Fachowy Elektryk 4/2018
Koniec wakacji, początek jesieni, to czas powrotu do codziennego rytmu pracy. Na rozgrzewkę proponujemy wyjazd do Bielska-Białej, na coroczne targi Energetab. Ta największa w Polsce impreza targowa dla branży elektrycznej i energetycznej, przyciąga specjalistów licznymi konferencjami, szkoleniami, prezentacją produktów oraz niestandardowymi wydarzeniami. Jedną z takich atrakcji mogą okazać się Mistrzostwa Elektroinstalatorów w montażu osprzętu Movion. Nasza redakcja objęła je patronatem medialnym, w związku z czym również będziemy tam obecni. Jako wstęp do zgłębiania oferty targowej pod Szyndzielnią zachęcam do lektury najnowszego numeru Fachowego Elektryka. Widząc duże zainteresowanie tematem elektromobilności, wracamy do zagadnień związanych z transportem EV. Oprócz tego na naszych łamach znajdziecie dużo, mam nadzieję, inspirujących informacji na temat produktów niezbędnych w codziennej pracy. Małgorzata Dobień redaktor naczelna
Koniec wakacji, początek jesieni, to czas powrotu do codziennego rytmu pracy.
Na rozgrzewkę proponujemy wyjazd do Bielska-Białej, na coroczne targi Energetab. Ta największa w Polsce impreza targowa dla branży elektrycznej i energetycznej, przyciąga specjalistów licznymi konferencjami, szkoleniami, prezentacją produktów oraz niestandardowymi wydarzeniami. Jedną z takich atrakcji mogą okazać się Mistrzostwa Elektroinstalatorów w montażu osprzętu Movion. Nasza redakcja objęła je patronatem medialnym, w związku z czym również będziemy tam obecni. Jako wstęp do zgłębiania oferty targowej pod Szyndzielnią zachęcam do lektury najnowszego numeru Fachowego Elektryka.
Widząc duże zainteresowanie tematem elektromobilności, wracamy do zagadnień związanych z transportem EV. Oprócz tego na naszych łamach znajdziecie dużo, mam nadzieję, inspirujących informacji na temat
produktów niezbędnych w codziennej pracy.
Małgorzata Dobień
redaktor naczelna
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4/<strong>2018</strong><br />
Temat numeru:<br />
Sierpieή <strong>2018</strong><br />
ISSN 1643-7209
NOWOŚĆ<br />
Elektryczne ogrzewanie podłogowe<br />
Inteligentne sterowanie<br />
u Twoich stóp<br />
InteliHouse sp. z o.o.<br />
ul. Wiekowej Sosny 15<br />
05-540 Zalesie Górne<br />
tel. 22 726 00 71, tel. kom. +48 601 574 186<br />
handlowy@ intelihouse.com.pl<br />
www.intelihouse.com.pl
hgschmitz.de<br />
Gira E2<br />
Stal szlachetna<br />
Płaski montaż na ścianie<br />
Nowe ramki i wyłączniki<br />
podtynkowe z wysokiej<br />
jakości stali szlachetnej<br />
poszerzają program stylistyczny<br />
Gira E2, dając nowe<br />
możliwości projektowania.<br />
Projektanci mogą stworzyć<br />
w budynku spójne wzornictwo<br />
i zarazem zróżnicować<br />
wygląd pomieszczeń pod<br />
względem wartości zastosowanych<br />
materiałów.<br />
Elegancki wygląd sprawia,<br />
że Gira E2 ze stali szlachetnej<br />
nadaje się do wyrafinowanych<br />
domów prywatnych<br />
i obiektów gospodarczych.<br />
Montowane w ścianie<br />
ramki mają grubość zaledwie<br />
3 mm, dlatego doskonale<br />
wkomponowują się w<br />
architekturę wnętrz. Dzięki<br />
temu oferują dodatkową<br />
możliwość projektowania.<br />
Liczne funkcje z Gira<br />
System 55 spełniają<br />
wszystkie wymagania nowoczesnej<br />
i przyszłościowej<br />
instalacji elektrycznej.<br />
Więcej informacji:<br />
www.gira.com/pl<br />
TEMA 2 Sp. z o.o.<br />
ul. Boryny 7;<br />
02-257 Warszawa<br />
Tel. +48 22 878 03 55<br />
www.tema.pl
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Koniec wakacji, początek jesieni, to czas powrotu do codziennego rytmu pracy.<br />
Na rozgrzewkę proponujemy wyjazd do Bielska-Białej, na coroczne targi Energetab.<br />
Ta największa w Polsce impreza targowa dla branży elektrycznej i energetycznej,<br />
przyciąga specjalistów licznymi konferencjami, szkoleniami, prezentacją produktów<br />
oraz niestandardowymi wydarzeniami. Jedną z takich atrakcji mogą okazać się Mistrzostwa<br />
Elektroinstalatorów w montażu osprzętu Movion. Nasza redakcja objęła<br />
je patronatem medialnym, w związku z czym również będziemy tam obecni. Jako<br />
wstęp do zgłębiania oferty targowej pod Szyndzielnią zachęcam do lektury najnowszego<br />
numeru Fachowego <strong>Elektryk</strong>a. Widząc duże zainteresowanie tematem elektromobilności,<br />
wracamy do zagadnień związanych z transportem EV. Oprócz tego na<br />
naszych łamach znajdziecie dużo, mam nadzieję, inspirujących informacji na temat<br />
produktów niezbędnych w codziennej pracy.<br />
Małgorzata Dobień<br />
redaktor naczelna<br />
Wydawca:<br />
Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.<br />
Gromiec, ul. Nadwiślańska 30<br />
32-590 Libiąż<br />
Biuro w Warszawie:<br />
ul. Przasnyska 6 B<br />
01-756 Warszawa<br />
tel. +48 22 635 05 82<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Redaktor Naczelna:<br />
Małgorzata Dobień<br />
malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />
Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />
Robert Madejak<br />
tel. kom. 512 043 800<br />
robert.madejak@targetpress.pl<br />
Dział Promocji i Reklamy:<br />
Andrzej Kalbarczyk<br />
tel. kom. 531 370 279<br />
andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />
Dyrektor Zarządzający:<br />
Robert Karwowski<br />
tel. kom. 502 255 774<br />
robert.karwowski@targetpress.pl<br />
Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />
ul. Przasnyska 6 B<br />
01-756 Warszawa<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Prenumerata:<br />
prenumerata@fachowyinstalator.pl<br />
Skład:<br />
As-Art Violetta Nalazek<br />
as-art.studio@wp.pl<br />
Druk:<br />
MODUSS<br />
www.fachowyinstalator.pl<br />
inne nasze tytuły:<br />
Marcin Sikora<br />
tel. kom. 515 251 052<br />
marcin.sikora@targetpress.pl<br />
Ryszard Staniszewski<br />
tel. kom. 503 110 913<br />
ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />
Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie<br />
prawo ich re da gowania oraz skracania.<br />
Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.<br />
2<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
Fot.: IMMARI<br />
TEMAT NUMERU<br />
Transport EV<br />
czytaj od str. 12<br />
Spis treści<br />
6–7, 8 Aktualności<br />
10, 74, 104–105 Nowości<br />
12 Czy pojazdy elektryczne to przyszłość transportu?<br />
19 EVB – stacje ładowania samochodów elektrycznych<br />
24 Stacje wolnego ładowania samochodów do zastosowań<br />
domowych i komercyjnych<br />
27 Optymalizacja modułów – fakty i mity<br />
30 Puszki instalacyjne<br />
34 rurAKS – system rur karbowanych z wprowadzonymi<br />
przewodami. Krótszy o 50% czas instalacji. 30% niższe<br />
koszty.<br />
36 Puszki elektroinstalacyjne – co oferują producenci<br />
40 Obudowy Spelsberg do pracy w trudnych warunkach<br />
42 Rozdzielnice gniazdowe AMAXX ®<br />
44 Nowości w ofercie Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.<br />
Jedna seria – różne kształty ramek DECO/DECO Soft<br />
46 MOWION – LOGIczne rozwiązania, DOMOwe inspiracje<br />
48 Przenośne drukarki etykiet<br />
52 Letatwin LM-550A/PC CE – nowa drukarka do<br />
oznaczników<br />
55 Wszechstronna drukarka oznaczników THM MMP.<br />
Jedno urządzenie do wszystkich zadań<br />
56 Osprzęt łączeniowy firmy Elektro<br />
58 Nowe złączki ochronne ZUG-PE<br />
60 Przyciski sterownicze i lampki sygnalizacyjne ETISIG<br />
62 MASTER-IN – przekaźnikowe moduły sprzęgające<br />
z zaciskami Push-in<br />
64 Uniwersalny układ połączeń ograniczników przepięć a<br />
zalety dla użytkownika<br />
66 COMEXIO. Ekonomiczny i łatwy do zaprogramowania<br />
system inteligentnego budynku<br />
70 Czujniki ruchu i obecności<br />
76 DATA 2 EASY – system monitorowania opraw oświetlenia<br />
awaryjnego<br />
78 Oprawy w oświetleniu ewakuacyjnym<br />
82 Oświetlenie awaryjne – oprawy dynamiczne - systemem<br />
centralnego monitorowania opraw oświetlenia<br />
awaryjnego z oprawami dynamicznymi<br />
86 Oświetlenie podziemnych hal garażowych i parkingów<br />
90 Dobrze oświetlone hale i magazyny<br />
94 Nowe oprawy LEDVANCE do zastosowań w przemyśle<br />
96 Światło – pierwszy krok w kreowaniu wartościowej<br />
przestrzeni miejskiej<br />
98 Czujniki tlenku węgla, gazu i dymu firmy ZAMEL<br />
100 Selektywnie czy tanio?<br />
106 Nowa seria kamer termowizyjnych<br />
w ofercie SONEL S.A.<br />
108 Przyrządy do pomiaru parametrów elektrycznych<br />
110 FLUKE T6-1000 z technologią bezkontaktowego<br />
pomiaru napięcia<br />
112 Nowe mierniki cęgowe Chauvin Arnoux<br />
114 Przegląd mierników cęgowych<br />
120 Warsztat<br />
121 ENERGOTYTAN ® - promocja<br />
122 Narzędzia do montażu i naprawy kabli<br />
z ENERGOTYTANU ®<br />
124 Nowość! Trzy w jednym – zintegrowany bęben kablowy<br />
QADDY ®<br />
126 Rozwiązania KLAUKE POLSKA – jakość i światowy<br />
standard<br />
128 Pozytywne wibracje<br />
4 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
Weź udział<br />
w programie partnerskim<br />
Daj sobie prezent<br />
ZA DARMO!<br />
Wybierz sam<br />
co będzie<br />
w środku<br />
Wystarczy że dokonasz zakupów produktów<br />
wybranych producentów w hurtowniach<br />
elektrycznych zrzeszonych w grupie „INTER-<br />
ELEKTRO”, a otrzymasz punkty, zwane<br />
ElektroPunktami. Zebrane ElektroPunkty są<br />
wymienialne na prezenty w tej samej hurtowni,<br />
w której dokonujecie Państwo zakupów. Punkty<br />
otrzymuje się za dokonanie zakupów na kwotę<br />
powyżej 500 zł netto.<br />
Pełną listę oraz opis nagród – prezentów,<br />
znajdziecie Państwo na stronie: www.iesa.pl<br />
w Katalogu Nagród. Z niego można wybrać<br />
sobie dowolny prezent, odpowiadający liczbie<br />
zebranych punktów. Tam też zapoznacie się<br />
Państwo z regulaminem gry.<br />
Zbieraj punkty<br />
i odbieraj nagrody!<br />
100 zł netto=1 punkt
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Elektro Omega wdroży system marketplace<br />
Elektro Omega wdraża system marketplace. Inwestycja w części zostanie pokryta ze środków<br />
unijnych. Implementacja systemu marketplace przełoży się na lepszą komunikację między<br />
członkami grupy, a klientami oraz będzie pierwszą organizacją dającą hurtowniom zrzeszonym<br />
w grupie nie tylko warunki handlowe na produkty ale i możliwość ich odsprzedaży.<br />
PROMOCJA<br />
Elektro Omega to grupa zakupowa, która powstała<br />
w listopadzie 2013 roku. Obecnie liczy<br />
ponad 40 hurtowni, a do końca bieżącego<br />
roku ich liczba powinna wzrosnąć o kolejne.<br />
Pierwsze lata poświęciła na wprowadzanie<br />
marketingu budującego wizerunek hurtowni<br />
grupowych, pokazanie właścicielom i handlowcom<br />
technik zarzadzania sprzedażą i zakupami<br />
oraz rozwój oferty ze sprawdzonymi<br />
dostawcami (producentami, importerami).<br />
Obecnie spółka ma podpisanych 117 umów,<br />
ale następuje ciągły proces dostosowania<br />
listy dostawców na takich, w których Grupa<br />
i producenci widzą wspólny potencjał.<br />
W kolejnych miesiącach Elektro Omega nadal<br />
będzie pracować nad rozwojem komunikacji<br />
z rynkiem dostawców i klientów oraz<br />
konsolidacją wewnętrzną.<br />
– Nadrzędny cel, jaki sobie postawiliśmy<br />
na drugie półrocze tego roku, to analiza<br />
obrotów na dostawcach zakwalifikowanych<br />
do poszczególnych grup i przenoszenie obrotów<br />
przez hurtownie, które współpracują<br />
z pojedynczymi dostawcami na dostawców<br />
strategicznych i podstawowych dla grupy.<br />
Towarzyszą temu m.in. akcje marketingowe<br />
czy warsztaty profesjonalnego handlowca,<br />
gdzie przeszkolonych w ramach<br />
obsługi klienta i technik sprzedaży zostało<br />
w ostatnich 2 latach ponad 100 handlowców<br />
z hurtowni zrzeszonych w grupie.<br />
To ważny projekt, który będziemy kontynuować<br />
i rozszerzać o kolejne poziomy, wspierając<br />
naszych partnerów i ich pracowników<br />
– oznajmia Piotr Zieliński, Prezes Elektro<br />
Omega S.A.<br />
6<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Elektro Omega S.A. to<br />
najmłodsza z polskich<br />
grup zakupowych i jedna<br />
z dwóch, która działa<br />
jako spółka akcyjna,<br />
w której członkowie grupy<br />
są jednocześnie jej akcjonariuszami.<br />
Siedziba<br />
Elektro Omega S.A. mieści<br />
się w Katowicach przy<br />
al. W. Korfantego 125.<br />
W tym roku w listopadzie<br />
Piotr Zieliński, Prezes Elektro Omega S.A.<br />
obchodzi jubileusz 5-lecia,<br />
i z tego miejsca już dziś dziękuję wszystkim klientom, partnerom i dostawcom<br />
przychylnie patrzącym oraz wspierającym rozwój grupy i hurtowni<br />
w niej zrzeszonych. My nie obiecujemy my po prostu działamy.<br />
REKLAMA<br />
Implementacja systemu marketplace<br />
Na przełomie roku <strong>2018</strong>/2019 spółka planuje<br />
uruchomić nową – innowacyjną w branży<br />
– formę komunikacji zewnętrznej z klientami<br />
hurtowni. Nie skupiamy się tylko na dostarczeniu<br />
warunków handlowych dla Hurtowni<br />
zrzeszonych w grupie ale też kreowaniu<br />
sprzedaży na wybranych strategicznych<br />
dostawcach w oparciu o politykę sprzedaży.<br />
Wsparcie strategicznych dostawców i jedna<br />
platforma sprzedażowa zminimalizuje koszty<br />
tej formy aktywności sprzedażowej hurtowni<br />
oraz zapewni nowy wyższy poziom<br />
pozyskiwania i obsługi klientów. Hurtownie<br />
zrzeszone w grupie będą miały dostęp<br />
do klientów z rynku otwartego b2c jak<br />
i klientów wewnętrznych hurtowni obsługiwanych<br />
poprzez b2b.<br />
Środki pozyskiwane na ten cel w ramach<br />
POIG dla Działania PRO 3.3 „Wspieranie<br />
wdrażania projektów innowacyjnych” stanowią<br />
znaczną wartość kosztów kwalifikowanych<br />
inwestycji.<br />
– Implementacja narzędzia marketplace pokazuje,<br />
że myślimy nie tylko o tym, co dzieje<br />
się dziś, ale też o tym co będzie za kilka<br />
lat. Skuteczny przepływ informacji to klucz<br />
do sukcesu. Obsługa klientów i rozwój grupy<br />
poprzez nie tylko dotychczasowe standardy<br />
(warunki handlowe, logistyka, marketing,<br />
wiedza) ale również poprzez narzędzia w nowoczesnym<br />
kanale sprzedaży, który integruje<br />
hurtownie z klientem, to pójście o dwa kroki<br />
do przodu w porównaniu do tego, co dają<br />
inne grupy zakupowe dziś. Nasze hurtownie<br />
o tym wiedzą i stawiają na pójście do przodu<br />
z pomocą centrali grupy. Zdajemy sobie sprawę,<br />
że obecnie sprzedaż internetowa dotyczy<br />
głównie elektroniki użytkowej, sprzętu AGD<br />
czy ubrań, ale też coraz bardziej wchodzi<br />
w inne dziedziny, takie jak elektrotechnika.<br />
Widzimy już pierwsze pozytywne przykłady<br />
z naszej branży. Bazując na doświadczeniu<br />
naszych członków marketplace to plan rozwoju<br />
grupy. – dodaje Prezes.<br />
Możliwości i rozwój<br />
Jako grupa stawiamy na symetryczny rozwój<br />
hurtowni i centrali, wykorzystując<br />
procesy i zmiany zachodzące na rynku.<br />
Dziś często magazyn o wielkości kilku<br />
tysięcy metrów to koszt. A do czasu zarabiania<br />
na nim lub wynajęcia go nie<br />
daje przewagi konkurencyjnej. Duże sieci<br />
mają duże koszty, a ich optymalizacja<br />
dzisiaj nie jest taka łatwa. Duże koncerny<br />
i dostawcy chcą sprzedawać tirami, nie zawsze<br />
pokrywając koszty magazynowania<br />
dużych dystrybutorów. Natomiast średni<br />
producenci i importerzy mają sprawne<br />
systemy logistyczne dające średnim hurtowniom<br />
możliwość płynnej współpracy<br />
na zasadzie magazynów wystawionych<br />
lub okien zakupowych. Zatem to, co dziś<br />
jest ważne dla naszej branży i dystrybucji,<br />
to lekkość systemu i mocne procedury<br />
zabezpieczające płatności.<br />
W tym kierunku idziemy i będziemy rozwijać<br />
nasze działania dla hurtowni zrzeszonych<br />
w grupie Elektro Omega S.A.<br />
Elektro Omega S.A.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
7
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przed nami 31. edycja targów ENERGETAB <strong>2018</strong><br />
Tegoroczne targi ENERGETAB rozpoczną<br />
się 11 września. Przez kolejne trzy dni<br />
w Bielsku-Białej będą spotykać się czołowi<br />
przedstawiciele sektora elektroenergetycznego<br />
i poznawać najnowsze rozwiązania<br />
konstrukcyjne i technologiczne, a także dyskutować<br />
o rozwoju tej strategicznej branży.<br />
Wśród eksponatów nie zabraknie urządzeń<br />
rozdzielczych wysokich i niskich napięć,<br />
transformatorów, generatorów czy silników,<br />
agregatów prądotwórczych i UPS-ów,<br />
odnawialnych źródeł energii, układów automatyki,<br />
sterowania, pomiarów i diagnostyki,<br />
kabli i przewodów, słupów i opraw<br />
oświetleniowych, podnośników i specjalistycznych<br />
pojazdów dla energetyki,<br />
osprzętu sieciowego i instalacyjnego, energooszczędnych<br />
źródeł światła, maszyn<br />
i narzędzi dla budownictwa energetycznego,<br />
a także rozwiązań informatycznych czy<br />
ofert usług dla branży energetycznej i wiele<br />
jeszcze innych innowacyjnych rozwiązań.<br />
Wśród ponad 700 wystawców z całej Europy,<br />
USA i kilku krajów azjatyckich spotkamy<br />
zarówno dobrze znane międzynarodowe<br />
korporacje dostarczające pełny wachlarz<br />
produktów na globalne rynki, jak też większość<br />
znaczących krajowych dostawców<br />
najbardziej zaawansowanych technologicznie<br />
maszyn, urządzeń i aparatów, służących<br />
niezawodnemu i efektywnemu wytwarzaniu<br />
i dostarczaniu energii elektrycznej.<br />
Najbardziej innowacyjne produkty zostaną<br />
zgłoszone przez wystawców do konkursu<br />
„na szczególnie wyróżniający się produkt”,<br />
w którym – wśród kilkunastu prestiżowych<br />
wyróżnień – możemy wymienić: Puchar<br />
Ministra Energii, Puchar PTPiREE, Medal<br />
Prezesa SEP, medale i statuetki Partnerów<br />
targów czy też „Złoty Lew” im. Kazimierza<br />
Szpotańskiego.<br />
Jak co roku, targom towarzyszyć będą konferencje<br />
oraz prezentacje i seminaria promocyjne.<br />
Szczególne zainteresowanie wzbudzi<br />
zapewne konferencja „Rozwój partnerskich<br />
relacji pomiędzy Inwestorem a Wykonawcą<br />
w energetyce”, której organizatorem jest<br />
Rada Firm Przemysłu. Elektrotechnicznego<br />
i Energetyki SEP oraz ZIAD Bielsko-Biała.<br />
Do udziału w konferencji zostali zaproszeni<br />
przedstawiciele PSE SA i Grup Energetycznych<br />
oraz znaczący realizatorzy krajowych<br />
inwestycji energetycznych.<br />
Ważną informacją dla wystawców jest uznanie<br />
przez Prezes Urzędu Patentowego targów<br />
ENERGETAB <strong>2018</strong> za „wystawę publiczną”,<br />
dającą pierwszeństwo do uzyskania<br />
prawa ochronnego lub prawa z rejestracji,<br />
w przypadku wystawienia na niej wzoru<br />
użytkowego albo wzoru przemysłowego.<br />
Tradycyjnie już niektórzy wystawcy planują<br />
specjalne spotkania z klientami dla uczczenia<br />
obchodzonych w tym roku jubileuszy.<br />
I tak na przykład” 60-lecie działalności<br />
„świętować” będzie RELPOL SA.<br />
Tegoroczne targi będą też istotnym doświadczeniem<br />
zawodowym dla dyrektora<br />
Andrzeja Kubowicza, który zastąpił na tym<br />
stanowisku dotychczas odpowiadającego<br />
w ZIAD za targi dyrektora Ryszarda Migdalskiego,<br />
któremu podczas ubiegłorocznych<br />
targów uroczyście podziękowano<br />
za ponad 20-letni wkład w rozwój targów<br />
ENERGETAB.<br />
Szczegółowe wykazy i informacje o organizowanych<br />
podczas targów konferencjach,<br />
seminariach, okolicznościowych zebraniach<br />
i innych ciekawych wydarzeniach publikowane<br />
są na bieżącą na stronie internetowej<br />
targów: energetab.pl<br />
Zapraszamy zatem do Bielska-Białej na<br />
31. Międzynarodowe Energetyczne Targi<br />
Bielskie ENERGETAB <strong>2018</strong> w dniach<br />
od 11 do 13 września br.<br />
•<br />
MATERIAŁ PRASOWY<br />
8<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging<br />
ZNAJDŹ NAS NA ENERGETAB <strong>2018</strong><br />
I ODBIERZ NOWĄ BROSZURĘ OSOBIŚCIE<br />
NEXT LEVEL SOLAR.<br />
ENERGIA SŁONECZNA W ZASIĘGU RĘKI.<br />
POZNAJ ROZWIĄZANIA FIRMY FRONIUS W ZAKRESIE GROMADZENIA<br />
ENERGII, OGRZEWANIA I E-MOBILNOŚCI.<br />
Chcesz otrzymać kompletną informację na temat wszystkich rozwiązań firmy Fronius?<br />
Napisz „Next Level Solar“ na pv-sales-poland@fronius.com!
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
NOWOŚCI<br />
Adaptery do testowania opraw<br />
oświetleniowych<br />
Firma Beha-Amprobe wprowadza do sprzedaży<br />
w Polsce linię adapterów do bezpiecznego<br />
testowania opraw oświetleniowych. Adaptery<br />
te mogą być używane w połączeniu z szeroką<br />
gamą przyrządów pomiarowych wykorzystujących<br />
przewody pomiarowe zakończone bezpiecznymi<br />
złączami 4 mm. Za pomocą adapterów<br />
można przeprowadzać różnorodne testów<br />
opraw oświetleniowych. Eliminują one potrzebę<br />
trzymania sond pomiarowych oraz zapewniają<br />
dobry, niezawodny i bezpieczny kontakt. Adaptery<br />
do testowania opraw oświetleniowych będą<br />
dostępne na polskim rynku w wersjach dostosowanych<br />
do różnych typów trzonków lamp:<br />
E27, B22, E14, B15, GU10. Dostępne są zarówno<br />
osobno, jak i w zestawie (ADPTR-KIT1-EUR<br />
zawierający komplet 5 adapterów – E27, B22,<br />
E14, B15, GU10 – wraz z futerałem).<br />
www.beha-amprobe.com<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
Ogniwa fotowoltaiczne<br />
Vaillant<br />
Moduły fotowoltaiczne wysokiej jakości generują stałą ilość energii<br />
elektrycznej, nawet w pochmurne dni. W ofercie Vaillant dostępne<br />
są trzy linie produktów auroPOWER, które spełniają najważniejsze<br />
wymagania dobrej fotowoltaiki – są trwałe, harmonijnie wpasowują<br />
się w każdy dach, można je łatwo zainstalować oraz gwarantują najwyższą<br />
sprawność. Dostępne modele to:<br />
• auroPOWER VPV P 290 – moduł z ogniwem z krzemu monokrystalicznego,<br />
moc wyjściowa 290 Wp, atrakcyjny wygląd:<br />
błękitne ogniwa w srebrnej ramie na białym laminacie foliowym;<br />
• auroPOWER VPV P 300 – moduł z ogniwami z krzemu monokrystalicznego,<br />
moc wyjściowa 300 Wp, atrakcyjny wygląd:<br />
czarne ogniwa, czarna rama i laminat foliowy;<br />
• auroPOWER VPV P 305 – moduł z ogniwami z krzemu monokrystalicznego,<br />
moc wyjściowa 305 Wp, atrakcyjny wygląd:<br />
czarne ogniwa, czarna rama, biały laminat foliowy.<br />
W przypadku nowego budownictwa instalację fotowoltaiczną warto<br />
połączyć z pompą ciepła. System złożony z pompy ciepła, systemu<br />
wentylacji i instalacji fotowoltaicznej pozwala szczególnie skutecznie<br />
oszczędzać zasoby naturalne oraz spełnia wymagania dla domu<br />
niskoenergetycznego.<br />
www.vaillant.pl<br />
QUALIS oprawy oświetleniowe<br />
najwyższej jakości<br />
QLS – QUALIS nowoczesna<br />
rodzina opraw<br />
liniowych produkowanych<br />
w Polsce. Produkt<br />
został wykonany<br />
z dbałością o każdy<br />
szczegół przy wykorzystaniu<br />
materiałów najwyższej<br />
jakości. Oprawy<br />
liniowe QUALIS<br />
to doskonały wybór<br />
do oświetlania biur, galerii<br />
handlowych, sklepów,<br />
salonów, siłowni,<br />
klubów fitness i wielu<br />
innych miejsc gdzie<br />
głównym wyznacznikiem<br />
jest wygląd produktu<br />
oraz parametry świetlne: ≤ 150 lm/W. Dzięki szerokim<br />
możliwościom konfiguracyjnym (kolorystyka, długość, optyka,<br />
montaż) oprawy QUALIS można dowolnie kształtować zgodnie<br />
z potrzebami. Oprawy posiadają 5-letnią gwarancję.<br />
www.bemko.pl<br />
10<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Czy pojazdy elektryczne<br />
to przyszłość transportu?<br />
Odpowiedź na pytanie tytułowe wydaje się być przesądzona. Pojazdy elektryczne są prostsze<br />
w konstrukcji, bardziej przyjazne środowisku naturalnemu i bardziej ekonomiczne w użytkowaniu.<br />
Docelowo powinny być też tańsze. Są jednak wątpliwości związane z zasięgiem jazdy, zasilaniem,<br />
czy czystością procesów w produkcji baterii i wytwarzaniu energii elektrycznej.<br />
Nie można zaprzeczyć, że początek<br />
XXI wieku to próg 4-tej rewolucji<br />
przemysłowej, urządzenia przemysłowe<br />
są w masowym użytku<br />
7,5 miliardowej ludzkości. Dwie<br />
główne grupy towarów to elektronika<br />
i sprzęty elektryczne (rok 2017 – ponad<br />
2 miliardy sprzedanych telefonów<br />
komórkowych i 330 milionów komputerów/tabletów)<br />
oraz samochody<br />
(rok 2017 – 1,2 miliarda sztuk pojazdów<br />
użytkowanych na świecie, ze<br />
wzrostem 50 mln szt. rocznie). Świat<br />
stał się mniejszy, transport, w tym podróże,<br />
stały się zdecydowanie bardziej<br />
dostępne dla ogromnej liczby ludzi.<br />
Tymczasem transport, ze względu<br />
na swoją masowość, jest odpowiedzialny<br />
za znaczną część tworzonych przez<br />
ludzkość zanieczyszczeń. Na ekologię<br />
patrzymy globalnie, mając świadomość<br />
konieczności ochrony środowiska,<br />
w przeciwnym razie narażamy środowisko<br />
i ludzkość na niebezpieczeństwa,<br />
i to nie tylko zdrowotne.<br />
Fot. 1.<br />
Od 2016 r. firma użytkuje autobusy EV, model BYD K9 Double-Decker,Zasilanie<br />
Li-Ion/technologia LFP, energia 345 kWh, zasięg do 300 km. Źródło: materiały<br />
prasowe firmy METROLINE, Londyn, Wielka Brytania.<br />
Fot. 2.<br />
Od około 1918 r. firma korzystała z elektrycznych furgonetek amerykańskiej marki Walker, mając flotę ok. 60 pojazdów dla<br />
dostaw w obrębie Londynu. Od roku 2017 firma ponownie wprowadza dostawy przy pomocy w pełni elektrycznych pojazdów,<br />
tym razem marki Nissan. Źródło: materiały prasowe firmy HARRODS, Wielka Brytania.<br />
12 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 3.<br />
Schemat ideowy samochodu z napędem elektrycznym (EV). Źródło: materiały prasowe<br />
firmy Volkswagen<br />
Redukcja emisji tlenków węgla (COx), tlenków<br />
azotu (NOx) i cząstek stałych (HC) jest<br />
dużym wyzwaniem technologicznym, zdecydowanie<br />
zwiększa koszty projektowania,<br />
wytwarzania a potem eksploatacji silników<br />
(filtry DPF, katalizatory, i inne kosztowne<br />
instalacje w silniku spalinowym).<br />
Nowe normy środowiskowe są restrykcyjne<br />
(np. przy przejściu z normy Euro5 na Euro6<br />
poziomy emisji NOx i HC muszą być<br />
zmniejszone odpowiednio o 80% i 66%). Po<br />
tzw. aferze „diesel-gate” z zafałszowywaniem<br />
poziomów emisji spalin silników diesla<br />
podjęto już szereg decyzji zabraniających<br />
ich użytkowania w wielu miastach świata.<br />
Jak do tej pory 98,5% samochodów jest<br />
napędzanych przez silniki spalinowe. Tu<br />
wkracza elektrotechnika, gdyż jednym<br />
z najlepszych rozwiązań dla zmniejszenia<br />
ilości spalin, uproszczenia konstrukcji silników<br />
oraz redukcji kosztów ich użytkowania<br />
są napędy elektryczne zasilane z coraz<br />
bardziej pojemnych akumulatorów litowojonowych.<br />
Poważnie rozważane są również<br />
ogniwa paliwowe, wytwarzające prąd elektryczny<br />
z utleniania wodoru.<br />
Opis techniczny<br />
Samochód elektryczny (EV = Electric Vehicle)<br />
jest generalnie znacznie prostszy<br />
technicznie od spalinowego. Szacuje się,<br />
że ilość części ruchomych spadnie o 80%<br />
(!), znacznie redukując koszty eksploatacyjne<br />
i serwisowe (brak konieczności wymiany<br />
części z powodu zużycia).<br />
Sterowanie napędem elektrycznym jest zdecydowanie<br />
prostsze i bardzie efektywne.<br />
Wymaga, co prawda, zastosowania skomplikowanych<br />
komponentów elektronicznych,<br />
stąd w pojazdach EV zdecydowanie<br />
rośnie część elektroniczna. Elektronika<br />
jednak jest branżą o najszybszym rozwoju,<br />
wysokie wymagania w tym zakresie nie stanowią<br />
zagrożenia.<br />
Silniki elektryczne mogą być łatwo montowane<br />
bezpośrednio przy kołach lub<br />
osiach, diametralnie poprawiając sprawność<br />
układu napędowego. Pracują z bardzo<br />
dobrą wydajnością w szerokim zakresie<br />
obrotów, dają się precyzyjnie sterować<br />
dzięki zmianom parametrów prądu zasilającego.<br />
Otrzymujemy świetnie działający<br />
napęd przy znacznie ograniczonym zastosowaniu<br />
elementów mechanicznych (brak<br />
skrzyni biegów oraz przeniesienia obrotów<br />
pomiędzy osiami), który ma znacznie<br />
większą sprawność (w rzeczywistych<br />
elektrycznych napędach przemysłowych<br />
sprawność to 88,7%, silnika spalinowego<br />
~35-40%, napędu spalinowego 30%). Do<br />
tego napęd elektryczny pozwala na odzysk<br />
energii z hamowania (co dodatkowo<br />
zwiększa sprawność) i jest znacznie mniej<br />
awaryjny.<br />
Technologia zasilania<br />
Zasilanie EV stanowi bateria akumulatorów<br />
w technologii Litowo-Jonowej (Li-Ion).<br />
Trzeba niestety przyznać, że technologia<br />
ogniw w porównaniu z elektroniką, silnikami<br />
elektrycznymi i pozostałym osprzętem<br />
rozwija się znacznie wolniej. Realnie dopiero<br />
od 10 lat mamy technologię akumulatorów<br />
zapewniająca rozsądne zasięgi pojazdów<br />
EV, do poziomów akceptowalnych<br />
przez użytkowników (rok 2013 – 160 km,<br />
rok 2017 – 300-400 km). Dwa pozostałe<br />
aspekty to ładowanie i bezpieczeństwo<br />
systemu.<br />
Tak więc zasilanie jest kluczową barierą<br />
w rozwoju, podobnie jak na przełomie<br />
wieków XIX/XX, kiedy napęd elektryczny<br />
wydawał się być bardzo obiecujący. W roku<br />
1901 szereg firm produkowało pojazdy<br />
elektryczne zasilane akumulatorami kwasowymi,<br />
m.in. model Mark XIX Columbia<br />
Surrey produkcji zakładów Hartford w Connecticut<br />
miał zasięg 40 mil (64 km) na jednym<br />
ładowaniu, przy prędkości maksymalnej<br />
24 km/h.<br />
Niestety, to „pierwsze podejście do pojazdów<br />
elektrycznych” zostało skutecznie zakończone<br />
poprzez wprowadzenie napędu<br />
benzynowego w momencie rozpoczęcia<br />
masowej produkcji seryjnej Forda T w roku<br />
1908. Benzyna ma bardzo dużą gęstość<br />
energii [Wh/kg i Wh/litr]. Gęstość masowa<br />
[Wh/kg], jest ok. 100x większa niż najlepsze<br />
akumulatory (ale już napęd spalinowy<br />
to 10-12-krotność energii wobec napędu<br />
elektrycznego), akumulatory nie mogły<br />
się z tym równać i szybko zostały wyparte,<br />
choć samochody elektryczne walczyły<br />
na rynku do około 1910.<br />
Dopiero 100 lat później, około 2007, firma<br />
Panasonic na tyle udoskonaliła swoje<br />
modele ogniw litowo-jonowych, że stały<br />
się atrakcyjnym zasilaniem dla pierwszego<br />
seryjnego samochodu elektrycznego.<br />
Ogniwa miały gęstość energii na poziomie<br />
200 Wh/kg i zostały zastosowane<br />
do zasilania modelu Tesla Roadster, który<br />
wszedł do seryjnej produkcji w 2008.<br />
Ten sportowy samochód opracowany<br />
wspólnie z firmą LOTUS, miał na tyle<br />
dobre parametry, moc 250 KM, przyspieszenie<br />
0-100 km/h w 4 sek., prędkość<br />
maks. 210 km/h, a przy tym rozsądny zasięg<br />
(do 394 km), że wzbudził duże zainteresowanie<br />
klientów. Stąd był już tylko<br />
krok do obecnie bardzo dynamicznie rozwijającego<br />
się przemysłu samochodów<br />
elektrycznych.<br />
Technologia litowo-jonowa dynamicznie się<br />
rozwija. Najnowsze modele ogniw osiągają<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
13
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
gęstości energii 260 Wh/kg (energia ogniwa,<br />
nie całego systemu zasilania, który zawiera<br />
szereg dodatkowych komponentów).<br />
Koncerny światowe, w tym również Toyota,<br />
która jest liderem w zakresie badań nad akumulatorami<br />
wspólnie z Panasonic, inwestują<br />
bardzo poważne środki w badania i rozwój.<br />
Realne plany Toyoty zakładają, że nowe generacje<br />
ogniw Li-Ion bez płynnego elektrolitu<br />
(tzw. Solid State Battery) będą dostępne<br />
na początku lat 2020. Będą charakteryzować<br />
się dużą gęstością energii (w pierwszych<br />
generacjach spodziewany jest wzrost<br />
energii o 50%) oraz znacznie zwiększonym<br />
bezpieczeństwem użytkowania.<br />
Istniejące obecnie ogniwa Li-Ion w połączeniu<br />
z wysoką sprawnością silników i energo<br />
-elektroniki pojazdowej pozwalają na osiąganie<br />
zasięgu rzędu 310 mil/500 km – przykład<br />
Tesla S. model P100D, zasięg 315 mil.<br />
Kolejne generacje systemów zasilania oparte<br />
na technologii Li-Ion Solid State Battery przekroczą<br />
gęstość energii 350 Wh/kg, i pozwolą<br />
na zasięgi 400 mil/640 km. Jest to komercyjnie<br />
spodziewane około roku 2022.<br />
W skali 5 lat energia akumulatorów i zasięgi<br />
jazdy wzrosną do poziomu, który większość<br />
z nas zaakceptuje. Do poprawienia<br />
pozostanie system ładowania baterii.<br />
Aspekt ten jest złożony, dotyczy zarówno<br />
technologii akumulatorów jak też infrastruktury<br />
ładowania.<br />
Obecnie przeciętne czasy ładowania to<br />
3-4 godziny, dla przedłużenia żywotności<br />
Fot. 4.<br />
Gęstość energii i mocy chemicznych źródeł prądu. Li-Ion może osiągać 850W/kg.<br />
Źródło: https://www.researchgate.net/figure/Ragone-Plot-of-Energy-Storage-<br />
Devices-5-6_fig2_306240899<br />
akumulatorów zalecane jest możliwie częste<br />
ładowanie powolne w nocy (np. 8 godzin).<br />
Jednak najlepsze akumulatory można<br />
już ładować w czasie około 30-40 minut<br />
(do pojemności 80%), a badania pokazują<br />
jednoznacznie, że za kilka lat bez kłopotu<br />
będziemy ładować baterie w 15 minut.<br />
Kwestia infrastruktury (instalacji do ładowania)<br />
jest równie ważna. Technologicznie nie<br />
ma dużych barier, natomiast trzeba znaleźć<br />
lokalizacje, wybudować stacje, wyposażyć<br />
w osprzęt oraz podłączyć do źródeł mocy.<br />
Do szybkiego ładowania baterii (np.1 godz.)<br />
potrzebne są ładowarki o dużej mocy<br />
(50-100 kW), do ultra-szybkiego ładowania<br />
– sprzęt o bardzo dużej mocy (zakres<br />
300-450 kW). Dla pojedynczej szybkiej ładowarki<br />
(zależnie od wersji) są to moce porównywalne<br />
do zasilania od 5 do 30 domów<br />
jednorodzinnych (!).<br />
Z drugiej strony należy podkreślić, że budowa<br />
stacji ładowania jest nieporównywalnie<br />
tańsza, szybsza i bardziej przyjazna dla środowiska<br />
niż budowa stacji paliw.<br />
Przepisy i normy budowlane zalecające<br />
przewidywanie stacji ładowania w projektach<br />
domów, osiedli, centrów handlowych,<br />
itp. są dopiero w fazie uzgodnień legislacyjnych<br />
na poziomie państw.<br />
Fot. 5.<br />
Zasięgi współczesnych EV na 1 ładowaniu. Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/<br />
Battery_electric_vehicle<br />
Recykling<br />
oraz drugie życie baterii<br />
Istotną zaletą napędu elektrycznego jest<br />
fakt, że jest w pełni ekologiczny, cichy<br />
i bezemisyjny w miejscu eksploatacji.<br />
Produkcja energii elektrycznej w dużych<br />
elektrowniach oczywiście tworzy dużo<br />
zanieczyszczeń, jednakże proces jest ściśle<br />
nadzorowany, a emisja jest skutecznie<br />
filtrowana. Efektywność oczyszczania<br />
jest znacznie większa niż jakichkolwiek<br />
14 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 6. źródło: materiały firmy Fastned, producent systemów ładowania<br />
instalacji indywidualnych (jak np. samochodowy<br />
silnik spalinowy). Samochód<br />
elektryczny nie pozostawia plam oleju,<br />
cicha praca silnika redukuje konieczność<br />
montowania ekranów dźwiękowych<br />
wzdłuż tras szybkiego ruchu, przyjazność<br />
dla środowiska widać w wielu aspektach<br />
użytkowania.<br />
W niedługiej przyszłości akumulatory po wymontowaniu<br />
z pojazdów po kilku latach eksploatacji<br />
będą użytkowane w drugim obiegu<br />
jako magazyny energii włączone do sieci<br />
energetycznej przez kolejne kilka lat. Po całkowitym<br />
zużyciu będą poddane recyklingowi<br />
bez uszczerbku dla środowiska.<br />
Fot. 7.<br />
źródło: materiały firmy ChargePoint, sieć ładowania dla EV w USA<br />
Koszty eksploatacji<br />
Koszty użytkowania napędu elektrycznego<br />
są ich niezaprzeczalną korzyścią.<br />
• Koszt przejechania 100 km wynosi<br />
obecnie od ok. 3,00 do 10,00 złotych<br />
(zależnie od typu pojazdu i taryfy ładowania).<br />
• Koszty serwisowe. Dzięki prostej budowie<br />
napędu elektrycznego, małym<br />
REKLAMA<br />
O Firmie<br />
25-letnie doświadczenie w zakresie projektowania i produkcji przemysłowych<br />
systemów zasilania<br />
Współpraca z Panasonic Industrial, SAFT Batteries, ARTS Batteries, Varta,<br />
LG-Chem, Samsung, FDK, Molicel, Cadex, HIOKI, BYD Co., EVE Battery<br />
Licencja firmy Panasonic na produkcję pakietów akumulatorowych<br />
z ogniw w technologii litowo-jonowej<br />
Partner strategiczny konsorcjów badawczych odpowiedzialny za opracowanie<br />
zasilania lekkich pojazdów elektrycznych LEV (Projekt RESOLVE-HORIZON<br />
2020) i systemu zasilającego pompę serca (konsorcjum utworzone przez<br />
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju<br />
– Projekt RH ROT)<br />
Przedmiot działania<br />
Dostarczanie profesjonalnych chemicznych źródeł prądu, opartych<br />
o akumulatory litowe (Li-Ion), niklowe (Ni-Cd, Ni-MH), bezobsługowe<br />
kwasowo-ołowiowe AGM oraz baterie litowe i alkaliczne<br />
Projektowanie, walidacja i certyfikacja źródeł zasilania<br />
Produkcja pakietów akumulatorowych i bateryjnych z ogniw Li-Ion, Ni-Cd,<br />
Ni-MH oraz baterii alkalicznych i litowych do zastosowań przemysłowych<br />
Kompletowanie zestawów akumulatorowych dużej pojemności wraz<br />
z osprzętem, dla systemów zasilania rezerwowego, awaryjnego i UPS-ów<br />
Adres rejestrowy: Aleja Wilanowska 7 lok. 3, 02-765 Warszawa<br />
Miejsce prowadzenia działalności: ul. Techniczna 2, 05-500 Piaseczno<br />
kontakt: tel. 22 701 26 00, faks 22 701 26 01, office@wamtechnik.pl<br />
www.wamtechnik.pl, sklep.wamtechnik.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
15
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
wymiarom, niższej masie i wysokiej<br />
niezawodności, koszty serwisowe<br />
spadną o 60-80%. Analiza użytkowania<br />
samochodu Chevrolet Bolt pokazała,<br />
że pojazd jest prawie bezobsługowy.<br />
W czasie życia wymienia się znacznie<br />
mniej części, nie ma potrzeby regularnych<br />
serwisów, wymian płynów (np.<br />
oleju silnikowego), wymian filtrów<br />
i katalizatorów w układzie paliwa<br />
i wydechu, kontroli i regulacji rozrządu,<br />
kontroli wycieków i naprawy silników,<br />
sprzęgieł i kół dwumasowych,<br />
