kurrikula e edukimit parashkollor në kosovë - Ministria e Arsimit ...
kurrikula e edukimit parashkollor në kosovë - Ministria e Arsimit ... kurrikula e edukimit parashkollor në kosovë - Ministria e Arsimit ...
shprehive etj. Këto karakteristika janë fare individuale edhe nga arsyeja se i nxisin mikromjediset sociale të ndryshme në të cilat jeton dhe vepron fëmija, specifikat sociale dhe fizike në familje, ato në institucionet parashkollore shumë të ndryshme, mjedisi shoqëror specifik i fëmijës etj. Filozofia e edukimit parashkollor afirmon idenë “me fëmijën në qendër”, e cila bazohet në disa parime më themelore ku fëmijët përfitojnë njohuri, zotërojnë shkathtësi dhe shprehi të ndryshme, fitojnë përjetime nga ndërveprimet me botën që i rrethon, kurse të rriturit (prindërit, edukatorët dhe të tjerët) nxisin rritjen dhe zhvillimin e gjithmbarshëm dhe aktiv të fëmijëve, duke vënë në bazë të punës mundësitë, interesat, nevojat dhe aftësitë e fëmijëve. Pra, filozofia “me fëmijën në qendër” mundëson krijimin e kushteve për zgjimin e mundësive dhe për zhvillimin e potencialeve individuale të fëmijëve në mënyrë aktive dhe manifestimin kreativ e maksimal të tyre. Nga kjo rezulton se edukimi parashkollor duhet t`u mundësojë fëmijëve shprehjen dhe zhvillimin aktiv të nevojave, interesave njohëse dhe të tjera, botës emocionale, aftësive të tyre, shkathtësive të ndryshme dhe shprehive të shëndosha. Loja aktive është veprimtaria më qenësore e fëmijëve të moshës parashkollore. Loja duhet t`u mundësojë fëmijëve t`i zhvillojnë aftësitë motorike e njohëse, pastaj, duke bashkëvepruar me moshatarët, t`i kultivojnë shprehitë shoqërore dhe aftësitë sociale dhe, duke i zotëruar sfidat individuale e shoqërore, të zhvillohen edhe në aspektin mendor, emocional dhe moral. Loja aktive dhe atraktive për fëmijën parashkollor dhe grupin luan rol edhe në krijimin e atmosferës së përshtatshme për jetë të shëndoshë, bashkëveprimin social. Filozofia e edukimit parashkollor përshkohet me frymë demokratike dhe humane. Afirmon zhvillimin e lirë dhe emancipimin socio-kulturor të secilit fëmijë në çdo mjedis social në të cilin jeton ai. Kjo filozofi është e hapur për analizën, zgjedhjen dhe jetësimin e strategjive alternative të edukimit parashkollor dhe mundëson fleksibilitet të veprimeve edukative të të rriturve (prindërve, edukatorëve dhe të tjerëve). Filozofia e edukimit parashkollor afirmon domosdoshmërinë e bashkëveprimit reciprok e të ngushtë të përbërësve brenda faktorëve edukativë (faktorëve brendapërbrenda familjes apo faktorëve brendapërbrenda institucionit parashkollor) dhe ndërmjet faktorëve të ndryshëm, por gjithnjë duke i respektuar specifikat e edukatës familjare. Fëmija dhe të rriturit duhet të kuptojnë se të nxënit është proces shumë kahor gjatë të cilit fëmijët mësojnë nga njeri tjetri, mësojnë nga të rriturit, por edhe të rriturit mësojnë nga fëmijët. Ka, pra, rrugë të ndryshme për t`u arritur një qëllim dhe pikërisht për këtë duhet, jo t’ iu 8
imponohen fëmijëve idetë apo zgjidhjet, por të inkurajohen të provojnë të bëjnë diçka të re dhe idetë e përvojat e tyre t`i këmbejnë me të tjerët. Një segment i pashmangshëm i filozofisë së edukimit parashkollor është mbështetja –përforcimi pozitiv i fëmijës, që nënkupton të përqendruarit në sjelljet e mira dhe tiparet pozitive të fëmijës, që si rrjedhojë ka dëshirën dhe angazhimin e fëmijës të bëhet i mirë Filozofia e edukimit parashkollor synon inkurajimin e zhvillimit tërësor të personalitetit të fëmijës, të nevojshëm për fëmijën që të sfidohet dhe t`i sfidojë ndryshimet të cilat sot zhvillohen me shpejtësi. 9
- Page 1 and 2: MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE
- Page 3 and 4: UNMIK INSTITUCIONET E PËRKOHSHME V
- Page 5 and 6: PËRMBAJTJA I. FILOZOFIA E EDUKIMIT
- Page 7: I. FILOZOFIA E EDUKIMIT PARASHKOLLO
- Page 11 and 12: • Loja është veprimtari qenëso
- Page 13 and 14: IV. FUSHA E AKTIVITETIT IV. I. EDUK
- Page 15 and 16: GRUP-MOSHA 3-4 4.1.2. OBJEKTIVAT E
- Page 17 and 18: elementeve themelore të notit; 14.
