Mark Bregu - Tribuna Shqiptare

NE KUADRIN E JUBILEUT TE MADH TE 100 VJETORIT TE SHPALLJES SE PAVARESISE
fakt akoma nuk e dijmë se kush ishin autorët sekrete nënujore të nëndetëseve që zyrtarisht Qershori i vitit në vazhdim të zbatoheshin si
e hedhjes bombës.
ishin shqiptare, por efektivisht ndiqnin plane si njësimi i monedhës shqiptare me atë jugosllave e
Në vazhdim të kësaj letre, edhe zbatonin direktiva të Komandës Flotës gjithashtu edhe njësimi i çmimeve me gjithë
natyrshëm lindin dy pyetje ndaj historianëve tanë Detare Sovjetike, konform interesave politike heqjen e barrierës doganore mes të dy shteteve,
të periudhës diktaturës, pavarësisht e kanë ditur sovjetike në Mesdhé, nuk lejon asnjë (me gjithë pasojat negative për Shqipërinë). Këtu
apo jo faktin e së ashtuquajturës “bombë në kundërthënje në këtë drejtim ! E cituam këtë nuk e le dot pa përmëndur faktin se kur u kthye
Ambasadën Sovjetike në Tiranë” dhe si e kanë bazë sovjetike në Mesdhé, pikërisht sepse ishte nga Jugosllavia Nako Spiru ku, nën trysnín‟e
ditur, e rëndësishme është të sqarohet : një bazë aktive dhe vepruese e B.S. e një vazhdueshme të radiogrameve nga Enver Hoxha,
1- Mbas shkërmoqjes diktaturës rëndësije themelore por njëkohësisht edhe hallkë ai vërtet i nënëshkroi të gjitha marrëveshjet me
komuniste, e kanë qëmtuar edhe lexuar këtë jo e papërfillëshme e kolaboracionit politik, me Jugosllavinë por duke qenë i pandërgjegjshëm
dokument drejtuar Mareshallit Stalin nga Enver nënështrim interesazh tona kombëtare ndaj për sa po bënte, e kishte çfaqur publikisht në
Hoxha në emër të Pleniumit K.Q.të P.P.Sh. ? interesave sovjetike, diametralisht në biseda mes udhëheqësish partie këtë fakt, të cilin
2- Po dosjen e hetuesisë me kundërshtim, këto të vërteta me maskimin Enver Hoxha kurrë nuk i a harroi ! Edhe fakt është
Nr.1687-A të Drejtorisë Sigurimit Shtetit si edhe propagandistik që i u bë asaj baze nga letërsia si se më 22 Nëntor të vitit 1947 gabimisht, duke
atë me Nr.64 – datë 27-02-1951 të Vendimit edhe kinematografia artistike e kohës diktaturës luajtur me armën e tij, vetëvritet Nako Spiru ! (Kjo
Gjyqësor në bazë të cilit dënohen me pushkatim ... mbasi u prishëm me B.S. dhe u lidhëm me deklarata zyrtare e lëshuar nga udhëheqja
ato 22 viktima, NJË JAVË MBASI NË FAKT Kinën ! Sa më sipër, në vazhdën e sakrifikimit komuniste e shtetit shqiptar). Pra, deri në atë
ISHTE KRYER EKZEKUTIMI I TYRE, e total të interesave tona kombëtare dhe datë, Enver Hoxha ishte plotësisht dhe 100 %
kanë parë vallë zotërinjtë historianë e megjithatë nënështrimit verbtas interesave të huaja ! nën ndikimin jugosllav të cilën gjë, nisur nga
vazhdojn‟edhe heshtin në këtë drejtim ? Pse
Pikërisht tashti u erdhi radha të interesat e tija personale, ai e pranonte si të
heshtin para një KURBANI prej 22 viktimash ndriçojmë dy momente shumë kuptimplote se si mirëqenë. Mirëpo erdhi 28 Marsi i vitit 1948 kur
njerëzore në altarin e kuq të Kremlinit ? janë nëpërkëmbur dhe bërë kurban dy u shpërndahet dhe u bëhet e njohur udhëheqjeve
Përgjatë kësaj hullíje nuk personalitete dore të parë të hierarkisë komuniste të partive anëtare të Kominformbyrosë letra e
