Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Mustafa</strong> YÖRÜ<br />
İSAQ QUŞU<br />
İtmiş çulun izində...<br />
1
Tükiyə türkcəsindən dilimizə uyğunlaşdıran:<br />
Elçin İbrahimov<br />
Redaktor:<br />
Nərgiz Cabbarlı<br />
Naşir:<br />
Müşfiq XAN<br />
Korrektor:<br />
Asifə Əfəndi<br />
Texniki redaktor:<br />
BəxtiYar<br />
Dizayn və qrafika:<br />
Teymur Fərzi<br />
<strong>Mustafa</strong> <strong>Yörü</strong>. <strong>İsaq</strong> <strong>quşu</strong> (İtmiş çulun izində...)<br />
“XAN” nəşriyyatı. Bakı–2016. 512 səh.<br />
“İshaq <strong>quşu</strong>” romanında tatar istilasından qaçaraq öz doğma türk yurdunu tərk<br />
edərək Bağdada üz tutan bir ailənin taleyindən söhbət açılır. Əsas qayəsi “ağacı qurd<br />
içindən yeyər” atalar sözündən götürülmüş romanda da bu güclü ailəni öz oğlu satır,<br />
quldurlarla birləşib yolda karvanlarının yağmalanmasına səbəb olur. Əsəri oxuduqca<br />
bir qadının gücünə və qəhrəmanlığına heyrət edəcəksiniz .<br />
ISBN: 9000000060143<br />
Bu kitab Türkiyə Cümhuriyyəti Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Türk<br />
ədəbiyyatının xaricdə tanıdılması” layihəsinin dəstəyi ilə çapa hazırlanmışdır.<br />
Göstərdikləri köməkliyə və dəstəyə görə nazirliyin əməkdaşlarına, Türkiyənin<br />
sabiq dövlət naziri, hörmətli Sadi Somuncuoğluna və Orta Şərq mütəxəssisi<br />
Rahim Cavadbəyliyə təşəkkürümüzü bildiririk.<br />
2<br />
© Orxan Yeniaras / 2016<br />
© “XAN” nəşriyyatı / 2016
TƏBRİZ<br />
Təbrizin məşhur tacirlərindən Bəzzaz Hacı Əli Rüstəm bəy Səmərqəndi<br />
ağa öz kiçik malikanəsində çox narahat idi. Ev əhalisinin<br />
yanında, qardaşı övladları, uzaq-yaxın bütün qohum əqrəbası, qonşular,<br />
kölələr, hamballar, xidmətçilər və çoxsayda digər insanlar ucubucağı<br />
görünməyən, kölgəsi geniş bağçadan evə, evdən də bağçaya<br />
tərəf qaçışırdılar. Bəzilərinin başında qalaylı qab-qacaq, bəzilərinin<br />
əlində köhnə əski-üskü, bəzilərinin çiynində ilan kimi uzanan, axıb<br />
getməyə hazır ipək xalı, bəzilərinin qolunda şüşə qablar və daha<br />
nələr... Partlamağa hazır hər un çuvalının yanında qurudulmuş və hisə<br />
verilmiş ətlər, meyvə quruları, yeməklərin ətrafına düzülmüş dağ kimi<br />
yorğanlar, yataqlar... Bütün bu əşyalar, bağçanın düz ortasındakı hovuzlu,<br />
eyvanlı meydana qarışıq şəkildə qoyulmuşdu. Evlə meydan<br />
arasındakı yol sanki buğda, mərcimək, düyü dənələri, çörək qırıntıları,<br />
əski-üskü, bez, corab cırıqları, qab-qacaq qırıqları ilə döşənmişdi!<br />
Qaça-qaça içəri girənlər evlərdən əlidolu çıxır, geriyə qayıdanda əliboş<br />
qayıdırdılar. İnsan uzun müddət seyr etməyə çalışsaydı, izləyə-izləyə<br />
başı gicəllənər, yorula bilərdi.<br />
Bu qəribə insan mənzərəsinin ortasında heç tələsməyən, otaqları<br />
tək-tək gəzən bir nəfər var idi: Hacı Əli Rüstəmbəy ağa. Bu ağsaqqal<br />
adam hər otağın qapısını aramla, ahəstə-ahəstə açır, axtardığını görə<br />
bilmədikdə, heç kimə heç nə söyləmədən sonrakı qapıya doğru yönəlirdi.<br />
