Ratownictwo Gorskie Nr 1_2017

More documents

Recommendations

Info

Wspomnień czar czyli jak to dawniej bywało... TEKST RYSZARD JĘDRECKI Ponieważ żyjemy w dobie wszechobecnej techniki w ratownictwie w postaci śmigła, quadów,skuterów śnieżnych, samochodów terenowych i innych zdobyczy XX i XXI wieku, pomyślałem, aby opowiedzieć jak to kiedyś pełniliśmy zaszczytną funkcję w GOPR. Ja osobiście rozpocząłem działania ratownicze w 1968 roku jeszcze jako cywil, kiedy to mój ówczesny szwagier zabrał mnie na akcję w Śnieżne Kotły. Zostało to uwidocznione na jednym z pierwszych moich goprowskich zdjęć. W akcji tej, oprócz Tomka Świętochowskiego, ”Świętego”,czyli wspomnianego wyżej szwagra, mnie i Kajtka Wróbla, brali udział nieżyjący już; Leszek Różański, Józek Kobec, Zdzichu Szczęsny, Wojtek Onyszkiewicz, Wiesiu Chachuła, zmarły niedawno Jerzy „Szatan” Janiszewski, Antek Rychel i Marian Tworek. Ci, którzy z tej dużej grupy zachowali się jeszcze przy życiu, to Kajtek, Tomek i ja. Nie pamiętam czy był to fałszywy alarm, czy poszkodowany znudzony długim oczekiwaniem poszedł do domu, w każdym razie nasze działania sprowadziły się do dojechania w rejon Śnieżnych Kotłów, przepatrzenia okolicy i po pogaduchach wróciliśmy do Stacji Centralnej, która wtedy mieściła się w Domu Turysty PTTK przy dworcu kolejowym w Jeleniej Górze. Patrząc na to zdjęcie uświadamiam sobie, jak wielki krok do przodu zrobił GOPR. Na zdjęciu, towarzystwo biorące udział w akcji wygląda jak „cywil banda”. Jedyny górski element mówiący o tym,że jesteśmy ratownikami to spodnie-pumpy z getrami w góralskie wzory, jakie wtedy obowiązywały. Wyposażenie, jakie Grupa otrzymywała z ZG GOPR było wręcz symboliczne. Bywało,że na pięciu zawodowych przysyłano jeden sweter. Oczywiście, z czasem to się zmieniało na lepsze, ale w dalszym ciągu zmiany te następowały bardzo wolno. Porównując stan aktualny z czasami odległymi trzeba stwierdzić, że nawet będąc w Austrii,Francji czy jakimkolwiek innym alpejskim kraju nie musimy się już wstydzić, bowiem sprzęt jakim dzisiaj dysponujemy nie czyni z nas „kopciuszków”, a wręcz odwrotnie. Taka sentymentalna refleksja. Udział w tej akcji spowodował, że wzorując się na „Świętym” postanowiłem zostać ratownikiem GOPR. Moje podanie zaopiniował Tomek i Józek Kobec. I tak rozpocząłem zaszczytną służbę, która zresztą trwa do dziś. Jak większość Kolegów zaczynałem oczywiście od ukończenia wymaganych szkoleń, szorowania podłóg w dyżurkach, w czym przewodził „Gazda” czyli Rysiek Sałęga, a w późniejszym czasie już jako ratownik sezonowy. Staszek Kieżuń w tym okresie nie był już Naczelnikiem, bowiem choroba nowotworowa nie pozwalała Mu pełnić tej funkcji. Ja dostałem się pod skrzydła Wieśka Marcinkowskiego, który przejął dowodzenie Grupą po Staszku. Po kilku sezonach zrezygnowałem z pracy cywilnej poświęcając się pracy w Grupie Sudeckiej, a później - po podziale na Grupę Wałbrzysko-Kłodzką i Grupę Karkonoską - w tej ostatniej. Zupełnie inaczej wyglądały wtedy dyżury. W schroniskach mieliśmy jako ratownicy swój pokój, swoją dyżurkę, a kierownicy obiektów za swój obowiązek uważali utrzymywanie nas przy życiu karmiąc tę całą zgraję, która była na dyżurze. Mogliśmy wybrzydzać i tak się jednego razu stało, kiedy na śniadanie chcieliśmy zjeść jajka na miękko. Poprosiliśmy panią kucharkę, aby nam takowe ugotowała. Siedliśmy przy stoliku (służbowym) i czekamy aż kuchnia zadysponuje zamówienie. Gadamy, gadamy i w końcu któryś a nas przypomniał sobie o zamówieniu. Jako najmłodszy zostałem wysłany do okienka i pytam co z tymi jajkami. Pani (ja to do tej pory widzę!) wyjęła jedno z gotującej się wody i przez szmatkę, żeby się nie poparzyć, naciska na skorupkę i mówi; jeszcze nie są miękkie. W taki sposób zjedliśmy najtwardsze jajka na świecie. Ratownika rozpoznawało się w tamtych czasach po tym, że każdy dyżurny na lewej ręce nosił tzw. ”szajbę”, czyli opaskę z niebieskim krzyżem, która informowała, że jej posiadacz jest ratownikiem na