1-Sumusul envar ve kunuzul esrar İbnil Hac Tilmisani Hicri 737 yılı 443 sayfa Çeviri İdris Çelebi

410 ----------------------------------------------- İBNİL HAC TİLMİSANİL MAĞRİBİ
39. (A) Kara Helile: İhlilici esved, Kara Helile ve Kabuli de
denir. Latincesi: Terminalia Chebula türünden elde edilir ve
infisyon halinde %5 Basura karşı içilerek kullanılır
40. (B). Sarı helile: İhlilici Asfer ve Hüleylici Asfer de denir.
Latincesi: Terminalia Citrino türünden elde edilir ve alınan miktara
bağlı olarak müshil yada peklik verici etki gösterir. Her ikiside deri
sepilemesinde ve boya sanayisinde kullanılır.
41. İlkil bir: Buğday sakızına denir.
42. İlkil kelh: Kelh sakızı veya Kalah sakızı da denir. Söğüt
ağacına benzer, uzunca dik bir ottur. İçi kamış gibi boş ve çok hafif
olur. Ondan hasıl olan zamka Eşk veya Eşc derler. Tadı ise acıdır.
43. İlkir rumi: Mastaki, Rum sakızı ve Yunan sakızı da denir.
44. İnebiz zeib: Kurt üzümü, İnebis salep, İt üzümü, Köpek
üzümü, Köpek memesi, Yandıran ve Ribrik de denir. Patlıcangiller
familyasından, ormanlarda yetişen bir bitkidir. Çiçekleri beyaz,
meyveleri parlak ve siyahtır. Meyvesi, yaprakları ve çiçekleri
kullanılır. Bilimsel ismi:Solanum nigrum dur.
45. İskiratül mekki: Misvak ağacının tohumudur. Buna Sikiratül
mekki ve ve Habbül sivak ta denir.
46. Kafur: Kafur ağacından çıkarılan aromatik katı madde.
(Eşanlamlısı Kamfor) Beyaz ve yarı şeffaf olup, kolaylıkla
parçalanır. Sert, güzel kokulu, katı ve yağlıdır. Seliloit, dumansız
Barut ve ilaç imalinde kullanılır. Latince ismi: Camphree,
Camphora dır.
47. Kaküle: Zencefilgillerden bir bitki ve bu bitkinin baharat
olarak kullanılan meyvesi (Kaküle).Hindistan, Seylan ve İndenozya
da yetişen ıtırlı bitkidir. Kaküle 1-2 cm. boyunda bir kapsüldür.
Bilimsel ismi: Elettaria cardamomum dur.
48. Kamh: Buğday, Hınta ve Bir de denir. Birçeneklilerden
olup, sapları kamışsı ve içleri boştır. Çiçekleri başak şeklinde ve
yemişlerine Buğday denir. Birçok türleri vardır. Bilimsel adı:
Triticum vulgare, Wheat, Ble dir.
49. Karanfil: Zücac, Karanfil çiçeği ve Karanfül de denir.
İkiçenekliler sınıfının, Karanfilgiller familyasından, karşılıklı, ensiz,
sivri yapraklı, düğüm düğüm ince saplı 300 kadar kadar çeşidi
bulunan otsu bir süs bitkisi. Yaprakları pembe beyaz veya
kırmızıdır. Ençok tanınan türü Çiçek karanfilidir. Çok hoş