

urządzenia w odniesieniu do obiektów 

garażowych jest dwugazowy detektor 

DUOmaster CO/LPG, produkowany 

przez P.W. Pro-Service Sp. z o.o. Zastosowany 

tam czujnik CO jest sensorem 

elektrochemicznym, selektywnym, a jednocześnie 

o bardzo długim czasie życia 

dochodzącym do 10 lat. P.W. Pro-Service 

Sp. z o.o. był pierwszą firmą w Europie, 

która opracowała dwugazowy detektor 

o budowie wymuszającej prawidłowy 

jego montaż przy instalacji. 

W ofercie jest również trójgazowy detektor 

o nazwie Tmaster w obudowie 

dwumodułowej. Także i w tej konstrukcji 

konsekwentnie zastosowano selektywny 

czujnik trzeciego gazu, jakim może być 

np. NO 2 . Inną oferowaną odmianą urządzenia 

Tmaster jest wersja z detekcją 

CO, LPG i CNG w obudowie trójmodułowej. 

Również i w tym wykonaniu wykrywanie 

CNG oparte jest o selektywny 

czujnik, w tym przypadku typu infrared. 

Koszt systemu to kalkulacja zakupu i jego 

eksploatacja. Ale także komfort i przede 

wszystkim bezpieczeństwo. Podsumowując 

okazuje się, że wybór selektywnego 

systemu jest wyborem najbardziej właściwym 

i to także w wymiarze ekonomicznym. 

W krótkim artykule nie sposób ująć 

wszystkich aspektów i możliwości rozwiązywania 

problemów detekcji gazów. 

Dlatego firma P.W. Pro-Service Sp. z o.o. 

udziela bezpłatnych, indywidualnych 

szkoleń i konsultacji. 


adania 

i pomiary 

Dwugazowy Garażowy Detektor „DUOmaster CO/LPG G” 

Jest to podstawowy, najczęściej stosowany typ detektora w systemach detekcji 

w garażach, parkingach podziemnych i stacjach diagnostycznych 

pojazdów. 

Detektory „DUOmaster CO/LPG G” stosuje się w stacjonarnych systemach 

detekcji tlenku węgla (CO) i propanu-butanu (LPG) poza strefami 

zagrożonymi wybuchem. 

Detektory są przeznaczone do współpracy z typowymi centralkami 

alarmowymi lub sterownikami przemysłowymi. Standardowe zasilanie 

zawiera się w granicach od 9 V do 28 V DC. W zależności od wersji 

wykonania detektory posiadają wyjścia prądowe 4-20 mA, detekcyjne 

napięciowe OC (NC lub NO) lub cyfrowe (wyjście RS485 z protokołem 

Modbus RTU). 

Do wykrywania tlenku węgla (CO) zastosowano selektywne, liniowe 

sensory elektrochemiczne, o zakresie pomiarowym 0-500 ppm i progach 

alarmowych 40/100 ppm lub 30/60/150 ppm (zgodnie z normą 

PN-EN 50545-1). 

Do wykrywania propanu-butanu (LPG) zastosowano nieselektywne, sensory 

półprzewodnikowe, o zakresie pomiarowym 0-50% DGW i progach 

alarmowych 10/30% DGW. 

Detektory posiadają sygnalizację optyczną zasilania, przekroczenia progów 

alarmowych i awarii. 

Detektor składa się z dwóch modułów: głównego (CO) i modułu LPG 

połączonych kablami. Obudowy modułów wykonane z tworzywa sztucznego 

PS, o stopniu ochrony IP-33. Do podłączenia kabli służą wpusty 

kablowe (dławice) PG11 i PG9. 

Trójgazowy Detektor „Tmaster CO/LPG/NO2 G” 

Detektory „Tmaster CO/LPG/NO2 G” stosuje się w stacjonarnych systemach 

detekcji tlenku węgla (CO), propanu-butanu (LPG) oraz dwutlenku 

azotu NO 2 , poza strefami zagrożonymi wybuchem. 

Detektory są przeznaczone do współpracy z typowymi centralkami alarmowymi 

lub sterownikami przemysłowymi. Standardowe zasilanie zawiera 

się w granicach od 9 V do 28 V DC. W zależności od wersji wykonania 

detektory posiadają wyjścia prądowe 4-20 mA, detekcyjne napięciowe OC 

(NC lub NO) lub cyfrowe (wyjście RS485 z protokołem Modbus RTU). 

Do wykrywania tlenku węgla (CO) zastosowano selektywne, liniowe 

sensory elektrochemiczne, o zakresie pomiarowym 0-500 ppm 

i progach alarmowych 40/100 ppm lub 30/60/150 ppm (zgodnie z normą 

PN-EN 50545-1). 

Do wykrywania propanu-butanu (LPG) zastosowano nieselektywne, sensory 

półprzewodnikowe, o zakresie pomiarowym 0-50% DGW i progach 

alarmowych 10/30% DGW. 

Do wykrywania dwutlenku azotu (NO2) zastosowano selektywne, liniowe 

sensory elektrochemiczne, o zakresie pomiarowym 0-20 ppm i progach 

alarmowych 3/6 ppm. 



Detektor składa się z dwóch modułów: głównego (CO) i modułu LPG/NO 2 

połączonych kablami. Obudowy modułów wykonane z tworzywa sztucznego 

PS, o stopniu ochrony IP-33. Do podłączenia kabli służą wpusty kablowe 

(dławice) PG11 i PG9. 

Główne zastosowania detektorów „Tmaster CO/LPG/NO2 G” to systemy 

detekcji w garażach, parkingach podziemnych i stacjach diagnostycznych 

pojazdów. 


65

adania 

i pomiary 

Trójgazowy Detektor „Tmaster CO/LPG/CNG G” 

Detektory „Tmaster CO/LPG/CNG G” stosuje się w stacjonarnych systemach 

detekcji tlenku węgla (CO), propanu-butanu (LPG) oraz metanu CH4 

(CNG), poza strefami zagrożonymi wybuchem. 

Detektory są przeznaczone do współpracy z typowymi centralkami 

alarmowymi lub sterownikami przemysłowymi. Standardowe zasilanie 

zawiera się w granicach od 9 V do 28 V DC. W zależności od wersji 

wykonania detektory posiadają wyjścia prądowe 4-20 mA, detekcyjne 

napięciowe (NC lub NO) lub cyfrowe (wyjście RS485 z protokołem 

Modbus RTU). 

Do wykrywania tlenku węgla (CO) zastosowano selektywne, liniowe sensory 

elektrochemiczne, o zakresie pomiarowym 0-500 ppm i progach alarmowych 

40/100 ppm lub 30/60/150 ppm (zgodnie z normą PN-EN 50545-1). 

Do wykrywania propanu-butanu (LPG) i metanu (CNG) zastosowano nieselektywne, 

sensory półprzewodnikowe, o zakresie pomiarowym 0-50% DGW 

i progach alarmowych 10/30% DGW. 



Detektor składa się z trzech modułów: głównego (CNG), modułu CO i modułu 

LPG połączonych kablami. Obudowy modułów wykonane z tworzywa 

sztucznego PS, o stopniu ochrony IP-33. Do podłączenia kabli służą 

wpusty kablowe (dławice) PG11 i PG9. 

Główne zastosowania detektorów „Tmaster CO/LPG/CNG G” to systemy detekcji 

w garażach, parkingach podziemnych i stacjach diagnostycznych pojazdów. 

