RAPORTI #25 - UNDP Kosovo

RAPORTI #25 - UNDP Kosovo RAPORTI #25 - UNDP Kosovo

from kosovo.undp.org More from this publisher

17.12.2012 Views

RAPORTI I PARALAJMËRIMIT TË HERSHËM RAPORTI #25 2009 STABILITETI POLITIK DHE INSTITUCIONAL STABILITETI EKONOMIK DHE SOCIAL MARRËDHËNIET NDËRETNIKE KOSOVË Prill – Qershor SIGURIA PUBLIKE DHE PERSONALE SHPËRBËRJA E TRUPAVE MBROJTËSE TË KOSOVËS Kosovë

RAPORTI I

PARALAJMËRIMIT

TË HERSHËM

RAPORTI #25

2009

STABILITETI POLITIK DHE INSTITUCIONAL

STABILITETI EKONOMIK DHE SOCIAL

MARRËDHËNIET NDËRETNIKE

KOSOVË

Prill – Qershor

SIGURIA PUBLIKE DHE PERSONALE

SHPËRBËRJA E TRUPAVE MBROJTËSE TË KOSOVËS

Kosovë

RAPORTI I PARALAJMËRIMIT TË

HERSHËM

I KOSOVËS

Raporti # 25

Prill – Qershor 2009

Stabiliteti politik dhe institucional

Stabiliteti ekonomik dhe social

Marrëdhëniet ndëretnike

Siguria publike dhe personale

Shpërbërja e Trupave Mbrojtëse të Kosovës

Shtator 2009

Pikëpamjet e shprehura në këtë raport janë të ekspertëve dhe të të intervistuarve, dhe nuk shprehin doemos

pikëpamjet e UNDP-së apo të USAID-it

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Pjesëmarrësit e takimeve të grupit të fokusit :

Levent Koro, UNDP Kosovë

Munisa Vahobova, UNDP Kirgistan

Jelena Bljelica, UNDP Kosovë

Nazlije Bala, Sektori i Sigurisë, UNDP Kosovë

Ardian Spahiu, projekti 3SD, UNDP Kosovë

Hana Obertica, UNDP Kosovë

Sevdije Vranja, Policia e Kosovës

Bujar Haziri, Zyrtar i rinisë, Komuna e Gjilanit

Burim Korqa, Qendra e Kosovës për Politika Publike

Sherif Sherifi, Qendra e Kosovës për Politika Publike

Liridon Latifi, Kandidat për magjistraturë, London School of Economics

Yuko Otsuki, praktikant në UNDP Kosovë, kandidat për doktoraturë në Universitetin Virginia

Shpërbërja e Trupave Mbrojtëse të Kosovës nga:

Yuko Otsuki – Praktikant në UNDP Kosovë, kandidat për doktoraturë në Universitetin Virginia

Përgatitur nga:

Faton Bislimi – Menaxher i projekteve RPH dhe RZHNJ, UNDP

Iris Duri – grumbullues i të dhënave për RPH/Statisticien, UNDP

Sigurimi i cilësisë:

Mytaher Haskuka –Shef i njësisë për hulumtime dhe politikë, UNDP

Produkcioni: Rrota, www.rrota.com

Layout: Korab Etemi

Cover: Kushtrim Balaj

4

Komentet dhe reagimet tuaja janë të rëndësishme për zhvillimin e mëtejmë të raporteve. Luteni që të njëjtat

t’i dërgoni në: early.warning.ks@undp.org

Regjionet gjeografike të Kosovës

Pejë

Peč

Gjakova

Ðakovica

Prizren

Mitrovicë

Mitrovica

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Ferizaj

Uroševac

Prishtinë

Priština

Gjilan

Gnjilane

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Selected Economic Indicators

* Të vlerësuara

** Të projektuara

*** Në janar 2006, ESK-ja ka ndryshuar metodologjinë e përpilimit të IÇK-së. Prandaj nuk është i mundur krahasimi në mes

të IÇK-së përpiluar tani dhe IÇK-ve para janarit 2006

Burimet:

a) Përmbledhje e shkurtër nga FMN-ja, (shtator 2007 dhe qershor 2009);

b) MEF (2006), Buxheti 2006, MEF, Qeveria e Kosovës, Prishtinë.

c) TKPK (2005), Raport vjetor 2005, TKPK, Prishtinë.

d) Vlerësim nga TPKP-ja i marrë përmes postës elektronike.

e) AQBK (2006), Buletin i statistikave mujore, Nr. 56, BPK, Prishtinë, Prill 2006.

f) ESK (2006), Divizioni për statistikat e çmimeve, Indeksi i çmimit të konsumit, ESK, Qeveria e Kosovës, Prishtinë.Të dhënat

tjera janë nga UNDP-ja (2006), Raporti i paralajmërimit të hershëm, Nr. 12: Tetor - Dhjetor 2005, UNDP, Prishtinë, op. cit.

g) Komisariati i Lartë i OKB-së për Refugjatë.

h) BPK (2006), Buletin i statistikave mujore, Nr. 56, BPK, Prishtinë, Gusht 2006.

i) Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, 2006.

j) Ky është deficiti tregtar për periudhën Jan-Shk 2007, Enti i Statistikës së Kosovës

k) Kjo shifër është raportuar në faqen e internetit të TKPK-së, data e publikimit, 2 shkurt 2007

(l) AQBK (2007). Buletin i statistikave mujore për muajin dhjetor 2006. Nr (64). Prishtinë

(m) Ministria e Ekonomisë dhe Financave e Kosovës - Raporti për tremujorin e parë 2007

(n) Ministria e Shërbimeve Publike e Kosovës - Buletini tremujor, maj 2008

(p) AQBK - BULETINI I STATISTIKAVE MUJORE, Maj 2008

(q) AQBK - BULETINI I STATISTIKAVE MUJORE, Qer 2009

(r) AQBK - Raport vjetor 2008

6

Jan-Mar

2005

Kor-Sht

2005

Jan-Qer

2006

Tet-Dhj

2006

Pri-Qer

2007

Nën-Dhj

2007

Popullsia (në ,000) (a) 1,999* 2,033 ** 2.07** 2.1** 2.1** 2.2* ▲

Shkalla e rritjes së BPV-së

(vjetore), % (a)

0.3 3.0 3.5 3.5 5.4(a) ◄►

BPV-ja për kokë banori , € (a) 1,120 (a) 1,117 (a) 1,150 (q) 1,150 1,784(a) ◄►

BKK (Vjetor), milion € (b) 641.5 713.2 (l) 553 (m) 862.13 862.13 ◄►

Dërgesat e punëtorëve nga

jashtë, milion €

281.0 (a) 318.0 (a) 398 467 (p) 535.8 (q) ▲

Ndihma e huaj, milion € (a) 462.0 * 465.0 * 352 ( r) 275**

Fondi i TKPK-së, milion € ( c) 145.8 (Dhj) 167.5 213.0

(Maj) (d) (Dhj) (k)

Fondi i AKM-së, milion € (e) 113.1 (Dhj) 234.9 275.0

399.9 (Nën- 426.1 (Maj)

(Pri) (Dhj)

Dhj 2007)

Depozitat bankare, milion € 704.8 (Shk) 765.8 844.6 926.4 967.6

1.228

1.183 (p) 1.513 (q)

(Gush) (Pri)(e) (Dhj) (Pri)

(Dhj)(s) (Maj)

(Qer)

Kreditë e bankave komerciale, 356.5 (Shk) 401.8 459.7 490.5 560.2 (Pri) 891.2 (Dhj) 1,052.8 (p) 1,281 (q)

milion €

(Gush) (Pri) (e) (Dhj)

(t)

(Maj)

(Qer)

Bilanci tregtar, milion € (j) -219.1 -723.4 -537.5 -1235.3 -400 (Jan- -264.6 (Nën- -142 (Maj)

(Jan-Mar) (Jan-Gush) (Jan-Qer) (Jan -Dhj) Pri)

Dhj) (n)

Punëkërkuesit e regjistruar 303,095 314,446 323,201 326,026

334.595 336.366 (Mar 338.618 ◄►

(Jan)

(Gush) (May) (Dhj)

(Dhj)

2008) (n) (Maj 2009)

(q)

Indeksi i çmimeve të

101.4 (Maj) 98.5 102.9 102.6 99.4 (Apr) 102.8 (Dhj) 112.8 (Kor)

konsumit, % (në krahasim me

muajin maj 2002) ***

(Gush) (May) (Nën)

Pensionet themelore (për

muaj), €

40 40 40 40 40 40 40 40 ◄►

Kthimi vullnetar 2,126 1,608 (g)

Kor-Sht

2008

Pri-Qer

2009

Trend

Treguesit e zgjedhur nga anketa e opinionit publik

Pesimizmi politik, % (“shumë të

pakënaqur” ose “të pakënaqur”

me trendet e tanishme politike)

Pesimizmi ekonomik, %

(“shumë të pakënaqur” ose

“të pakënaqur” me trendet e

tanishme ekonomike)

Gatishmëria për të protestuar

për arsye ekonomike, %

Gatishmëria për të protestuar

për arsye politike, %

Kënaqshmëria me performancën

e UNMIK-ut*, %

Kënaqshmëria me performancën

e PSSP-së*, %

Kënaqshmëria me performancën

e IPVQ-së (tani

Qeverisë së Kosovës)*, %

Kënaqshmëria me performancën

e Kuvendit*, %

Kënaqshmëria me performancën

e KFOR-it*, %

Kënaqshmëria me performancën

e ShPK-së*, %

Ndjenja e pasigurisë (“Disi të

pasigurt“ ose “shumë të pasigurt“

gjatë qëndrimit jashtë)

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

* përfshin “të kënaqur” dhe “shumë të kënaqur” (pyetja është riformuluar në qershor 2007, prandaj rezultatet e qershorit

nuk janë krahasuar me rezultatet e mëhershme)

Burimet:

Mar 2005

a)

Sht 2005

b)

Qer 2006

c)

Dhj 2006

d)

Qer 2007

e)

"Dhj 2007

f)"

a) UNDP, Raporti i paralajmërimit të hershëm, mars 2005, UNDP, Prishtinë+C41, op. cit.

b) UNDP, Anketa e opinionit publik: Sht 2005.

c) UNDP, Anketa e opinionit publik: Qer 2006

d) UNDP, Anketa e opinionit publik: Dhj 2006

e) UNDP, Anketa e opinionit publik: Qer 2007

f ) UNDP, Anketa e opinionit publik: Dhj 2007

g) UNDP, Anketa e opinionit publik: Sht 2008

o) UNDP, Anketa e opinionit publik: Nën 2008

p) UNDP, Anketa e opinionit publik: Qer 2009

"Sht 2008

g)"

"Nën 2008

o)"

"Qer 2009

p)"

38.6 41.0 43.4 48.9 54.0 41.1 36.0 35.73% 26.78% ▼

71.1 68.8 76.0 76.2 70.7 64.6 53.0 55.0 43.48% ▼

62.9 57.4 62.8 42.8 54.9 71.3 68.3 75.7% 64.32% ▼

48.9 45.4 45.5 30.9 31.2 58.6 49.2 59.5% 45.21% ▼

29.7 34.5 30.5 28.0 31.5 27.7 25.4 20.8% 28.36% ▲

81.2 69.8 70.5 43.6 45.9 39.6 18.4 21.1% 33.66% ▲

81.2 48.7 43.3 27.2 35.9 49.9 55.7% 53.13% ◄►

73.7 59.0 45.4 25.6 31.9 36.7 46.0 49.0% 53.18% ▲

81.0 84.3 81.0 77.5 81.8 83.7 84.2 86.9% 72.88% ▼

86.9 84.5 81.8 72.5 79.3 78.6 80.0 80.9% 71.14% ▼

38.1 36.7 35.5 38.6 22.6* 55.25* 21.2 18.3 26.00% ▲

Trendi

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Lista e shkurtesave

8

IÇK Indeksi i Çmimeve të Konsumit

BE Bashkimi Evropian

RPH Raporti i Paralajmërimit të Hershëm

SPH Sistemi i Paralajmërimit të Hershëm

FMN Fondi Monetar Ndërkombëtar

KEK Korporata Energjetike e Kosovës

KFOR Forca e Kosovës

TMK Trupat Mbrojtëse të Kosovës

SHPK Shërbimi Policor i Kosovës

FSK Forca e Sigurisë së Kosovës

RTK Radio Televizioni i Kosovës

EJL Evropa Juglindore

PSSP Përfaqësuesi Special i Sekretari të Përgjithshëm

KB Kombet e Bashkuara

UNDP Programi për Zhvillim i Kombeve të Bashkuara

UNMIK Misioni i Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë

USAID Agjencia e SHBA-ve për Zhvillim Ndërkombëtar

Table of Contents

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Parathënie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Përmbledhje ekzekutive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Metodologjia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

STABILITETI INSTITUCIONAL DHE POLITIK I KOSOVËS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

I. Kënaqshmëria me institucionet e Kosovës . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

II. Përgjegjësia për gjendjen politike në Kosovë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

III. Kosova pas statusit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

IV. Përfundimet e grupit të fokusit për çështjet institucionale dhe të stabilitetit politik . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

STABILITETI EKONOMIK DHE SOCIAL KOSOVËS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

I. Një pasqyrë e përgjithshme e aspektit ekonomik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

II. Përgjegjësia për gjendjen ekonomike dhe potenciali për protesta për arsye ekonomike. . . . . . . . . . . . . . . 21

III. Kriza ekonomike globale dhe Kosova. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

IV. Përfundimet e Grupit të fokusit për çështjet e stabilitetit ekonomik dhe social . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

MARRËDHËNIET NDËRETNIKE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

I. Trendët kryesor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

II. Kontaktet ndëretnike dhe bashkëjetesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

III. Përfundimet e grupit të fokusit në çështjet ndëretnike . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

SIGURIA PUBLIKE DHE PERSONALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

I. Kënaqshmëria me institucionet e sigurisë. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

II. Siguria personale dhe familjare. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

IV. Përfundimet nga grupi i fokusit për çështjet e sigurisë publike dhe personale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

SHPËRBËRJA E TRUPAVE MBROJTËSE TË KOSOVËS (TMK). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

1.Trupat Mbrojtëse të Kosovës (TMK) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

2. Shpërbërja e TMK-së . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.Përfundim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

NGJARJET KRYESORE NË MEDIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Prill deri në Qershor 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Prill 2009. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Maj 2009. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

June 2009. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Parathënie

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Ky është numri i 25-të i Raportit për Paralajmërim të Hershëm (RPH) i UNDP-së, Raport ky që filloi të botohet në gusht të vitit

2002. Agjencia e Shteteve të Bashkuara të Amerikës për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) vazhdon të na përkrahë përmes

mbulimit të një pjese të shpenzimeve të RPH-së. Ky raport mbulon periudhën prej prillit gjer në qershor 2009 dhe bazohet

në anketën e opinionit publik të mbajtur në tërë Kosovën gjatë gjysmës së dytë të muajit qershor 2009. Raporti përcjellë

traditën e raporteve paraprake duke analizuar gjendjen në zhvillim e sipër në Kosovë në katër fushat kryesore: politike, socio-ekonomike,

ndëretnike dhe të sigurisë. Një karakteristikë e fazës 4 të projektit të Sistemit për Paralajmërim të Hershëm

(SPH) është se çdo raport tremujor do të bazohet në njohuritë profesionale të analistëve dhe profesionistëve të ndryshëm.

Brenda kornizës së SPH-së, përcjellja e vazhdueshme e treguesve të paralajmërimit të hershëm mund të jetë mjeti i nevojshëm

për marrjen e informatave për faktorët që kanë mundësi të shkaktojnë konflikt, si dhe për mendimin e popullit të

Kosovës lidhur me procesin e pas statusit.