sprężarek, układ chłodzenia silnika jest<br />
prostszy (w niektórych modelach zbędny).<br />
Hamowanie odzyskowe ogranicza<br />
zużycie tarcz i klocków hamulcowych.<br />
• Korzyści dla gospodarki. Po rozpowszechnieniu<br />
się pojazdów EV spodziewane<br />
jest dobowe wyrównanie<br />
poboru mocy, wielu użytkowników<br />
będzie ładować pojazdy w nocy. Wiele<br />
pojazdów będzie podłączonych do<br />
sieci również w dzień, i w przypadku<br />
gwałtownego zapotrzebowania mogą<br />
służyć jako awaryjne źródła energii.<br />
To będzie praktyczny sposób stabilizacji<br />
systemu energetycznego uzyskany<br />
niejako „przy okazji”. Energia<br />
elektryczna jest wytwarzana w Polsce<br />
i Europie, jest diametralnie mniej zależna<br />
od cen ropy, jest też mniej zależna<br />
od wydarzeń międzynarodowych.<br />
Oznacza to uniezależnienie od importu<br />
ropy, przez to poprawę bezpieczeństwa<br />
energetycznego kraju.<br />
Fot. 8.<br />
EV = zero emission<br />
W trakcie eksploatacji pojazd w pełni elektryczny nie zużywa paliwa<br />
i nie emituje żadnych spalin. Dla porównania wartości emisji dla 4 wariantów<br />
(pojazd segmentu C, dane producentów pojazdów, wartości<br />
średnie, jazda w mieście):<br />
• EV samochód elektryczny 204 KM: 0 benzyny, 0 g CO 2<br />
• PHEV samochód hybrydowy Plug-In 1,8 l/122 KM/Euro6: 1,2 l benz.<br />
/100 km, 28 g CO 2 /km<br />
• HEV samochód hybrydowy 1,8 l/136 KM/Euro6: 3,5l benz./100 km,<br />
79 g CO 2 /km<br />
• ICE samochód spalinowy 1,6 l/132 KM/Euro6: 5,6l benz./100 km,<br />
129 g CO 2 /km<br />
Stanowiska ładowania EV w centrum handlowym w USA. źródło: https://commons.<br />
wikimedia.org/wiki/File:EV_charging_stations_Arlington_08_2017_5219.jpg<br />
Bezpieczeństwo dla środowiska<br />
Dziś jeszcze wytwarzanie baterii jest<br />
dość obciążające dla środowiska. Jednak<br />
zdecydowanie efektywniej kontroluje się<br />
zanieczyszczenia w dużych zakładach<br />
przemysłowych, zarówno przy produkcji<br />
chemicznej (ogniwa) jak też w elektrowniach<br />
(produkcja energii). Instalowana<br />
jest rozbudowana aparatura oczyszczająca<br />
o skuteczności nieporównywalnie większej<br />
niż w 1,2 miliarda silników spalinowych<br />
w samochodach na całym świecie.<br />
Analizując sytuację całościowo, użytkowanie<br />
EV jest znacznie bardziej przyjazne<br />
dla środowiska.<br />
Wiele krajów opracowało system ulg<br />
przy zakupie i użytkowaniu EV. Polacy<br />
są społeczeństwem wysoko świadomym<br />
Fot. 9.<br />
Region<br />
Elektromobility Poland S.A. Konkurs polski samochód elektryczny, projekty finałowe<br />
2025: ilość<br />
pojazdów<br />
w mln szt.<br />
% mikro<br />
HEV (*)<br />
% HEV<br />
(hybryda)<br />
% PHEV<br />
(plug-in)<br />
% EV<br />
(pełny el.)<br />
Suma xEV<br />
Suma ICE<br />
(spalinowe)<br />
Zach.<br />
Europa<br />
15 mln 25% 7% 5% 10% 47% 53%<br />
USA 15 mln 3% 5% 4% 2% 14% 86%<br />
Chiny 35 mln 5% 2% 6% 20% 33% 67%<br />
Japonia 5 mln 2% 30% 3% 2% 37% 63%<br />
Reszta<br />
świata<br />
33 mln 3% 4% 1% 2% 10% 90%<br />
SUMY 103 mln 7% 5% 4% 9% 25% 75%<br />
Scenariusz optymistyczny sprzedaży pojazdów EV w roku 2025. Źródłó danych: konferencja AABC <strong>2018</strong><br />
w Mainz, Niemcy. (*) mikro HEV – rozszerzony system Start-Stop 48V<br />
16 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 10. Rozwój rynku zasilania wg ilości energii wykorzystanych akumulatorów Li-Ion: od 2GWh w 2000 do 120GWh w 2017. Źródło: AVICEN-<br />
NE Energy <strong>2018</strong><br />
kwestii środowiskowych oraz korzyści<br />
z użytkowania EV. Ponad połowa Polaków<br />
zgadza się z tym, że transport niskoemisyjny<br />
pozwoli ograniczyć zanieczyszczenie<br />
w miastach. Około 30% osób uważa<br />
EV za mniej awaryjne i czystsze dla środowiska.<br />
W sumie aż 90% osób deklaruje<br />
gotowość używania EV, ale tylko 10%<br />
deklaruje chęć ich zakupu. Są po temu<br />
3 główne powody: za mały zasięg jazdy,<br />
proces ładowania (dostępność infrastruktury<br />
i czas) oraz oczywiście koszt zakupu<br />
(przy braku zachęt od państwa).<br />
Polskie ministerstwo gospodarki również<br />
podjęło działania w kierunku promowania<br />
EV. Koncerny energetyczne powołały<br />
do życia firmę Electromobility Poland S.A.,<br />
wspólnie z instytutem PIMOT rozpisano<br />
konkurs na projekt miejskiego pojazdu elektrycznego,<br />
rozpoczęto przedsięwzięcia gospodarcze<br />
z udziałem firm energetycznych<br />
i przemysłu w celu industrializacji projektu<br />
i uruchomienia konkurencyjnej rynkowo<br />
produkcji pojazdu oraz infrastruktury<br />
ładowania.<br />
Niestety, nie ma pewności w którą stronę<br />
pójdzie program budowy polskiego pojazdu<br />
EV. Czy pojazd stworzy Electromobility<br />
Poland, czy jak donosi prasa, będzie to<br />
Grupa LOTOS? Miejmy nadzieję, że prototypy<br />
powstaną zgodnie z planem w roku 2019.<br />
Wnioski<br />
Społeczeństwo jest ciekawe pojazdów elektrycznych,<br />
ale też świadome i zainteresowane<br />
korzyściami z EV – jest to nowinka technologiczna,<br />
są przyjazne dla środowiskowa<br />
i tańsze w eksploatacji.<br />
Oczywiście istnieją ograniczenia w upowszechnieniu<br />
się pojazdów elektrycznych:<br />
zasięg jazdy, proces ładowania (dostępność<br />
infrastruktury i czas ładowania), wysoki koszt<br />
zakupu / brak systemu zachęt od państwa, niezbyt<br />
rozbudowana oferta pojazdów i obawy<br />
użytkowników o pewną niedojrzałość technologii,<br />
możliwe trudności serwisowe.<br />
Z drugiej strony trend wydaje się ugruntowany.<br />
Po trudnościach z silnikami diesla,<br />
największy światowy producent samochodów,<br />
koncern VW, bardzo poważnie<br />
inwestuje w elektromobilność, mówimy<br />
tu o skali 50 miliardów dolarów w okresie<br />
kilku lat (około 40% budżetu Państwa Polskiego<br />
na <strong>2018</strong>). Podobnie czynią pozostali<br />
producenci samochodów, na razie jeszcze<br />
w mniejszej skali.<br />
Znakomity marketing ma marka Tesla<br />
z USA, która zaczęła w roku 2012 dużym<br />
Fot. 11. Źródło: materiały Groupe Renault na konferencji AABC <strong>2018</strong> w Mainz, Niemcy<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
17
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 12. Szacowane zużycie pojemności baterii wyprodukowanych dla EV w roku 2022, w GWh. Źródłó: instytut badawczy NOMURA<br />
RESEARCH, 2017 r.<br />
sukcesem modelu Roadster, obecnie są to<br />
modele S, X oraz model 3.<br />
Jednak zdecydowanie największą sprzedaż<br />
branża EV notuje w Chinach.<br />
Ze względu na duże zanieczyszczenie<br />
powietrza Chiny wsparły rozwój elektromobilności<br />
– ilość pojazdów EV<br />
w Chinach stanowi 65% całej ilości EV<br />
na świecie. W statystykach ilość pojazdów<br />
i autobusów EV w Chinach jest już<br />
pokazywana jako osobna kategoria wobec<br />
„reszty świata”.<br />
Obserwując pozostałe marki, przoduje<br />
Toyota z grupą modeli hybrydowych<br />
(Prius, Auris, Yaris: Hybrid i Hybrid<br />
Plug-In). Od roku 1997 ilość sprzedanych<br />
hybryd Toyoty przekroczyła 5 milionów<br />
sztuk. Toyota posiada najwięcej<br />
skumulowanych danych z użytkowania<br />
pojazdów elektrycznych (całościowo<br />
ponad 500 mld kilometrów przejechanych<br />
przez ich pojazdy EV), a obecnie<br />
jest największą organizacją przemysłową<br />
zaangażowaną w rozwój źródeł zasilania<br />
(ponad 3 tys. Inżynierów i pracowników<br />
badawczych na całym świecie).<br />
Znakomicie radzi sobie na rynku Grupa<br />
Renault (Renault Zoe, Nissan Leaf, Mitsubishi<br />
i-MiEV oraz Outlander – hybryda<br />
Plug-In), dalej BMW z modelem i3, oraz<br />
General Motors z modelem Chevy Bolt.<br />
Badania branży przemysłu samochodowego<br />
wskazują, że dla roku 2025 optymistyczny<br />
scenariusz sprzedaży wszystkich<br />
typów xEV wyniesie 25% ilości całkowitej<br />
sprzedaży na świecie, czyli ok. 26 mln<br />
pojazdów.<br />
Scenariusz zakłada znaczne wsparcie<br />
rządów dla xEV, co najmniej w Chinach<br />
i Europie oraz stosunkowo drogą benzynę.<br />
Więcej niż 25% nie jest przewidywane,<br />
gdyż dużą rolę gra rynek USA<br />
i Kanady, który pozostanie stosunkowo<br />
konserwatywny.<br />
Scenariusz wyważony wskazuje, że pojazdy<br />
xEV będą stanowić 14% całej światowej<br />
ilości (~14,5 mln EV, dzięki ilości<br />
w Europie na poziomie 30%) – przy<br />
umiarkowanym wsparciu rządów i średnich<br />
cenach benzyny.<br />
Scenariusz „niski” to tylko 5,5% ilości<br />
dla xEV (~6 mln pojazdów EV rocznie)<br />
– przy braku wsparcia rządów i niskich<br />
cenach benzyny.<br />
Wyniki badań rynkowych na świecie<br />
wskazują, że Chiny są całkowicie otwarte<br />
i wspierają to twarde decyzje rządu; rynek<br />
Indii – z dużym prawdopodobieństwem<br />
będzie otwarty, oczekiwane są regulacje<br />
rządu; rynek Europy i Japonii jest otwarty<br />
ze względu na wysoką świadomość obywateli,<br />
dużą gęstość zaludnienia (na skutek<br />
tego stosunkowo krótkie dystanse) i umiarkowane<br />
wsparcie rządów; podobnie rynek<br />
Bliskiego Wschodu i Australii. Natomiast<br />
rynek Ameryki Północnej (USA/Kanada)<br />
w zasadzie nie jest gotowy na EV poza Kalifornią<br />
(obszar specyficzny). Powodem są<br />
długie dystanse i niedroga benzyna. Kluczowe<br />
bariery to małe zasięgi i trudności z ładowaniem<br />
EV. Są również czynniki ryzyka<br />
dla rozwoju branży EV. Jednym jest dostęp<br />
do metali i surowców strategicznych (kobalt,<br />
lit, nikiel, aluminium, miedź), czego<br />
dziś nie da się do końca przewidzieć. Pozostaje<br />
to długofalowym zagrożeniem dla rozwoju<br />
branży EV na świecie. Rozwiązaniem<br />
jest dopracowanie i masowe stosowanie<br />
przemysłowych metod recyklingu surowców<br />
krytycznych jak kobalt i lit.<br />
Drugi czynnik to konieczne zwiększenie<br />
mocy produkcji źródeł zasilania. Nie ma<br />
pewności czy przemysł nadąży z produkcją<br />
źródeł zasilania i infrastruktury ładowania<br />
w potrzebnej skali. Szacunki przygotowywane<br />
przez branżę Automotive zakładają<br />
zużycie ok. 507 GWh energii już w roku<br />
2022 (scenariusz wyższy niż minimalny,<br />
na poziomie 8% ilości EV w 2022).<br />
Oznacza to konieczność wybudowania<br />
12-14 fabryk akumulatorów o zdolności<br />
produkcji na poziomie fabryki firmy<br />
Tesla w Nevadzie (~35GWh rocznie).<br />
mgr inż. Krzysztof Lubianiec<br />
Wamtechnik<br />
18 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
PROMOCJA<br />
EVB – stacje ładowania<br />
samochodów elektrycznych<br />
PRE Edward Biel od początku swojej działalności zajmuje się produkcją stacji ładowania<br />
samochodów elektrycznych, rozdzielnic elektrycznych, szaf niskiego napięcia do 6300 A,<br />
rozdzielnic średniego napięcia, stacji transformatorowych SN/nn przeznaczonych dla<br />
energetyki zawodowej, infrastruktury publicznej, budownictwa oraz przemysłu. W ofercie<br />
można znaleźć produkty oraz rozwiązania techniczne o szerokim profilu zastosowania.<br />
Wykonujemy zamówienia standardowe oraz te spoza naszego katalogu, starając się tym<br />
samym zaspokoić coraz większe wymagania klientów. Prowadzimy prefabrykacje rozdzielnic<br />
w wielu systemach znanych producentów. Wykonujemy usługi w zakresie prefabrykacji<br />
rozdzielnic i szaf sterowniczych na indywidualne życzenie klienta.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
19
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Klasyfikacja według ilości punktów ładowania<br />
i możliwości:<br />
• z jednym punktem ładownia (Wallbox<br />
mini)<br />
• z dwoma punktami ładownia (Wallbox<br />
2M, EVB, EVB smart, EVBmax)<br />
• z trzema punktami ładowania (EVB, EVB<br />
smart, EVBmax) lub większą ilością punktów<br />
w jednym urządzeniu na życzenie<br />
Klienta<br />
• z funkcją outdoorowych nośników reklamowych<br />
(EVB Advert)<br />
• do ładowania autobusów elektrycznych<br />
(EVB CT)<br />
• podziemne (EVB UG).<br />
EVB stacje ładowania pojazdów<br />
EVB to seria innowacyjnych stacji, produkcji<br />
PRE Edward Biel, przeznaczonych do ładowania<br />
pojazdów elektrycznych. Stacje są produkowane<br />
w całości w Polsce i stanowią alternatywę<br />
dla stacji zagranicznych producentów. Stacje<br />
cechuje wytrzymałość, 25-letnie doświadczenie<br />
firmy oraz gwarancja bezpieczeństwa<br />
użytkowanych urządzeń poprzez stosowanie<br />
obudów metalowych w II klasie ochronności.<br />
Odpowiadając na rosnące zainteresowanie<br />
rynkiem e-mobility przedstawiamy Państwu<br />
rodzinę stacji ładowania Electric Vehicle Biel<br />
czyli EVB.<br />
Silnik elektryczny<br />
zamiast spalinowego<br />
Pojazdy elektryczne są korzystne dla środowiska<br />
ponieważ nie emitują spalin, podczas gdy<br />
wykorzystywanie pojazdów konwencjonalnych<br />
wpływa na zwiększenie poziomu zanieczyszczenia<br />
powietrza, szczególnie w większych<br />
aglomeracjach miejskich. Ze względu<br />
na możliwość produkcji energii elektrycznej<br />
z różnorodnych źródeł stosowanie tego rodzaju<br />
napędu jest najbardziej elastyczne i bezpieczne<br />
w kontekście wyczerpywania się zasobów surowcowych.<br />
Pojazdy elektryczne gwarantują<br />
cichą oraz płynną jazdę, generując mniej wibracji,<br />
co zdecydowanie poprawia komfort jazdy.<br />
„<strong>Elektryk</strong>i” mają również liczne zalety mechaniczne.<br />
Wyróżniają się nieskomplikowaną<br />
konstrukcją oraz sięgającej 90% sprawności<br />
układu napędowego. Dodatkowo umożliwiają<br />
przekształcenie energii kinetycznej z powrotem<br />
w energię elektryczną (wykorzystanie procesu<br />
hamowania ze zwrotem energii) – hamowanie<br />
odzyskowe. Umożliwiają także precyzyjną<br />
kontrolę nad generowaną mocą. Taki rodzaj<br />
napędu umożliwia rezygnację z wielu dodatkowych<br />
części mechanicznych będących składową<br />
samochodu spalinowego (silnik, osprzęt).<br />
Podstawa prawna<br />
Ustawa o elektromobilności motorem<br />
dla e-mobility<br />
Ministerstwo Energii przygotowało ustawę<br />
o elektromobliności i paliwach alternatywnych.<br />
Ustawa weszła w życie w lutym bieżącego<br />
roku i bezpośrednio wprowadza Polskę<br />
na innowacyjną drogę alternatywnych środków<br />
transportu i źródeł energii.<br />
Stacje ładowania EVB<br />
produkcji PRE Edward Biel<br />
Stacje ładowania EVB to innowacyjne i nowoczesne<br />
urządzenia, które umożliwiają realizację<br />
usługi ładowania wraz z systemem zarządzania<br />
procesami ładowania.<br />
Wszystkie produkowane stacje to całkowicie<br />
produkt polski powstający wyłącznie w fabryce<br />
pod Krakowem.<br />
Klasyfikacja według mocy ładowania:<br />
• punkt ładowania o normalnej mocy – od<br />
3,7 kW do 22 (43) kW,<br />
• punkt ładowania dużej mocy – od 22 kW<br />
do 150 kW<br />
PRE Edward Biel produkuje ładowarki umożliwiające<br />
ładowanie prądem AC oraz DC.<br />
Ogólne informacje o stacjach EVB<br />
Do każdej stacji dołączana jest dokumentacja<br />
techniczna oraz instrukcja obsługi dla<br />
właściciela w której są zawarte wszystkie potrzebne<br />
informacje na temat prawidłowego<br />
eksploatowania urządzenia. Stacje produkcji<br />
PRE Edward Biel posiadają zabezpieczenia<br />
nadprądowe, różnicowo-prądowe czułe na prąd<br />
stały oraz zabezpieczenie przepięciowe.<br />
Spełniają standardy:<br />
• gniazdo typ-2. IEC 62196-2<br />
• przewód ładowania AC z wtykiem ładowania<br />
pojazdu typ-1 SAE J1772<br />
• przewód ładowania AC z wtykiem ładowania<br />
pojazdu typ-2 IEC 62196-2<br />
• przewód ładowania DC z wtykiem ładowania<br />
pojazdu CCS-2 IEC 62196-3<br />
• przewód ładowania DC z wtykiem ładowania<br />
pojazdu CHAdeMO / JEVS G105<br />
• protokół OCPP 1.5 oraz 1.6 J.<br />
W stacjach EVB nie ma potrzeby instalowania<br />
przed stacją dodatkowej rozdzielnicy lub szafy<br />
zabezpieczeniowej. Rozłącznik główny w stacji<br />
odłączający napięcie umożliwia bezpieczne<br />
wykonywanie prac serwisowych. Zastosowana<br />
II klasa ochronności stacji EVB zapewnia pełne<br />
bezpieczeństwo użytkowania oraz ochronę<br />
na długie lata. Wykorzystano wydajny układ<br />
chłodzenia/ogrzewania stacji (grzałka-wentylator).<br />
Konstrukcja stacji wykonana jest z wytrzymałego<br />
oraz odpornego na korozję aluminium.<br />
Każdy punkt działa niezależnie, osobny<br />
licznik do każdego punktu, wyłączenie/włączenie<br />
pierwszego punktu nie wpływa na drugie.<br />
Użyta szyba hartowana frontowa/tylna jest<br />
wykonana ze specjalnego szkła bezpiecznego<br />
pokrytego indywidualną grafiką. Stacja jest<br />
wyposażona w przedział licznikowy do insta-<br />
20 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
lacji licznika do rozliczenia z operatorem energetycznym.<br />
Wallbox mini/smart<br />
Stacje EVB Wallbox mini to małe ładowarki<br />
wiszące przeznaczone do prywatnego lub<br />
ogólnodostępnego przeznaczenia, wyposażone<br />
w jeden punkt ładowania. Moc punktu w zależności<br />
od wymagań: 3,7 kW; 7,4 kW; 11 kW;<br />
22 kW; 43 kW. Możliwość wyboru typu punktu<br />
ładowania: gniazdo AC typ-2, przewód ładowania<br />
AC z wtykiem ładowania pojazdu typ-<br />
1 lub typ-2. Długość przewodu ładowania do<br />
5 m. Załączenie stacji odbywa się automatycznie<br />
po podpięciu kabla lub poprzez kartę RFID<br />
dostarczoną wraz ze stacją.<br />
Wallbox 2M/smart<br />
Stacje EVB Wallbox 2M/smart to ładowarki<br />
wiszące o przeznaczeniu prywatnym lub<br />
ogólnodostępnym z dwoma punktami ładowania.<br />
Moc punktu w zależności od wymagań:<br />
3,7 kW; 7,4 kW; 11 kW; 22 kW; 43 kW. Możliwość<br />
wyboru typu punktu ładowania: gniazdo<br />
AC typ-2, przewód ładowania AC z wtykiem<br />
ładowania pojazdu typ-1 lub typ-2. Długość<br />
przewodu ładowania do 5 m. Stacje wyposażone<br />
są w sterowniki do obsługi systemu centralnego<br />
dla dowolnego operatora, zastosowano<br />
protokół OCPP 1.6 J. Dostępne z systemem<br />
zarządzania lokalnego RFID Smart Control lub<br />
zdalnego systemu operatorskiego Aurora OS.<br />
Producent stacji umożliwia dostęp do swojego<br />
API innym operatorom i producentom oprogramowania.<br />
Przykładowe konfiguracje:<br />
• dwa punkty z gniazdem typ-2 o mocy<br />
22 kW każde<br />
• dwa punkty ładowania – przewód ładowania<br />
AC z wtykiem ładowania pojazdu<br />
typ-1 o mocy 7,4 kW i przewód ładowania<br />
AC z wtykiem ładowania pojazdu typ-2<br />
o mocy 11 kW.<br />
EVB/EVB smart AC<br />
Stacje EVB to ładowarki wolnostojące o przeznaczeniu<br />
prywatnym lub ogólnodostępnym<br />
z jednym lub dwoma punktami ładowania.<br />
EVB posadowiona jest na zbrojonym betonowym<br />
fundamencie. Moc punktu w zależności<br />
od wymagań: 3,7 kW; 7,4 kW; 11 kW; 22 kW;<br />
43 kW. Możliwość wyboru typu punktu ładowania:<br />
gniazdo AC typ-2, przewód ładowania<br />
AC z wtykiem ładowania pojazdu typ-1 lub<br />
typ-2. Długość przewodu ładowania do 5 m.<br />
Stacje mogą być wyposażone w sterowniki<br />
do obsługi systemu centralnego dla dowolnego<br />
operatora, zastosowano protokół OCPP<br />
1.6 J. Dostępne jako stacje otwarte, z kartą<br />
RFID, systemem zarządzania lokalnego RFID<br />
Smart Control lub zdalnego systemu operatorskiego<br />
Aurora OS. Producent stacji umożliwia<br />
dostęp do swojego API innym operatorom<br />
i producentom oprogramowania.<br />
Stacje ładowania EVB są również wykonane<br />
w wersji podziemnej EVB-UG, umożliwiające<br />
montaż w przestrzeni miejskiej. Stacja<br />
umieszczona jest na ruchomej hydraulicznej<br />
platformie. Stacja ukryta jest w studni o wysokim<br />
IP wykonanej z materiału recyclingowanego,<br />
z możliwością każdorazowego wysunięcia<br />
obudowy stacji za pomocą siłowników i napędu<br />
elektrycznego.<br />
EVBmax DC<br />
Wolnostojąca EVBmax na prąd AC i DC to<br />
superszybka stacja ładowania pojazdów elektrycznych.<br />
Przeznaczona dla miejsc gdzie jest<br />
planowany szybki postój do 30 min. Stacje<br />
EVBmax to ładowarki wolnostojące montowane<br />
na dedykowanej płycie/fundamecie<br />
zbrojeniowym. EVB Max DC są wykonywane<br />
z jednym, dwoma lub trzeba punktami ładowania<br />
w zależności od konfiguracji. Możliwość<br />
wyboru typu punktu ładowania:<br />
• gniazdo AC typ-2, moc: 22 kW; 43 kW<br />
• przewód ładowania AC z wtykiem ładowania<br />
pojazdu typ-2, długość przewodu ładowania<br />
do 5 m, moc: 22 kW; 43 kW<br />
• przewód ładowania DC z wtykiem ładowania<br />
pojazdu CCS-2, długość przewodu<br />
ładowania do 5 m, moc: 50-150 kW,<br />
• przewód ładowania DC z wtykiem ładowania<br />
pojazdu CHAdeMO, długość przewodu<br />
ładowania do 5 m, moc: 50-150 kW.<br />
Dostępne jako stacje otwarte, z kartą RFID,<br />
systemem zarządzania lokalnego RFID Smart<br />
Control lub zdalnego systemu operatorskiego<br />
Aurora OS. Producent stacji umożliwia dostęp<br />
do swojego API innym operatorom i producentom<br />
oprogramowania.<br />
EVB Advert<br />
To seria najnowocześniejszych ładowarek przeznaczonych<br />
na rynek reklamy. Stacja łączy<br />
w sobie funkcje od 1 do 4 stanowiskowej stacji<br />
ładowania pojazdów elektrycznych prądem AC<br />
o mocy 22 kW na każde stanowisko. Stacja wyposażona<br />
jest w outdorowe nośniki reklamowe.<br />
Stacja jest wyposażona w ekrany multimedialne<br />
do 60 cali (elektroniczne powierzchnie reklamo-<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
21
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
we) digitale oraz citylight. Przestrzeń reklamowa<br />
umieszczona jest po obu stronach ładowarki aby<br />
maksymalnie wykorzystać funkcje komercyjną.<br />
Lokalizacja stacji EVB Advert w przestrzeni<br />
publicznej (np. parkingi, ulice, itd.) umożliwiają<br />
naturalne przenikanie z komunikatem reklamowym<br />
do świadomości konsumentów podczas<br />
ładowania swojego samochodu elektrycznego,<br />
a także pozostałych konsumentów podczas zakupów,<br />
spacerów, podróży.<br />
Stacja EVB Advert jako stacja modułowa w dalszym<br />
ciągu umożliwia upgrade o dodatkowe<br />
funkcje, m.in.: punkt WiFi lub monitoring.<br />
Ponadto konstrukcja stacji wykonana z profili<br />
aluminiowych oraz szkła hartowanego umożliwia<br />
dowolną aranżację samej stacji.<br />
EVB przyjazne użytkownikowi<br />
Prosta obsługa – w zależności od konfiguracji<br />
stacja jest wyposażona w podświetlaną instrukcję<br />
obsługi znajdującej się na panelu frontowym,<br />
wyświetlaczu lub kolorowym panelu<br />
dotykowym LCD 7-10,2”.<br />
Aby przerwać ładowanie należy otworzyć samochód<br />
pilotem. Automatyczne ryglowanie<br />
gniazda/wtyczki w momencie rozpoczęcia ładowania<br />
zapobiega przed ingerencją w ładowanie<br />
osób trzecich. Automatyczne odryglowanie<br />
w momencie zaniku napięcia po stronie sieci.<br />
Każde stanowisko posiada dynamiczny układ<br />
kontroli prądu ładowania. Stanowiska AC<br />
posiadają układ, który steruję maksymalnym<br />
prądem obciążenia w zależności od pojazdu.<br />
Stanowiska DC posiadają regulację napięcia<br />
i prądu na wyjściu układu prostowniczego pozwalający<br />
na bezpieczne ładowanie samochodów<br />
elektrycznych.<br />
Stacja podsiada zabezpieczania nadprądowe,<br />
różnicowo-nadprądowe, przepięciowe i termiczne.<br />
Na elewacji znajduje się wyłącznik<br />
awaryjny w celu szybkiego odłączenia zasilania<br />
w stacji EVB max.<br />
Załączanie, komunikacja<br />
i zarządzanie stacją ładowania<br />
Załączenie układu ładowania stacji odbywa<br />
się poprzez, m.in.: automatycznie po włożeniu<br />
wtyczki do gniazda (bez ograniczeń), karty<br />
RFID, aplikację Bluetooth, kod na panelu dotykowym,<br />
kartę płatniczą – terminal płatniczy<br />
oraz karty RFID wraz z oprogramowaniem<br />
do rozliczania użytkowników i implementowaniem<br />
nowych użytkowników. Stacja umożliwia<br />
wydruk paragonów na miejscu lub przesłanie<br />
ich na wskazany adres e-mail.<br />
Stacja może komunikować się poprzez, m.in.:<br />
aplikacją Bluetooth – Android, przygotowane<br />
3 porty: LAN, modem GPRS/3G/4G.<br />
Stacja umożliwia pełne zarządzanie energią<br />
w zakresie tymczasowego ograniczenia prądu<br />
ładowania w godzinach szczytu oraz daje<br />
możliwości zdalnego ograniczenia mocy czy<br />
rzeczywistego pomiaru energii ładowania<br />
każdego stanowiska z osobna oraz przesyłanie<br />
danych do jednostki zarządzającej stacją<br />
(operator stacji). Stacje wyposażone są w sterowniki<br />
do obsługi systemu centralnego dla<br />
dowolnego operatora, zastosowano protokół<br />
OCPP 1.5 lub 1.6.<br />
Zainstalowane oprogramowanie lokalne, system<br />
RFID Smart Control umożliwia płynne<br />
ustawianie odpowiednich stawek opłat za zużycie<br />
energii.<br />
Układ pomiarowo-rozliczeniowy<br />
Stacje EVB jako jedyne dostępne na rynku<br />
mogą być wyposażane w układ pomiarowy<br />
rozliczeniowy dla operatora OSD oraz sprzedawcy<br />
energii, bez konieczności zabudowy<br />
oddzielnych układów złączowo-pomiarowych<br />
przy stacji. Układy pomiarowe wykonywane są<br />
zgodnie ze standardami technicznymi operatora/dystrybutora.<br />
Akcesoria stacji ładowania<br />
PRE Edward Biel posiada również w swojej<br />
ofercie produkcyjnej akcesoria oraz elementy<br />
montażowe dedykowane do stacji ładowania<br />
EVB. Są to m.in.: betonowe fundamenty prefabrykowane<br />
FB100, kable ładujące, pionowe<br />
oraz poziome słupki i bariery ochronne SO<br />
oraz dedykowane konstrukcje montażowe FA<br />
dla stacji Wallbox.<br />
EVB upgrade<br />
Stacje ładowania EVB to stacje modułowe<br />
z możliwości ciągłej rozbudowy o dodatkowe<br />
funkcje, m.in: lokalizator GPS, szerokokątną<br />
kamerę bezpieczeństwa, ekran multimedialny<br />
LCD do 60 cali przeznaczony do wyświetlania<br />
treści reklamowych, banner CityLight, punkt<br />
dostępu hotspot WiFi, komunikacja z numerem<br />
alarmowym 112. Stacje ładowania samochodów<br />
elektrycznych EVB to niezwykle ciekawa<br />
propozycja na rynku e-mobility.<br />
Konstrukcja obudowy<br />
Dla zachowania pełnego bezpieczeństwa dla<br />
użytkowników, obudowa stacji EVB jest wykonana<br />
z aluminiowych profili o grubości<br />
od 2 do 6 mm, połączonych ze specjalnym bezpiecznym<br />
lakierowanym szkłem hartowanym<br />
Parametry techniczne. Stacje ładowania pojazdów elektrycznych EVB spełniają wszystkie obowiązujące<br />
normy oraz następujące parametry techniczne:<br />
Zakres:<br />
Wartość<br />
Napięcie znamionowe łączeniowe:<br />
230/400/480/800 [V]<br />
Napięcie znamionowe izolacji:<br />
500/690/900 [V]<br />
Częstotliwość znamionowa:<br />
50-60 [Hz AC]<br />
Napięcie udarowe wytrzymywane:<br />
8 [kV]<br />
Moc przyłączeniowa:<br />
do 400 [kW]<br />
Klasa ochronności:<br />
I/II<br />
Temperatura pracy:<br />
-30°C do +50°C<br />
Stopień ochrony IP: 54-65<br />
Stopień odporności mechanicznej IK: 10<br />
Układ sieci:<br />
TT, TN-S, TNC-S<br />
Zasilanie:<br />
2,5 – 240 mm 2 Al/Cu<br />
- gniazdo typ-2. IEC 62196-2 480 [V]<br />
do 63 [A]<br />
- przewód ładowania AC/DC z wtykiem ładowania pojazdu<br />
typ-1 SAE J1772<br />
- przewód ładowania AC z wtykiem ładowania pojazdu<br />
typ-2 IEC 62196-2<br />
- przewód ładowania DC z wtykiem ładowania pojazdu<br />
CCS-2 IEC 62196-3<br />
- przewód ładowania DC z wtykiem ładowania pojazdu<br />
CHAdeMO / JEVS G105<br />
480 [V]<br />
do 32 [A] AC / 125 [A] DC<br />
480 [V]<br />
do 63 [A]<br />
do 800 [V]<br />
do 125 [A]<br />
do 800 [V]<br />
do 125 [A]<br />
22 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
o grubości do 6 mm. Obudowę wykonujemy<br />
w trzech wariantach:<br />
• nie lakierowana – aluminium szlifowane<br />
• pokryta powłoką lakieru proszkowego<br />
• pokryta powłoką materiału izolacyjnego –<br />
technologia REM2 – II klasa ochronności.<br />
Elementy konstrukcji łączone są ze sobą<br />
w bardzo staranny sposób w celu zapewnienia<br />
wysokiej szczelności. Szeroki wachlarz kolorystyczny<br />
umożliwia dowolność przy projektowaniu<br />
i pozwala na indywidualną aranżację<br />
stacji ładowania. Obudowa stacji odporna jest<br />
na oddziaływanie środowiska, w szczególności<br />
na promieniowanie UV oraz kwaśne deszcze,<br />
wysokie temperatury i żar, dzięki czemu idealnie<br />
nadaje się do stosowania w każdych warunkach.<br />
Na indywidualne zamówienia klientów wykonujemy<br />
również obudowy ze stali kwasoodpornej,<br />
nierdzewnej lub ABS.<br />
Aktywny LED<br />
Stacja wyposażona jest w wewnętrzne aktywne<br />
oświetlenie LED, zapewniające podświetlenie<br />
grafiki naniesionej na front szklany oraz<br />
wszystkich elementów funkcyjnych. Podświetlenie<br />
LED zmienia swoją kolorystykę w zależności<br />
od stanu stacji.<br />
Stwórz swój styl<br />
Nieograniczone możliwości projektowe umożliwiają<br />
swobodę przy doborze kolorystyki<br />
obudowy oraz grafiki każdego elementu stacji.<br />
Zamawiający może zamówić dedykowaną stację<br />
w swoich firmowych kolorach oraz znakach<br />
graficznych już od 1 sztuki.<br />
REM2 – innowacyjna technologia<br />
Stacje EVB mogą zostać wykonane w innowacyjnej<br />
technologii pokrywania obudowy specjalnym,<br />
wysoce wytrzymałym tworzywem,<br />
zapewniającym jednocześnie II klasę ochronności,<br />
co znacznie zwiększa bezpieczeństwo<br />
ich użytkowania. II klasa ochronności osiągnięta<br />
jest poprzez całkowite dwustronne (wewnętrzne<br />
i zewnętrzne) pokrycie materiałem<br />
izolacyjnym w trwały i nierozerwalny sposób<br />
z aluminiowym rdzeniem. Bez konieczności<br />
pokrywania dodatkowymi lakierami. Obudowa<br />
stacji wykonana w technologii REM2 zapewnia<br />
podwyższoną ochronę antygraffiti, antyplakat<br />
oraz podwyższony indeks odporności<br />
na UV (0). Badania parametrów potwierdzone<br />
są badaniami starzeniowymi oraz testami wytrzymałości.<br />
Ekologia<br />
PRE Edward Biel podejmuje decyzje świadome<br />
i odpowiedzialne ekologicznie. Jednocześnie<br />
tworzy standardy, według których opiera<br />
politykę firmy. Działania ekologiczne wdrażane<br />
są na wielu płaszczyznach, między innymi<br />
poprzez: tworzenie, produkcję i rozwijanie wysoce<br />
zaawansowanych wyrobów z uwzględnieniem<br />
aspektu ekologii, które w widoczny<br />
sposób przyczyniają się do ochrony środowiska<br />
w zakresie zmniejszania emisji zanieczyszczeń,<br />
efektu cieplarnianego, zakwaszania, zubożania<br />
nieodnawialnych surowców energetycznych<br />
oraz nieenergetycznych, czynników rakotwórczych<br />
itd. Produkcję naszych rozdzielnic opieramy<br />
o eko-wskaźniki (analiza LCA).<br />
Jednym z takich produktów są właśnie EVB.<br />
www.prebiel.pl<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
23
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Stacje wolnego ładowania samochodów<br />
do zastosowań domowych i komercyjnych<br />
Nowoczesne stacje ładowania samochodów zapewniają najwyższą wydajność przy najniższym<br />
zużyciu energii w czasie ładowania pojazdu elektrycznego. Stąd też urządzenia tego typu cechuje<br />
duża moc, dzięki czemu czas ładowania jest stosunkowo krótki.<br />
Ważne są przy tym kompaktowe<br />
wymiary stacji i estetyczny wygląd.<br />
Odpowiednio zaprojektowana<br />
konstrukcja pozwala na montaż zarówno<br />
w warunkach domowych jak<br />
i w miejscach publicznych takich<br />
jak chociażby firmy, parkingi, stacje<br />
benzynowe itp.<br />
Rodzaje stacji<br />
Biorąc pod uwagę rozmiary baterii<br />
należy przede wszystkim odróżnić<br />
pojazdy typu EV (electric vehicles)<br />
od PHEV (Plug-In Hybrid Electric<br />
Vehicles). Tym sposobem różne będą<br />
również maksymalne moce ładowania.<br />
Praktycznie każdy pojazd typu<br />
PHEV może być ładowany wyłącznie<br />
z maksymalną mocą wynoszącą ok.<br />
3,7 kW (maksymalna moc gniazdka<br />
230 V/16 A), natomiast pojazdy EV<br />
w zależności od dostępnego źródła<br />
zasilania mogą być ładowane z mocą<br />
3,7 kW (zwykłe gniazdko 230 V),<br />
22 kW (ładowarka 3-fazowa 32 A)<br />
lub 43 kW prądem zmiennym oraz<br />
130 kW przy prądzie stałym.<br />
Na szybkość ładowania wpływa<br />
szereg czynników w postaci mocy<br />
zintegrowanej ładowarki w samochodzie,<br />
wielkości baterii, rodzaju<br />
ładowania (prąd stały, prąd zmienny),<br />
a także temperatury otoczenia<br />
i stanu baterii. W przypadku ładowania<br />
prądem przemiennym stacje<br />
mogą mieć gniazda typu-1 (Auta<br />
Japońskie, Koreańskie i US) oraz<br />
typu-2 (Auta Europejskie, Tesla).<br />
Stacje osiągają przy tym moce standardowe<br />
3,7 kW (jednofazowe),<br />
7,4 kW (trójfazowe) i 11 kW (trójfazowe)<br />
oraz 22-43 kW (trójfazowe).<br />
Gniazda ładowarek na prąd stały<br />
w zależności od wersji wyposaża<br />
się w gniazda typu CHAdeMO (auta<br />
Fot.: IMMARI<br />
Fot. 1.<br />
Specjalne stacje są projektowane z myślą o wygodnym ładowaniu pojazdów elektrycznych<br />
i hybrydowych w obrębie posesji<br />
Auta Japońskie/Koreańskie), CCS (Combo)<br />
– auta europejskie oraz typu-2 (Tesla Supercharger).<br />
Z kolei moce ładowania osiągają:<br />
22 kW (standardowe), 43 kW – 50kW<br />
(szybkie) oraz < 100kW, 130kW (bardzo<br />
szybkie) – Tesla Supercharger).<br />
Parametry techniczne<br />
Jako najważniejsze parametry stacji<br />
do ładowania pojazdów elektrycznych<br />
należy wymienić przede wszystkim napięcie<br />
znamionowe łączeniowe (np.<br />
230/400/480/800 V), napięcie znamionowe<br />
izolacji (np. 500/690/900 V), częstotliwość<br />
znamionową (np. 50-60 Hz), a także<br />
napięcie udarowe wytrzymane (np. 8 kV),<br />
moc przyłączeniową (np. do 400 kW) oraz<br />
klasę ochronności (np. I/II). Trzeba mieć<br />
również na uwadze stopień ochrony IP (np.<br />
54-65), stopień ochrony mechanicznej IK<br />
(np. 10) oraz układ sieci (np. TT, TN-S,<br />
TNC-S). Ważny jest rodzaj przewodu zasilającego<br />
(np. 2,5-240 mm2) oraz gniazdo<br />
wyjściowe (np. typ-2, 480 V, 63 A, zgodnie<br />
z normą IEC 62196-2). Istotną rolę<br />
odgrywają przewody do ładowania – np.<br />
AC/DC z wtykiem do ładowania pojazdu<br />
typ-1 SAE J1772, AC z wtykiem ładowania<br />
pojazdu typ-2 IEC 62196-2, DC z wtykiem<br />
do ładowania pojazdu CCS-2 IEC 62196-3<br />
oraz DC z wtykiem do ładowaniu pojazdu<br />
CHAdeMO/JEVS G105.<br />
Sposoby montażu<br />
Stacje ładowania pojazdów elektrycznych<br />
dobiera się również pod kątem sposobu<br />
montażu. Stąd też różne wersje instalacyjne<br />
pozwalają na dobór obudowy ściśle pod kątem<br />
warunków montażowych. Zastosować<br />
można wersje wolnostojące, których moc<br />
wynosi np. do 125 A (100 kW) DC oraz<br />
do 63A (43 kW) AC. Urządzenia tego typu<br />
mocuje się na płycie betonowej. Można ją<br />
łatwo adaptować do rodzaju wykończenia<br />
podłoża – beton, kostka brukowa itp.<br />
Oprócz tego dostępne są wersje nasłupowe,<br />
których moc najczęściej wynosi do 63 A<br />
(43 kW) AC. Do montażu wykorzystuje się<br />
24 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
słup o dowolnej średnicy. Z kolei wersje natynkowe<br />
osiągają moce 32 A (22 kW) AC.<br />
Montaż odbywa się tutaj do ściany z użyciem<br />
specjalnie profilowanych uchwytów.<br />
Stacje ładowania pojazdów elektrycznych<br />
dostępne są również jako podtynkowe. Ich<br />
moc wynosi do 16 A (11 kW) AC. Zaletą<br />
takiego rozwiązania jest małogabarytowa<br />
obudowa ukryta we wnęce.<br />
Z kolei stacje podziemne/wysuwne mają<br />
moce do 32 A (22 kW) AC. Są one ukryte<br />
w studni o wysokim stopniu ochrony IP.<br />
Napęd elektryczny i siłowniki zapewnią<br />
wysuwanie obudowy stacji na czas ładowania<br />
pojazdu.<br />
Stacje domowe<br />
Specjalne stacje są projektowane z myślą<br />
o wygodnym ładowaniu pojazdów elektrycznych<br />
i hybrydowych w obrębie posesji.<br />
Urządzenia tego typu mają kompaktowe<br />
obudowy ale spełniają wszystkie<br />
standardy bezpieczeństwa. Materiałem<br />
wykonania korpusu najczęściej jest PVC.<br />
Z kolei o trybie pracy stacji informuje sygnalizacja<br />
optyczna. W zależności od potrzeb<br />
dobiera się wersję ze złączem typu<br />
1 lub typu 2. Stacje standardowo występują<br />
w wersji 16 A i 32 A, jako 1- i 3-fazowe.<br />
Opcjonalnie może być zastosowany licznik<br />
energii elektrycznej. Istotną rolę odgrywa<br />
zabezpieczenie nadprądowe oraz wyłączniki<br />
RCD. Nie mniej ważna jest również zintegrowana<br />
elektronika, która zapewnia komunikację<br />
pomiędzy stacją a ładowanym<br />
pojazdem. Pod kątem możliwości montażowych<br />
wybiera się obudowę montowaną<br />
Fot.: SOLSUM<br />
Fot. 3.<br />
Fot. 2.<br />
na ścianie lub na specjalnym słupku. Moc<br />
ładowania wynosi od 3,7 kVA do 22 kVA.<br />
W miejscach publicznych<br />
Osobną grupę urządzeń stanowią stacje<br />
przeznaczone do montażu w takich miejscach<br />
jak supermarkety oraz centra handlowe,<br />
a także parkingi w miejscach publicznych,<br />
restauracje, parki maszynowe<br />
itp. Obudowy takich urządzeń najczęściej<br />
Obsługa stacji wykorzystuje wyświetlacz lub kolorowy panel dotykowy LCD<br />
Fot.: GARO<br />
Konstrukcja stacji ładowania musi zapewniać ich prawidłowe funkcjonowanie niezależnie<br />
od warunków pogodowych<br />
wykonuje się z aluminium, co zapewnia<br />
spełnianie wymagań dla urządzeń stosowanych<br />
w miejscach publicznych.<br />
W niektórych stacjach dla zapewnienia<br />
estetyki i trwałości zastosowanie znajdują<br />
obudowy bazujące na aluminiowych profilach<br />
w połączeniu z bezpiecznym hartowanym<br />
szkłem. Bardzo często producenci<br />
oferują obudowy nie lakierowane, pokryte<br />
powłoką lakieru proszkowego oraz pokryte<br />
powłoką materiału izolacyjnego (II klasa<br />
ochronności).<br />
Typowe stacje mają podświetlane gniazda<br />
z odpowiednim zabezpieczeniem<br />
przed działaniem warunków atmosferycznych.<br />
Ponadto stacje mogą być wyposażone<br />
w czytnik kart RFID, modem<br />
3G, złącze LAN oraz ewentualnie grzałkę.<br />
Komunikacja może wykorzystywać<br />
Internet przewodowy lub modem 3G.<br />
Odpowiednia konstrukcja urządzenia pozwala<br />
przykręcić stację do podłoża (np.<br />
beton), zamontować na ścianie lub osadzić<br />
w ziemi poprzez zestaw montażowy.<br />
Jest możliwa integracja z systemem rozliczeń<br />
poprzez otwarty protokół OCPP<br />