mundem të mos shtoj se si, në bisede e sipër me shqiptare, (së bashku me grupazhe imagjinare K.Q.P.K.(b) të Bashkimit Sovjetik lidhur me
një prej historianëve, (personel shkencor i të tyre). Po i sjellim këta dy shëmbuj se njeri për prishjen e B.Sovjetik me Jugosllavinë ! E për t‟ia
tanishëm i Institutit të Studimeve Historike të interesa të menjëherëshme pikësynimi komplikuar problemin Enver Hoxhës, gjatë takimit të
Akademisë Shkencave), për t‟a justifikuar para kolaboracioni politik vetëm për ruajtje interesash tij me Vjaçesllav Molotovin më 24 Qershor të
meje faktin që Instituti në fjalë nuk e ndjek dot egoiste personale, kurse tjetri me objektiv qitje vitit1948, ministri i Punëve të Jashtëme të
larmín‟e problemeve që ngrihen dhe kërkohet të disi më të largët por gjithmonë ... prirur nga po ai Bashkimit Sovjetik, i thotë shprehimisht
studjohen prej tyre duke mbajtur edhe qëndrim pikësynim nga Enver Hoxha !
udhëheqësit shqiptar “... Ju, shokët shqiptarë,
sa më objektiv ndaj kolaboracionizmit gjatë periudhës
Në dokumenta arkivale ësht‟e duhet t‟a shqyrtoni dhe analizoni vetëvrasjen
së pushtimit të vëndit tonë, më vuri në dukje se në dokumentuar se si Koçi Xoxe në pohimet e tija e Nako Spirut ! ” Përzgjedhjet e mundëshme
Institutin në fjalë vetëm një historian merret ka thënë, pa as më të voglën mëdyshje, se si për për E.Hoxhën ishin vetëm dy :
me studimin e periudhës së Luftës së II-të të gjitha egzekutimet që kryheshin me urdhërin 1- e Vazhdim i kolaboracionit tradhëtar me
Botërore ! Qoft‟edhe vetëm ky fakt, (në qoft‟i tij por pa u dënuar nga trupa gjykuese, ishte Jugosllavinë.
themeltë), mjafton të më bindë se vonë, shumë marrë nga ai, (K.Xoxe – shënimM.K.), miratimi 2- i Pozicionim kundra Jugosllavisë duke e
vonë në qoftë se ndonjëherë, Instituti në fjalë do Enver Hoxhës. Gjatë viteve 1945 e në vazhdim mbështetur Bashkimin Sovjetik.
të vihet në krye të problemeve të historisë jo vetëm që ndikimi jugosllav ishte maksimal, por
Mirëpo të dy këta qëndrime
Kombit tonë, (së paku sa i takon rishkruarjes së edhe zbatimi i direktivave të tyre kishte marrë kishin edhe rrjedhojat e tyre si vijon :
historisë viteve nga 1939-ta e deri në fundin e trajta absolute, (duke filluar fillimisht me krime
1/a- Enver Hoxha do të
1945-sës). Kështu me shumë keqardhje jam i makabre e pastaj edhe me gjyqe krejtësisht të vazhdonte të ishte udhëheqësi i P.K.Shqiptare si
detyruar t‟a pranoj se trajtimi, drejtpeshimi, si inskenuara e tejet të pathemeltë), kundra edhe i shtetit shqiptar sa kohë t‟a linte Jugosllavia
edhe gjykimi i problemit atdhetarëve si edhe intelektualëve nga më të pa e aneksuar Shqipërinë por edhe me livel
KOLABORACIONZËM në përgjithësí, shquarët, laikë si edhe klerikë paçin qenë, me ndihme ekonomike në kufijt‟ e përcaktuar nga
(përfshirë kolaboracionin në interes të atdheut, objektivin e tyre t‟i zhduknin pikërisht ata si vetë Jugosllavija. Kurse B.S. si fuqí e madhe
atë tradhëtar si edhe oportunizmin politik), si afat kategorí shoqërore !
mbështetëse e Shqipërisë potencialisht, dilte nga kjo
kohor praktikisht u çvendoskan në
Viti 1947 e kishte filluar orbitë.