RPH-ja numër 25 ka katër tema kryesore: stabilitetin politik dhe institucional, gjendjen socio-ekonomike, marrëdhëniet

ndëretnike, sigurinë personale dhe publike, dhe shpërbërjen e Trupave Mbrojtëse të Kosovës (kontributi special). Analiza

e këtyre çështjeve kryesisht bazohet në të dhënat e anketës së opinionit publik të mbajtura nga UBO Consulting gjatë

gjysmës së dytë të qershorit 2009. Anketat SPH mat perceptimet e qytetarëve për çështjet kryesore që preokupojnë

shoqërinë kosovare. Disa përmbledhje të rëndësishme janë si vijon:

• Në përgjithësi niveli i kënaqshmërisë me institucionet qeverisëse të Kosovës është ngritur në krahasim me periudhën e

raportimit të prillit 2009. Rezultatet e anketës së qershorit 2009 tregojnë afro 53% e të intervistuarve ishin të kënaqur me

punën e Qeverisë së Kosovës, rritje prej 15 % që nga prilli 2009.

• Pas kënaqshmërisë më të ulët nga të gjitha kohërat prej 18% të raportuar në korrik 2008, kënaqshmëria me PSSP-në ka

pasur rritje sipas rezultateve të anketës së qershorit 2009, e tani qëndron në 33%. Përkundrejt rënies së parë në mes periudhës

së raportimit të nëntorit 2008 dhe prillit 2009, KFOR-i ka pasur rënie në nivelin e kënaqshmërisë sipas rezultateve

të anketës së qershorit 2009, e tani qëndron në 74%. Kënaqshmëria me Policinë e Kosovës vazhdon të bie që nga nëntori

2008, e tani qëndron në rreth 70% (në krahasim me 74% në prill 2009).

• Kënaqshmëria me punën e Kuvendit të Kosovës është ngritur për rreth 17 për qind që nga prilli 2009, kurse kënaqshmëria

me punën e UNMIK-ut është ngritur në 28% në qershor të vitit 2009, pasi që arriti shkallën më të ulët të kënaqshmërisë

prej 16% nga rezultatet e anketës së prillit 2009.

• Kënaqshmëria me punën e EULEX-it ka vazhduar të ketë rritje të shpejtë. Vetëm nga prilli 2009, ajo është rritur për rreth

16 %, e tani qëndron në 55%.

• Në krahasim me rezultatet e anketës së prillit 2009, anketa e tashme tregon rënie të madhe prej 18 për qind në pesimizmin

politik të të intervistuarve dhe tani qëndron në 28%, niveli më i ultë ndonjëherë i regjistruar që nga korriku 2002. Rënie prej

10 për gjithashtu është parë në vullnetin e të intervistuarve që të protestojnë për arsye politike, dhe tani qëndron në 48%.

• Është vërejtur një rënie prej 13% në vullnetin e të intervistuarve që të protestojnë për arsye ekonomike që nga prilli 2009

dhe ky tregues tani qëndron në 66%, përderisa ka pasur rënie edhe prej rreth 14% në treguesin e pesimizmit ekonomik

e të intervistuarve që nga prilli 2009, e tani qëndron në 49%.

• Kur u pyetën për rrethanat që kërcënojnë stabilitetin e Kosovës, papunësia dhe varfëria u deklaruan nga shumica e

të intervistuarve shqiptarë dhe nga pakicat tjera si faktorët kryesor. Përkeqësimi i mëtejmë marrëdhënieve ndëretnike

megjithatë kthehet përsëri si faktori kryesor që kërcënon stabilitetin e Kosovës, përkundrejt papunësisë dhe varfërisë, të

cilën e kanë zgjedhur serbët në prill 2009.

• Anketa e qershorit 2009 tregon se pjesa e serbëve që janë të vullnetit të punojnë me shqiptarët ka rënë dukshëm në 29% nga 48%

sa ishte në prill 2009. Sa i përket shqiptarëve, treguesi ka pasur një rritje të dukshme nga 33% në prill 2009 to 48% në qershor 2009.

Përderisa raporti mund të jetë interesant për lexuesit në përgjithësi, qëllimi i tij kryesor është dhënia e propozimeve për monitorim

dhe për parandalim të konfliktit sipas aktorëve kryesorë brenda Qeverisë së Kosovës dhe udhëheqësisë lokale, si dhe aktorëve zhvillimorë

– Administratës së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK), Zyrës Ndërkombëtare Civile (ZNC), EULEX-it dhe

bashkësisë ndërkombëtare në përgjithësi. Të gjitha përfundimet dhe rekomandimet e propozuara që janë paraqitur në këtë raport

janë rezultat i disa raundeve të diskutimit me profesionistët e fushave, përvojave dhe institucioneve të ndryshme.

Mbesim të bindur se analizat e paraqitura në RPH-në nr. 25 do të stimulojnë mendime të dhe diskutime të shumta në mesin e lexuesve dhe

se do të tërheqin vëmendjen e duhur të aktorëve relevantë politik dhe të tjerë në Kosovë. Andaj, kemi kënaqësinë e veçantë t’ua shprehim

mirënjohjen dhe falënderimet tona ekspertëve kontribuues që morën pjesë në diskutime dhe dhanë mendimet e pikëpamjet e tyre, si dhe

interpretuan rezultatet e anketës së opinionit publik, dhe të gjithë atyre që na përkrahën në procesin e hartimit të këtij numri të RPH-së.

Maurice Dewulf

Drejtor i UNDP-së në Kosovë

Gusht 2009

Përmbledhje ekzekutive

• Niveli i kënaqshmërisë me institucionet qeverisëse

të Kosovës është ngritur në krahasim me periudhën

e raportimit të prillit 2009. Rezultatet e anketës së

qershorit 2009 tregojnë afro 53% e të intervistuarve

ishin të kënaqur me punën e Qeverisë së Kosovës,

rritje prej rreth 15 % që nga prilli 2009.

• Pas kënaqshmërisë më të ulët nga të gjitha kohërat

prej 18% të raportuar në korrik 2008, kënaqshmëria

me PSSP-në ka pasur rritje sipas rezultateve të anketës

së qershorit 2009, e tani qëndron në 33%. Në

krahasim me rënien e regjistruar në periudhën e

raportimit në mes të nëntorit 2008 dhe prillit 2009,

KFOR-i ka pasur rritje në nivelin e kënaqshmërisë

sipas rezultateve të anketës së qershorit 2009, e

tani qëndron në 74%. Kënaqshmëria me Policinë e

Kosovës vazhdon të bie që nga nëntori 2008, e tani

qëndro në rreth 70% (në krahasim me 74% në prill

2009).

• Kënaqshmëria me punën e Kuvendit të Kosovës

është ngritur për rreth 17 për qind që nga prilli

2009, kurse kënaqshmëria me punën e UNMIK-ut

është ngritur në qershor të vitit 2009, pasi që arriti

shkallën më të ulët të kënaqshmërisë prej vetëm

16% nga rezultatet e anketës së prillit 2009, e që

tani qëndron në 28%.

• Kënaqshmëria me punën e EULEX-it ka vazhduar të

ketë rritje të shpejtë. Vetëm që nga prilli 2009, ajo

është rritur për rreth 16 %, e tani qëndron në 55%.

• Në krahasim me rezultatet e anketës së prillit 2009,

anketa e tashme tregon rënie të madhe prej 18 për

qind në pesimizmin politik të të intervistuarve, dhe

tani qëndron në 28%, niveli më i ultë ndonjëherë

i regjistruar që nga korriku 2002. Rënie prej 10 për

gjithashtu është parë në vullnetin e të intervistuarve

që të protestojnë për arsye politike, dhe tani

qëndron në 48%.

• Është vërejtur një rënie prej 13% në vullnetin e të intervistuarve

që të protestojnë për arsye ekonomike

që nga prilli 2009 dhe ky tregues tani qëndron në

66%, përderisa ka pasur rënie edhe prej rreth 14%

në treguesin e pesimizmit ekonomik të të intervistuarve

që nga prilli 2009, e tani qëndron në 49%.

• Sipas të intervistuarve shqiptarë dhe të pakicave tjera,

kriza ekonomike globale ndikon te ta përmes çmimeve

më të larta, përderisa serbët deklaruan se ndikohen

përmes humbjes së vendeve të punës. Duhet të vërehet

se rreth 10% e shqiptarëve të intervistuarve ndjejnë

efektet e krizës përmes rënies së mbështetjes nga

familjarët dhe të afërmit që jetojnë jashtë.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

• Kur u pyetën për rrethanat që kërcënojnë stabilitetin

e Kosovës, papunësia dhe varfëria u deklaruan

nga shumica e të intervistuarve shqiptarë dhe nga

pakicat tjera si faktorët kryesor. Përkeqësimi i mëtejmë

marrëdhënieve ndëretnike megjithatë kthehet

përsëri si faktori kryesor që kërcënon stabilitetin e

Kosovës, përkundrejt papunësisë dhe varfërisë, të

cilën e kanë zgjedhur serbët në prill 2009.

• Ngjashëm me rezultatet e anketës së nëntorit 2008

dhe prillit 2009, rezultatet e anketës së qershorit

2009 tregojnë se varfëria (29%) dhe papunësia

(27%) vazhdojnë të jenë dy problemet madhore

me të cilat përballet Kosova (29%), të pasuara me

sjelljet asociale (15%) dhe mungesa e furnizimit me

energji elektrike (12%).

• Në përgjithësi përqindja e të intervistuarve që ndjehen

të pasigurt jashtë shtëpisë në rrugë, sipas anketës

së qershorit 2009 është rreth 27%, rënie prej

16 % që nga prilli 2009.

• Rezultatet e anketës së qershorit 2009 tregojnë se

përqindja e serbëve që janë të vullnetit të punojnë

me shqiptarët ka rënë dukshëm në 29% nga 48% sa

ishte në prill 2009. Sa i përket shqiptarëve, treguesi

ka pasur rritje të dukshme prej 33% në prill 2009 në

48% në qershor 2009.

Metodologjia

Projekti i Sistemit të paralajmërimit të hershëm i

Kosovës është komponent i kornizës regjionale të

UNDP- së për paralajmërim të hershëm. Qëllimi është

që përmes Projektit të ngritën kapacitetet e analistëve

vendorë lidhur me parashikimin e krizave të mundshme

dhe në dhënien e këshillave mbi politikat për

parandalimin e krizave. Raportet për paralajmërim

të hershëm botohen çdo tre muaj. Projekti është

bashkëfinancuar nga USAID-i dhe UNDP-ja. Kjo listë e

fakteve bazohet në analizën statistikore të anketës së

opinionit publik të mbajtur nga UBO Consulting gjatë

gjysmës së dytë të muajit qershor 2009.

Anketa është bazuar në intervistat ballë-për-ballë

dhe janë përfshirë 1,290 të intervistuar: 829 kanë

qenë shqiptarë, 233 serbë dhe 228 të intervistuar

nga pakicat e tjera. Mostra është përzgjedhur

përmes metodës së mostrës së rastit, dhe është

shtresuar në bazë të regjioneve gjeografike që bazohen

në kodet telefonike (7) dhe në komuna (30),

si dhe në raportin urban-rural (1:1). Kjo mostër përfaqësuese

e Kosovës është përllogaritur me nivel

të besueshmërisë prej 95%, nga i cili del Intervali i

Besueshmërisë (IB) prej +/- 2.71.

Kapitulli 1

STABILITETI INSTITUCIONAL DHE

POLITIK I KOSOVËS

I. Kënaqshmëria me institucionet e

Kosovës

Në përgjithësi niveli i kënaqshmërisë me institucionet

qeverisëse të Kosovës është ngritur në qershor 2009

në krahasim me periudhën e raportimit të prillit 2009.

Në krahasim me prillin e vitit 2009, rezultatet e anketës

së qershorit 2009 tregojnë se rreth 53% e të intervistuarve

ishin të kënaqur me punën e Qeverisë së

Kosovës që tregon rritje të dukshme prej rreth 15%.

Në krahasim me rënien e parë në mes të nëntorit 2008

dhe prillit 2009, KFOR-i ka pasur rritje prej rreth 6 për

qind sipas rezultateve të anketës së qershorit 2009.

Kënaqshmëria me Policinë e Kosovës gjithashtu ka

rënë për rreth 5 për qind që nga prilli i vitit 2009.

Kënaqshmëria me punën e Kuvendit të Kosovës është

ngritur për rreth 17 për qind që nga prilli 2009, kurse

kënaqshmëria me punën e UNMIK-ut është ngritur në

28% në qershor të vitit 2009, pasi që arriti shkallën më

të ulët të kënaqshmërisë prej 16% nga rezultatet e anketës

së prillit 2009.

Kënaqshmëria me Përfaqësuesin Special i Sekretarit

të Përgjithshëm (PSSP) ka parë një ngritje të rëndësishme

në qershor 2009, dhe tani qëndron në 34%

krahasuar me 17% në prill 2009 (Ilustrimi 1.1).

Kënaqshmëria më e lartë në mesin e institucioneve të

Kosovës vazhdon t’i përket sektorit të sigurisë, KFORit

dhe Policisë së Kosovës, përkundër rënies së kësaj të

Ilustrimi 1.1: Kënaqshmëria me punën e institucioneve të Kosovës

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Nën-O2

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

fundit, kurse kënaqshmëria më e ulët i përket UNMIKut

dhe PSSP-së.

Kënaqshmëria me punën e EULEX-it qëndron tani

në 55% në krahasim me 39% në prill 2009, që tregon

rritje pozitive prej rreth 16 për qind që nga prilli i vitit

2009.

Që të dy, Presidenti dhe Kryeministri kanë pasur ndryshime

pozitive në kënaqshmëri në mes të prillit dhe

qershorit të vitit 2009. Kënaqshmëria me Presidentin

është ngritur për 16 për qind që nga prilli 2009,

dhe tani qëndron në 63%. Kënaqshmëria me Kryeministrin

gjithashtu është ngritur për rreth 14 për qind,

dhe tani qëndron në 53%.

Përkundër faktit se vazhdimisht është radhitur si institucioni

me kënaqshmërinë më të ulët, kënaqshmëria

me Gjykatat e Kosovës është ngritur në mes prillit dhe

qershorit 2009 për rreth 13 për qind, rritja më e madhe

që nga dhjetori 2005, dhe tani qëndron në rreth

33%.

Ilustrimi 1.2: Kënaqshmëria me punën e Presidentit, Kryeministrit

dhe gjykatave të Kosovës

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

Dhj-05

Presidenti i Kosovës Kryeministri Gjykatat

UNMIK PSSP Qev e Kosovës Kuvendi KFOR SHPK EULEX

Mar-O3

Kor-O3

Nën-O3

Mar-O4

Kor-O4

Nën-O4

Mar-O5

Qer-O5

Sht-O5

Dhj-O5

Qer-O6

Sht-O6

Dhj-O6

Qer-06

Sht-06

Mar-07

Dhj-06

Qer-07

Mar-07

Tet-07

Qer-07

Dhj-07

Tet-07

Maj-08

Dhj-07

Maj-08

Kor-08

Tet-08

Pri-09

Qer-09

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Drejtimi politik i Kosovës

Në krahasim me rezultatet e anketës së prillit 2009,

anketa e tashme tregon rënie të madhe prej 18 për

qind në pesimizmin politik të të intervistuarve, dhe

tani qëndron në 28%, niveli më i ultë ndonjëherë i

regjistruar që nga korriku 2002. Rënia prej 10 për qind

gjithashtu është parë në vullnetin e të intervistuarve

që të protestojnë për arsye politike, dhe tani qëndron

në 48%.

Shkalla e pesimizmit politik dhe vullneti për të protestuar

për arsye politike vazhdon të ndryshojë përgjatë

Kosovës (Ilustrimi 1.3). Në anketën e qershorit 2009,

regjioni i Gjilanit mbante vendin e parë për nivelin më

të lartë të pesimizmit politik (rreth 55%), i përcjellë

nga regjioni i Mitrovicës (mbi 44%), dhe Prizrenit

(38%). Sipas anketës së prillit 2009, regjioni i Gjakovës

është regjioni me nivelin më të ulët të pesimizmit

(rreth 15%).

Ferizaj mban vendin e parë me 67% (që nga prilli

2009) për vullnetin për të protestuar për arsye politike.