a odpowiednia funkcja pozwala na ograniczenie<br />
mocy.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
25
E-MOBILITY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Obsługa stacji<br />
Obsługa stacji wykorzystuje wyświetlacz<br />
lub kolorowy panel dotykowy LCD. Z kolei<br />
za sterowanie stacją odpowiada sterownik<br />
PLC, który ściśle współpracuje z systemem<br />
rozliczania i układem pomiarowym. Ekran<br />
informuje o funkcjach realizowanych przez<br />
urządzenie a w przypadku awarii sieci dochodzi<br />
do samoczynnego odłączenia układu<br />
zasilania tak aby nie doszło do uszkodzenia<br />
baterii. W typowej stacji wielkość ekranu<br />
najczęściej wynosi 4,3″ – 10,2″. Z kolei<br />
pojemność pamięci to 128 MB. Ważny jest<br />
również wbudowany port miniUSB na froncie<br />
panelu, który służy do programowania<br />
urządzenia. Oprócz tego do wymiany danych<br />
służą porty komunikacyjne RS232,<br />
2xRS485 oraz Ethernet.<br />
Stacje nie wymagają dodatkowego oświetlenia<br />
nocnego, dzięki zastosowaniu podświetlanych<br />
frontów szklanych.<br />
Załączanie ładowania<br />
Sposób załączania stacji ładowania dobiera<br />
się pod kątem konkretnych wymagań<br />
aplikacyjnych. Może to być np. wrzutnik<br />
monet w dowolnej walucie. Wrzucana<br />
jest określona ilość monet odpowiednio<br />
do udostępnionej energii w kWh. Do wykorzystania<br />
jest również aplikacja mobilna<br />
i komunikacja Bluetooth. W takim<br />
rozwiązaniu układ jest załączany poprzez<br />
Fot.: IMMARI<br />
Fot. 5.<br />
W nowoczesnych stacjach stawia<br />
się na bezpieczeństwo użytkowania<br />
Fot.: SOLSUM<br />
Fot. 4.<br />
Na szybkość ładowania wpływa szereg czynników w postaci mocy zintegrowanej<br />
ładowarki w samochodzie, wielkości baterii, rodzaju ładowania (prąd stały, prąd<br />
zmienny), a także temperatury otoczenia i stanu baterii<br />
wprowadzenie kodu PIN. Oprócz tego<br />
niejednokrotnie zastosowanie znajduje<br />
karta RFID, która załącza układ podczas<br />
przyłożenia karty i wyłącza przy ponownym<br />
przyłożeniu. Niektóre aplikacje wykorzystują<br />
również zbliżeniowe karty<br />
płatnicze. Takie rozwiązanie pozwala dokonać<br />
płatności za wybraną ilość kWh lub<br />
kwotę za jaką chce się załadować pojazd.<br />
Kwota jest ustawiana za pomocą kolorowego<br />
panelu dotykowego LCD.<br />
Należy podkreślić, że dzięki wyżej wymienionym<br />
zabezpieczeniom zyskuje się wysoki<br />
poziom bezpieczeństwa użytkowania.<br />
Zarówno kody PIN jak i karty RFID zapewniają,<br />
że ze stacji mogą korzystać wyłącznie<br />
osoby uprawnione do tego.<br />
Kierunki rozwoju<br />
Oferowane na rynku stacje ładowania są<br />
rozwijane w kierunku wdrażania dodatkowych<br />
funkcji. Stąd też coraz częściej zastosowanie<br />
znajdują m. in. lokalizatory GPS,<br />
szerokokątne kamery bezpieczeństwa, ekrany<br />
przeznaczone do wyświetlania reklam,<br />
banery citylight, punkty dostępu hotspot<br />
WiFi czy możliwość komunikacja z numerem<br />
alarmowym 112.<br />
Podsumowanie<br />
Producenci podkreślają przewagę stacji<br />
ładowania nad przewodami ładowania dostarczanymi<br />
przez producentów samochodów.<br />
Przede wszystkim różnica dotyczy<br />
mocy ładowania, a to z kolei przekłada się<br />
na czas ładowania baterii. Jeżeli ładowanie<br />
za pomocą standardowego gniazda wynosi<br />
ok. 12 h to dzięki profesjonalnej ładowarce<br />
czas ten może być skrócony nawet o połowę.<br />
Z kolei w odniesieniu do tzw. szybkiego<br />
ładowania w ciągu pół godziny bateria<br />
może być naładowana do 80%.<br />
Wybierając odpowiednią stację oprócz<br />
właściwości funkcjonalnych należy mieć<br />
również na uwadze bezpieczeństwo. Chodzi<br />
przede wszystkim o zabezpieczenia<br />
przeciwprzepięciowe, nadprądowe i różnicowoprądowoprądowe.<br />
Damian Żabicki<br />
26 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INSTALACJE<br />
Fotowoltaiczne<br />
PROMOCJA<br />
Optymalizacja modułów – fakty i mity<br />
Od czasu do czasu można spotkać się z ofertami na systemy fotowoltaiczne z tzw.<br />
optymalizatorami (ang. optimizers). Niestety utarło się przekonanie, że mogą one stanowić<br />
rozwiązanie wszelkich problemów na instalacji, głównie polegających na jej zacienieniu. Wbrew<br />
obiegowym opiniom, optymalizatory nie są jednak w stanie zakrzywić praw fizyki: zacieniona<br />
instalacja zawsze będzie wytwarzać mniej energii, niż równoważna – niezacieniona. Są jednak<br />
aplikacje, w których optymalizatory mogą wykazać swoje zalety, a więcej o faktach i mitach<br />
z nimi związanych mogą Państwo przeczytać w niniejszym artykule.<br />
Zarówno mikrofalowniki, jak i optymalizatory<br />
modułów są klasyfikowane<br />
jako przetwornice mocy na poziomie<br />
modułów (ang. Module-Level<br />
Power Electronics, MLPE). W systemie<br />
fotowoltaicznym wyposażonym<br />
w MLPE wpływ każdego z modułów<br />
na pozostałe jest minimalizowany.<br />
Dzięki temu różnice w poziomie nasłonecznienia<br />
wynikające z zacienienia,<br />
różnych orientacji lub kątów<br />
nachylenia, a także degradacja pojedynczych<br />
modułów nie oddziałuje<br />
negatywnie na inne moduły. W systemie<br />
PV ze „zwykłym” falownikiem,<br />
moduły, które są podłączone do tego<br />
samego MPP-trakera są od siebie zależne.<br />
Każdą instalację fotowoltaiczną trzeba<br />
indywidualnie dostosować do warunków<br />
panujących na konkretnym dachu –<br />
nieważne, czy chodzi o różne ustawienie<br />
powierzchni dachowych, czy występowanie<br />
tymczasowego zacienienia.<br />
Błędem jednak jest przyjmowanie założenia,<br />
że optymalizatory rozwiążą<br />
wszystkie problemy i całkowicie wyeliminują<br />
np. wpływ zacienienia lub<br />
nierównomierną degradację modułów.<br />
Moduł, którego ogniwa są choćby częściowo<br />
zacienione zawsze będzie wytwarzał mniej<br />
energii, niż podobny moduł nie zacieniony.<br />
Każdorazowo należy przeprowadzić analizę<br />
opłacalności takiej inwestycji, ponieważ realizowanie<br />
„na siłę” instalacji znajdującej się<br />
przez większą część dnia w cieniu może mieć<br />
niezadawalający dla inwestora czas zwrotu,<br />
który jeszcze dodatkowo zostanie wydłużony<br />
niemałym przecież kosztem optymalizatorów.<br />
Należy przy tym uwzględnić fakt, że systemy<br />
PV wyposażone w MLPE nie zawsze mają<br />
wyższe wydajności, niż systemy PV z falownikami<br />
łańcuchowymi (ang. string inverters).<br />
Nie są to przecież urządzenia o 100%<br />
sprawności. Czasami straty generowane<br />
przez MLPE są wyższe, niż wynikające<br />
z ich zastosowania dodatkowe uzyski.<br />
W rzeczywistych warunkach systemy PV,<br />
testowane z falownikami łańcuchowymi<br />
Fronius oraz z MLPE 1 , wykazują niewielki<br />
rozrzut wydajności. Po przeprowadzeniu<br />
analizy technicznej obejmującej symulacje<br />
komputerowe następujące wyniki pokazują,<br />
jak falowniki łańcuchowe porównują się<br />
z MLPE.<br />
1<br />
mikrofalowniki; optymalizatory modułów<br />
Systemy niezacienione<br />
Dla systemów niezacienionych niedopasowanie<br />
modułów (0,5-1%) jest wyrównywane<br />
przez MLPE, ale utrata wydajności<br />
każdego MLPE wynosi od 1% do 5%<br />
(w zależności od typu MLPE). Dlatego dla<br />
niektórych MLPE możliwe jest uzyskanie<br />
do +0,5% wyższej wydajności, ale można<br />
również uzyskać nawet i -5% mniejszą<br />
wydajność systemu z MLPE w porównaniu<br />
do „zwykłego” falownika.<br />
Jako ciekawostkę można podać fakt,<br />
że MLPE traktuje się w takich systemach<br />
jako remedium na nierównomiernie degradujące<br />
się moduły niskiej jakości. Prosta kalkulacja<br />
wykazuje, że dużo lepszym rozwiązaniem<br />
jest zakup droższych, wysokiej jakości<br />
modułów od sprawdzonego producenta.<br />
Systemy zacienione<br />
W praktyce, wszystkie badania na systemach<br />
PV wykazały niższe wydajności dla<br />
systemów MLPE, niż obliczono w trakcie<br />
symulacji. Korzyść MLPE w systemach PV<br />
była widoczna głównie zimą, kiedy moduły<br />
były (częściowo) pokryte śniegiem.<br />
Do porównania wykorzystano falownik<br />
Fronius rodziny SYMO oraz falownik<br />
PRIMO, które standardowo wyposażone<br />
Jednorodny cień *) Niewielkie ruchome cienie Duże ruchome cienie<br />
Wydajność MLPE: od -4% do +2% Wydajność MLPE: od -3% do +4% Wydajność MLPE: od -2% do +9%<br />
Tabela 1. Porównanie zacienionych instalacji.<br />
*) Pasmo górskie, duży budynek, linia drzew, rząd innych modułów itp.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
27
INSTALACJE<br />
Fotowoltaiczne<br />
INSTALACJE<br />
Fotowoltaiczne<br />
Przykład: duży komin, umieszczony tuż<br />
przed modułami, wysokość 2 m, średnica<br />
0,5 m (rys. 1 i rys.2)<br />
Rys. 1. Instalacja fotowoltaiczna zacieniona kominem (2 m wys., 0,5 m średnicy).<br />
Rys. 2. Symulacja wpływu zacienienia.<br />
są we Fronius Superflex Design, 2 trakery<br />
MPP oraz szeroki zakres użytecznych<br />
napięć MPP. Algorytm Dynamic Peak<br />
Manager skutecznie wyszukuje globalny<br />
punkt MPP (ang. Maximum Power<br />
Point) modułów i tym samym łagodzi potencjalne<br />
straty wydajności w przypadku<br />
zacienienia. Dodatkowo efekt zacienienia<br />
może być również silnie zmniejszony<br />
przez zastosowanie elastycznych możliwości<br />
połączeń łańcuchów, dzięki dwóm<br />
trakerom MPP, z których każdy dysponuje<br />
bardzo szerokim zakresem napięć<br />
wejściowych.<br />
System PV z ...<br />
Uzysk w porównaniu<br />
do systemu niezacienionego<br />
falownik bez SuperFlex Design,<br />
1 traker MPP,<br />
-8% do -12%<br />
brak Dynamic Peak Manager<br />
MLPE -4% do -8%<br />
falownik z SuperFlex Design,<br />
równe rozdzielenie modułów do obu trakerów MPP<br />
-6%<br />
falownik z SuperFlex Design,<br />
optymalne rozdzielenie modułów do obu trakerów MPP<br />
-5%<br />
Tabela 2. Uzyski w przykładowym systemie z zacienieniem pochodzącym od komina.<br />
Czy warto stosować optymalizatory?<br />
Oczywiście optymalizatory mają również<br />
swoje zalety. Jedną z nich jest elastyczność<br />
i łatwość projektowania. Falowniki Fronius<br />
oferują największą elastyczność projektowania:<br />
dopuszczają wiele orientacji, różne<br />
typy modułów, zacienienia lub niesymetryczne<br />
łańcuchy. Z optymalizatorami ta<br />
elastyczność zwiększa się jeszcze bardziej<br />
i pozwala np. na uzyskanie 20% różnicy<br />
długości łańcuchów podłączonych do jednego<br />
wejścia (trackera MPP) lub połączenie<br />
w jednym łańcuchu modułów o różnym<br />
azymucie i kącie nachylenia. Doskonałym<br />
przykładem może być instalacja na dachu<br />
przedszkola należącego do kościoła Św. Stefana<br />
w Wels, którą przedstawiono na rys. 3.<br />
Dzięki optymalizatorom bazującym na rozwiązaniu<br />
firmy Maxim Integrated instalacja<br />
ta została zrealizowana na klasycznych<br />
falownikach Fronius SYMO.<br />
Przyszłość optymalizacji<br />
Projektanci systemów PV coraz częściej<br />
będą napotykali na różne utrudnienia<br />
– wraz z upowszechnianiem się fotowoltaiki<br />
dachy o idealnym ustawieniu i bez<br />
zacienienia będą stopniowo zabudowywane.<br />
Dlatego pod uwagę będą brane dachy<br />
o różnych orientacjach lub częściowym<br />
zacienieniu, a takie instalacje muszą być<br />
poddawane krytycznej analizie. Dlatego,<br />
zdaniem autora, moduły fotowoltaiczne<br />
będą w przyszłości inteligentne.<br />
Ale dotychczasowe rozwiązania, np. w postaci<br />
optymalizatorów dodanych do modułu,<br />
będą – ze względu na ich złożoność i dodatkowe<br />
koszty instalacji – wypierane przez<br />
lepsze rozwiązania. Jeśli chodzi o rzeczywistą<br />
optymalizację, amerykański producentem<br />
układów półprzewodnikowych, firma Maxim<br />
Integrated prezentuje nową generację optymalizatorów<br />
oferujących łatwą instalacją,<br />
wysoką efektywnością kosztową i największą<br />
wygodą projektowania. To doskonale uzupełnia<br />
i jeszcze bardziej zwiększa elastyczność<br />
projektowania z falownikami Fronius.<br />
Maxim Integrated oferuje technologię<br />
optymalizacji ogniw fotowoltaicznych,<br />
która zastępuje tradycyjną diodę<br />
bocznikującą w module PV (rys. 4).<br />
28 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INSTALACJE<br />
Fotowoltaiczne<br />
INSTALACJE<br />
Fotowoltaiczne<br />
Rys. 3. Instalacja fotowoltaiczna z optymalizatorami Maxim Integrated i falownikami Fronius na przedszkolu w kościele Św. Stefana w Wels (Austria).<br />
Są to oparte na układach scalonych<br />
optymalizatory działające na poziomie łańcucha<br />
ogniw – zintegrowane przetworniki<br />
DC/DC, zainstalowane w module fotowoltaicznym<br />
w celu uzyskania maksymalnej<br />
mocy. Oznacza to, że każdy moduł ma 3<br />
optymalizatory, a więc 3 niezależne MPPT<br />
– jest to najlepsze w swojej klasie rozwiązanie<br />
do łagodzenia skutków zacieniania,<br />
niedopasowania łańcuchów i zabrudzenia<br />
modułów. Technika ta pozwala<br />
na łatwą i opłacalną integrację układów<br />
optymalizacji podczas produkcji modułów.<br />
Zbędna zatem staje się kosztowna<br />
instalacja tradycyjnych optymalizatorów<br />
„retro-fit” (na poziomie modułów) i dodatkowych<br />
komponentów, co pozwala<br />
użytkownikowi na znaczne obniżenie<br />
kosztów w stosunku do tradycyjnych<br />
rozwiązań. Ponadto zwiększa się niezawodność<br />
całej instalacji dzięki eliminacji<br />
potencjalnego źródła awarii.<br />
System z optymalizatorami Maxim jest<br />
łatwy w instalacji – podobnie jak w przypadku<br />
każdego standardowego systemu ze<br />
„zwykłymi” modułami: nie ma żadnych<br />
dodatkowych komponentów sprzętowych<br />
do zainstalowania, nie ma dodatkowych<br />
ustawień i nie ma problemów z łącznością<br />
na dachu. Optymalizatory, które zastępują<br />
diody bocznikujące, są fabrycznie zainstalowane<br />
w skrzynce połączeniowej modułu,<br />
co eliminuje potrzebę wykonania dodatkowych<br />
czynności instalacyjnych.<br />
Systemy bazujące na Maxim wykazują do 5%<br />
więcej uzysków energii w porównaniu z tradycyjnymi<br />
optymalizatorami, dzięki optymalizacji<br />
DC na każdym łańcuchu ogniw (każdy<br />
moduł posiada 3 trackery MPP) i najwyższej<br />
efektywności optymalizacji. Dzięki tym zaletom<br />
i niższej cenie, rozwiązanie Maxim<br />
jest bardzo opłacalne i oferuje najbardziej<br />
korzystną technologię optymalizacji na rynku<br />
– zapewniając najszybszy zwrot inwestycji<br />
z systemu PV.<br />
Dowiedz się więcej o rodzinie falowników<br />
Fronius na www.fronius.pl, natomiast<br />
więcej informacji na temat firmy Maxim<br />
Integrated można znaleźć pod adresem<br />
www.maximintegrated.com.<br />
Dr inż. Maciej Piliński<br />
Fronius Polska Sp. z o.o.<br />
ul. G. Eiffel’a 8<br />
44-109 Gliwice Polska<br />
tel. (32) 621 07 00<br />
pv-sales-poland@fronius.com<br />
www.fronius.pl<br />
Rys. 4. Porównanie technologii optymalizatorów.<br />
Ilustracje stworzone w PV*SOL Premium<br />
firmy Valentin Software<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
29
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Puszki instalacyjne<br />
Puszki instalacyjne pozwalają na łączenie obwodów elektrycznych i sygnałowych. Odpowiednie<br />
rozwiązanie dobiera się pod kątem konkretnej aplikacji w tym materiału wykonania podłoża<br />
– pustaki ceramiczne, płyty gipsowo-kartonowe, ściany szkieletowe, ściany z bali itp.<br />
Fot.: KOPOS<br />
Fot. 1.<br />
Puszki do podłóg betonowych<br />
Właściwą puszkę dobiera się<br />
uwzględniając materiał wykonania,<br />
wymiary oraz średnicę otworu przeznaczonego<br />
do montażu przepustu<br />
kablowego. Ważny jest również rodzaj<br />
wpustów na przewody, a także<br />
sposób montażu puszki i połączenia<br />
oraz pojemność jej wnętrza.<br />
Największym uznaniem cieszą się<br />
puszki podtynkowe. Puszki w wykonaniu<br />
standardowym mają nakładaną<br />
pokrywę a jeżeli instalacja tego<br />
wymaga (np. BMS) to można zastosować<br />
puszkę wielokrotną ze<br />
zwiększoną pojemnością. Niejednokrotnie<br />
montuje się puszki przykręcane<br />
wkrętami a niektóre z nich są<br />
zamykane pokrywą z elastyczną listwą rozporową.<br />
Z kolei puszki sygnalizacyjne dzięki<br />
jaskrawej barwie można szybko odnaleźć<br />
w warstwie tynku.<br />
Puszki natynkowe<br />
Specjalne puszki znajdują zastosowanie<br />
przy montażu natynkowym. Można wykorzystać<br />
przy tym puszki symetryczne z samozatrzaskującą<br />
pokrywą, które są montowane<br />
w dowolnej pozycji.<br />
Puszki natynkowe dobiera się pod względem<br />
ilości wpustów oraz średnicy wprowadzanych<br />
przewodów. Wykorzystać można<br />
wpusty elastyczne lub wpusty zakończone<br />
gwintem. Przydatne rozwiązanie stanowią<br />
specjalne wytłoczone osłabienia pod dławiki<br />
kablowe lub inne przepusty. Otwory<br />
wycina się nożem lub można je wybić specjalną<br />
końcówką wlotową.<br />
Puszki natynkowe montuje się nie tylko<br />
na ścianach ale i na korytach kablowych.<br />
Przy ich instalacji konieczne jest zastosowanie<br />
odpowiednich elementów mocujących.<br />
Wiele wersji puszek ma pokrywy nakładane<br />
bez narzędzi. Połączenia przewodów bazują<br />
z kolei na zaciskach śrubowych lub szybkozłączkach.<br />
Puszki do ścian szkieletowych<br />
Puszki przeznaczone do instalacji elektrycznych<br />
prowadzonych w domach szkieletowych<br />
mocuje się od wewnętrznej strony<br />
ściany. W pierwszej kolejności wierci<br />
30 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: SIMET<br />
Fot. 2.<br />
Puszki podtynkowe seria Multiwall<br />
się otwór montażowy a puszkę przykręca<br />
w płycie (OSB, gipsowo-kartonowej) za pomocą<br />
czterech wkrętów. Wysunięty kołnierz<br />
puszki wchodzi do otworu na głębokość<br />
12 mm. Jest możliwe pogłębienie puszki<br />
pierścieniem dystansowym. Dno puszki<br />
można otwierać zatem wprowadzenie przewodu<br />
jest łatwe. Z boku puszki można dojść<br />
rurami lub peszlami, przy czym jest również<br />
możliwe bezpośrednie wprowadzenie przewodów<br />
do puszki.<br />
Puszki tego typu szczególnie sprawdzają<br />
się przy produkcji domów z drewna,<br />
gdzie instalacja elektryczna jest rozprowadzana<br />
przed przytwierdzeniem ścian<br />
wewnętrznych do konstrukcji domów.<br />
Puszki są samogasnące, bezhalogenowe<br />
i mają dużą odporność na działanie wysokiej<br />
temperatury.<br />
Fot. 3.<br />
Puszka podtynkowa do elektroniki<br />
Fot.: SIMET<br />
mentami. Tym sposobem zapobiega się wysunięciu<br />
puszki.<br />
Wybierając puszki do konstrukcji szkieletowych<br />
trzeba pamiętać o ich wiatroszczelności.<br />
W puszkach wiatroszczelnych istotną<br />
rolę odgrywa uszczelnienie w miejscu wprowadzenia<br />
przewodu do puszki. Trzeba również<br />
pamiętać o tym aby konstrukcja była zabezpieczona<br />
przed ogniem. Stąd tez puszka<br />
powinna być odporna na działanie wysokiej<br />
temperatury z jednoczesnym zapobieganiem<br />
przed rozprzestrzenianiem się płomienia.<br />
Puszki ekranowane<br />
Wiele aplikacji wymaga ekranowanych<br />
puszek instalacyjnych. Ważna jest w nich<br />
powłoka przewodząca, która zapewnia<br />
ochronę przed zakłóceniami będącymi skutkiem<br />
emisji i promieniowania wykorzystującego<br />
elektryczne pole przemienne. Puszki<br />
ekranowane dostępne są jako wersje przeznaczone<br />
do montażu szkieletowego. Wykorzystać<br />
można również modele osprzętowo-rozgałęźne.<br />
Pokrywy w puszkach ekranowanych<br />
wykorzystują przewód pozwalający<br />
Puszki do domów z bali<br />
W przypadku domów z bali najczęściej zastosowanie<br />
znajdują podtynkowe puszki<br />
jednopolowe. Jeżeli bale drewniane nie są<br />
pokryte od wewnątrz konstrukcją szkieletową<br />
to należy je traktować jak litą ścianę.<br />
Stąd też puszki do osprzętu są osadzane<br />
w otworze, który najlepiej wywiercić otwornicą.<br />
Z kolei mocowanie dobiera się<br />
w zależności od rodzaju puszki. Puszki<br />
podtynkowe należy okleić klejem, pianką<br />
lub innym materiałem spoiwowym. Można<br />
je również przybić małymi gwoździami<br />
od strony dna lub ścianek bocznych.<br />
Puszki do płyt gipsowych montuje się poprzez<br />
wybranie w dolnej części otworu półki<br />
do zakotwiczenia łapek mocujących, które<br />
są przeznaczone do zaczepienia o tylną<br />
ściankę gipsową. Rozwiązanie takie bardzo<br />
często znajduje zastosowanie w przypadku<br />
gdy puszka jest kotwiona specjalnymi ele-<br />
Fot. 4.<br />
Puszki do ścian betonowych<br />
Fot.: KOPOS<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
31
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: SIMET<br />
Puszki do instalacji oświetleniowych<br />
Na rynku nabyć można puszki przyłączeniowe<br />
stanowiące zakończenia przewodów<br />
zasilających lampy. Biorąc pod uwagę konkretne<br />
potrzeby instalacyjne wybrać można<br />
wersje przeznaczone do zalewania w stropach<br />
betonowych, a także do montażu na rurach<br />
instalacyjnych.<br />
Fot.: SIMET<br />
Fot. 5.<br />
Fot. 6.<br />
Bezhalogenowa, samogasnąca<br />
puszka do ścian pustych<br />
Puszka do domów w konstrukcji<br />
drewnianej<br />
Fot.: SIMET<br />
na wykonanie połączenia elektrycznego<br />
z obwodem, który odprowadzi zakłócenie.<br />
Jeżeli aplikacja tego wymaga to można<br />
zastosować wersje ogniotrwałe, natomiast<br />
w instalacjach przemysłowych mogą być<br />
wykorzystane ekranowane skrzynki łączeniowe.<br />
W zależności od potrzeb dobiera<br />
się puszki podtynkowe, przeznaczone<br />
do konstrukcji szkieletowych lub montowane<br />
na szynie DIN.<br />
Puszki z listwą gwoździową<br />
Przydatnym rozwiązaniem konstrukcyjnym<br />
są puszki z listwą gwoździową, dzięki czemu<br />
mogą być one montowane za pomocą<br />
gwoździ. Wybrać tutaj można pomiędzy<br />
rozwiązaniami podtynkowymi i osprzętowymi.<br />
Puszki łączy się poprzez otwory tunelowe.<br />
Przydatne są również pierścienie<br />
wyrównawcze, które można wykorzystać<br />
w przypadku gdy warstwa tynku jest grubsza<br />
od przewidywanej. Puszki można bez<br />
problemu odnaleźć po nałożeniu tynku.<br />
Zapewnia to delikatna szczecina znakująca<br />
umieszczona na specjalnych pokrywach,<br />
dzięki czemu miejsce położenia puszki<br />
po zatynkowaniu jest widoczne. Ograniczniki<br />
głębokości zapewnią jednakowe ustawienie<br />
puszek, przy czym trzeba pamiętać<br />
o możliwości wyrównania puszek i ich stałym<br />
zamontowaniu bezpośrednio przed nałożeniem<br />
tynku.<br />
Zastosowanie specjalnych materiałów wykonania<br />
puszek jest gwarancją ich wytrzymałości<br />
i elastyczności bez względu na warunki<br />
otoczenia. Jednak nie wszystkie puszki są<br />
odporne na działanie tynków wapiennych.<br />
Fot.: KOPOS<br />
Fot. 7.<br />
Puszki do ścian ze styropianem<br />
Warto również wspomnieć o puszkach<br />
instalacyjnych nie wymagających gipsu<br />
do montażu. Ich zaletą jest krótki czas instalacji,<br />
bowiem osadzając puszkę w pierwszej<br />
kolejności wykonuje się wstępne nawiercenie<br />
a następnie otwór o średnicy 82-84 mm<br />
wraz z jego oszlifowaniem diamentowym.<br />
Mając wydłutowany rdzeń osadza się puszkę<br />
za pomocą specjalnego elementu zatrzaskującego.<br />
Również i w tym przypadku<br />
dzięki pokrywom sygnałowym można łatwo<br />
zidentyfikować puszkę po nałożeniu tynku.<br />
Puszki instalacyjne do trudnych<br />
warunków eksploatacyjnych<br />
Na rynku nie brakuje puszek zaprojektowanych<br />
z myślą o pracy w trudnych warunkach<br />
eksploatacyjnych. Zastosowane materiały<br />
zapewniają odporność na działanie promieni<br />
UV oraz skrajnych temperatur przy wysokim<br />
poziomie wilgotności powietrza. Ponadto<br />
specjalne puszki można dobrać do miejsc<br />
narażonych na wystąpienie mieszaniny wybuchowej<br />
lub atmosfery agresywnej. Istotną<br />
rolę odgrywa przy tym wysoki stopień ochrony<br />
IP oraz II klasa izolacji.<br />
Fot. 8.<br />
Puszka zamontowana w dociepleniu ze styropianu<br />
Puszki bezhalogenowe<br />
Jeżeli aplikacja tego wymaga to konieczne<br />
jest zastosowanie puszek bezhalogenowych.<br />
Puszki tego typu mogą być łatwo<br />
32 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 9.<br />
Amortyzowana puszka do betonu<br />
łączone i nie trzeba przy tym stosować dodatkowych<br />
elementów mocujących. Stabilność<br />
puszki zapewniają podwójne ścianki<br />
boczne.<br />
Konieczność stosowania puszek bezhalogenowych<br />
wynika z tego, że w wielu budynkach<br />
takich jak np. obiekty użyteczności<br />
publicznej wymaga się podtrzymywania<br />
funkcji instalacji i urządzeń elektrycznych<br />
przez określony czas (30 min.) na potrzeby<br />
prowadzenia ewakuacji. W tym czasie bez<br />
zakłóceń musi działać oświetlenie awaryjne,<br />
wyciągi dymu, urządzenia alarmowe<br />
Fot.: SPELSBERG<br />
i windy. Z kolei przez 90 min. trzeba zapewnić<br />
funkcjonowanie urządzeń umożliwiających<br />
walkę z pożarem – windy dla<br />
straży pożarnej, instalacje podwyższające<br />
ciśnienie wody. Konieczne jest zatem stosowanie<br />
puszek instalacyjnych na potrzeby<br />
takich instalacji. Wykorzystywane są również<br />
puszki wyposażone w pokrywy sygnalizacyjne,<br />
będące elementem obwodów<br />
bezpieczeństwa.<br />
Puszki do montażu pod ziemią<br />
Specjalne puszki oferowane są pod kątem<br />
montażu pod ziemią. Wykorzystuje się przy<br />
tym masy zapewniające szczelność. Stąd też<br />
specjalna substancja jest aplikowana za pomocą<br />
pistoletu budowlanego. Masa cechuje<br />
się odpornością na przebicie elektryczne.<br />
Ważny jest szeroki zakres temperatury pracy<br />
(-40 - 90°C).<br />
Puszki z blachy ocynkowanej<br />
Puszki z blachy ocynkowanej bardzo często<br />
znajdują zastosowanie przy łączeniu<br />
sygnałowych obwodów przeciwpożarowych.<br />
Niektóre elementy tego typu mają<br />
kostki ceramiczne oraz bezpiecznik przeciążeniowy<br />
jednorazowego zadziałania. Linie<br />
sygnałowe są podłączane do osobnych<br />
zacisków. Puszkę montuje się na dwóch<br />
otworach. Można również zastosować<br />
przelotowy prosty sposób prowadzenia linii<br />
sygnalizacyjnej.<br />
Podsumowanie<br />
Puszka instalacyjna ma zapewnić wymaganą<br />
ochronę połączeń przewodów elektrycznych<br />
i teletechnicznych. Oprócz tego puszki<br />
pozwalają na montaż gniazdek i łączników<br />
instalacyjnych oraz pełnią rolę elementów<br />
rozgałęźnych, które rozdzielają instalację<br />
na kilka obwodów.<br />
Na rynku oferowane są m. in. puszki podtynkowe,<br />
natynkowe, wiatroszczelne,<br />
bezhalogenowe, ognioodporne, dźwiękoszczelne<br />
i wiele innych. Odpowiednie rozwiązanie<br />
dobiera się pod kątem konkretnej<br />
aplikacji.<br />
•<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
33
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
rurAKS – system rur karbowanych<br />
z wprowadzonymi przewodami.<br />
Krótszy o 50% czas instalacji. 30% niższe koszty.<br />
PROMOCJA<br />
rurAKS to produkt polski o wysokiej klasie<br />
wykonania, zgodny ze wszystkimi wymaganymi<br />
normami.<br />
Kluczowe korzyści:<br />
• produkt gotowy do użycia, do samodzielnej<br />
instalacji<br />
• 50% oszczędności czasu – eliminuje konieczność<br />
ręcznego przeciągania przewodu<br />
przez rurę<br />
• redukcja kosztów instalacji o 30% wynikających<br />
z redukcji roboczogodzin<br />
• oszczędność miejsca – unikamy podwójnego<br />
magazynowania (rura + przewody)<br />
• redukcja kosztów transportu<br />
• łatwa wymiana przewodów<br />
Opis technologii<br />
rurAKS to linia gotowych do użycia<br />
przewodów przeprowadzonych przez<br />
rury karbowane. Eliminuje problemy<br />
montażowe, redukuje koszty i czas<br />
pracy. Oferuje przyjazny środowisku<br />
produkt wykonany z wysokiej jakości<br />
materiałów.<br />
Jest to gotowe rozwiązanie, wykorzystywane<br />
w branży budowlanej na świecie, zwiększające<br />
efektywność prac montażowych<br />
i przynoszące wymierne korzyści w postaci<br />
oszczędności czasu instalacji.<br />
Oznaczenie produktów kolorami zgodnymi<br />
z kodyfikacją europejską łatwo pozwala<br />
rozpoznać typ rury.<br />
Charakterystyka i parametry<br />
rurAKS dostępny jest z przewodami:<br />
• elektroenergetycznymi H07V-U (DY750)<br />
dla układu kabli 3x1,5 oraz 3x2,5, zarówno<br />
dla rur o wytrzymałości mechanicznej<br />
320 N (RKGL śr. 16 i 20 mm) jak i 750 N<br />
(RKGS śr. 16 i 20 mm)<br />
• teleinformatycznymi UTP i FTP dla<br />
rur o wytrzymałości mechanicznej 320 N<br />
(RKGL śr. 16 mm)<br />
• antenowym YWDXpek dla rur 320 N<br />
(RKGL śr. 16 mm)<br />
Zwiększona średnica wewnętrzna rur umożliwia<br />
przeprowadzenie większej ilości przewodów,<br />
tym samym dając wariant montażu<br />
innych, pod indywidualne zamówienia.<br />
Dodatkowym atutem rurAKS jest szeroka<br />
oferta osprzętu uzupełniającego AKS Zielonka<br />
jak: uniwersalne uchwyty zamykane<br />
(UZU), zaciskowe paskowe (UZP), złączki<br />
kątowe sztywne (ZKS).<br />
rurAKS dostępny jest w krążkach o różnej<br />
długości, dopasowanych do zapotrzebowania<br />
na rynku.<br />
www.aks-zielonka.pl<br />
34 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Puszki elektroinstalacyjne<br />
– co oferują producenci<br />
Zbudowanie domu, biurowca lub innego obiektu który nie tylko będzie zapewniał wysoki<br />
komfort, ale będzie również bezpiecznym miejscem do życia lub pracy, stanowi dla<br />
właściciela lub inwestora wielkie wyzwanie i odpowiedzialność. Nowoczesna instalacja<br />
elektryczna w każdym domu mieszkalnym lub w lokalu użytkowym jest tego gwarancją.<br />
Jednym z elementów takiej instalacji są puszki elektroinstalacyjne.<br />
Wybór puszek na rynku elektroinstalacyjnym<br />
jest ogromny, a wymagania<br />
klientów wciąż rosną. Wynika<br />
to głównie z dużego nacisku jaki<br />
w dzisiejszych czasach kładzie się<br />
na bezpieczeństwo instalacji a także<br />
oszczędność oraz łatwość montażu.<br />
W związku z tym producenci puszek<br />
prześcigają się w nowoczesnych rozwiązaniach,<br />
które spełniać będą te<br />
wysokie wymagania. Standardem<br />
obecnie jest fakt, że wszystkie puszki<br />
muszą być produkowane i testowane<br />
zgodnie z normami europejskimi dla<br />
tego rodzaju wyrobu. Każdy wyrób<br />
musi pozytywnie przejść przez szczegółowe<br />
testy i badania, zanim zostanie<br />
skierowany na rynek, a testy wykonywane<br />
są w akredytowanej stacji<br />
prób i badań.<br />
Jakie zatem rodzaje puszek mamy<br />
do wyboru realizując inwestycję<br />
budowlaną?<br />
Jaki mamy wybór<br />
Wszystko zależy od rodzaju danej inwestycji,<br />
materiałów użytych do budowy oraz<br />
przeznaczenia puszek. Jeśli mielibyśmy<br />
przedstawić tu krótki podział dostępnych<br />
na rynku puszek sklasyfikować je możemy<br />
według kilku kryteriów, są to m.in. przeznaczenie<br />
puszki (na lub w jakich materiałach<br />
dana puszka będzie instalowana), materiał<br />
Fot. 2.<br />
Zestaw wielofunkcyjnej puszki przyrządowej montaż w meblach<br />
z jakiego puszka jest wykonana oraz szczególne<br />
właściwości i wymagania jakie musi<br />
spełniać puszka (wiatro- i pyłoszczelność,<br />
puszki bezhalogenowe, puszki ognioodporne).<br />
Nie możemy w tym miejscu pominąć<br />
specjalistycznych rozwiązań jak puszki<br />
do ocieplonych fasad budynków, puszki<br />
podłogowe wytrzymujące nacisk do 1500 N<br />
czy wielofunkcyjne puszki przyrządowe.<br />
Fot. 1.<br />
KU68LA1HF-puszka uniwersalna<br />
bezhalogenowa<br />
Fot. 3.<br />
KUZ -VI zestaw puszki uniwersalnej do dociepleń<br />
36<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4.<br />
Puszka metalowa w wykonaniu<br />
zamknietym<br />
Fot. 5.<br />
Puszka z PCV w wykonaniu zamkniętym<br />
z przepustami<br />
Fot. 6.<br />
płyta montażowa do systemów<br />
docieplających<br />
Puszki podtynkowe<br />
W budownictwie mieszkaniowym najpopularniejszym<br />
rodzajem puszek są puszki<br />
podtynkowe. Wynika to głównie z wymogów<br />
estetycznych (instalacja ukryta jest<br />
w całości pod tynkiem) oraz względów bezpieczeństwa<br />
(utrudniony dostęp do instalacji<br />
osób postronnych i nieuprawnionych,<br />
mniejsze ryzyko uszkodzenia puszki,<br />
a co za tym idzie samej instalacji). Czasami,<br />
na przykład w sytuacji konieczności modernizacji<br />
lub naprawy instalacji, utrudniony<br />
dostęp będzie niestety wadą. Producenci<br />
oferują puszki podtynkowe przystosowane<br />
do instalacji zarówno w ścianach z cegły,<br />
betonu, w ścianach kartonowo-gipsowych<br />
czy wreszcie w budownictwie drewnianym.<br />
Klasyczne puszki pod tynk wykonane są<br />
z twardego PCV, różnić się mogą ilością<br />
przepustów dla kabli i rurek, a niektóre<br />
z nich dają możliwość wyłamania ścianki<br />
bocznej aby łatwiej manipulować kablami.<br />
Osobną kategorią w tej grupie będzie seria<br />
puszek do ścian gipsowo-kartonowych.<br />
Często puszki te nadają się do instalacji<br />
elektrycznych w budownictwie drewnianym,<br />
zarówno w domkach drewnianych<br />
oraz domach z bali, jak również przy budowie<br />
domów rodzinnych prefabrykowanych<br />
o konstrukcji drewnianej. Ponieważ można<br />
umieszczać je w ścianach palnych, stropach<br />
palnych lub podłogach palnych (materiały<br />
budowlane o klasie reakcji na ogień<br />
A1 do F). Pisząc o domach drewnianych<br />
nie sposób pominąć szczególnego rodzaju<br />
tych puszek jakim są puszki hermetyczne.<br />
Wyposażone są one w otwory wlotowe<br />
– membrany wykonane z elastycznego<br />
materiału. Dzięki temu zapewniona jest<br />
wysoka szczelność przepustu również przy<br />
wprowadzonym kablu i rurce. Właściwość<br />
ta eliminuje niechciane przepływy powietrza,<br />
co jest szczególnie istotne w przypadku<br />
domów pasywnych i szkieletowych oraz<br />
domów o niskim zużyciu energii. Ostatnim<br />
rodzajem puszek z tej grupy o jakim należy<br />
wspomnieć to puszki dedykowane do montażu<br />
w betonie. Montowane do szalunku lub<br />
do prętów zbrojeniowych a następnie zalewane<br />
betonem. Po stwardnieniu mieszanki<br />
wyłamuje się wieczko uzyskując w ten sposób<br />
przestrzeń do montażu.<br />
Puszki natynkowe<br />
Ta grupa puszek wykorzystywana jest wszędzie<br />
tam, gdzie priorytetem jest nie estetyka<br />
ale łatwy dostęp do instalacji oraz zapewnienie<br />
wysokiego poziomu bezpieczeństwa<br />
użytkownikom pomieszczeń, w których<br />
puszki te są zainstalowane. Będą to na przykład<br />
hale produkcyjne, magazyny, składy<br />
oraz budynki użyteczności publicznej.<br />
Zrozumiałym jest więc, że wymagania wobec<br />
tego produktu są bardzo duże. Ponieważ<br />
często narażone są one na działanie niekorzystnych<br />
warunków atmosferycznych<br />
Fot. 7. Puszka przyrządowa Fot. 8. Puszka przyrządowa hermetyczna Fot. 9. Puszka uniwersalna hermetyczna<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
37
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
muszą być przede wszystkim szczelne (wysoki<br />
stopień IP) oraz odporne na uszkodzenia<br />
mechaniczne (wysoki stopień IK) lub<br />
promieniowanie UV. Nierzadko puszki te<br />
montowane są w strefie zagrożenia wybuchem<br />
lub narażone są na wysokie temperatury<br />
i dużą wilgotność, dlatego też muszą<br />
charakteryzować się potwierdzoną badaniami<br />
odpornością na te czynniki. Materiałem<br />
użytym do ich produkcji może być twardy<br />
samogasnący PCV, samogasnący polipropylen<br />
czy poliwęglan. Dostępne są również<br />
puszki w wykonaniu zamkniętym w wersji<br />
metalowej wykonane ze stopu aluminium.<br />
Puszki listwowe<br />
W obiektach biurowych, hotelach, salach<br />
konferencyjnych często spotykanym rozwiązaniem<br />
są puszki montowane w listwach lub<br />
kanałach elektroinstalacyjnych. To właśnie<br />
za pomocą listew i kanałów w biurach rozprowadzane<br />
są kable zasilające, sterujące lub<br />
telekomunikacyjne, a ich konstrukcja zapewnia<br />
możliwość instalacji osprzętu. Przy użyciu<br />
puszek listwowych montuje się gniazda<br />
i łączniki. Puszki te dostępne są w wersji pojedynczej<br />
lub podwójnej. Z kolei w kanałach<br />
podparapetowych można instalować osprzęt<br />
modułowy zasilający oraz teletechniczny.<br />
Fot. 10.<br />
Puszka listwowa<br />
Puszki o szczególnym zastosowaniu<br />
i specjalistyczne.<br />
Interesującym rodzajem puszek są puszki<br />
przeznaczone do montowania na ocieplone<br />
fasady budynków. Znajdują one zastosowanie<br />
zarówno w budownictwie mieszkaniowym<br />
jak i przemysłowym. Często<br />
służą do instalacji urządzeń elektrycznych<br />
takich jak oświetlenie zewnętrzne, czujniki<br />
ruchu, gniazdka 400 V. Charakteryzuje<br />
je wytrzymała konstrukcja, która eliminuje<br />
powstawanie mostków termicznych. Puszki<br />
do dociepleń mogą też spełniać funkcje<br />
klasycznej puszki rozdzielczej. Niektóre<br />
z nich mogą być także montowane pod<br />
tynk. Producenci dostarczają ten rodzaj<br />
puszki w zestawie z izolacją wewnętrzną<br />
oraz zewnętrzną.<br />
Ciekawym rozwiązaniem są także wielofunkcyjne<br />
puszki przyrządowe dla modułowego<br />
gniazdka danych lub gniazdka energetycznego.<br />
Można je montować zarówno<br />
do ścian kartonowo-gipsowych, w kanałach<br />
parapetowych, w meblach oraz jako<br />
puszkę podłogową w pomieszczeniach<br />
Fot. 11.<br />
Fot. 12.<br />
Puszka wielokrotna do dociepleń<br />
Puszka podłogowa<br />
38 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Z kolei puszki bezhalogenowe powinny być<br />
stosowane na drogach ewakuacyjnych oraz<br />
w pomieszczeniach użyteczności publicznej.<br />
Jest to istotne dlatego, że puszki zawierające<br />
w swoim składzie pierwiastki halogenowe<br />
(fluor, brom, jod, astat) podczas spalania wydzielają<br />
toksyczny i szkodliwy dla człowieka<br />
dym. Pokrewną grupą będą tzw. puszki PO.<br />
Puszki te mają za zadanie podtrzymać funkcjonowanie<br />
urządzeń elektrycznych w razie<br />
wybuchu pożaru. Chodzi tu przede wszystkim<br />
o oświetlenie awaryjne, urządzenia alarmowe<br />
czy urządzenia pozwalające na walkę z ogniem.<br />
W tej grupie na wyróżnienie zasługuje<br />
