Nierozdzielne

Redakcja
Anna Seweryn
Projekt okładki
Maksym Leki
Ilustracja na okładce
© Versta | Shutterstock.com
Redakcja techniczna, skład i łamanie
Grzegorz Bociek
Korekta
Urszula Bańcerek
Wydanie I, Chorzów 2018
Wydawca: Wydawnictwa Videograf SA
41-500 Chorzów, Aleja Harcerska 3C
tel. 600 472 609
office@videograf.pl
www.videograf.pl
Dystrybucja: DICTUM Sp. z o.o.
01-942 Warszawa, ul. Kabaretowa 21
tel. 22 663 98 13, fax 22 663 98 12
dystrybucja@dictum.pl
www.dictum.pl
Tekst © Joanna Pypłacz
© Wydawnictwa Videograf SA, Chorzów 2017
ISBN 978-83-7835-614-1
Printed in EU

Dopóki śmierć nas nie złączy.

Prolog
-P
ani Marylo, naprawdę nie wiem, co mam pani powiedzieć!
Już miałam wpaść do państwa z wizytą, żeby
pani pogratulować, a tu Fabian przyniósł mi tę gazetę… To
było rzeczywiście… jak grom z jasnego nieba! Tak bardzo, bardzo
mi przykro!
— Serdecznie współczuję… ale i pozwalam sobie pogratulować.
Jedna śmierć, dwa życia. Dwa do jednego.
— Proszę przyjąć kondolencje… I proszę ucałować ode
mnie dziewczynki.
Tymi słowami w piątek 21 lutego 1913 roku rodzina, znajomi
i sąsiedzi zwracali się do Maryli Zabielskiej, stojącej nad
otwartym grobem swego męża, Józefa, surowego nauczyciela
łaciny i greki w jednej z najlepszych krakowskich szkół. Zginął
zupełnie nagle, rażony piorunem na środku ulicy. Nietypowa
dla tej pory roku burza zastała go, gdy akurat wracał do
domu ze spotkania, na którym zatrzymało go kilkoro ambitnych
rodziców, zmartwionych niezbyt zadowalającymi cenzurkami
swych pociech.
— Podobno to się stało w dniu narodzin dziewczynek —
szepnął do swej sąsiadki jakiś tęgi mężczyzna, tuż za plecami
młodej wdowy.
7

— Dokładnie w chwili, kiedy córka rodziła pierwszą
wnuczkę — odezwała się na to starsza dama w czarnej woalce.
— Sybillę.
— To jakiś znak, pani Felicjo, ja pani mówię — odparł
mężczyzna. — Kto to widział, piorun w lutym!
— Silna będzie — wtrąciła jego towarzyszka.
— I uparta — dodała stojąca obok nich kobieta.
— Ja pani mówię, że to znak.

Rozdział 1
Zaklecie Sybilli
W
sobotę, 29 lutego 1936, o godzinie szóstej po południu,
Kościół Św. Krzyża w Krakowie aż pękał w szwach. Ludzie
przepychali się niemiłosiernie w wąskich drzwiach świątyni,
chcąc za wszelką cenę dostać się do środka i czym prędzej
wcisnąć się pomiędzy siedzących już w ławkach szczęśliwców.
— Ktoś ukradł afisz! Jak tak można! — oburzała się na
cały głos niska, korpulentna kobieta, z poirytowaniem spoglądając
na przyszpilony do kościelnych drzwi mały skrawek
papieru, pozostałość po rzeczonym afiszu.
— Rzeczywiście! Jak tak można! — odpowiedział doniosły
głos, dobywający się z odmętów stłoczonej ludzkiej masy.
— Pewnie chciał mieć pamiątkę.
Recital Juliana Horodeckiego, jednego z najlepszych wykonawców
organowej muzyki Bacha, przyciągnął do niewielkiej
gotyckiej świątyni więcej osób niż jakiekolwiek nabożeństwo,
wliczając w to także msze odprawiane w czasach, gdy miasto
dziesiątkowały zarazy. Grupka dzieci wdarła się nawet na
chór, pewien młody człowiek zaś wtargnął do konfesjonału,
gdzie byłby wysłuchał całego występu, ukryty niczym w teatralnej
loży, gdyby w ostatniej chwili nie wypędził go stamtąd
rozgniewany proboszcz.
9