Bu qədər insandan heç biri Hacı Ağaya nə axtardığını soruşmağa<br />
cəsarət edə bilməzdi.<br />
Onsuz da özü, ehtiyac olduğu təqdirdə, nə istədiyini deyəcəkdi.<br />
Hacı Əli Rüstəmbəy heç ərinmədən qəsrin bütün otaqlarına tək-tək<br />
baxdı. O, ətrafında baş verənlərlə heç maraqlanmırdı da. O bütün diqqətini<br />
hədəfinə yönəltmiş ov <strong>quşu</strong> kimi idi...<br />
Bəli, axtarışları qurtardıqdan sonra, bağçaya çıxdı. Qəsrin həyətini<br />
gəzməyə başladı. Əvvəlcə xidməti otaqları, daha sonra anbar və<br />
yeməklərin saxlandığı yerləri dolaşdı. Axtardığını tapa bilmədikdə,<br />
axura və heyvanlar üçün yığılan ot tayalarına tərəf getdi. Halbuki həyətin<br />
bu tərəflərinə adətən getməzdi. Onu bu şəkildə görənlər evinə<br />
vida etdiyini düşünürdülər. Bu, heç də asan məsələ deyildi... Sən qocaman<br />
bir Bəzzaz Hacı Əli Rüstəmbəy ağa ol, amma doğma yurdundan-yuvandan<br />
bu şəkildə ayrılmaq məcburiyyətində qal!<br />
3
O, axırda toyuq hini kimi istifadə etdikləri yarıqaranlıq tikiliyə<br />
gəldi. Əvvəlcə içəridəki səsi dinşədi – heç nə eşidilmirdi. Sonra köhnə<br />
taxta qapını açdı, qapıdan cırıltılı bir inilti çıxdı. Hinin içərisi qəfildən<br />
işıqlandı. Hacı Ağanın gözləri qıyıldı, sonra geniş-geniş açıldı. O,<br />
yavaş-yavaş içəri girdi. Həmin anda içəridə olan mənzərə donub qalmış<br />
rəsm kimi idi... Başına sarıdığı qırmızı örpəyə düz alnının ortasında<br />
tovuz<strong>quşu</strong> və müxtəlif rəngli quş lələkləri taxmış, çənəsinə kiçik<br />
qırmızı tük yapışdırmış yaşlı qadın, bununla da yetinməmiş, rəngarəng<br />
libasları üst-üstə geyinmişdi; belinə bağladığı şərf quyruq kimi<br />
arxasınca sallanırdı; gözlərinə çəkdiyi sürmə həddindən çox olmuş,<br />
yanaqlarını qıpqırmızı boyamışdı.<br />
Qapı açılanda bayram məsxərəsinə dönmüş qadın belini bükərək<br />
qabağa əyilmiş şəkildə durmuşdu... Onun gözləri nə qədər təəccüblə<br />
baxsa da, sevimli bir uşaq gözlərinə bənzəyirdi. Sanki küləksiz havada<br />
tərpənmədən dayanan, budaqlarına rəngli əski-üskü bağlanmış niyyət<br />
ağacı idi.<br />
Qadın yumurta üstdə yatmış ana toyuğa tərəf əyilmişdi; toyuq bir<br />
anlıq qapıya tərəf dönüb baxsa da, daha sonra gözlərini pipiyinə toxunan<br />
bu qəribə canlıya tərəf çevirdi. Ana toyuğun çox narahat olduğu<br />
onun heç tərpənmədən, ofsunlanmış kimi bu qəribə qiyafəli qadına<br />
dəhşət içərisində baxmasından məlum idi.<br />
Yaşlı olmasına baxmayaraq, qadının cavanlara xas gözəlliyi və<br />
sərt baxan parlaq gözləri var idi. Belə bir vəziyyətdə yaşlı adamın qarşısına<br />
çıxdığı üçün çox narahat olmuşdu.<br />
Hacı Əli ağa bir müddət elə səssiz vəziyyətdəcə dayandı, onsuz<br />
da belə səssizlik onun hərzamankı xasiyyəti idi. Qadın onun hansı şəkildə<br />
davranacağını üzündəki ifadədən anlamağa çalışdı.<br />
Hacı əvvəlcə əlini ağappaq saqqalına doğru apardı, sonra qəfildən<br />
qəhqəhə çəkərək ana toyuqları ürkütdü; hinin içində səs-küy aləmi<br />
başına götürdü. Bəndini yıxmış, qabarıb daşmış bu qalın səsi sıx<br />