puszka wyposażona w bezpiecznik termiczny.<br />
Gdy temperatura osiąga wartości zagrażające<br />
bezpieczeństwu podłączonych urządzeń lub<br />
następuje zwarcie w linii podrzędnej bezpiecznik<br />
termiczny odcina od niej dopływ napięcia.<br />
Fot. 13.<br />
Uniwersalna puszka do dociepleń otwierane wieko<br />
o mniejszym obciążeniu roboczym. Ponadto<br />
wykorzystać ją można jako klasyczną<br />
puszkę pod tynk.<br />
Dla pomieszczeń o dużym obciążeniu roboczym<br />
producenci proponują puszki podłogowe<br />
wytrzymujące nacisk do 1500 N.<br />
służą głównie do instalacji w betonie oraz<br />
podwójnych podłogach, dzięki dużej powierzchni<br />
i zastosowanym rozwiązaniom<br />
konstrukcyjnym umożliwiają montaż od 6<br />
do 12 przyrządów modułowych.<br />
Nacisk na bezpieczeństwo<br />
Puszka jest właściwie tuleją, chroniącą kable<br />
pozbawione izolacji. Jest również nośnikiem<br />
właściwego urządzenia elektrycznego.<br />
Właśnie dlatego każdy producent kładzie<br />
ogromny nacisk na to by zapewniała wysoki<br />
stopień bezpieczeństwa. Co go zapewnia?<br />
Przede wszystkim materiał użyty do produkcji<br />
puszki. Powinien on być samogasnący<br />
oraz nierozprzestrzeniający płomienia, a często<br />
także odporny na promieniowanie UV.<br />
Czym zatem się kierować ?<br />
Jak widać z powyższej próby usystematyzowania<br />
szerokiej gamy dostępnych na rynku<br />
puszek, zmiennych jakie musimy wziąć pod<br />
uwagę dobierając puszkę do danej inwestycji<br />
jest bardzo dużo. Niezmienne pozostaje<br />
jedno – puszka jako jeden z najważniejszych<br />
elementów instalacji elektrycznej niejako<br />
określa stopień bezpieczeństwa i jakości<br />
całej instalacji dlatego uzasadnione jest<br />
aby tymi dwoma kryteriami kierować się<br />
podczas dokonywania wyboru.<br />
www.kopos.pl<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
39
INSTALACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Obudowy Spelsberg do pracy w trudnych warunkach<br />
Firma Spelsberg – światowy lider w produkcji obudów, skrzynek i puszek odgałęźnych<br />
z tworzyw sztucznych, posiada w swojej ofercie wiele produktów dla wymagających<br />
obszarów zastosowań.<br />
PROMOCJA<br />
Rodzina TK<br />
Obudowy z rodziny TK dostępne<br />
są w rozmiarach od 52x50 mm<br />
do 360x254 mm w wersji z polistyrenu<br />
(TK PS) lub z poliwęglanu (TK PC)<br />
z możliwością łączenia ze sobą.<br />
Podstawa TK może posiadać łatwe<br />
do wybicia przetłoczenia dla dławnic<br />
metrycznych (oznaczenie „m”)<br />
lub gładkie boki (z oznaczeniem „o”<br />
na końcu symbolu). Pokrywa TK<br />
przykręcana jest za pomocą plombowanych<br />
śrub z tworzywa i do wyboru<br />
mamy wersję nieprzeźroczystą lub<br />
przeźroczystą przyciemnioną.<br />
Cechy TK PS:<br />
Cechy TK PC:<br />
Przykładowe wyposażenie dodatkowe:<br />
• płyty montażowe (stalowe lub izolacyjne),<br />
• zestawy zawiasów zewnętrznych,<br />
• szyny TS-15 lub NS-35,<br />
• zewnętrzne uchwyty montażowe,<br />
• płyty montażowe lub uchwyty dedykowane<br />
dla elementów PCB,<br />
• zestaw do zamykania pokrywy na kłódkę,<br />
• nakładki na śruby pokrywy do obsługi<br />
bez użycia narzędzi,<br />
• śruby pokrywy zapobiegające otwarciu<br />
przez osoby nieuprawnione,<br />
• ścianki działowe wewnętrzne.<br />
Rodzina TG<br />
Obudowy z rodziny TG dostępne są w rozmiarach<br />
od 84x82 mm do 302x232 mm<br />
w wersji z tworzywa ABS (TG ABS) lub<br />
z poliwęglanu (TG PC).<br />
Podstawa TG zawsze ma gładkie boki, a pokrywa<br />
wgłębienie na naklejkę lub klawiaturę<br />
membranową. Pokrywa TG (do wyboru<br />
nieprzeźroczysta lub przeźroczysta) przykręcana<br />
jest za pomocą metalowych, sprężynowych<br />
śrub „quick-lock”, a w komplecie<br />
dostarczane są tzw. „zawiesia” – dla jej podtrzymywania<br />
po otwarciu.<br />
Cechy TG ABS:<br />
Cechy TG PC:<br />
Przykładowe wyposażenie dodatkowe:<br />
• płyty montażowe (stalowe lub izolacyjne),<br />
• zestawy zawiasów wewnętrznych,<br />
• szyny TS-15 lub NS-35,<br />
• zewnętrzne uchwyty montażowe,<br />
• nakładki do plombowania śrub pokrywy.<br />
Obudowy TK PC / TG PC (poliwęglan):<br />
• Spełniają wymagania certyfikacji UL<br />
(Underwriters Laboratories) – szczególnie<br />
przydatne na rynkach USA, Kanada.<br />
• Ze względu na ponadprzeciętne parametry<br />
techniczne dedykowane są dla zastosowań<br />
w przemyśle i dlatego opatrzone<br />
specjalnym piktogramem „IQ” (jakość<br />
przemysłowa).<br />
Zarówno podstawy jak i pokrywy obudów<br />
TK i TG mogą być przystosowane wg potrzeb<br />
klienta już w fabryce np.: obróbka<br />
mechaniczna CNC, specjalne kolory, tampodruk,<br />
sitodruk, folie wykańczające, klawiatury,<br />
indywidualne punkty mocowań,<br />
powłoki ekranujące, montaż akcesoriów<br />
– szczegóły na zapytanie.<br />
Więcej informacji znajdziesz na<br />
www.spelsberg.pl<br />
Katalog pdf dostępny jest w zakładce<br />
„Serwis” → „Do pobrania”<br />
Robert Marzec<br />
40 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
www.spelsberg.pl<br />
Nowe obudowy przemysłowe i zewnętrzne GEOS<br />
Certyfikowane na zgodność z normami: IEC 61439, UL 50 UL, 50E, CSA 22.2 – jako puste<br />
obudowy odporne na korozję, udary mechaniczne oraz promieniowanie UV. Łącznie 10 wymiarów:<br />
od 300x300 do 400x500 mm (głębokość 180 lub 226 mm).<br />
IP66/IP67, IK09, 1000 V AC, 1500 V DC<br />
poliwęglan, jakość przemysłowa IQ, bezhalogenowe<br />
pokrywy przeźroczyste lub szare zamykane na plombowane śruby z tworzywa<br />
certyfikat UL US / Canada (Underwriter Laboratories)<br />
NEMA 4x (National Electrical Manufacturers Association) tzn. obudowa do zastosowań<br />
zewnętrznych zabezpieczona przed uszkodzeniami spowodowanymi oblodzeniem<br />
unikatowe rynny spustowe na bokach dla odprowadzania wilgoci na zewnątrz<br />
zatyczki kanałów śrub pokrywy zapobiegające wnikaniu zanieczyszczeń<br />
beznarzędziowy system zabudowy płyt montażowych lub szyn TH (akcesoria)<br />
zestaw do cyrkulacji powietrza zapobiegający kondensacji pary wodnej (akcesoria)<br />
Zapraszamy na naszą ekspozycję<br />
podczas ENERGETAB <strong>2018</strong><br />
– pawilon W, stoisko 27<br />
www.spelsberg.pl<br />
robert.marzec@spelsberg.pl<br />
+48 512 090 745
ROZDZIELNICE<br />
ELEKTRYCZNE<br />
Rozdzielnice gniazdowe AMAXX ®<br />
PROMOCJA<br />
Firma Mennekes jest znana przede wszystkim jako producent najwyższej jakości gniazd<br />
i wtyczek przemysłowych. Przez ponad 80 lat obecności na rynku wypracowała sobie pozycję<br />
światowego lidera w tej dziedzinie. Innym znakiem rozpoznawczym tego producenta są<br />
rozdzielnice gniazdowe znane od wielu lat na świecie pod marką AMAXX.<br />
AMAXX to bardzo szeroka grupa<br />
produktów oparta na obudowach<br />
o wielkości od jednego do pięciu<br />
charakterystycznych, skośnych segmentów.<br />
Każdy segment można wykorzystać<br />
na różne sposoby. Może<br />
on służyć do montażu gniazd trójfazowych<br />
od 16 A do 63 A, gniazd<br />
jednofazowych w standardzie obowiązującym<br />
w kraju lub gniazd<br />
do przesyłania danych (np. typu<br />
RJ-45). Można na nim zamontować<br />
także gniazdo z rozłącznikiem<br />
z blokadą mechaniczną uniemożliwiającą<br />
podanie napięcia bez włożenia<br />
wtyczki oraz uniemożliwiającą<br />
wyjęcie wtyczki będącej pod napięciem.<br />
Segment może być wyposażony<br />
w przezroczyste okienko rewizyjne,<br />
dające możliwość obserwacji<br />
zamontowanych wewnątrz urządzeń<br />
oraz, po otworzeniu, ich obsługi.<br />
Każdy segment można wyposażyć<br />
w wysuwane szyny nośne (rys. 2),<br />
Fot. 1.<br />
Rozdzielnica AMAXX z gniazdami siłowymi<br />
oraz gniazdami do przesyłania<br />
danych<br />
Fot. 2.<br />
Montaż rozdzielnicy nie może być<br />
łatwiejszy!<br />
1. Wysuwane wsporniki zwiększają<br />
przestrzeń pod szynami nośnymi,<br />
co ułatwia przeprowadzanie nawet<br />
grubych kabli zasilających.<br />
2. Zewnętrzne uchwyty umożliwiają<br />
szybki, wykonywany przez jedną<br />
osobę montaż.<br />
3. Zawiasy pokrywy czołowej ułatwiają<br />
proces podłączania.<br />
4. Rozdzielnica jest kompletnie<br />
okablowana i przetestowana pod<br />
względem jakości i bezpieczeństwa.<br />
Fot. 3.<br />
Test stopnia ochrony rozdzielnicy AMAXX.<br />
na których montowane są zabezpieczenia<br />
nadmiarowo-prądowe (MCB), różnicowo<br />
-prądowe (RCD), topikowe (Neozed) lub<br />
inna aparatura modułowa i zaciski. Wnętrze<br />
może być także wykorzystane do montażu<br />
urządzeń typu switch stosowane do wymiany<br />
danych w instalacjach przeznaczonych<br />
np. dla przemysłu 4.0. Z powyższego<br />
wynika, że zakres możliwych aplikacji jest<br />
praktycznie nieograniczony.<br />
Rozdzielnice gniazdowe AMAXX mogą<br />
być wykonywane w dwóch stopniach<br />
42 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
ROZDZIELNICE<br />
ELEKTRYCZNE<br />
ZERTIFIKAT<br />
für stückgeprüfte Qualität<br />
nach DIN EN 61439.<br />
Hiermit bestätigen wir, dass diese Steckdosenkombination<br />
einer Stückprüfung unterzogen wurde.<br />
<br />
passed a routine test.<br />
Der MENNEKES-Sicherheitstest berücksichtigt nicht nur die<br />
elektrischen Prüfanforderungen nach DIN EN 61439, sondern<br />
beinhaltet darüber hinaus auch eine allpolige Hochspannungsprüfung.<br />
The MENNEKES safety test not just include the requirements for<br />
electrical tests acc. to DIN EN 61439 but also a high voltage test<br />
for all poles.<br />
Dietmar Löcker<br />
Bereichsleiter Qualität / Division Manager Quality<br />
MENNEKES Elektrotechnik GmbH & Co. KG<br />
Industrial plugs and sockets<br />
Aloys-Mennekes-Straße 1<br />
D-57399 Kirchhundem / Germany<br />
Fot. 4.<br />
CERTIFICATE<br />
Nach neuer<br />
Norm DIN EN 61439!<br />
According to the<br />
new standard IEC 61439!<br />
Tel. +49 (0) 27 23 / 41-1<br />
Fax +49 (0) 27 23 / 41-214<br />
E-Mail info@MENNEKES.de<br />
Internet www.MENNEKES.de<br />
Certyfikat zgodności z normą<br />
EN 61439.<br />
243000DS10TE05.15V<br />
ochrony: IP 44 lub IP 67. Każde nowe<br />
rozwiązanie (z nowymi urządzeniami<br />
zamontowanymi na obudowie) jest testowane<br />
pod kątem szczelności na silne<br />
bryzgi wody (rys. 3.) oraz pył. Rozdzielnice<br />
AMAXX są także sprawdzane<br />
przez producenta pod kątem możliwości<br />
odprowadzania ciepła. Rezultatem tego<br />
jest określenie na tabliczce znamionowej<br />
rozdzielnicy współczynnika RDF.<br />
Rozdzielnice AMAXX sprawdzają się<br />
zarówno w instalacjach wewnątrz budynków,<br />
jak i na zewnątrz. Wysokiej<br />
jakości tworzywo, z którego są standardowo<br />
produkowane zapewnia doskonałe<br />
parametry mechaniczne, termiczne<br />
i elektryczne. W miejscach ze szczególnie<br />
agresywną atmosferą zaleca się<br />
stosowanie rozdzielnic wykonywanych<br />
z jeszcze bardziej wytrzymałego tworzywa<br />
o nazwie AMELAN®. Zapewnia ono<br />
odporność chemiczną na paliwa, oleje,<br />
smary, rozcieńczone kwasy i zasady oraz<br />
środki czyszczące i większość wodnych<br />
roztworów soli stosowanych np. w przemyśle<br />
spożywczym i rolnictwie. Dodatkowo<br />
zastosowanie niklowanych złącz<br />
stykowych podnosi ich wytrzymałość<br />
termiczną i zwiększa w ten sposób bezpieczeństwo.<br />
Firma Mennekes dostarcza swoje rozdzielnice<br />
w pełni gotowe do użytku. Są<br />
one kompletnie wyposażone i okablowane,<br />
z certyfikatem zgodności (rys. 4)<br />
z normą DIN EN 61439 (odpowiednik<br />
naszej normy PN-EN 61439). Pozostaje<br />
je tylko zamontować (rys. 2.).<br />
Producent posiada w swojej ofercie wiele<br />
standardowych rozwiązań. Jednak<br />
w przypadku specyficznych wymagań<br />
danej instalacji firma Mennekes chętnie<br />
podejmuje się produkcji dostosowanej<br />
do indywidualnych potrzeb. Wystarczy<br />
zwrócić się w tej sprawie do wyłącznego<br />
dystrybutora w naszym kraju, którym<br />
jest dobrze znana na rynku firma Hensel<br />
Polska z Poznania.<br />
•<br />
REKLAMA<br />
Wyłączny MENNEKES Electric dystrybutor Ltd. w Polsce:<br />
Hensel<br />
<br />
Polska Sp. z o.o.<br />
<br />
61-248 <br />
Poznań, ul. Dziadoszańska 10<br />
hpl@hensel.com.pl <br />
| www.hensel-electric.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
43
OSPRZĘT<br />
elektroinstalacyjny<br />
Nowości w ofercie Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.<br />
Jedna seria – różne kształty ramek DECO/DECO Soft<br />
Seria podtynkowa DECO jest perfekcyjnym dopełnieniem nowoczesnego wnętrza. Modna<br />
forma, wysoka jakość wykonania oraz bardzo szeroka oferta mechanizmów osprzętu<br />
elektroinstalacyjnego – oprócz gniazd i łączników obejmująca również elektroniczne regulatory<br />
oświetlenia i temperatury, czujniki ruchu i sterowniki roletowe, a nawet gniazda odkurzacza<br />
centralnego, to tylko niektóre z zalet serii.<br />
Jednym z najważniejszych atutów kolekcji<br />
jest szeroki wybór ramek, dzięki<br />
którym produkty zamontowane w pomieszczeniu<br />
stają się jego subtelną dekoracją.<br />
Ramki uniwersalne DECO<br />
są przeznaczone do montażu zarówno<br />
poziomego jak i pionowego. Dostępne<br />
w wersji od pojedynczej do pięciokrotnej,<br />
w wielu wariantach kolorystycznych<br />
z tworzywa, betonu (nowość!),<br />
drewna naturalnego, z efektem drewna<br />
czy efektem szkła oraz już wkrótce<br />
dostępne w sprzedaży ramki ze szkła<br />
(w kolorze białym lub czarnym), dają<br />
nieograniczone możliwości w tworzeniu<br />
indywidualnych kombinacji kolorystycznych<br />
mechanizmu z ramką.<br />
W przypadku ramek wykonanych z tworzywa<br />
użytkownicy mają możliwość wyboru<br />
nie tylko koloru, ale również kształtu<br />
ramek (fot. 1). Ramki DECO Soft<br />
w wersji od pojedynczej do pięciokrotnej<br />
zapewniają idealne przyleganie osprzętu<br />
do ścian i są alternatywną wersją dotychczasowego<br />
wyglądu ramek uniwersalnych<br />
z tworzywa DECO. Dostępne<br />
w pełnej kolorystyce ramek uniwersalnych<br />
z tworzywa, ramki DECO Soft<br />
poszerzają możliwości wyboru osprzętu<br />
podtynkowego do wnętrz w modnym,<br />
nowoczesnym stylu.<br />
Fot. 1.<br />
Porównanie kształtu ramki: (od lewej) DECO i DECO Soft.<br />
Gniazdo podwójne do ramki DECO<br />
SOFT<br />
Ramki DECO Soft są kompatybilne z mechanizmami<br />
serii DECO. Dla większego komfortu<br />
korzystania z osprzętu w pomieszczeniach<br />
nowością w ofercie są gniazda podwójne,<br />
do wyboru z uziemieniem lub bez, dedykowane<br />
dla ramek DECO Soft (fot. 2), dostępne<br />
w pełnej kolorystyce ramek DECO Soft.<br />
Beton – surowe piękno<br />
W ostatnim czasie można zaobserwować<br />
rosnącą popularność betonu, którego<br />
walory dekoracyjne doceniają i chętnie<br />
wykorzystują w swoich aranżacjach architekci<br />
wnętrz. Śledząc trendy i modne<br />
rozwiązania firma Karlik Elektrotechnik<br />
z Nekli poszerza serię DECO<br />
Fot. 2.<br />
Nowość! Mechanizm gniazda podwójnego<br />
do ramki DECO Soft<br />
z uziemieniem 2 x (2P + Z) w kolorze<br />
białym (DGPRSO-2z) + ramka<br />
uniwersalna DECO Soft pojedyncza<br />
w kolorze białym (DRSO-1).<br />
o ramki uniwersalne z betonu, kompatybilne<br />
z mechanizmami osprzętu elektroinstalacyjnego<br />
tej serii. Nowe ramki<br />
z betonu są dostępne w 3 kolorach: jasno-<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 3.<br />
Nowość! Ramka uniwersalna<br />
z betonu pojedyncza w kolorze:<br />
jasnoszary front – biały spód<br />
(27-0-DRB-1) + mechanizm łącznika<br />
jednobiegunowego w kolorze<br />
białym (DWP-1) serii DECO.<br />
Fot. 4.<br />
Nowość! Ramka uniwersalna<br />
z betonu pojedyncza w kolorze:<br />
ciemnoszary front – biały spód<br />
(28-0-DRB-1) + mechanizm łącznika<br />
jednobiegunowego w kolorze<br />
białym (DWP-1) serii DECO.<br />
Fot. 5.<br />
Nowość! Ramka uniwersalna<br />
z betonu pojedyncza w kolorze:<br />
antracytowy front – biały spód<br />
(11-0-DRB-1) + mechanizm łącznika<br />
jednobiegunowego w kolorze<br />
białym (DWP-1) serii DECO.<br />
44 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OSPRZĘT<br />
elektroinstalacyjny<br />
szary, ciemnoszary i antracytowy, a każdy z nich występuje<br />
w 2 wersjach kolorystycznych spodu do wyboru: białym<br />
lub czarnym (fot. 3-5).<br />
Nowości kolorystyczne<br />
serii natynkowych<br />
Seria Junior IP54 jest popularną serią natynkową, którą<br />
uzupełniają gniazda i łączniki w podwójnej kolorystyce<br />
popielato-grafitowej. Stopień ochrony IP54 dla nowości<br />
kolorystycznych jest taki sam, jak dotychczas dla analogicznych<br />
produktów tej serii. Na zdjęciach poniżej przykłady<br />
osprzętu popielato-grafitowego serii Junior (fot. 6).<br />
Alternatywą dla osprzętu natynkowego serii Senior w kolorze<br />
białym są czarne gniazda i łączniki natynkowe tej<br />
serii (fot.7), o tym samym stopniu ochrony IP44:<br />
REKLAMA<br />
a. b.<br />
Fot. 6.<br />
a. Nowość! Łącznik jednobiegunowy w kolorach:<br />
popielaty/grafitowy (30WHE-1).<br />
b. Nowość! Gniazdo pojedyncze z uziemieniem 2P+Z<br />
(klapka grafitowa; bez przesłon) w kolorach: popielaty/grafitowy<br />
(30GHE-1).<br />
a. b.<br />
Fot. 7.<br />
a. Nowość! Łącznik jednobiegunowy w kolorze czarnym<br />
(12WHS-1).<br />
b. Nowość! Gniazdo pojedyncze z uziemieniem 2P+Z<br />
(klapka dymna) w kolorze czarnym (12GHS-1d).<br />
Jesteśmy do Państwa dyspozycji<br />
Zapraszamy do odwiedzenia naszej strony internetowej<br />
www.karlik.pl w celu uzyskania szczegółowych informacji<br />
dotyczących kolorystyki, danych technicznych i cen wszystkich<br />
produktów oraz do zapoznania się z pełną ofertą firmy<br />
Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.<br />
•<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
45
OSPRZĘT<br />
elektroinstalacyjny<br />
MOWION – LOGIczne rozwiązania,<br />
DOMOwe inspiracje<br />
MOWION by KANLUX to propozycja osprzętu dla wszystkich, którym zależy na tym, by technologia<br />
i design nawzajem się wspierały. Szczególną uwagę chcemy zwrócić na dwie seria ramkowe LOGI<br />
i DOMO. Każda z nich ma swoje zalety – od Was zależy, którą wybierzecie.<br />
PROMOCJA<br />
LOGI to pierwsza z dwóch serii ramkowych.<br />
Oferuje kompletne rozwiązania<br />
dla domu, biura jak i obiektów<br />
HoReCa. LOGI to odpowiedź na potrzeby<br />
inwestycyjne, która ucieszy każdego<br />
fachowca. Gdy szukasz osprzętu<br />
na nowy obiekt, liczą się konkrety. Czy<br />
montaż jest łatwy? Czy szybko znajdziesz<br />
części w hurtowni, a w razie potrzeby<br />
dokupisz ich więcej na bieżąco?<br />
Czy podczas pracy czujesz się bezpiecznie?<br />
Na każde z tych pytań odpowiemy:<br />
TAK. LOGI potrafi to wszystko,<br />
a nawet dużo więcej. To zaufany partner<br />
w codziennej pracy i w biznesie.<br />
Specjalnością LOGI jest duża skala<br />
działania w ograniczonym budżecie,<br />
a największa zaleta to wszechstronność.<br />
LOGI świetnie nadaje się na pierwszy,<br />
czy domyślnie montowany osprzęt<br />
i sprawdza się w najróżniejszych warunkach<br />
i sytuacjach. Dla instalatora prosta<br />
konstrukcja to tylko część sukcesu. Wiemy,<br />
że liczy się także szybkość montażu<br />
oraz niezawodność wykonanej instalacji<br />
na każdym etapie pracy. To fundament<br />
jakości, na którym opierasz swoją pracę,<br />
miesięczne wyniki i pewność, że raz dobrze<br />
zrobiona instalacja będzie stabilnie<br />
pracować przez wiele lat – z LOGI to<br />
proste. Ponadto produkty serii LOGI<br />
dostępne są w 4 barwach: białej, grafitowej,<br />
kremowej i srebrnej. Seria LOGI<br />
to system wieloramkowy, w pionie oferuje<br />
montaż produktów do 4-krotnej<br />
ramki, a w poziomie do 5-krotnej.<br />
DOMO to również seria ramkowa. Jej<br />
głównym atutem jest wykorzystanie<br />
w mechanizmach unikatowego stopu<br />
fosforobrązu. To aż 94% miedzi,<br />
a więc duża sprawność elektryczna<br />
a zmniejszenie wydzielanego ciepła<br />
i oporu. Nie trzeba tłumaczyć, jak<br />
bardzo zmniejsza to ryzyko pożarów,<br />
Fot. 1.<br />
Seria LOGI.<br />
Chcesz sprawdzić jak montuje się produkty MOWION? Odwiedź nas na targach<br />
ENRGETAB <strong>2018</strong> w Bielsku Białej. Znajdziesz nas w pawilonie F. Weź udział w Mistrzostwach<br />
Elektroinstalatorów, które odbędą się na naszym stoisku 11 i 12 września.<br />
Bądź najszybszy i zgarnij nagrody!<br />
46 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OSPRZĘT<br />
elektroinstalacyjny<br />
Fot. 5.<br />
Łącznik DOMO.<br />
Fot. 2. Gniazda zasilające DOMO.<br />
Fot. 3. DOMO.<br />
Fot. 4. DOMO - gniazda z wymienioną ramką dekoracyjną.<br />
spięć, czy innych awarii. Instalacja zrobiona<br />
z DOMO to montaż bez obaw, że będziesz<br />
musiał do niej wracać. Osłona styków i elementów<br />
przewodzących przed bezpośrednim<br />
dotknięciem (IP2X), to dodatkowy atut<br />
DOMO pokazujący jak bardzo zależy nam<br />
Twoim bezpieczeństwie i komforcie pracy.<br />
Łatwy montaż, który jednocześnie jest trwały,<br />
to ideał dobrego projektowania mechanizmów.<br />
Nasze kontakty i gniazda właśnie<br />
takie są. Szybkozłączki to pewność montażu<br />
i dbałość o Twój czas – działają niezawodnie,<br />
a przewagę wzmocnionych łapek i śrub pokochasz<br />
od pierwszego montażu. Zewnętrzne<br />
elementy DOMO są wykonane ze specjalnie<br />
dobranego poliwęglanu od niemieckiego producenta<br />
Covestro. Ten wyjątkowy materiał<br />
zachowuje kolor nawet po latach ekspozycji<br />
na promienie słońca. Jest odporny na codzienne<br />
zarysowania oraz daje zauważalnie<br />
aksamitny i szlachetniejszy połysk niż ABS.<br />
Oferujemy Wam sześć różnych kolorów<br />
od białego poprzez pastele i metaliczne aż<br />
po elegancki i ponadczasowy grafit. Ponadto<br />
Twoi klienci mogą je zestawiać z trzynastoma<br />
dodatkowymi kolorami wewnętrznych ramek<br />
dekoracyjnych. DOMO to wolność, wolność<br />
łączenia kolorów w magiczny sposób, tak, jak<br />
chcą i lubią Twoi klienci.<br />
Dla tych, którzy lubią dobrą robotę,<br />
MOWION jest przyjemnym zaskoczeniem.<br />
Łatwo się z nim pracuje, nietrudno przekonać<br />
do niego klientów, nie sprawia niespodzianek<br />
po montażu, i zawsze wiesz, że jego projektanci<br />
pomyśleli o tym, byś chętnie do nich wracał.<br />
MOWION to marka firmy KANLUX, masz<br />
więc pewność, że rozwiązania te będą bez<br />
problemy dostępne od ręki. To jest właśnie dobry<br />
design zapisany w parametrach urządzenia<br />
i nasz szacunek do Twojej pracy.<br />
•<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
47
OZNAKOWANIE<br />
instalacji<br />
Przenośne drukarki etykiet<br />
Dzięki drukarkom etykiet można łatwo oznaczać kable i przewody sygnałowe, teletechniczne<br />
i elektryczne. Ponadto jest możliwe oznaczanie innych elementów i urządzeń takich jak<br />
gniazda elektryczne, przełączniki, aparaty elektryczne, trasy kablowe itp.<br />
48 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OZNAKOWANIE<br />
instalacji<br />
Etykiety jakie powstają dzięki drukarkom<br />
mobilnym pozwalają na oznaczanie kabli,<br />
przewodów (elektrycznych, hydraulicznych,<br />
pneumatycznych, teletechnicznych<br />
itp.), aparatów, urządzeń, tras kablowych,<br />
przewodów itp. W szczególności mogą być<br />
oznaczane pojedyncze przewody, osłony<br />
kablowe, listwy zaciskowe, aparatura sterownicza,<br />
a także przyciski i sygnalizatory.<br />
Powstałe etykiety są trwałe dzięki odporności<br />
na działanie paliw, kwasów, rozpuszczalników,<br />
olejów oraz substancji jakich używa<br />
się do czyszczenia urządzeń elektrycznych<br />
i aparatów.<br />
Cechy ogólne<br />
Dzięki oferowanym na rynku przenośnym<br />
drukarkom można drukować funkcjonalne<br />
i trwałe etykiety, których szerokość jest<br />
dobierana w zależności od potrzeb konkretnej<br />
aplikacji. Na przykład chcąc umieścić<br />
na etykiecie więcej informacji należy zastosować<br />
etykiety o szerokości 25,4 mm.<br />
Z kolei drukując etykiety na materiałach<br />
wyciętych zyskuje się ujednolicony i profesjonalny<br />
wygląd. Jeżeli konieczne jest<br />
dostosowanie długości etykiety do konkretnych<br />
potrzeb, to warto używać materiałów<br />
ciągłych.<br />
Wiele modeli drukarek dzięki komórkom<br />
pamięci przechowuje indywidualnie stworzone<br />
obrazy i projekty etykiet. Skorzystać<br />
można z nich praktycznie w dowolnym<br />
momencie. Etykiety w określonym rozmiarze<br />
są przycinane za pomocą mechanizmu<br />
tnącego.<br />
W nowoczesnych drukarkach stawia się<br />
na łatwy dostęp do urządzenia i prostą obsługę.<br />
Przygotowaną etykietę można podejrzeć<br />
na wyświetlaczu oraz ewentualnie<br />
przeprowadzić edycję informacji. Wyświetlacze<br />
najczęściej wykonuje się w technologii<br />
LCD, a pracę w miejscach zaciemnionych<br />
zapewni podświetlenie.<br />
Podczas pracy z drukarką w miejscach<br />
o ograniczonej przestrzeni sprawdzi się kompaktowa,<br />
lekka obudowa. Ponadto przyda się<br />
pasek na ramię lub na szyję, gumowy uchwyt<br />
oraz walizka zapewniająca bezpieczeństwo<br />
przy transporcie urządzenia.<br />
Możliwości typowej drukarki obejmują drukowanie<br />
kilku linii tekstu oraz najczęściej<br />
używanych symboli elektrycznych i audio/<br />
wideo. Ważna jest przy tym możliwość zmiany<br />
stylu druku, formy obramowania i rozmiaru<br />
czcionki, a niektóre urządzenia umożliwiają<br />
drukowanie kodów kreskowych.<br />
W niektórych urządzeniach zastosowanie<br />
znalazł przycisk pozwalający na wykonanie<br />
etykiety w najbardziej powszechnych<br />
zastosowaniach. Wiele drukarek współpracuje<br />
z komputerem bezprzewodowo. Można<br />
również drukować sekwencyjnie.<br />
Specjalne technologie umożliwiają automatyczne<br />
konfigurowanie formatu etykiety bez<br />
konieczności wcześniejszego przeprowadzania<br />
kalibracji. Ponadto przyda się funkcja<br />
dopasowywania odpowiednich taśm, co<br />
gwarantuje optymalną trwałość wydruków.<br />
Podczas pracy z drukarką do wyboru są różne<br />
kasety drukujące. Komfort użytkowania<br />
zapewnia również konstrukcja umożliwiająca<br />
szybką zmianę kasety z etykietami. Są<br />
one łatwe w użyciu, w transporcie i w przechowywaniu.<br />
W efekcie wymiana materiałów<br />
eksploatacyjnych sprowadza się jedynie<br />
do włożenia odpowiedniej kasety.<br />
Fot. 1.<br />
Prawidłowo oznaczone elementy<br />
instalacji ułatwiają jej konfigurację,<br />
serwisowanie i modernizację.<br />
W zależności od potrzeb<br />
Oferowane na rynku przenośne drukarki etykiet<br />
dobiera się w zależności od konkretnej<br />
aplikacji i wydajności. Stąd też specjalną drukarkę<br />
można dobrać pod kątem oznaczania<br />
przewodów kabli oraz płaskich powierzchni.<br />
Ważna jest przy tym funkcja automatycznego<br />
formatowania etykiet owijanych do przewodów,<br />
a także etykiet listew zaciskowych, paneli<br />
krosowniczych, etykiet z flagami do oznaczania<br />
kabli oraz zastosowania ogólnego.<br />
Inne wersje drukarek pozwalają na drukowanie<br />
symboli laboratoryjnych z automatycznym<br />
dobieraniem rozmiaru fiolki lub<br />
probówki.<br />
Specjalne drukarki można dobrać pod kątem<br />
zróżnicowanych zastosowań. Chodzi np.<br />
o drukowanie etykiet na przewody, na koszulkach<br />
termokurczliwych, etykiet do znakowania<br />
paneli, na listwach zaciskowych,<br />
na panelach typu patch panel oraz ogólnych<br />
etykiet identyfikacyjnych.<br />
Niektóre wersje drukarek mają ekrany dotykowe.<br />
Stąd też tworzenie, edycja czy<br />
formatowanie etykiet odbywa się poprzez<br />
duży ekran obsługiwany palcem. Oprócz<br />
tego drukarkę można podłączyć do komputera<br />
PC i modyfikować czcionki lub grafiki.<br />
Warto zwrócić uwagę na szybkie wpisywanie<br />
tekstu na klawiaturze, która jest bardzo<br />
podobna do klawiatury komputerowej. Ponadto<br />
drukarka ma automatyczną obcinarkę.<br />
Jest możliwe ręczne modyfikowanie<br />
etykiet oraz drukowanie kodów kreskowych<br />
i grafik. Długość drukowanej etykiety może<br />
być ustawiana samodzielnie. Indywidualne<br />
ustawienia i dane mogą być zachowane dla<br />
kilku użytkowników.<br />
Trwałe etykiety<br />
Dla zapewnienia trwałości oznaczenia ważna<br />
jest odpowiednia etykieta. Warto więc<br />
postawić na wytrzymałe, przemysłowe etykiety<br />
odporne na blaknięcie, złuszczanie<br />
i ścieranie również pod wpływem działania<br />
światła, ciepła czy środków czyszczących.<br />
W nowoczesnych taśmach eksploatacyjnych<br />
wykorzystuje się specjalistyczne kleje<br />
o wysokiej wytrzymałości, co zapewnia dobre<br />
przyklejanie bez względu na rodzaj powierzchni.<br />
Ważna jest przy tym odporność<br />
na zarysowania i rozdarcia oraz możliwość<br />
stosowania zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz<br />
pomieszczeń.<br />
Powstałe oznaczenia nie przesuwają się<br />
na przewodzie. Specjalne etykiety oferuje<br />
się pod kątem przyklejania na powierzchnie<br />
zakrzywione i okrągłe. Stąd też etykiety<br />
tego typu bardzo często wykorzystywane są<br />
przy flagowaniu kabli.<br />
Niektóre drukarki pozwalają na drukowanie<br />
na rurkach termokurczliwych, które nakła-<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
49
OZNAKOWANIE<br />
instalacji<br />
Fot. 2.<br />
Budowa drukarki i układ klawiatury<br />
są tak zaprojektowane, by<br />
maksymalnie usprawnić tworzenie<br />
i wydruk etykiet.<br />
Fot. 3.<br />
Wytrzymałe walizki chronią drukarki i podczas transportu i ułatwiają ich przewożenie<br />
w miejsce pracy.<br />
da się na przewód, a następnie podgrzewa<br />
do obkurczenia. Rurki termokurczliwe wykonywane<br />
są z samogasnących poliolefin.<br />
Materiał ten cechuje się wytrzymałością<br />
na działanie czynników mechanicznych<br />
i substancji chemicznych. Dla umożliwienia<br />
drukowania rurki są odpowiednio spłaszczone<br />
i nawinięte na rolkach. Ponadto rurki<br />
cechują się elastycznością, są izolatorami<br />
elektrycznymi, a ich budowa bazuje na cienkich<br />
ściankach.<br />
Jak wybrać drukarkę?<br />
Na etapie wyboru odpowiedniej drukarki<br />
trzeba wziąć pod uwagę przynajmniej kilka<br />
cech i parametrów. Ważny jest więc typ klawiatury<br />
(np. ABCD z oddzielnym zestawem<br />
klawiszy numerycznych). Ponadto istotną<br />
rolę odgrywa nóż obcinający (np. ręczny,<br />
ręczny z funkcją pauzy), zasilanie (np. 6x<br />
baterie alkaliczne lub zasilacz) oraz wyświetlacz<br />
LCD (np. podświetlany, 16 znaków<br />
x 2 wiersze w układzie graficznym).<br />
Przydatnym rozwiązaniem jest funkcja obsługi<br />
różnych rozmiarów taśmy (np. 6, 9, 12,<br />
18, 24 mm). Dobiera się maksymalną wyso-<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Jakie nowatorskie rozwiązania, poprawiające komfort pracy,<br />
znajdziemy w nowoczesnych przenośnych drukarkach etykiet<br />
do kabli i innych urządzeń elektrycznych?<br />
Joanna Kozłowska<br />
Marketing Specialist<br />
Brother Polska<br />
W przypadku drukarek etykiet<br />
klasy przemysłowej Brother<br />
stawia głównie na rozwiązania<br />
usprawniające i ułatwiające pracę<br />
w terenie. Przykładowo model<br />
PT-E550WVP oprócz standardowego<br />
podłączenia do komputera<br />
za pomocą kabla USB, może<br />
łączyć się drogą bezprzewodową<br />
ze smartfonami bądź tabletami,<br />
dzięki obsłudze aplikacji Brother<br />
iPrint & Label oraz Mobile Cable<br />
Label Tool. W ten sposób z dowolnego<br />
miejsca uzyskuje się dostęp<br />
do szablonów etykiet, które<br />
automatycznie pobierają się na smartfon lub tablet. Katalog<br />
szablonów zawiera etykiety umożliwiające identyfikację kabli<br />
telekomunikacyjnych, przesyłu danych i elektrycznych. Za<br />
pośrednictwem urządzeń mobilnych pracownicy mogą również<br />
edytować wcześniej przygotowane etykiety, dodając do<br />
nich tekst, ramki oraz opcjonalne symbole, informację graficzną<br />
czy kody kreskowe. Dzięki temu możliwe jest dowolne<br />
tworzenie etykiet w zależności od potrzeby. Z kolei aplikacja<br />
Mobile Transfer Express pozwala na wysyłanie plików<br />
z poczty e-mail lub serwisu Dropbox do pamięci drukarki. Niezbędne<br />
do pracy aplikacje można bezpłatnie pobrać z witryn<br />
App Store lub Google Play. Takie rozwiązania znacznie<br />
usprawniają pracę instalatorów, elektryków oraz monterów<br />
sieci teleinformatycznych, a także pozwalają na szybsze<br />
i dużo łatwiejsze korzystanie z urządzenia z dala od biura.<br />
50 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OZNAKOWANIE<br />
instalacji<br />
kość druku (np. 18mm), szybkość wydruku<br />
(np. 10 mm/sekundę), rodzaj czcionki, style<br />
pisma (np. normalny/pogrubiony/podkreślony/italic/italic<br />
pogrubiony/italic podkreślony).<br />
Ważna jest liczba klatek (np. 15),<br />
dopasowanie poziome (np. do lewej, do prawej,<br />
wyśrodkuj, wyjustuj), a także druk lustrzany,<br />
druk poziomy, wielkość znaków<br />
w pkt (np. 6, 9,12, 18, 24, 36, 48, auto),<br />
drukowanie wielowierszowe (np. od 1 do 7<br />
wierszy) oraz liczba: bloków (np. maks. 50),<br />
znaków (np. 373), symboli (np. 164).<br />
Wybierając drukarkę uwzględnia się również<br />
ustawienie długości etykiety (np. 6-999 mm)<br />
oraz drukowanie kodów kreskowych (np.<br />
CODE39, CODE 128, EAN8, EAN 13, EAN<br />
128, UPC-A, UPC-E, I-2/5 (ITF), CODA-<br />
BAR). Warto mieć na uwadze maksymalną<br />
ilość znaków na etykiecie (np. 500 znaków<br />
średnio), pamięć tekstową/drukowanie kopii<br />
(np. maks. 2000 znaków), numerowanie sekwencyjne<br />
(np. 1-99), ustawienie marginesu<br />
taśmy (np. 2-99 mm) oraz zmianę języka<br />
wyświetlacza. W drukarkach można zmieniać<br />
jednostki (cm/cal) oraz mogą być one<br />
wyposażone w funkcję transferu z komputera<br />
PC (np. 10 szablonów i obrazów własnych<br />
użytkownika, 1xbaza danych).<br />
Oprogramowanie<br />
Proste programy pozwalają zmieniać sposób<br />
tworzenia i drukowania etykiet oraz<br />
oznaczeń zapewniając przy tym zestaw potrzebnych<br />
i prostych narzędzi. Ponadto specjalne<br />
oprogramowanie można wybrać pod<br />
kątem oznaczeń stosowanych w przemyśle.<br />
Przydatnym rozwiązaniem jest oprogramowanie<br />
umożliwiające tworzenie, edytowanie<br />
i drukowanie etykiet za pomocą<br />
smartfonu z systemem Android. Mając zainstalowany<br />
program na smartfonie można<br />
projektować etykiety, edytować istniejące<br />
etykiety oraz tworzyć i edytować szablony.<br />
Przesył danych do drukarki odbywa się poprzez<br />
technologię Bluetooth.<br />
Jest możliwe importowanie plików z programu<br />
Microsoft Excel, zapisywanie plików<br />
etykiet na urządzeniu mobilnym oraz<br />
używanie kodów kreskowych, symboli<br />
i piktogramów. Typowa aplikacja umożliwia<br />
drukowanie oznaczeń: ogólnych<br />
i kodów kreskowych, listew zaciskowych,<br />
listew BIX, paneli krosowych, listew 110<br />
i 66, przewodów/kabli, etykiet z flagami.<br />
Podsumowanie<br />
Od właściwie oznakowanych przewodów<br />
i kabli zależy bezpieczeństwo użytkowania<br />
oraz szybkość i skuteczność serwisowania<br />
instalacji elektrycznych. Zyskuje się bowiem<br />
błyskawiczne lokalizowanie połączeń<br />
przewodów i kabli. Na etapie wyboru odpowiedniej<br />
drukarki należy pamiętać o odpowiednich<br />
materiałach eksploatacyjnych.<br />
Jeżeli aplikacja tego wymaga warto postawić<br />
na drukarkę z zamkniętą wytrzymałą obudową<br />
najlepiej z gumowymi odbojnikami<br />
na narożnikach. Obudowy są ergonomiczne,<br />
dobrze wyważone a karbowany uchwyt<br />
ułatwia przenoszenie. Tym sposobem zyska<br />
się optymalną ochronę w przypadku upadku<br />
oraz podczas użytkowania w warunkach powodujących<br />
szybsze zużycie.<br />
Damian Żabicki<br />
REKLAMA<br />
SIBA Polska Sp. z o.o.<br />
ul. Grzybowa 5G, 05-092 Łomianki, Dąbrowa Leśna<br />
tel.: 22 832 14 77, fax: 22 833 91 18<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
51
OZNAKOWANIE<br />
Instalacji<br />
Letatwin LM-550A/PC CE<br />
– nowa drukarka do oznaczników<br />
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom rynku i klientów, Ergom wprowadza do swojej<br />
oferty nową profesjonalną termotransferową drukarkę do oznaczników Letatwin<br />
LM-550A. Następca bardzo dobrze ocenianej i chętnie wykorzystywanej w przemyśle<br />
drukarki LM-390A, wyróżnia się podwyższonymi parametrami użytkowymi oraz jeszcze<br />
lepszą ekonomicznością i efektywnością drukowania oznaczników.<br />
PROMOCJA<br />
Przed przystąpieniem do pracy<br />
Drukarka do oznaczników Letatwin<br />
LM-550A, tak jak i poprzednik<br />
Letatwin LM-390A, dostarczana jest<br />
w zestawie z trwałą i estetyczną plastikową<br />
walizką do przechowywania.<br />
W zestawie znajdują się: zasilacz<br />
sieciowy, kaseta wkładu taśmy barwiącej<br />
wraz z długą, czarną taśmą<br />
barwiącą, adapter do prowadzenia<br />
profili oraz oprogramowanie PC<br />
wraz z kompletem trzech instrukcji<br />
obsługi. Ponadto w walizce znajdzie<br />
się miejsce na dodatkową kasetę z taśmą<br />
barwiącą oraz na trzy taśmy samoprzylepne.<br />
Dołączone instrukcje<br />
obsługi pozwolą zapoznać się z możliwościami<br />
drukarki i oprogramowania<br />
PC, a instrukcja „Szybki start”<br />
umożliwia szybkie poznanie podstawowych<br />
funkcji i natychmiastowe<br />
podjęcie pracy.<br />
Przygotowanie<br />
projektu oznaczników<br />
Wiedząc jakich oznaczników potrzebujemy,<br />
możemy przystąpić<br />
do pracy z drukarką. Projekt wprowadzany<br />
może być metodą klasyczną,<br />
za pomocą zintegrowanej klawiatury<br />
wykonanej z wygodnych<br />
w użyciu, trwałych, gumowych klawiszy.<br />
W odróżnieniu od poprzedniej<br />
wersji, model LM 550A posiada<br />
oprogramowanie w języku polskim,<br />
co ułatwia pracę z urządzeniem<br />
oraz, tak jak w poprzedniku, możliwość<br />
wprowadzania szeregu znaków<br />
i symboli wykorzystywanych<br />
powszechnie w elektrotechnice.<br />
Niedostępna w żadnym innym<br />
Fot. 1.<br />
urządzeniu na rynku funkcja wyświetlania<br />
wizualizacji wprowadzonego projektu<br />
na jasnym i czytelnym wyświetlaczu LCD<br />
umożliwia sprawdzenie poprawności<br />
wprowadzonych danych. Ponadto wpisując<br />
projekt do drukarki, na jednym ekranie<br />