- Page 19 and 20: GRUP-MOSHA 4-5 4.1.5. OBJEKTIVAT E
- Page 21 and 22: 7. Të vetëdijesohet për dobinë
- Page 23 and 24: • Aktivitete të ngasjes: Ngasja
- Page 25 and 26: 4. Të zhvillojë ndjeshmërinë p
- Page 27 and 28: IV. 1. 11. INTEGRIMI NDËRFUSHOR Ak
- Page 29 and 30: IV. 2. 1. OBJEKTIVAT E PËRGJITHSHM
- Page 31 and 32: 6. Të zhvillojë të folurit jover
- Page 33 and 34: informacionit, mesazhit të caktuar
- Page 35 and 36: 17. Të aftësohet për të bërë
- Page 37 and 38: IV.2.8. OBJEKTIVAT E VEÇANTA 1. T
- Page 39 and 40: 8. Të aftësohet në të folur të
- Page 41 and 42: mbajturit drejt të trupit; 17. Të
- Page 43 and 44: IV. II. 11. INTEGRIMI NDËRFUSHOR A
- Page 45 and 46: IV. FUSHA E AKTIVITETIT IV. III. ED
- Page 47 and 48: IV.3/1.2. OBJEKTIVAT E VEÇANTA 1.
- Page 49 and 50: IV.3/1.5. OBJEKTIVAT E VEÇANTA 1.
- Page 51 and 52: 13. Të zgjerojë dhe shfrytëzojë
- Page 53 and 54: gradacionet në tempo dhe ngjyrimet
- Page 55 and 56: IV. III / 1. 11. INTEGRIMI NDËRFUS
- Page 57 and 58: IV.3/2.2. OBJEKTIVAT E VEÇANTA 1.
shprehive etj. Këto karakteristika ja<strong>në</strong> fare individuale edhe nga arsyeja<br />
se i nxisin mikromjediset sociale të ndryshme <strong>në</strong> të cilat jeton dhe vepron<br />
fëmija, specifikat sociale dhe fizike <strong>në</strong> familje, ato <strong>në</strong> institucionet<br />
<strong>parashkollor</strong>e shumë të ndryshme, mjedisi shoqëror specifik i fëmijës etj.<br />
Filozofia e <strong>edukimit</strong> <strong>parashkollor</strong> afirmon ide<strong>në</strong> “me fëmijën <strong>në</strong><br />
qendër”, e cila bazohet <strong>në</strong> disa parime më themelore ku fëmijët përfitoj<strong>në</strong><br />
njohuri, zotëroj<strong>në</strong> shkathtësi dhe shprehi të ndryshme, fitoj<strong>në</strong><br />
përjetime nga ndërveprimet me botën që i rrethon, kurse të rriturit (prindërit,<br />
edukatorët dhe të tjerët) nxisin rritjen dhe zhvillimin e gjithmbarshëm<br />
dhe aktiv të fëmijëve, duke vë<strong>në</strong> <strong>në</strong> bazë të pu<strong>në</strong>s mundësitë,<br />
interesat, nevojat dhe aftësitë e fëmijëve.<br />
Pra, filozofia “me fëmijën <strong>në</strong> qendër” mundëson krijimin e kushteve<br />
për zgjimin e mundësive dhe për zhvillimin e potencialeve individuale të<br />
fëmijëve <strong>në</strong> mënyrë aktive dhe manifestimin kreativ e maksimal të tyre.<br />
Nga kjo rezulton se edukimi <strong>parashkollor</strong> duhet t`u mundësojë fëmijëve<br />
shprehjen dhe zhvillimin aktiv të nevojave, interesave njohëse dhe të<br />
tjera, botës emocionale, aftësive të tyre, shkathtësive të ndryshme dhe<br />
shprehive të shëndosha.<br />
Loja aktive është veprimtaria më qe<strong>në</strong>sore e fëmijëve të moshës<br />
<strong>parashkollor</strong>e. Loja duhet t`u mundësojë fëmijëve t`i zhvilloj<strong>në</strong> aftësitë<br />
motorike e njohëse, pastaj, duke bashkëvepruar me moshatarët, t`i<br />
kultivoj<strong>në</strong> shprehitë shoqërore dhe aftësitë sociale dhe, duke i zotëruar<br />
sfidat individuale e shoqërore, të zhvillohen edhe <strong>në</strong> aspektin mendor,<br />
emocional dhe moral. Loja aktive dhe atraktive për fëmijën <strong>parashkollor</strong><br />
dhe grupin luan rol edhe <strong>në</strong> krijimin e atmosferës së përshtatshme për<br />
jetë të shëndoshë, bashkëveprimin social.<br />
Filozofia e <strong>edukimit</strong> <strong>parashkollor</strong> përshkohet me frymë demokratike<br />
dhe humane. Afirmon zhvillimin e lirë dhe emancipimin socio-kulturor të<br />
secilit fëmijë <strong>në</strong> çdo mjedis social <strong>në</strong> të cilin jeton ai. Kjo filozofi është e<br />
hapur për analizën, zgjedhjen dhe jetësimin e strategjive alternative të<br />
<strong>edukimit</strong> <strong>parashkollor</strong> dhe mundëson fleksibilitet të veprimeve edukative<br />
të të rriturve (prindërve, edukatorëve dhe të tjerëve).<br />
Filozofia e <strong>edukimit</strong> <strong>parashkollor</strong> afirmon domosdoshmëri<strong>në</strong> e bashkëveprimit<br />
reciprok e të ngushtë të përbërësve brenda faktorëve edukativë<br />
(faktorëve brendapërbrenda familjes apo faktorëve brendapërbrenda<br />
institucionit <strong>parashkollor</strong>) dhe ndërmjet faktorëve të ndryshëm,<br />
por gjithnjë duke i respektuar specifikat e edukatës familjare.<br />
Fëmija dhe të rriturit duhet të kuptoj<strong>në</strong> se të nxënit është proces<br />
shumë kahor gjatë të cilit fëmijët mësoj<strong>në</strong> nga njeri tjetri, mësoj<strong>në</strong> nga të<br />
rriturit, por edhe të rriturit mësoj<strong>në</strong> nga fëmijët. Ka, pra, rrugë të<br />
ndryshme për t`u arritur një qëllim dhe pikërisht për këtë duhet, jo t’ iu<br />
8
Change language