1-Sumusul envar ve kunuzul esrar İbnil Hac Tilmisani Hicri 737 yılı 443 sayfa Çeviri İdris Çelebi

ŞUMUSUL ENVAR VE KÜNÜZÜL ESRAR ---------------------------------------- 413
64. Levz: Badem. Bayam, Bıyam, Boçça, Piyam ve Şabah ta
denir. Gülgillerden bir ağaç ve bu ağacın sert, kabuklu meyvesi.
Kabuğunun içindeki kısım yenir. Latincesi: Amygdalus communis.
65. Leymun: Limon, Lemon ve Citron da denir. Turunçgillerden
meyve ağacı ve bu ağacın yumurta biçiminde, sarı renkli, kabuğu
kokulu, ekşi meyvesi. Beş metreye kadar yükselen ağacı her
zaman yeşildir. Bilimsel ismi: Citrus limomum dur.
66. Lüban: Günlük, Lübna, Kündür ve Buhur da denir. İki çeşit
Günlük vardır. Ak günlük (Lübani zeker) ve Kara günlük (Meya-i
esved) Kara günlüğe Buhur ve Meya da denir.
67. Lübani Zeker: Bendi asil, Şund, Beyaz günlük ve Ak günlük
te denir. Sıcak ülkelerde yetişen bazı ağaçların kabuğundan elde
edilen ve hekimlikte kullanılan reçine. İki çeşit günlik vardır.
Ak günlük: Boswalia türlerinin kabuğu çizilerek akan sütün
sertleşmesiyle olur. Latincesi: Bosvalia Corterii dir.
Kara günlük: Meya-i Esved, Buhur ve Meya da denir. Sığala
ağacının sığla yağı elde edildikten sonra, geriye kalan kabuklardır.
Latincesi: Liguidamber Orientalis tir.
68. Mastaki: Mastik, Mastaka, Mestik, Mesteki, Mezdeki, Çıtlık,
Sakızlık, Sakız ağacı, Yunan Sakızı ve ilkir rum'da denir.
Antepfıstığı giller familyasından,Akdeniz kıyılarında yetişen,dört
(4) metre kadar boyunda, sık dallı, çalı görünümünde, kış
aylarında yaprak dökmeyen bir ağaçtır.Çiçekleri küçük ve kırmızı
uçludur.Başlan- gıçta kırmızı renkli iken,sonradan siyaha
dönüşür..Dal ve gövde-sinden Sakız “Mastix” elde edilir.Bilimsel
ismi :Pistacialentiscus tur.
69. Meyatüs saile: Günlük dedikleri zamkın safisine denir.
Tropik bölgelerde yetişen Sığala adlı ağacın zamkıdır. Aktığı
zaman alıp kaynatırlar. Safisine Meyatü saile (Akıcı meya),
çöküntüsüne Meya-i Yabise (Kuru meya) denir.
70. Misk: Tibet, Keşmir ve Moğalistan daki yüksek dağlardaki
erkek Misk Keçisinin tenasül sistemindeki bir guddenin ifrazatıdır.
Kokusu keskindir. Latincesi:Musc.
71. Miski ezferi: Kokusu çok güzel olan şey.
72. Mukl: Dum ağacı, Devm ağacı, Haml üd Devm, Haşel
ağacı, Kür ağacı, Kürünk ağacı ve Güren ağacı da denir.