widoczny będzie ciąg oznaczników w kolejności<br />
wprowadzania. Przyczyni się to<br />
Fot. 2.<br />
Letatwin LM-550A i poprzednik Letatwin LM-390A<br />
Letatwin LM-550A z walizką<br />
do wyeliminowania niepotrzebnych błędów,<br />
marnowania profili na wydruki testowe<br />
i uniknięcie mozolnego przewijania<br />
wprowadzonych danych, aby sprawdzić<br />
czy nie popełniliśmy błędu.<br />
Drugą, bardzo wygodną metodą wprowadzenia<br />
danych do wydruku, jest skorzystanie<br />
z załączonego do drukarki intuicyjnego<br />
52 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OZNAKOWANIE<br />
Instalacji<br />
REKLAMA<br />
Fot. 3.<br />
Wygląd programu Letatwin PC Editor<br />
i prostego w obsłudze oprogramowania<br />
edycyjnego w języku polskim, zainstalowanego<br />
na dowolnym komputerze lub<br />
laptopie z systemem Windows. Do programu<br />
możemy wprowadzać projekty o dowolnej<br />
wielkości lub importować gotowe<br />
pliki z oznacznikami opracowane przy pomocy<br />
MS Excel. Stworzony projekt możemy<br />
wydrukować bezpośrednio po podłączeniu<br />
drukarki LM-550A do komputera,<br />
bądź zapisać w pamięci USB, co umożliwi<br />
wykorzystanie drukarki w trzeci na możliwych<br />
sposobów.<br />
Zapisane w pamięci USB, gotowe projekty<br />
wydrukować możemy w dowolnej<br />
chwili, po podłączeniu nośnika do portu<br />
w drukarce. Ponadto, nawet gdy wprowadzimy<br />
projekt do drukarki za pomocą<br />
wbudowanej klawiatury, możemy zapisać<br />
go w pojemnej pamięci wewnętrznej drukarki<br />
(do 250 tysięcy znaków) bądź w pamięci<br />
USB.<br />
Przygotowanie materiałów do<br />
zadruku<br />
Mając przygotowany projekt oznaczników<br />
możemy przystąpić do drukowania.<br />
Wiąże się to z potrzebą zastosowania<br />
odpowiednich materiałów. Oferowane<br />
materiały do zadruku (profile płaskie<br />
i okrągłe) produkowane przez Ergom,<br />
wykonane są z polskiego certyfikowanego<br />
surowca. Ergom jako producent może<br />
wykonać profile w dowolnej kolorystyce<br />
i rozmiarze (standardowe wykonanie<br />
profili okrągłych obejmuje średnice<br />
Specyfikacja urządzenia<br />
Wymiary<br />
275 (długość) x 300 (grubość)<br />
x 91 (wysokość) mm<br />
Waga<br />
2,3Kg<br />
Metoda drukowania<br />
Druk termotransferowy (300 dpi)<br />
Wyświetlacz<br />
matryca LCD: 64 X 160 pikseli, podświetlony<br />
Szybkość drukowania<br />
40.0mm/s (Standard)<br />
20.0mm/s (tryb niskiej temperatury)<br />
Maksymalna długość drukowania<br />
Rurka: 100 m, Taśma: 7 m<br />
Maks. liczba znaków do wprowadzenia<br />
5,000 znaków na plik<br />
Wysokość czcionki<br />
1.3, 2, 3, 4, 6 mm<br />
Zakres średnic profili<br />
od 1,5 do 6,5 (profil PCV, profil termokurczliwy)<br />
Stosowane szerokości taśm<br />
5, 9, 12mm<br />
Metoda cięcia rurek<br />
Nacinanie automatyczne, odcinanie ręczne<br />
Pamięć wewnętrzna<br />
250.000 znaków (maks. 50 plików)<br />
Pamięć zewnętrzna<br />
Pamięć USB<br />
Interfejs USB 2.0<br />
Zasilanie<br />
DC 12 V, 3.0 A<br />
Zużycie energii elektrycznej<br />
30 W (maks.)<br />
Temperatura użytkowania<br />
10 0 C - 35 0 C<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
53
OZNAKOWANIE<br />
Instalacji<br />
Fot. 4.<br />
Profil DPO produkowany przez Ergom oraz taśma samoprzylepna biała<br />
Fot. 5.<br />
Oznaczniki wykonane na profilu DPO oraz na taśmie samoprzylepnej<br />
Fot. 6.<br />
Taśmy barwiące do drukarki termotransferowej<br />
LM-550A<br />
od 2.0 do 8.0 mm, natomiast profili płaskich<br />
od 2.5 do 6.5 mm szerokości w kolorach<br />
białym i żółtym). Dodatkowo możliwe<br />
jest drukowanie na takich materiałach<br />
jak taśmy samoprzylepne dostępne w różnych<br />
kolorach (białe, żółte i bezbarwne)<br />
i szerokościach (5, 9 i 12 mm) oraz<br />
na koszulkach termokurczliwych (białych<br />
i żółtych o średnicach od 4,2 do 6,5 mm).<br />
Dla drukarki LM 550A koszt wykonania<br />
oznacznika uległ obniżeniu dzięki zastosowaniu<br />
kasety z wymiennymi rolkami<br />
z taśmą barwiącą. Ich bardzo duże długości<br />
(110 m dla taśm czarnych i 70 m dla<br />
białych) oraz możliwość samodzielnej<br />
wymiany, skraca czas przestojów między<br />
pracą, przez co nasze profesjonalne urządzenie<br />
do oznaczania przewodów i kabli<br />
może efektywniej pracować. Drukarka<br />
LM 550A ma możliwość wykonywania<br />
nadruków na profilach termokurczliwych<br />
oraz materiałach eksploatacyjnych innych<br />
firm przeznaczonych do wykonywania nadruków<br />
metodą termotransferową.<br />
Drukowanie gotowych oznaczników<br />
Po przygotowaniu materiałów do zadruku<br />
możemy przystąpić do drukowania<br />
oznaczników. Duża szybkość (dochodząca<br />
do 40 mm/s) oraz wysoka rozdzielczość<br />
wydruku (300 dpi) pozwoli na uzyskanie<br />
nawet 52 czytelnych, trwałych<br />
i wyraźnych oznaczników na minutę<br />
(przy długości oznacznika wynoszącej<br />
20 mm). Wydrukowane oznaczniki<br />
mogą być nacięte (głębokość nacięcia<br />
można dostosować do potrzeb dźwignią<br />
w drukarce), przez co nie doprowadzimy<br />
do nieporządku w miejscu pracy. Innymi<br />
sposobami zaznaczenia przerwy między<br />
kolejnymi oznacznikami jest rozdzielenie<br />
pionową kreską, pionowymi kropkami<br />
bądź brak zaznaczenia. Po wydruku<br />
całość odetniemy w dowolnym miejscu<br />
przyciskiem z boku drukarki. Nóż do nacinania<br />
oznaczników jest częścią eksploatacyjną<br />
do samodzielnej wymiany, przez<br />
co nie musimy się martwić o spadek jakości<br />
nacięcia.<br />
Podsumowując Letatwin LM-550A to<br />
w pełni profesjonalna drukarka do oznaczników,<br />
dzięki której oznaczanie przewodów<br />
nie będzie już nigdy stanowiło problemu<br />
a wydrukowane oznaczniki będą najwyższej<br />
jakości w przystępnej cenie.<br />
Opracowane przez pracownika<br />
firmy Ergom<br />
54 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OZNAKOWANIE<br />
instalacji<br />
PROMOCJA<br />
Wszechstronna drukarka oznaczników THM MMP<br />
Jedno urządzenie do wszystkich zadań<br />
Przemysłowa drukarka THM MMP firmy Weidmüller wykorzystuje efektywną technologię<br />
druku termotransferowego. Umożliwia szybki i niezawodny druk wszystkich typów etykiet<br />
do opisu elementów szafy sterowniczej.<br />
W ramach systemu oferujemy kompletną<br />
gamę etykiet i oznaczników do opisu złączy,<br />
przewodów i urządzeń. Oznaczenia<br />
charakteryzują się doskonałą jakością,<br />
wysoką czytelnością (rozdzielczość 300<br />
dpi) i odpornością na czynniki zewnętrzne.<br />
Zaawansowane oprogramowanie<br />
konfiguracyjne M-Print ® PRO zapewnia<br />
intuicyjną obsługę i dopasowanie do potrzeb.<br />
Importowanie, edycja i zarządzanie<br />
danymi – wszystkie te operacje są proste.<br />
Zintegrowane narzędzia do cięcia i perforacji<br />
umożliwiają tworzenie oznaczników<br />
o dowolnej długości z rolki, ułatwiając<br />
tym samym prace z przyporządkowywaniem<br />
poszczególnych etykiet. Drukarka<br />
może pracować z oznacznikami i etykietami<br />
z serii MultiMark, a także z innymi<br />
materiałami ciągłymi, etykietami<br />
tekstylnymi i poliestrowymi, opaskami<br />
termokurczliwymi czy etykietami sterowników<br />
PLC. Kompaktowa budowa<br />
i mała waga (3,5 kg) umożliwiają jej stosowanie<br />
praktycznie wszędzie, np. jako<br />
przenośną drukarkę na hali produkcyjnej.<br />
Ponad 220 dedykowanych oznaczników<br />
MultiMark, w 100% pokrywa zapotrzebowanie<br />
na oznaczenia w szafach<br />
sterowniczych oraz innych aplikacjach,<br />
wymagających identyfikacji. Jest to efektywne<br />
i ekonomiczne rozwiązanie, które<br />
świetnie sprawdza się zwłaszcza w małych<br />
i średnich projektach.<br />
Oznaczniki:<br />
SM/CC: Przyciągające wzrok i silnie<br />
przylegające etykiety – gwarantują<br />
właściwe wykorzystanie urządzeń<br />
DEK/WS: Elastyczne oznaczniki złączek<br />
– wydrukuj, wepnij i gotowe<br />
WM: Oznaczniki przewodów – nie wymagają<br />
narzędzi do montażu – stwórz etykiety<br />
na komputerze i wydrukuj na rolce<br />
ESG: Uniwersalna identyfikacja aparatury – proste<br />
etykietowanie z wykorzystaniem oznaczników<br />
umożliwia szybką identyfikację komponentów<br />
SFX: Elastyczne oznaczniki kablowe –<br />
maksymalną średnicę przewodu determinuje<br />
długość opaski zaciskowej<br />
TM-I: Wpinane oznaczniki przewodów<br />
– łatwe do instalacji zarówno przed jak<br />
i po montażu wiązki<br />
MF: Oznaczniki do złączek innych producentów<br />
– zapewniają większą uniwersalność<br />
systemu opisowego<br />
HSS – HF: Bezhalogenowe oznaczniki termokurczliwe<br />
– ułatwiają oznaczenie przewodów<br />
i kabli<br />
Więcej informacji:<br />
www.weidmuller.pl/MultiMark<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
55
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Osprzęt łączeniowy firmy Elektro<br />
Firma Elektro jest znanym czeskim producentem osprzętu łączeniowego przeznaczonego<br />
głównie dla producentów rozdzielni elektrycznych. Wysoka jakość oraz nowoczesne<br />
rozwiązania techniczne wpływają na stały wzrost sprzedaży produktów na obszarze Unii<br />
Europejskiej. Wyłącznym przedstawicielem firmy Elektro na terenie Polski jest firma Istpol.<br />
Artykuł ten jest skróconym przeglądem produktów i rozwiązań technicznych.<br />
PROMOCJA<br />
Złączki śrubowe szeregowe RSA<br />
Głównym asortymentem produktów<br />
firmy Elektro są złączki szeregowe typu<br />
RSA. Zaciski te znajdują zastosowanie<br />
w rozdzielniach elektrycznych do łączenia<br />
przewodów miedzianych lub aluminiowych<br />
o przekrojach od 0,15 do<br />
95 mm². Zaciski te montuje się wykorzystując<br />
specjalny zatrzask na szynach<br />
montażowych TH 35 lub TH 15.<br />
Można podłączyć do nich pojedynczy<br />
przewód będący drutem lub linką.<br />
Część izolacyjna złączek wykonana<br />
jest z wysokiej jakości tworzywa (poliamid<br />
PA 6) o klasie palności V0 (badana<br />
rozżarzonym do 960ºC drutem)<br />
bez chlorowców i halogenków.<br />
Przy dużym obciążeniu prądowym<br />
przekraczającym nawet prąd znamionowy<br />
zacisku izolacja zachowuje<br />
odpowiednią sztywność i nie ulega<br />
uszkodzeniu.<br />
Złączki RSA produkowane są w szerokiej<br />
gamie kolorów. Mamy oprócz<br />
kolorów podstawowych: niebieskiego,<br />
żółto-zielonego, szarego, dziesięć innych<br />
kolorów do dyspozycji.<br />
Elementy metalowe złączki wykonane<br />
są ze stali pokrytej galwanicznie związkiem<br />
ZnCoCr, odpornym na korozję<br />
i zmniejszającym rezystancję połączenia.<br />
Złączki do podłączenia przewodu<br />
ochronnego (żółto–zielone) są wykonane<br />
w dwóch wersjach, jako izolowane od szyny<br />
oraz posiadające specjalną klamrę metalową,<br />
zwierającą do szyny TH, zapewniającą ochronę<br />
elektryczną całej rozdzielnicy.<br />
Złączki RSA 35 A i 70 A mają śruby inbusowe,<br />
wykonane ze stali galwanizowanej ZnCoCr.<br />
Przy zastosowaniu zalecanych narzędzi oraz<br />
właściwym momencie siły docisku producent<br />
gwarantuje, że śruby nie ulegną uszkodzeniu<br />
nawet przy wielokrotnym dokręcaniu. Złączki<br />
typu RSA 2,5 do RSA 35 posiadają stopień<br />
ochrony przed porażeniem IP 20, natomiast<br />
stopień ochrony złączek RSA 70 wynosi IP 10.<br />
Sąsiadujące ze sobą w szeregu złączki można<br />
łączyć w grupy przy pomocy zworek<br />
śrubowych lub stosując specjalny mostek<br />
łączeniowy dla RSA 4 i RSA PE 4 IS. Złączki<br />
szynowe RSA 2,5 A zwiera się wyłącznie<br />
stosując specjalne mostki grzebieniowe<br />
(2, 3 i 4-torowe), od góry wciskane do gniazd<br />
sprężynowych złączki. W ofercie dostępny<br />
jest również cały asortyment różnokolorowych<br />
przegród końcowych i środkowych<br />
dla każdego rodzaju złączki.<br />
Złączki szeregowe bezśrubowe<br />
Złączki bezśrubowe EURO Q służą do szybkiego<br />
podłączania przewodów o przekrojach<br />
od 0,5 do 6 mm² bez użycia narzędzi, przez<br />
wciśnięcie przewodu do gniazda sprężynowego.<br />
Montowane są one na szynie TH 35, natomiast<br />
łączenie sąsiednich złączek jest możliwe<br />
poprzez 2-polowe zworki. Dzięki możliwości<br />
łączenia każdej złączki z sąsiednią istnieje<br />
praktycznie nieograniczona możliwość rozgałęzienia<br />
obwodów. Złączki dostępne są<br />
w wykonaniu szeregowym oraz szeregowym<br />
2-piętrowym w kolorystyce: szarej, niebieskiej<br />
i uziemiające żółto-zielonej.<br />
Uniwersalne złączki ETB<br />
Zaciski te znajdują zastosowanie w rozdzielniach<br />
elektrycznych do łączenia przewodów<br />
miedzianych lub aluminiowych o przekrojach<br />
od 2,5 do 240 mm². Złączki te montuje<br />
się wykorzystując specjalny zatrzask na szynach<br />
montażowych TH 35 . Można podłączyć<br />
do nich<br />
pojedynczy przewód będący drutem lub linką.<br />
Zaciski ETB 240 są przystosowane również<br />
do montażu na powierzchni płaskiej. Złączki<br />
są wykonane w podstawowej kolorystyce:<br />
szare, niebieskie i żółto zielone.<br />
Przelotowe złączki izolowane HPS<br />
Są przeznaczone głównie do dokonywania<br />
odgałęzień wewnętrznych linii zasilających<br />
bez przecinania przewodu. Zakres<br />
przekroju stosowanych przewodów wynosi<br />
od 2,5 do 150 mm².<br />
Do jednej złączki można podłączyć dwa przewody.<br />
Złączki wykonywane są jako dwunastopolowe<br />
dla przekrojów od 2,5 do 35 mm²<br />
(pojedyncze złączki można oddzielać od siebie<br />
odłamując je) lub jednopolowe dla przekrojów<br />
od 50 do 150 mm².<br />
Fot. 1. Złączka BDS do WLZ-tów Fot. 2. Złączka ETB 3X50 (trzy tory zwarte) Fot. 3. Złączka RSA 2,5 A<br />
56 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4. Złączka RSP z bezpiecznikiem Fot. 5. Listwa ekwipotencjalna EPS 3 Fot. 6. Zacisk uziemiający ZSA 16<br />
Listwy ekwipotencjalne<br />
Listwy ekwipotencjalne umożliwiają wykonanie<br />
solidnego i trwałego uziemienia<br />
ochronnego oraz połączeń wyrównawczych.<br />
Posiadają całą kombinację różnych<br />
typów zacisków, dzięki temu można w łatwy<br />
sposób wykonać połączenia przewodów<br />
ochronnych do metalowych rur instalacyjnych,<br />
kranów i zbiorników na różne płyny.<br />
Listwy ekwipotencjalne, umożliwiają łatwy<br />
montaż bednarki oraz przewodów ochronnych<br />
o przekrojach do 90 mm².<br />
Listwy zaciskowe EPS 4A, EPS 4B, EPS 4C,<br />
EPS 4D są przeznaczone do stosowania w instalacjach<br />
domowych i przemysłowych jako<br />
główne listwy ekwipotencjalne. Produkty te<br />
mogą być wykonane w obudowie lub bez.<br />
Listwy łączeniowe EPS zostały zaprojektowane<br />
tak, że śruby zaciskowe są zabezpieczone<br />
przed odkręceniem.<br />
W budownictwie sprawdzą się złączki uziemiające<br />
ZSA 16, za pomocą których można<br />
podłączyć przewód ochronny do konstrukcji<br />
metalowych o przekroju okrągłym np. rurki.<br />
Właściwe połączenie i doskonały styk tworzy<br />
taśma miedziana lub stalowa nierdzewna<br />
oplatająca rurę, która jest w trakcie montażu<br />
naciągana przez zacisk ZSA 16.<br />
Do baterii wodociągowych, w których niezbędne<br />
jest wykonanie dodatkowych podłączeń,<br />
a instalacja wykonana jest na bazie rur<br />
plastikowych, można zastosować zacisk ZS 4.<br />
Korpus zacisku nakłada się na końcówkę rury<br />
z zaprasowaną metalową nakładką i dokręca<br />
mosiężną nakrętką. Następnie do korpusu mocujemy<br />
przewód przyłączeniowy uziemienia.<br />
Zaineresowanych szczegółową informacją<br />
na temat oferty firmy ELEKTRO zapraszamy<br />
na nasza stronę internetową www.istpol.pl<br />
Bogdan Mędrek<br />
ISTPOL Sp. z o.o.<br />
www.istpol.pl<br />
WYSOKA JAKOŚĆ<br />
– NIEZAWODNOŚĆ<br />
REKLAMA<br />
Przedstawicielstwo<br />
w Polsce<br />
ISTPOL Sp. z o.o.<br />
03-565 Warszawa<br />
ul. Kolonijna 3<br />
tel./fax (22) 663 48 15,<br />
639 86 48, 743 69 79<br />
fax (22) 743 69 77<br />
e-mail: istpol@istpol.pl<br />
www.istpol.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
57
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowe złączki ochronne ZUG-PE<br />
PROMOCJA<br />
Złączki ochronne ZUG-2,5PE, ZUG-4PE ZUG-6PE i ZUG-10PE przeznaczone są do łączenia<br />
przewodów ochronnych z funkcją PE o żyłach sztywnych lub giętkich. Mogą być stosowane<br />
przemysłowo bez ograniczeń oraz montowane w urządzeniach użytkowanych w warunkach<br />
wnętrzowych we wszystkich strefach klimatycznych.<br />
Złączki mocuje się na listwach typu<br />
TS35. ZUG-PE należą do nowej linii<br />
złączek ZUG, które przy różnych<br />
grubościach, posiadają identyczny<br />
obrys zewnętrzny tak jak złączki typu<br />
ZUG. Podobieństwo dotyczy również<br />
głównych danych znamionowych takich<br />
jak: przyłączalność znamionowa,<br />
napięcie znamionowe izolacji<br />
(1000 V), materiał z którego są wykonane<br />
(poliamid V0).<br />
Złączki ZUG-PE posiadają znak CE<br />
i spełniają wymagania nowej dyrektywy<br />
2014/35/EC, która zastąpiła dyrektywę<br />
2006/95/WE.<br />
Szybkie zapięcie na szynie<br />
Dzięki szynie zaciskowej, złączkę<br />
ZUG-PE wystarczy osadzić na szynie<br />
TS35 i zatrzasnąć. Po podłączeniu przewodu<br />
ochronnego do zacisku, połączenie<br />
z przewodzącym podłożem szyny TS35 jest<br />
już zrealizowane. Elementem trzymającym<br />
złączkę na szynie jest mosiężna szyna zaciskowa.<br />
58 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
REKLAMA<br />
Elementy współpracujące<br />
Przegrody – przegrody P-N1 umożliwiające tworzenie sekcji lub<br />
wyróżnianie poszczególnych obwodów.<br />
Do fizycznego rozdzielenia szeregu złączek możemy zastosować<br />
przegrodę, która blokuje możliwość zwarcia sekcji za pomocą zwieracza.<br />
Założenie przegrody nie eliminuje natomiast możliwości połączenia<br />
elektrycznego pomiędzy poszczególnymi sekcjami, które<br />
można wykonać wyłamując część przegrody znajdującą się na wysokości<br />
zacisków i montując przewód w zaciskach obu sekcji.<br />
Zwieracze sprężynowe – przejście z zasilania 4-przewodowego<br />
na 5-przewodowe z wykorzystaniem złączek ZUG-PE i ZUG oraz<br />
zwieracza ZSN jest szybkie i wygodne. Za pomocą zwieraczy sprężynowych<br />
typu ZSN-2,5, ZSN-4, ZSN-6 lub ZSN-10 można łączyć<br />
złączki typu PE ze złączkami ZUG-2,5, ZUG-4, ZUG-6 lub ZUG-10.<br />
Osłonki – osłonki typu 2,5N, 4N, 6N i 10N umożliwiają zakrycie<br />
zacisków od góry. Jest to zabezpieczenie przed dostępem do wkrętów,<br />
zacisków i zwieracza oraz dostawaniem się zanieczyszczeń.<br />
Mogą służyć także do dodatkowego opisania złączki niezależnie<br />
od oznaczników.<br />
Trzymacze – trzymacze KU zamontowane po obu stronach szeregu<br />
złączek służą do utrzymywania ich w miejscu, zapobiegając<br />
przesuwaniu i przekrzywianiu się powodowanym podłączeniem<br />
sztywnych przewodów.<br />
Oznaczniki – oznaczniki DK-Z5 i DK-Z6.<br />
Więcej informacji na www.pokoj.com.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
59
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przyciski sterownicze<br />
i lampki sygnalizacyjne ETISIG<br />
PROMOCJA<br />
Przyciski sterownicze i lampki sygnalizacyjne używane są w obwodach kontrolnych do<br />
bezpośredniego i zdalnego nadzorowania procesów łączeniowych, przede wszystkim w zakładach<br />
przemysłowych, budynkach komercyjnych i instalacjach domowych. W artykule zaprezentowano<br />
nową serię przycisków sterowniczych i lampek sygnalizacyjnych firmy ETI Polam.<br />
Przyciski i lampki sygnalizacyjne<br />
przeznaczone są do montażu w rozdzielnicach,<br />
panelach lub pulpitach<br />
sterowniczych w otworach o znormalizowanej<br />
średnicy Ø22,5 mm.<br />
Wszechstronność oferty, odporność<br />
na zniszczenie oraz elastyczność systemu<br />
modułowego, doceniana jest<br />
przede wszystkim przez producentów<br />
rozdzielnic i pulpitów oraz użytkowników.<br />
System modułowy (rys. 1) składa się<br />
z napędu ze wspornikiem i dobranym<br />
łącznikiem NO – normalnie otwartym<br />
i NC – normalnie zamkniętym.<br />
Pozwala to na elastyczne dobranie<br />
konfiguracji układu kontrolno-sterowniczego<br />
w zależności od potrzeb.<br />
Ponadto zmniejsza to liczbę rozwiązań<br />
przycisków, co upraszcza logistykę<br />
i magazynowanie. Seria przycisków<br />
modułowych ETISIG zawiera<br />
wiele wersji i odmian:<br />
• napędy płaskie i wystające monostabilne<br />
• napędy podwójne<br />
• napędy piórkowe<br />
• napędy kluczykowe<br />
• napędy grzybkowe<br />
Wszystkie przyciski (z wyjątkiem grzybkowych<br />
i kluczykowych) występują w wersji<br />
podświetlanej i niepodświetlanej. Przyciski<br />
w części wystającej ponad pulpit sterowniczy<br />
posiadają czarny pierścień wykonany<br />
z odpornego mechanicznie tworzywa ABS.<br />
W celu zmontowania prostego zestawu<br />
należy zamontować napęd do wspornika<br />
modułowego (rys. 2 ) i zablokować go specjalną<br />
dźwignią, a do wspornika wcisnąć<br />
(zatrzaskowo) odpowiednią ilość łączników<br />
NO i NC (rys. 3). W ten sposób jest<br />
możliwe złożenie jednego napędu z maksymalnie<br />
9 łącznikami ułożonymi kaskadowo<br />
po trzy w jednym rzędzie.<br />
Jeżeli chcemy otrzymać przycisk podświetlany,<br />
to elementem środkowym w zestawie<br />
musi być wspornik LED (rys. 4). Są one<br />
dostępne w sześciu kolorach i o napięciach<br />
znamionowych 24 V AC/DC oraz 230 V<br />
AC. W przypadku dołączenia wspornika<br />
LED do napędu, maksymalna ilość łączników<br />
zmniejsza się do sześciu, ponieważ<br />
środkowy rząd jest zajęty przez wspomniane<br />
źródło światła LED (rys. 7)<br />
W systemie ETISIG występują również<br />
przyciski kompaktowe (Rys. 6) i lampki<br />
LED do mocowania bezpośrednio w otworze<br />
montażowym o średnicy Ø22,5 mm (rys. 5).<br />
Rys. 2.<br />
Rys. 3.<br />
Rys. 1. Rys. 4.<br />
60 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
REKLAMA<br />
Rys. 5. Rys. 6.<br />
Źródłem światła w tych lampkach<br />
jest dioda LED o napięciu<br />
znamionowym 24 V AC/DC<br />
i 230 V AC. Zarówno lampki<br />
LED jak i wsporniki podświetlane<br />
do przycisków są<br />
wyposażone w LVGP (Low<br />
Voltage Glow Protection), czyli<br />
zabezpieczenie przed niepożądanym<br />
zaświeceniem diody<br />
w przypadku niskiego napięcia<br />
zasilania (poniżej 60 V) lub<br />
pojawieniem się prądów upływowych.<br />
Przyciski kompaktowe<br />
są w wersji z przyciskiem<br />
Rys. 7.<br />
płaskim i grzybkowym. Są one<br />
już wyposażone w styki NO lub NC, a w niektórych przypadkach<br />
w oba jednocześnie.<br />
Przednia część napędów oraz lampek LED jest wykonana w stopniu<br />
ochrony IP65 (wkrótce będzie dostępna przezroczysta osłona,<br />
która zwiększa stopień ochrony do IP67). Konstrukcja elementów<br />
łączeniowych NO i NC o stopniu ochrony IP20 zapobiega<br />
przypadkowemu dotknięciu zacisków będących pod napięciem.<br />
Dodatkowymi aparatami wykorzystującymi w swojej aplikacji<br />
przyciski i lampki sygnalizacyjne są kasety sterownicze pojedyncze,<br />
podwójne i potrójne (zarówno puste jak i wyposażone).<br />
Wykonane są z tworzywa ABS w kolorach szarym i żółtym.<br />
W zależności od przeznaczenia posiadają zamontowane przyciski<br />
kompaktowe lub lampki sygnalizacyjne LED. Istnieją również<br />
puste wersje kaset, co umożliwia samodzielne złożenie potrzebnej<br />
nam konfiguracji.<br />
Maciej Gąszczak<br />
Specjalista ds. Produktu<br />
Product Manager<br />
ETI Polam Sp. z o.o.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
61
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
MASTER-IN – przekaźnikowe moduły<br />
sprzęgające z zaciskami Push-in<br />
Finder przedstawia System MasterIN – technologię, która reprezentuje najnowsze osiągnięcia<br />
w bezśrubowych „sprężynowych” zaciskach, oferujących szybką instalację, a także – w porównaniu<br />
do zacisków śrubowych – lepsze trzymanie przewodów w warunkach ruchu i wibracji.<br />
PROMOCJA<br />
System MasterIN bazuje na istniejących<br />
seriach przekaźnikowych modułów<br />
sprzęgających produkcji Finder<br />
– 39, 48, 4C i 58 i jest przeznaczony<br />
do szerokiej gamy zastosowań wliczając<br />
w to automatykę przemysłową<br />
i szafy sterownicze.<br />
W ostatnim czasie Finder wprowadził<br />
nową rodzinę wąskich modułów interfejsowych,<br />
co zapewnia niedrogie,<br />
ergonomiczne rozwiązanie do wielu<br />
zastosowań przemysłowych. Przekaźniki<br />
Serii 39 MasterINTERFACE<br />
wykorzystują innowacyjny, wymienny<br />
bezpiecznik dla ochrony obwodu<br />
wyjściowego, plus szynę busbars<br />
i zaciski, które ułatwiają okablowanie<br />
wejścia i wyjścia. Zmieszczone<br />
w kompaktowej obudowie szerokości<br />
6,2 mm przekaźniki serii 39 oferują<br />
zintegrowaną ochronę obwodu cewki,<br />
oraz bezpieczną blokadę przekaźnika<br />
Fot. 1.<br />
System Push-in z akcesoriami<br />
Fot. 2. Grupy przekaźników serii 39<br />
i wyrzutnik. Seria posiada pięć dedykowanych<br />
typów modułów by sprostać różnym<br />
wymaganiom – podstawowy, rozszerzony,<br />
wejście, wyjście i timer.<br />
Dostępne w wersjach z przekaźnikami elektromechanicznymi<br />
lub półprzewodnikowymi,<br />
MasterBASIC cechują się równymi pozycjami<br />
terminali, pozwalającymi na użycie<br />
16-polowych mostków łączeniowych. Rozszerzona<br />
wersja MasterPLUS posiada opcję<br />
szybkiego wpięcia wymiennego bezpiecznika<br />
od strony wyjścia i wersję specjalną<br />
z bocznikiem rezystancyjnym do niwelowania<br />
wpływu indukowania się napięcia na obwodzie<br />
wejściowym.<br />
Wersje MasterINPUT i MasterOUTPUT są<br />
wyposażone w dodatkowe zaciski pozwalające<br />
na instalację szyny busbar i terminale potrzebne<br />
do pełnego podłączenia 2- lub 3-przewodowego<br />
urządzeń na wejściu lub wyjściu<br />
odpowiednio zmniejszając koszty komponentów<br />
niezbędnych do takiej instalacji oraz czas<br />
i przestrzeń w szafie sterowniczej.<br />
MasterTIMER jest wielofunkcyjnym i wielozakresowym<br />
przekaźnikiem czasowym<br />
z DIP-switch do wyboru 4 skal czasowych<br />
i 8 funkcji, z łatwo dostępnym pokrętłem nastawy<br />
czasu na górze obudowy.<br />
Dostępny jest szeroki wybór akcesoriów<br />
ułatwiających instalację i użytkowanie serii<br />
39, takich jak: czerwone, niebieskie i czarne<br />
62 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 3.<br />
Przekaźnik interfejsowy serii 39 z modułem bezpiecznikowym<br />
16-polowe mostki łączeniowe, a także separatory<br />
o podwójnym zastosowaniu (1,8 mm<br />
lub 6,2 mm) dla wizualnej lub ochronnej separacji<br />
grup przekaźników interfejsowych<br />
pracujących pod różnymi napięciami oraz dla<br />
ochrony odciętych końców mostków łączeniowych.<br />
MasterADAPTER pozwala na łatwe<br />
połączenie zacisków A1/A2 aż do 8 modułów<br />
MasterINTERFACE do wyjść PLC poprzez<br />
14-przewodową taśmę, plus proste 2-przewodowe<br />
podłączenie zasilania skutkujące znacznymi<br />
oszczędnościami przewodów.<br />
Najnowszym udogodnieniem wprowadzonym<br />
do oferty są zaciski typu PUSH-IN.<br />
Nowy produkt pozwala na szybkie i proste<br />
podłączenie przewodów poprzez wciśnięcie<br />
ich w zacisk, bez użycia jakichkolwiek narzędzi.<br />
Dla użytkownika oznacza to oszczędność<br />
czasu bez żadnych kompromisów, ponieważ<br />
rozwiązanie Push-in zwiększa także<br />
odporność na drgania.<br />
Dostępna jest cała gama rozwiązań zarówno<br />
w wersjach elektromechanicznych, jak i półprzewodnikowych.<br />
•<br />
REKLAMA<br />
Kontrolowanie<br />
czasu jeszcze nigdy<br />
nie było tak proste<br />
Seria 84 elektroniczny SMARTimer<br />
programowany za pomocą NFC<br />
Dwa niezależnie programowane<br />
kanały w jednym urządzeniu.<br />
NFC do prostego, elastycznego<br />
i szybkiego programowania za<br />
pomocą smartfona.<br />
NFC<br />
2 in1<br />
Android, Google Play and the Google Play logo are trademarks of Google Inc<br />
findernet.com<br />
FINDER Polska Sp. z o.o. ul. Malwowa 126, 60 - 175 Poznań Tel. 61 865 94 07 Fax 61 865 94 26 finder.pl@findernet.com<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
63
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Uniwersalny układ połączeń ograniczników<br />
przepięć a zalety dla użytkownika<br />
Dozwolone układy połączeń ograniczników przepięć dla układu sieci TN-S 4+0 i 3+1 oraz<br />
kombinowanie i kombinacja.<br />
PROMOCJA<br />
Rys. 1.<br />
Jedyne kryterium ceny, w przypadku<br />
ograniczników przepięć, mści się na użytkownikach<br />
końcowych.<br />
Znakomitym przykładem niech będzie<br />
układ połączeń ograniczników 3+1, którego<br />
rodowód wywodzi się z układu sieci<br />
TT, rys 1, który jest dyskryminowany<br />
mimo zalet poprzez cenę. Taki ogranicznik<br />
może zawierać w sobie trzy elementy<br />
ograniczające albo ucinające przepięcia,<br />
lub wręcz kombinację (dwóch różnych<br />
na jedną fazę) włączone pomiędzy trzy<br />
fazy Li a przewód neutralny N i iskiernik<br />
separujący przewód neutralny od ochronnego<br />
PE.<br />
Ponieważ istnieje wiele niejasności<br />
w obszarze ochrony przed przepięciami,<br />
w czym nie pomaga norma PN-EN<br />
61643-11, obecność tego właśnie iskiernika,<br />
którego funkcją tutaj jest separacja<br />
i ochrona tylko jednej izolacji pomiędzy<br />
systemem zasilania a PE, każe niektórym<br />
nazywać niepoprawnie układ 3+1 układem<br />
kombinowanym. Obecność iskiernika<br />
w tym miejscu nie jest warunkiem<br />
dostatecznym dla uznania go, jako kombinowany,<br />
w sensie definicji wg PN-EN<br />
61643-11:2013. Aby ogranicznik można<br />
było nazywać kombinowanym (firma<br />
Phoenix Contact stosuje tutaj własne<br />
określenie: kombinacja ograniczników)<br />
powinien on posiadać zarówno element<br />
ograniczający przepięcia, jak i element<br />
ucinający. Bowiem w takiej konfiguracji<br />
mogą ograniczać, ucinać lub spełniać obie<br />
funkcje razem w zależności od przyłożonego<br />
impulsu. Warto też pamiętać, że po-<br />
Rys. 2.<br />
winny być użyte dwa elementy o różnych charakterystykach<br />
do ochrony pojedynczej fazy. Dlatego<br />
właśnie Phoenix Contact używa określenia, że jest<br />
to kombinacja ograniczników w przeciwieństwie<br />
do używanego zwrotu ogranicznik kombinowany,<br />
przykład rys 2:FLT-SEC-T1+T2-3S-350/25-<br />
FM, gdzie pokazana jest kombinacja ograniczników<br />
typu 1 i typu 2 dla układu sieci TN-S.<br />
Rys. 4.<br />
Rys. 5.<br />
Porównanie U res pomiędzy L-PE<br />
Porównanie U res pomiędzy L-N<br />
Rys. 3.<br />
Sięgając głębiej do znaczenia słowa kombinowany<br />
może nim być pojedynczy, tyle tylko, że bardzo<br />
złożony (z różnych elementów) iskiernik.<br />
Praktyka laboratoryjna pokazuje, że przewagę posiada<br />
połączenie równoległe dwóch różnych elementów<br />
ograniczających, ponieważ uzyskiwane<br />
Ures jest zdecydowanie bliższe oczekiwanej odporności<br />
urządzenia opisywanej krzywą 1,2/50μs,<br />
niezależnie od układu połączeń, czy to w układzie<br />
4+0 czy też 3+1.<br />
Nota bene, połączenie szeregowe iskiernika i warystora<br />
pomiędzy chronionymi przewodami, nie<br />
posiada zalet układu równoległego, wręcz prze-<br />
64 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
nosi wady rozwiązań warystorowych, gdzie Ures jest utrzymywane<br />
niebezpiecznie długo dla chronionych instalacji przy przepływie prądu<br />
piorunowego Iimp. Może mieć zalety w aplikacjach, gdzie pojawiają się<br />
wysokie napięcia dorywcze.<br />
4+0 to połączenie, gdzie może nie być iskierników i jest to takie, gdzie<br />
wszystkie ograniczniki są przyłączone od poszczególnych faz Li oraz N<br />
bezpośrednio do PE, rys 3.<br />
Współczesna norma PH-HD 60364-5-534 dopuszcza zastosowanie<br />
układu połączeń 4+0 jak i 3+1 do ochrony układu sieci TN-S.<br />
Jednakże istnieje bardzo istotna korzyść dla użytkownika ze stosowania tylko<br />
układu 3+1 w sieciach pięcioprzewodowych, zwłaszcza dotyczy to elementów<br />
ograniczających przepięcia. W przypadku ograniczników o konstrukcji<br />
warystorowej służących do ochrony przed przepięciami, poziom<br />
napięcia resztkowego pomiędzy dowodną Li a PE w obu układach przy<br />
podobnych produktach (rys 4), może być praktycznie podobny (na rysunku<br />
ok. 120 V), za to pomiary napięć resztkowych pomiędzy Li a N w układzie<br />
4+0 są prawie DWA razy wyższe (ok 900 V) niż w 3+1 (rys 5).<br />
Oznacza to tylko tyle, że stosując układ 4+0 narażamy naszą chronioną<br />
instalację na niepotrzebnie wysokie napięcia Ures. A to może w istotny<br />
sposób ograniczać niepotrzebnie żywotność elementów instalacji.<br />
W konsekwencji prowadzić to może do strat użytkowników i wyższych<br />
kosztów dla firm ubezpieczających ponieważ taki ogranicznik może<br />
skracać czas życia chronionej instalacji.<br />
Konkluzja: układ zasilania jest zabezpieczony, jednak mało kto dba o to<br />
na jakim poziomie, ponieważ cztery warystory są razem tańsze niż trzy<br />
z jednym iskiernikiem. Tak oto cena czyni cuda.. a koszt ponosi użytkownik<br />
końcowy.<br />
Pokazane testy były prowadzone na wyrobie firmy Phoenix Contact,<br />
który oparty jest na warystorach. Jako jedyny w ofercie występuje w pokazanych<br />
dwóch układach połączeń.<br />
Ze względu na to, że zdecydowana większość instalacji jest zagrożona<br />
obecnością przepięć, stąd taki wybór rozwiązania. Istotne jest to<br />
zwłaszcza tam, gdzie obiekty nie są zasilane napowietrznie, nie górują<br />
nad otoczeniem ani w pobliżu nie ma górujących sąsiadów. Przy okazji,<br />
spełniając wymagania PN-HD 60364-5-534:2016, jak i oczekiwania<br />
wszystkich zapracowanych, może on odprowadzać częściowe prądy piorunowe<br />
Iimp do wartości 12,5 kA 10/350 μs na jedno pole. Co uwalnia<br />
w wielu przypadkach od konieczności analizy zagrożenia.<br />
Przy wersji do ochrony pięciu przewodów daje to 50 kA 10/350 μs.<br />
Wykonanie optymalne to układ 3+1 i jest to na przykład produkt<br />
VAL-MS T1/T2 335/12.5/3+1, który można zobaczyć na stronie<br />
www.phoenixcontact.pl po wpisaniu symbolu do wyszukiwarki.<br />
Rozwiązanie to znakomicie nadaje się do wszelkich małych aplikacji począwszy<br />
od małych szafek obiektowych, skończywszy na małych obiektach,<br />
jak nieduże domy. Są to silne warystory, które przede wszystkim<br />
chronią nas od przepięć, a jeśli zdarzy się w pobliżu wyładowanie piorunowe<br />
również powinien nas ochronić. Parametry tego aparatu, jaki i innych<br />
ograniczników do ochrony zasilania potwierdza certyfikat KEMA/<br />
DEKRA i – co ciekawe – też GL. Dla tych, którzy lubią czuć się pewnie,<br />
zgodnie z PN-EN 62305-3, jak większość innych ograniczników, te również<br />
mogą być okresowo badane elektrycznie. Po takim badaniu może<br />
pozostać raport, też wymagany normą. W tym pomocne jest przenośne<br />
laboratorium CHECKMASTER 2. Więcej można znaleźć na stronach<br />
www.phoenixcontact.pl<br />
•<br />
REKLAMA<br />
Push-in Technology<br />
Designed by PHOENIX CONTACT<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
65
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
PROMOCJA<br />
COMEXIO<br />
Ekonomiczny i łatwy do zaprogramowania<br />
system inteligentnego budynku<br />
Na rynku systemów automatyki budynkowej oprócz systemów bardzo popularnych i wspieranych<br />
przez wielu producentów, takich jak KNX/EIB, występują również rozwiązania<br />
firmowe przeznaczone do „inteligentnego” zarządzania budynkiem, domem czy mieszkaniem.<br />
Regularnie pojawiają się nowe systemy oraz nowe gamy produktów.<br />
System COMEXIO pozytywnie wyróżnia<br />
się na tle licznych rozwiązań<br />
oferowanych przez firmy produkujące<br />
urządzenia do „inteligentnych”<br />
instalacji. Wielozadaniowość, otwartość<br />
na inne standardy, takie<br />
jak: KNX/EIB, DALI, EnOcean<br />
czy 1-wire, zarządzanie zdalne<br />
z urządzeń przenośnych (typu iPod,<br />
iPhone, iPad oraz wyposażonych<br />
w system Android lub Windows), a do tego<br />
łatwość instalacji i programowania oraz<br />
atrakcyjna cena – to cechy, które charakteryzują<br />
system COMEXIO.<br />
Od kilku lat niemiecka firma COMEXIO<br />
produkuje urządzenia automatyki budynkowej,<br />
które są już dobrze znane na rynku<br />
europejskim. Koncepcją, która oprócz<br />
łatwości instalowania i programowania<br />
prze-konuje do tego systemu, jest pełna otwartość<br />
na urządzenia wielu producentów,<br />
a przede wszystkim na renomowany standard,<br />
jakim jest KNX (Konnex, dawniej<br />
nazywany EIB – od ang. European Installation<br />
Bus, inaczej Instabus). Idea otwartości<br />
pozwoliła na uzyskanie olbrzymiej<br />
przewagi nad innymi systemami firmowymi<br />
poprzez czerpanie z nieograniczonych<br />
możliwości rozwiązań KNX. Innymi słowy<br />
instalator pracujący w ramach systemu<br />
66 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
COMEXIO ma również dostęp do olbrzymiej<br />
liczby urządzeń produkowanych<br />
w standardzie KNX. I nie tylko… Może wykorzystać<br />
bardzo ekonomiczny pomiar temperatury<br />
za pomocą magistralowych czujek<br />
1-wire, których koszt to zaledwie ok. 25 zł<br />
na pomieszczenie! Jeśli w domu mamy np.<br />
10 pomieszczeń, to podłączając 10 czujek<br />
magistralowych bezpośrednio do serwera<br />
COMEXIO, za ok. 250 zł, zrealizujemy pomiar<br />
temperatury w całym domu! Czy może<br />
być lepsza rekomendacja?<br />
Fot. 1.<br />
Czujka temperatury typu 1-wire,<br />
stosowana w instalacjach inteligentnego<br />
domu<br />
w interfejsy 0…10 V. Centralnym elementem<br />
systemu jest COMEXIO IO-Server<br />
(rys. 3), który ofe-ruje szereg wbudowanych<br />
interfejsów komunikacyjnych oraz wejścia<br />
i wyjścia, zarówno analogowe, jak i binarne.<br />
W jednej obudowie udostępniono:<br />
• 9 wyjść przekaźnikowych do sterowania<br />
oświetlenia, rolet i zaworów<br />
ze zintegrowanym pomiarem prądu<br />
(maks. 16 A na wyjście, razem nie<br />
więcej niż 48 A),<br />
• 12 wejść dla przycisków, czujek ruchu,<br />
wiatru i innych (8 binarnych wejść uniwersalnych<br />
12–230 V AC/DC i 4 wejścia<br />
analogowe/binarne: analogowe<br />
0–10 V DC, binarne 12–24 VDC),<br />
• 4 wyjścia analogowe, np. do sterowania<br />
ściemnianiem (0–10 VDC),<br />
• port sieciowy do programowania i podłączania<br />
innych urządzeń sieciowych,<br />
• por magistrali do podłączania 25 modułów<br />
rozszerzeń,<br />