Słynny organista, choć urodzony w Krakowie, bywał tutaj
raczej rzadko, przeważnie na usilne prośby proboszcza
oraz rozmaitych wielbicieli jego talentu. Zjawiał się wówczas
w piątek z samego rana, zatrzymywał się u krewnego, przy
ulicy św. Marka, i wyjeżdżał w niedzielę wieczorem. Większą
część życia spędzał w swym domu w Zapomnianej, maleńkiej
miejscowości, tak małej, że nie uwzględniono jej nawet
na najdokładniejszych mapach. Znajdowała się jednak blisko
miasta i autobusem dojechać tam można było nawet w niecałą
godzinę, samochodem zaś — jeszcze szybciej.
Sabina i Sybilla Zabielskie przyszły na recital w towarzystwie
swego wujka, Marka Płonki, wielkiego miłośnika muzyki
barokowej, podobnie zresztą jak one same. Maryla natomiast,
ich matka, jak zwykle została sama w domu, bez reszty pogrążona
w lekturze Biblii. Pomimo nalegań Sybilli oraz brata postanowiła
zostać w domu, wymawiając się brzydką pogodą.
— Organów posłucham sobie jutro na mszy — stwierdziła
apatycznym głosem, z miejsca ucinając dyskusję.
Do kościoła dotarli dość późno. Osaczona przez falujący,
sapiący i ugniatający się wzajemnie tłum, Sabina chwyciła
siostrę za rękę, mocno splatając palce z jej palcami. Od
dziecka zagęszczone zbiorowiska ludzkie budziły w niej irracjonalny
lęk. Sybilla powiedziała coś do niej z uśmiechem.
— Pardon? — zapytał wujek Marek.
— Mówię jej, że zaraz wejdziemy do środka — wyjaśniła
Sybilla.
— Miejmy nadzieję! — westchnął na to wujek Marek.
Zapowiedź ta sprawdziła się niebawem. Pierwsza partia
tłumu wcisnęła się do wnętrza kościoła, niczym żywy, pulsujący
pocisk, po czym natychmiast rozpadła się na pojedyncze
elementy, które poczęły nerwowo przeczesywać wzrokiem
ławkę po ławce, stallę po stalli, w poszukiwaniu ostatnich,
10

przeoczonych przez innych miejsc siedzących. Zaraz po niej
do wnętrza wtłoczyła się kolejna, nieco mniejsza ludzka bryła,
by już wolniej rozpierzchnąć się po świątyni.
Cała trójka, mocno ściśnięta, usiadła w jednym ze środkowych
rzędów. Gęsta, niemal narkotyczna woń kadzidła,
wzmożona przez wilgoć, drażniła nadwrażliwe spojówki wujka
Marka, aż spod powiek wydostały mu się dwie strużki łez.
Sabina tymczasem z upodobaniem wciągała w nozdrza ów
duszny aromat, izolując zeń w myślach poszczególne nuty zapachowe.
Równocześnie rozglądała się po surowym, jedynie
częściowo zbarokizowanym wnętrzu świątyni, wciąż kurczowo
trzymając siostrę za rękę.
Proboszcz dał znak dłonią, że pora zamilknąć. Głosy natychmiast
ucichły. Jedynie pojedyncze szmery i pokasływania
mąciły teraz ciszę zwiastującą rychły początek koncertu. Wujek
Marek, który przezornie zdobył w zakrystii jedną z ostatnich
kopii repertuaru, położył go na pulpicie przed siedzącą
w środku Sybillą.
— Preludium e-moll! Jedno z moich ulubionych! — westchnęła
dziewczyna.
— I moich — odparł wujek Marek. — Kochanie, przesuń
trochę ten program, żeby Sabina też widziała.
— Jak będzie chciała, to się sama upomni — odrzekła Sybilla
z chłodnym, wręcz zniecierpliwionym uśmiechem, który
zastąpił poprzedni, pełen czystego, żarliwego zachwytu.
Sabina tymczasem błądziła wzrokiem po sieciowych sklepieniach
kościoła, z fascynacją podziwiając finezyjne łuki
oraz misterne zdobienia.
— Sam widzisz, że jest zajęta czym innym — dodała Sybilla.
— Zawsze tak wszystko kontempluje — stwierdził mężczyzna.
— Zupełnie jak wasz ojciec, kiedy jeszcze żył…
11