ağaclı və sərinkölgəli bağçada əşya daşıyan, daşıdıqlarını geri qaytaran<br />
yaşlı, cavan, lal, kar – demək olar ki, hamı eşitdi. Eşitmək bir yana,<br />
başqalarının da eşitməsindən əmin olmağa çalışdı. Çünki bu səsin<br />
Hacı Rüstəmbəydən çıxmış olması qədər qəribə heç nə ola bilməzdi.<br />
Qəsrin həyətində yaşayan ailələr, illərlə burada işləyən qulluqçular<br />
Rüstəmbəy ağanın bu cür qəhqəhə ilə güldüyünü yuxuda eşitsəydilər,<br />
yenə də inanmazdılar. Əlbəttə... Axı o, ölçüb-biçmədən söz<br />
4
deyənlərdən, hərəkət edənlərdən deyildi. İndi nə baş vermişdi ki, uşaq<br />
kimi davranmışdı?<br />
Ancaq belə bir şəraitdə bunu da adi qarşıladılar. Hər halda, baş<br />
verənlər güclü bir qasırğanın yaşı əsrlərə bərabər ağacları kökündən<br />
sökməsi, sarayları dağıtması kimi bir şey idi... Belə vəziyyətdə əlbəttə<br />
ki, sovrulan, yıxılan, dağılanlara görə heç kimi qınamaq olmazdı.<br />
– Nə olub məgər? – deyə qadın soruşdu.<br />
O, əynindəki geyimin qəribəliyinin belə fərqində deyildi. Hacı<br />
Ağa susmuşdu.<br />
– Sənin mavigözlü gəlininin balası istəmişdi. Ona görə...<br />
– Qurbanbəy üçündür ki? – Hacı Ağa soruşdu. Həyat yoldaşının<br />
qəhqəhəsinə heyrət etsə də, onun hərzamankı səmimiyyətlə danışması,<br />
qadının cəsarətini özünə qaytardı.<br />
– Hə, o istədiyi üçündür, özün bilirsən ki, toyuq-cücəni çox sevir,<br />
həmişə onlarla oynayır...<br />
– Bəs? – deyərək Hacı Rüstəmbəy küsmüş kimi başını qabağa<br />
əydi.<br />
– İndi bunun yeriydi ki?<br />
Qadın səsini çıxarmadı. Hacı başını qaldırdığında gözlərindəki<br />
lağlağı ifadə edən bir parıltı göründü.<br />
– Yəni indi hər kəs işin bir ucundan tutub hazırlıq gördüyü bir<br />
vaxtda sən bu ölüm-qalım məsələsini bir kənara buraxıb yumurtadan<br />
çıxacaq cücələrin sürməli olması, pipiklərinin qanqırmızı, tüklərinin<br />
də parıltılı olması üçünmü bu qiyafəyə büründün?<br />
Qadının özünə inamı get-gedə artırdı, çünki artıq Hacı ağanın<br />
hirsli olmadığını anlamışdı. Hərçənd, bir dəfə də olsun Hacı Ağadan<br />
qorxduğu olmamışdı, ancaq onun qəlbini qırmaq qorxusu hər zaman<br />
ürəyində idi.<br />
– Hacı ağa, onsuz da bu toyuqları özümüzlə apara bilməyəcəyik,<br />
mən də onları Qurbanbəyə vermək istəyirəm. İndi bala da istəyir; dedi<br />
ki, nənə, nə olar ana toyuğa gözəl toyuq kimi görsən, cücələri yumurtadan<br />
sürməli, qan qırmızı çıxsın... Onsuz da o işləri edəcək adamlar<br />
tapılar. Böyük-böyük oğulların, Gülbahar gəlinin var... Mən də sonuncu<br />
balanın istəyini yerinə yetirim dedim.<br />
Daha sonra Hacıya ürəyindəkiləri yaxşıca boşaltdı.<br />
– Həm də mən bu işləri görməsəm, başqa heç kim görəmməz.<br />
Sən bunu asanmı sayırsın, ağsaqqal Hacı? Bunun üçün nə qədər hazırlıq<br />
işləri gördüm. Biləsən ki, belə bir vaxtda bu da lazımdır!<br />
5
Sonra o durub etdiklərini sevincli bir şəkildə göstərməyə başladı.<br />
O həmin an bunun nə qədər gülünc olduğunu heç düşünmürdü də.<br />
