1-Sumusul envar ve kunuzul esrar İbnil Hac Tilmisani Hicri 737 yılı 443 sayfa Çeviri İdris Çelebi

338 ----------------------------------------------- İBNİL HAC TİLMİSANİL MAĞRİBİ
ulaşamamışlar. Aynı şekilde Hicaz beldesinden geçenleride
gördüm. Anla! Muradına erersin ve büyük Kimya ya ulaşırsın.
BİRİNCİ NEVİ
Bir ratıl Kala tuzu, bir ratıl Alçı, bir ratıl Haydarani tuzu alıp,
hepsini döv ve damlat. Bunları yedi defa arınmış Bakır ile yağ
olana kadar döv. O bakırdan ikincisini yere serki, Gümüş onu
indirsin. Daha sonra taşan Gümüş ten aynı miktarda olan Civa yı
bir çömleğe aynı ağırlıklarla ser. Yumuşak ateş üzerine çömleği
koy. Bu çömlek ateş üzerinde bir gün kalırsa sabitleşir. Ondan bir
dirhemi (3.25gr.) yüz (100) dirhem Bakıra koyarsan halis Gümüş
olur. Humma ve Revbas'a sabırlıdır.
İKİNCİ NEVİ
Yedi defa arınmış Nişadır ve kan gibi kırmızı Demir talaşını al.
Bunları cam içinde çöz. Sonra bunun içinde Zencefili mum ateşi
üzerinde yağ olana kadar döv. Daha sonra kızarana kadar hafif
ateş üzerinde beklet. Bunu serip Gümüş için ört. Daha sonra
bundan Gümüş için sırçalanmış çömleğe serip, birgün normal ateş
üzerinde, güneşin doğuşundan batışına kadar bekletirsen, sabit
olarak bulursun. Zikredilen arıtılmışı Nişadır ile sırçalanmış bir
çömleğe koy. Bunu yedi gün bekletirsen çözülür. Sonra bunu ikinci
kez bağlayıp, yedi defa tamamlanana kadar çözersin. (arıtırsın) Bir
dirhem bin tane Gümüş yapar. Bundan halis Gümüş oluşur.
ÜÇÜNCÜ NEVİ
Bir miktar Kala tuzu, bir miktar Nişadır ve bir miktarda Talk
(Toz halinde tabii hidratlı mağnezyum) alıp hepsini döv. Bunları
ağırlıkları kadar olan Cevşir madeni ile birleştir ve hepsini tekrar
döv. Sonra bunu Kısrağın karnına bağlayıp yirmi gün bekletirsen,
bundan beyaz ve saf su çözülür. Demir talaşına Civa haline
gelene kadar bu suyu dök. Daha sonra o Civa dan alıp Gümüş için
ser. Cevşir ve diğerlerini arıtılmış su ile arıtılmış olana kadar dök.
Bundan Bakıra yirmi defa dök. Kar gibi beyaz olur. Bundan dört
ratıl saf Kurşun üzerine dökersen, o Kurşun Gümüş olur.
DÖRDÜNCÜ NEVİ
Bir parça Buz, bir parça beyaz Ma'nina ve bir parçada sabit
olan Bakır dan alıp hepsini döv. Dövdükten sonra bunları Hımamı
Mariyeden bir cam içine koy ve çöz. Bu mamülü Zırnıh ın üzerine