— Ciekawy musiał być z niego egzemplarz — odrzekła
Sybilla. — Coś pomiędzy bystrym despotą a poetą marzycielem.
Gdy tylko wypowiedziała ostatnią sylabę, przesycone zapachem
kadzidła powietrze przeszył pierwszy akord utworu
Bacha. Sabina zamknęła oczy, Sybilla zaś wymieniła uśmiechy
z wujkiem. Pod palcami Juliana Horodeckiego dramatyczny
już sam w sobie utwór brzmiał zupełnie inaczej niż w wykonaniu
innych organistów. Groźne, ponure dźwięki krążyły po
kamiennych meandrach kościoła, niczym duchy, przepełniając
umysły słuchaczy metafizyczną trwogą.
Wraz z pierwszym dźwiękiem następującej po preludium
fugi w tej samej tonacji Sabina nagle puściła rękę siostry. Wyrwana
z przyjemnego transu Sybilla natychmiast odwróciła
głowę, a gdy tylko to uczyniła, na jej gładkim czole, pomiędzy
delikatnymi jasnobrązowymi brwiami, pojawiło się pionowe
wgłębienie, jedna z tych cech, które po Józefie Zabielskim
odziedziczyła wyłącznie ona.
Położyła na ławce otwartą dłoń i znów łagodniejąc na twarzy,
przyjaźnie się uśmiechnęła do swej bliźniaczki. Po chwili
dwie identyczne drobne ręce, jedna prawa, druga lewa, ponownie
złączyły się w mocnym uścisku, splatając palce w ciasny
węzeł. Sybilla pocałowała siostrę w policzek, jak zwykła to
czynić zawsze, gdy ta postępowała zgodnie z jej życzeniem.
Nie rozdzieliły się już aż do samego końca koncertu.
Przez cały czas jego trwania płynnie przenikające się harmonie,
akordy oraz rytmy, niczym zaczarowane pędzle kreśliły
w wyobraźni Sabiny krajobrazy i scenerie, częściowo podobne
do tych, które widywała na obrazach swych ulubionych
malarzy, częściowo inspirowane niedawnymi lekturami,
a częściowo — i w większości — wyimaginowane, będące
wytworem wrażliwego umysłu pobudzanego przez dźwięki.
12

Co jakiś czas, przeważnie w przerwach między jednym
utworem a drugim, wyobrażała sobie, jak mogły wyglądać
poruszające się po klawiszach dłonie artysty. Jakie mogły być?
Duże? Małe? Szerokie? Wąskie? Pulchne? A może krzywe?
Odruchowo spojrzała na swoje własne ręce. Wydały jej się jakieś
obce, groteskowo wybrakowane. Wciąż nie zdołała przezwyciężyć
słabości czwartego palca lewej ręki.
Na pocieszenie pomyślała o swej siostrze, która zmagała
się z tym samym problemem. Jednakże w przeciwieństwie do
niej samej Sybilla umiała sprytnie ukryć ów defekt. Ilekroć natrafiała
w trakcie ćwiczeń na zdradliwy pasaż, kamuflowała
go za pomocą wymownego rubato albo też spieszyła, czasem
przesadnie, byle tylko za wszelką cenę zatuszować wstydliwą
niedoskonałość. Szczególnie zdarzało jej się to przy Mozarcie,
gdyż zwodnicza prostota jego kompozycji obnażała wszelkie
mankamenty techniki.
Sabina uśmiechnęła się do siebie, uświadamiając sobie
wagę odkrycia, jakiego właśnie dokonała: poznała kolejną
drobną słabostkę Sybilli. Wreszcie, po tak długim czasie, dowiedziała
się czegoś o tej drugiej, tak bardzo do niej podobnej,
a sprawującej nad nią niepodzielną władzę istocie. Był
to zaledwie drugi taki przebłysk w całym jej życiu. Pierwszy
miał miejsce dawno, dawno temu, w zamierzchłym dzieciństwie,
kiedy ów jeden jedyny raz zauważyła w oczach bliźniaczki
wyraźną nutę niepewności.
Zdarzyło się to właśnie w czasie gry na fortepianie, podczas
niedzielnego obiadu w rodzinnym gronie. W pewnej
chwili Sybilli poślizgnął się palec, dotkliwie naruszając integralność
pasażu jednej z sonat Haydna. To właśnie tamtego
popołudnia, być może z zemsty za własne niepowodzenie,
a być może zgodnie z jakimś tajemnym, ukartowanym wcześniej
planem, wyszeptała siostrze do ucha dwa wyrazy — tak
13