Në anketën e nëntorit 2008 Gjakova u radhit më së

larti në këtë tregues. Sipas anketës së qershorit 2009,

megjithatë përcjellësit e Ferizajt sa i përket vullnetit

për të protestuar për arsye politike janë Peja, Prishtina

dhe Mitrovica. Gjakova (në rreth 32%) ka nivelin më

të ulët të vullnetit për të protestuar për arsye politike,

sikurse në prill 2009.

Ilustrimi 1.3: Niveli i pesimizmit politik dhe protestat politike sipas regjionit

16

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Prishtinë/ Mitrovicë/ Prizren/ Pejë/ Ferizaj/ Gjakovë/ Gjilan/

Shërbimet publike

Në krahasim me rezultatet e anketës së prillit 2009, ku

arsimi ishte shërbimi publik me numrin më të madh

të intervistuarve të kënaqur (59%), i përcjellë nga Radio

Televizionin publik i Kosovës (RTK) (55%), sipas rezultateve

të anketës së qershorit 2009, arsimi përsëri

mbetet shërbimi publik me numrin më të lartë të

personave të kënaqur (78%), i përcjellë nga Posta dhe

Telekomi i Kosovës (PTK) me rreth 65%.

RTK, infrastruktura lokale dhe shërbimet e regjistrit

civil pasojnë arsimin dhe PTK-në me rreth 63%, 58%

dhe 57%, respektivisht, të të intervistuarve të kënaqur

me shërbimet e tyre.

Që nga nëntori 2007, rryma elektrike vazhdon të

mbetet shërbimi publik i radhitur më së ulëti ose

shërbimi publik me të cilin më së paku njerëz janë të

kënaqur. Kënaqshmëria e të intervistuarve me furnizimin

me rrymë elektrike (Korporatën Energjetike të

Kosovës KEK) tani qëndron në vetëm 22% - mjaft

shumë nën çdo shërbim tjetër publik.

Ilustrimi 1.4: Kënaqshmëria me shërbimet publike

Political Pessimism

Political Protest

Furnizimi me rrymë elektrike (KEK)

Sanitacioni

Kujdesi shëndetësor

Furnizimi me ujë

Shërbimet publike (dokumente personale,

pasaporta, certi�kata të lindjes, et.)

Infrastruktura e rrugëve lokale

TV publike (RTK)

Shërbimet e PTK-së

Arsimi

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

II. Përgjegjësia për gjendjen politike në

Kosovë

Kusht është përgjegjës?

Përsëri, rezultatet e anketës së qershorit 2009 tregojnë

se UNMIK-u nuk perceptohet më si entiteti më

përgjegjës për gjendjen politike në Kosovë. Sipas rezultateve

të anketës së qershorit 2009, 10% (rënie prej

rreth 5 për qind që nga prilli 2009) e të intervistuarve

mbajnë UNMIK-un përgjegjës për gjendjen politike,

përderisa rreth 77% e atribuojnë këtë përgjegjësi te

Qeveria e Kosovës dhe partitë politike (rritje prej rreth

8 për qind që nga prilli 2009). Rreth 18% e të intervistuarve

ia caktojnë këtë përgjegjësi EULEX-it (Ilustrimi 1.5).

Është me rëndësi se në mes të dhjetorit 2007 dhe korrikut

2008, një numër shumë më i madh i Kosovarëve

mbanin UNMIK-un përgjegjës për gjendjen politike në

Kosovë përkundrejt Qeverisë së Kosovës. Megjithatë

në mes të korrikut 2008 dhe qershorit 2009, rezultatet

e anketës tregojnë të kundërtën.

Ilustrimi 1.5: Trendi i të intervistuarve që i konsiderojnë Qeverinë e Kosovës

apo UNMIK-un përgjegjës për gjendjen politike në Kosovë

100%

80%

60%

40%

20%

0%

UNMIK Qeveria e Kosovës dhe Partitë politike EULEX

Qer-O3

Mar-O4

Qer-O4

Dhj-O4

Kor-O5

Dhj-O5

Qer-O6

Mar-O6

Dhj-O6

Mar-07

Qer-07

Tet-07

Dhj-07

Maj-08

Kor-08

Nën-08

Pri-09

Qer-09

Sipas rezultateve të anketës së qershorit 2009,

mbetet fakti se numri më i madh i Kosovarëve tani

mbajnë Qeverinë e Kosovës më përgjegjëse për

gjendjen politike në krahasim me UNMIK-un ose EU-

LEX-in, dhe kjo vlen për të gjitha regjionet kryesore

të Kosovës (Ilustrimi 1.6).

Ilustrimi 1.6: Atribuimi i përgjegjësisë politike sipas regjionit

EULEX UNMIK Qeveria e Kosovës

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Prishtinë/ Mitrovicë/ Prizren/ Pejë/ Ferizaj/ Gjakovë/ Gjilan/

Protestat për arsye politike

Rezultatet e anketës së qershorit 2009 tregojnë rënie

(rreth 8 për qind) te vullneti i të intervistuarve shqiptarë

për të protestuar për arsye politike në krahasim

me rezultatet e anketës së prillit 2009. Rezultatet

e anketës gjithashtu tregojnë një rënie të rëndësishme

dhe të pjerrtë (30 për qind) te vullneti i të

intervistuarve serbë për të protestuar për arsye politike,

përderisa tregon rënie të konsiderueshme edhe

të rreth 18 për qind në vullnetin e të intervistuarve

nga pakicat tjera që të protestojnë për arsye politike.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Hëpërhë, rreth 45% e serbëve, 48% e shqiptarëve,

dhe 40% e të intervistuarve nga pakicat tjera do

të protestonin për arsye politike (Ilustrimi 1.7). Në

mes të nëntorit 2007 dhe prillit 2009, serbët ishin

grupi më i vullnetshëm që të protestojnë për arsye

politike.

Ilustrimi 1.7: Vullnetit për të protestuar për arsye politike sipas kombësisë

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Kor-

Sht 06

Sht-

Dhj 06

Shqiptarë Serbë Të tjerët

Jan-

Mar 07 Pri-

Qer 07

III. Kosova pas statusit

Kor- Dhj-07 Maj-08 Kor-08 Nën-08 Pri-09 Qer-09

Sht 07

Përkundër vendosjes së statusit final politik të

Kosovës, Kosova vazhdon të përballet me shumë barriera

që shumë njerëz i konsiderojnë si kërcënim për

stabilitetin e tyre.

Kur pyeten për faktorët që janë direkt të përfshirë në

kërcënimin e stabilitetit të Kosovës, papunësia dhe

varfëria përmendet jashtëzakonisht shumë nga shumica

e shqiptarëve (58%) dhe të tjerët (58%) si faktorët

kryesor që kërcënojnë stabilitetin e Kosovës.

Përkeqësimi i mëtejmë marrëdhënieve ndëretnike

megjithatë kthehet përsëri si faktori kryesor që kërcënon

stabilitetin e Kosovës, përkundrejt papunësisë

dhe varfërisë, të cilën e kanë zgjedhur serbët në prill

2009 (Tabela 1.1.).

Përkundër disa thashethemeve dhe ndonjëherë debateve

intensive se radikalizmi fetar është duke u bërë

problem kërcënues në Kosovë, rezultatet e anketës së

qershorit 2009 tregojnë se vetëm më pak se 0.5% të

Kosovarëve e konsiderojnë si problem ose kërcënim

për stabilitetin e Kosovës.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Tabela 1.1: Mendimet për rrethanat që kërcënojnë stabilitetin e

Kosovës

18

Kombësia

Shqiptarë Serbë Të tjerët

Gjithsej të

ponderuar

Përkeqësimi I mëtejmë i

marrëdhënieve ndëretnike

12.7% 49.4% 10.1% 14.7%

Papunësia dhe varfëria 57.5% 12.4% 57.9% 54.9%

Përkeqësimi i marrëdhënieve

me vendet fqinje

3.3% 2.6% 3.1% 3.2%

Përkeqësimi i marrëdhënieve

me komunitetin ndërkombëtar

2.4% 3.0% 2.2% 2.4%

Radikalizmi fetar .1% .9% .2%

Radikalizmi politik 1.6% 2.6% 3.9% 1.8%

Mungesa e sundimit të ligjit 1.1% 7.7% 1.8% 1.5%

Korrupsioni dhe keqmenaxhimi 4.8% 9.9% 10.5% 5.5%

refuzon/pa përgjigje 16.5% 11.6% 10.5% 15.9%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

Tani për tani sa i përket preferencave dhe vullnetit

të Kosovarëve për të votuar, rezultatet e anketës së

qershorit 2009 tregojnë se rreth 12% (përkundrejt

21% në prill 2009) të Kosovarëve nuk kanë preferenca

politike (pa besnikëri ndaj partive) dhe rreth 12%

(përkundrejt 44% në prill 2009) nuk do të votojnë në

zgjedhjet e ardhshme.

Në anën tjetër, rreth 64% (përkundrejt 11% në prill

2009) të Kosovarëve thanë se ata do të votojnë në

zgjedhjet e ardhshme dhe rreth 11% thanë se nuk

dinë ende se çfarë do të jetë vendimi i tyre në lidhje

me votimin (Ilustrimi 1.8).

Ilustrimi 1.8: Preferencat politike dhe gatishmëria për të votuar

Hëpërhë nuk kam asnjë

preferencë politike

Nuk do të votoj

Nuk e di Do të votoj

64.44%

12.37%

12.18%

10.61%

Kur të intervistuarit u pyetën nëse ata do t’i bashkoheshin

ndonjë partie të re politike në Kosovë të

themeluar nga Kosovarët që studiojnë jashtë vendit

dhe kurrë nuk janë përfshirë në politikë në Kosovë

më parë, rreth 32% u përgjigjën pozitivisht (në krahasim

me 42% në prill 2009) përkundrejt 39% që u

përgjigjën negativisht (në krahasim me 32% në prill

2009). Rreth 27% e të intervistuarve thjesht nuk dinë

se çka do të bënin në atë rast (Tabela 1.2).

Sipas regjioneve, rezultatet e anketës së qershorit

2009 tregojnë se Peja (njëjtë sikurse në prill 2009)

është vendi ku më shumë njerëz (rreth 56.5%) do t’i

bashkoheshin një partie të tillë, përderisa në Gjakovë

(njëjtë sikurse në prill 2009) është numri më i vogël i

personave (12%) që do të bënin të njëjtën.

Tabela 1.2: A do t’i bashkoheshit një partie të re në Kosovë që do të themelohej nga profesionistë të rinj Kosovarë që kanë studiuar jashtë vendit

dhe kurrë më parë nuk janë përfshirë në politikë në Kosovë?

Regjioni

Prishtinë Mitrovicë Prizren Pejë Ferizaj Gjakovë Gjilan Gjithsej

Po 45.1% 12.5% 27.8% 56.5% 41.0% 11.6% 24.4% 31.9%

Jo 33.4% 69.2% 31.7% 20.4% 24.0% 67.9% 28.8% 39.1%

Nuk di 19.8% 17.3% 37.8% 21.8% 34.0% 15.2% 42.9% 26.7%

Pa përgjigje 1.6% 1.0% 2.7% 1.4% 1.0% 5.4% 3.8% 2.2%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

IV. Përfundimet e grupit të fokusit

për çështjet institucionale dhe të

stabilitetit politik

Sipas grupit të fokusit të mbledhur për të diskutuar rezultatet

e kësaj ankete për RPH, trendët brengosës që

kërkojnë vëmendje të posaçme janë:

• Përqindja e të intervistuarve që do t’i bashkoheshin

protestave për shkak të gjendjes politike

ende mbetet relativisht e lartë.

• Indikacion i vazhdueshëm nga të gjithë Kosovarët

pa marrë parasysh kombësinë se papunësia

dhe varfëria janë faktorët më kërcënues ndaj

stabilitetit të Kosovës.

Faktorët e poshtëm janë identifikuar nga grupi i fokusit

si elementët që kontribuojnë paqëndrueshmërisë institucionale

dhe politike:

• Vazhdimi me të priturat e mëdha për zhvillimet

pozitive politike, siç janë të priturat në lidhje me

njohjen e pavarësisë së Kosovës nga shumë më

shumë vende sesa ato që kanë njohur atë tanimë.

• Sipas grupit të fokusit, një problem i madh

në lidhje me stabilitetin politik janë çështjet

sociale, gjinore dhe të rinisë që vazhdojnë të

mos merren parasysh në debate politike në

Kosovë.

• Prezenca e vazhdueshme e strukturave paralele

serbe në Kosovë, që pengojnë përfshirjen dhe

pjesëmarrjen e serbëve në shoqërinë Kosovare.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Skenarët e mundshëm alarmues të identifikuar nga

grupi i fokusit:

• Mungesa e vazhdueshme e debatit politik për

çështjet gjinore, të rinisë dhe sociale në përgjithësi,

në afat të gjatë, krijon grupe të marxhinalizuara që

do të mundohen të shprehin pakënaqësinë e tyre

jashtë sistemit që në anën tjetër ka potencial për të

çuar në destabilizim politik dhe protesta.

• Krijimi i vazhdueshëm i izolimit (dhe armiqësisë) nga

vendet e BE-së si rezultat i barrierave ndaj lirisë së

lëvizjes, siç janë proceset e koklavitura për aplikim për

vizë, që tutje ndikohet nga mos-përfshirja e Kosovës

në “aktin e liberalizimit” për kërkesat për viza të BE-së

për qytetarët e vendeve të Ballkanit Perëndimor.

Me qëllim që të adresohen çështjet që ndikojnë mbi stabilitetin

institucional dhe politik, nga Grupi i fokusit janë

rekomanduar veprimet e mëposhtme:

• Partitë politike dhe Qeveria e Kosovës duhet të

vazhdojë të krijojnë mekanizma për pjesëmarrje

të femrave dhe rinisë në vendimmarrje ose duke

siguruar një numër të caktuar të ulëseve në bordet

udhëheqëse të partive për anëtarët e rinisë

dhe femrave ose duke siguruar qasje direkte për

këto grupe për bordet e partive politike.

• Qeveria e Kosovës dhe në veçanti Ministria e

Punëve të Brendshme dhe Ministria e Drejtësisë

duhet të kujdeset për çështje e liberalizimit të vizave

më seriozisht duke u munduar që të përmbushë

kërkesat e Partneritetit Evropian që mund

të çojë indirekt në marrëveshje për përfshirje të

Kosovës në liberalizim të vizave brenda BE-së, pa

marrë parasysh çështjen e statusit.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Kapitulli 2

STABILITETI EKONOMIK DHE SOCIAL

KOSOVËS

I. Një pasqyrë e përgjithshme e aspektit

ekonomik

Mu sikurse në raportet tona paraprake, gjer në dhjetor

2007, shumica e të intervistuarve në përgjithësi mendojnë

se paqartësia lidhur me statusin përfundimtar

të Kosovës ka paraqitur problemin më të madh me të

cilin ballafaqohet Kosova. Në dhjetor 2007, 32% e të

intervistuarve mendojnë se paqartësia në lidhje me

statusin përfundimtar të Kosovës ishte problem madhor,

i pasuar nga papunësia (17%) dhe varfëria (15%).

Tani, kur statusi përfundimtar është zgjidhur, sikurse

në korrik 2008, nëntor 2008 dhe prill 2009, rezultatet

e anketës së qershorit 2009 tregojnë se problemet

Tabela 2.1: Problemi kryesor me të cilin përballet Kosova

20

dominuese me të cilat përballet Kosova janë varfëria

(e zgjedhur nga 27% e të intervistuarve) dhe papunësia

(21%). Këto dy probleme kyçe janë pasuar me

furnizimin me rrymë elektrike, respektivisht mungesa

e saj (12%).

Sipas rezultateve të anketës së tashme të prezantuar

në tabelën 2.1, kosovarët tani, sikurse

në anketën në korrik dhe nëntor 2008 si dhe në

prill 2009, qartë e shohin mungesën e zhvillimit

ekonomik (të përfaqësuar nga papunësia e lartë

dhe varfëria) si problemin kryesor me të cilin përballet

Kosova.