• port interfejsu 1-wire do podłączania<br />
32-magistralowych czujek temperatury,<br />
• port interfejsu KNX/EIB dla sensorów<br />
i aktorów KNX.<br />
Aktualnie dostępne są następujące moduły<br />
rozszerzeń:<br />
IO-EXTENTION – 8 wejść binarnych<br />
i 8 wejść analogowo-binarnych, 9 wyjść<br />
przekaźnikowych (maks. 16 A na wyjście,<br />
razem nie więcej niż 48 A), 4 wyjścia analogowe<br />
(0–10 VDC),<br />
COMEXIO LED Controller – 9 wyjść<br />
ściemniających (maks. 4 A na wyjście, razem<br />
nie więcej niż 20 A),<br />
UNIVERSAL DIMMER – 6 wyjść ściemniających<br />
(maks. 175 VA na wyjście, całkowita<br />
moc 1050 W),<br />
UNIVERSAL AKTOR – 16 wyjść przekaźnikowych<br />
(maks. 16 A na przekaźnik,<br />
maks. obciążenie: 64 A przy 30°C,<br />
48 A przy 40°C),<br />
SMART METER – pomiar następujących<br />
parametrów prądu trójfazowego wartość<br />
prądu, wartość napięcia, kierunek przepływu,<br />
moce: realna / bierna / pozorna, prądy<br />
Oprócz elementów przewodowych do systemu<br />
można podłączyć urządzenia radiowe,<br />
które bardzo rozszerzają zakres zastosowań.<br />
Dzięki instalacji dodatkowych modułów,<br />
montowanych w standardowych puszkach<br />
elektrycznych za przełącznikami lub gniazdami<br />
elektrycznymi, można zamienić zwykły<br />
budynek w dom inteligentny. W większości<br />
przypadków można zmodernizować<br />
instalację bez konieczności kucia ścian.<br />
Technologia łączności radiowej ZigBee<br />
– z wbudowaną funkcją regeneratora sygnału<br />
(ang. repeater) – jest bezpieczna, rozwojowa<br />
i zapewnia prawie nieograniczony<br />
zasięg (rys. 2).<br />
Wróćmy do portu KNX. Wyobraźmy sobie<br />
sytuację, w której klient upatrzył sobie w jakimś<br />
katalogu piękną szklaną linię włączników<br />
ściennych KNX z wyświetlaczami. Do<br />
systemu COMEXIO takie włączniki można<br />
podłączyć bez najmniejszego problemu.<br />
Co więcej, programuje się je bez potrzeby<br />
stosowania dodatkowych urządzeń KNX!<br />
Rozwiązanie firmy COMEXIO może okazać<br />
się jeszcze ciekawsze m.in. dlatego,<br />
że do urządzeń COMEXIO, które zastępują<br />
urządzenia wykonawcze KNX (nazywane<br />
aktorami lub wyrobnikami), można podłączyć<br />
tanie urządzenia wejściowe (nazywane<br />
sensorami lub czujnikami), np. wyposażone<br />
Fot. 2.<br />
Fot. 3.<br />
Moduły bezprzewodowe COMEXIO<br />
Przyłącza miniserwera COMEXIO IO-Server<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
67
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Fot. 4.<br />
Przykład możliwości wykorzystania systemu COMEXIO<br />
szczątkowe, obciążenie na przewodzie neutralnym,<br />
przesunięcie fazowe, częstotliwość,<br />
ENOCEAN EXTENSION – do 128 aktorów<br />
radiowych ENOCEAN, do 256 sensorów<br />
radiowych ENOCEAN,<br />
DALI Bridge – do 64 urządzeń standardu<br />
DALI.<br />
Sterowanie systemem inteligentnego domu<br />
jest wykonywane za pomocą dowolnego<br />
urządzenia z zainstalowaną przeglądarką<br />
internetową, takiego jak: komputer, smartfon<br />
lub tablet. Można także połączyć się<br />
z systemem przez Internet i zdalnie sterować<br />
swoim domem, przy równoczesnym<br />
wykorzystaniu najwyższych standardów<br />
bezpieczeństwa. Na rys. 4 przedstawiono<br />
przykłady możliwości wykorzystania systemu<br />
COMEXIO.<br />
System projektuje się za pomocą bezpłatnego<br />
graficznego Planera (rys. 5). Planer<br />
COMEXIO pozwala na szybkie wprowadzenie<br />
założeń systemu i automatycznie przygotowuje<br />
zestawienie niezbędnych modułów, jak i pełną<br />
dokumentację do wykonania rozdzielnicy elektrycznej.<br />
Całe planowanie zajmuje tylko klika<br />
minut. Za pomocą Planera można skonfigurować<br />
dostosowany do indywidualnych wymagań<br />
system inteligentnego domu, a przyjazny<br />
interfejs użytkownika pozwala na stworzenie<br />
tylko takich konfiguracji sprzętowych, które<br />
mogą być zrealizowane. Podczas projektowania<br />
Planer automatycznie tworzy dokumentację<br />
systemu, obejmującą zestawienie urządzeń,<br />
listę połączeń oraz podstawową konfigurację,<br />
realizującą zadane funkcje.<br />
COMEXIO opracowało rozwiązanie dostosowane<br />
do potrzeb nowoczesnego użytkownika.<br />
W rezultacie powstał otwarty<br />
i przystępny system, który łatwo integruje<br />
komponenty innych producentów. Dzięki<br />
temu może być w prosty sposób rozszerzalny<br />
w dowolnym czasie. Zarządzenie<br />
systemem jest niezależne od używanych<br />
urządzeń mobilnych – potrzebna jest tylko<br />
dowolna przeglądarka internetowa!<br />
Jako spółka zależna GREINER Schaltanlagen<br />
GmbH, która od 60 lat działa na rynku<br />
niemieckim, COMEXIO może korzystać<br />
z doświadczenia ponad 100 pracowników,<br />
tworzących urządzenia do sterownia przemysłowego,<br />
przy których produkcji wymagana<br />
jest zaawansowana technologia,<br />
najwyższa jakość i, przede wszystkim, absolutna<br />
niezawodność.<br />
Fot. 5.<br />
Intuicyjne przygotowywanie projektu inteligentnego domu w bezpłatnym programie<br />
graficznym COMEXIO Planer<br />
Artykuł firmy<br />
ID Electronics Sp. z o.o.<br />
68 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Czujniki ruchu i obecności<br />
Czujniki ruchu i obecności znajdują zastosowanie w sterowaniu pracą urządzeń elektrycznych<br />
– np. systemów oświetlenia. Oprócz tego urządzenia są również nieodzownym elementem<br />
systemów alarmowych i inteligentnych budynków.<br />
Dostępne na rynku czujniki wyróżnia<br />
duży zasięg wykrywania ruchu oraz różne<br />
sposoby sterowania urządzeniem zewnętrznym<br />
– np. przekaźnik, tranzystor<br />
itp. Nie mniej ważny, zwłaszcza w instalacjach<br />
zewnętrznych, jest zakres temperatury<br />
pracy oraz stopień ochrony IP.<br />
W czujniku o standardowej konstrukcji<br />
podczas pracy w trybie automatycznym<br />
następuje wysterowanie wyjścia podczas<br />
wykrycia ruchu w zasięgu działania.<br />
Dzięki specjalnym funkcjom pomijania<br />
światła dziennego, czujnik nie załącza się<br />
podczas dnia. Warto wspomnieć o ustawianiu<br />
natężenia oświetlenia przy jakim<br />
czujnik przestanie wykrywać ruch pracując<br />
w trybie oczekiwania. Zapewnia<br />
to ochronę przed niepożądanym załączeniem<br />
w porze dziennej.<br />
Ważnym parametrem czujników jest<br />
również kąt widzenia (np. 70°, 180°,<br />
270°, 360°) oraz maksymalne obciążenie<br />
prądowe wyjścia.<br />
Fot. 1.<br />
Fot. 2.<br />
Fot. 3.<br />
Przykład umieszczenia czujki w domu jednorodzinnym<br />
Czujnik ruchu mikrofalowy<br />
Czujniki ruchu wykorzystujący<br />
podczerwień<br />
Fot.: F&F FILIPOWSKI<br />
Fot.: F&F FILIPOWSKI<br />
Fot.: GIRA<br />
Czujniki podczerwone<br />
Dużą popularnością cieszą się czujniki<br />
ruchu i obecności wykorzystujące technologię<br />
PIR (ang. Passive Infra Red).<br />
W urządzeniach tego typu detekcja bazuje<br />
na zmianie promieniowania podczerwonego,<br />
które emitują obiekty o temperaturze<br />
wyższej od otoczenia. Efekt<br />
jest taki, że czujnik wykonuje pomiar<br />
promieniowania podczerwonego (IR) jakie<br />
emitują obiekty w polu widzenia bez<br />
obecności ludzi. Jeśli w polu widzenia<br />
będzie źródło podczerwieni o innej temperaturze<br />
to ruch zostanie wykryty.<br />
W typowym czujniku PIR można wyróżnić<br />
kilka stałych elementów. Ważny<br />
jest więc pyroelement, czyli detektor<br />
podczerwieni wytwarzany na bazie azotu<br />
galu (GaN) lub azotanu cezu (CsNO 3 ).<br />
Istotną rolę odgrywa również soczewka<br />
Fresnela lub lustro. W nowoczesnych<br />
czujnikach zastosowanie znajdują specjalne<br />
algorytmy zapewniające eliminowanie<br />
tzw. fałszywych alarmów.<br />
Czujniki PIR cechuje przynajmniej kilka zalet.<br />
Warto zatem wspomnieć nie tylko o bardzo dobrej<br />
skuteczności wykrywania na określonym<br />
obszarze ale również o zastosowaniu funkcji<br />
odporności na zwierzęta domowe (do 20 kg),<br />
co eliminuje zadziałanie czujnika przy obecności<br />
zwierząt domowych w otoczeniu. Nie<br />
mniej ważna jest kompensacja temperaturowa<br />
gwarantująca wysoki poziom skuteczności<br />
wykrywania bez względu na warunki. Komfort<br />
montażu zapewni wbudowana poziomica<br />
pęcherzykowa.<br />
Czujniki mikrofalowe<br />
W czujnikach mikrofalowych są emitowane<br />
oraz odbierane fale elektromagnetyczne wysokiej<br />
częstotliwości (5,8 Ghz). Czujnik wykrywa<br />
zmiany w odbiciu fal, które powstają w efekcie<br />
przemieszczania obiektu będącego w zasięgu<br />
pola działania. Ruch jest wykrywany w kierunku<br />
czujnika i od czujnika. Dzięki ruchowi w polu<br />
detekcji czujnik samoczynnie generuje sygnał<br />
sterujący.<br />
70 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Fot.: GIRA<br />
Fot.: GIRA<br />
Fot. 4.<br />
Wysoki stopień ochrony IP55 i filtr<br />
UV umożliwiają montaż czujki w<br />
miejscach narażonych na trudne<br />
warunki np. temperatury od -25 o C<br />
do +55 o C<br />
Fot. 5.<br />
Nowoczesne urządzenie może być jednocześnie czujką ruchu i obecności oraz bezdotykowym<br />
włącznikiem oświetlenia. Dzięki odbiciowej zasadzie działania dozoruje<br />
przestrzeń nie tylko na wprost<br />
Czujniki mikrofalowe bardzo często wykorzystuje<br />
się w instalacjach oświetleniowych.<br />
Trwałe załączenie oświetlenia powstaje<br />
w skutek ciągłego ruchu, z kolei przy braku<br />
ruchu następuje trwałe odliczanie czasu podtrzymującego<br />
oświetlenie. W momencie wystąpienia<br />
ponownego ruchu w polu detekcji<br />
i jego zaniku podczas odmierzania czasu rozpoczynane<br />
jest odmierzanie czasu podtrzymania<br />
od początku.<br />
Czujniki ruchu bardzo często wyposaża się<br />
w automaty zmierzchowe. To właśnie dzięki<br />
nim oświetlenie nie załącza się podczas dnia.<br />
Tryb detekcji wraz z gotowością do załączania<br />
oświetlenia jest aktywowany wraz ze zmierzchem.<br />
Ważna jest możliwość korygowania<br />
czasu aktywacji najczęściej przy użyciu potencjometru.<br />
Warto również wspomnieć o regulowaniu<br />
obszaru detekcji w ściśle określonym<br />
promieniu (np. 3-10 m przy wysokości<br />
2,5 m). Przyda się możliwość regulacji czasu<br />
załączania odbiornika w określonym przedziale<br />
czasowym – najczęściej 5s -12 min.<br />
Wysterowanie wyjścia jest sygnalizowane<br />
diodą LED. Nowoczesne czujniki są w stanie<br />
wykrywać ruch również przez szkło, płyty<br />
drewniane, płyty gipsowo-kartonowe i tworzywa<br />
sztuczne. Czujniki mikrofalowe mon-<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
71
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Fot. 6.<br />
Czujnik ruchu Berker Q.1<br />
tuje się zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz<br />
pomieszczeń.<br />
Nastawy czujników<br />
W czujnikach ruchu i obecności można nastawić<br />
kilka parametrów. Chodzi przede wszystkim<br />
o możliwość regulowania obszaru pola<br />
detekcji poprzez zasięg i promień detekcji (np.<br />
w zakresie 1 m-10 m) i wysokości 2,5 m. Regulacja<br />
pola detekcji zazwyczaj wykorzystuje<br />
pokrętło. Obracając je w prawo obszar pola<br />
detekcji jest zwiększany, z kolei obrót w lewo<br />
powoduje zmniejszenie obszaru detekcji. Regulowany<br />
jest również czas załączania (np.<br />
w zakresie od 5 sekund do 12 minut) oraz czułość<br />
automatu zmierzchowego np. w zakresie<br />
od 1 do 2000 Lx.<br />
Producenci oferują również oprawy oświetleniowe<br />
bazujące na zintegrowanych czujnikach<br />
ruchu, przy czym fale są w stanie przenikać<br />
nawet przez szklany klosz bez utraty skuteczności<br />
detekcji ruchu. Użytkownik może regulować<br />
czułość natężenia światła oraz zasięg<br />
wykrywania ruchu.<br />
Czujniki do sterowania<br />
oświetleniem schodów<br />
Specjalne czujniki można nabyć z myślą o wykrywaniu<br />
ruchu i obecności na potrzeby instalacji<br />
oświetlenia schodów. W takim rozwiązaniu<br />
obwody oświetleniowe załączają się podczas<br />
korzystania ze schodów czyli wraz z wejściem<br />
na schody i przecięciem sygnału czujnika. Pracę<br />
systemu nadzoruje sterownik a niektóre urządzenia<br />
tego typu są obsługiwane przez panel<br />
dotykowy. Można regulować czas świecenia<br />
uwzględniając ilość stopni i wielkość schodów.<br />
Oprócz tego można wielopoziomowo regulować<br />
jasność pozwalając na ustawienie właściwego<br />
natężenia oświetlenia.<br />
Fot.: HAGER<br />
W systemach oświetlenia schodów najczęściej<br />
wykorzystywane są czujniki natynkowe, które<br />
instaluje się w tralce lub na słupku schodowym.<br />
Niejednokrotnie wykorzystywane są również<br />
czujniki podtynkowe montowane w puszce<br />
elektrycznej.<br />
Wybór czujnika<br />
Wybierając odpowiedni czujnik trzeba przeanalizować<br />
miejsce w jakim będzie on zainstalowany.<br />
Właściwy czujnik dobiera się bowiem<br />
do pracy wewnątrz i na zewnątrz budynku.<br />
Trzeba zdefiniować wykrywanie ruchu lub<br />
obecność określając przy tym rodzaj oświetlanego<br />
pomieszczenia. Czujniki dobiera się<br />
również pod kątem lokalizacji fizycznej – sufit,<br />
narożniki, korytarz. Ważny jest rozmiar nadzorowanego<br />
obszaru oraz przeanalizowanie ilości<br />
czujników wraz z określeniem kąta detekcji.<br />
Nie można zapomnieć o przeanalizowaniu rodzaju<br />
użytkowania. Np. w obiektach użyteczności<br />
publicznej czujniki będą zamontowane<br />
na większych wysokościach.<br />
Kluczową rolę odgrywa zakres nastaw czasowych<br />
oraz moc obciążenia (W). Jeżeli czujniki<br />
będą sterowały oświetleniem to przydatny będzie<br />
przycisk pozwalający na ręczne załączanie<br />
oświetlenia. W niektórych instalacjach przyda<br />
wyjście do sterowania innym urządzeniem<br />
elektrycznym.<br />
Montaż czujnika<br />
Montując czujnik trzeba w pierwszej kolejności<br />
określić kąt zasięgu czujnika. Detektora nie należy<br />
kierować na miejsce, w którym może być wykryty<br />
ruch zwierząt. Ponadto czujnika nie można<br />
kierować na oświetlane obiekty lub elementy<br />
stanowiące źródło ciepła. Jeżeli czujnik poprzez<br />
przekaźnik steruje pracą urządzenia elektrycznego<br />
np. lampy to konieczne jest właściwie dobrane<br />
zabezpieczenie prądowe.<br />
Z kolei eksploatując czujniki należy pamiętać,<br />
że w przypadku zanieczyszczenia optyki może<br />
dojść do zmniejszenia zarówno czułości jak<br />
i zasięgu wykrywania ruchu. Jeśli różnica temperatur<br />
pomiędzy obiektem poruszającym się<br />
a otoczeniem jest niewielka (np. latem) czujnik<br />
może reagować później i zmniejszy jego zasięg<br />
wykrywania ruchu.<br />
Wyłączniki zmierzchowe<br />
Mówiąc o czujnikach wykrywania ruchu i obecności<br />
warto również wspomnieć o wyłącznikach<br />
zmierzchowych. Proste urządzenia tego<br />
typu mają niewielkie obudowy a obciążenie<br />
Fot. 7.<br />
Dwukanałowy czujnik obecności<br />
Fot.: HAGER<br />
prądowe wynosi do 12 A. Dzięki wyłącznikom<br />
zmierzchowym można automatycznie sterować<br />
oświetleniem zewnętrznym z uwzględnieniem<br />
natężenia światła otoczenia. Wiele wyłączników<br />
pracuje samodzielnie lub może współpracować<br />
z innymi układami sterowania. Czułość natężenia<br />
oświetlenia można regulować w zakresie<br />
mieszczącym się pomiędzy 1 a 80 Lx. Bardziej<br />
zaawansowane modele są urządzeniami cyfrowymi.<br />
Mierzone jest natężenie oświetlenia z dokładnością<br />
do 1 luxa. W typowym wyłączniku<br />
znajduje się część pomiarowa oraz czujnik, który<br />
najczęściej wykorzystuje przetwornik światłoczęstotliwość.<br />
Czujniki znajdujące się na płycie<br />
czołowej pozwalają ustawić poziom wyłączenia<br />
i załączenia oświetlenia. Przydatnym rozwiązaniem<br />
jest definiowanie opóźnienia z załączeniem<br />
i wyłączeniem oświetlenia na poziomie<br />
1 minuty. W efekcie zapobiega się krótkotrwałym<br />
przełączeniom i wyłączeniom wynikającym<br />
np. z chwilowego oświetlenia czujnika. Wyświetlacz<br />
informuje o funkcjach realizowanych<br />
przez urządzenie. Proces sterowania wykorzystuje<br />
szereg specjalnych algorytmów zapewniających<br />
odporność urządzenia na nagłe, chwilowe<br />
zmiany oświetlenia przy wyeliminowaniu<br />
nagłego działania wynikającego np. z błysków.<br />
Czujniki ruchu i obecności znajdują zastosowanie<br />
w instalacjach alarmowych oraz sterujących<br />
urządzeniami. Np. w odniesieniu<br />
do oświetlenia może być ono załączane automatycznie<br />
jeżeli osoby wejdą na określoną<br />
przestrzeń, którą objęto zasięgiem działania<br />
czujnika. Należy również podkreślić, że czujniki<br />
ruchu i obecności mogą być elementem<br />
systemów budynków inteligentnych.<br />
Damian Żabicki<br />
72 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
NOWOŚCI<br />
Nowa oprawa do oświetlania znaków<br />
wyznaczających drogę ewakuacji<br />
oraz miejsc urządzeń gaśniczych<br />
TM TECHNOLOGIE poszerzyło swoją ofertę opraw<br />
ONTEC R o wersję E, przeznaczoną do oświetlania<br />
znaków wyznaczających drogę ewakuacji oraz miejsc<br />
urządzeń gaśniczych. Oprawa charakteryzuje się wysokim<br />
współczynnikiem luminancji sięgającym 500 cd/m 2 .<br />
Dzięki wyspecjalizowanej technologii, producent uzyskał<br />
wysoką sprawność przy stosunkowo niewielkich rozmiarach,<br />
co przekłada się na widoczność znaku o wymiarach<br />
100x100 z dużej odległości, sięgającej nawet 20 m. Dodatkowo,<br />
zastosowanie diody LED o bardzo dobrych parametrach<br />
umożliwia uzyskanie równomiernego podświetlenia<br />
całego znaku bezpieczeństwa. W zależności od potrzeb<br />
i specyfikacji obiektu, oprawy ONTEC R cechuje ten sam<br />
sposób montażu, który nie wymaga wyspecjalizowanego<br />
sprzętu, a przy zastosowaniu opcjonalnej ramki umożliwia<br />
podtynkowe zamontowanie opraw. Produkt w wersji<br />
E zachowuje wszystkie atuty, jakie posiadają pozostałe<br />
typy opraw z rodziny ONTEC R. Jedyna różnica odnosi się<br />
do sposobu zastosowania urządzenia. Opisane rozwiązanie<br />
jest kolejnym krokiem w rozwoju TM TECHNOLOGIE<br />
Sp. z o.o. w produkcji wysokiej jakości urządzeń spełniających<br />
najwyższe międzynarodowe standardy, które w sposób<br />
bezpośredni wpływają na zwiększenie bezpieczeństwa<br />
obiektu i jego użytkowników.<br />
www.tmtechnologie.pl<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
Linia opraw sufitowych LED KONEKTO<br />
– nowość w ofercie firmy ZAMEL<br />
KONEKTO to najnowsza linia opraw sufitowych LED stworzona<br />
przez firmę ZAMEL. Jest jedyną w swoim rodzaju rodziną opraw,<br />
których design kreuje użytkownik. Oprawy są oryginalnym elementem<br />
aranżacji przestrzeni. Każda oprawa składa się z dwóch elementów:<br />
źródła światła oraz ramki, które można dowolnie łączyć<br />
by stworzyć efektowną lampę sufitową. Oprawy KONEKTO produkowane<br />
są w Polsce.<br />
Oprawa LED charakteryzuje się dużym, jak na tego rodzaju produkt,<br />
strumieniem świetlnym (100 lm/W). Ponadto występuje w trzech<br />
wersjach temperatury barwowej: ciepłej (3000 K), neutralnej<br />
(4000 K) oraz zimnej (5700 K). Źródła światła występują w dwóch<br />
wersjach napięcia zasilania 230 V AC oraz 24 V DC. Lampy ledowe<br />
można ściemniać za pomocą ściemniaczy PWM dla opraw 24 V DC<br />
oraz ściemniaczy tranzystorowych i triakowych dla opraw 230 V.<br />
Oferowane ramki dostępne są w wielu wersjach kolorystycznych.<br />
Ramki KONEKTO wykonane są z plastiku, szkła i metalu. Różnorodność<br />
ta pozwala na komfortowe dopasowanie źródeł światła<br />
do zmieniającego się wystroju wnętrza. Ramki występują zarówno<br />
w wersji pojedynczej, jak i podwójnej. Ponadto unikalna opcja<br />
łączenia kwadratowych plastikowych ramek umożliwia tworzenie<br />
niestandardowych iluminacji.<br />
Oprawy KONEKTO to nie tylko ciekawe wzornictwo, ale także<br />
sprawny i komfortowy montaż. Urządzenia mają zaledwie<br />
38 mm grubości. Dzięki niewielkim wymiarom źródła światła można<br />
umieścić w sufitach podwieszanych o grubości zaledwie 42 mm<br />
(profil 30 mm i płytka k/g 12 mm).<br />
www.zamel.com<br />
74 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
ELVIS<br />
ELVIS<br />
S <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
||
OŚWIETLENIE<br />
awaryjne<br />
DATA 2 EASY<br />
– system monitorowania opraw oświetlenia awaryjnego<br />
PROMOCJA<br />
Dynamicznie rozwijająca się gospodarka w sposób bezpośredni przekłada się na rozwój<br />
małych i średnich przedsiębiorstw nie tylko w Polsce ale i na całym świecie. Rozwój każdej<br />
takiej organizacji niesie za sobą zapotrzebowanie na zwiększenie przestrzeni biurowej,<br />
magazynowej czy też produkcyjnej, dlatego wiele firm decyduje się na budowę własnych<br />
obiektów. Wiadomym jest, że każda taka inwestycja musi spełniać warunki techniczne tak,<br />
aby zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa.<br />
Fot. 1.<br />
Przejście Podziemne Rondo Czyżyny Kraków<br />
Niejednokrotnie inwestorzy sięgają<br />
po najnowsze rozwiązania w dziedzinie<br />
urządzeń ppoż, które coraz częściej<br />
wyposażone są w centrale monitorujące,<br />
mające w znaczący sposób<br />
usprawnić nadzór nad urządzeniami<br />
do nich podłączonymi. Idealnym rozwiązaniem<br />
dla tego rodzaju budynków<br />
i wymagań jest System Monitoringu<br />
Oświetlenia Awaryjnego DATA<br />
2 EASY produkcji TM Technologie.<br />
System DATA 2 EASY produkcji<br />
TM TECHNOLOGIE przeznaczony<br />
jest do monitorowania opraw z własnym<br />
źródłem zasilania. Centrala posiada wyświetlacz<br />
wysokiej rozdzielczości o przekątnej<br />
5 cali, ośmioprzyciskową klawiaturę oraz<br />
intuicyjny interfejs. Dodatkowo producent<br />
przewidział możliwość podłączenia klawiatury<br />
za pomocą jednego z dwóch portów<br />
USB, dzięki czemu nawigacja staje się<br />
jeszcze bardziej przyjazna użytkownikowi.<br />
Drugi z wyżej wspomnianych portów pozwala<br />
na pobieranie raportów i logów przechowywanych<br />
w pamięci urządzenia oraz<br />
na aktualizację oprogramowania.<br />
Komunikacja pomiędzy panelem a oprawami<br />
odbywa się za pomocą zainstalowanego<br />
wewnątrz rozdzielacza sygnału<br />
C-Bridge, poprzez dwuprzewodową magistralę<br />
komunikacyjną TM-Bus, niewymagającą<br />
zachowania polaryzacji<br />
podczas montażu. Rozdzielacz posiada<br />
cztery kanały komunikacyjne A, B, C,<br />
D, które pozwalają na podłączenie maksymalnie<br />
64 opraw na każdą z linii, co<br />
oznacza że system został zaprojektowany<br />
z myślą o obiektach, w których<br />
ilość punktów oświetlenia awaryjnego<br />
76<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OŚWIETLENIE<br />
awaryjne<br />
nie przekracza 512 sztuk. Ważnym jest,<br />
że wszystkie parametry opraw, których<br />
adresy widnieją w centrali sterującej, pobierane<br />
są przez panel w sposób ciągły<br />
i nieprzerwany, dając tym samym użytkownikowi<br />
najświeższą informację na temat<br />
stanu całości systemu.<br />
DATA 2 EASY posiada szeroki wachlarz<br />
funkcji, za pomocą których system można<br />
skonfigurować w sposób najlepiej odpowiadający<br />
warunkom i specyfikacji obiektu.<br />
Wychodząc naprzeciw najbardziej<br />
wyszukanym wymaganiom stawianym<br />
materiałom budowlanym i wykończeniowym<br />
przez projektantów budynków, obudowa<br />
centrali została wykonana z 8 mm<br />
polerowanej stali nierdzewnej, czyniąc<br />
ją wyróżniającą się spośród wielu urządzeń<br />
monitorujących zainstalowanych<br />
w pomieszczeniach BMS. Zastosowana<br />
stal, ze względu na swoje właściwości,<br />
jest materiałem wyjątkowo trwałym,<br />
dlatego też jest to idealne zabezpieczenie<br />
urządzeń zainstalowanych wewnątrz<br />
przed uszkodzeniami mechanicznymi.<br />
Warto również zwrócić uwagę na fakt,<br />
iż podłączenie systemu DATA2 EASY<br />
do sieci Ethernet umożliwia współpracę<br />
z autorskim programem do wizualizacji<br />
ELVIS produkcji TM TECHNOLOGIE<br />
oraz uzyskanie pełnej informacji o stanie<br />
systemu poprzez protokół Modbus<br />
w centralnym systemie zarządzania budynkiem.<br />
Fot. 3.<br />
Grand Ascot Hotel Kraków<br />
Fot. 2.<br />
Schemat DATA 2 EASY<br />
W odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku,<br />
TM TECHNOLOGIE oferuje dla swojego<br />
najnowszego rozwiązania dodatkową<br />
funkcjonalność w postaci komunikacji<br />
bezprzewodowej. Każdy system DATA 2<br />
EASY może zostać wyposażony w rozdzielacz<br />
sygnału C-BRIDGE 2 RADIO,<br />
który umożliwia bezprzewodową komunikację<br />
centrali z oprawami oświetlenia<br />
awaryjnego.Co ważne, ta sama centrala<br />
może zostać wyposażona w dwa typy<br />
rozdzielaczy, C-BRIDGE 2 i C-BRIDGE<br />
2 RADIO, zapewniając tym samym zarówno<br />
komunikację przewodową, jak<br />
i bezprzewodową.<br />
DATA 2 EASY jest kolejnym krokiem<br />
w rozwoju TM TECHNOLOGIE, który<br />
daje możliwość doboru optymalnego rozwiązania,<br />
dopasowanego do potrzeb i specyfiki<br />
każdego obiektu. Zastosowanie najnowszej<br />
technologii oraz minimalistyczny<br />
design stawiają system DATA2 EASY<br />
na pozycji lidera w swojej klasie systemów<br />
odpowiadających za monitorowanie urządzeń<br />
ppoż., które w sposób bezpośredni<br />
wpływają na zwiększenie bezpieczeństwa<br />
obiektu i jego użytkowników.<br />
Rafał Krzyżanowski<br />
www.tmtechnologie.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
77
OŚWIETLENIE<br />
awaryjne<br />
Oprawy w oświetleniu ewakuacyjnym<br />
Najprostsze oprawy stosowane w oświetleniu ewakuacyjnym pozwalają oznaczać drogi ewakuacyjne<br />
i wyjścia awaryjne dzięki odpowiednim piktogramom. Stąd też takie oprawy uwzględnia<br />
się chociażby w obiektach użyteczności publicznej czy w zakładach przemysłowych.<br />
Dzięki oprawom drogi ewakuacyjne<br />
są doświetlane. W miejscach narażonych<br />
na działanie czynników atmosferycznych<br />
zastosowanie znajdują<br />
urządzenia o podwyższonym stopniu<br />
ochrony IP. W zależności od potrzeb<br />
instalacyjnych zastosowanie znajdują<br />
urządzenia montowane natynkowo<br />
lub podtynkowo. Oprócz tego oferowane<br />
są również oprawy doświetlające<br />
i kierunkowe.<br />
Bezpieczeństwo<br />
oświetlenia ewakuacyjnego<br />
Ewakuacyjne systemy oświetlenia<br />
muszą być przede wszystkim<br />
bezpieczne, a ich montaż szybki<br />
i łatwy. Chodzi tutaj np. o oprawy<br />
z odpowiednimi systemami, które<br />
pozwalają na przeprowadzenie testów<br />
zgodnie z wymaganiami normy<br />
PN-EN 50172. Przeprowadzić<br />
można zatem funkcję autotestu<br />
funkcjonalnego (comiesięcznego)<br />
oraz testu czasu świecenia. Testy<br />
mogą być również wykonywane<br />
automatycznie. Funkcjonalność<br />
w tym zakresie zapewnia mikroprocesor<br />
a wyświetlacze i diody<br />
LED informują o wynikach przeprowadzonych<br />
testów. Nowoczesne<br />
systemy sterowania umożliwiają<br />
rejestrowanie wyników<br />
wykonanych testów.<br />
Fot.: ESSYSTEM<br />
Fot. 1.<br />
Dzięki systemom z centralnym sterowaniem opraw integruje się i monitoruje wiele<br />
lamp systemu oświetlenia awaryjnego<br />
Oprawy oświetlenia awaryjnego<br />
Od opraw ewakuacyjnych należy<br />
odróżnić oprawy doświetlające drogi<br />
ewakuacyjne. Specjalne obudowy<br />
opraw są dedykowane dla obiektów<br />
użyteczności publicznej, fabryk,<br />
magazynów oraz miejsc narażonych<br />
na działanie skrajnych czynników<br />
atmosferycznych. Oprócz tego odpowiednie<br />
oprawy można nabyć<br />
z myślą o wbudowaniu w sufit gipsowo-kartonowy.<br />
Źródła światła opraw awaryjnych<br />
W nowoczesnych oprawach awaryjnych jako<br />
źródło światła coraz częściej uwzględnia się<br />
diody LED. Wiele opraw bazuje na soczewkach<br />
typu road plus. Tym sposobem oprawa,<br />
która jest zawieszona na wysokości<br />
3 m oświetla 11 m drogi ewakuacyjnej zachowując<br />
wymagane natężenie. Ważna jest<br />
przy tym szybka wymiana akumulatorów<br />
i łatwy montaż. W wielu obiektach montuje<br />
się oprawy typu downlight z możliwością<br />
zabudowy w sufitach gipsowo-kartonowych.<br />
Zasilanie z centralnej baterii<br />
Niektóre systemy oświetlenia awaryjnego wykorzystują<br />
baterie centralne, które mogą bazować<br />
na akumulatorach VRLA. Taki sposób<br />
zasilania parametryzuje się uwzględniając całość<br />
lub wybrane elementy oświetlenia. Istotną<br />
rolę odgrywa specjalny sterownik obsługujący<br />
i kontrolujący poziom naładowania akumulatora.<br />
Oprócz tego sterownik samoczynnie<br />
przeprowadza odpowiednie testy funkcjonalne.<br />
Jeżeli nastąpi głębokie rozładowanie akumulatorów<br />
to sterownik będzie nadzorował ich<br />
78<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
Baw się dobrze<br />
i wygrywaj!<br />
Każdy elektryk<br />
może wziąć<br />
udział!<br />
ZAPRASZAJĄ<br />
Przyjedź na targi Energetab i weź udział w zawodach w montażu<br />
osprzętu elektroinstalacyjnego marki MOWION firmy Kanlux.<br />
Uczestnicy zawodów będą korzystać z profesjonalnych narzędzi<br />
marki Wiha i kabla instalacyjnego firmy Helukabel. Prawidłowość<br />
instalacji zostanie sprawdzona urządzeniami firmy Fluke.<br />
Każdego dnia Targów zostaną wyłonieni zwycięzcy dnia, na których<br />
czekają wspaniałe nagrody. Dodatkowo, wszyscy uczestnicy<br />
otrzymają specjalne upominki.<br />
Gwarantowana fantastyczna zabawa i emocje większe niż podczas<br />
występu polskiej reprezentacji na Mundialu!<br />
Organizator:<br />
Partnerzy:<br />
Targi Energetab<br />
Bielsko-Biała<br />
11-13.09.18<br />
Współorganizator i partner medialny:<br />
pawilon F<br />
stoisko 18
OŚWIETLENIE<br />
awaryjne<br />
Fot.: INTELIGHT<br />
Fot.: INTELIGHT<br />
Fot.: HYBRYD<br />
Fot. 2. Oprawa oświetlenia awaryjnego Fot. 3. Oprawa oświetlenia ewakuacyjnego Fot. 4. Oprawa oświetlenia awaryjnego<br />
naładowanie do ok. 80% pojemności znamionowej.<br />
Z kolei gdy dojdzie do całkowitego<br />
naładowania to zostanie zainicjowana praca<br />
w trybie buforowym przy wykorzystaniu ładowarek<br />
utrzymujących pełną pojemność baterii.<br />
W oferowanych na rynku systemach oświetlenia<br />
awaryjnego bazujących na baterii centralnej<br />
przewiduje się budowę modułową, zatem<br />
osobne moduły przełączające są przypisane<br />
do poszczególnych obwodów wyjściowych.<br />
Sieć zasilająca i akumulatory mają zapewnioną<br />
ochronę za pomocą odrębnych bezpieczników.<br />
W efekcie jeżeli podczas pracy w trybie<br />
AC dojdzie do zwarcia jednego z przewodów<br />
zasilających do przewodu ochronnego<br />
to system samoczynnie zostanie przełączony<br />
na tryb DC. Należy podkreślić, że każda pojedyncza<br />
oprawa jest adresowalna.<br />
Sterowanie oprawami<br />
Dzięki systemom z centralnym sterowaniem<br />
opraw integruje się i monitoruje wiele lamp<br />
systemu oświetlenia awaryjnego. Ważne jest<br />
przy tym wykorzystanie odpowiednich sieci<br />
komunikacyjnych z różnymi topologiami.<br />
Centralne urządzenie takiego systemu wykorzystuje<br />
specjalną centralę lub komputer PC<br />
z odpowiednim oprogramowaniem. Nowoczesne<br />
centrale są w stanie zarządzać lampami<br />
Fot.: TM TECHNOLOGIE<br />
dynamicznymi, LED i świetlówkowymi.<br />
Ważna jest przy tym możliwość realizowania<br />
różnorodnych funkcji w postaci wizualizacji,<br />
zdalnego zarządzania oraz zapisywania raportów<br />
dotyczących pracy systemu. Jest możliwe<br />
skonfigurowanie: powiadomień na email, wykonywania<br />
zapisów historycznych, planowania<br />
testów, automatycznego tworzenia raportów<br />
a uprawnienia nadawane użytkownikom<br />
można definiować. Magistrala komunikacyjna<br />
łącząca poszczególne urządzenia do transmisji<br />
danych wykorzystuje kabel dwuprzewodowy.<br />
Oprawy można grupować automatycznie<br />
uwzględniając fizyczną topologię połączeń.<br />
Strukturę logiczną tworzy się poprzez dowolne<br />
grupowanie lamp uwzględniając różne<br />
kryteria w postaci liczby pięter, sekcji,<br />
pomieszczeń, korytarzy itp. Na etapie tworzenia<br />
struktury logicznej powinno się zapewnić<br />
możliwość łatwego poruszania po systemie.<br />
Realizowanie funkcji jest inicjowane<br />
zarówno w odniesieniu do wybranej grupy<br />
opraw jak i pojedynczej oprawy. Czynności<br />
realizowane przez oprawy są samoczynnie<br />
zapisywane w dzienniku zdarzeń.<br />
Nowoczesne urządzenia sterowania oprawami<br />
niejednokrotnie integruje się systemami<br />
klasy BMS. Chodzi tutaj o możliwość<br />
nadrzędnego realizowania funkcji w postaci<br />
załączania oraz wyłączania testów funkcjonalnych<br />
zarówno codziennych jak i okresowych.<br />
Oprócz tego nadrzędnie może być<br />
inicjowany test baterii oraz sygnalizowanie<br />
głębokiego rozładowania akumulatora.<br />
Wymiana danych z systemami nadrzędnymi<br />
jest realizowana poprzez odpowiedni interfejs<br />
komunikacyjny – np. RS-232 czy Ethernet.<br />
Dynamiczne systemy odbierają informacje<br />
z systemów sygnalizacji pożaru, przy czym<br />
ważna jest stabilna wymiana danych pomiędzy<br />
poszczególnymi urządzeniami systemu<br />
– centralą, czujnikami i sygnalizatorami,<br />
poprzez magistralę RS-485 i odpowiednie<br />
protokoły komunikacyjne. W centrali ważna<br />
jest pamięć uwzględniająca podział stref<br />
pożaru i pamięć wszystkich opraw zarówno<br />
dynamicznych jak i p.poż. Sygnały przesyłane<br />
instalacją transmisji danych powodują<br />
sekwencje pracy każdej z opraw. W systemach<br />
dynamicznych oprawy p.poż. załączają<br />
się wraz z wykryciem pożaru.<br />
Podsumowanie<br />
Oprawy awaryjne rozpoczynają pracę wraz<br />
z zanikiem zasilania podstawowego opraw,<br />
przy czy czym takie oprawy wykorzystują<br />
niezależne źródło zasilania. Z kolei oświetlenie<br />
ewakuacyjne ma za zadanie wskazywanie<br />
drogi ewakuacji w przypadku wystąpienia<br />
pożaru lub innego zagrożenia.<br />
Systemy oświetlenia awaryjnego aby mogły<br />
być eksploatowane muszą spełniać<br />
wymagania odpowiednich norm. Stąd też<br />
oferowane na rynku rozwiązania tego typu<br />
spełniają wymagania normy PN-EN 1838<br />
i PN-EN 50 172.<br />
Na etapie wyboru odpowiedniego rozwiązania<br />
najlepiej skorzystać z pomocy specjalistów.<br />
W pierwszej kolejności po sprecyzowaniu założeń<br />
użytkownika i uwzględnieniu wymagań<br />
prawnych i norm technicznych projektanci<br />
opracują projekt na bazie rzutu budynku.<br />
Fot. 5.<br />
Oprawy oświetlenia ewakuacyjnego powinny być widoczne i nie powinny wprowadzać<br />
w błąd podczas pożaru<br />
Damian Żabicki<br />
80 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
Producent oświetlenia LED<br />
awaryjnego i przemysłowego<br />
Carina<br />
Starlet External<br />
Oximia<br />
Bogata oferta oświetlenia LED<br />
wyposażonego w moduły awaryjne,<br />
czujniki ruchu i zmierzchu<br />
Nowoczesne oprawy awaryjne<br />
Profesjonalne i niezawodne<br />
oprawy kierunkowe<br />
Chcesz wiedzieć więcej? Zadzwoń lub napisz!<br />
+48 22 100 35 10 | sprzedaz@intelight.pl | www.intelight.pl
OŚWIETLENIE<br />
awaryjne<br />
Oświetlenie awaryjne – oprawy dynamiczne<br />
- systemem centralnego monitorowania opraw<br />
oświetlenia awaryjnego z oprawami dynamicznymi<br />
PROMOCJA<br />
Rosnące wymagania<br />
na obiektach odnośnie<br />
oświetlenia awaryjnego<br />
Jednym z elementów zapewnienia<br />
bezpieczeństwa na obiekcie budowlanym<br />
jest wytyczenie drogi<br />
ewakuacji, jej właściwe oznaczenie<br />
znakami ewakuacyjnymi i oświetlenie<br />
oświetleniem awaryjnym.<br />
Taka droga ewakuacyjna jest jedna,<br />
statyczna, obowiązująca niezależnie<br />
od miejsca powstania lub rozprzestrzeniania<br />
się zagrożenia. W takich przypadkach<br />
oświetlenie awaryjne statyczne<br />
wskazuje tylko jedną drogę ewakuacji<br />
zakładając, że jest ona drożna. Optymalna<br />
droga ewakuacji powinna zależeć<br />
od miejsca powstania pożaru. Biorąc pod<br />
uwagę możliwość wystąpienia pożaru<br />
w kilku miejscach jednocześnie lub szybkie<br />
jego rozprzestrzenianie, niektóre elementy<br />
oświetlenia awaryjnego statycznego<br />
mogą nawet wprowadzać w błąd co<br />
do kierunku ewakuacji.<br />
Rozwiązaniem tego problemu może być zastosowanie<br />
oświetlenia dynamicznego produkcji<br />
Hybryd. Pozwala ono na optymalne<br />
dostosowanie kierunku ewakuacji niezależnie<br />
od sytuacji.<br />
Fot. 1.<br />
82<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
Dwa kierunki ewakuacji A i B w przypadku braku zagrożenia<br />
Na kierunku ewakuacji B powstaje zagrożenie<br />
Lampy 2 i 3 odcinają zagrożony kierunek ewakuacji B<br />
Rys.1. Ilustracja obrazująca działanie scenariusza podczas odcięcia jednego<br />
z kierunków ewakuacji.<br />
Integracja systemów<br />
Innym wymaganiem stawianym przez<br />
nowe obiekty jest potrzeba integracji systemów<br />
przeciwpożarowych, zagadnienie<br />
to nabiera coraz większego znaczenia.<br />
Z jednej strony rozwój w dziedzinie<br />
urządzeń elektronicznych i informatyki<br />
umożliwia coraz ściślejszą integrację,<br />
a z drugiej strony, nowoczesne obiekty<br />
wymagają takich rozwiązań w celu ich<br />
łatwiejszego i bezpieczniejszego zarządzania.<br />
Celem integracji systemów jest<br />
łatwe i ustandaryzowane przekazywanie<br />
informacji pomiędzy nimi. Umożliwia to<br />
interakcje pomiędzy systemami, prezentację<br />
informacji o ich stanie na wspólnych<br />
panelach operatorskich oraz zintegrowane<br />
sterowanie. System opraw dynamicznych<br />
Hybryd umożliwia komunikację z systemami<br />
sygnalizacji pożaru SSP oraz z systemami<br />
automatyki budynkowej BMS.<br />
Nowe rozwiązania<br />
– oświetlenie awaryjne dynamiczne<br />
Wychodząc naprzeciw rosnącym wymaganiom<br />
Hybryd zaprojektował system<br />
oświetlenia dynamicznego oraz nowy komputerowy<br />
system zarządzania oprawami<br />
awaryjnymi każdego rodzaju. System integruje<br />
się z systemami sygnalizacji pożaru,<br />
otrzymuje informacje o miejscu wystąpienia<br />
zagrożenia, a następnie wskazuje za pomocą<br />
opraw oświetlenia dynamicznego optymalną<br />
drogę ewakuacji. Droga ta wskazywana<br />
jest w zależności od miejsca wystąpienia<br />
zagrożenia na podstawie wielu scenariuszy<br />
predefiniowanych w systemie.