krótkie, że dla obu wystarczył jeden zwyczajny oddech, a zarazem
potężne niczym starożytna wyrocznia. Zdołały się one
wgryźć w mózg Sabiny, jak rozżarzona do czerwoności żelazna
pieczęć, by wycisnąć nań trwałe, nieusuwalne piętno.
Nikt poza kuzynem Eligiuszem nie usłyszał owych słów,
on jednak nawet ich nie zrozumiał, gdyż Sybilla wypowiedziała
je w sekretnym języku, który stworzyły wspólnie,
nim jeszcze nauczyły się normalnie mówić. Między sobą porozumiewały
się wyłącznie za jego pomocą. Podczas gdy Sybilla
swobodnie konwersowała z całym otoczeniem, Sabina
nie rozmawiała z nikim prócz niej. Czasem, ku wielkiemu
zdumieniu wszystkich dookoła, widywano panny Zabielskie
żywo dyskutujące, a nawet kłócące się. O wiele częściej
jednakże Sybilla klarowała coś siostrze autorytarnym tonem
bądź udzielała krótkich, ostrych reprymend. Sabina przyjmowała
je z uroczystą powagą, podobnie zresztą jak następujące
po nich pocałunki w czoło oraz gładzenie po twarzy
i włosach. Tak się działo, odkąd sięgała pamięcią.
Pomimo że wszystko doskonale rozumiała, a także potrafiła
ciekawie pisać po polsku, porozumiewała się jedynie
za pośrednictwem gestów. Jednak i one były mocno stłumione,
podobnie jak u zakonnic klauzurowych, które, bojąc
się złamać złożone śluby milczenia, ograniczają wszelkie
inne środki komunikacji, mogące doprowadzić do mimowolnego
pogwałcenia przysięgi. Wszelkie próby nawiązania
z nią kontaktu, podejmowane przez osoby obce lub prawie
obce, napotykały niewidoczny mur milczącego oporu. Niczym
budynek klasztorny oddzielał on Sabinę od świata zewnętrznego.
Dla Sybilli natomiast owa bariera nie stanowiła
żadnej przeszkody. Kiedy tylko zechciała, wkraczała na
swój prywatny, tak zazdrośnie strzeżony przed innymi teren,
zarządzając nim wedle własnego uznania.
14