Në përgjithësi, kosovarët duken se janë më optimist

në lidhje me të ardhmen në krahasim me gjendje

e tanishme sa i përket mundësive të punësimit. Në

aspektin regjional, Gjilani është regjioni me pesimizmin

më të lartë në lidhje me mundësitë për punësim

(64%), i pasuar nga Prishtina (62%). Është mjaft interesante

se këto dy regjione gjithashtu radhiten

të parat në lidhje me pesimizmin në të ardhmen në

lidhje me mundësitë për punësim – Prishtina (59%)

dhe Gjilani (47%).

Prishtinë Mitrovicë Prizren

REGJIONI

Pejë Ferizaj Gjakovë Gjilan Gjithsej

Infrastruktura rrugore 3.6% 1.9% 2.7% 4.1% 2.0% 8.0% 3.0%

Furnizimi me energji elektrike 3.6% 5.3% 20.1% 10.9% 6.0% 29.5% 15.4% 11.9%

Problemet urbanistike-hapësinore

(ndërtimi i egër)

1.0% .4% 6.8% 3.0% 1.2%

Ndotja e ambientit .6% .8% 2.7% 4.0% .9% 1.3% 1.2%

Varfëria 19.5% 14.9% 45.6% 19.7% 53.0% 9.8% 29.5% 27.0%

Çmimet 1.0% 1.0% 6.2% 2.7% 12.0% 1.8% .6% 3.1%

Shërbimet shëndetësore 1.3% .4% 2.0% 1.0% .9% .8%

Siguria publike dhe personale 3.2% 5.3% 2.7% 1.0% 7.7% 2.9%

Arsimi 1.0% 3.4% 1.2% 2.0% .6% 1.3%

Marrëdhëniet ndëretnike 2.9% 2.4% 3.4% 1.8% 6.4% 2.4%

Papunësia 24.4% 49.5% 11.2% 12.2% 16.0% 42.0% 14.1% 24.0%

Problemet sociale (pensionet, invalidët,

fëmijët bonjakë etj.)

1.0% 2.9% .4% 2.7% 2.7% 10.9% 2.6%

Fati i të zhdukurve .3% 3.4% .8% .7% 3.8% 1.3%

Krimi i organizuar .6% 1.9% .8% 2.0% 3.2% 1.2%

Vrasjet e pazgjidhura 1.0% 1.0% .8% 2.7% .6% .9%

Korrupsioni .6% 1.0% 4.1% .8%

Dukuritë asociale (prostitucioni,

narkomania, alkoolizmi)

32.1% 3.8% 8.1% 16.3% 2.0% .9% 3.2% 12.4%

Diçka tjetër 2.0% .2%

Pa përgjigje 3.2% 1.4% .8% .6% 1.8% 2.6% 1.6%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

Ilustrimi 2.1: Pesimizmi dhe optimizmi për punësim

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Pesimizmi në punësim tani

Pesimizmi në punësim gjashtë muaj nga tash

Pristinë Mitrovicë Prizren Pejë Ferizaj Gjakova Gjilan

Sipas rezultateve të anketës së qershorit 2009, shumica

e Kosovarëve nga të gjitha kombësitë (68%) nuk

kanë humbur apo gjetur punë gjatë gjashtë muajve

të fundit. Megjithatë duhet të vërehet se vetëm 14%

të shqiptarëve, 11% të serbëve dhe 11% të pakicave

tjera kanë gjetur punë gjatë gjashtë muajve të fundit,

përderisa rreth 8% të shqiptarëve, 11% të serbëve dhe

8.5% e pakicave tjera kanë humbur punën gjatë gjashtë

muajve të fundit.

Në krahasim me anketat e korrikut dhe nëntorit 2008

si dhe anketën e prillit 2009, rezultatet e anketës së

qershorit 2009 nuk tregojnë ndryshime të mëdha në

gjendjen e punësimit të të intervistuarve.

Tabela 2.2: Ndryshimet në punësim brenda familjes

në gjashtë muajt e fundit

Kombësitë në tri grupe

Shqiptarët Serbët Të tjerët

Gjithsej të

ponderuar

Kanë gjetur punë Gjithsej të

ponderuar

11.2% 11.4% 13.9%

Kanë humbur

vendin e punës

8.1% 11.2% 10.5% 8.4%

Të dyja 4.0% 6.0% 5.3% 4.2%

Asnjërën 68.5% 63.5% 66.7% 68.1%

Nuk dinë 2.4% 6.4% 2.2% 2.6%

Pa përgjigje

2.8% 1.7% 3.9% 2.8%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

Sa i përket aktiviteteve të biznesit në gjashtë muajt e

fundit, shumica dërrmuese e kosovarëve nga të gjitha

kombësitë (78%) nuk kanë filluar as mbyllur ndonjë

biznes. Vetëm rreth 7% të shqiptarëve, 8% të serbëve,

dhe 5% e pakicave tjera deklaruan se kanë filluar

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

biznes të ri në periudhën e gjashtë muajve të fundit,

përderisa rreth 5% të shqiptarëve, 2% të serbëve, dhe

4% e pakicave tjera kanë mbyllur biznesin brenda

kësaj periudhe raportuese.

Tabela 2.3: Aktiviteti i biznesit në gjashtë muajt e fundit

Ethnicity grouped three

Serbët Të tjerët

Gjithsej të

ponderuar

Ka filluar ndonjë biznes

[dyqan, fabrikë,

7.4% 7.7% 5.3% 7.3%

Ka mbyllur biznesin 4.6% 2.1% 3.9% 4.4%

Të dyja 2.4% 2.1% 2.6% 2.4%

Asnjërën 77.8% 78.5% 79.4% 77.9%

Nuk dinë 4.1% 7.7% 3.9% 4.3%

Pa përgjigje 3.7% 1.7% 4.8% 3.7%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

II. Përgjegjësia për gjendjen ekonomike

dhe potenciali për protesta për arsye

ekonomike

Sa u përket perceptimeve lidhur me përgjegjësinë për

gjendjen ekonomike në Kosovë, shumica e të intervistuarve

(84% përkundrejt 89.5% në prill 2009) besojnë

se Qeveria e Kosovës është më përgjegjësja. Atribuimi

i përgjegjësisë te Qeveria e Kosovës ka rënë paksa,

gjegjësisht për 4.5 për qind, që nga anketa e prillit

2009, pas rritjes për 15 për qind në mes të anketës së

nëntorit 2008 dhe prillit 2009.

Ilustimi 2.2: Përgjegjësia për gjendjen ekonomike

100%

80%

60%

40%

20%

0%

Qeveria e Kosovës UNMIK

Pristinë Mitrovicë Prizren Pejë Ferizaj Gjakova Gjilan

Siç është treguar në mënyrë të përsëritur nga Raportet

e Paralajmërimit të Hershëm gjer tani, vullneti

i Kosovarëve për të protestuar për arsye ekonomike

mbetet relativisht i lartë. Megjithatë shifrat kanë rënë

paksa për të intervistuarit shqiptarë dhe nga pakicat

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

tjera, por janë rritur dukshëm për serbët në krahasim

me anketën e prillit 2009.

Sipas rezultateve të anketës së qershorit 2009, rreth 66%

të Kosovarëve janë të vullnetit që të protestojnë për arsye

ekonomike, që është dukshëm më i lartë sesa vullneti

i tyre për të protestuar për arsye politike (rreth 48%).

Rreth 51% (përkundrejt 20% në prill 2009) të serbëve

dhe 59% (përkundrejt 69% në prill 2009) e të intervistuarve

nga pakicat tjera gjithashtu do të protestonin për

arsye ekonomike së bashku me rreth 62% të shqiptarëve

(përkundrejt 77% në prill 2009) (Ilustrimi 2.3).

22

Ilustrimi 2.3: Vullneti për të protestuar për arsye ekonomike

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Sht-

06

Dhj-

06

Mar-

07

Protestat ekonomike

Shqiptarë Serbë Të tjerët

Qer-

07

Tet-

07

Dhj-

07

Maj-

08.

Kor-

08

Nën-

08

Pri-

09

Qer-

09

Siç është treguar në fillim të këtij kapitulli, mungesa

e perspektivës ekonomike vazhdon të jetë një nga

problemet kryesore me të cilat përballet Kosova

sot. Anketa e qershorit 2009, sikurse anketat e korrikut

dhe nëntorit 2008 si dhe anketa e prillit 2009,

tregojnë se kjo deklaratë ende mbështetet nga fakti

se shumica e kosovarëve që ndihen të brengosur

ose të shqetësuar gjatë ditës, kjo ngjan për arsye

ekonomike.

Rreth 23% (përkundrejt 14% në prill 2009) e të

gjithë kosovarëve deklaruan se nuk ndihen të brengosur

apo të shqetësuar gjatë ditës, kurse rreth

35% deklaruan se ndonjëherë ndihen të brengosur

apo të shqetësuar gjatë ditës, dhe rreth 45%

ndihen pothuajse gjithmonë të brengosur apo të

shqetësuar gjatë ditës (Ilustrimi 2.4).

Rezultatet e anketës së qershorit 2009, sikurse në

tri anketat pararendëse të majit, korrikut dhe nëntorit

2008 si dhe ajo e prillit 2009, vërtetojnë se

burimet kryesore të brengosjes dhe shqetësimit

dallojnë sipas kombësisë. Për shqiptarët dhe pakicat

tjera arsyet kryesore për shqetësim janë arsyet

ekonomike, përderisa për serbët është siguria (Ilustrimi

2.5).

Ilustrimi 2.4: Ndjenja e brengosjes apo shqetësimit

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Pothuajse gjithmonë Ndonjëherë Pothuajse kurrë

Qer-07 Tet- 07 Dhj-07 Maj-08 Kor-08 Nën-08 Pri-09 Qer-09

Për rreth 83% të shqiptarëve arsyeja kryesore për

shqetësimin e tyre është gjendja ekonomike, përderisa

33% e serbëve të intervistuarve identifikuan arsyet

politike si arsyen kryesore për shqetësimin e tyre.

Ilustrimi 2.5: Arsyet për ndjenjën e brengosjes apo të shqetësimit

100%

80%

60%

40%

20%

0%

Arsye ekonomike Arsye politike

Brenga të sigurisë Probleme familjare

Shqiptarë Serbë Të tjerët

Tutje, Ilustrimi 2.6 tregon se kosovarët në përgjithësi

besojnë se ata mund të ndikojnë në drejtimin e jetës së

tyre vetëm në një masë të caktuar. Përderisa shumica e

të intervistuarve nga çdo grupmoshë ndjehet kësisoj,

jo më shumë se 19% (përkundrejt 16% në prill 2009) të

Kosovarëve nga të gjitha grupmoshat besojnë se ata

mund të ndikojnë shumë drejtimin e jetës së tyre.

Ilustrimi 2.6: Deri në çfarë mase mendoni se mund të ndikoni në drejtimin e jetës suaj?

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Shumë Deri dikun Pak Fare

18-14 25-30 31-36 37-45 >45

Sa i përket faktorit më të rëndësishëm për një kosovar

që të gjejë punë në sektorin publik, gjërat duket

se kanë mbetur njëjtë që nga marsi 2008, kur kjo

pyetje u përfshi për herë të parë në anketë. Sikurse në

maj, anketat në korrik dhe nëntor 2008 si dhe në prill

2009, të intervistuarve e të dyja gjinive në përgjithësi

mendojnë se lidhjet familjare (23%) janë faktori më

i rëndësishëm, që pasohet nga ryshfeti (17.5%) dhe

përvoja profesionale (16%) (Ilustrimi 2.7).

Ilustrimi 2.7: Cili është faktori më i rëndësishëm për tu

punësuar në sektorin publik?

30%

25%

20%

15%

10%

5%

0%

Përvoja profesionale

Arsimi

Trajnimi profesional

Ryshfeti

Lidhjet familjare

Miqtë

Meshkuj Femra

III. Kriza ekonomike globale dhe Kosova

Sikurse në prill 2009, shumica e të intervistuarve,

pa marrë parasysh kombësinë, mendojnë se kriza

ekonomike globale ndikon Kosovën.

Ilustrimi 2.8: A mendoni se kriza ekonomike globale ndikon në Kosovë?

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Po Jo

Shqiptarë Serbë Të tjerët

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Sipas të intervistuarve shqiptarë dhe të pakicave

tjera, kriza ekonomike globale ndikon te ta përmes

çmimeve më të larta, përderisa serbët deklaruan

se ndikohen përmes humbjes së vendeve të punës.

Duhet të vërehet se rreth 10% e shqiptarëve të intervistuarve

ndjejnë efektet e krizës përmes rënies së

mbështetjes nga familjarët dhe të afërmit që jetojnë

jashtë vendit (Ilustrimi 2.9).

Rreth 13% të Kosovarëve, në përgjithësi, raportojnë

se ata ndjejnë efektet e krizës ekonomike globale

përmes rënies në përfitimet nga biznesi i tyre (Ilustrimi

9).

Ilustrimi 2.9: Përgjigjet për mënyrën se si ndjejnë efektet e krizës globale?

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Kanë humbur punën

Çmimet më të larta

Më pak mbështetje nga

familjarët/te afërmit jashtë vendit

Rënia e për�timit nga Biznesi

Të tjerët

Shqiptarë Serbë Të tjerët

IV. Përfundimet e Grupit të fokusit për

çështjet e stabilitetit ekonomik dhe

social

Sipas Grupit të fokusit që u mblodh për të diskutuar rezultatet

e kësaj ankete për RPH-së, trendët shqetësues që

kërkojnë vëmendje të posaçme janë si në vijim::

• Numri i të intervistuarve që deklarojnë gatishmërinë

për t’iu bashkëngjitur protestave publike

rreth gjendjes aktuale ekonomike në Kosovë

vazhdon të mbetet brengosës.

• Shkallë e lartë e të intervistuarve që thanë se

papunësia dhe varfëria paraqesin çështjet më të

rëndësishme me të cilat përballet Kosova;

• Përqindja e lartë e të intervistuarve që ndjehen

të brengosur apo të shqetësuar gjatë ditës për

shkak të arsyeve ekonomike, veçanërisht në

mesin e shqiptarëve dhe të pakicave të tjera

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

24

• Niveli i ulët i konsiderimit të shkollimit si faktor

i rëndësishëm për gjetjen e punës në sektorin

publik dhe konsideratë e lartë për lidhjet familjare

dhe ryshfetin si faktorë të rëndësishëm për

gjetjen e punës në sektorin publik

• Ndjehen efektet negative të krizës ekonomike

globale në Kosovë.

Faktorët vijues janë identifikuar nga diskutimet e Grupit

të fokusit si elemente që i kontribuojnë paqëndrueshmërisë

ekonomike dhe sociale:

• Shkalla e ekonomisë joformale që i detyron disa

t’i fshehin të hyrat e tyre dhe të raportojnë më

pak të hyra me qëllim të pagesës më të vogël të

tatimit

• Mungesa e hyrjes së investimeve të mëdha në

cilësinë e standardit jetësor në Kosovë – diçka

që i është premtuar shumë gjatë njerëzve pas

pavarësisë

• Problemet e vazhdueshme me rrymën dhe me

shërbimet e tjera publike

• Perceptimet e rritjes së nepotizmit në institucionet

dhe shërbimet publike

• Mungesa e konsiderimit të vlerës së shkollimit

cilësor për punësim në sektorin publik

Skenarët e mundshëm alarmues të identifikuar nga

Grupet e fokusit:

• Rënia e besimit ndaj institucioneve dhe perceptimi

në shkallë të gjerë i pranisë së korrupsionit

mund të rezultojë me tendencën që njerëzit të

mos i plotësojnë obligimet e tyre si qytetarë lidhur

me pagesën e shërbimeve publike dhe të

tatimeve

• Pakënaqësia dhe brengat rreth punësimit dhe

varfërisë është shprehur më shumë.