Programowalny Kontroler Detekcji „DINster 3xRS” 

Programowalny kontroler detekcji gazów typu DINster® 3xRS jest 

urządzeniem stacjonarnym, przeznaczonym do kontroli stanów detektorów, 

wizualizacji tych stanów oraz autonomicznego sterowania 

urządzeniami zewnętrznymi. 

Kontroler „DINster® 3xRS” służy do współpracy z maksimum 32 

detektorami o wyjściach RS485 (z protokołem Modbus RTU). 

Konfigurowalne (programowo) wejścia, wyjścia przekaźnikowe 

i napięciowe umożliwiają realizacje dowolnych funkcji sterowniczych, 

sygnalizacyjnych i alarmowych. 

Dzięki wbudowanemu zegarowi czasu rzeczywistego 

udostępniono m.in. takie funkcje 

jak okresowe przewietrzanie garażu czy 

rejestracja zdarzeń. 

Urządzenie może być rozbudowywane przez 

dodatkowe moduły, np. 12-przekaźnikowe. 

Do kontrolera można podłączyć od jednego 

do trzydziestu dwóch detektorów - detektory 

o adresach 1…32. 

Zasilanie 12 lub V DC. 

Wszystkie informacje użytkowe i programowania 

obrazowane są na wyświetlaczu 

o rozmiarach: 2 linie po 16 znaków alfanumerycznych. 

Urządzenie wyposażone jest 

w 4-ro przyciskową klawiaturę. Standardowo 

zainstalowany jest również sygnalizator 

akustyczny wewnątrz urządzenia. 

Rodzaje wyjść: przekaźnikowe (6 przekaźników, 

ze stykami NO/NC, o funkcjach programowalnych), 

wyjście RS485 (z protokołem Modbus RTU). 

Funkcje sterownicze: 

• przekroczenie progów alarmowych detektorów : Al1/Al2/Al3 

(dla CO), Al1/Al2 (dla LPG) 

• awaria detektorów 

• okresowe przewietrzanie garażu 

• rejestracja zdarzeń 

Obudowa na szynę DIN T35. 


adania 

i pomiary 

Skalowalna jednostka centralna „modularPAG” 

Skalowalna jednostka centralna (centrala) typu modularPAG jest urządzeniem 

stacjonarnym, przeznaczonym do kontroli stanu czujników gazowych, 

wizualizacji tych stanów oraz autonomicznego sterowania urządzeniami 

zewnętrznymi. W skład urządzeń zewnętrzach mogą wchodzić 

np. sygnalizatory optyczne, sygnalizatory dźwiękowe, zawory sterowane, 

wentylatory itp. 

Skalowalną jednostkę centralną typu modularPAG® zaprojektowano 

i wykonano jako konstrukcję modularną. Dzięki modułowej budowie 

można w sposób naturalny dostosowywać wielkość centrali (ilość obsługiwanych 

kanałów kontrolno-sterujących) do specyficznych wymagań 

klienta. Niezależnie od tego zainstalowane i użytkowane urządzenie 

można w nieskomplikowany sposób rozszerzać stosownie do ewentualnie 

zwiększających się potrzeb. 

Centrala modularPAG® składa się z następujących modułów: 

• Moduł procesora głównego, wyświetlacza SVGA i portów RS485 

• Moduł przekaźnikowy 

• Moduł wejść analogowych 4-20 mA 

• Zasilacz buforowy 

• Podtrzymanie akumulatorowe 

Moduł procesora głównego jest nadrzędnym elementem systemu 

i służy do nadzorowania pracy całego urządzenia. Zawiera właściwą 

konfigurację ze względu na kontrolowany obiekt. Moduł ten umożliwia 

również komunikację z komputerem dla programowania urządzenia 

jak też dla zewnętrznej, globalnej wizualizacji za pomocą programu 

PAG®view. Standardowym wyposażeniem tego modułu jest 

obsługa monitora w standardzie SVGA 1280x1024 i 4 kanały komunikacyjne 

RS485, które mogą być wykorzystane jako koncentrator 

sieci czujników opartych o standard RS485 i komunikujących się za 

pośrednictwem protokołu Modbus RTU. 

Moduł wejść analogowych 4-20 mA umożliwia podłączenie 12 detektorów 

z wyjściem prądowym. 

Moduł przekaźnikowy umożliwia podłączenie sterowanych urządzeń zewnętrznych. 

Na zewnątrz modułu wyprowadzonych jest 12 styków typu 

NO/NC o obciążalności 3 A/250 V. 

Zasilacz buforowy jest głównym elementem zasilającym system modularPAG®. 

Pozwala na efektywną gospodarkę zasobami energii, również 

Tablica ostrzegawcza LED „TOL” 

Tablice ostrzegawcze z podświetlaniem LED przeznaczone są 

do stosowania jako optyczno-akustyczne elementy ostrzegawczo-informacyjne 

w stacjonarnych systemach pomiaru lub detekcji 

gazów oraz par cieczy palnych, poza strefami zagrożonymi 

wybuchem. 

Podstawowe parametry techniczne: 

• napięcie zasilania: 12 V DC, dopuszczalne 12-14 V DC 

• pobór prądu maks.: 350 mA 

• wersje tablic: 

w przypadku zaniku zasilania sieciowego. Jego rozbudowana automatyka 

(także ze względu na warunki temperaturowe otoczenia) czuwa nad 

prawidłowym stanem utrzymania akumulatora awaryjnego. 

Podtrzymanie akumulatorowe współpracuje z omówionym wyżej zasilaczem 

buforowym. Jest magazynem energii wystarczającej na pracę 

systemu oraz awaryjne zamknięcie zaworu głównego instalacji gazowej 

w przypadku przerwy w zasilaniu z sieci energetycznej 230 V. 

Rodzaj i ilość zastosowanych modułów determinowana jest ze względu 

na ilość zastosowanych czujników, ilość zewnętrznych sygnalizatorów, 

lub innych urządzeń. 

Moduły umieszczone są w obudowach wykonanych z tworzywa sztucznego 

ABS. 

Centrale montowane są w standardowych metalowych szafkach instalacyjnych. 

Dla central standardowych stosowane są szafy o wymiarach: 600 mm x 

600 mm x 250 mm. Dla urządzeń o większej zabudowie wewnętrznej, 

stosowane są szafy instalacyjne o wymiarach: 1000 mm x 600 mm x 250 

mm lub większych. 

Klasa szczelności IP20 tylko dla szafy zamkniętej z monitorem i zadławionymi 

wszystkimi dławicami. 

• - TOL1 – jednostronna wewnętrzna, stopień ochrony IP-33 

• - TOL1z – jednostronna zewnętrzna, stopień ochrony IP-54 

• - TOL2 – dwustronna, wewnętrzna, stopień ochrony IP-33 

• masa: 0,85 kg (tablice TOL1/TOL1z) lub 0,9 kg (tablica TOL2) 

• wymiary – wysokość x szerokość x głębokość: 

• - tablica TOL1/TOL1z – 120 x 450 x 21 mm 

• - tablica TOL2 – 120 x 450 x 30 mm 

• wysokość standardowa liter 28 mm 

• sygnalizacja akustyczna - wewnętrzny buzzer (brzęczyk). 

