Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
NE KUADRIN E JUBILEUT TE MADH TE 100 VJETORIT TE SHPALLJES SE PAVARESISE<br />
-Ktu paska kenë Sad Pasha i pabesë-<br />
përgjigjet Gjini – e jo unë. Ai m‟i foli Lirat për at<br />
qëllim, e unë veç që s‟i mora Lirat e besën s‟ja<br />
fola, por edhe ata që m‟i çoj te dera me gjthë<br />
pare i percolla me i than Sadit, se besën e Dheut<br />
s‟ shes me pare !...<br />
- Fol si t‟duesh tash – i tha Osmani.<br />
- Drejt t‟flas, e faqën e zezë t‟yt zot ta<br />
qita n‟kët Kuvend t‟burrave, që t‟a marrin vesht<br />
se ç‟i punon n‟zemer Sadit.<br />
V.O. Kjo menyrë t‟punuemes t‟Gjinit<br />
me Sadin, që kurkush nuk e pat ditë, aq fort i<br />
habiti Pleqt, që s‟diftohet, edhe e panë burrninë<br />
e Gjinit, prandaj ju hyni ma fort n‟zemër, edhe e<br />
banë t‟Parë përmbi t‟gjithë Pleqtë, e kur fliste<br />
goja e tij, t‟gjithë ju bajshin njizani, mbasi<br />
shifshin se ç‟do gjygjë që bate aq mirë pshtetëj<br />
m‟Kanun, që s‟ishte burër e Plak që mund e<br />
luente. Gjini ka kenë i gjymtë pak nga veshët, se<br />
për ma gojtar s‟e bate nana tjetër !<br />
Ja hynë gjygjit tokës që kena në gojë. E<br />
Kuvendi i Pleqve e ndau m‟kët mënyrë.<br />
- Kruja do t‟i baj be Sad Pashës me 24<br />
vetë. 12 t‟shënjum e 12 t‟pa shënjuem. Me mejë<br />
me ben Parota e Krujes :<br />
- Për kët t‟mirë t‟ Perëndisë, e si e bafsha<br />
mue m‟nihmoftë, që ajo tokë që e lyp Sad Pasha<br />
s‟ka kenë as s‟asht, as kurrë e Toptanit s‟ka ken,<br />
por asht e Teqës t‟Fushë Krujës. Sad Pasha s‟ka<br />
ma as gojë pos mund bani be Kruja, toka i jet<br />
Sad Pashës, e për hyrz e dam që e gjet do t‟i<br />
lajnë 500 grosh për land t‟preme; 500 grosh për<br />
kaë t‟vramë; 500 grosh për qerm t‟mbyllun.<br />
Dita e besë kje shenjue me 25 n‟Vjeshtë<br />
të dytë 1904, me‟u ba n‟Teqët (ball Effendisë n-<br />
Krujë). E me kët ditë do t‟vinte me veshtrue<br />
benë Sad Pasha, ja zëvendësi i vet, e katër Pleq<br />
t‟Dheut.<br />
Osmani i Hoxhës, ndër fjalët e gjygjit e<br />
t‟besë, edhe shkoj n‟Tiranë me i kallzue Sadit.<br />
Sad Pasha n‟t‟marrmit vesh, dergoj<br />
rishtas nji njeri t‟vet ke Pleqt që nese u<br />
gjendëshin n‟Fushë t‟ Krujës e ky u tha Pleqve :<br />
- Sad Pasha ju ka çue shnet t‟gjithve, e<br />
gjygjit qi i keni ba jasht asaj xhamie edhe ka mbet<br />
habit se sa me rrug e kishit ba e pa drita.<br />
- Shnet paçi – i pergjigjet Gjini – po<br />
thuej Sad Pashes, ja t‟gjindet vetë atë ditë që do<br />
t‟banin be Kruja, ja t‟dërgojë nji t‟ Qeverisë.<br />
- Mos keni gajle se do t‟i thom.<br />
Shkoj kasneci i Sadit, e Pleqt mbetën<br />
aty se aty kishte për me i shataf do punë Dheu, e<br />
me dalë katund për katund mbrapa, me shtrue e<br />
me pruë n‟Kanun gjithë t‟dalun dorët.<br />
Sa kjenë tuj ba gjygje Pleqt, nje ku ja<br />
mbrrini Kajmekami I Krujes (për fat t‟keq, qëlloj<br />
nji Tosk-shqiptar i shit) i cili ishte kenë detyrue<br />
prej Valiut t‟Shkodrës me nji tejshkrim, që<br />
t‟shkote me pa pse ishin mbledhë Pleqt e ç‟far<br />
gjygji kishin.<br />
Pleqt që ndodhën, nuk luejtën vendit,<br />
por ndodhën disa që ju kërcnuen…Mbasi u hini<br />
n‟rreth Kajmekami, i zuni turpi do, e u ngrejtën<br />