• Qeveria e re mund të mos jetë në gjendje që t’i

përmbush premtimet e saj nëse nuk merr parasysh

cilësinë e arsimit dhe përvojën profesionale

të kandidatëve të punësuar në sektorin publik

• Vazhdimi i krizës globale ekonomike mund të

përkeqësojë tutje gjendjen ekonomike në Kosovë.

Me qëllim të trajtimit të çështjeve ekonomike dhe sociale,

Grupi i fokusit rekomandon veprimet vijuese

• Reformat fiskale në veçanti në lidhje me thjeshtëzimin

dhe zvogëlimin e tatimeve të ndryshme

në nivel komunal dhe qendror.

• Qeveria duhet të rishikojë procedurat e punësimit

për institucionet publike dhe duhet të kushtojnë

vëmendje të veçantë shmangies së nepotizmit.

Qeveria duhet gjithashtu t’i caktojë prioritet

arsimit dhe përvojës profesionale si faktorë kyç

për politikën e rekrutimit në agjencitë e sektorit

publik.

• Qeveria duhet të ketë një plan konkret për të

mbështetur ekonominë e Kosovës në rast se

goditet në thelb nga kriza ekonomike globale.

Kapitulli 3

Marrëdhëniet ndëretnike

I. Trendët kryesor

Sikurse te anketat e majit, korrikut dhe nëntorit 2008 dhe

atë të prillit 2009, rezultatet e anketës së qershorit 2009

tregojnë se shumica e shqiptarëve të intervistuarve dhe

pakicat tjera të intervistuar vazhdojnë të besojnë se

marrëdhëniet ndëretnike janë duke u përmirësuar (74%

dhe 61%, respektivisht), përderisa rreth 32% - rënie prej

rreth 12 për qind që nga prilli 2009 - e serbëve besojnë

të njëjtën (Ilustrimi 3.1).

Përderisa ka rënë pak, numri i serbëve që besojnë se

marrëdhëniet ndëretnike janë duke u përmirësuar

mbetet shumë pozitiv për dallim me anketën e

nëntorit 2008 kur vetëm 8% e serbëve besonin se

marrëdhëniet ndëretnike ishin përmirësuar.

Ilustrimi 3.1: Marrëdhëniet ndëretnike në mes të Serbëve dhe Shqiptarëve

100%

80%

60%

40%

20%

0%

Marrëdhëniet janë duke

përmirësuar

Marrëdhëniet janë të tensionuara

dhe do të vazhdojnë si të tilla

Shqiptarë Serbë Të tjerët

Siç mund të shihet në Ilustrimin 3.2, rezultatet e anketës

së qershorit 2009 tregojnë rritje prej rreth 13 për

qind të serbëve të intervistuarve besojnë se marrëdhëniet

ndëretnike vazhdojnë të jenë të tensionuara

dhe nuk janë duke u përmirësuar .

Sa i përket shqiptarëve, pas rritjes në mes të nëntorit

2008 dhe prillit 2009, anketa e qershorit 2009 tregojnë

rënie prej rreth 11 për qind në besimin e tyre se

marrëdhëniet ndëretnike vazhdojnë të jenë të tensionuara

dhe nuk janë duke u përmirësuar .

Rezultatet e anketës së qershorit 2009 edhe një

herë vërtetojnë se arsyet e dhëna për mungesën e

përmirësimit të marrëdhënieve ndëretnike të tensionuara,

në veçanti në mes të shqiptarëve dhe serbëve, mbesin

të ndryshme varësisht nga kombësia (Ilustrimi 3.3).

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Ilustrimi 3.2: Trendi i të anketuarve që konsiderojnë se marrëdhëniet ndëretnike

vazhdojnë të jenë të tensionuara dhe nuk janë duke u përmirësuar

100%

80%

60%

40%

20%

0%

Serbë Shqiptarë

Mar-Maj 05

Qer-Sht 05

Tet-Dhj 05

Kor-Sht 06

Jan-Qer 06

Sht-Dhj 06

Qer-Mar 07

Mar-Qer 07

Kor-Sht 07

Dhj-07

Maj-08

Kor-08

Nëm-08

Pri-09

Qer-09

Gjysma e shqiptarëve besojnë se faktori kryesor

për marrëdhëniet e tensionuara serbë – shqiptarë

ndikohet nga Beogradi (50%), i pasuar nga mungesa

e gatishmërisë së serbëve që të integrohen

në shoqërinë kosovare (22%). Pakicat tjera kanë

mendimin e njëjtë me shqiptarët, ashtu që rreth

45% prej tyre mendojnë se është ndikimi i Beogradit,

i pasuar nga rreth 18% që deklaruan mungesën

e gatishmërisë së serbëve që të integrohen në shoqërinë

e Kosovës si faktorët kyç për marrëdhëniet

serbë – shqiptarë .

Në anën tjetër, mbi 46% (përkundrejt 31% në prill 2009)

e serbëve besojnë se faktorët kryesor për marrëdhëniet

e tensionuara me shqiptarët janë përpjekjet e pamjaftueshme

të shqiptarëve që të promovojnë integrimin

e serbëve në shoqërinë e Kosovës, e pasuar me sjelljen e

liderëve shqiptarë (25% përkundrejt 43% në prill 2009).

Ilustrimi 3.3: Faktorët për marrëdhëniet e tensionuara serbë – shqiptarë

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Përpjekje të pamjaftueshme

të shqiptarëve sa i përket

integrimit

Mungesa e vullnetit të serbëve

që të integrohen në shoqërinë

kosovare

Sjellja e liderëve shqiptarë

Sjellja e liderëve serbë

Ndikimi i Beogradit

Shqiptarë Serbë Të tjerët

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

II. Kontaktet ndëretnike dhe bashkëjetesa

Një tregues tjetër për marrëdhëniet ndëretnike është

vullneti i serbëve që të punojnë dhe jetojnë së bashku

me shqiptarët. Siç mund të shihet nga Ilustrimi 3.4,

ekziston një ngritje e vogël, që nga periudha e raportimit

nga prilli 2009, në gatishmërinë e serbëve

që të jetojnë në rrugën e njëjtë me shqiptarët. Rreth

18% (përkundrejt 48% në prill 2009) e serbëve do të

pajtoheshin që të bashkëpunojnë me shqiptarët, e

pasuar me 16% (përkundrejt 35% në prill 2009) që do

të pajtoheshin të jetojnë në qytetin e njëjtë, dhe 23%

(përkundrejt 13% në prill 2009) që do të pajtoheshin

të jetojnë në rrugën e njëjtë.

Sa i përket martesave ndëretnike, vetëm rreth 4%

e serbëve tregojnë gatishmëri që të martohen me

shqiptarët.

26

Ilustrimi 3.4: Serbët që do të pajtohen të jetojnë dhe punojnë me shqiptarët

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Tet-Dhj 05

Punë Qytetin e njëjtë Rrugën e njëjtë Martesë

Jan-Qer 06

Kor-Sht 06

Sht-Dhj 06

Përgjigjet nga serbët

Jan-Mar 07

Pri-Qer 07

Në anën tjetër, sjellja e shqiptarëve në lidhje me

jetesën në rrugën ose qytetin e njëjtë ose punën me

serbët ka pasur rritje të dukshme që nga prilli 2009.

Rreth 48% (përkundrejt 34% në prill 2009) e

shqiptarëve pajtohen që të punojnë me serbët, përderisa

rreth 41% (përkundrejt 33% në prill 2009) e tyre

pajtohen që të jetojnë në qytetin e njëjtë me serbët,

dhe rreth 48% (përkundrejt 32% në prill 2009) e tyre

pajtohen që të jetojnë në rrugën e njëjtë me serbët.

Është mjaft interesante se rezultatet e anketës së qershorit

2009 kanë regjistruar përqindjen më të madhe

se kurdo të shqiptarëve që janë të gatshëm të martohen

me serbët, që tani qëndron në rreth 25% (Ilustrimi

3.5).

Kor-Sht 07

Dhj 07

Maj 08

Kor 08

Nën 08

Pri 08

Qer 08

Ilustrimi 3.5: Shqiptarët që do të pajtohen të jetojnë dhe punojnë me serbët

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Tet-Dhj 05

Punë Qytetin e njëjtë Rrugën e njëjtë Martesë

Jan-Qer 06

Kor-Sht 06

Sht-Dhj 06

Përgjigjet nga shqiptarët

Jan-Mar 07

Pri-Qer 07

Sa i përket perspektivës së normalizimit të marrëdhënieve

ndëretnike, rezultatet e anketës së qershorit

2009 edhe njëherë tregojnë se serbët vazhdojnë të

jenë më pesimistët në mesin e të gjitha kombësive

në Kosovë. Rreth 52% e serbëve (përkundrejt 41%

në prill 2009) besojnë se marrëdhëniet ndëretnike

në mes të serbëve dhe shqiptarëve kurrë nuk do të

normalizohen. Të mendimit të njëjtë janë rreth 18% të

shqiptarëve (përkundrejt 22% në prill 2009) dhe rreth

17% e pakicave tjera (përkundrejt 16% në prill 2009).

Më optimistët, do të thotë ata që besojnë se marrëdhëniet

do të normalizohen në të ardhmen e afërt janë

shqiptarët (44%) të pasuar nga të tjerët (29%), dhe

serbët me 4% (Ilustrimi 3.6).

Ilustrimi 3.6: Prognoza nëse marrëdhëniet ndëretnike do të normalizohen ose jo

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Kor-Sht 07

Dhj 07

Maj 08

Kor 08

Nën 08

Ato do të normalizohen në të ardhmen e afërt

Ato do të normalizohen në të ardhmen e largët

Ato kurrë nuk do të normalizohen

Marrëdhëniet tanimë janë normale

Pri 08

Shqiptarët Serbët Të tjerët Gjithsej

të ponderuar

Qer 08

Sikurse në maj, korrik dhe nëntor 2008 si dhe në prill

2009, anketa e qershorit 2009 tregon se asnjë serb

nuk beson se marrëdhëniet ndëretnike janë tanimë

normale përderisa 4% e shqiptarëve dhe 4% e pakicave

tjera besojnë se kjo është e vërtetë për marrëdhëniet

ndëretnike.

III. Përfundimet e grupit të fokusit në

çështjet ndëretnike

Sipas grupit të fokusit që u mblodh dhe diskutoi rezultatet

e kësaj ankete të opinionit publik për RPH, trendët e

poshtëshënuar janë brengosëse dhe kërkojnë vëmendje

të veçantë:

• Numri i lartë e serbëve që besojnë se marrëdhëniet

në mes të shqiptarëve dhe serbëve janë

të tensionuara dhe do të vazhdojnë të jenë ashtu

në të ardhmen.

• Dallimi i vazhdueshëm në mendimet e serbëve

dhe shqiptarët për atë se kush duhet të punojë

më shumë për të përmirësuar marrëdhëniet

ndëretnike.

• Pesimizmi relativisht i lartë e serbëve për normalizimin

e marrëdhënieve ndëretnike.

Faktorët e mëposhtëm janë identifikuar në diskutimet

e grupit të fokusit si elementë që kontribuojnë gjendjes

aktuale ndëretnike:

• Polarizimi dhe radikalizimi i mëtejmë i

shqiptarëve dhe serbëve mund të ndodh, nëse

realiteti pas statusit n Kosovë nuk pranohen nga

të gjithë kosovarët barabartë.

• Ndikimi i Beogradit që perceptohet si pengesë

për integrimin e serbëve në institucionet dhe

shoqërinë e Kosovës, në veçanti kërkesat dhe

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

thirrjet nga politikanët e Beogradit për serbët që

të krijojnë strukturat e tyre paralele.

• Bojkotimi i vazhduar i institucioneve kosovare

nga shumica e serbëve.

Skenarët e mundshëm alarmues të identifikuar nga

grupi i fokusit:

• Vonesa e mëtejme e mosmarrëveshjeve për statusin

final nga Serbia dhe Rusia mund të ndikojnë

negativisht për marrëdhëniet ndëretnike.

• Mungesa e vullnetit të serbëve që të bëhen

pjesë e institucioneve qeverisëse të zgjedhura

në mënyrë demokratike të Kosovës

Me qëllim që të adresohet situata aktuale ndëretnike,

nga grupi i fokusit janë rekomanduar këto veprime:

• Komuniteti ndërkombëtar nuk duhet të lejojë kurrfarë

mosfunksionimi të prezencës ndërkombëtare

në Kosovë. Kjo do të armiqësoj shumicën e Kosovarëve,

që në anën tjetër mund të ndikojë negativisht

në marrëdhëniet e tyre me pakicat tjera.

• Gjatë kësaj faze të parë pas statusit të Kosovës,

Qeveria e Kosovës në bashkëpunim me

komunitetin ndërkombëtar duhet të punojë

më shumë për tu siguruar se shteti i ri zbaton

plotësisht ligjin në baza të njëjta për të gjithë

qytetarët.

• Komuniteti ndërkombëtar duhet të fillojë menjëherë

të ndihmojë Qeverinë e Kosovës në

fushën e zhvillimit ekonomik që padyshim se

do të rezultojë në përmirësim të marrëdhënieve

ndëretnike në Kosovë.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Kapitulli 4

Siguria publike dhe personale

I. Kënaqshmëria me institucionet e

sigurisë

Sikurse te të gjitha anketat paraprake, shqiptarët

vazhdojnë të jenë shumë të kënaqur me punën e institucioneve

të sigurisë në Kosovë, përkundër rënies

së fundit të kënaqshmërisë me Policinë e Kosovës.

Rezultatet e anketës së qershorit 2009 tregojnë se

kënaqshmëria me institucionet e sigurisë siç është

KFOR-i dhe Forca e Sigurisë së Kosovës (ish Trupat e

Mbrojtjes së Kosovës, TMK) është ngritur paksa, pasi

që kishte rënë dukshëm në mes të nëntorit 2008 dhe

prillit 2009.

Kënaqshmëria me policinë e UNMIK-ut ka pasur rritje

prej rreth 7 për qind (tani qëndron në 42%). Kënaqshmëria

me KFOR-in është rritur për 4 për qind, me

FSK-në për 9 për qind, përderisa kënaqshmëria me

Policinë e Kosovës ka rënë për 4 për qind që nga prilli

2009 (Ilustrimi 4.1).

28

Ilustrimi 4.1: Kënaqshmëria e shqiptarëve me institucionet e sigurisë

120%

100%

80%

60%

40%

20%

0%

KFOR

Policia e UNMIK-ut

SHPK-ja

TMK-ja

Kor-O4

Nën-O4

Mar-O5

Qer-O5

Sht-O5

Dhj-O5

Qer-O6

Sht-O6

Dhj-O6

Mar-O7

Qer-O7

Tet-O7

Dhj-07

Maj-08

Kor-08

Nën-08

Pri-09

Qer-09

Në mesin e serbëve, kënaqshmëria me institucionet e

sigurisë në Kosovë nuk është ngritur dukshëm që nga

rëniet e mëdha në nëntor 2008. Kënaqshmëria e serbëve

me secilin institucion të sigurisë në Kosovë, ndërkombëtare

dhe vendore, nuk ka pasur ndryshime të dukshme

në mes të prillit dhe qershorit 2009 (Ilustrimi 4.2).

Ilustrimi 4.2: Kënaqshmëria e serbëve me institucionet e sigurisë

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

KFOR

Policia e UNMIK-ut

SHPK

TMK

Kor-O4

Nën-O4

Mar-O5

Qer-O5

Sht-O5

Dhj-O5

Qer-O6

Sht-O6

Dhj-O6

Mar-O7

Qer-O7

Tet-O7

Dhj-07

8-Maj

Kor-08

Nën-08

Pri-09

Jun-09

Ngjashëm me anketat e majit, korrikut dhe nëntorit

2008 si dhe ajo e prillit 2009, anketa e tashme

gjithashtu tregon se shumica e shqiptarëve dhe

pakicat tjera (përveç serbëve) konsiderojnë marrëdhëniet

komunitet – polici të mira ose shumë të

mira (Tabela 4.1).