Przykładowe napisy: „Uwaga – Tlenek węgla -nie wchodzić”, 

„Nadmiar spalin – opuścić pomieszczenie”, „Nadmiar spalin – 

nie wjeżdżać”, „Nadmiar spalin – nie wchodzić”, „Zagrożenie 

gazowe – opuścić pomieszczenie”, „Zagrożenie gazowe – nie 

wchodzić”. 

mgr inż. Leszek Muszyński 


67

OŚWIETLENIE NOWOŚCI 


Ekonomiczna i energooszczędna oprawa marki LEDVANCE 

Firma LEDVANCE wprowadziła na rynek 

wysoce wydajną oprawę LED do oświetlenia 

ulic, parkingów, ścieżek i innych terenów zewnętrznych. 

Area Lighting Eco Class znajdzie 

zastosowanie wszędzie tam, gdzie potrzebne 

są ekonomiczne i innowacyjne rozwiązania. 

Parametry oprawy, jak skuteczność świetlna 

(do 120 lm/W), wskaźnik oddawania barw 

Ra>80 i odporność na warunki zewnętrzne 

(IP66, IK08) zapewnią niezawodne oświetlenie 

w miejscach przestrzeni publicznych, 

wszędzie tam, gdzie jest ono szczególnie 

wskazane, m.in. na ulicach, parkingach, 

uliczkach, ścieżkach w parku, różnego rodzaju 

placach. Area Lighting Eco Class jest 

RODZINA lamp QUEST PLUS LED 

Polski producent Lena Lighting S.A. wprowadził 

na rynek rodzinę lamp QUEST PLUS LED, 

którą reprezentują naświetlacze i lampy typu 

high bay. Ich największym atutem jest uniwersalność 

i mnogość zastosowań – zgodnie 

z wizją konstruktora, która zakładała zróżnicowanie 

poszczególnych wariantów tak, by móc 

zadedykować je do wielu miejsc i obiektów. 

Zgodnie z najnowszymi trendami ekologicznymi 

lampy QUEST PLUS LED charakteryzują 

się wysoką energooszczędnością A++. Tej cesze 

towarzyszy wysoka jakość komponentów 

(drivery uznanych producentów i diody CREE) 

i materiałów użytych do ich konstrukcji, długa 

trwałość do 100 000 h i wysoka skuteczność 

świetlna nawet do 155 lm/W. 

Cała rodzina charakteryzuje się najwyższą 

odpornością na uderzenia IK10, uzyskaną 

dzięki zastosowaniu aluminiowego korpusu 

lampy i szyby hartowanej o grubości 5 mm. 

Lampę można dodatkowo zabezpieczyć siatką 

ochronną. By QUEST PLUS LED mógł być 

przeznaczony do zastosowań zewnętrznych, 

zaprojektowano jego konstrukcję w sposób 

umożliwiający uzyskanie wysokiego poziomu 

szczelności IP66. Dodatkowo wyposażono 

go w „oddychającą” dławnicę, będącą zabezpieczeniem 

przeciw kondensacji wilgoci wewnątrz 

oprawy. 

Zestaw zalet rodziny lamp QUEST PLUS LED 

uzupełnia wysoki stopień jednorodności światła 

SDCM ≤ 3, szybkie i łatwe doprowadzenie 

zasilania za pomocą szybkozłączki, możliwość 

zastosowania okablowania przelotowego i regulacja 

kąta świecenia od 0 do 135° w przypadku 

naświetlaczy i od 0 do 20° w przypadku 

lamp zawieszanych i natynkowych. 

Źródło: LenaLighting 

dostępna w trzech wersjach mocy: 30, 45 

i 60 W i wartościach temperatury barwowej: 

3000, 4000 i 6500 K. Trwała konstrukcja 

i niezawodna elektronika to ochrona przed 

przepięciami do 10 kV, praca w ekstremalnych 

temperaturach (od -30 do 50° C) i nawet 

100 000 cykli włącz/wyłącz. Trwałość oprawy 

została oszacowana na 50 000 godzin, a producent 

udziela na nią aż 5-letniej gwarancji. 

www.ledvance.pl 

Nowe zasilacze firmy OSRAM do wymagających aplikacji 

MATERIAŁY PRASOWE FIRM 

OT FIT IND L oraz OT DALI IND L to nowe, 

niezwykle wydajne zasilacze liniowe LED, 

łączące wszechstronną funkcjonalność, długą 

trwałość oraz doskonałą jakość oświetlenia. 

Zasilacze LED OT FIT IND L oraz OT DALI IND L o mocy 100 i 150 W doskonale nadają się 

do współpracy z modułami PrevaLED Linear G4. Rozszerzony zakres temperatur pracy, a także 

wysoka ochrona przeciwprzepięciowa i zintegrowany ogranicznik prądu rozruchowego czynią te 

sterowniki idealnymi do zastosowań przemysłowych. Oba produkty nadają się też do instalacji 

w oświetleniu awaryjnym. 

Ekstremalnie niskie tętnienia HF i LF gwarantują bezproblemową pracę nawet w aplikacjach 

z kamerami lub maszynami. Dzięki możliwości wykorzystania NFC (dla OT FIT IND L 

i OT DALI IND L) oraz DALI (dla OT DALI IND L) programowanie staje się niezwykle proste. 

Układy OT DALI IND L pozwalają na odczyt danych dotyczących parametrów pracy (aktualnych 

oraz historycznych), w tym: zużycia energii, temperatury, parametrów napięcia zasilającego. Informacje 

te mogą być wykorzystane w systemach sterowania oświetleniem do monitoringu zużycia 

energii, a także do zabezpieczenia układów przed przegrzaniem lub uszkodzeniem poprzez nieprawidłowe 

napięcie zasilania. 

Gwarancja 8 lat (10 lat w połączeniu z modułami PrevaLED Linear G4) oznacza bezproblemową, 

długoletnią pracę bez konieczności konserwacji systemu oświetleniowego. Źródło: Osram 


1 

3 

2 

BIURA 

OŚWIETLENIE JAKO ELEMENT 

SUKCESU: BIUROWE OPRAWY 

OŚWIETLENIOWE LEDVANCE 

Oświetlenie nowoczesnego biura to coś więcej niż 

tylko element sprzętu i wyposażenia. Oświetlenie 

biurowe powinno nie tylko zapewniać odpowiednie 

światło, ale i zwiększać koncentrację oraz poprawiać 

samopoczucie pracowników, zaś ze względu 

na koszty pozwalać na inteligentne i wydajne sterowanie. 

1 

DOWNLIGHT 

COMFORT 

2 

LINEAR 

INDIVILED 

3 

LINEAR 

COMPACT 

Zdjęcie przedstawia zastosowanie kilku rozwiązań 

oświetleniowych w jednym pomieszczeniu, by zaprezentować 

różnorodność produktów LEDVANCE. 

Szczegółowe dane produktu: 


LEDVANCE.PL

oświetlenie 

elektryka 

Światło w biurze 

PROMOCJA 

Znakomite parametry i dobra dostępność nowoczesnych źródeł światła LED szybko doprowadziły 

do sytuacji, w której około 90 proc. nowych projektów w branży oświetleniowej jest realizowanych 

w oparciu o technologie diodowe. Oczywiście jedną z przyczyn jest niższa energochłonność, 

nie bez znaczenia dla kosztów eksploatacji jest także fakt, że oświetlenie LED ma większą 

trwałość niż tradycyjne rozwiązania. 