keshëm me e nderue.<br />
Kur ky (Kajmekami) mendjebosh<br />
n‟vend që m‟u përshndet me Pleqt si e lypte<br />
njerzia e vendit, filloj me njiherë me folë si<br />
n‟idhni. Pleqt, edhe ata që patën luejt vendit prej<br />
njerezisë, kur e panë me at trimni, u ulën rrafsh<br />
t‟gjithë, e Kajmekami mbet n‟kambë vetëm.<br />
- Hej ju, pse jeni mbledhë ktu ? – tha<br />
Kahmekami.<br />
- Gjin Pjetri ja priti :<br />
- Kena punën t‟onë, e bajmë do gjygje<br />
tona !....<br />
- Gjygje tueja ? – gërthiti Kajmekami –<br />
ç‟far gjygjeëh mund t‟bani ju mbasi asht Qeveria<br />
e Mbretit !...<br />
- Qeveria ka punën e vet – ja ktheu Gjini<br />
– e na kena punën t‟onë !...<br />
- Ju s‟paski nevojë për Qeverinë pra –<br />
foli Kajmekami – mbasi s‟e njifki e dashki me ba<br />
gjygje vetë; e mue kot m‟paskan dergue Mbreti<br />
për Qeveritar e kot ndejkësh ketu !...<br />
- Pra, për ne, n‟daç shko sod n‟daç rri<br />
ktu – i tha Gjini.<br />
- Hej ! E kush asht i parr ndër ju ? –<br />
pveti Kajmekami.<br />
V.O. Ktu i përgjigjen Kajmekamit<br />
t‟tanë e m‟nji gojë :<br />
- Per t‟par kena Gjin Pjeter <strong>Mark</strong>un e<br />
Skurajt !...<br />
- Kush asht aj Gjin Pjetri ? – pveti<br />
Kajmekami.<br />
- Tek e ke përpara !<br />
Kajmekami ateherë tuj u shtirë se s‟e<br />
njifte, ju kthye mu ktij e i tha :<br />
- Si t‟quejn ty ?<br />
- A s‟me njef zotnia jote ? - ja priti Gjini<br />
- Mue me quejn Gjin Pjetri ; por seri jam tuj ba<br />
se s‟m‟njifke, me gjithë që nja katër-pesë herë<br />
kena kenë ke zonia jote n‟Qeveritare, e me<br />
m‟emën m‟ke pas thirr nja dy herë !...<br />
- E kah je ti – ja priti Kajmekami.<br />
- Jam prej katundit Skuraj.<br />
- Kush te ka zgjedhë për t‟parë ?<br />
- Mbar Dheu –ja ktheu<br />
- Hej, ti malok – foli Kajmekami – a ke<br />
ardhë ktu me na msue gjygje ? Ku e ke zanë ti<br />
ket gjygjë aq mirë, që të paska pëlqye Dheu ?<br />
- E zotnia jote – ia dredhoj Gjini - ku e<br />
ke zan, që ke ardhë n‟kët Krujën t‟onë me na<br />
msue gjygjë ?<br />
- Une jam njeri i Mbretit e nixamin e ka<br />
zan n‟msojtore – u përgjigj Kajmekami.<br />
- Mirë fort – foli Gjini – ti paske kndue<br />
n‟msojtore nixamin e Mbretit, e une Kanunin<br />
t‟em e kam pas gjysh mbas gjyshi, e me gjith<br />
Kanunin kam le, e mos t‟kjofsha falë !...Ti tuj<br />
kenë njeri i Mbretit je detyrue me ndreq e me<br />
largue meni e idhnime e ngatrresa, e hyn<br />
n‟popull me shkatrrue e jo me ndezë flakën edhe<br />
ma fort me gjith nixamin që ke n‟dorë !...<br />
- Ju me kto gjygje e Kuvende - tha<br />
Kajmekami – jeni tuj dashtë me ngrejt kryet<br />
kundra Mbretit !...<br />
- Na me kto gjygje, jena tuj u ba ndihma<br />
e Mbretit, e mos je tuj na zanë besë, veniu oroe<br />
shtërngimëve e gjobave që u keni vu Dheut, e<br />
mos i njatni fjalët ma !...<br />
- A me Kanun gjygjohi a po me Xhibal ?<br />
– Pveti Kajmekami.<br />
- Jo, por me Kanun !<br />
- E pse jo me Xhibal ?<br />
- Përse ju Qeveritarët vetë ma t‟parët<br />
kjetë që s‟e mbajtët, e prandaj edhe na e lamë<br />
10<br />
Xhibalin, e morem gjygjin e Kanunit që sod e<br />
katërqind vjet e kena pas !...<br />
- Merrni të dy – tha Kajmekami – hem<br />