Recital Juliana Horodeckiego dobiegł końca. Występ
wywołał długą owację na stojąco. Sabina odwróciła głowę
i spojrzała w stronę chóru, z nadzieją, że gdy legendarny organista
wstanie od instrumentu, uda jej się go wreszcie zobaczyć.
Ciekawa była wyglądu człowieka, który za pomocą
dźwięków potrafił malować w wyobraźni słuchaczy tak niezwykłe
scenerie, jedne urokliwe i idylliczne, inne zaś przepojone
metafizyczną grozą. Niestety, upragniony moment
nie nadszedł. Tłum zaczął się wylewać z kościoła, niczym
strumień gęstej, bulgoczącej lawy. Przez otwarte drzwi do
wnętrza wtargnął zimny, wilgotnawy podmuch wiatru. Sabina
wyczuła w nim charakterystyczny zapach mokrej ziemi,
z której lada moment zaczną kiełkować pierwsze, delikatne
listki — nieśmiałe zwiastuny weselszej pory roku.
Uśmiechnęła się do siebie. Po chwili jednak znów poczuła
lęk, gdy wraz z siostrą i wujkiem Markiem ponownie znalazła
się wśród stłoczonych, napierających na siebie ludzi.
Tym razem Sybilla pierwsza złapała ją za rękę.
— Dobrze, że pan Horodecki siedzi na chórze, bo inaczej
jego pewnie też by stratowali! — zauważył wujek Marek,
przeciskając się przez tłum.
Gdy wreszcie wydostali się na zewnątrz, Sabinie mocno
kręciło się w głowie. Teatr Słowackiego wraz z przylegającym
doń zubożałym klombem oraz autobusami zaparkowanymi
na placu św. Ducha dryfowały jej przed oczyma, na podobieństwo
halucynacji. Słabość opuściła ją dopiero po jakimś czasie,
kiedy tłum zaczął się rozpraszać.
Cała trójka stała naprzeciwko kościoła, wciąż lekko oszołomiona
utworami Bacha oraz dramatyczną grą Horodeckiego.
Nagle Sabina poczuła, że chłód wgryza jej się w palce.
Włożywszy rękę do kieszeni, odkryła, iż nie ma w niej rękawiczek.
Po krótkiej chwili przypomniała sobie, jak na samym
15

początku recitalu położyła je na klęczniku, tuż obok torebki.
Usprawiedliwiła się więc pokrótce przed siostrą, a następnie
wróciła do kościoła.
— Dokąd ona idzie? — zapytał Marek.
— Jak zwykle zgubiła rękawiczki — odparła Sybilla z pobłażliwym
uśmiechem.
— Wiem, że się pewnie na mnie pogniewasz — uprzedził
— ale sądzę, że powinienem ci to powiedzieć.
Sybilla się uśmiechnęła.
— Zależy, co to takiego — oznajmiła spokojnym, trochę
flegmatycznym tonem.
— Robisz swojej siostrze okropną krzywdę — zauważył,
upewniając się, że Sabiny już nie ma w pobliżu.
Sybilla znów się uśmiechnęła, marszcząc czoło w wyrazie
silnego zdziwienia, tak jakby usłyszała jakąś wyjątkową niedorzeczność.
— Musisz przestać używać tego waszego języka i zacząć
z nią rozmawiać po polsku — dokończył.
Na te słowa Sybilla natychmiast spoważniała. W ciągu niemożliwego
do zarejestrowania wzrokiem ułamka sekundy jej
rysy ściągnęły się i wyostrzyły w taki sposób, że po plecach
wujka Marka przebiegł lodowaty dreszcz. Otworzył usta, by
coś powiedzieć, powstrzymało go jednak intensywne spojrzenie
dziewczyny — tak srogie, jak gdyby z jej źrenic wydostały
się dwie widmowe ręce o żelaznych palcach, a następnie mocno
zakleszczyły mu się wokół gardła.

Rozdział 2
Tajemnicza wizja Sabiny
K
ościół był już prawie pusty. Wewnątrz pozostał jedynie
młody ministrant oraz dwie stare kobiety, ubrane od
stóp do głów na czarno. Ich suknie, ewidentnie pochodzące
jeszcze z poprzedniego stulecia, natychmiast przyciągnęły
wzrok Sabiny, kiedy wróciła, by odzyskać swoje rękawiczki.
Takie stroje widziała jedynie w albumie rodzinnym oraz
w teatrze. Dobrze zachowana kruczoczarna satyna sprawiała
wrażenie zupełnie nowej. Lekko połyskiwała w znikomym
świetle palących się w świątyni lamp, wydając charakterystyczny,
miękki dźwięk za każdym razem, kiedy któraś
z tajemniczych, wiekowych dam nieznacznie się poruszyła.
Kobiety siedziały akurat niedaleko miejsca zajmowanego
w czasie recitalu przez bliźniaczki oraz wujka Marka; dokładnie
cztery rzędy z tyłu.
Znalazłszy się na wysokości szóstej ławki, Sabina zauważyła
na klęczniku rękawiczki z beżowej irchy. Leżały w takiej
pozycji, w jakiej je pozostawiła. Przechodząc obok staromodnie
ubranych kobiet, poczuła nieodpartą potrzebę zobaczenia
twarzy owych dziwnych istot, pochylonych nad pulpitem, niczym
starożytne Kloto i Lachesis nad nicią życia, którą lada
chwila miała od nich przejąć okrutna Atropos.
17