Oprócz redukcji kosztów eksploatacji, system 

oświetleniowy dla biur musi spełniać 

przede wszystkim liczne normy, dyrektywy, 

przepisy BHP. Kluczowe wymagania obejmują 

przede wszystkim eliminację olśnienia 

do pracy na stanowiskach z monitorami, 

wysoką równomierność oświetlenia i odpowiednie 

jego natężenie. Asortyment opraw 

marki LEDVANCE to szeroka oferta innowacyjnych 

produktów do wielu zastosowań 

niezależnie od tego, czy są to obszary typu 

open office, sale konferencyjne, korytarze 

czy recepcje. 

Oprawa Panel LED Direct/Indirect idealnie 

nadaje się do tych specyficznych wymagań. 

Kieruje 70 proc. światła bezpośrednio 

w miejsce pracy i 30 proc. światła pośrednio 

na potrzeby oświetlenia ogólnego. Oprawa 

o grubości zaledwie jednego centymetra 

wyróżnia się nowoczesnym designem, 

wykończona jest aluminiową ramką i ma 

zaokrąglone krawędzie. Mikropryzmatyczna 

obudowa z wysokiej jakości tworzywa 

PMMA zapewnia wskaźnik olśnienia 

o wartości mniejszej niż 19 (UGR

oświetlenie 

elektryka 

łączyć, aby stworzyć jednolitą instalację 

oświetleniową. Oprawy mogą być również 

dostępne w wersjach z czujnikami światła 

dziennego lub obecności, z interfejsem 

DALI lub funkcją oświetlenia awaryjnego. 

Fot. 2. 

Wysoka jakość światła emitowanego przez rodzinę opraw Linear IndiviLED wynika ze 

specjalnego układu optycznego. 

Nowe oprawy Downlight Comfort idealnie 

nadają się do ogólnego oświetlenia biur. 

To, co je wyróżnia to możliwość ustawienia 

pożądanej barwy światła – do wyboru 

są trzy: o temperaturze 3000, 4000 lub 

5700 K. Zmienia się je na małym przełączniku 

suwakowym umieszczonym z tyłu 

oprawy. Zaciski do szybkiego łączenia 

oszczędzają również czas podczas instalacji. 

Stopień ochrony IP54 oznacza, że Downlight 

Comfort może być stosowana w wilgotnych 

miejscach, takich jak zadaszone 

strefy, np. przy wejściach do budynków 

biurowych. 

Linear Compact to LEDowy zamiennik 

dla konwencjonalnych opraw typu T8 

o strumieniu świetlnym do 2500 lumenów. 

Oprawa jest dostępna w trzech wersjach: 

Switch, High Output i Batten z tylnym 

okablowaniem. Istnieje możliwość podłączenia 

nawet do 10 produktów w jednej 

linii oświetleniowej. Linear Compact występuje 

w dwóch temperaturach barwowych 

– 3000 i 4000 K. Specjalny, elektroniczny 

statecznik niweluje niekomfortowe 

tętnienie światła. 

Fot. 3. 

Oprawa Panel LED DirectIndirect idealnie nadaje się do specyficznych wymagań 

oświetlenia miejsca pracy. 

W nagłych przypadkach oświetlenie może 

zapewniać zarówno orientację, jak i bezpieczeństwo. 

Oprawy Emergency Downlight 

charakteryzują się wysokim strumieniem 

świetlnym wynoszącym aż do 335 lumenów 

i zoptymalizowanym rozsyłem światła. 

Okrągłe wersje ze zintegrowanym akumulatorem 

i sterownikiem, a także trzygodzinnym 

czasem pracy w przypadku awarii 

zasilania, idealnie nadają się do ważnych 

zastosowań, takich jak oświetlenie dróg 

ewakuacyjnych i strefy otwartej. Soczewki 

w oprawach zostały doskonale dostosowane 

do wymogów bezpieczeństwa. Wszystkie 

produkty serii Emergency Downlight charakteryzują 

się stopniem ochrony IP43 i odpornością 

na uderzenia IK07. 

Fot. 4. 

Oprawy Downlight Comfort idealnie nadają się do ogólnego oświetlenia biur. 

Więcej informacji na stronie: 



71

oświetlenie 

elektryka 

Światło zgodne z rytmem pracy 

Sterowanie oświetleniem ma za zadanie poprawić komfort jego użytkowników oraz znacząco 

wpływać na optymalizację wykorzystania energii elektrycznej. Nie od dziś wiadomo, że w nieużywanych 

pomieszczeniach trzeba „gasić światło”. O ile w budynkach mieszkalnych jest to 

proste do egzekwowania nawet przez dzieci, o tyle w pomieszczeniach biurowych, zwłaszcza 

z dużym przepływem pracowników, wymaga odgórnego nadzoru a najlepiej automatycznego 

sterowania. 

Fot. Pixabay 

Fot. 1. 

Zaawansowane sterowanie oświetleniem to tylko część systemu, która współgra z automatyką całego budynku i wszystkimi jego funkcjami. 


oświetlenie 

elektryka 

Oświetlenie w miejscu pracy musi być tak 

zorganizowane przez pracodawcę, aby światło 

było zgodne z przepisami. Co to oznacza? 

– w dużym skrócie to, że natężenie światła 

powinno być odpowiednio wysokie, że światło 

powinno pozytywnie wpływać na samopoczucie 

pracowników i nie powodować 

dyskomfortu (np. efekt olśnienia wskutek 

ciągłego oślepiania) bądź pogłębiania ewentualnych 

wad wzroku. W gruncie rzeczy 

światło biurowe powinno jak najbardziej 

udanie naśladować światło dzienne. Z punktu 

widzenia polskiego prawa, gdy przychodzi 

do rozmowy o oświetleniu dla biur, należy 

wskazać na przepisy zawarte w Rozporządzeniu 

Ministra Pracy i Polityki Społecznej 

w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa 

i higieny pracy oraz na dwie polskie 

normy (zgodne z europejskimi): PN-EN 

12665:2008, o nazwie „Światło i oświetlenie 

– Podstawowe terminy oraz kryteria określania 

wymagań dotyczących oświetlenia” 

i PN-EN 12464-1:2012, o nazwie „Światło 

i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy. 

Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”. Z dokumentów 

tych wynika obowiązek zapewnienia 

pracownikom wymaganego natężenia 

światła na płaszczyźnie pracy wzrokowej, 

przy czym nie może dochodzić do zbyt dużych 

różnic luminacji w bliższym i dalszym 

otoczeniu powierzchni pracy. Oczywiście 

wymóg ten nie może stać w sprzeczności 

z aspektami energetycznymi, co oznacza, 

że działania zmierzające do zmniejszenia zużycia 

energii przez oświetlenie nie mogą powodować 

pogorszenia aspektów związanych 

z postrzeganiem. Rozporządzenie zaznacza 

ponadto, że wskazane jest wykorzystanie 

światła dziennego – i to w sposób maksymalny, 

gdyż jest ono najzdrowsze dla naszego 

zmysłu wzroku. 

Przede wszystkim czujniki 

Sterowanie oświetleniem i zautomatyzowanie 

jego zachowania to droga do oszczędności 

i wygody, oparta o całe zaplecze 

osprzętu towarzyszącego oprawom LED, 

bez którego sterowanie oświetleniem nie 

jest możliwe. I nie chodzi tu o piloty czy 

manipulatory montowane w ścianach – które 

są oczywiście niezbędne – lecz w głównej 

mierze o czujniki o różnych możliwościach 

i zróżnicowanym przeznaczeniu. 