dyżurze. Było to konieczne z tego względu, że nie wyglądaliśmy tak pięknie, jak dzisiaj. Nieliczni posiadali jakiś element kojarzony z GOPR - na przykład sweter (czas polarów miał dopiero nastąpić), jakąś kurtkę i właśnie „szajbę”. Reszta występowała w prywatnych ciuchach, w związku z czym na zdjęciach z tamtych lat wyglądamy jak „cywil banda”. W większości za środek transportu służyły tobogany, których kilka mieliśmy na stanie. Otrzymanie austriackiej akii było prawdziwym świętem. Sprzęt generalnie był taki, jaki był, i należało się cieszyć z tego co mamy, nie mówiąc o jakości. Pamiętam, dostaliśmy powiadomienie, że przydzielono nam „Uaza” blaszaka. Dowcip całej sytuacji polegał na tym, że PTTK, któremu wówczas podlegaliśmy, otrzymało do transportu towarów dla schronisk „Uaza” z bocznymi szybami, a my, którzy takiego „Uaza” moglibyśmy przystosować do zwózek poszkodowanych, dostaliśmy blaszankę. Nasi Koledzy-złote rączki powycinali w tym pojeździe otwory, w które następnie powstawialiśmy okna z pleksy, aby w środku było cokolwiek widać. Osobnym tematem jest chwila grozy, jaką Kolega jadący tym przydzielonym „Uazem” przeżył. Pojechał po niego Rysiek ”Gazda”Sałęga i jakież było jego zdziwienie, kiedy w trakcie zmiany biegów w ręku pozostał mu drążek! Takie to było wykonawstwo... Na szczęście nie odjechał zbyt daleko od miejsca odbioru, a będąc jeszcze w przyjaznym górskim terenie zna- 6 nr 1/<strong>2017</strong>
FOT. ARCHIWUM GRUPA KARKONOSKA GOPR historia RATOWNICTWO GÓRSKIE lazł pomoc u któregoś z chłopaków z GOPR i problem został usunięty. Reszta drogi przebiegła bez zakłóceń. System dyżurów był zupełnie inny niż dzisiaj. Oczywiście siedzieliśmy po schroniskach, ale jeden z nas pełnił funkcję tzw.zmianowego. Chodziło o to, aby zawodowi nie gromadzili za dużo dni wolnych i tu wkraczał zmianowy. Zaczynało się od Strzechy Akademickiej, później na Odrodzenie, Szrenicę i Halę Szrenicą albo w odwrotnym kierunku. Miało to tę dobrą stronę, że poznawało się cały rejon działania Grupy. Osobnym tematem była Kotlina Kłodzka. Jeszcze jako Grupa Sudecka, jak sama nazwa wskazuje, mieliśmy pod opieką całe Sudety. W związku z tym, całą wyprawą był wyjazd na Śnieżnik lub do Zieleńca na dyżur. Były to dyżury dwutygodniowe i w związku z tym wyjazd przypominał wyprawę w góry wysokie. Ja osobiście zabierałem ze sobą Selenę-radio na baterie zakupione w dawnym NRD. Było to o tyle istotne, że na Śnieżniku nie było prądu i chcąc mieć kontakt ze światem trzeba było wytaszczyć to wszystko na własnych plecach. Oczywiście radio to był tylko dodatek-całe wyposażenie na dwa tygodnie to było to. Nie było telefonów, nie mówiąc o telefonach komórkowych, dlatego nawet jak była jakaś szansa na transport schroniskowy, to była to kwestia szczęścia. Albo trafiło się na transport, albo z buta - drogi ratowniku! I tylko dlatego, że wtedy w schroniskach panowała inna atmosfera, a ludzie byli bardziej otwarci, zawsze czekał kufelek piwa po doczłapaniu się na górę. Takie miłe chwile pamięta się do dzisiaj. Z czasem zaczęły następować pozytywne zmiany. Cywilizacja zaczęła wkraczać w nasze szeregi. Pamiętam ( niestety z opowieści, bo wtedy nie byłem jeszcze w „szeregach”) sytuację, kiedy to Koledzy z Tatr ,wtedy jeszcze jako Grupa Tatrzańska GOPR, z Gienkiem Strzebońskim na czele, przywieźli w Karkonosze pierwszy zestaw Grammingera. Dla niewtajemniczonych wyjaśniam, że był to zestaw dwóch bębnów z linkami stalowymi i rolką hamulcową. To wszystko przy pomocy pętli i lin montowało się w jedną całość i po dopięciu do obrotowego karabinka specjalnej uprzęży w którą „wchodził” ratownik, opuszczało się go do poszkodowanego w ścianie. Po dojechaniu do poszkodowanego ratownik musiał wyjść z uprzęży, wpiąć w nią poszkodowanego, samemu ponownie wejść w uprząż i po sygnale do stanowiska na górze rozpoczynał się transport do podnóża góry, gdzie czekał zespół przejmujący dalszy transport poszkodowanego. Pierwsze szkolenie z zestawem odbyło się na