– Səhər-səhər Qurbanbəyi tezdəndən oyadıb ona döyüşçülərin<br />
üzünə çəkdikləri sürmədən çəkdim: əvvəlcə zeytunyağına batırdığım<br />
əskini yaxşıca yandırdım. Sonra içinə su qoyduğum qabı üzərinə tutdum<br />
ki, altına bir az his yığılsın. O yağlı, qapqara, nəmnazik hisi toplayıb<br />
qamışın içinə doldurdum. Sonra toyuq lələyini batırıb öz gözümə<br />
də, Qurbanbəyə də yaxşı-yaxşı sürtdüm...<br />
– Uşaq kimisən, Bostan xatun! Sürməni hazırlamaq üçün bu qədər<br />
əziyyəti nəyə çəkirdin? Yaxşı bilirsən ki, sürmənin ən yaxşısı bizdə<br />
olur. Məgər, – “Sürmənin ən yaxşısı Hindistanda, Türkmənin xası<br />
Xorasandadır”, – demirlərmi?<br />
– Ancaq dediyin o sürmələrin heç biri mənim hazırladığım kimi<br />
olmur. Həm də Qurbanbəylə birlikdə hazırlamağımız onun çox xoşuna<br />
gəlir.<br />
Sürməli gözləri uşaq sevinci ilə parlayan qadın elə şirin-şirin gülümsədi<br />
ki, Hacı Ağanın deyilənləri qəbul etməkdən başqa çarəsi qalmadı.<br />
– Düzdür, əziyyət çəkmisən, ancaq çox yaraşır, canım Bostan.<br />
Ona deyilən xoş sözlərdən sevinən qadın daha cəsarətlə danışmağa<br />
başladı:<br />
– Əlbəttə, bu cücələr, necə də olsa, yumurtadan çıxacaqlar, amma,<br />
heç olmasa, gözəl olsunlar. Sən uşaq olanda məgər ağbirçək nənən<br />
sənin üçün belə etməyib ki?<br />
Hacı Ağa əlini yenidən saqqalına atdı, az qalırdı ucunu ağzına<br />
aparsın. Həmişə fikrə gedəndə belə edərdi – artıq vərdiş halını almışdı.<br />
Qadının sözlərindən sonra bir anlıq nənəsinin yaratdığı gözəl toyuq<br />
sürətini xatırladı. Necə də gözəl çəkmişdi ağbirçək nənəsi? Onu<br />
rəngarəng geyimdə, tüklü-quyruqlu şəkildə toyuqların qarşısında bir<br />
o tərəfə, bir bu tərəfə rəqs edərkən qapının arasından izləmişdi. Üstündəki<br />
tükləri, gözündəki sürməni, üzündəki rəngləri toyuqlar görüb<br />
yadlarında saxlasınlar deyə, nənəsi gah o tərəfə, gah bu tərəfə dönmüşdü...<br />
Hətta arxasını çevirib süpürgə bağladığı ombasını da hər bir<br />
toyuq üçün ayrı-ayrılıqda oynatmışdı. Dəhşət içində olan toyuqların<br />
bu qəribə rəqqasəyə sehrlənmiş kimi baxdıqları da indi yaxşı yadında<br />
idi... Ancaq nəvəsinin bunu gördüyünü anladığı an nənəsi dərhal oynamağını<br />
saxlamış, utanaraq başını aşağı salmışdı.<br />
– Can Əli, sən nə vaxtdan buradasan? – deyə utanaraq soruşmuşdu.<br />
6
Əli isə başını aşağı salmış, nənəsinə bir söz deməmişdi...<br />
– Sən indi buna can Qurbanbəy üçünmü etdin?<br />
– Bəs nə bilmişdin, başqa kimin üçün etməliydim ki?<br />
– Heç, elə-belə soruşdum, yəni özün üçün etmə, başqası üçün etməyinin...<br />
Qadın ilk dəfə gülümsədi, inci kimi dişləri vardı hələ...<br />
Yaşına baxmayaraq üzünün bənzərsiz gözəlliyi, bu yumşaq təbəssümlə<br />
buluddan ayrılan ay kimi, özünü hiss etdirirdi:<br />
– Gözbəbəyim, Hacım, özüm üçün də edərdim ancaq indi onun<br />
vaxtı deyil, – deyərək Hacının dediklərini ciddiyə almadığını göstərməyə<br />
çalışdı.<br />
Rüstəmbəy ağa, guya, hirsələnmişdi ancaq davranışlarından sanki<br />
ona sevgi etirafı olunubmuş kimi bir təəssürat var idi:<br />