Në krahasim me rezultatet e anketës së prillit

2009, rezultatet e anketës së qershorit 2009 tregojnë

rënie të dukshme të serbëve që konsiderojnë

se marrëdhëniet komunitet – polici janë të mira

ose shumë të mira, që tani qëndron në vetëm

1%, përkundrejt 30% në prill 2009, përderisa 65%

e tyre konsiderojnë këto marrëdhënie se janë të

këqija ose shumë të këqija (përkundrejt 41% në

prill 2009).

Tabela 4.1: Vlerësimi i marrëdhënieve komunitet-polici

Kombësia

Shqiptarët Serbët Të tjerët

Gjithsej të

ponderuar

Shumë i mirë 20.1% 23.7% 12.3%

I mirë 49.5% 1.3% 42.5% 47.2%

As i mirë as i keq 19.5% 19.7% 24.1% 19.8%

I keq 4.2% 39.1% 3.9% 7.0%

Shumë i keq 1.3% 25.3% 1.7%

Nuk e d 3.4% 12.0% 3.1%

Pa përgjigje 1.9% 2.6% 2.6% 9.8%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 2.3%

Kur pyeten pse konsiderojnë marrëdhëniet komunitet

– polici të këqija ose shumë të këqija, rreth 25.5% e

shqiptarëve thonë se njerëzit nuk u besojnë policisë,

përderisa rreth 24% thonë se njerëzit mendojnë se

policia është e dobët dhe jokompetente. Arsyeja

e tretë më e rëndësishme e dhënë nga shqiptarët

(23%) për marrëdhëniet komunitet – polici të këqija

ose shumë të këqija është se njerëzit nuk donë të

bashkëpunojnë me policinë (Tabela 4.2).

Në anën tjetër, tri arsyet kryesor që serbët i dhanë

për këto marrëdhënie janë: njerëzit nuk u besojnë

policisë (56%), njerëzit ndjehen se policia është e korruptuar

dhe e lehtë për ryshfet (22%), dhe policia nuk

mundohet që të përmirësojë marrëdhëniet me komunitetin

(7%).

Për pakicat tjera, tri arsyet kryesore përfshijnë: Njerëzit

nuk i besojnë policisë (31%), e barabartë me ‘njerëzit

nuk donë të bashkëpunojnë me policinë’ (31%), dhe

arsyeja se njerëzit ndjejnë se policia është e dobët

dhe jokompetente(19%) (Tabela 4.2).

Tabela 4.2: Arsyet për marrëdhënie të këqija

komunitet – polici

Njerëzit nuk i besojnë

policisë

Njerëzit nuk donë të

bashkëpunojnë me

policinë

Njerëzit ndjejnë se

policia është e dobët dhe

jokompetente

Policia nuk mundohet të

përmirësojë marrëdhëniet

me komunitetin

Njerëzit ndjejnë se policia

është e korruptuar dhe e

lehtë për ryshfet

Diçka tjetër. Çka?

_______________

Kombësia e grupuar në tri grupe

Gjithsej të

Shqiptarët Serbët Të tjerët ponderuar

25.5% 55.6% 31.3% 38.9%

23.1% 3.6% 31.3% 16.0%

23.6% 6.6% 18.8% 15.8%

7.7% 7.1% 10.9% 7.9%

11.1% 21.9% 4.7% 14.7%

2.4% 1.1%

Nuk e di 3.4% 3.6% 3.1% 3.4%

Pa përgjigje 3.4% 1.5% 2.1%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

Në përgjithësi, arsyeja kryesore e dhënë për marrëdhëniet

komunitet – polici është se njerëzit nuk i besojnë

policisë (39%), e pasuar me njerëzit nuk donë të

bashkëpunojnë me policinë (16%) e barabartë me

‘njerëzit ndjejnë se policia është e dobët dhe jokompetente’

(16%).

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

II. Siguria personale dhe familjare

Të anketuarit u pyetën që të japin një listë lidhur me

atë çka ata shohin si kërcënimin më të madh për sigurinë

e familjeve të tyre (Ilustrimi 4.3). Kur u analizua në

bazë të kombësisë së të intervistuarve, tri kërcënimet

kryesoret të sigurisë për të intervistuarit shqiptarë,

sipas anketës së qershorit 2009, përfshinë: 1) hajninë

(9.5%), 2) plaçkitjet (9%), dhe 3) varfërinë (8%).

Serbët identifikojnë disa nga kërcënimet e njëjta

sikurse shqiptarët, përfshirë 1) hajninë (32%), 2) vrasjet

(17%), dhe 3) krimin e organizuar (9%). Sa i përket

të intervistuarve nga pakicat tjera, tri kërcënimet

kryesore janë: 1) vrasjet (9%), 2) hajnia (7%), dhe 3)

varfëria (5%).

Në përgjithësi, kërcënimet kryesore për sigurinë

e familjes të identifikuar nga kosovarët përfshinë:

1) hajninë (13%), 2) vrasjet (10%), dhe 3) plaçkitjet

(7.5%).

Tabela 4.3: Kërcënimet ndaj sigurisë së familjes për

nga kombësia

Shqiptarë Serbë Të tjerët Gjithsej

Plaçkitjet 8.8% 6.4% 3.9% 7.5%

Hajninë 9.5% 31.8% 6.6% 13.0%

Kidnapimet 1.8% 7.7% 1.3% 2.8%

Vrasjet 7.6% 17.2% 9.2% 9.6%

Aksidentet e

trafikut

5.7% 1.3% 4.8% 4.7%

Krimi i organizuar/

Mafia

4.9% 9.4% 4.8% 5.7%

Aksidentet në

shtëpi

1.0% 1.8% .9%

Zjarret .2% .9% .3%

Varfëria 7.8% 5.2% 5.3% 6.9%

Sëmundjet

infektive

.6% .4% .4% .5%

Drogat .4% .2%

Reketi .9% .2%

Tjetër .4% .1%

refuzon/pa

përgjigje

51.6% 19.7% 60.5% 47.4%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

Rezultatet e anketës së qershorit 2009 nuk tregojnë

ndryshime të rëndësishme në nivelin e perceptimit

në mesin e serbëve sa i përket sigurisë përderisa janë

jashtë në rrugë. Përqindja mbetet shumë e ulët në

vetëm 1% e serbëve që ndjehen të sigurt (shumë të

sigurt ose paksa të sigurt).

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Sa i përket shqiptarëve, rreth 71% (përkundrejt 57%

në prill 2009) ndjehen shumë të sigurt ose paksa të

sigurt, së bashku me pakicat tjera prej së cilëve rreth

71% (përkundrejt 53% në prill 2009) ndjehen shumë

të sigurt ose paksa të sigurt (Tabela 4.4).

Tabela 4.4: Krahasuar me krimin dhe dhunën jashtë

shtëpisë

Kombësia

Shqiptarët Serbët Të tjerët

Gjithsej të

ponderuar

Shumë i sigurt 25.5% 23.7% 20.5%

Paksa i sigurt 46.0% 1.3% 43.4% 37.4%

Paksa i pasigurt 14.4% 29.6% 16.7% 17.5%

Shumë i pasigurt 7.8% 52.4% 9.2% 16.1%

Pa përgjigje 6.4% 16.7% 7.0% 8.4%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

Në mesin e shqiptarëve, është vështirë të identifikohet

trendi i ndjenjës së sigurisë dhe marrëdhëniet

me moshën. Shqiptarët e moshës 25-30 ka përqindjen

më të ulët (67%) të atyre që ndjehen të sigurt

në rrugë, kurse grupi që ndjehet më së sigurti është

grupmosha 31-36 (76%).

30

Ilustrimi 4.3: Ndjenja e sigurisë jashtë në rrugë për shqiptarët

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

ND/PP pasiguri siguri

18-24 25-30 31-36 37-45 >=46

Sikurse shqiptarët, në rastin e serbëve është e pamundshme

të identifikohet trendi i ndjenjës së sigurisë

sipas grupmoshës (Ilustrimi 4.4).

Grupmosha e serbëve me përqindjen më të ulët të

atyre që ndjehen sigurt (pothuajse asnjë) është se

prej të rinjve, grupmosha e 18-24 dhe më të vjetër,

grupmosha e atyre përmbi 46 vjeç. Kurse grupmosha

e personave që kanë 37-45 vjet ka përqindjen më të

lartë (7%) prej atyre që ndjehen sigurt.

Ilustrimi 4.4: Ndjenja e sigurisë jashtë në rrugë për serbët

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

ND/PP pasiguri siguri

18-24 25-30 31-36 37-45 >=46

IV. Përfundimet nga grupi i fokusit

për çështjet e sigurisë publike dhe

personale

Sipas grupit të fokusit që u mblodh dhe diskutoi rezultatet

e kësaj ankete të opinionit publik për RPH, trendët e

poshtëshënuar janë brengosëse dhe kërkojnë vëmendje

të veçantë:

• Numri i madh i serbëve të intervistuar që raportojnë

ndjenjën e pasigurisë jashtë shtëpisë.

• Përqindja relativisht e ulët e serbëve që janë të

kënaqur me institucionet e sigurisë të Kosovës.

Çështjet e poshtëshënuara janë identifikuar si probleme

potenciale që kontribuojnë çështjeve të sigurisë publike

dhe personale:

• Mungesa e raportimit të rregullt (p.sh., raportet

mujore për çështjet e sigurisë dhe statistikat) të

SHPK-së dhe KFOR-it në media.

• Situata e rëndë ekonomike në ekonomi familjare

dhe mungesa e përmirësimit në këtë kuptim që

është parakusht për krime dhe dhunë.

• Niveli i ulët i besimit në Policinë e Kosovës nga

serbët.

Skenarët e mundshëm të identifikuar nga grupi i fokusit:

• Marrëdhëniet ndëretnike und të përkeqësohen

tutje për shkak të mungesës së besimit

nga ana e serbëve në institucionet e sigurisë.

• Siguria për të gjithë mund të përkeqësohet

për shkak të mungesës së perspektivës

ekonomike që mund të sjellë sjellje më agresive

dhe radikalizëm politik të grupeve të

caktuara.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Grupi i fokusit rekomandon këto veprime si të domosdoshme

për të adresuar çështjet e sigurisë publike dhe

personale:

• Institucionet e sigurisë të Kosovës duhet të punojnë

më ngushtë me komunitetet pakicë përmes

programeve kreative që do të ndihmojnë ngritjen

e nivelit të besimit në këto institucione

• Qeveria e Kosovës në bashkëpunim me

prezencën ndërkombëtare në Kosovë duhet të

punojnë në strategjinë për veriun e Kosovës për

të siguruar se strukturat paralele të sigurisë nuk

operojnë në Kosovë.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Kapitulli 5

Shpërbërja e Trupave Mbrojtëse të

Kosovës (TMK)

Nga Yuko Otsuki

Praktikant në UNDP Kosovë

Kandidat për doktoraturë në Universitetin Virginia

1.Trupat Mbrojtëse të Kosovës (TMK)

Trupat Mbrojtëse të Kosovës (TMK) është themeluar

në shtator të vitit 1999 si një shërbim emergjent civil.

Ajo ka vepruar nën autoritetin e Përfaqësuesit Special

të Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara

përmes Zyrës së Koordinatorit të TMK-së. Drejtimet e

përditshme operative ofroheshin nga Forca e Kosovës

(KFOR) e NATO -së në përputhje me politikat dhe

prioritetet e përcaktuara nga Përfaqësuesi Special i

Sekretarit të Përgjithshëm. Detyrat e TMK-së, sipas

Rregullores nr. 1999/8 të Misionit të Administratës

së Përkohshme të Kombeve të Bashkuara në Kosovë

(UNMIK), ishte për të “(a) ofruar shërbime në përgjigje

të fatkeqësive, (b) të kryejë kërkimi e shpëtim dhe (c)

ofrimin e kapacitetit për ndihmë humanitare në zonat

e izoluara; (d) të ndihmojë në çminim; dhe (d) të kontribuojë

në rindërtimin e infrastrukturës dhe komuniteteve.

“

32

Ilustrimi 5.1: Kënaqshmëria e shqiptarëve me institucionet e sigurisë

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

KFOR

Policia e UNMIK-ut

SHPK-ja

TMK-ja

Kor - O4

Nën - O4

Mar - O5

Qer - O5

Sht - O5

Dhj - O5

Qer - O6

Sht - O6

Dhj - O6

Mar - O7

Qer - O7

Tet - O7

Dhj - O7

Maj - O8

Kor - O8

Nën - O8

Pri - O9

Qer - O9

Për pesë vitet e fundit, TMK-ja ishte institucioni

më i besuar i sigurisë për shumë kohë në mesin e

shqiptarëve.

Ilustrimi 5.2: Kënaqshmëria e serbëve me institucionet e sigurisë

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

KFOR

Policia e UNMIK-ut

SHPK-ja

TMK-ja

Kor - O4

Nën - O4

Mar - O5

Qer - O5

Sht - O5

Dhj - O5

Qer - O6

Sht - O6

Dhj - O6

Mar - O7

Qer - O7

Tet - O7

Dhj - O7

Maj - O8

Kor - O8

Nën - O8

Pri - O9

Qer - O9

Raporti i Sekretarit të Përgjithshëm mbi UNMIK-un,

i paraqitur në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të

Bashkuara në mars 2007, thekson se: “Pavarësisht

nga politikat e rekrutimit pozitiv, angazhimit aktiv

në mesin e komunitetit serb, dhe mungesës së dëshmive

të brendshme të diskriminimit, TMK-ja ende ka

vështirësi në tërheqjen dhe mbajtjen e rekrutët nga

komuniteti serb i Kosovës. “Midis serbëve të Kosovës,

TMK-ja ka qenë institucioni më pak i besuar i sigurisë

në të gjithë pesë vitet e fundit.

Shpërbërja e TMK-së

Në qershor 2008, Kuvendi i Kosovës miratoi një

ligj për shpërbërjen e TMK-së, duke pranuar se ajo

kishte “përmbushur objektivat e veta, përfshirë lehtësimin

e rimëkëmbjes së Kosovës pas konfliktit”

dhe duke vendosur që TMK-ja “do të shpërbëhet

brenda një viti nga përfundimit të periudhës së

tranzicionit. “Sipas ligjit, shërbimet e ofruara nga

TMK-ja do të transferohen në një Forcë të re të Sigurisë

së Kosovës (FSK), me detyrat e saj fillestare

në përgjigje të krizave, mënjanimin e mjeteve eksplozive

dhe mbrojtjen civile. Ligji gjithashtu parashikonte

se do të zhvillohet një program i çmobilizimit

dhe risistemimit për anëtarët e ligjshëm

të TMK-së, duke përfshirë pagesat për ndarje nga

puna, si dhe “ofrimi i këshillave dhe konsulencës;

identifikimin dhe përputhjen e aftësive me mundësitë

e punësimit në dispozicion; qasja në trajnim

dhe arsim dhe mundësi të zhvillimit të bizneseve

të vogla. “

% brenda

A33. Sa jeni të kënaqur me punën

e këtyre institucioneve?KFOR-i

Në bazë të anketës së kryer në qershor – korrik 2009,

afro 77 për qind të shqiptarëve dhe 69 për qind nga

pakicat tjera janë të kënaqur me procesin e themelimit

të FSK-së së re, kurse afro 89 % e serbëve janë të

pakënaqur me këtë proces.

Ilustrimi 5.3: Çka do të ndodhë me ata pjesëtarë të TMK-së që nuk iu kanë

bashkuar Forcës së re të Sigurisë së Kosovës?

50%

45%

40%

35%

30%

25%

20%

15%

10%

5%

0%

% brenda regjionit

Kombësia

Shqipëtar

Serbë

Ata do të mbështeten nga programi

për risistemim të TMK-së

Ata do të mbështeten nga APPK-ja

Atyre do tu ofrohet punësim në

Qeverinë e Kosovës

Shqiptarë Serbë Të tjerët Gjithsej të ponderuar

N12.Sa jeni të kënaqur me

procesin e themelimit të

Forcës së re të Sigurisë?

N12.Sa jeni të kënaqur me

procesin e themelimit të

Forcës së re të Sigurisë?