Mijając staruszki, dyskretnie im się przyjrzała. Również
one podniosły jednocześnie swe białe jak mleko głowy. Były
identyczne! Nawet zmarszczki, gęsto pokrywające ich wyblakłe
policzki, znajdowały się dokładnie w tych samych miejscach.
Jedyną różnicę w wyglądzie obu kobiet stanowił ich
wyraz twarzy. Podczas gdy jedna zdawała się łagodna, wręcz
ospała, druga emanowała dziwną, prawie nadludzką energią.
Sabina weszła do ławki, uklękła na klęczniku i dyskretnie
podniosła rękawiczki, a następnie zastygła w bezruchu,
odurzona unoszącą się dookoła ciężką wonią kadzidła. Wolne,
świszczące oddechy starych dam, przywodzące na myśl
tajemnicze zaklęcia szeptane przez czarownice w noc Walpurgii,
odbijały się wątłym echem od drewnianego pulpitu.
W końcu jednak ośmieliła się odwrócić głowę. Uczyniła to
powoli, trwożliwie. Serce biło jej niespokojnie, krew zaś pulsowała
w uszach, skroniach i pod powiekami ze zdwojoną
siłą, tak jakby wszystkie żyły miały lada moment eksplodować,
zalewając całą posadzkę strugami krwi.
Gdy wreszcie dosięgła wzrokiem celu, to, co zobaczyła,
wprawiło ją w zupełne osłupienie: zamiast dwóch kobiet
w czerni w ławce siedziała już tylko jedna! Jak to możliwe?
Przecież jeszcze przed chwilą były dwie, niemal identyczne!
Która została na miejscu, a która zniknęła? I w jaki sposób?
Jak zdołała opuścić kościół, nie wydając przy tym żadnego
odgłosu?
Nagle z tyłu dały się słyszeć czyjeś kroki. Jeden, dwa, trzy,
cztery. Stop. Jeden, dwa… Zdecydowany, męski chód odbijał
się echem od kamiennych murów i misternie zdobionego
sklepienia świątyni. Sabina natychmiast oprzytomniała, jakby
wybudziła się z trwającego w nieskończoność letargu. Ściskając
w spoconej dłoni rękawiczki, wyszła z ławki, a następnie
obiema rękoma oparła się o jej brzeg.
18

Z drzwi prowadzących na chórowe schody wyszedł właśnie
dość młody mężczyzna o nieco zaniedbanym wyglądzie,
nieogolony i ubrany w lichą marynarkę w jednym z najbrzydszych
odcieni brązu. Pod pachą trzymał średniej grubości zeszyt,
również brązowy, na którego okładce widniał mocno
spłowiały tytuł. Wzrok Sabiny przyciągnął jeden wyraz: wydrukowane
ogromnymi, strzelistymi kapitalikami nazwisko
„BACH”.
A więc tak wyglądał słynny Julian Horodecki — człowiek
zdolny wyczarowywać z nut niesamowite krajobrazy, niezwykłe
światy zamieszkane przez mityczne istoty? A może to nie
on? Może Horodecki już dawno sobie poszedł, a ten mężczyzna
był po prostu jednym ze stałych organistów w św. Krzyżu?
Może nawet wcale nie potrafił grać na organach? Skąd
jednak u niego ten wolumin Bacha?
Przydługie czarne włosy zwisały nieregularnymi pasmami
wokół kościstej, szlachetnej twarzy nieznajomego, pozostając
w niezgodzie z emanującym od mężczyzny swego
rodzaju dostojeństwem, widocznym pomimo zewnętrznej
nonszalancji w ubiorze. Zdawać by się mogło, że raczej nieelegancki
strój oraz dość niedbałe uczesanie stanowią elementy
kostiumu teatralnego, służącego zamaskowaniu tożsamości
noszącej je osoby.
Mężczyzna tymczasem przystanął na chwilę nieopodal
jednego z konfesjonałów, bezwiednie przeczesując palcami
wpadające do oczu włosy. Sabina zebrała się w sobie i pozostawiając
w tyle osamotnioną w dziwny sposób żałobnicę,
przeszła przez pół kościoła, by następnie skręcić w lewo. Nieznajomy,
pogrążony w myślach, nie zauważył, że ktoś zmierza
w jego stronę. Dopiero gdy Sabina znalazła się już bardzo
blisko, powoli odwrócił głowę, jak gdyby również budząc się
z głębokiego snu. Dziewczyna zrobiła krok w tył i przełknę-
19