– Bostan xanım, de görək... Sən indi belə bir vəziyyətdə Qurbanbəyin<br />
könlü şad olsun deyə gözəl şəkildə toyuq kimi bəzənməlimiydin,<br />
yoxsa işlərə nəzarət edib hər şeyin düzgün şəkildə yerləşdirilməsi<br />
üçün onların yanında olmalımıydın? Sən bu evin xanımı, bu qədər<br />
adamın xanımı deyilsənmi?<br />
Qadın birdən-birə yerində silkələndi, sanki yenidən gəncləşdi.<br />
– Yaxşı görək, ay Hacı ağa, evdə bu qədər adam var! Qocaman<br />
kəndxudan var. İki qazan, üç xalça, qalanları əski-üskü! Sən ki otuz<br />
ildir nə pula, nə mala dəyər verirdin, bu həyəcana səbəb nədir, nur üzlü<br />
dünyam? – deyərək ədayla quyruğundakı süpürgəni çıxardıb atdı.<br />
Hacı Rüstəmbəy gülümsədi, onun da yaşlı olmasına baxmayaraq<br />
ağappaq bığlarının altından inci kimi dişləri var idi. İndi də parlayırdılar.<br />
Daha sonra:<br />
– Sən də günahını yaxşı bildiyin halda məni ən həssas yerimdən<br />
vurursan, canımın Bostanım!<br />
Hacı Əli ağa bir anlıq kədərləndi, ancaq özünün eşidə biləcəyi bir<br />
səslə dedi:<br />
– Otuz il oldu ki? Zaman nə tez keçdi? – sonra da dərindən köksünü<br />
çəkdi.<br />
Bu gözəl, ədası cana can verən, bir baxışı ilə mülklər yıxan, Təbrizi<br />
bir-birinə qatan, zəhər kimi acıdil Əlini şəkər-şərbət edən dəlisov<br />
Bostanla birlikdə otuz il keçirmişdi, eləmi? Hacı Əli xanımı Bostanla<br />
birlikdə yaşadığı ömrün nəinki ilini, ayını, hətta gününü belə unutmamışdı...<br />
7
TƏBRİZİN AYNASI<br />
Təbriz çalxalanırdı, eşidənlər söylənənlərə, görənlər gözlərinə<br />
inana bilmirdi. Olmaz deyilən hadisələr olmuşdu bu gün. Bu, Dədə<br />
Qorqud hekayələrindən ancaq biri ola bilərdi. Belə bir hadisəyə nə<br />
özləri, nə də ataları şahid olmuşdu. Söyləninlərdə, az da olsa, həqiqət<br />
payı vardırsa da, qalanları nəfəsi qüvvətli, çənəsi bərəkətli, meydanı<br />
bol olan avaraların uydurması idi. Çoxlu sayda insanlar işlərini buraxıb,<br />
bəziləri atlarla, bəziləri də piyada Hacı Kırına tərəf tələsirdilər.<br />
Aralarında bir çoxunun heyvaları otlaqda, körpə uşaqları qundaqda,<br />
yeməyi, aşı ocaqda, qoca və xəstələri yataqda, dükanları və piştaxtaları<br />
sahibsiz qoyub hadisə yerinə tələsmələrinə əsaslı səbəbləri var idi,<br />
əlbəttə!<br />
Bazarlar, küçələr, xanalar, hamamlar, evlər boşalmışdı. İnsan<br />
kütləsi içərisində “bu mənim nəyimə lazımdır” deməli olan yaşlı, qoca,<br />
ağsaqqal, bir ayağı çuxurda olanlar belə “oturum oturduğum yerdə”<br />
deməli, olan kamillər belə ayaq üstündə idi...<br />
Bu əsnada şəhərin əsilzadə və tanınmış ailələrindən olan Bəzzaz<br />
Səmərqəndilərin böyük oğlu Ali Rüstəmbəy ağa babalarının tikdirdiyi<br />
Bəzzaz Səmərqənd xanagahında, minbir növ ipək parçalarla zəngin<br />
yarıqaranlıq dükanda, dəmirli pəncərənin qabağında oturub kitab oxuyurdu.<br />
Normal günlərdə günün bu saatında alış-veriş başlamalı olduğu<br />
halda nəyəsə görə xanəgahda bu gün tənhalıq hökm sürürdü. O, bir tərəfdən<br />
bunu düşünürdü, bir tərəfdən də əlindəki kitabı oxumağa çalışırdı.<br />