Others N12.How satis�ed are you

with the process of

establishing the new

Kosovo Security Force?

Shumë i pakënaqur

I pakënaqur

i Kënaqur

Shumë i kënaqur

Nuk e di

Refuzon

Gjithsej

Shumë i pakënaqur

I pakënaqur

i Kënaqur

Shumë i kënaqur

Nuk e di

Refuzon

Gjithsej

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

REGJIONI

Kombësia

Shqipëtarë Serbë Të tjerë Gjithsej

Shumë i pakënaqur 6.6% 38.6% 9.2% 12.9%

I pakënaqur 11.5% 50.6% 11.8% 18.6%

i Kënaqur 39.2% 7.3% 41.2% 33.8%

Shumë i kënaqur 38.4% 28.5% 29.7%

Nuk e di 1.8% 3.0% 5.7% 2.7%

Refuzon

2.5% .4% 3.5% 2.3%

Gjithsej 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

Ata do të pensionohen

Nuk do të gëzojnë kurrfarë

mbështetje

Nuk e di

Në mesin e serbëve, shkalla e pakënaqësisë është

veçanërisht e lartë në regjionin e Mitrovicës, kurse 100

% e të intervistuarve në regjionin e Pejës u përgjigjën

se ata janë shumë të kënaqur ose të kënaqur me

procesin.

Anketa tregon se, sikurse në qershor - korrik 2009,

gjithsej 49,2 për qind e shqiptarëve dhe gjithsej 21.6

për qind e serbëve besojnë se ata anëtarë të TMK-së

që nuk u futën në FSK do të mbështeten nga programi

i risistemimit të TMK-së i menaxhuar nga organizatat

ndërkombëtare, ose nga APPK-ja, një organizatë

lokale e Kosovës që ka përvojë në promovimin

e punësimit. 6.7 për qind e shqiptarëve besonin se

ata nuk do të kenë asnjë mbështetje, ndërsa 31.5 për

qind e serbëve besonin se ata nuk do të kenë asnjë

mbështetje.

Në mesin e atyre që janë përgjigjur se pjesëtarët e

TMK-së që nuk hyjnë në FSK do të mbështeten nga

një program të risistemimit të TMK-së, 38.8 për qind

thanë se Programi do të menaxhohet nga KFOR-i, 34.2

për qind thanë UNDP-ja, 12,2 për qind thanë Misioni

i Bashkimit Evropian për Sundim të Ligjit në Kosovë

(EULEX), 6.8 për qind thanë Organizata Ndërkombëtare

për Migrim (IOM), dhe 8.0 për qind thanë se nuk

e di se kush do të menaxhojë Programin.

Prishtina Mitrovica Prizren Peja Ferizaj Gjakova Gjilan Total

26.1% 43.1% 30.8% 44.0% 7.0% 45.6% 6.0% 30.0%

50.2% 51.7% 45.0% 30.3% 69.8% 49.4% 74.6% 50.7%

2.5% 14.8% 20.2% 7.0% 3.8% 7.5% 8.0%

5.9% 1.8% 1.3% 1.5% 1.7%

.9% .1%

21.2% 4.3% 3.6% 3.7% 16.3% 10.4% 9.5%

100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

1.3% 75.0% 1.7%

25.0% .4%

46.1% 6.9% 24.6% 24.5%

51.3% 93.1% 40.0% 71.4% 52.2% 63.9%

1.3% .4%

60.0% 28.6% 23.2% 9.0%

100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%

Very satis�ed 13.8% 2.4% 26.5% 28.6% 34.6% 5.0% 12.7%

Satis�ed 51.7% 100.0% 49.4% 32.4% 42.9% 65.4% 55.0% 53.5%

Dissatis�ed 20.7% 36.5% 23.5% 25.0% 21.9%

Very dissatis�ed 3.5% 17.6% 3.9%

NA

Total

13.8%

100.0% 100.0%

8.2%

100.0% 100.0%

28.6%

100.0% 100.0%

15.0%

100.0%

7.9%

100.0% 33

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

34

Ilustrimi 5.4: Kush do të menaxhojë programin e risistemimit të TMK-së?

Për ata që u përgjigjën se pjesëtarët e TMK-së që nuk futen në FSK

do të mbështeten nga programi i risistemimit të TMK-së i

menaxhuar nga organizatat ndërkombëtare

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

KFOR-i UNDP-ja IOM-i EULEX-i Nuk e di

Shqiptarë Serbë Të tjerët Gjithsej të ponderuar

Në mesin e atyre që janë përgjigjur se pjesëtarët e

TMK-së që nuk hyjnë në FSK do të mbështeten nga

një program të risistemimit të TMK-së, 38.8 për qind

thanë se Programi do të menaxhohet nga KFOR-i, 34.2

për qind thanë UNDP-ja, 12,2 për qind thanë Misioni

i Bashkimit Evropian për Sundim të Ligjit në Kosovë

(EULEX), 6.8 për qind thanë Organizata Ndërkombëtare

për Migrim (IOM), dhe 8.0 për qind thanë se nuk

e di se kush do të menaxhojë Programin.

Në fakt, në përgjigje të kërkesave nga Koordinatori i

TMK-së dhe NATO-së, UNDP-ja ka ndihmuar procesin

e risistemimit për ata pjesëtarë të TMK-së që nuk do të

bashkohen FSK-së duke menaxhuar programin e risistemimit

të TMK-së. Programi i risistemimit të TMK-së

përbëhet nga dy komponentë: dhënia e pagave për

ndarje nga puna ekuivalente me pagën mujore për

dymbëdhjetë muaj, dhe asistencën gjithëpërfshirëse

për krijimin e standardit jetësor përmes këshillimit,

trajnimit, ndihmës për punësim dhe ndihmë për

biznes të vogël. Më 3 qershor 2009, ishin 1.575 kandidatë

të pranueshëm dhe 1.433 kandidatë të regjistruar.

551 prej tyre preferuan ndihmën për biznes dhe

175 prej tyre preferuan punësimin.

Për pyetjen “Në qoftë se një ish pjesëtar i TMK-së që

nuk i bashkohet FSK-së së re merr pagë ekuivalente

me dymbëdhjetë muaj të pagës së tij/saj dhe një vit

mbështetje për punësim ose biznes, a besoni se kjo

është...,”, 7.2 për qind e shqiptarëve dhe 24.9 për qind

e serbëve u përgjigj se kjo është e mjaftueshme, ndërsa

46.9 për qind e shqiptarëve dhe 34.9 për qind e serbëve

u përgjigj se kjo vështirë se është e mjaftueshme

ose nuk mjafton. Kjo pyetje nuk ka marrë parasysh

pensionet për TMK (Në thelb 70 për qind e pagës së

pagueshme nga mosha 50 vjeçare). Këto rezultate të

anketës tregojnë se shqiptarët janë më shumë në favor

të ish pjesëtarëve të TMK-së sesa serbët.

3.Përfundim

Shpërbërja e TMK-së dhe Programi pasues për risistemim

të TMK-së përqendrohet në fazën e risistemimit

të ish luftëtarëve, duke marrë parasysh se TMK-ja

është agjenci kryesisht e paarmatosur për shërbime

në emergjenca civile që ekziston për nëntë vite që

nga fundi i konfliktit, me pjesëtarët e saj që jetojnë

në komunitetet e tyre gjatë tërë kohës. Siç thuhet në

Standardet e integruara për çarmatim, demobilizim dhe

reintegrim (SIÇDR), që është zhvilluar së bashku nga

zyrtarët e ÇDR-së së sistemit të Kombeve të Bashkuara,

reintegrimi i qëndrueshëm social dhe ekonomik i ish

luftëtarëve është kritik për stabilitetin dhe rindërtimin

e qëndrueshëm dhe zhvillimin e shoqërive që dalin

nga konflikti. Shpërbërja e suksesshme e TMK-së dhe

risistemimi i ish pjesëtarëve të saj është çelës për stabilizimin

e mëtejmë të Kosovës që tanimë ka bërë

hapa të mëdhenj kah sigurimi i paqes pas turbullirave

dhe konfliktit të dhunshëm të viteve 90-ta.

NGJARJET KRYESORE NË MEDIA

Prill deri në Qershor 2009

Prill 2009

4/1/2009

4/2/2009

4/3/2009

4/5/2009

4/6/2009

4/7/2009

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

BE dëshiron marrëdhënie kontraktuale me Kosovën (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Komisioneri i BE-së për Zgjerim, Olli Rehn, deklaroi

në Komisionin për Punë të Jashtme të Parlamentit Evropian se Komisioni Evropian

do të prezantojë në vjeshtë të këtij viti një studim rreth gjetjes së mundësive

për t’i ndihmuar Kosovës që të realizojë perspektiven e saj evropiane.

Kermabon u bënë thirrje serbëve të Kosovës që të bashkëpunojnë me EULEX

(Beta)

Ahtisari ka ndërgjegje të pastër në lidhje me pavarësinë e Kosovës (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se ish-kryetari finlandezi dhe fituesi i çmimit Nobel,

Marti Ahtisari, mbrojti edhe një herë pavarësinë e Kosovës. Kësaj radhe, ai e

mbrojti atë gjatë një fjalim para anëtarëve të Parlamentit Evropian në Bruksel, ku

Ahtisaari tha se Rusia është duke iu afruar Perëndimit për shkak të krizës financiare.

Estonia përkrahë integrimin e Ballkanit në BE (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Ambasadorja Estoneze në Bruksel, Karin Jani, i

dorëzoi dje në Prishtinë autoriteteve shtetërore të Kosovës kredencialet për nominimin

e saj si ambasadore jo-rezidente për Kosovë.

Rasmussen do të emërohet Sekretari i Përgjithshëm in NATO (të përditshmet)

Të përditshmet raportuan të dielën se përkundër mospajtimeve të shprehura

nga shteti turk në fund të Samitit të NATO-së në Strasburg, të gjitha shtetet anëtare

arritën një marrëveshje për të emëruar Kryeministrin Danez Anders Fogh

Rasmusen si Sekretar të Përgjithshëm të NATO-së. Presidenti i turk Abdullah

Gul theksoi se ai ka marrë premtime se Rasmusen do të punojë për të adresuar

çështjet e ngritura nga Turqia.

Thaçi: E gjithë BE-ja mbështet progresin e pavarësisë (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, u kthye të

dielën nga vizita e tij zyrtare në Bruksel dhe shprehu besimin e tij se perspektiva

e Kosovës nuk ka qenë kurrë më afër Bashkësisë Evropiane.

EULEX fillon sot të punojë më kapacitet të plotë (Zëri)

Zëri raporton se shefi i misionit të EULEX-it në Kosovë, Iv de Kermabon, shefi i

ICO Piter Feith, si dhe përfaqësuesit e BE-së dhe SHBA-ve priten që ta shpallin

ELUEX-in si mision me kapacitet të plotë.

NATO ende fuqishëm e përkushtuar ndaj sigurisë dhe stabilitetit në Ballkan

(Beta)

Italia propozon samitin BE-Ballkan-SHBA (Koha Ditore)

Koha Ditore raporton se sipas lajmeve të botuara në web-faqen e Ministrisë së

Jashtme Italiane, Ministri i Jashtëm Franko Fratini propozoi gjatë samitit BE-SH-

BA në Pragë një udhëzues tetë pikësh për angazhimin e Ballkanit Perëndimor.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

36

4/9/2009

4/10/2009

4/14/2009

4/17/2009

4/18/2009

De Kermabon: Sundimi i ligjit, përgjegjësi e kosovarëve (të përditshmet)

Pak: Kosova nuk ka nevojë më për UNMIK (ditore)

Koha Ditore raporton se UNMIK-u nuk është më i nevojshëm në Kosovë pasi që

Misioni EULEX është duke marrë përgjegjësitë në Kosovë. Ky është vlerësimi i

delegacionit të Parlamentit Evropian pas takimeve të ndara që patën me liderët

Kosovar në Prishtinë.

Ahtisari: Edhe Moska do ta njoh Kosovën një ditë (të përditshmet)

Të përditshmet citojnë ish-kryetarin finlandez dhe fituesin e çmimit Nobel, Marti

Ahtisari duke thënë se ai pret se edhe Rusia do ta njohë një ditë pavarësinë e

Kosovës pasi që marrëdhëniet mes SHBA dhe Rusisë janë duke u përmirësuar.

Munter: Kosovo, çështja e vetme e hapur mes Serbisë dhe SHBA (Zëri)

Zëri raporton se Ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Serbi, Kamerun Munter,

tha në një intervistë për Tanjug se marrëdhëniet mes Serbisë dhe SHBA-ve janë

duke u përmirësuar dhe Kosova është çështja e vetme mes tyre.

EULEX pa plan për të rikthyer autoritetin doganor në veri (Koha Ditore)

Artikulli kryesor i Kohës Ditore thotë se zyrtarët e misionit për sundim të ligjit në

Kosovë, EULEX, kanë pranuar se mungesa e kontrollit doganor në veri të Kosovës

po i kontribuon krimit të organizuar dhe se ky mision ende nuk ka një plan

të detajuar se si t’i kthej zyrtarët doganor atje.

BBC publikoi të dhëna të reja rreth mbytjes së civilëve në Shqipërinë veriore në

vitin 1999

(të përditshmet)

Graçanicë: Udhëheqësia e shkarkuar kundërshton vendimin e qeverisë serbe

(Tanjug)

Feith i rekomandon Qeverisë të lejojë Tadiqin që të vizitojë Kosovën (të përditshmet)

Presidenti Serb ka kërkuar nga zyra e BE-së në Beograd që të ndërmjetësojë

vizitën e tij për festën e Pashkëve Ortodokse të premten. Gazetat ditore raportojnë

se Përfaqësuesi Special i BE-së në Kosovë, Piter Feith, i ka rekomanduar

Qeverisë së Kosovës që të lejojë Presidentin Serb Tadiq që të hyjë në Kosove.

Argumente rreth ligjshmërisë së pavarësisë (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GJND) në

Hagë ka përfunduar të premten pranimin e argumenteve për apo kundër ligjshmërisë

së shtetësisë së Kosovës.

Sllovenia mbështet integrimin evropian të Kosovës (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Presidenti Slloven Danillo Turk e siguroi Kryetarin

e Kuvendit të Kosovës, Jakup Krasniqi, të premten në Lubjanë se vendi i tij do të

vazhdojë të mbështesë Kosovën në procesin e integrimeve evropiane.

Ambasadori Sparks i brengosur rreth shkallës së korrupsionit në Kosovë (të

përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Ambasadori i Britanisë së Madhe në Kosovë, Andrew

Sparks, morri pjesë të premten në prezantimin e raportit “Zëri i votuesit”, të

publikuar nga Rrjeti i Grave të Kosovës.

4/20/2009

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

PD: Deklarata e Tadiqit – luftë e pashpallur ndaj Kosovës (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Partia e Drejtësisë (PD) theksoi të dielën se deklarata

që bëri Presidenti serb Boris Tadic të dielën në Deçan i ka ngjallur popullit

të Kosovës ndjenja të hidhura.

4/21/2009 Arabia Saudite njeh pavarësinë e Kosovës (të përditshmet)

4/22/2009

4/24/2009

4/30/2009

Maj 2009

5/5/2009

Vendet e BE kundër njëra tjetrës në Hagë rreth Kosovës (të përditshmet)

Koha Ditore raporton në faqen e parë se 36 vende i kanë dorëzuar Gjykatës

Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND) argumentet e tyre ligjore rreth ligjshmërisë

së pavarësisë së Kosovës. Një nëntitull thekson se Spanja, Sllovakia, Rumania

dhe Qiproja janë rreshtuar me Rusinë, Iranin dhe Libinë kundër SHBA, Britanisë

së Madhe, Francës, Polonisë, Holandës, Japonisë dhe shumë vendeve tjera.

Thaçi: Gjashtë-pikëshi nuk ekziston dhe nuk është duke u implementuar në Kosovë

(të përditshmet)

Zëri raporton se Kryeministri Hashim Thaçi ka kundërshtuar shefin e UNMIK-ut

Lamberto Zanier sa i përket implementimit të dokumentit gjashtë-pikësh. Thaçi

tha se gjashtë pikat nuk ekzistojnë dhe nuk janë duke u implementuar.