ła ślinę. Widok czarnych inicjałów „J.H.” na woluminie Bacha
utwierdził ją w przekonaniu, iż mężczyzna to nie kto inny,
ale właśnie słynny artysta. Poczuła, że ogarnia ją przytłaczająca
słabość. Nie był to zresztą pierwszy raz, gdy doznała podobnej
sensacji na widok zupełnie obcej, a jednocześnie ciekawej
osoby.
Horodecki, z początku zdziwiony tym niecodziennym zachowaniem,
wreszcie uśmiechnął się przyjaźnie.
— Czy pani do mnie z jakąś sprawą? — zapytał.
Sabina zbladła. Jej twarz przybrała barwę jaśniejszą niż
stojąca pośrodku świątyni kolumna, z której wyrastały symetryczne
odgałęzienia gotyckiego sklepienia.
Cofnęła się jeszcze bardziej i szeroko otworzyła swe nadmiernie
ruchliwe, ciemnozielone oczy, zaciskając jednocześnie
wargi. Horodecki uniósł brwi, ewidentnie zakłopotany
sytuacją.
— Jeśli mógłbym coś dla pani… — zaczął.
Odpowiedziała przeczącym gestem rąk, neurotycznie powtórzonym
kilka razy. Upuściła przy tym swe dopiero co odzyskane
rękawiczki, a następnie wybiegła na zewnątrz. Organista
podniósł je z posadzki, a następnie podążył w ślad za
nią.
— Przepraszam, chyba pani coś zgubiła! — usłyszała za
sobą Sabina.
Nie mając śmiałości, by odwrócić głowę, stanęła w miejscu,
sztywniejąc na całym ciele. Horodecki podszedł i podał
jej zgubę. Dopiero gdy znalazł się naprzeciwko niej, odważyła
się na niego spojrzeć. Przelotnie się uśmiechnęła, starając
się ograniczyć kontakt wzrokowy do koniecznego minimum,
a następnie przeniosła wzrok na jego dłonie – obiekt swego
wciąż aktualnego zaciekawienia. Były silne, szerokie u dołu,
w połowie palców widniały zaś mocno zaznaczone stawy.
20

— Niech się pani mnie nie boi, nic pani nie zrobię —
odezwał się ponownie. — Jeśli chciałaby pani o coś zapytać,
o czymś porozmawiać, to bardzo chętnie… Zresztą będę
w Krakowie do jutra.
Sabina ścisnęła mocno w dłoni swe rękawiczki i — uśmiechając
się z zakłopotaniem — prawie niezauważalnie skinęła
głową, pomimo najszczerszych chęci nie będąc w stanie zdobyć
się na żadną inną reakcję.
— Będę grał na mszy wieczornej. Później mogę coś zagrać
specjalnie dla pani… — zaproponował.
Dopiero teraz Sabinie udało się odwzajemnić jego przyjazny
uśmiech i przez sekundę nawiązać z nim kontakt wzrokowy.
Od najmłodszych lat patrzenie na świeżo poznanego rozmówcę
lub rozmówczynię sprawiało jej bowiem największą
trudność.
— Msza zaczyna się o dziewiętnastej. Będę czekać —
oznajmił Horodecki. — Jeśli pani przyjdzie, proszę usiąść
z lewej strony tej kolumny. To będzie znak, że mam zostać
i jeszcze coś zagrać.
To rzekłszy, ukłonił się i wrócił do kościoła.
Sybilla stała nieopodal, w towarzystwie wujka Marka. Odwróceni
tyłem do świątyni, rozmawiali ściszonymi głosami.
Uświadomiwszy sobie, że nie zauważyli jej spotkania z artystą,
Sabina poczuła ulgę.
Nagle zobaczyła coś przed oczyma; coś ulotnego niczym
plama nieco ciemniejszego powietrza. Było to szare gołębie
pióro spadające na ziemię łagodnym, kołyszącym ruchem.
Sama nie wiedząc, dlaczego to czyni, chwyciła je w locie
i szybko, prawie ukradkiem, schowała do kieszeni płaszcza.
— Tak długo szukałaś tych nieszczęsnych rękawiczek? —
westchnęła Sybilla.
— Pewnie gdzieś spadły — stwierdził wujek Marek.
21