OŚWIETLENIE<br />
awaryjne<br />
Ze względu na brak przepisów określających<br />
funkcjonowanie dynamicznego<br />
systemu oświetlenia awaryjnego trzeba<br />
było zdecydować jak postępować przy<br />
jego tworzeniu.<br />
Podjęto następujące decyzje:<br />
• zachować analogie do statycznego<br />
oświetlenia kierunkowego<br />
• nie stosować jednocześnie oświetlenia<br />
dynamicznego i statycznego w tych samych<br />
obszarach<br />
• nie stosować oświetlenia statycznego<br />
w miejscach potencjalnej zmiany drogi<br />
ewakuacyjnej<br />
• stosować statyczne oświetlenie kierunkowe,<br />
gdzie droga ewakuacji nie ulega<br />
zmianie<br />
Na potrzeby systemu dynamicznego zaprojektowano<br />
nowy typ oprawy kierunkowej<br />
o specyficznej budowie, charakteryzującej<br />
się nowymi funkcjami. Oprawa ta została<br />
nazwana oprawą dynamiczną z uwagi<br />
na możliwość dynamicznej zmiany wskazywanego<br />
kierunku ewakuacji.<br />
Ze względu na brak przepisów oraz norm<br />
dotyczących budowy oprawy dynamicznego<br />
oświetlenia ewakuacyjnego trzeba było<br />
zdecydować, jak taka oprawa powinna<br />
być zbudowana?<br />
Podjęto następujące decyzje:<br />
• zachować największą możliwą zgodność<br />
z normami dotyczącymi klasycznych<br />
opraw oświetlenia awaryjnego:<br />
– PN-EN 60598-2-22 – dotyczącą budowy<br />
oprawy.<br />
– PN-EN 61347-2-7 – dotyczącą układu<br />
elektronicznego zasilającego i sterującego<br />
oprawą.<br />
• komunikaty generowane przez oprawę<br />
dynamiczną w jak największym stopniu<br />
upodobnić do komunikatów opraw statycznych<br />
Budowa systemu<br />
W skład sytemu dynamicznego wchodzą:<br />
• Jednostka centralna – Centrala –<br />
główny element systemu komunikujący<br />
się z innymi systemami w tym<br />
systemem sygnalizacji pożaru SSP,<br />
steruje oprawami oświetlenia dynamicznego<br />
oraz innymi elementami<br />
oświetlenia awaryjnego.<br />
• Rozdzielacze – jeden pozwala na<br />
rozszerzenie systemu o kolejne<br />
Fot. 2.<br />
Struktura systemu dynamicznego<br />
64 elementy sieciowe, oprawy lub<br />
rozdzielacze.<br />
• Rodzina opraw dynamicznych – oprawy<br />
dynamicznego oświetlenia ewakuacyjnego.<br />
Opcjonalnie w systemie może być zamontowany<br />
moduł wejść bezpotencjałowych<br />
służący do otrzymywania informacji o stanie<br />
stref pożarowych, w przypadku braku<br />
cyfrowej integracji pomiędzy centralą, a systemami<br />
SSP.<br />
• Do systemu można podłączyć pozostałe<br />
urządzenia oświetlenia awaryjnego<br />
marki Hybryd – oprawy statyczne, systemy<br />
centralnego zasilania.<br />
Rodzaje komunikacji w systemie:<br />
• Komunikacja centrali z systemami SSP:<br />
Łącze ETHERNET i protokół MOD-<br />
BUS TCP/IP lub łącze EIA-485 i protokół<br />
MODBUS RTU/ASCII lub wejścia<br />
bezpotencjałowe i moduł H-315<br />
• Komunikacja z oprawami dynamicznymi:<br />
Magistrala EIA-485 pracująca w technice<br />
pętlowej z izolacją zwarć lub w pętli zagnieżdżonej<br />
do dwóch (siedmiu w przypadku<br />
opraw statycznych) poziomów za<br />
pośrednictwem rozdzielaczy H-311<br />
W jednej pętli można połączyć do 64 elementów<br />
sieciowych (opraw lub rozdzielaczy)/<br />
Oprawa dynamiczna<br />
Kilka słów na temat budowy oprawy dynamicznej.<br />
Oprawa ma budowę modułową.<br />
Składa sią z dwóch typów modułów:<br />
• modułu podświetlanego piktogramu ze<br />
znakiem E001 lub E002 zgodnym z normą<br />
PN-EN ISO 7010:2012.<br />
Moduł piktogramu ma wymiary 150x150<br />
mm. Znak ewakuacyjny jest widoczny<br />
tylko gdy zostanie podświetlony. Jasność<br />
podświetlenia znaku może być regulowana<br />
w zakresie od 30 do 100%. Luminancja znaku<br />
przy 30% jasności podświetlenia spełnia<br />
wymagania normy PN-EN 60598-2-22, tj.<br />
przekracza wartość 2 cd/m 2 .<br />
• modułu strzałki/krzyża – wyświetlającego<br />
strzałkę zgodną w kształcie z nor-<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
83
OŚWIETLENIE<br />
awaryjne<br />
mą PN-EN ISO 7010:2012 oraz krzyż<br />
jako znak zakazu<br />
Strzałka – znak uzupełniający do znaku<br />
podstawowego E001 lub E002 wyświetlany<br />
jest za pomocą matrycy 13x13 diod LED<br />
koloru zielonego. Jest zgodny co do kształtu<br />
z normą PN-EN ISO 7010. Znak strzałki<br />
może być przekreślony za pomocą znaku<br />
czerwonego krzyża. Każdy ze znaków może<br />
być niezależnie konfigurowalny.<br />
Do konfigurowanych parametrów należą:<br />
• stan strzałki: włączony/wyłączony,<br />
• stan krzyża: włączony/wyłączony,<br />
• okres pulsowania: wyłączony lub od<br />
200-750 ms co 50 ms (wypełnienie 50%),<br />
• jasność: jeden z trzech poziomów,<br />
• kierunek strzałki.<br />
Fot. 3.<br />
Przykład oprawy dynamicznej<br />
Moduł pozwala na wyświetlenie ośmiu<br />
strzałek (znaków uzupełniających) obracanych<br />
co 45 stopni. W module zastosowano<br />
169 diod LED w kolorze zielonym oraz 66<br />
diod LED w kolorze czerwonym renomowanego<br />
producenta charakteryzujące się<br />
trwałością i niezawodnością. Wymiary zewnętrzne<br />
modułu to 150x150 mm.<br />
Znaki strzałki, krzyża oraz stan piktogramu<br />
są całkowicie niezależnie konfigurowalne<br />
dla danego komunikatu wizualnego.<br />
W celu uzyskania jednoznacznego komunikatu<br />
dla ewakuowanych osób znaki<br />
strzałki/krzyża powinny zawsze występować<br />
razem ze znakiem podstawowym<br />
E001 lub E002. Dlatego też oprawy można<br />
podzielić na dwusegmentowe składające<br />
się ze znaku podstawowego oraz<br />
znaku uzupełniającego oraz trójsegmentowe<br />
składające się z modułu strzałki<br />
/krzyża, znaku podstawowego oraz kolejnego<br />
modułu strzałki/krzyża.<br />
W przypadku, gdy scenariusz ewakuacyjny<br />
wymaga odwrócenia drogi ewakuacyjnej<br />
może wystąpić konieczność<br />
wyświetlenia komunikatów wizualnych<br />
po obydwu stronach oprawy. Wtedy należy<br />
stosować oprawy dwustronne.<br />
Ogólnie oprawa może występować<br />
w wersji jednostronnej lub dwustronnej:<br />
• wersja jednostronna może mieć budowę<br />
– dwumodułową - z jednym modułem<br />
strzałki/krzyża oraz jednym modułem<br />
piktogramu<br />
– trójmodułową - z dwoma modułami<br />
strzałki/krzyża oraz jednym modułem<br />
piktogramu<br />
• wersja dwustronna może mieć budowę<br />
– czteromodułową - z dwoma modułami<br />
strzałki/krzyża oraz dwoma<br />
modułami piktogramu<br />
– szeciomodułową - z czterema modułami<br />
strzałki/krzyża oraz dwoma<br />
modułami piktogramu<br />
Oświetlenie dynamiczne w praktyce<br />
Oprawy dynamiczne mogą pracować<br />
w jednym z trzech trybów:<br />
• tryb podstawowy – podczas obecności<br />
napięcia sieci,<br />
• tryb awaryjny – po zaniku napięcia<br />
sieci lub podaniu napięcia DC przez<br />
centralną baterię,<br />
• tryb pożarowy (zagrożenia) – po<br />
otrzymaniu polecenia z centrali.<br />
Każdy z tych trybów ma niezależną konfigurację<br />
wyświetlanych komunikatów. Tryb<br />
pożarowy dopuszcza do trzydziestu różnych<br />
komunikatów dla pojedynczej oprawy<br />
w zależności od scenariusza ewakuacji.<br />
Właściwy scenariusz w trybie pożarowym<br />
wybierany jest przez Centralę na podstawie<br />
informacji z systemu SSP o strefach w których<br />
wystąpiło zagrożenie.<br />
Oprawa po utracie komunikacji z jednostką<br />
centralną systemu może zachować<br />
się w jeden z dwóch sposobów:<br />
• oprawa wyświetla bieżący komunikat<br />
- pozostaje w stanie, w jakim była<br />
podczas utraty komunikacji.<br />
• oprawa nie wyświetla żadnego komunikatu<br />
wizualnego - pozostaje wyłączona.<br />
Bezpieczeństwo<br />
Wszystkie elementy systemu wyposażone<br />
są w zasilanie awaryjne na wypadek awarii<br />
zasilania.<br />
Zasilanie awaryjne jest dostępne w różnych<br />
wariantach:<br />
• elementy systemu zasilane są z wewnętrznych<br />
akumulatorów<br />
• system może współpracować z systemem<br />
centralnej baterii i w razie awarii<br />
zasilania być z niego zasilany<br />
• możliwe jest zasilanie redundantne zarówno<br />
z systemu CB oraz własnych<br />
akumulatorów<br />
Wszechstronne opcje zasilania awaryjnego<br />
pozwalają na adaptację do różnych możliwych<br />
wymagań.<br />
Zastosowany w systemie opraw dynamicznych<br />
sposób komunikacji, pętla komunikacyjna<br />
z izolacją zwarć (rys.2.), gwarantuje<br />
wysoką niezawodność komunikacji, pozwala<br />
na wykrywanie miejsc usterek obwodu i odłączanie<br />
uszkodzonych elementów.<br />
Informacje o scenariuszach i ich konfiguracji<br />
przechowywane są zarówno w bazie danych<br />
centrali jak i w oprawach (oprawa przechowuje<br />
własną konfigurację). Takie rozwiązanie<br />
umożliwia praktycznie natychmiastowe<br />
reakcje systemu, centrala nadaje do sieci<br />
opraw tylko kody grup, które mają zostać<br />
aktywowane. W trakcie pracy centrala weryfikuje,<br />
czy oprawy zachowują się zgodnie<br />
z konfiguracją, a w przypadku usterki oprawy<br />
są wyłączane.<br />
Dodatkowo sama oprawa testuje wszystkie<br />
zmiany swoich stanów sprawdzając poprawność<br />
wyświetlanego komunikatu oraz<br />
poprawną pracę wszystkich diod matrycy<br />
strzałki i krzyża (z dokładnością co do diody).<br />
W przypadku usterek wyświetlanego<br />
komunikatu lub nieczytelności znaku strzałki<br />
czy krzyża, również następuje wyłączenie<br />
oprawy zgodnie z zasadą, że oprawa nie powinna<br />
wprowadzać w błąd.<br />
W trakcie testów opraw inicjowanych przez<br />
centralę sczytywanych jest z opraw wiele informacji<br />
szczegółowych na temat ich stanu,<br />
co pozwala na dokładną ocenę stanu lampy<br />
i efektywny serwis.<br />
dr inż. Andrzej Krzesiński<br />
Specjalista ds. oświetlenia awaryjnego<br />
Hybryd sp. z o.o.<br />
44-120 Pyskowice, ul. Sikorskiego 28<br />
www.hybryd.com.pl<br />
84 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oświetlenie podziemnych<br />
hal garażowych i parkingów<br />
Podziemne garaże i parkingi, które w dużych i średnich miastach Polski stają się coraz<br />
powszechniejsze, to pozornie przestrzenie bardzo łatwe do oświetlenia. Mylnie też ocenia<br />
się w nich rolę światła uważając, że ma ono tylko jedno zadanie: oświetlić przestrzeń tak,<br />
by móc względnie sprawnie zaparkować po czym odnaleźć drogę do wejścia do przyległej<br />
galerii handlowej lub wyjścia na zewnątrz. Rzeczywistość jest jednak zupełnie inna.<br />
I właśnie o tym traktują poniższe rozdziały<br />
Dlaczego technika LED<br />
Parametry światła generowanego<br />
przez diody LED (współczynnik oddania<br />
barw Ra, temperatura barwowa,<br />
kąt rozsyłu światła, skuteczność<br />
świetlna itp.) oraz techniczne parametry<br />
użytkowe większości przemysłowych<br />
opraw LED, takie jak wysokie<br />
IP (pyło- i bryzgoszczelność), niska<br />
waga, umiarkowana temperatura podczas<br />
długotrwałej pracy, czy duży zakres<br />
dopuszczalnej temperatury i wilgotności<br />
powietrza dla bezpiecznej<br />
pracy oprawy – te wszystkie cechy<br />
sprawiły, że nie tylko w przemyśle<br />
nastąpił w ostatnich latach ogromny<br />
zwrot ku tej technologii. Oczywiście<br />
jednocześnie jest też tak, że sektor<br />
poszukuje jednocześnie oświetlenia<br />
energooszczędnego, takiego które pozwala<br />
zmniejszyć koszty oświetlenia<br />
hal produkcyjnych, bądź magazynów,<br />
składów czy innego rodzaju wielkopowierzchniowych<br />
pomieszczeń – a pamiętajmy,<br />
że systemy LED pozwalają<br />
na obniżanie kosztów oświetlenia<br />
o 50-80% w stosunku do tradycyjnego<br />
oświetlenia.<br />
Jak już zasugerowałem powyżej, specjaliści<br />
odpowiadający za właściwy<br />
dobór oświetlenia do danego miejsca<br />
czy obiektu, skonstatowali, iż warunki<br />
panujące w halach magazynowych<br />
czy obiektach przemysłowych można<br />
w dużej mierze porównywać do warunków<br />
typowych dla podziemnych<br />
garaży i wielkopowierzchniowych<br />
parkingów. Tu również wahania temperatury<br />
bywają bardzo duże, wil-<br />
Fot. 1.<br />
Fot. 2.<br />
Białe światło o temperaturze barwowej 4000 K zapewnia dobre odwzorowanie barw.<br />
Gdy na parkingu nikogo już nie ma, można zmniejszyć natężenie światła celem<br />
oszczędzania energii.<br />
Fot.: PIXABAY.COM<br />
Fot.: PIXABAY.COM<br />
86 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: PHILIPS<br />
Fot.: PIXABAY.COM<br />
Fot. 3. Dzięki dużemu natężeniu światła łatwo dostrzec nawet Fot. 4.<br />
pojazdy, które poruszają się bez włączonych świateł.<br />
Oprawy liniowe LED pozwalają stworzyć ciągłą linię świetlną<br />
często stosowaną w podziemnych garażach<br />
gotność powietrza jest zmienna, ryzyko narażenia<br />
opraw na udary podobnie wysokie,<br />
czas pracy taki sam lub nawet dłuższy, gdyż<br />
często całodobowy – słowem cały szereg<br />
parametrów i wymogów jest zbieżny z tymi,<br />
które sprawiły, że obecne oprawy stosowane<br />
w przemyśle są właśnie takie, a nie inne.<br />
Nie trzeba więc było długo czekać na to,<br />
by rozwiązania dedykowane przemysłowi,<br />
zagościły w większości budowanych dziś<br />
i oddawanych do użytku podziemnych hal<br />
parkingowych. Co więcej, skopiowane zostały<br />
nie tylko same oprawy, ale też ich sposób<br />
montażu i ułożenia, dlatego tak często mamy<br />
tu do czynienia z oprawami liniowymi. Oprawy<br />
o podłużnej konstrukcji mogą oświetlić<br />
dużą przestrzeń zużywając niewiele energii.<br />
Możliwość ułożenia ich w dłuższe linie,<br />
z jednoczesnym dopasowaniem do kształtu<br />
hali, pozwala doświetlać każdy zakątek<br />
i obszar, który tego wymaga, włączając<br />
w to ciągi komunikacyjne dla osób pieszych<br />
przemieszczających się między stanowiskami<br />
parkingowymi, a wejściami i wyjściami<br />
z podziemnego parkingu.<br />
Wracając do samej energooszczędności,<br />
warto zauważyć, że w podziemnych garażach<br />
i parkingach oprawy nie muszą emitować<br />
– zgodnie z przepisami – aż tak silnego<br />
strumienia światła, jak ma to miejsce<br />
w miejscach w których pracują ludzie. To<br />
pozwala sięgać po oprawy pobierające jeszcze<br />
mniej energii, co wpływa dodatkowo<br />
pozytywnie na ograniczanie kosztów w tych<br />
podziemnych obiektach. Jednak choć wymogi<br />
co do ilości lumenów czy stopnia odwzorowania<br />
barw są tu znacznie niższe niż<br />
w biurach czy magazynach, nie oznacza to,<br />
że należy schodzić do minimum. Przeciwnie<br />
– projektanci oświetlenia zwracają uwagę, iż<br />
istotność właściwej siły i barwy strumienia<br />
świetlnego w podziemnych garażach jest bardzo<br />
niedoszacowana i obowiązujące obecnie<br />
normy powinny zostać zaostrzone z uwagi<br />
na bezpieczeństwo ludzi korzystających<br />
z tych obiektów.<br />
Oświetlenie parkingów może być kosztowne, szczególnie jeśli korzystamy z niego przez<br />
całą dobę. Rozwiązaniem tego problemu są systemy, które wykrywają obecność ludzi lub<br />
pojazdów, aby oświetlać powierzchnie na żądanie, oszczędzając w ten sposób energię<br />
i zmniejszając koszty nawet o 80%. Dzięki wykrywaniu obecności i ściemnianiu strefowemu<br />
oświetlenie parkingu włącza się tylko wtedy, gdy jest potrzebne. Wykorzystując w tych systemach<br />
niewymagające częstej konserwacji, energooszczędne lampy LED, zyskujemy ekologiczne<br />
oświetlenie parkingów przy zapewnieniu bezpieczeństwa i komfortu ludzi.<br />
Źródło: Philips<br />
Cechy i zadania opraw LED<br />
dla podziemnych parkingów<br />
Warunki pracy dla opraw LED w podziemnych<br />
garażach bywają ekstremalne, dlatego<br />
ich administratorzy stawiają nie tyle<br />
na bardzo wysoką skuteczność świetlną<br />
– choć na szczęście obiekty w których pracują<br />
oprawy emitujące światło w zakresie<br />
od 110 do 150 lm/W stają się powoli normą<br />
– ile raczej na wysoką pyłoszczelność i bryzgoszczelność<br />
oraz udaroodporność. Wysoka<br />
szczelność opraw to kwestia podstawowa,<br />
gdyż w podziemnych halach zawsze panuje<br />
temperatura znacznie niższa niż na zewnątrz,<br />
co skutkuje wysoką wilgotnością powietrza<br />
i wykraplaniem się wody na stropach czy<br />
wszelkich instalacjach biegnących w pobliżu<br />
opraw. Jeśli zaś chodzi o udaroodporność,<br />
należy tu wskazać na dość częste akty chuligańskie,<br />
które odnotowuje się w tego typu<br />
obiektach. Odpowiednia obudowa wykonana<br />
z odlewanego aluminium lub poliwęglanu,<br />
bądź dodatkowa stalowa siatka zabezpieczająca,<br />
to właściwe rozwiązania dla podziemnych<br />
parkingów. Biorąc pod uwagę powyżej<br />
opisane aspekty, nie powinien dziwić fakt,<br />
iż wręcz standardem stały się tu oprawy<br />
o współczynniku IP 66 (lub więcej) oraz<br />
IK 08. Są to parametry opraw przemysłowych<br />
i to właśnie one sprawdzają się w wilgotne<br />
miesiące jesieni i zimy oraz gorące<br />
miesiące lata – między innymi dzięki swej<br />
zdolności do pracy w temperaturach od<br />
-30ºC do +40ºC.<br />
Oprawy stosowane w podziemnych garażach<br />
cechują się żywotnością w zakresie<br />
od 70 000 do 200 000 godzin, z jednoczesnym<br />
zagwarantowaniem szerokiego i symetrycznego<br />
rozsyłu światła. Zalecana temperatura<br />
barwowa opraw zastosowanych<br />
w podziemnych parkingach oscyluje wokół<br />
4000 K i przy współczynniku odzwierciedlenia<br />
barw Ra>70 pozwala na to, by użytkownicy<br />
obiektu prawidłowo rozpoznawali<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
87
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: LENA LIGHTING<br />
Fot.: LPHILIPS<br />
Fot. 5. Liniowa oprawa przemysłowa jest powszechnie stosowana Fot. 6.<br />
w podziemnych garażach.<br />
Prawidłowo rozplanowane oprawy zapewniają równomierne<br />
oświetlenie i eliminację ciemnych obszarów.<br />
barwy bezpieczeństwa. To bardzo istotne<br />
w sytuacjach awaryjnych, takich jak na przykład<br />
konieczność przeprowadzenia szybkiej<br />
ewakuacji. Stosowanie opraw emitujących<br />
światło o temperaturze barwowej w zakresie<br />
2500-3000 K, czyli o żółtawej barwie, może<br />
spowodować, że oświetlone w ten sposób<br />
piktogramy czy wszelkie oznaczenia w kolorze<br />
niebieskim zostaną mylnie odebrane<br />
przez wzrok człowieka jako zielone. Osobną<br />
kwestią jest siła strumienia świetlnego. Im<br />
wyższa tym lepsza, gdyż zapewnia nie tylko<br />
właściwą widoczność każdego oznakowania<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
i piktogramu, ale przede wszystkim pieszych,<br />
którzy niejednokrotnie ubrani w neutralnie<br />
szarą lub czarną odzież, przemieszczają się<br />
w nieco ciemniejszych, mniej doświetlonych<br />
strefach, po czym nagle wchodzą w strefę<br />
ruchu samochodów. Problem stanowić mogą<br />
też niefrasobliwi kierowcy, którzy po uruchomieniu<br />
silnika, zapomniawszy włączyć<br />
światła, natychmiast rozpoczynają manewry.<br />
Pół biedy z pojazdami polakierowanymi<br />
na jasne barwy, lecz pojazdy w kolorach szarych<br />
i bliskich czerni mogą stanowić poważne<br />
zagrożenie.<br />
Czy oprawy LED w garażach podziemnych<br />
powinny cechować się wyższą szczelnością,<br />
odpornością na udary i zmienne warunki<br />
atmosferyczne? A jeśli tak, to dlaczego?<br />
Cezary Wichniewicz<br />
Product Manager<br />
Lena Lighting S.A.<br />
Projektując oświetlenie garaży podziemnych powinno<br />
zależeć nam przede wszystkim na zwiększeniu<br />
bezpieczeństwa i komfortu parkowania.<br />
Można to osiągnąć poprzez równomierne i jasne<br />
oświetlenie, redukujące ilość zaciemnionych<br />
miejsc, które znacznie polepszy widoczność.<br />
Ze względu na duży udział światła sztucznego<br />
oraz długi czas działania szczególną uwagę należy<br />
zwrócić na obniżenie kosztów eksploatacyjnych,<br />
stosując oprawy zapewniające niskie<br />
zużycie energii elektrycznej oraz prostą i tanią<br />
konserwację. Pamiętajmy także, że garaże podziemne<br />
jako miejsca publiczne narażone są na<br />
akty wandalizmu. Dlatego tak ważne jest zastosowanie<br />
produktów charakteryzujących się wysoką<br />
udaroodpornością. Nasza praktyka wskazuje, że<br />
w halach garażowych najlepiej sprawdzają się oprawy o podwyższonej odporności<br />
na wnikanie ciał stałych oraz wody.<br />
Automatyka i oświetlenie awaryjne<br />
Sterowanie oświetleniem LED w podziemnych<br />
garażach i zautomatyzowanie jego<br />
zachowania, to droga do dodatkowych<br />
oszczędności. Jak wiadomo, nowoczesne<br />
automatyczne oświetlenie to nie tylko<br />
wszelkiego rodzaju oprawy, wyposażane<br />
w energooszczędne źródła światła, ale też<br />
całe zaplecze towarzyszącego osprzętu, bez<br />
którego sterowanie oświetleniem nie jest<br />
możliwe. Chodzi tu o czujniki o różnych<br />
możliwościach i zróżnicowanym przeznaczeniu<br />
z czujnikami ruchu i natężenia<br />
światła na czele. To one mierzą ilość światła<br />
docierającego do wydzielonych stref za<br />
które odpowiadają i przekazują informacje<br />
do centralki, która – gdy uzna to wskazane<br />
– wzmacnia natężenie i ilość światła emitowanego<br />
przez oprawy LED.<br />
Rolą czujników ruchu i obecności jest załączenie<br />
oświetlenia w momencie wykrycia<br />
ruchu lub obecności ludzi w danej strefie lub<br />
w całym obiekcie oraz jego wyłączenie gdy<br />
w pomieszczeniu nikogo już nie ma. W ciągach<br />
komunikacyjnych wydzielonych dla<br />
pieszych (wewnątrz podziemnych parkingów),<br />
czujniki ruchu mogą tworzyć system<br />
podążania światła za człowiekiem, a właściwie<br />
wyprzedzania go – tak by kolejne strefy<br />
zostały oświetlone w miarę przemieszczania<br />
się wykrytej osoby zmierzającej do wyjścia<br />
lub do swojego pojazdu.<br />
Bardziej zaawansowana automatyka pozwala<br />
na wprowadzanie do centralek odpowiednich<br />
cykli czy też harmonogramów<br />
dobowych lub tygodniowych, dopasowanych<br />
do sposobu i czasu w jakim garaże są<br />
wykorzystywane.<br />
88 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
REKLAMA<br />
Fot.: PIXABAY.COM<br />
Fot. 7.<br />
Fot.: PHILIPS<br />
Oświetlenie ewakuacyjne warto zabezpieczyć przeciwko<br />
udarom. Stalowa siatka jest jednym z możliwych rozwiązań.<br />
PRZEMYSŁOWE<br />
OPRAWY LED<br />
HBL / HBT<br />
do 125lm/W<br />
Fot. 8.<br />
Światło to nie tylko funkcjonalność ale również estetyka<br />
i budowanie wizerunku obiektu od samego wjazdu.<br />
3<br />
warianty mocy<br />
•<br />
100W (125 lm/W) / 12 500lm<br />
•<br />
150W (125 lm/W) / 18 750lm<br />
•<br />
200W (125 lm/W) / 25 000lm<br />
Podsumowanie<br />
Dominująca obecność oświetlenia LED w podziemnych parkingach<br />
i garażach wynika z przewagi diod LED nad innymi technologiami<br />
emisji światła. Warto jednak zauważyć, że również oprawy oświetlenia<br />
awaryjnego coraz częściej wyposażane są w LEDowe źródła<br />
światła, przy czym różne modele różnią się między sobą nie tylko<br />
sposobem montażu takich opraw (pod sufitem, natynkowo, podtynkowo),<br />
ale też rodzajem diod i soczewek pozwalających na skuteczne<br />
zwiększanie powierzchni oświetlanej przez oprawę przy zachowaniu<br />
tego samego natężenia światła. Automatyka nie ominęła również<br />
tego segmentu rynku oświetleniowego, dając administratorom podziemnych<br />
garaży możliwość jeszcze sprawniejszego zarządzania<br />
sytuacjami kryzysowymi. Niezależnie jednak od tego, gdzie i w jaki<br />
sposób oprawy LED są stosowane, zawsze generują oszczędności<br />
i pozwalają z większym spokojem myśleć o stabilności i żywotności<br />
systemu oświetlenia w danym obiekcie.<br />
Łukasz Lewczuk<br />
Na podstawie materiałów publikowanych m.in. przez:<br />
Steinel Vertrieb GmbH, Osram Lighting Sp. z o.o.,<br />
Es-System S.A., Lena Lighting S.A., Trilux Polska Sp. z o.o.<br />
i Philips Lighting Poland<br />
MODEL: HBT<br />
7 wariantów w optyki do wyboru<br />
• Symetr. 30°; 60°; 90°<br />
• Asymetr. 60°x120°; 60°x90°; 30°x70°; 155°x80°<br />
A ++<br />
A +<br />
A<br />
L<br />
E<br />
D<br />
MODEL: HBL<br />
Aluminiowy korpus<br />
Moc: 100, 150, 200W<br />
Klasa szczelności: IP65<br />
Barwa 4000K CRI>80 - standard<br />
Zasilacz INVENTRONICS, Diody OSRAM DURIS S5<br />
www.bemko.eu | bemko@bemko.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
89
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Dobrze oświetlone hale i magazyny<br />
Hale i magazyny to pomieszczenia generujące znaczące koszty związane z ich utrzymaniem.<br />
Pobór energii elektrycznej na ich oświetlenie ma znaczący wpływ na ekonomię ich<br />
funkcjonowania.<br />
Fot. 1.<br />
Ważne jest by oświetlenie hal było dobrane właściwie do konkretnego<br />
pomieszczenia i zapewniało bezpieczną i komfortową pracę ludziom tam<br />
przebywającym.<br />
Fot.: ESSYSTEM<br />
określone, przy czym nie może dochodzić<br />
do zbyt dużych różnic luminacji (natężenia<br />
światła) w bliższym i dalszym otoczeniu<br />
pracownika. Znaczenie ma też temperatura<br />
barwowa światła – powinna być jak najbardziej<br />
zbliżona do światła naturalnego.<br />
Czynnik ten w ostatnich latach staje się<br />
kluczowy, gdyż jak wykazały wielokrotnie<br />
powtarzane badania, temperatura barwowa<br />
ma duży wpływ na kondycję psychiczną<br />
– a więc i wydajność – pracowników korzystających<br />
przez wiele godzin z oświetlenia<br />
w miejscu pracy. Oczywiście to wszystko<br />
nie może stać w sprzeczności z aspektami<br />
energetycznymi, tzn. że działania zmierzające<br />
do zmniejszenia zużycia energii przez<br />
oświetlenie nie mogą powodować pogorszenia<br />
aspektów związanych z postrzeganiem.<br />
Najnowsze generacje opraw opartych<br />
na diodach LED stanowią rozwiązanie<br />
wręcz idealnie spełniające wszystkie wymagania<br />
prawne dla właściwego oświetlania<br />
miejsc pracy takich jak hale produkcyjne<br />
czy magazyny.<br />
Trzeba również pamiętać, że hale<br />
produkcyjne i magazyny to miejsca<br />
pracy, często zmianowej więc ich<br />
oświetlenie związane jest również<br />
z komfortem i bezpieczeństwem<br />
pracowników. Producenci nowoczesnych<br />
opraw oraz całych systemów<br />
związanych z oświetleniem<br />
hal i magazynów doskonale zdają<br />
sobie sprawę z tego, że w tych pomieszczeniach<br />
pracownicy spędzają<br />
dużą ilość godzin każdego dnia<br />
– dlatego oferują produkty oparte<br />
na LED-owych źródłach światła<br />
i nierzadko wyprzedzające technologicznie<br />
ofertę kierowaną do domów<br />
i mieszkań.<br />
Prawne uwarunkowania<br />
W kontekście oświetlenia hal produkcyjnych<br />
i magazynów, polskie prawo odsyła<br />
do przepisów zawartych w Rozporządzeniu<br />
Ministra Pracy i Polityki Społecznej<br />
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa<br />
i higieny pracy oraz do dwóch norm:<br />
PN-EN 12665:2011, o nazwie „Światło<br />
i oświetlenie – Podstawowe terminy oraz<br />
kryteria określania wymagań dotyczących<br />
oświetlenia” i PN-EN 12464-1:2012, o nazwie<br />
„Światło i oświetlenie – Oświetlenie<br />
miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we<br />
wnętrzach”.<br />
W myśl zapisów zawartych w tych dokumentach<br />
pracodawca musi zapewnić natężenie<br />
światła, którego minimum zostało<br />
Dlaczego LED<br />
Parametry światła generowanego przez oprawy<br />
LED (współczynnik oddania barw Ra,<br />
temperatura barwowa, kąt rozsyłu światła,<br />
skuteczność świetlna itp.) oraz techniczne<br />
parametry użytkowe opraw LED, takie jak IP<br />
(pyło- i bryzgo-szczelność), waga, temperatura<br />
podczas pracy, czy dopuszczalna temperatura<br />
i wilgotność powietrza dla bezpiecznej<br />
pracy oprawy, spowodowały w przemyśle<br />
ogromny zwrot ku tej technologii. Wbrew<br />
pozorom nie jest tak, że zakłady produkcyjne<br />
poszukują oświetlenia wyłącznie<br />
energooszczędnego, takiego które pozwala<br />
zmniejszyć koszty oświetlenia hal produkcyjnych,<br />
bądź magazynów, składów czy innego<br />
rodzaju wielkopowierzchniowych po-<br />
Specjalistyczne oprawy LED i automatyczne sterowanie nimi to współczesny standard nowoczesnych magazynów<br />
pozwalający kontrolować nie tylko poziom oświetlenia, ale również koszty eksploatacji całego systemu.<br />
90<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 2.<br />
Znane oprogramowanie dla planistów oswietlenia z funkcją wizualizacji projektu.<br />
mieszczeń – a pamiętajmy, że systemy LED<br />
pozwalają na obniżanie kosztów oświetlenia<br />
o 50-80% w stosunku do tradycyjnego<br />
oświetlenia. Producenci i właściciele dużych<br />
hal oraz składów biorą mocno pod uwagę<br />
to, by oświetlenie było dobrane właściwie<br />
do konkretnego pomieszczenia i zapewniało<br />
bezpieczną i komfortową pracę ludziom tam<br />
przebywającym. Dlatego dziś dobór oświetlenia<br />
do hal czy magazynów prowadzony jest<br />
z reguły przy współudziale profesjonalistów<br />
posługujących się tzw. kalkulatorami, czyli<br />
programami oferowanymi przez producentów<br />
opraw LED. Programy te nie tylko wyliczają<br />
koszty użytkowania danego systemu<br />
oświetlenia, co przydaje się bardzo na etapie<br />
projektowania hali, czy w trakcie modernizacji<br />
starego systemu oświetlenia w istniejącym<br />
już obiekcie, ale przede wszystkim ułatwiają<br />
dobór poszczególnych modeli opraw<br />
i pozwalają na dobranie barwy i natężenia<br />
światła właściwego dla danego pomieszczenia.<br />
Pomagają też w doborze właściwego<br />
kąta rozsyłu światła, który w praktyce<br />
zawiera się najczęściej w zakresie 110-140<br />
stopni w przypadku diod LED o dużej mocy.<br />
Rozsył i temperatura nabierają szczególnego<br />
znaczenia np. w wielkopowierzchniowych<br />
obiektach w których prowadzony jest handel<br />
w oparciu o wystawę czy prezentację produktów,<br />
a więc tam, gdzie walory estetyczne<br />
mocno wchodzą w grę.<br />
na nie tylko na bardzo wysoką skuteczność<br />
świetlną – z reguły w zakresie od<br />
110 do 150 lm/W – ale też na wysoką szczelność<br />
i udaroodporność. Standardem stały się<br />
oprawy o współczynniku IP 66 oraz IK 08,<br />
sprawdzające się w chłodniach czy magazynach<br />
spożywczych dzięki zdolności do pracy<br />
w temperaturach od -30ºC do +35ºC. Oczywistością<br />
są dziś też oprawy z obudowami<br />
z odlewanego aluminium lub wytrzymałego<br />
poliwęglanu, wyposażone w diody LED<br />
o żywotności od 70 000 do 200 000 godzin,<br />
z jednoczesnym zagwarantowaniem szerokiego<br />
i symetrycznego rozsyłu światła w temperaturze<br />
barwowej 4000 K i przy współczynniku<br />
odzwierciedlenia barw Ra>85 oraz<br />
strumieniu świetlnym na poziomie około<br />
5000 lumenów. Ponadto klienci biznesowi<br />
mają jeszcze jedno udogodnienie – bardzo<br />
szeroką ofertę rynkową oświetlenia LED dla<br />
Fot.: SIGNIFY<br />
Fot.: STEINEL<br />
hal i magazynów. Po prostu wybór jest dziś<br />
bardzo duży i często przy interesującym nas<br />
modelu oprawy możemy zdecydować o rodzaju<br />
klosza, rodzaju diody czy też o rodzaju<br />
obudowy (stal, aluminium, tworzywa sztuczne).<br />
Istotne w tym wszystkim są jeszcze<br />
inne aspekty dotyczące opraw LED, których<br />
znaczenie odczuwa się – czy raczej docenia<br />
– podczas wielogodzinnej pracy w hali. To<br />
one podnoszą wartość i przydatność profesjonalnych<br />
opraw LEDowych dla przemysłu<br />
i obejmują między innymi:<br />
• optymalne zasilanie – szczególnie zasilanie<br />
sekwencyjne, oferowane od kilku<br />
lat na europejskich rynkach i opatentowane<br />
przez polskiego producenta rozwiązanie,<br />
cechujące się niemal całkowitym<br />
brakiem zakłóceń EMI, poziomem<br />
emisji harmonicznych THD mniejszym<br />
niż 10%, współczynnikiem mocy PF<br />
zbliżonym do poziomu 1.0 i sprawnością<br />
elektryczną przekraczającą 90%, co<br />
pozwala na pracę opraw non stop, np.<br />
w halach z 3-zmianowym systemem<br />
pracy (24 h/dobę),<br />
• możliwość regulacji intensywności<br />
światła i równomiernego doświetlenia<br />
wymaganych powierzchni poprzez<br />
zmianę gęstości strumienia świetlnego<br />
w określonym obszarze,<br />
• niwelację zjawiska lśnienia i odblasku<br />
– bardzo męczącego dla wzroku – dzięki<br />
emisji światła odbitego,<br />
• możliwość przygotowania oprawy do<br />
pracy w systemach automatyki, opartych<br />
m.in. na międzynarodowych standardach<br />
takich jak Dali czy KNX.<br />
Pozostałe cechy opraw LED<br />
dla magazynów i hal<br />
Warunki pracy dla opraw LED w zakładach<br />
przemysłowych i magazynach bywają<br />
ekstremalne, dlatego producenci stawiają<br />
Fot. 3.<br />
Line LED można łączyć dla stworzenia ciągów oświetleniowych.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
91
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: INDUSTRIAL<br />
Fot. 4.<br />
W przypadku opraw oświetleniowych do hal i magazynów stawia się na bardzo<br />
wysoką skuteczność świetlną (z reguły w zakresie od 110 do 150 lm/W) oraz na<br />
szczelność i udaroodporność.<br />
Automatyka i najciekawsze<br />
rozwiązania projektowe<br />
Sterowanie oświetleniem LED i zautomatyzowanie<br />
jego zachowania to droga do dodatkowych<br />
oszczędności. Jak wiadomo, nowoczesne<br />
automatyczne oświetlenie przemysłowe to nie<br />
tylko wszelkiego rodzaju oprawy, wyposażane<br />
w energooszczędne źródła światła, ale też całe<br />
zaplecze towarzyszącego osprzętu, bez którego<br />
sterowanie oświetleniem nie jest możliwe.<br />
Chodzi tu o czujniki o różnych możliwościach<br />
i zróżnicowanym przeznaczeniu z czujnikami<br />
natężenia światła na czele. To one mierzą ilość<br />
światła dziennego docierającego do wydzielonych<br />
stref za które odpowiadają i przekazują<br />
informacje do centralki, która – gdy uzna to<br />
wskazane – wzmacnia natężenie i ilość światła<br />
emitowanego przez oprawy LED, by zrekompensować<br />
niedostatek światła naturalnego<br />
i utrzymać ustalone w programatorze minimum<br />
oświetlenia strefy. Natomiast gdy światło dzienne<br />
jest odpowiednio silne, centralka stopniowo<br />
wygasza oświetlenie diodowe, generując w ten<br />
sposób dodatkowe oszczędności.<br />
Rolą czujników ruchu i obecności jest załączenie<br />
oświetlenia w momencie wykrycia ruchu<br />
lub obecności ludzi w danej strefie lub w całym<br />
pomieszczeniu oraz jego wyłączenie gdy<br />
w pomieszczeniu nikogo już nie ma. W ciągach<br />
komunikacyjnych wydzielonych wewnątrz hal,<br />
czujniki ruchu mogą tworzyć system podążania<br />
światła za człowiekiem, a właściwie wyprzedzania<br />
go – tak by kolejne strefy zostały oświetlone<br />
w miarę przemieszczania się wykrytej osoby.<br />
Bardziej zaawansowana automatyka<br />
oświetlenia LED pozwala na wprowadzanie<br />
do centralek odpowiednich cykli czy też harmonogramów<br />
dobowych lub tygodniowych,<br />
dopasowanych do sposobu i czasu w jakim<br />
hale lub magazyny z reguły są wykorzystywane.<br />
Dzięki temu, jeśli w weekendy hala<br />
nigdy nie jest użytkowana, można zapobiec<br />
zbędnemu automatycznemu uruchamianiu<br />
oświetlenia po zmierzchu, poprzez oznaczenie<br />
wyłącznie dni roboczych jako dni<br />
aktywnej pracy systemu.<br />
Z automatyką oświetlenia wiążą się ściśle<br />
rozwiązania projektowe, wśród których<br />
jednym z najciekawszych – z jakim autor<br />
miał ostatnio do czynienia – jest produkt<br />
o nazwie Prolog. Jest to moduł wyposażony<br />
w czujnik ruchu obserwujący zachowanie<br />
użytkowników badanego pomieszczenia<br />
oraz sensory mierzące m.in. poziom<br />
jasności światła – a wszystko to, co moduł<br />
mierzy zostaje powiązane z funkcją czasu<br />
i zaprotokołowane. Zadaniem modułu jest<br />
precyzyjne rozpoznanie potencjału energooszczędności<br />
pomieszczenia z uwzględnieniem<br />
specyfiki zachowania użytkowników<br />
w cyklu dobowym. Szacowanie możliwych<br />
oszczędności na tzw. oko staje się dzięki<br />
temu rozwiązaniu zbędne, gdyż moduł<br />
mierząc stopień marnotrawstwa energii zarazem<br />
określa rzeczywiste i indywidualne<br />
oszczędności leżące w zasięgu ręki.<br />
Dialux natomiast, to rozwiązanie programowe,<br />
nie sprzętowe, gdyż jest to bezpłatne,<br />
popularne i kompleksowe oprogramowanie<br />
przydatne podczas profesjonalnego planowania<br />
oświetlenia w budynku lub hali. Software<br />
spod znaku Dialux jest już w Polsce doskonale<br />
znany, a jego kolejne wersje przynoszą coraz<br />
więcej udoskonaleń. Najwięksi producenci<br />
automatyki oświetleniowej oferują własne<br />
dane planowania oświetlenia w postaci tzw.<br />
„wtyczek” do Dialuxa, dzięki czemu użytkownicy<br />
oprogramowania zyskują dostęp do krzywych<br />
fotometrycznych, danych technicznych<br />
i modeli 3D wszystkich opraw i czujników<br />
danego producenta. Dialux nie tylko na bieżąco<br />
dostarcza aktualnych danych na temat<br />
opraw oświetleniowych wybranych marek,<br />
ale też zapewnia przestrzeganie wszystkich<br />
wytycznych krajowych i międzynarodowych<br />
(europejskich), określa indywidualne zapotrzebowanie<br />
na energię w danym projekcie<br />
i w bardzo wysokiej rozdzielczości wizualizuje<br />
wyniki planowania. Większość planistów<br />
oświetlenia w Europie oraz poza nią z reguły<br />
korzysta z kilku tego typu programów, ale<br />
niemal zawsze wśród nich znajduje się jedna<br />
z ostatnich wersji Dialuxa.<br />
Podsumowanie<br />
Oświetlenie LED w halach i magazynach<br />
to nie pieśń przyszłości, lecz teraźniejszości<br />
– rewolucja dokonała się, przewaga diod<br />