Kanunin hem Xhibalin.<br />
- Xhibali s‟e dona, por Kanunin do ta<br />
marrim !...<br />
- U lamtumirë pra !...<br />
- Udh e mbarë – u pergjigjën – e kput<br />
qafën !...<br />
Pleqt s‟njatën ma, por sa kjenë u nisën<br />
katund për katund me pa mos i ka dale Dheu<br />
Kanunit, e me u pre gjobat t‟dalunve dorës.<br />
E ma s‟parit i thirri puna n‟katund<br />
t‟Herrait, mbasi Osmani i Hoxhes kje ngatrrue<br />
me do t‟dheta me kët katund që asht nja 80-90<br />
shpi. Ky i pat ble t‟dhetat e ktij katundi, e s‟desh<br />
me ndej me gjygj t‟Dheut e me marrë m‟dhetshe<br />
nja, por m‟shtatshe. Katundi besnik, me të madh<br />
e me të vogël, nuk ndigjoj ndryshe, por<br />
m‟dhetshe si e pat lanë gjygji i Djeut.<br />
Mbasi muern vesht Pleqt, dhunën e<br />
Osmanit, nuk e lanë me i marrë t‟dheta e blëme<br />
prej Qeverisë. Por e muern me vedi e bashkë me<br />
kutund t‟Herrait shkuen n‟Kruje, 54 Pleqt e<br />
Osmani e katundi Herraj hyn ke Qeveritari. Gjin<br />
Pjetri atëherë i tha Qeveritarit :<br />
- Mbas gjygjit t‟Dheut asht lanë që<br />
t‟merret prej mistrash e t‟lashtash m‟dhetshe nja,<br />
e mbasi zotnia jote kishe shkue me i shit t‟dhetat<br />
atij njeriu që i ra n‟shkelm ksaj beses e gjygjit, na<br />
nuk e lam me i marrë. E zotnia jote, n‟daç,<br />
zgjidhe nji tjetër që t‟i blejë t‟dhetat e Herrait, por<br />
m‟dhetshe nja; po punove ndryshe t‟a dijshë se<br />
jena nda keq !...<br />
Tuj e pa veten ngushtt ju desht me<br />
shit t‟dheta nji blersi tjetër simbas gjygjit t‟Dheut.<br />
E Osmanin e Hoxhes i ndihmoj besa që e theu,<br />
e besa që e bani, e mbet pa gja.<br />
V.O. Osmani i Hoxhës mbasi kje<br />
Plak katundi, ja falën gjobën për ket shtek, e ma<br />
fort, përse ju vu gjygjit t‟Dheut, e i la pa fjalë<br />
t‟dhetaë e bleme.<br />
Mbasi i kryen kto punë dhe i prunë<br />
n‟rrugë t‟Kanunit ata që patën dredhue, morën<br />
dheun e poshtem d.m.th. Arbeninë,<br />
Pesdhetëkatër Pleqt, katund për katund tuj ndreq<br />
e tuj mëëkamb Kanunin. Tashti mbrrinë mje<br />
n‟Mallkuq, ky katund tuj kenë gati n‟t‟ hymje<br />
t‟qytetit t‟Ishmit, (e Ishmi me rrethe i kje vu ktij<br />
urdhnit edhe gjanë e trashë e patën shkrue) kta<br />
Pleq, me gjithë sa ndodhën, me t‟thashme nja<br />
100 huta, i kthyen grykat e hutave kah ata, edhe u<br />
lshuen nji batare, për me i ba me die se shka ban<br />
Besa e Dheut e vllaznia, që para se t‟i turret kush<br />
do t‟matet mirë e për me ju kallzue (si me than)<br />
se ishin gati me u vllaznue me ta, veç t‟vishin me<br />
u dhan besën.<br />
Prej Mollkuqës shkue n‟katund t‟<br />
Maxharit, edhe ktu sa mbrrinë, u ndreqën n‟ato<br />
kodra t‟ktij katundi e mbasi tjera katunde, si<br />
Shkalla, Hamallia e Juha lajshin gjanë e trashë,<br />
edhe ktu i lshuen nja dy batare m‟huta, tuj dashtë<br />
me i thirrë edhe kta për me u vllaznue me<br />
Pesëdhetkatër Pleqt. Por për rrezik t‟atyne i pat<br />
shkel qeveria, e lepri u kishte pas hy n‟bark. S‟pat<br />
kush me ju pri ndër ato parfrigsa që i kanë, e<br />
mbetën tuj u zhyt e tuj u mbyt ndër ato humnera<br />
balte e tuj la gjanë e trashë bashkë t‟imtën katër<br />
fish ma shtrejt se pat urdhnue Lala i Stambollës.