Sabina potwierdziła jego przypuszczenie lekkim skinieniem
głowy. Sybilla natychmiast wzięła ją pod rękę i zaczęła
zadawać jej pytania. Sabina odpowiadała na nie zdawkowo,
nie patrząc na siostrę. Podążając parę kroków za nimi, wujek
Marek obserwował ich zachowanie. „Cała nadzieja w doktorze
Kostrzewskim! — pomyślał. — Taki przyjaciel to skarb!
Nie dość, że ma spore osiągnięcia i cieszy się znakomitą reputacją,
to jeszcze pomaga nam zupełnie bezinteresownie”.
Sybilla tymczasem przyciągnęła siostrę do siebie i powiedziała
coś do niej bardzo cicho, prawie szeptem, tak jakby się
obawiała, iż wujek Marek może zrozumieć treść jej wypowiedzi,
pomimo że takowe niebezpieczeństwo w ogóle nie istniało,
gdyż język, w którym się porozumiewały, w niczym nie
przypominał ani polskiego, ani żadnego innego, rządząc się
własnymi, skomplikowanymi prawami.
Skręciwszy w ulicę Pijarską, przeszli pieszo przez całą
Floriańską i doszli do przystanku na rynku, skąd kursowały
tramwaje na Karmelicką. Najbliższy pojazd właśnie nadjechał,
z trudem przyjmując kolejnych pasażerów, gdyż wypełniony
był już po brzegi. Wewnątrz panował zaduch. Zdejmując
kapelusz, Sybilla zauważyła, że jakiś młody chłopak,
stojący tuż obok niej, ukradkiem jej się przygląda. Dyskretnie
się doń uśmiechnęła, a następnie nonszalancko odwróciła
głowę w stronę siostry i wujka Marka, zdmuchując z twarzy
pasmo włosów.
Sabina nie lubiła tramwajów. Tak samo, jak na koncercie
u św. Krzyża, przeszkadzała jej bliska obecność stłoczonych
wewnątrz ludzi, nacierających na siebie na podobieństwo
sprzężonych elementów jakiejś monstrualnej machiny,
ilekroć pojazd nieco ostrzej skręcił bądź też zbyt gwałtownie
zahamował. Natychmiast spinała się wówczas w sobie, niczym
osoba stojąca w obliczu kataklizmu. Z podziwem ob-
22

serwowała siostrę, której cała postać łatwo dostosowywała
się do wszystkich manewrów pojazdu, harmonizowała
z nimi niczym giętkie, elastyczne ciało leśnego drapieżnika.
Manewry te Sybilla wykonywała nieświadomie, lecz z takim
wdziękiem, że natychmiast przyciągała spojrzenia współpasażerów.
Podziwiający ją młody chłopak, przyłapany na tym
przez obiekt swej adoracji in persona, zaczerwienił się i zatopił
wzrok w trzymanej przez swego sąsiada gazecie.
Sabina tymczasem zaczęła powracać myślami do opustoszałego
kościoła św. Krzyża. Na wspomnienie dwóch identycznych
żałobnic w dziewiętnastowiecznych sukniach ogarnęło
ją uczucie metafizycznej grozy. Ich poorane zmarszczkami,
surowe twarze o przenikliwych oczach stanęły przed nią
jak żywe, tak jakby kobiety znajdowały się w tramwaju razem
z nią. Poczuła dreszcz na całym ciele, nawet pod włosami.