Əlindəki kitabı oxumağa böyük marağının olduğunu bilən yaxın<br />
bir dostu vermişdi. Bu adam yaxınlarda rəhmətə gedən bir tacirin oğluydu.<br />
Atası bu kitabı səfərlərinin birində almışdı. Oxuduqlarını yaxşı<br />
başa düşmək üçün diqqətini bütünlüklə ona verdiyindən, çöldə baş verənlərin<br />
fərqində deyildi. Onun bu vəziyyətinə vərdiş etmiş satıcısı<br />
onu səslədi:<br />
– Ağa, görürsünüzmü çöldə nə baş verir?<br />
Əli Rüstəmbəy könülsüz şəkildə başını qaldırdı. Hər zaman<br />
adamlarla dolu dükanlar bu gün boşalmış, son bir neçə nəfər bez satıcısı<br />
qapılarda maraqla müştəri axtarırdılar... Rüstəmbəy ağa pəncərə<br />
qabağından keçən adama səsləndi:<br />
– Xeyir ola, nə baş verib belə, bu camaat haraya gedir?<br />
Ağasını yaxşı tanıyan gənc biganə bir şəkildə dedi:<br />
8
– Heç. Dediklərinə görə, Hacı Kırına oba qurublar...<br />
– Nə olsun ki, burada qəribə nə var axı? İlk dəfə deyil ki... Hər<br />
zaman belə şeylər olmur məgər?<br />
Gənc satıcı bu suallar qarşısında bir az hirsli şəkildə:<br />
– Yox, elə deyil, bu, başqa məsələdir, – deyərək hirsli şəkildə cavab<br />
verdi.<br />
Rüstəmbəy yenidən diqqətli kitabı yarımçıq qaldığı yerdən oxumağa<br />
başlamaq istəyirdi ki, birdən-birə fikirini dəyişib soruşdu:<br />
– Bunun nəyi başqadır ki?<br />
Cavan satıcı Rüstəmbəyin bu suallarından xilas olmaq üçün tələsik<br />
cavab verdi:<br />
– Digərlərindən fərqi budur: Obanın bəyinin bir qızı varmış. O<br />
qədər gözəl imiş ki, görənlərin dili tutulmuş, gözü yumurta ağı kimi<br />
qara yerə tökülürmüş!<br />
Rüstəmbəy əlini havada oynatdı:<br />
– Yaxşı görək sən də! Bu millət birinci dəfədir belə bir qız görür?<br />
– Allah bilir bu qız hansı gözəlliyə sahibdir ki, onun haqqında bir<br />
eşidən eşitdiklərinə min də qatıb başqalarına danışır.<br />
– Onsuz da boş, avara işlərlə məşğul olan millətə nə danışılsa,<br />
onu başqalarına da yayacaq, sahibsiz millətə elə belə əyləncələr lazımdır<br />
da! Həm də... sənin işin-gücün var axı... Dükanı buraxıb hara gedirsən,<br />
ay avara?<br />
Gənc satıcı sahibinin bu təhqirlərinə dözə bilmədi:<br />
– Ağa, əlbəttə sənin evlənmək, ev sahibi olmaq kimi qayğıların<br />
yoxdur. Həyatda ancaq oxu, oxu, oxu... Axırı nə olacaq? İndi də baş<br />
verənlər sənə lazımlı deyil, əlbəttə, bu işlər bizim kimi avara və axmaqlara<br />
layiqdir. Ancaq bu, təkcə qızın gözəlliyi məsələsi deyil ki...<br />
Ona görə də bizə belə rişxəndlə baxıb bu cür sözləri söyləməyiniz<br />
əbəsdir.<br />
Satıcının bu sözləri Rüstəmbəy ağanı hiddətləndirdi.<br />
– Bəs onda nədir bu mühüm məsələ?<br />
Cavan oğlan son nöqtəni qoyub dərhal çıxıb gedə bilmək üçün<br />
qısaca danışdı:<br />
– Ağa, qızın atası obanın bəyidir. Qıza o qədər elçi düşənlər var<br />
ki... Ancaq qız onlardan heç birini qəbul etmir, uyğun olmadığını deyir.<br />
Özünə uyğun olacaq adam üçün şəhər-şəhər, oba-oba gəzir. Bu<br />
elə bir igid olmalıdır ki, bəy qızının atına qalib gələ, oxunu keçərək<br />
9