Na ich czele stoją czujniki ruchu i czujniki 

obecności. Różnicę między nimi można 

najkrócej opisać w następujący sposób: 

czujniki obecności wykrywają nie tylko aktywne 

przemieszczanie się ludzi, ale przede 

wszystkim bardzo nikłe ruchy, niewielkie 

zmiany w pozycji osób przebywających 

niemal nieruchomo w polu wykrywania 

(pracownik przed komputerem), zaś czujniki 

ruchu to „specjaliści” od detekcji ruchu 

polegającego na aktywnym przemieszczaniu 

się osób w biurze (pracownik przechodzący 

od biurka do kserokopiarki). Ich działanie 

oparte jest najczęściej na technologii 

PIR (Passive Infra Red), czyli na detekcji 

promieniowania cieplnego wykrywanych 

obiektów. 

Ze względu na bardzo wysoką skuteczność 

w biurach z reguły stosuje się czujniki obecności 

oparte na falach ultradźwiękowych 

oraz na falach wysokiej częstotliwości. 

W tych pierwszych fale wysyłane są aktywnie 

przez czujnik i obejmują całe pomieszczenie. 

Ich odbicie analizowane jest zgodnie 

z zasadą Dopplera. Czujniki ultradźwiękowe 

reagują niezawodnie nawet na najmniejsze 

ruchy lub przemieszczenia obiektów 

w przestrzeni wykrywania. Wykrywają ruch 

nawet wtedy, gdy od poruszającej się osoby 

dzieli je np. typowa ścianka działowa. Ich 

wadą jest to, że nie odróżniają obiektów żywych 

od przedmiotów martwych, dlatego 

często łączy się je z czujnikami PIR. 

Czujniki wysokich częstotliwości, zwane 

czujnikami HF (High Frequency) oparte 

są na emisji fal wysokiej częstotliwości 

(5,8 GHz), które mogą przechodzić przez 

szklane ściany lub ścianki z lekkich materiałów 

oraz przez drewno. Ich powracające 

do czujnika echo przechodzi analizę przez 

moduł elektroniczny i jeżeli wewnątrz obszaru 

wykrywania, ruch obiektu zmieni 

obraz echa, wówczas czujnik wyśle impuls 

do centralki systemu lub samej oprawy 

(wszystko zależy od konfiguracji systemu). 

Podstawą w systemach sterowania oświetleniem 

są też czujniki zmierzchowe, czyli 

takie, które badają ile światła dziennego jest 

w danym pomieszczeniu. Przy ustawionym 

przez użytkownika progu, po którego przekroczeniu 

dziennego światła jest już zbyt 

mało w pomieszczeniu, czujniki wysyłają 

sygnał o potrzebie uruchomienia oświetlenia 

które kompensuje brak dziennego światła. 

Oczywiście gdy powraca światło dzienne 

i jego natężenie notowane jest powyżej ustawionego 

progu, czujniki decydują o wyłączeniu 

oświetlenia. 

Sterowanie i automatyka 

– inteligentne światło w biurze 

Bazą dla systemów sterowania oświetleniem 

w biurach jest z reguły standard interfejsu 

dla elektronicznych układów zasilających, 

z możliwością regulacji strumienia świetlnego 

typu open-source, o nazwie DALI. 

Za jego pomocą można kontrolować indywidualnie 

do 64 elektronicznych układów 


73

oświetlenie 

elektryka 

Aktualne trendy 

W świecie automatycznego oświetlenia biurowego pojawiło się ostatnio 

kilka nowych trendów – i nie chodzi tu o tendencję do przestawiania się 

na energooszczędne źródła światła, na diody LED, bądź starania o maksymalnie 

wierne odwzorowywanie barw otoczenia dzięki zastosowaniu optymalnego 

światła, gdyż są to już działania mainstream’owe. Chodzi o kilka 

nowatorskich idei i rozwiązań dopiero zaznaczających swoją obecność 

na rynku, z których dwa najciekawsze zostały opisane poniżej. 

• Wiadomo, że światło wpływa na naszą psychikę, nastroje, nasze samopoczucie. 

Wiadomo też, że światło naturalne – słoneczne – zmienia 

się w ciągu całego dnia. Południowe silne światło jest dla nas naturalne 

i oczywiste o swojej właściwej porze, jednak późnym wieczorem 

spowoduje dyskomfort. Podobnie ze światłem wieczorowym – nie jest 

oczekiwane w porze wczesnego przedpołudnia – a gdyby wówczas się 

pojawiło, powodowałoby uczucie rozdrażnienia, wywołałoby poczucie, 

że „coś jest nie tak”. W biurach często spędzamy czas od godzin porannych 

do wieczornych, podczas których naturalne światło zmienia się 

stopniowo – pozornie w sposób niezauważalny, ale jednak podświadomie 

przez nas odczuwany. Producenci oświetlenia od pewnego czasu podejmują 

próby naśladowania zmian naturalnego światła, by zapewnić nam 

większy komfort i robią to poprzez rozwiązania regulujące natężenie, 

temperaturę barwową czy stopień rozproszenia światła, udanie naśladując 

naturę. Takie produkty pozwalają też na zakłócanie cyklu, gdy jest 

to uzasadnione. Jeśli wieczorem pracowników czeka wytężony wysiłek 

umysłowy, to wówczas ich zmęczenie można w dużej mierze pokonać 

poprzez ustawienie światła typowego dla godzin przedpołudniowych, 

kiedy to z reguły pracują najintensywniej przy białym świetle. Narzucone 

w ten sposób ostre światło zmobilizuje mózgi pracowników do bardziej 

wytężonej pracy, niejako trochę je oszukując. 

• Inteligentne systemy oświetleniowe mogą się uczyć zwyczajów dotyczących 

korzystania z oświetlenia w określonych pomieszczeniach lub całych 

kompleksach pomieszczeń. Producenci takich rozwiązań dostarczają 

moduły, które zapamiętują w ciągu tygodnia lub kilku tygodni wszystkie 

powtarzające się praktyki, tworząc z nich swoistą mapę, czy też raczej 

program, na którym system zaczyna się coraz intensywniej opierać. Pozwala 

to często zwolnić użytkowników z nieco mozolnej chwilami pracy, 

jaką jest programowanie ustawień na dni robocze i na dni, gdy biura pozostają 

puste. System robi to za nich – sam się uczy i stopniowo wdraża 

dopracowany grafik oparty na autentycznej obserwacji tego, co się dzieje 

w określonych pomieszczeniach. Dzięki temu uruchomienie oświetlenia 

w kluczowych miejscach tuż przed rozpoczęciem prac w biurach oraz 

wygaszenie go po określonym czasie może odbywać się automatycznie 

bez potrzeby programowania tej funkcji przez człowieka. Oczywiście jeśli 

któryś pracownik zostaje dłużej po godzinach, czujniki pilnują, by jego 

stanowisko pracy było właściwie oświetlone. 

zasilających przy pomocy dwużyłowej linii 

sterującej, która jest niezależna od linii zasilającej. 

