1-Sumusul envar ve kunuzul esrar İbnil Hac Tilmisani Hicri 737 yılı 443 sayfa Çeviri İdris Çelebi

ŞUMUSUL ENVAR VE KÜNÜZÜL ESRAR ---------------------------------------- 409
32. Hercan: Koyun fındığı: Koyun fındık ağacı, Adi fındık,
Yabani fındık, Yabani badem, Hint sanavberi, Bunduk ve Cilavs da
denir. Palamutgillerden, ılık yerlerde ve Karadeniz bölgesinde
yetişen bir ağaçtır. Terkibinde nişaşta ve yağ vardır. Onbeş kadar
türü vardır. Bilimsel ismi: Corylus avellana dır.
33. Hımmas: Nohut ve Habbetül Ahdar da denir. Baklagiller
familyasından, 50 cm. kadar boyunda, vatanı Akdeniz kıyıları olan,
sarımtırak çiçekli, bir yıllık tarım bitkisidir. Sebze ve tane olarak
yenir. Leblebi yapılır. Bilimsel ismi: Cicer arietinum dur.
34. Hına: Kına ve Hena da denir. Kınaağacıgiller familyasın
dan, kınanın anayurdu Hindistan olup, Arabistan ve Akdeniz
ikliminde yetiştirilen, ayrık dallı, beyazımsı kabuklu, karşıt yapraklı
bir ağaçtır. Çiçekler. Beyaz renkli ve keskin kokuludur. Kurutulmuş
yapraklarından Kına elde edilir. Saç ve parmakları boyamakta
kullanılır. Tohumuna Ummal veya Cemceme denir. Bilimsel ismi:
Lawsonia inermis tir.
35. Hırrif: Harrif, Unsul, Adasoğanı, Aksoğan, Ayısoğanı,
Beyazsoğan, Ölüsoğanı, Işkıl, Şalgaba, Loteşirsoğanı, Nuteşir
soğanı Sammel fa’r ve Basel el fa’r da denir.
Zambakgiller familyasından, yaprakları uzun şerit şeklinde,
çiçekleri yeşil ve beyaz damarlıdır. 2 kg kadar olan soğan kısmı
yapraklarının altındadır. Acı ve zehirlidir. Bilimsel ismi: Urginea
maritima dır.
36. Hırva': Hintyağı ağacı, Hint baklası, Hindiye, Dedemene,
Kene otu ve Genegerçek otuda denir. Sütleğengiller familyasın
dan, tohumlarından Hintyağı elde edilen bir ağaçtır. Bilimsel ismi:
Ricinus communis tir.
37. Hilaliye: Kırlangıç otu, Haşişetül hattaf, veya Temre otu da
denir. Gelincikgiller familyasından, Nisan-Mayıs ayları arasında,
sarı renkli çiçekler açan, 30-70 cm. yüksekliğinde çok yıllık otsu bir
bitkidir. Kuzey Anadolu da yetişir. Çiçekleri dallarının ucundadır.
Bitkinin tamamında ve özellikle yapraklarında sarı renkli boya
38. Hüleylic: İhlilic, Halile, Helile, Herra ve Hindistan eriği de
denir. Okyanusta ve Tropikal Asya da yetişen, oldukça kaba
dokulu, sarı benekli, esmer-gri renkte, yarı sert ve hafif bir odun
veren ağaç. Latincesi: Terminalia Combretaceae familyası ve bu
ağacın kurutulmuş meyvesi. Kurutulmuş meyve olarak Halile nin
halk hekimliğin de iki çeşidi vardır. Kara ve Sarı Helile.