1-Sumusul envar ve kunuzul esrar İbnil Hac Tilmisani Hicri 737 yılı 443 sayfa Çeviri İdris Çelebi

82
----------------------------------------------- İBNİL HAC TİLMİSANİL MAĞRİBİ
Ayrılma şekli şöyledir: Bu taşı iyice dövdükten sonra, Katran ve
Tuz ile yıka. Sonra kuvvetli bir Kömür ateşinin üzerine koy. Kibrit
kıvılcımlarının çıktığını görürsün. Çok duman tüter, o anda üzerine
bir miktar İhlilic serpersen, pisliğinden ayrılıp mangalın dibinde saf
gümüş olarak bulursun.
GÜMÜŞ MADENLERİNDEN DİĞER BİR NEVİ
Bu taş siyah renkli hafif bir taş olup, üzerinde beyaz çizgiler
vardır. Çabuk erir. Ama bu taşın içinde bir miktar Kurşun vardır. Bu
taşı kırdığın zaman, beyazlığının ağır ve parlak olduğunu
görürsün. Bu bir çeşididir. Bundan bir miktar ateşe attığın zaman
çabuk erir, ama kesinlikle pisliğinden ayrılmaz.
Bu taşı pisliğinden ayırmak için: Üzerine Hükema-i tenkarı atar
isen, o zaman gümüş pisliğinden ayrılır ve beyaz olarak çıkar.
GÜMÜŞ MADENLERİNDEN DİĞER BİR NEVİ
Bu taş beyaza ve siyaha meyilli yeşil renkli bir taştır. Bu taşı
kırdığın zaman, içinin parlak olduğunu görürsün.
Pisliğinden ayırmak için: Bu taşı yumuşakça dövüp, Cevaşir
madenindende bir miktar döverek ve bu ikisini birbiriyle karıştır.
Bunların üzerine Merakib in beyazı ile Kurşun atarak, kuvvetli bir
Kömür ateşinin üzerine koy. Kibrit dumanı gibi bir duman çıkar.
Gümüş te mangalın dibinde saf olarak toplanır.
GÜMÜŞ MADENLERİNDEN DİĞER BİR NEVİ
Bu taşın çeşitli renkleri vardır. Bu madenin renkleri çok olup
sayılmaz. Nasıl olursa olsun erir ve cevher olarak bulursun. Bu taş
beyaza meyilli mavi renklidir. Bunun sebebide madenine tozun
karışmasındandır. Gümüş ün tabiatını bozar. Bulunduğu yerde çok
kalmasından dolayı Bakırın terkibine girer. Bazen bu Gümüş Bakır
madeninde birleşir. İnsanlar bunun bu tür çeşidine Selimiye derler.
Kuyumcular bunu kuyumculukta kullanır. Bazı madenciler bunun
üzerine bir miktar ilaç atıp, mizacına rutubet sokarlar. Sonra bunu
terkiplendirmeye ( Birbirine karıştırma ) götürürler. Buna dörtte bir,
beşte bir veya en az onda bir Gümüş ilave ederler. Bunun en
efdalide, bu nevi için, İmamül Meşaşi ( Rahmetullahi Aleyh ) nin
dediğine göre üçte ikidir. Örneğin şu Beyitte söylendiği gibi:
Ku$U$2 !V6< =$s!?'A$B +t60!^'# 2%+r$B