Możliwości DALI są bardzo duże, 

gdyż jest on uniwersalnym interfejsem 

dla wszystkich składników: sterowników 

oświetleniowych, czujników ruchu i obecności, 

cyfrowych ściemniaczy, układów zasilających 

i samych opraw. W tym systemie 

grupy opraw oświetleniowych nie muszą 

być przypisywane na etapie projektowania 

– można je później ustawić przy pomocy 

sterownika, (pojedyncze oprawy jak i grupy 

opraw nie są ze sobą połączone na stałe 

lecz przypisywane przez sterownik, przy 

czym składy grup można w każdej chwili 

modyfikować). Do włączania oświetlenia 

nie używa się przekaźników – odbywa się 

to wyłącznie poprzez linię sterującą. Ważną 

cechą systemu DALI jest zgłaszanie przez 

uszkodzone oprawy swego aktualnego statusu 

do sterownika, który następnie prezentuje 

stosowny raport – jest to bardzo przydatne 

w przypadku dużych projektów. 

Producenci oświetlenia dla biur oferują 

często rodzime systemy oparte na DALI, 

sygnowane swoimi własnymi nazwami 

i pozwalające na kontrolę oświetlenia w pojedynczych 

pomieszczeniach biurowych jak 

też na całych piętrach. Praktycznie wszystkie 

zapewniają sterowanie z poziomu kontrolera 

naściennego, tabletu i smartfona, 

czy też komputera podłączonego do lokalnej 

sieci WiFi. Instalacje oparte na DALI 

dają niespotykaną elastyczność, pozwalają 

oprzeć się na czujnikach, które załączają 

światło przy zbyt małej luminacji w biurze 

i zawsze wtedy, gdy zostaną tam wykryte 

osoby, ale też dają możliwość zdalnego 

sterowania światłem bez oglądania się 

na czujniki. Co więcej – pozwalają ustawiać 

cykliczne i powtarzalne harmonogramy zachowania 

oświetlenia w danym pomieszczeniu 

lub w grupie pomieszczeń. Systemy 

oparte na protokole DALI łatwo też integrują 

się z istniejącymi systemami automatyki 

budynków i pomieszczeń i dotyczy to również 

współpracy z systemami KNX. Taką 

współpracę umożliwiają konwertery DALI 

-KNX, które pozwalają na wymianę informacji 

między obydwoma sieciami i są łatwe 

w konfiguracji. 

W kontekście systemów inteligentnego sterowania 

oświetleniem w biurach opartych 

na DALI i sprzężonych z KNX, protokół ten 

pozwala na ogromne oszczędności dzięki powiązaniu 

tych systemów z systemami kontroli 

okien, rolet czy systemami wentylacyjnymi. 

Przykładem niech będzie jedno z rozwiązań 

możliwych do realizacji w średniej wielkości 

sali biurowej, w której znajduje się kilka poszczególnych 

boksów dla pracowników: 

• oświetlenie w biurze jest załączane manualnie 

i aktywuje w ten sposób czujnik 

ruchu ze stałą kontrolą natężenia 

oświetlenia, 

• oświetlenie gasi się automatycznie po 

wyjściu pracowników (reakcja na brak 

ruchu i obecności), 

• system kontroluje jednocześnie precyzyjne 

przysłanianie rolet dla osiągnięcia 

optymalnego poziomu światła dziennego 

w biurze, 

• gdy w biurze nie ma nikogo latem, rolety są 

zasłaniane, by pomieszczenie się nie nagrzewało, 

zimą zaś odwrotnie – są odsłaniane. 


oświetlenie 

elektryka 

Fot. Pixabay 

Fot. 2. 

Światło wpływa na naszą psychikę, nastroje i samopoczucie. Producenci i projektanci oświetlenia biurowego biorą to pod uwagę przy 

konfiguracji systemu. 

Gdy zepniemy taki system kontroli oświetlenia 

z pozostałymi systemami wchodzącymi 

w skład lokalnego KNX, osiągamy 

następujące przykładowe współzależności: 

czujniki i wprogramowane w nie wartości 

progowe powodują wysunięcie rolet przy 

zbyt mocnym nasłonecznieniu pomieszczenia 

biurowego, ale jeśli wywołuje to zbyt 

duże wychłodzenie, czujniki wymuszają 

domknięcie rozszczelnionych dotychczas 

okien i jednoczesne uruchomienie ogrzewania 

(system wentylacyjny). 

Jak wynika z powyższego, system KNX 

to sposób na sterowanie pomieszczeniami 

(biurami) lub budynkiem w sposób całościowy 

– jest to system, w którym oświetlenie 

to jeden z elementów całej układanki 

– jednakże bardzo ważny – na którą składają 

się również wentylacja, klimatyzacja, 

instalacja alarmowa, ogrzewanie, sterowanie 

roletami i oknami itp. Warto zauważyć, 

że liczba producentów oferujących wyroby 

gotowe do włączenia ich w strukturę KNX 

rośnie na świecie w tempie zawrotnym. 

Wśród nich są oczywiście producenci czujników 

i opraw – ci najlepsi już od dawna 

oferują swoje produkty w wersjach zwykłych 

i w wersjach przygotowanych zarówno 

dla systemu DALI, jak i KNX. 

Łukasz Lewczuk 

Fot. 3. 

Sterowanie oświetleniem i zautomatyzowanie jego działania to droga do oszczędności 

energii i poprawy komfortu pracy. 

Na podstawie materiałów publikowanych 

m.in. przez: Lange Łukaszuk Sp. j. sp. k., 

Steinel Vertrieb GmbH, Es-System S.A., 

Osram Lighting Sp. z o.o., 

Philips Lighting Poland, 

Lena Lighting S.A. 

i Trilux Polska Sp. z o.o. 


75

warsztat 

elektryka 

Solidne buty na 

cały dzień pracy 

Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że buty, 

w których pracują codziennie, przez 

8-9 godzin, powinny być najlepszymi 

butami w ich szafie. Wiele godzin w ruchu, 

w pozycji stojącej, klęczącej, leżącej, 

ale także „za kółkiem” i w różnych 

warunkach pogodowych, wymaga, aby 

obuwie było odpowiednio dostosowane, 

wygodne, wytrzymałe i zabezpieczało 

stopę przed urazami. W takie buty, które 

na dodatek efektownie wyglądają warto 

zainwestować. 

Aby spełnić najwyższe wymagania 

i zaoferować najbezpieczniejsze obuwie 

z możliwych marka Solid Gear współpracuje 

z dostawcami nowoczesnych technologii 

i stosuje w swoim obuwiu innowacyjne 

systemy oraz materiały. Obuwie 

tej marki jest oddychające i wodoodporne 

dzięki stosowanym membranom. Podeszwy 

są giętkie i antypoślizgowe a specjalne 

podnoski chronią palce stóp przed 

uderzeniem i zmiażdżeniem. 