Hillari Klinton refuzon të takohet me Jeremiqin në lidhje me Kosovën (të përditshmet)

Danas: Shumë shqiptarë nga Kosova janë regjistruar si banorë të Serbisë

Një numër i madh i shqiptarëve që jetojnë në Kosovë vendosin sidomos komunat

e Preshevës, Bujanocit, Vrajes, Novi Pazarit, bilës edhe Beogradin si qytete të

vendbanimit të tyre me qëllim që të marrin dokumentet e Serbisë, raportoi gazeta

ditore Danas.

Policia e EULEX-it shpërndanë protestuesit serb me gaz lotsjellës në Kroin e Vitakut

(të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se policia e EULEX-it përdori dje gaz lotsjellës për të

shpërndarë rreth 40 serbë të cilët u organizuan që të marshojnë në vendin ku

janë duke u rindërtuar shtëpitë e shqiptarëve në lagjen Kroi i Vitakut në Mitrovicën

veriore.

Thaçi dhe Rashiq thërrasin serbët të kthehen në Kosovë (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Kryeministri i Kosovës Hashim Thaçi dhe Ministri

për Komunitete dhe Kthim, Sasha Ristiq, më konferencën për shtyp, dje pas

takimit të tyre, edhe njëherë u apeluan serbëve të Kosovës të kthehen në pronat

e tyre në Kosovë dhe të fillojnë jetën e tyre si të gjithë kosovarët tjerë.

Serbët protestojnë përsëri, policia i shpërndan me gaz lotsjellës (të përditshmet)

Serbët lokal nga Kroi i Vitakut në Mitrovicën veriore përsëri protestuan të hënën,

kundër rindërtimit të pesë shtëpive të cilat u takojnë familjeve shqiptare.

Kosova fiton betejën e FMN-së (të përditshmet)

Koha Ditore raporton se Kosova është shumë afër anëtarësimit të plotë në Fondin

Monetar Ndërkombëtar (FMN). Pas një beteje të gjatë, Kosova triumfoi kundër

fushatës së lobimit të Serbisë për bllokimin e procesit të votimit për anëtarësimin

e Kosovës në FMN.

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

38

5/6/2009 Kosova pranohet në FMN (të përditshmet)

5/7/2009

5/8/2009

5/11/2009

5/12/2009

5/13/2009

5/19/2009

Qeveria merr kërcënime anonime për vendosje të bombës (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se Qeveria e Kosovës dhe Ministria e Shërbimeve

Publike janë alarmuar për shkak të një kërcënimi për shpërthim të mjeteve eksplozive,

i cili është dërguar nga një adresë anonime e postës elektronike, i

marrë të mërkurën në ora 09:00.

Kolumbia dëbon Çekun dhe i ndalon hyrjen për 10 vite (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se pjesëmarrja në një konferencë ndërkombëtare për

demilitarizimin e ushtrive çlirimtare i kushtoi ish Kryeministrit Çeku me dëbimin e

menjëhershëm nga Kolumbia dhe ndalimin për të hyrë në këtë shtet për 10 vite.

Sejdiu not ftohet në inaugurimin e Ivanovit për shkak të Tadiqit (të përditshmet)

Të gjitha të përditshmet raportojnë se Presidenti i ri i Maqedonisë Gjorgje Ivanov

nuk ka ftuar Presidentin e Kosovës Fatmir Sejdiu, në ceremoninë e tij inauguruese,

të caktuar të martën e ardhshme. Arsyet zyrtare nuk janë të ditura, por

arsyeja kryesore është prania e Presidentit të Serbisë Boris Tadiq.

ShBA-të i bëjnë thirrje Beogradit të ndalë liderët e veriut (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se në një intervistë për agjencinë e lajmeve FoNet,

Ambasadori i ShBA-ve në Beograd Kamerun Munter tha se në pjesën veriore

të Kosovës liderë të papërgjegjshëm serbe janë duke shkaktuar dhunë dhe përbëjnë

rrezik për sigurinë e tyre dhe sigurinë e të tjerëve. Munter i bëri thirrje Beogradit

për t’i ndaluar këta liderë të papërgjegjshëm.

21 policë të lënduar në protestat e serbëve (të përditshmet)

Koha Ditore raporton në faqen e parë se 21 pjesëtarë të Policisë së Kosovës

janë lënduar në protestën e serbëve lokalë përgjatë rrugës Gjilan-Bujanovc. Serbët

ishin duke protestuar për ç’kyçjen e tyre nga sistemi i furnizimit me energji

elektrike, për shkak të mospagesës së borxheve të tyre Korporatës Energjetike të

Kosovës (KEK).

ICG: Qasja e Beogradit vendimtare për integrimin e serbëve (të përditshmet)

Në raportin e fundit për Kosovën, Grupi Ndërkombëtar i Krizave thekson se

qëndrimi i autoriteteve të Beogradit është vendimtar për integrimin e serbëve në

Kosovë.

Sejdiu nis konsultimet për zgjedhjet lokale (të përditshmet)

Të gjitha të përditshmet raportojnë se Presidenti Fatmir Sejdiu dje u takua me

përfaqësuesit e partive politike, si pjesë e konsultimeve për përcaktimin e datës

për zgjedhjet lokale, e cila sipas kornizës ligjore duhet të jetë në vjeshtë.

Jeremiq: Serbia do të vazhdojë luftën kundër njohjeve të Kosovës (të përditshmet)

Shtatë serbë i kthehen në Policinë e Kosovës (të përditshmet)

5/20/2009 Bahraini dhe Komoret njohin pavarësinë e Kosovës (të përditshmet)

5/21/2009

Kosova përgatitet për të mirëpritur Nënkryetarin e ShBA-ve Xhozef Bajden (të

përditshmet)

Të gjitha të përditshmet raportojnë për vizitën e Nënkryetarit të ShBA-ve Xhozef

Bajden dje në Beograd dhe vizitën e tij të sotme në Kosovë.

5/22/2009

5/26/2009

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

Server: Pas së gjithash, e ardhmja evropiane e Serbisë varet nga Kosova (të

përditshmet)

Zëri raporton se nënkryetari i Institutit për Paqe në Uashington, Daniell Server, i

tha Zërit të Amerikës se pavarësisht nga retorika, e ardhmja e Serbisë do të varet

në zgjidhjen e problemit të Kosovës.

Serbët në Shtërpce protestojnë kundër simboleve të Kosovës (të përditshmet)

Konferenca Islamike miraton një rezolutë “të butë” për Kosovën (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë se ministrat e jashtëm të shteteve anëtare të Konferencës

Islamike kanë miratuar një rezolutë për Kosovën, e cila shpreh mbështetjen

për zhvillimet dhe ekonominë e Kosovës, por nuk përmend thirrjen për

njohjen e pavarësisë.

5/29/2009 Kristofer Dell Ambasadori i ri i ShBA-ve në Kosovë (të përditshmet)

Prishtina kërkon nga Shkupi të mos ndikohet nga Serbia (Koha Ditore, të përditshmet)

Sarkozi kërkon nga Serbia të bashkëpunojë me Kosovën e pavarur (të përditshmet)

5/31/2009

June 2009

6/1/2009

Ban Ki-Mun ripozicionohet kundër Kosovës? (Koha Ditore)

Koha Ditore raporton se sipas Inner City Press, portal ky që ndjek zhvillimet në

OKB, se Rusia ka kërcënuar Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së Ban Ki-Mun

duke kërcënuar të bllokojë kandidaturën e tij për mandatin e dytë. Me sa duket

kjo ka rezultuar në ripozicionimin e Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së në lidhje

me ligjshmërinë e pavarësisë së Kosovës.

Bogdanoviq: Plani i Ahtisarit mbetet e papranueshëm për Beogradin (të përditshmet)

Duke u bazuar në Agjencinë e lajmeve Beta, të përditshmet raportojnë se i ashtuqiajturi

Ministër i Serbisë për Kosovën, Goran Bogdanoviq, ka deklaruar dje se

plani i Ahtisarit për Kosovën, si pjesa teknike ashtu edhe ajo teknike, janë të papranueshme

për Beogradin.

Zgjedhjet në Kosovë përsëri ndajnë serbët (të përditshmet)

Sipas ditores beogradase Politika, Zëri raporton që organizimi i zgjedhjeve

lokale në mënyrë të pavarur nga autoritetet e Prishtinës, pa UNMIK-un, tanimë

kanë ndarë serbët e Kosovës, për shkak të mungesës së një qëndrimi të përbashkët

nëse duhet të marrin pjesë në to apo jo.

6/3/2009 Kryeministri Thaçi viziton një familje të kthyer serbe (të përditshmet)

EARLY WARNING REPORT KOSOVO - Number 25

40

6/4/2009

6/5/2009

6/9/2009

6/11/2009

6/13/2009

6/17/2009

Prishtina dhe Beogradi zotohen të bëjnë më shumë për çështjen e personave

të pagjetur (të përditshmet)

Delegacionet nga Prishtina dhe Beogradi u takuan dje dhe diskutuan çështjen

e personave të pagjetur, ku u zotuan të bëjnë më shumë në trajtimin e këtij

problemi. Takimi u ndërmjetësua nga Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq, i

cili në një deklaratë shtypi pas takimit deklaroi që të dyja palët ofruan informata

mbi lokacionet e mundshme ku mund të gjenden mbetjet e personave të konsideruar

të pagjetur.

Kosova anëtare e Bankës Botërore (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë për anëtarësimin e Kosovës në Bankën Botërore.

Rreth 10 muaj pas aplikimit, me mbështetjen e 100 vendeve anëtare, Kosova

ka marrë konfirmimin zyrtar nga Bordi i Guvernatorëve të Bankës Botërore si

anëtarja më e re në institucionin më të rëndësishëm financiar ndërkombëtar.

UNMIK-u anulon dëgjimin publik mbi vdekjet e 10 shkurtit 2007 (të përditshmet)

Të përditshmet raportojnë që dëgjimi i paraparë publik për dy aktivistët e

vdekur të Vetëvendosjes më 10 shkurt 2007, u anulua për shkak të, siç u tha

nga avokati i viktimave, “intervenimit të UNMIK-ut tek Paneli Këshillues për të

Drejtat e Njeriut.”

Sami Kurteshi u zgjodh si Ombudsperson (të përditshmet)

Sarkozi: Pavarësia e pakthyeshme (të përditshmet)

Presidenti francez takoi dje në Paris Kryeministrin e Kosovës, Hashim Thaçi,

ku Sarkozi tha që pavarësia e Kosovës është e pakthyeshme dhe që Franca

vazhdon të mbështesë Kosovën në rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian.

NATO vendos për zvogëlime drastike në Kosovë (të përditshmet)

Serbët protestojnë në kufirin mes Kosovës e Serbisë (të përditshmet)

Rreth 250 serbë lokalë janë raportuar të kenë marrë pjesë në një protestë

kundër rivendosjes së Doganave në vijën kufitare mes Kosovës dhe Serbisë.

Sipas Policisë, protesta zgjeti rreth gjysmë ore. Pas kësaj, protestuesit janë

shpërndarë qetësisht.

Policia: Serbët e arrestuar po fabrikonin fakte kundër UÇK-së (të përditshmet)

Në lajmet e ballinës së saj, Koha Ditore raporton deklaratat e zyrtarëve të Policisë

së Kosovës që tre serbët e arrestuar së voni në Graçanicë janë të dyshuar

për ofrimin e deri në 100,000 eurove për familjet e serbëve të zhdukur që të

japin dëshmi të rrejshme kundër ish Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) në

lidhje me pohimet për trafikimin dhe transplantimin e organeve njerëzore gjatë

konfliktit në Kosovë.

Dhjetë deputetë kërkojnë që Prizreni të shpallet kryeqytet i Kosovës (të përditshmet)

Disa të përditshme raportojnë që dhjetë deputetë të Kuvendit të Kosovës i kanë

kërkuar Kryesisë së Kuvendit që të fusë në rendin e ditës kërkesën për debatim

dhe vendim për shpalljen e qytetit të Prizrenit kryeqytet të Kosovës.

Zgjedhjet lokale më 15 nëntor (të përditshmet)

Në një konferencë shtypi, Kryetari Fatmir Sejdiu dje shpalli 15 nëntorin si datë

për mbajtjen e zgjedhjeve lokale në Kosovë, raportojnë gazetat. Sejdiu ftoi

Komisionin Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) që të fillojë përgatitjet e nevojshme

për organizimin e zgjedhjeve.

6/18/2009

6/19/2009

Ahtisaari e Rohani takohen me përfaqësuesit e shoqërisë civile, partive politike

dhe akademikët (të përditshmet)

Fitzerald: Kosova vend i sigurt (të përditshmet)

Koha Ditore raporton që Komandanti i Krahut Jugor të NATO-s konfirmoi dje

në një konferencë shtypi në Prishtinë që Aleanca Veri-Atlantike do të zvogëlojë

trupat e saj në Kosovë deri në 2,500 ushtarë. Fitzerald tha që niveli i sigurisë

në Kosovë është i lartë, dhe që kjo është arsyeja për zvogëlimin e numrit të

trupave. “Kemi më shumë trupa sesa probleme në Kosovë,” tha ai.

Departamenti Amerikan i Shtetit: Kosova, “çerdhe” e trafikimit (të përditshmet)

Disa gazeta ditore raportojnë që në raportin e tij të fundit mbi trafikimin njerëzor,

Departamenti Amerikan i Shtetit thekson që Kosova vazhdon të jetë burim,

vend transit dhe destinacion për trafikimin e grave dhe fëmijëve për qëllime

seksuale.

Reagimi i Prishtinës pas debatit të Këshillit të Sigurimit të OKB-së mbi Kosovën

(të përditshmet)

Disa të përditshme botojnë reagimet e opozitës dhe institucioneve të Kosovës

pas debatit më të fundit të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara mbi

gjendjen në Kosovë. Koha Ditore raporton që UNMIK-u nuk është më i nevojshëm,

derisa Zëri thotë që UNMIK-u është i pranishëm fizikisht në Kosovë, por

pa ndonjë funksion

Verdikti mbi vrasjet e 14 civilëve shqiptarë jepet në Beograd (të përditshmet)

Gazetat raportojnë që Gjykata e Qarkut në Beograd ka marrë vendimin mbi

vrasjet e 14 civilëve shqiptarë në Podujevë gjatë luftës së vitit 1999. Ish-anëtarët

e njësisë speciale policore serbe “Shkorpionët” u dënuan me gjithsej 75

vjet burgim.

Zhelko Gjukic, Dragan Mediq dhe Dragan Borojeviq u dënuan secili me nga 20

vjet, derisa i katërti, Milorad Sollaja u dënua me 15 vjet.

6/22/2009 Izraeli do njohë Kosovën në gusht (të përditshmet)

6/23/2009 Bildt: Stabiliteti i Kosovës varet nga zhvillimi ekonomik (të përditshmet)

Serbia do të lëshojë pasaporta për gjithë banorët e Kosovës (të përditshmet)

Disa të përditshme raportojnë që Ministri i Jashtëm serb Vuk Jeremiq ka deklaruar

që pasaportat biometrike serbe do të lëshohen për gjithë banorët e Kosovës.

Sipas Jeremiqit, kjo është çështje më teknike sesa politike.

6/24/2009 Bullgaria arreston ish Kryeministrin e Kosovës, Agim Çeku (të përditshmet)

6/30/2009

Kosova nënshkruan marrëveshjen e anëtarësimit me Bankën Botërore dhe

FMN-në (të përditshmet)

De Kermabon: 30 qershori, afati i fundit për kthimin e policëve serbë (të përditshmet)

RAPORTI #25 - UNDP Kosovo

RAPORTI #25 - UNDP Kosovo ... View more RAPORTI #25 - UNDP Kosovo

Delete template?

Save as template ?

RAPORTI #25 - UNDP Kosovo RAPORTI #25 - UNDP Kosovo