KALENDAT GREKE ! Po, ky është realiteti i konturimin e tij si një vit shumë problematik për
1/b- Me t‟u thithur Shqipëria në
trishtë i cili e kushtëzon trajtimin e problemit Shqipërinë. Pala jugosllave nuk po u përgjigjej kuadrin e Jugosllavisë Federative, si republik‟e
kolaboracionizëm në gjith‟anësin‟e tij me vonesë, marrëveshjeve kontraktuale duke ngadalësuar shtatë e saj, (nga që Titua i u shkëput diktatit nga
duke lejuar kësisoji që mendësija edhe e sotme lëvrimet e objekteve si edhe furnizimeve P.K.(b) e B.S.), jo vetëm që E.Hoxha do t‟a
vazhdon dhe kanalizohet përgjatë asaj vrage të Shqipërisë. Kjo dukurí sa vinte edhe e bënte kishte përnjëhershëm mareshallin jugosllav mbi
caktuar nga historianët komunistë ! Megjithatë, pakënaqësin‟e Nako Spiros, si përgjegjës kryesor i kokë por edhe ... s‟kishte më se kujt eventualisht
pavarësisht mundësive që kanë institucionet ekonomisë së vëndit, të rritej dukshëm. Nga ana t‟i ankohej për asnjë problem.
shkencore të vëndit tonë, detyra e secilit është, tjetër jugosllavët po e shtonin trysnín‟e tyre
2/a- E.Hoxha do t‟i kishte
për aq sa ka mundësi, mos t‟a lerë pa dhënë lidhur me njësimin e vlerës monedhës sonë lekut marrëdhënjet tashmë të drejtpërdrejta me
ndihmesën e tij, sado modeste ajo qoftë, në këtë me dinarin e tyre, heqjen e barrierave doganore si B.Sovjetik pa ndërmjetësínë jugosllave, duke
drejtim. Prandaj edhe ... vazhdojmë.
edhe njësimin e çmimeve ! Enver Hoxha jo se qenë vetë udhëheqësi i Shqipërisë.
Përgjatë periudhës së lulëzimit të nuk i ndjente këto shqetësime të prekëshme, por
2/b- Si udhëheqës i
nënështrimit të pakushtëzuar ndaj Bashkimit duke qenë se marrëdhënjet si partiake e P.K.Shqiptare që i ishte nënështruar totalisht
Sovjetik, një nga njollat e trishta të asaj kohe ka gjithashtu shtetërore shqiptare me B.Sovjetik ndikimit të P.K.Jugosllave që nga krijimi nga ana
qenë edhe e gjithë historia e krijimit, kalonin nëpër forumet jugosllave, (dhe B.S. e e të dërguarve të saj Miladin Popoviçit si edhe
administrimit si edhe mbetja si rudiment i kishte pranuar gjëndjen si të mirëqenë), ai i a Dushan Mugoshës, e në vazhdim i përzgjedhur
dikurshëm i flotës nëndetëseve, Pasha Limani. bënte hyzmetin mbajtjes së miqësisë me prej tyre t‟a drejtonte si P.K.Shqiptare e
Vetëm qëmtimi i dëshmive të ish komandantit të Mareshallin Tito me piksynimin që në Shqipëri, si gjithashtu edhe luftën e quajtur fillimisht Luftë
asaj baze detare, Dashamir Ohrit, me pohimet e republik‟e ardhëshme e Federatës Jugosllavisë, ai Nacional Çlirimtare por e kthyer në vazhdim
tija se si Shqipëria përballonte shpenzime liveli jo së pakut t‟a ruante pozitën e tij prej udhëheqësi. në luftë civile po prej tyre për interesat e
të papërfillëshme si edhe mbante të gjitha Më 29 Maj të vitit 1947, në mbledhjen e Byrosë P.K.Jugosllave, E.Hoxha duhej të ballafaqohej
përgjegjësitë që pasonin si rrjedhojë operacionesh Politike të K.Q.,u vendos që duke filluar që nga me një rrethanë tejet të vështirë : Duhej bindur
28