Źródło: Hultafors Group 

Kolejne modele poziomic laserowych 

marki PLS na polskim rynku 

Fluke poszerza ofertę rynkową poziomnic laserowych 

marki PLS (Pacific Laser Systems), 

która zadebiutowała w Polsce w lutym bieżącego 

roku. Na rynek trafiają właśnie kolejne 

produkty marki – tym razem są to obrotowe 

poziomnice laserowe, o bardzo wysokiej dokładności 

pomiaru (poniżej 2,2 mm przy odległości 

30 metrów). Do sprzedaży wchodzą 

równolegle 3 modele: PLS H2, PLS HV2R 

i PLS HV2G. Wszystkie została zaprojektowana 

do pracy na budowie. Przyrządy 

te cechują się wytrzymałą i ergonomiczną 

konstrukcją oraz uproszczonym sposobem 

sterowania. Model PLS H2 to poziomnica 

pracująca tylko w płaszczyźnie poziomej, 

która oferuje prostą obsługę za pomocą jednego 

przycisku. Model PLS HV2 to z kolei 

poziomnica z laserem czerwonym lub zielonym 

wyświetlająca linię laserową w płaszczyźnie 

poziomej albo pionowej. Poziomnice 

laserowe PLS HV2 emitują także punkt 

z górnej części w przypadku ustawienia ich 

w pozycji pionowej. Poziomnice laserowe 

PLS H2 i PLS HV2 to urządzenia odpowiednie 

zarówno do zastosowań wewnętrznych, 

jak i zewnętrznych; przeznaczone m.in. dla 

generalnych wykonawców, elektryków, hydraulików 

i architektów krajobrazu,. 

Źródło: Fluke 

Najmocniejsze akumulatory 

do elektronarzędzi Bosch Professional 

MATERIAŁY PRASOWE FIRM 

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom nawet 

najbardziej wymagających profesjonalnych 

użytkowników elektronarzędzi, firma Bosch 

wprowadza na rynek nową serię akumulatorów 

ProCORE18V. Akumulatory zaprojektowano 

tak, aby maksymalnie zwiększyć ich wydajność 

i ograniczyć wagę. Lżejszy akumulator 

redukuje obciążenie użytkownika, co pozwala 

na szybszą i bardziej efektywną pracę. 

Najnowsza technologia ogniw i doskonałe 

zarządzanie ciepłem sprawia, że akumulatory 

ProCORE18V osiągają nawet 87% 

więcej mocy. Inteligentna technologia odprowadzania 

ciepła Bosch COOLPACK 2.0 

wydłuża czas życia akumulatora o 135%. 

Ciepło, które powstaje podczas pracy rozprasza 

się, przez co ogniwa są chronione 

przed uszkodzeniami spowodowanymi nadmiernym 

nagrzaniem. 

Akumulatory Bosch ProCORE18V są 

dostępne w sprzedaży w zestawach 

z nowymi elektronarzędziami wykonanymi 

w technologii Connectivity. Akumulatory 

są też w 100% kompatybilne ze wszystkimi 

urządzeniami akumulatorowymi Bosch 

Professional. 

Źródło: Robert Bosch Sp. z o.o. 


WARSZTAT 

warsztat 

elektryka 

Fachowego Elektryka 

promocja 

ENERGOTYTAN - PROMOCJE 4/2019 

SafeStow4® | System do transportu drabin - 3.1m 

• Pozwala na bezpieczny ładunek i wyładunek drabin z tyłu pojazdu 

• Nowe zaczepy pasów mocujących oraz łączenia antywibracyjne, 

dla podniesienia bezpieczeństwa transportowanej drabiny 

• System wyposażony jest w siłowniki gazowe, wspomagające 

podnoszenie i opuszczanie drabin 

• Wykonany z bardzo wytrzymałego stopu aluminium 

• Komponenty wykonane ze stali nierdzewnej 

• Dostępny w dwóch wariantach długości 2.2m oraz 3.1m 

• Wyposażony w dodatkowe elementy zabezpieczenia drabin 

5299 zł netto* 

Tuby dachowe RHINO PipeTube 3m, 2m 

• Wyprodukowana z bardzo wytrzymałego aluminium 

• Pokrywki wykonane z plastiku z osłoną ze stali 

• Dodatkowe zabezpieczenia na kluczyk 

• Zatwierdzona certyfikatem TÜV 

• Testowana podczas zderzeń z przeciążeniem 20G 

promocja 


XB500 Profesjonalny rozwijak do kabli i przewodów 

• Rozwijak XB500 to uniwersalne urządzenie do obsługi 

kabli i peszli (przewody w zwojach, liny, peszle w krążkach, 

bębny kablowe), Zapewnia wydajną i bezobsługową pracę, 

zapobiegając splątaniom. 

• XB 500 może obsługiwać większość bębnów 

Uchwyty do montażu drabin RHINO 

• zawiera wycinaki 2 uchwyty wraz z osprzętem 



* oferta ważna do 31/05/2019 lub do wyczerpania zapasów magazynowych www.energotytan.com 

Fachowy Fachowy Elektryk Elektryk 1 • 2016 

7779

warsztat 

elektryka 

Mechanizacja prac kablowych MADE IN GERMANY 

Od niemal 40 lat z wielkimi sukcesami projektujemy i produkujemy wysokiej jakości innowacyjne narzędzia 

do rozwijania i przewijania kabli oraz przewodów, przeznaczone dla profesjonalistów z przemysłu 

elektroenergetycznego oraz użytkowników indywidualnych. 

Każdego roku systemy rozwijaków do przewodów 

i rur oraz podnośniki do bębnów 

kablowych prezentowane są na ponad 20 targach 

i imprezach wystawienniczych na całym 

świecie. Utrzymujemy stały kontakt z użytkownikami, 

którzy przekazują nam informacje 

o usprawnieniach swych procesów, tym 

samym podsuwając nam pomysły do udoskonalania 

narzędzi i projektowania nowych. 

Ta wymiana informacji generuje stały proces 

innowacji i sprawia, że możemy nieustannie 

oferować naszym klientom najnowocześniejsze 

rozwiązania. Mechanizacja prac kablowych 

znacznie wpływa na zmniejszenie 

pracochłonności i kosztów tego typu prac, pozwalając 

jednocześnie na wzrost wydajności. 

Wychodząc naprzeciw potrzebom klientów 

z branży sektora energetycznego i telekomunikacyjnego, 

firma Energotytan wprowadziła 

do swojej oferty linię produktów służących 

optymalizacji pracy z przewodami i kablami. 

Poniżej przedstawiono krótki przegląd wybranych 

pozycji z asortymentu. 

Fot. 1. Fot. 2. 

promocja 

Urządzenia do odwijania 

kabli i rur karbowanych 

Pierwszą grupę stanowią urządzenia do odwijania 

kabli i rur karbowanych. Uniwersalny 

obrotowy stojak do odwijania kabli z krążków 

E90206 i E90207 (zdj. 1, 2), cechuje się solidną, 

kompaktową budową i jest przystosowany 

do różnych średnic rdzenia. Za jego pomocą 

można odwijać wszelkiego rodzaju kable, bez 

względu na rodzaj opakowania (foliowane, wiązki, 

luzem) i bez ryzyka ich skręcenia, co znacznie 

usprawnia pracę i skraca czas wykonywania 

instalacji. Stojak jest całkowicie bezobsługowy 

i nadaje się zarówno do użytku na zewnątrz, jak 

i wewnątrz pomieszczeń. Zamocowany na bezpiecznych 

gumowych nóżkach lub skrętnych 

kółkach z blokadą pozwala sprawnie obsługiwać 

wszystkie kształty krążków kablowych. 

Obrotowy i składany stojak E90220 

Drugie z urządzeń to obrotowy i całkowicie 

składany stojak E90220 (zdj. 3, 4, 5) szczególnie 

przydatny do pracy z ciężkimi i nieporęcznymi 

peszlami i kablami, który dobrze 

radzi sobie nawet z przewodami 5x25 mm² 

Fot. 3. Fot. 4. Fot. 5. 