skałach w okolicach zamku Chojnik. Cienka 5 milimetrowa stalowa linka nie wzbudzała zaufania tych którzy mieli zjeżdżać, dlatego dla pewności dodatkowo asekurowali się liną. Dopiero po jakimś czasie, kiedy przekonano się o wytrzymałości stalówki, odstąpiono od dodatkowej asekuracji i zjazdy odbywały się już tak, jak to wymyślił Ludwig Gramminger. Przypomnę, że w 1974 roku Pan Gramminger był w Polsce, goszczony w Grupie Tatrzańskiej GOPR. Zastosowanie tego zestawu alpejskiego, jak był prawidłowo nazywany, zrewolucjonizowało ratownictwo nie tylko w Polsce, ale w całych poważnych górach świata. Przypomnę, że przed zastosowaniem zestawu alpejskiego, ratowanie poszkodowanego w ścianie odbywało się na tej zasadzie, że ratownik docierał do poszkodowanego od dołu, drogą, którą pokonał poszkodowany. Taki system powodował, że trwało to długo, ponadto ratownik był narażony na ewentualnie spadające z góry kamienie. Po dotarciu do poszkodowanego i zabezpieczeniu go, należało zaopatrzyć urazy, jakim uległ wspinacz, zapakować go w zestaw, założyć stanowisko do opuszczenia poszkodowanego oraz samemu ewakuować się ze ściany. To powodowało, że czas trwania takiej akcji ścianowej był sakramencko długi. Wprowadzenie do ratownictwa zestawu alpejskiego dało to, że ratownik opuszczony z góry do poszkodowanego zaopatrywał go, poczym następował zjazd na dół. Sam opis poczynań ratowników pokazuje, że ten sposób jest nie tylko zdecydowanie szybszy, ale również najkorzystniejszy dla poszkodowanego. Unowocześnianie tego systemu poszło jeszcze dalej, bowiem współcześnie, jeżeli pozwala na to uraz poszkodowanego, ewakuuje się go za pomocą tzw.pampersa-trójkątnego - mocnego materiału z koluchami na każdym rogu, które wpina się w karabinek zbiorczy i rozpoczyna zjazd w dół. Nie ma konieczności wypinania się ratownika z szelek, wpinania w nie poszkodowanego, ponownego wchodzenia w szelki samemu i rozpoczynania transportu. Teraz jednym ruchem zakłada się pampersa i jazda w dół. Również w sposobie transportu nastało nowe. Każdy ze „Starych” ratowników pewnie do dzisiaj czuje ciężar toboganu, kiedy po zwiezieniu poszkodowanego np. ze Śnieżnika, trzeba było na własnych plecach i nogach wyciągnąć tobogan po tej wołdze-drodze do schroniska, która do dzisiaj niektórym się śni, po to, aby być w ciągłej gotowości. Ile potu pozostało na szlakach i nartostradach, to tylko my starzy wiemy. Dzisiaj ,co prawda, nie każdy jest posiadaczem własnego służbowego skutera czy quada, ale ilość tych pojazdów pozwala na sprawne i szybkie poruszanie się w każdej sytuacji. Kto wie, co przyniesie przyszłość? Dzisiaj prowadzone są próby nad pojazdami samochodowymi samojeżdżącymi bez udziału kierowcy. Kto wie, może w przyszłości powstaną metody ratownictwa bez udziału ratowników? Wszystko się może zdarzyć. Kto to wie...? nr 1/<strong>2017</strong> 7
Page 1 and 2: RATO O magazyn ratowników górskic
Page 3 and 4: wydarzenia spis treści str. 4 Rysz
Page 5: Publikacja za zgodą Autora, które
Page 9 and 10: her dienst owie Ratunkowe © MIT FR
Page 11 and 12: świat RATOWNICTWO GÓRSKIE Zwrot k
Page 13 and 14: nauka RATOWNICTWO GÓRSKIE Dobra me
Page 15 and 16: nauka RATOWNICTWO GÓRSKIE mentu wy
Page 17 and 18: atownicy piszą RATOWNICTWO GÓRSKI
Page 19 and 20: FOT. JACEK JAWIEŃ Możliwość ich
Page 21 and 22: wspomnienia RATOWNICTWO GÓRSKIE g
Page 23 and 24: niowych GOPR. Dobrze przysłużył
Page 25 and 26: wspomnienia RATOWNICTWO GÓRSKIE Po
Page 27 and 28: wspomnienia RATOWNICTWO GÓRSKIE ta
Page 29 and 30: wspomnienia RATOWNICTWO GÓRSKIE Wr
Page 31 and 32: wspomnienia RATOWNICTWO GÓRSKIE o
Page 33 and 34: wspomnienia RATOWNICTWO GÓRSKIE pn
Page 35 and 36: nauka RATOWNICTWO GÓRSKIE To motto
Page 37 and 38: wypadków w poszczególnych kategor
Page 39 and 40: nauka RATOWNICTWO GÓRSKIE Tabela 1
Page 41 and 42: atownicy piszą RATOWNICTWO GÓRSKI
Page 43 and 44: PREZENTACJA KOLEKCJI SALEWA AW 17/1

Ratownictwo Gorskie Nr 1_2017

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?