Fot. 6. Fot. 7. 

o średnicy 750 mm i wadze 80 kg. Podobnie 

jak poprzedni stojak umożliwia pracę wewnątrz 

i na zewnątrz pomieszczeń, oraz wykonywany 

jest w wersji stacjonarnej lub przejezdnej. 

Urządzenia do codziennej pracy 

z bębnami kablowymi 

Kolejna grupa urządzeń przeznaczona jest 

do codziennej pracy z bębnami kablowymi 

wewnątrz lub na zewnątrz pomieszczeń. Stojak 

do odwijania kabli z bębnów E90103 (zdj. 6, 7) 

został zaprojektowany przez użytkowników 

dla użytkowników. Urządzenie wyposażone 

jest w solidną konstrukcję z wysokiej jakości 

stali. Regulacja położenia łożyska bębna 

umożliwia obsługę całej gamy standardowych 

bębnów kablowych do rozmiaru 1200 mm 

średnicy i wadze do 200 kg. Jest to możliwe 

poprzez korekty osi 90-150-240-300 i 330 mm. 

Uszczelnione łożyska chronią przed korozją 


warsztat 

elektryka 

stronach bębna. Stabilna konstrukcja z aluminium 

i stali, bezobsługowe łożyska kulkowe 

i rolki zwiększają trwałość, a pomysłowy 

design zapewnia pełną funkcjonalność. 

Fot. 12. 

i zabrudzeniami wydłużając w ten sposób żywotność 

wałków. Ergonomiczny kształt i części 

antypoślizgowe zapewniają maksimum bezpieczeństwa 

dla operatora. Metalowa konstrukcja 

gwarantuje trwałość i funkcjonalność produktu. 

Dwuczęściowy stojak E90102 

do wąskich przestrzeni 

W przypadku wąskich przestrzeni idealnym 

rozwiązaniem może okazać się dwuczęściowy 

Fot. 8. Fot. 9. 

Fot. 10. Fot. 11. 

Fot. 13. 

Fot. 14. Fot. 15. 

stojak E90102 (zdj.8, 9, 10, 11). Jest on także 

szczególnie zalecany do stosowania w przypadku 

gdy kable różnych rodzajów muszą 

być zainstalowane w krótkim okresie czasu. 

System szybkiej i łatwej wymiany bębnów 

oraz obsługa bębnów do 1500 kg sprawia, 

że urządzenia te są bardzo często wykorzystywane 

przez firmy z sektora energetycznego 

i telekomunikacyjnego. System składa się 

z dwóch części, które są umieszczone po obu 

Podnośniki hydrauliczne 

Do pracy z ciężkimi bębnami służą specjalnie 

skonstruowane podnośniki hydrauliczne. 

Umożliwiają one łatwe odwijanie lub nawijanie 

kabla na bęben umieszczony na osi podnośnika. 

W skład kompletu wchodzą dwa stojaki zintegrowane 

z napędem hydraulicznym i rura nośna 

wyposażona w opory zabezpieczające przed 

przemieszczaniem się bębna podczas pracy. 

Hydrauliczny podnośnik do bębnów kablowych 

E90112 (zdj. 12, 13), za pomocą którego 

z łatwością podniesiemy bębny kablowe 

do 4000 kg o średnicy 650-1600 mm, lub 

E90121 (zdj. 14, 15) do bębnów o wadze 

do 6000 kg i średnicy 700-2200 mm. Lekka 

aluminiowa konstrukcja obu urządzeń, w połączeniu 

z innowacyjną technologią systemu 

pozwala na bezpieczną i szybką eksploatację 

urządzenia podczas prac kablowych w terenie 

lub w magazynie kablowym. Opcjonalnie 

podnośniki wykonywane są także w wersji 

udźwigu do 10000 kg. Każdy z podnośników 

dodatkowo wyposażony jest w niezależne kółka 

transportowe, które ułatwiają dostarczenie 

urządzenia na plac budowy oraz pozwalają 

na samodzielne przygotowanie miejsca pracy 

i podniesienie bębna przez jednego człowieka. 

Całość oferty firmy Energotytan w zakresie 

mechanizacji prac kablowych uzupełniają 

akcesoria pomocnicze, takie jak: adapter 

do uszkodzonych bębnów kablowych, pozwalający 

na korzystanie z uszkodzonych 

bębnów. Prosty mechanizm dźwigni zapewnia 

bezpieczne trzymanie się uszkodzonych 

krawędzi bębna. Adapter można wykorzystać 

do bębnów o maksymalnej wadze 140 kg 

i średnicy do 510 mm. 

Wózek do transportu bębnów umożliwia łatwe 

przewożenie bębnów do 250 kg i średnicy 

1000 mm na zasadzie dźwigni, z możliwością 

odwijania kabla zawieszonego na wale. 

Z przydatnych akcesoriów polecamy także 

regały do przechowywania przewodów 

w wiązkach oraz różnego typu przewijarki 

do lin i przewodów. Wszystkie przedstawione 

urządzenia można zobaczyć podczas pracy 

na stronie www.energotytan.com w zakładce 

filmy i prezentacje. 

Adrian Zając 

www.energotytan.com 


79

POZYTYWNA ENERGIA :–) 

Cały czas 

jesteśmy 

pełne energii! 

Z naszej 

branży 

Kapral wchodzi wieczorem 

do sypialni rekrutów i pyta: 

– Który z was był w cywilu 

elektrykiem? 

– Ja! – zgłasza się jeden z żołnierzy. 

– W porządku. Jesteś odpowiedzialny za to, 

żeby co wieczór o dziesiątej światło w sali 

było zgaszone. 

Admin uważał się za boga sieci. Potem 

przyszedł do pracy elektryk. 

Dlaczego w Wąchocku rozłożono siatkę 

pod linią wysokiego napięcia? 

– Żeby napięcie nie spadło. 

Pytanie na egzaminie wyższej uczelni. 

– A czy akumulator samochodowy o napięciu 

12 V może zabić człowieka? 

– A to zależy z jakiej spadnie wysokości. 

Na słodko 

Tata woła synka: 

– Jasiu, chodź do mnie na chwilę. 

– Już idę tato! 

– Jasiu, przed godziną w kuchni były dwa 

pudełka ciastek, teraz jest tylko jedno. Jak 

to się stało? 

– To moja wina, tato ... Było ciemno i nie 

zauważyłem tego drugiego. 

Brunetka wyjmuje torebkę z cukierkami 

i pyta blondynkę: 

– Chcesz krówkę? 

– Nie, dziękuje jestem wegetarianką! 

Jasiu do mamy: 

– Jak mi nie kupisz tego lizaka, to przy wszystkich 

będę na ciebie mówił „babciu”! 

– Jasiu, dlaczego zjadłeś ciasto przeznaczone 

dla Małgosi? 

– Bo ja nie wierzę w przeznaczenie. 


seria Aria 

Melodia 

doskonałości 

SERIA Aria to połączenie nowoczesnego wzornictwa 

i idealnych proporcji. Oryginalności produktom 

dodają wewnętrzne ramki ozdobne. Dzięki nim 

można wprowadzać delikatne akcenty kolorystyczne, 

personalizując osprzęt zgodnie ze swoimi 

upodobaniami. 

00 – biały 27 – ecru 

KOLORYSTYKA 

18 – srebrny 70 – szary mat 33 – czarny metalik

Fachowy Elektryk 2/2019

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?