LED nad innymi technologiami jest niewątpliwym<br />
faktem. Warto jednak zauważyć,<br />
że również oprawy oświetlenia awaryjnego<br />
coraz częściej wyposażane są w LEDowe<br />
źródła światła, przy czym różne modele<br />
różnią się między sobą nie tylko sposobem<br />
montażu takich opraw (pod sufitem, natynkowo,<br />
podtynkowo), ale też rodzajem diod<br />
i soczewek pozwalających na skuteczne<br />
zwiększanie powierzchni oświetlanej przez<br />
oprawę przy zachowaniu tego samego natężenia<br />
światła. Niezależnie jednak od tego,<br />
gdzie i w jaki sposób oprawy LED są stosowane,<br />
zawsze generują oszczędności i pozwalają<br />
z większym spokojem myśleć o stabilności<br />
i żywotności systemu oświetlenia<br />
w danym obiekcie.<br />
Łukasz Lewczuk<br />
Na podstawie materiałów<br />
publikowanych m.in. przez:<br />
Steinel Vertrieb GmbH,<br />
Osram Lighting Sp. z o.o.,<br />
Es-System S.A., Lena Lighting S.A.,<br />
P.H. Alfa Elektro Sp. z o.o.<br />
92 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
Steinel | Micoled<br />
Inteligentne, oszczędne i nowoczesne<br />
oświetlenie hal i magazynów<br />
Wyłącznym przedstawicielem marek Steinel i Micoled<br />
w Polsce jest Lange Łukaszuk<br />
Więcej na www.langelukaszuk.pl i www.steinel.pl
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowe oprawy LEDVANCE<br />
do zastosowań w przemyśle<br />
PROMOCJA<br />
LEDVANCE poszerza portfolio opraw LED do zastosowań w przemyśle. Na rynku pojawiły<br />
się właśnie najnowsze rozwiązania LED tej marki dla fabryk, warsztatów i magazynów.<br />
W obszarach przemysłowych oświetlenie<br />
ma zasadnicze znaczenie dla<br />
bezpieczeństwa i wydajności. Odpowiednio<br />
dobrane oprawy pomagają<br />
zwiększyć koncentrację, wyeliminować<br />
błędy i poprawić efektywność.<br />
Ale ten sektor stawia przed oświetleniem<br />
również inne wyzwania.<br />
Oprawy w takich obiektach muszą działać<br />
niezawodnie nawet w najtrudniejszych warunkach<br />
i spełniać najwyższe wymagania<br />
jeśli chodzi o energooszczędność.<br />
W wysokich pomieszczeniach, takich jak magazyny,<br />
fabryki i centra logistyczne sprawdzą się<br />
inteligentne oprawy High Bay DALI. Można<br />
je połączyć z zewnętrznymi czujnikami obecności<br />
osób i światła. High Bay DALI w wersji<br />
CLO, która wytwarza stały strumień świetlny<br />
przez cały okres eksploatacji (L 100), dzięki<br />
czemu może pozwolić zaoszczędzić do 90%<br />
wydatków na energię elektryczną. Trwałość<br />
oprawy to ponad 50 tys. godzin. Oprawy przystosowane<br />
są do pracy w ekstremalnych temperaturach<br />
otoczenia od -30 do +50°C.<br />
94 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
W fabrykach, przemyśle spożywczym czy<br />
w kuchniach niezbędne jest zastosowanie<br />
opraw odpornych na wilgoć i unoszące się<br />
w powietrzu pozostałości oleju, gazów, pyłu<br />
i detergentów. Oprawy LEDVANCE Damp<br />
Proof Special z klasą ochrony IP69K można<br />
czyścić nawet przy użyciu myjki wysokociśnieniowej<br />
– dzięki zastosowaniu wysokiej<br />
jakości tworzywa PMMA w połączeniu z pokrywami<br />
ze stali nierdzewnej. Atrakcyjne wizualnie<br />
liniowe oprawy są wyjątkowo wydajne<br />
energetycznie, a ich skuteczność świetlna<br />
wynosi 150 lm/W. Instalacja jest bardzo prosta,<br />
ponieważ oprawy LED są okablowane<br />
fabrycznie, a montaż odbywa się bez użycia<br />
narzędzi, za pomocą prostych zacisków.<br />
Nowy elastyczny system TruSys oferuje<br />
jednolite i energooszczędne oświetlenie dużych<br />
powierzchni. Na rozwiązanie składają<br />
się szyny montażowe i płaskie liniowe oprawy,<br />
które można łatwo umieścić na miejscu<br />
za pomocą zatrzasku – jako ciągłą lub<br />
przerywaną linię świetlną. Dzięki temu,<br />
że uchwyty montażowe wpuszczono w szyny<br />
są one prawie niewidoczne z zewnątrz,<br />
co poprawia estetykę systemu TruSys. Możliwość<br />
uzyskania różnych kątów rozsyłu<br />
światła, dzięki specjalnym soczewkom, to<br />
kolejny atut oprawy. Na przykład szeroki<br />
kąt rozsyłu światła pozwoli na równomierne<br />
oświetlenie niskich pomieszczeń, np. warsztatów.<br />
Z kolei wąski sprawdzi się w wysokich<br />
pomieszczeniach jak magazyny wysokiego<br />
składowania. System TruSys idealnie<br />
nadaje się również do oświetlenia sklepów.<br />
Więcej informacji na temat produktów:<br />
www.ledvance.pl<br />
REKLAMA<br />
PLANUJESZ<br />
<br />
<br />
POZNAJ INNOWACYJNE<br />
OPRAWY LED<br />
MARKI LEDVANCE.<br />
-<br />
<br />
<br />
LEDVANCE.PL<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
95
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Światło – pierwszy krok w kreowaniu<br />
wartościowej przestrzeni miejskiej<br />
LUG Light Factory w tegorocznej propozycji nowości produktowych przedstawia nowoczesną<br />
oprawę miejską AVENIDA LED, zaprojektowaną do oświetlenia parków, terenów zielonych<br />
i przestrzeni publicznej w miastach.<br />
PROMOCJA<br />
Minimalistyczna forma oprawy<br />
AVENIDA LED wpisuje się w różnorodne<br />
środowiska architektoniczne<br />
– zarówno w te nowoczesne, jak i te<br />
o klasycznym charakterze. Dwa warianty<br />
oprawy – z kloszem (dookólny<br />
sposób świecenia) i soczewkami<br />
(światło ukierunkowane) niewątpliwie<br />
nadadzą przestrzeni odpowiedniego<br />
charakteru.<br />
Światło najwyższej jakości, w połączeniu<br />
z profesjonalnym wsparciem<br />
projektantów LUG, to doskonałe dopełnienie<br />
każdej miejskiej inwestycji<br />
wpisującej się w ramy świadomego<br />
kreowania bezpiecznej i nowoczesnej<br />
przestrzeni. Proces tworzenia<br />
właśnie takiej wartościowej przestrzeni<br />
to placemaking. Oznacza<br />
twórcze podejście do projektowania<br />
miejsc – bardziej niż samych budynków,<br />
i pozytywnych uczuć – a nie<br />
jedynie infrastruktury. Oczywiście<br />
nowoczesne rozwiązania oświetleniowe<br />
pozwalają przede wszystkim uzyskać<br />
oszczędności generowane przez technologię<br />
Cechy nowoczesnej oprawy miejskiej AVENIDA LED<br />
• Ukierunkowane światło<br />
4 niezależne moduły soczewek pozwolą Ci dowolnie kształtować<br />
bryłę światła i doświetlić każdy szczegół założenia parkowego<br />
• Finalista konkursu Dobry Wzór <strong>2018</strong><br />
Potwierdzona jakość najlepszego wzornictwa, które nada Twojej<br />
przestrzeni odpowiedniego charakteru<br />
• Wytrzymała konstrukcja<br />
Stop aluminium ze zmniejszoną zawartością miedzi zwiększa odporność<br />
na korozję (IP66)<br />
• klosz PC<br />
Gwarantuje doskonałe parametry świetlne i wysoką wytrzymałość<br />
(IK08)<br />
• Uniwersalny i przemyślany montaż<br />
Dzięki dedykowanym reduktorom i kompaktowym rozmiarom wygodnie<br />
zamontujesz oprawę<br />
• Inteligentne oświetlenie<br />
Współpracuje z systemami inteligentnego zarządzania oświetleniem<br />
(smart lighting)<br />
LED i szybko osiągnąć zwrot z inwestycji,<br />
ale coraz bardziej świadomi włodarze<br />
zdają sobie sprawę, jak ważna staje się<br />
satysfakcja mieszkańców z działalności<br />
samorządu i miejskich inwestycji, które<br />
realizuje. Już dziś należy zatem pomyśleć<br />
o rozwiązaniach inteligentnego oświetlenia<br />
miejskiego, które doskonale wpisują się<br />
w ideę placemakingu, kreując nowoczesną<br />
i bezpieczną przestrzeń.<br />
Oprawa AVENIDA LED współpracuje<br />
z systemami sterowania typu smart city, co<br />
umożliwia zarządzanie cyklem świecenia,<br />
zdalne włączanie i wyłączanie opraw, a także<br />
generowanie automatycznych powiadomień<br />
serwisowych – co pozwoli znacząco<br />
obniżyć bieżące koszty utrzymania infrastruktury.<br />
Więcej szczegółów dotyczących oprawy<br />
AVENIDA LED i pozostałych tegorocznych<br />
nowości produktowych LUG znajdziecie<br />
na stronie internetowej www.lug.<br />
com.pl/nowości<strong>2018</strong>.<br />
•<br />
96<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Czujniki tlenku węgla, gazu i dymu firmy ZAMEL<br />
Tlenek węgla jest bezwonnym i bezbarwnym gazem powstającym w procesie spalania węgla,<br />
gazu, drewna, paliw płynnych itp. Ten silnie toksyczny gaz towarzyszący pracy urządzeń<br />
grzewczych rokrocznie jest przyczyną wielu tragicznych wypadków, dlatego warto wyposażyć<br />
dom w skuteczny system sygnalizacji obecności tlenku węgla w powietrzu.<br />
PROMOCJA<br />
Czujniki czadu oferowane przez firmę ZAMEL, to urządzenia skutecznie<br />
wykrywające zagrożenie. Co ważne, każdy czujnik ZAMEL,<br />
zanim trafi do sprzedaży, testowany jest w specjalistycznej komorze.<br />
Natomiast czujniki gazu przeznaczone są do ciągłego monitorowania<br />
obecności gazów wybuchowych (gazu ziemnego i LPG) w powietrzu.<br />
W sytuacji detekcji podwyższonego stężenia gazu (ok. 10%<br />
LEL*) urządzenie załącza alarm dźwiękowy i optyczny. Czujnik<br />
dymu jest urządzeniem, które również bezsprzecznie powinno znaleźć<br />
się w każdym budynku. W przypadku ewentualnego zagrożenia<br />
pożarem czujnik uruchomi alarm, co pozwoli na szybką interwencję,<br />
a tym samym minimalizację skutków pożaru.<br />
Czujnik tlenku węgla i gazu CTG-01<br />
• testowany w Polsce w specjalistycznej komorze (certyfikat dołączony<br />
w opakowaniu)<br />
• czujnik 2w1 wykrywa zarówno tlenek węgla (czad), jaki i gaz<br />
ziemny oraz propan-butan (LPG)<br />
• wyświetlacz LCD<br />
• zasilanie sieciowe (230 V AC)<br />
• dodatkowe zasilanie awaryjne (bateria 9 V) na<br />
wypadek zaniku zasilania sieciowego<br />
• sygnalizacja optyczna i dźwiękowa<br />
alarmu (85 dB)<br />
• sygnalizacja rozładowującej<br />
się baterii<br />
• sygnalizacja uszkodzenia<br />
czujnika (układ autodiagnostyczny)<br />
Czujnik tlenku węgla CTW-01<br />
• testowany w Polsce, certyfikat poprawnego wykrywania stężenia<br />
300 ppm w czasie poniżej trzech minut z wpisanym numerem<br />
seryjnym danego egzemplarza<br />
• czujnik elektrochemiczny<br />
• wyświetlacz LCD pokazujący aktualny poziom stężenia czadu<br />
oraz komunikaty informacyjne<br />
• zasilanie bateryjne<br />
• sygnalizacja optyczna alarmu<br />
• sygnalizacja dźwiękowa alarmu<br />
(85dB)<br />
• sygnalizacja rozładowującej<br />
się baterii<br />
• sygnalizacja uszkodzenia czujnika<br />
(układ autodiagnostyczny)<br />
Czujnik tlenku węgla CTW-02<br />
• testowany w Polsce w specjalistycznej<br />
komorze (certyfikat dołączony<br />
w opakowaniu)<br />
• zasilanie sieciowe 230 V AC<br />
• sygnalizacja optyczna<br />
• sygnalizacja dźwiękowa (80 dB)<br />
• sygnalizacja uszkodzenia czujnika<br />
(układ autodiagnostyczny)<br />
Czujnik gazu CGZ-01<br />
• wykrywanie niebezpiecznego stężenia gazu<br />
ziemnego oraz LPG (propan-butan)<br />
• zasilanie sieciowe 230 V AC<br />
• sygnalizacja optyczna alarmu<br />
• sygnalizacja dźwiękowa alarmu<br />
(85 dB)<br />
• sygnalizacja uszkodzenia czujnika<br />
(układ autodiagnostyczny)<br />
• poziom alarmowy wykrywania<br />
gazu ~10% LEL*<br />
Czujnik dymu CDB-01<br />
• zgodny z europejską normą dla czujników dymu:<br />
EN14604:2005/AC1:2008<br />
• czujnik fotoelektryczny<br />
• zasilanie bateryjne (bateria 9 V typ:<br />
6F22)<br />
• sygnalizacja optyczna i dźwiękowa<br />
alarmu (85 dB)<br />
• sygnalizacja rozładowanej baterii<br />
• przycisk do testowania sprawności<br />
urządzenia oraz wyciszania<br />
alarmu<br />
* LEL (Lower Explosive Limit) – dolna granica wybuchowości gazu<br />
www.zamel.com<br />
98
kable<br />
i przewody<br />
cet<br />
www.cet.pl<br />
<br />
ZAMEL<br />
Zamel Sp. z o.o. ul. Zielona 27 43-200 Pszczyna<br />
tel: +48 32 210 46 65 fax: +48 32 210 80 04 e-mail: marketing@zamel.pl www.zamel.com
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Selektywnie czy tanio?<br />
Podstawowe zasady punktowej detekcji i pomiaru gazów toksycznych i wybuchowych.<br />
PROMOCJA<br />
Podstawowym elementem dowolnego<br />
systemu detekcji gazów toksycznych<br />
i wybuchowych jest detektor wyposażony<br />
w specjalizowany czujnik gazu.<br />
Wśród istniejących na rynku czujników<br />
można wyróżnić dwie główne<br />
ich grupy. Są to sensory selektywne<br />
i nieselektywne. Cecha ta ściśle zależy<br />
od zastosowanej metody pomiaru<br />
gazu. Jako czujniki selektywne wykorzystuje<br />
się obecnie najczęściej<br />
elementy elektrochemiczne lub pracujące<br />
na zasadzie absorpcji światła<br />
w zakresie fal podczerwonych. Grupę<br />
nieselektywną tworzą czujniki, gdzie<br />
elementem bezpośredniej detekcji<br />
gazu jest półprzewodnik.<br />
Zapewnienie właściwego systemu detekcji<br />
gazów w danym obiekcie, nie oznacza<br />
tylko instalacji detektorów i urządzeń<br />
uzupełniających(np. centrale, sterowniki<br />
zaworów, itp.). Właściwy system<br />
to pojęcie bardzo szerokie obejmujące<br />
m.in. prawidłowe wyznaczenie punktów<br />
montażu detektorów, sposobu jego<br />
komunikacji z urządzeniem nadrzędnym,<br />
algorytmie sterowania z ewentualnym<br />
podziałem na strefy, ale przede<br />
wszystkim dobór detektora ze względu<br />
na zastosowany czujnik. Punkt montażu<br />
detektora oznacza jego umieszczenie<br />
w miejscu, w którym nie tylko<br />
może nastąpić ewentualny wyciek gazu,<br />
ale na równi ważne są jego własności<br />
fizykochemiczne. Poza parametrami<br />
gazu m.in. takimi jak gęstość czy temperatura,<br />
niezwykle istotna jest także zdolność<br />
do tworzenia obłoków, która całkowicie<br />
uniemożliwia stosowanie tzw.<br />
zasady promienia zasięgu działania<br />
detektora, szczególnie z racji dyfuzyjnej<br />
metody pomiaru, na której bazuje większość<br />
detektorów.<br />
Dobór detektorów ze względu na zastosowany<br />
czujnik, determinuje w najwyższym<br />
stopniu jakość systemu, nawet przy<br />
prawidłowo rozmieszczonych elementach.<br />
Jak wspomniano na wstępie artykułu,<br />
do dyspozycji są czujniki selektywne<br />
i nieselektywne. Dla wykrywania gazów<br />
takich jak np. tlenek węgla, stosowanie<br />
100 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rys. 3. Detektor Tlenku Węgla „uniTOX.CO G”<br />
Zasilanie 12 V DC. Sensory CO elektrochemiczne<br />
(selektywne). Wyjścia:<br />
RS485 (protokół Modbus RTU),<br />
prądowe 4-20 mA, napięciowe typu<br />
OC (NC lub NO). Typowe zastosowania<br />
detektora „uniTOX.CO G” to<br />
detekcja w garażach i parkingach<br />
podziemnych.<br />
Rys. 1. Dwugazowy Detektor „DUOmaster<br />
CO/LPG G”<br />
Detektor tlenku węgla CO i propanu<br />
-butanu LPG. Zasilanie 12 V DC.<br />
Budowa 2-modułowa (moduł główny<br />
CO i moduł LPG). Sensory CO elektrochemiczne<br />
(selektywne). Sensory<br />
LPG półprzewodnikowe (nieselektywne).<br />
Wyjścia: RS485 (protokół<br />
Modbus RTU), prądowe 4-20 mA,<br />
napięciowe typu OC (NC lub NO).<br />
Typowe zastosowania detektora „DU-<br />
Omaster CO/LPG G” to detekcja w<br />
garażach i parkingach podziemnych.<br />
Rys. 2. Dwugazowy Detektor „DUOmaster<br />
CO/LPG L”<br />
Detektor tlenku węgla CO i propanubutanu<br />
LPG. Zasilanie 230 V AC.<br />
Budowa 2-modułowa (moduł główny<br />
CO i moduł LPG). Sensory CO<br />
elektrochemiczne (selektywne).<br />
Sensory LPG półprzewodnikowe<br />
(nieselektywne). Wyjścia: przekaźnikowe<br />
– 3 (NO), RS485 (protokół<br />
Modbus RTU). Typowe zastosowania<br />
detektora „DUOmaster CO/LPG L”<br />
to detekcja w garażach i parkingach<br />
podziemnych.<br />
tanich detektorów opartych na nieselektywnych<br />
czujnikach półprzewodnikowych<br />
powoduje degradację całości<br />
systemu. Degradacja ta dotyczy zgłaszania<br />
fałszywych alarmów powodujących<br />
nieuzasadnione wyłączenia obiektu z ruchu<br />
np. blokadę funkcjonowania garażu<br />
lub przerwanie procesów produkcyjnych.<br />
Kolejnym skutkiem degradacji systemu<br />
przez zastosowanie tanich czujników<br />
półprzewodnikowych jest znaczne<br />
zwiększenie poboru prądu, co przy zainstalowaniu<br />
kilkudziesięciu, a często kilkuset<br />
detektorów, powoduje straty energii<br />
elektrycznej. Użycie selektywnych<br />
detektorów, gdzie wykryciu podlega tylko<br />
właściwy gaz, skutkuje uzyskaniem<br />
trudnych do przecenienia korzyści.<br />
Rys. 4. Detektor Tlenku Węgla „uniTOX.CO L”<br />
Zasilanie 230 V AC. Sensory CO<br />
elektrochemiczne (selektywne).<br />
Wyjścia: przekaźnikowe<br />
– 3 (NO), RS485 (protokół Modbus<br />
RTU). Typowe zastosowania<br />
detektora „uniTOX.CO L” to detekcja<br />
w garażach i parkingach<br />
podziemnych.<br />
Firma P.W. Pro-Service Sp. z o.o. znając dogłębnie<br />
problematykę detekcji gazów toksycznych<br />
i wybuchowych, zrealizowała bogatą<br />
paletę urządzeń rozwiązujących potrzeby<br />
użytkowników w zakresie skutecznej ochrony<br />
przed zagrożeniami gazowymi przez zastosowanie<br />
detektorów z sensorami o charakterystyce<br />
selektywnej. Sztandarowym przykładem<br />
takiego urządzenia w odniesieniu do obiek-<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
101
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rys. 7.<br />
Programowalny Kontroler Detekcji<br />
„DINster 3xRS”<br />
Centralka 32–detektorowa. Obudowa<br />
(moduł) na szynę DIN TS35.<br />
Zasilanie 12 V DC (lub 24 V DC).<br />
Wejście: RS485 (protokół Modbus<br />
RTU). Wyjścia: przekaźnikowe – x6<br />
(NO/NC, programowalne), RS485<br />
(protokół Modbus RTU).<br />
Programowanie funkcji z klawiatury.<br />
Pamięć zdarzeń.<br />
Rys. 5.<br />
Trójgazowy Detektor „Tmaster CO<br />
/LPG/NO2 G”<br />
Detektor tlenku węgla CO, propanubutanu<br />
LPG i dwutlenku azotu NO 2 .<br />
Zasilanie 12 V DC. Budowa 2-modułowa<br />
(moduł główny CO i moduł LPG/<br />
NO 2 ). Sensory CO elektrochemiczne<br />
(selektywne). Sensory LPG półprzewodnikowe<br />
(nieselektywne). Sensory<br />
NO 2 elektrochemiczne (selektywne).<br />
Wyjścia: RS485 (protokół Modbus<br />
RTU), prądowe 4-20 mA, napięciowe<br />
typu OC (NC lub NO). Typowe zastosowania<br />
detektora „Tmaster CO<br />
/LPG/NO 2 G” to detekcja w garażach<br />
i parkingach podziemnych.<br />
Rys. 6.<br />
Trójgazowy detektor „Tmaster<br />
CO/LPG/NO2 L”<br />
Detektor tlenku węgla CO,<br />
propanu-butanu LPG i dwutlenku<br />
azotu NO 2 . Zasilanie<br />
230 V AC. Budowa 2-modułowa<br />
(moduł główny CO i moduł LPG/<br />
NO 2 ). Sensory CO elektrochemiczne<br />
(selektywne). Sensory<br />
LPG półprzewodnikowe<br />
(nieselektywne). Sensory NO 2<br />
elektrochemiczne (selektywne).<br />
Typowe zastosowania detektora<br />
„Tmaster CO/LPG/NO 2 L” to detekcja<br />
w garażach i parkingach<br />
podziemnych.<br />
Rys. 8.<br />
Skalowalna jednostka centralna<br />
„modularPAG”<br />
Budowa modułowa. Obudowa –<br />
metalowa szafka instalacyjna.<br />
Zasilanie 230 V AC (buforowane<br />
przez akumulatory). Monitor LCD<br />
do obrazowania stanów alarmowych,<br />
awaryjnych, kontrolnych.<br />
Wejścia: RS485 (protokół Modbus<br />
RTU) – do 500 detektorów, prądowe<br />
4-20 mA – do 100 detektorów .<br />
Wyjścia: moduły przekaźnikowe,<br />
moduł wyjść napięciowych,<br />
RS485 (protokół Modbus RTU).<br />
Swobodne programowanie funkcji<br />
wejściowych i wyjściowych.<br />
tów garażowych jest dwugazowy detektor<br />
DUOmaster CO/LPG, produkowanyprzez<br />
P.W. Pro-Service Sp. z o.o. Zastosowany tam<br />
czujnik CO jest sensorem elektrochemicznym,<br />
selektywnym, a jednocześnie o bardzo<br />
długim czasie życia dochodzącym do 10 lat.<br />
P.W. Pro-Service Sp. z o.o. był pierwszą<br />
firmą w Europie, która opracowała dwugazowy<br />
detektor o budowie wymuszającej<br />
prawidłowy jego montaż przy instalacji.<br />
W ofercie jest również trójgazowy detektor<br />
o nazwie Tmaster. Także i w tej konstrukcji<br />
konsekwentnie zastosowano selektywny czujnik<br />
trzeciego gazu, jakim może być np. NO 2 .<br />
Koszt systemu to nie tylko kalkulacja zakupu<br />
i jego eksploatacja. Liczy się także komfort<br />
i przede wszystkim bezpieczeństwo. Podsumowując<br />
okazuje się, że wybór selektywnego<br />
systemu jest wyborem najbardziej właściwym<br />
i to także w wymiarze ekonomicznym.<br />
W krótkim artykule nie sposób ująć<br />
wszystkich aspektów i możliwości rozwiązywania<br />
problemów detekcji gazów.<br />
Dlatego firma P.W. Pro-Service Sp. z o.o.<br />
udziela bezpłatnych, indywidualnych<br />
szkoleń i konsultacji.<br />
Leszek Muszyński<br />
102 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
NOWOŚCI<br />
Fluke startuje z serią dwudniowych seminariów<br />
dla techników i inżynierów<br />
W ramach swojego edukacyjnego projektu<br />
Fluke Academy firma Fluke przygotowała<br />
na jesień serię seminariów,<br />
skierowanych do techników i inżynierów<br />
utrzymania ruchu, elektryków,<br />
elektroników, kierowników zakładów,<br />
inspektorów ds. energii, wykonawców<br />
prac elektrycznych i obiektowych, inżynierów<br />
i techników pomiarowych<br />
oraz wszystkich specjalistów chcących<br />
podnieść swoje kwalifikacje. Zupełnie<br />
nowym pomysłem firmy na przyciągnięcie<br />
do Akademii nowych uczestników<br />
są płatne dwudniowe seminaria,<br />
z mocno pogłębioną częścią praktyczną.<br />
Planowane na okres wrzesień-grudzień<br />
seminaria dotyczyć będą przede<br />
wszystkim tematyki pomiarów termowizyjnych<br />
oraz kalibracji procesów<br />
przemysłowych.<br />
Pierwsze z powakacyjnego cyklu seminariów<br />
odbędzie się 3-4 września<br />
w Uniejowie pod hasłem „Termowizja<br />
– teoria i praktyka”. Będzie to pierwsze<br />
płatne seminarium w ramach Fluke<br />
Academy, które przybliży podstawy termografii i warunków<br />
właściwych pomiarów oraz analizowanie i raportowanie.<br />
– Po rozmowach z uczestnikami naszych bezpłatnych seminariów,<br />
jak i z wieloma profesjonalnymi użytkownikami produktów<br />
naszej marki, zdecydowaliśmy się wprowadzić do Akademii także<br />
formułę płatnych seminariów dwudniowych, z mocno pogłębioną<br />
częścią praktyczną i materiałami szkoleniowymi przygotowanymi<br />
na bazie certyfikowanych szkoleń Level I. W trakcie szkolenia<br />
każdy z modułów zostanie zakończony częścią praktyczną,<br />
z kamerami termowizyjnymi zapewnionymi<br />
przez organizatora – wyjaśnia<br />
Krzysztof Stoma, Field Marketing<br />
Manager CEE, Fluke Europe B.V.<br />
Kolejne szkolenie w ramach Fluke<br />
Academy odbędzie się 6 września<br />
w Katowicach (Hotel Silesian). To seminarium<br />
będzie bezpłatne i poświęcone<br />
tematyce prewencyjnego utrzymania<br />
ruchu w przemyśle (“Diagnostyka<br />
prewencyjna silników i napędów elektrycznych”).<br />
Następne ze szkoleń planowane<br />
jest na 9 października, odbędzie<br />
się w Płocku, jego tematem będzie<br />
“Kalibracja procesów przemysłowych”.<br />
Na seminarium zostaną poruszone<br />
zagadnienia związane z teorią<br />
kalibracji, uczestnicy będą też mieli<br />
okazję dokonywać wielu praktycznych<br />
pomiarów z wykorzystaniem symulatorów.<br />
Końcówka roku to dwa płatne seminaria,<br />
które odbędą się w Krynicy<br />
i w Rzeszowie.<br />
Dwudniowe seminarium w Krynicy odbędzie się w dniach<br />
4-5 grudnia, pod hasłem „Termowizja – teoria i praktyka” i będzie<br />
realizowało program szkoleniowy analogiczny do wrześniowego<br />
seminarium w Uniejowie.<br />
Z kolei seminarium w Rzeszowie odbędzie się 6 grudnia, z tematem<br />
„Kalibracja procesów przemysłowych” i programem analogicznym<br />
do programu październikowego seminarium w Płocku<br />
Źródło: Fluke<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
REKLAMA<br />
104<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
NOWOŚCI<br />
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
FLIR wprowadza rozwiązanie FLIR ONE Pro LT<br />
– tańszą kamerę termowizyjną do smartfonów i tabletów<br />
Nowe rozwiązanie FLIR ONE ® Pro LT, to tańsze<br />
przystawki do smartfonów, które wzbogacą serię<br />
FLIR ONE Pro. FLIR ONE Pro LT oferuje zaawansowaną<br />
jakość obrazu termowizyjnego oraz wiele<br />
profesjonalnych narzędzi, które zdefiniowały serię<br />
FLIR ONE Pro.<br />
Wykorzystując moduł mikrokamery termowizyjnej<br />
FLIR Lepton ® , urządzenie FLIR ONE Pro LT uzupełnia<br />
bazującą na zaawansowanych funkcjach linię<br />
FLIR ONE Pro. Najważniejsze narzędzia obejmują<br />
opatentowaną przez firmę FLIR technologię udoskonalania<br />
obrazu MSX ® , która łączy obrazy termowizyjne<br />
z wysokiej rozdzielczości obrazami kamery<br />
światła widzialnego, generując tym samym ostre,<br />
szczegółowe i łatwe do odczytania obrazy końcowe. Wszystkie modele<br />
z serii FLIR One Pro są wyposażone w technologie przetwarzania sygnału<br />
wideo FLIR MSX i VividIR, które pozwalają uzyskać lepszą jakość<br />
i wyrazistość obrazu termowizyjnego. Ponadto zgłoszone do opatentowania<br />
złącze kamery OneFit pozwala użytkownikom ustawić<br />
urządzenie w taki sposób, aby mogli bez problemu podłączyć kamerę<br />
do smartfona umieszczonego w dowolnym pokrowcu ochronnym.<br />
FLIR wypuszcza również uaktualnioną wersję aplikacji<br />
FLIR ONE, której narzędzia obejmują między innymi<br />
wielopunktowe pomiary temperatury, niestandardowe<br />
regiony śledzenia temperatury, pomocne wskazówki dotyczące<br />
rozwiązywania problemów i możliwości zastosowania.<br />
Dzięki zgodności ze smartwatchami Apple Watch<br />
i wybranymi modelami smartwatchy z systemem Android<br />
użytkownicy mogą wykonywać transmisje termowizyjne<br />
w czasie rzeczywistym, aby np. obserwować obiekty zza<br />
rogu oraz rejestrować zdjęcia i filmy przy użyciu własnych<br />
urządzeń.<br />
„Odkąd w 2014 roku firma FLIR wprowadziła po raz<br />
pierwszy linię kamer termowizyjnych o nazwie FLIR ONE,<br />
produkty te ewoluowały w sposób umożliwiający realizację<br />
unikalnych potrzeb różnych specjalistów, oddając w ich ręce łatwe<br />
w użyciu i przystępne cenowo urządzenia termowizyjne” – mówi Frank<br />
Pennisi, prezes jednostki biznesowej FLIR. „FLIR ONE Pro LT reprezentuje<br />
kolejny etap w ewolucji produktów, oferując rosnącej liczbie<br />
profesjonalistów technologie wysokiej klasy, takie jak VividIR, w coraz<br />
przystępniejszych cenach”.<br />
Źródło: FLIR Systems<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
105
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowa seria kamer termowizyjnych<br />
w ofercie SONEL S.A.<br />
Kamery termowizyjne, jako urządzenia do pomiaru temperatury, znalazły szerokie zastosowanie<br />
w takich branżach jak budownictwo, elektrotechnika, medycyna czy inne pokrewne<br />
działalności. W wyżej wymienionych sektorach często niemożliwe jest wykonanie łatwego,<br />
bezpośredniego pomiaru temperatury i zbliżenia się do obiektu (przykładowo wykonania pomiaru<br />
temperatury metodą dotykową z wykorzystaniem termopary). Trudności wykonywania<br />
pomiaru temperatury za pomocą termopary pojawiają się również w momencie, kiedy<br />
wymagany jest jednoczesny, wielopunktowy pomiar rozkładu powierzchniowego. Taki wielopunktowy<br />
pomiar najłatwiej wykonać jest za pomocą układu detekcyjnego z matrycą czułą na<br />
promieniowanie termiczne tak, jak odbywa się to w kamerach termowizyjnych.<br />
PROMOCJA<br />
Działanie kamery termowizyjnej opiera<br />
się na pomiarze natężenia promieniowania<br />
cieplnego, emitowanego przez mierzony<br />
obiekt. Układ pomiarowy kamery<br />
zawsze składa się z układu optycznego<br />
z soczewkami i detektora w postaci tzw.<br />
matrycy czułej na promieniowanie termiczne.<br />
Matryca kamery jest układem<br />
zbudowanym z bardzo wielu, małych,<br />
pojedynczych detektorów zwanych<br />
pixelami. Ilość pixeli w kamerze wpływa<br />
na rozdzielczość, a tym samym<br />
na jakość obrazu. Soczewki w takim<br />
układzie wykonane są z materiału transparentnego<br />
dla promieniowania termicznego.<br />
Cena soczewek wynika często<br />
z wysokiego kosztu użytych do ich<br />
produkcji materiałów, jakim na przykład<br />
jest czysty kryształ germanu.<br />
Proces powstawania obrazu w kamerze<br />
termowizyjnej jest ściśle związany<br />
z układem optycznym i matrycą. Obraz,<br />
który widzimy na ekranie kamery, powstaje<br />
poprzez rzutowanie promieniowania<br />
obiektu na matrycę detekcyjną<br />
po przejściu przez układ soczewek. Taki<br />
obraz jest odpowiednio wyostrzony<br />
automatyczne lub przez operatora kamery<br />
przed procesem zapisu. Obraz termiczny,<br />
zwany również termogramem,<br />
który powstaje w matrycy detekcyjnej,<br />
odczytywany jest przez układy elektroniczne<br />
kamery i zapisywany w pamięci<br />
urządzenia. W końcowym etapie akwizycji<br />
obraz można wyświetlić na ekranie<br />
kamery termowizyjnej jako zdjęcie lub<br />
w postaci filmu.<br />
Są różne rodzaje kamer termowizyjnych. Można<br />
dokonać ich podziału uwzględniając posiadany<br />
typ detektora. Każda matryca detekcyjna posiada<br />
własną czułość spektralną, która determinuje zastosowanie<br />
kamery. Zakres spektralny detektora<br />
może się mieścić w różnych zakresach podczerwieni.<br />
Może to być zakres tzw. bliskiej, średniej<br />
bądź też dalekiej podczerwieni. W większości<br />
zastosowań stosuje się kamery z detektorem czułym<br />
na zakres promieniowania o długości fali od 8<br />
do 14 μm, czyli jest to zakres tzw. długofalowy.<br />
Taki zakres spektralny jak najbardziej nadaje się<br />
do wykorzystania do oceny rozkładu temperatury<br />
na powierzchni różnych materiałów. Dotyczy to<br />
w szczególności branży budowlanej, elektrycznej<br />
czy medycyny, czyli tam, gdzie wymagana jest<br />
ocena jakościowa i ilościowa przy badaniu powierzchniowego<br />
rozkładu temperatury. Dokładnie<br />
ten zakres spektralny jest wykorzystywany<br />
w kamerach KT firmy SONEL S.A.<br />
Nowe kamery serii KT<br />
Seria nowych kamer w ofercie firmy SONEL<br />
S.A., w której skład wchodzą modele KT-400,<br />
KT-385, KT-200 oraz KT-195 stanowi doskonałą<br />
ofertę dla pomiarów termowizyjnych, szczególnie<br />
dla branży budowlanej, elektrycznej oraz tam,<br />
gdzie możliwy w wykonaniu jest tylko bezdotykowy<br />
pomiar w celu uzyskania informacji o rozkładzie<br />
temperatury na powierzchni obiektu.<br />
Kamera KT-400, posiadająca wysokiej rozdzielczości<br />
matrycę (384 x 288), umożliwia<br />
uzyskanie wysokiej jakości obrazu z bliskiej<br />
(od 0,5 m), jak i z dużej odległości, a jej pole widzenia<br />
wynosi 28,4° x 21,5° dla standardowego<br />
obiektywu. Kamera ma wysoką czułość w pełnym<br />
zakresie pomiaru temperatury od -20°C<br />
do +650°C z możliwością rozszerzenia zakresu<br />
do 1500°C poprzez zmianę obiektywu.<br />
Wynik pomiaru można analizować bezpośrednio<br />
w kamerze lub po przesłaniu danych do komputera<br />
za pomocą programu ThermoAnalyze2.<br />
Ten moduł pozwala zarówno na tworzenie jak<br />
i wydruk raportów bezpośrednio z urządzenia,<br />
a wbudowane interfejsy komunikacyjne (WiFi,<br />
Bluetooth, Mini HDMI, microSD) zapewniają<br />
stałą łączność pomiędzy kamerą a komputerem<br />
czy urządzeniem mobilnym.<br />
Pełna kontrola i elastyczność<br />
Niezależnie od tego, czy wykonujesz zdjęcia,<br />
czy nagrywasz filmy, najnowsze kamery firmy<br />
SONEL S.A. wyposażone w nowoczesne<br />
106 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
matryce, szeroki zakres pomiaru temperatury<br />
oraz wysokiej jakości obiektywy, gwarantują<br />
wysoki poziom szczegółowości zarejestrowanych<br />
obrazów oraz dokładności wykonanych<br />
pomiarów. Kamery występują w kilku wariantach,<br />
pozwalających na dobór właściwej<br />
konfiguracji dla poszczególnych wymagań<br />
użytkowników. Więcej do obejrzenia, mniej<br />
do trzymania.<br />
Duży, 4” wyświetlacz wraz z innowacyjną<br />
elektroniką przetwarzającą dane, został umieszczony<br />
w kompaktowej obudowie, co zapewnia<br />
idealną równowagę między dużą wydajnością,<br />
a niewielkimi rozmiarami, idealnymi do codziennej<br />
pracy.<br />
Ponadto dzięki centralnie umieszczonemu<br />
przyciskowi nawigacji wspartemu menu<br />
na ekranie dotykowym obsługa tego modelu<br />
jest prosta i intuicyjna.<br />
Termowizja to nie wszystko. Kamery dodatkowo<br />
wyposażone są w obiektyw obrazu widzialnego<br />
i związane z tym technologie „mieszania”<br />
obrazów: PIP, MIF. Wsparcie wbudowanej<br />
latarki LED oraz lasera podnosi jakość pracy<br />
ułatwiając wykonanie zdjęć jak i późniejszą<br />
interpretację zebranego materiału. Zdjęcie to<br />
dopiero początek.<br />
Dzięki najnowszym technologiom i rozwiązaniom<br />
kamery KT firmy SONEL S.A. zapewniają<br />
pełną kontrolę i elastyczność w różnych<br />
sytuacjach, będąc idealnym narzędziem, zarówno<br />
dla początkujących użytkowników jak<br />
i profesjonalnych termografistów.<br />
REKLAMA<br />
dr Jacek Osiecki<br />
www.sonel.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
107
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przyrządy do pomiaru parametrów elektrycznych<br />
Firma Testo przedstawia serię urządzeń dedykowanych do pomiarów parametrów elektrycznych.<br />
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom instalatorów sektora HVAC/R, jako światowy lider branży<br />
pomiarowej, Testo posiada w ofercie innowacyjne rozwiązania również do sektora elektrycznego.<br />
Rodzina pięciu urządzeń pomiarowych pozwala użytkownikowi wykonać swoją pracę znacznie<br />
szybciej i wygodniej niż do tej pory.<br />
PROMOCJA<br />
Każde z serii urządzeń do pomiarów<br />
elektrycznych, wyróżnia się spośród<br />
znanych rozwiązań na rynku przynajmniej<br />
jedną unikalną cechą.<br />
Bezdotykowy detektor napięcia testo<br />
745 charakteryzuje się zmiennym<br />
poziomem czułości, dzięki czemu<br />
wykrywa napięcie od poziomu 12 V.<br />
Ponadto, poprzez zastosowanie filtra<br />
dolnoprzepustowego odporny jest<br />
na zakłócenia wysokich częstotliwości.<br />
Obudowa w klasie zabezpieczenia<br />
IP67 (pyłoszczelna i wodoodporna)<br />
skrywa w sobie również wbudowaną<br />
latarkę LED. Wykrycie napięcia sygnalizowane<br />
jest sygnałem akustycznym<br />
oraz optycznym. Detektor testo<br />
745 spełnia kategorię bezpieczeństwa<br />
CAT IV 600 V i CAT III 1000 V<br />
Rodzina testerów napięcia testo 750<br />
wyróżnia się wskaźnikiem diodowym,<br />
który jest widoczny z każdej strony<br />
urządzenia, dzięki czemu pozycja samego<br />
urządzenia podczas pomiaru nie<br />
ma istotnego wpływu na odczyt informacji<br />
o wielkości napięcia. Solidna<br />
konstrukcja oraz materiały najwyższej<br />
jakości dają użytkownikowi gwarancję bezpieczeństwa<br />
podczas wykonywania pomiarów.<br />
Producent nie zapomniał o tak istotnych<br />
kwestiach związanych z bezpieczeństwem<br />
jak chociażby pierścienie antypoślizgowe<br />
dookoła obudowy testera, znacznie obniżające<br />
ryzyko przypadkowego ześlizgnięcia się<br />
dłoni podczas dokonywania pomiaru. Tester<br />
napięcia testo 750 zaprojektowany został<br />
w kategorii bezpieczeństwa CAT IV 600 V<br />
i CAT III 1000 V, spełnia ponadto wymogi<br />
normy DIN EN 61243-3:2010 mówiącej<br />
o konieczności wykrycia niebezpiecznego<br />
napięcia w przypadku gdy baterie zasilające<br />
tester są rozładowane. W obudowanie o klasie<br />
zabezpieczenia IP64 nie zabrakło również<br />
latarki LED umożliwiającej podświetlenie<br />
miejsca pomiaru. Tester napięcia testo 750-3<br />
umożliwia wykonanie pomiarów poziomu<br />
napięcia, testu ciągłości obwodu, kierunku<br />
wirowania faz, jednobiegunowego wykrycia<br />
fazy i testu wyłącznika różnicowoprądowego<br />
Dwa modele z serii testo 755 to w pełni automatyczne<br />
testery napięcia i natężenia<br />
(hybryda testera napięcia z amperomierzem<br />
cęgowym z otwartymi cęgami), które w zależności<br />
od rodzaju rozpoczętego pomiaru,<br />
same dobierają mierzony parametr oraz jego<br />
zakres. Brak jakichkolwiek elementów sterujących<br />
pracą urządzenia ma istotny wpływ<br />
na trwałość miernika oraz możliwość uszkodzenia<br />
mechanicznego, ponadto obudowa<br />
wykonana jest w standardzie IP64. Wbudowana<br />
w cęgi pomiarowe latarka LED, umożliwia<br />
oświetlenie miejsca pomiaru. Natomiast<br />
duży, podświetlany wyświetlacz LCD<br />
wskazuje następujące parametry: natężenie<br />
prądu przemiennego, napięcie AC i DC, kierunek<br />
wirowania faz, test ciągłości obwodu<br />
oraz spełnia funkcję jednobiegunowego wykrywacza<br />
fazy. Tak samo jak w przypadku<br />
testerów z serii testo 750, testo 755-2 został<br />
również zaprojektowany w kategorii bezpieczeństwa<br />
CAT IV 600 V i CAT III 1000 V<br />
i spełnia normę DIN EN 61243-3:2010.<br />
Automatyczne multimetry cyfrowe testo 760<br />
łamią wszelkie stereotypy dotyczące pomiarów<br />
elektrycznych. Nie posiadają znanego<br />
do tej pory pokrętła wyboru funkcji pomiarowej,<br />
natomiast wybór i ustawienie mierzonego<br />
parametru następuje po podłączeniu<br />
przewodów pomiarowych do odpowiedniego<br />
gniazda. Zakres pomiarowy dobierany jest<br />
automatycznie, więc możliwość popełnienia<br />
Rys. 1. Detektor napięcia<br />
testo 745<br />
Rys. 2. Tester napięcia Rys. 3. Tester napięcia i natężenia Rys. 4. Multimetr cyfrowy Rys. 5.<br />
testo 750<br />
testo 755<br />
testo 760<br />
Amperomierz cęgowy<br />
testo 770<br />
108 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
błędu podczas pomiarów jest ograniczona<br />
do minimum. Za wysoką dokładność pomiarów<br />
odpowiada funkcja True RMS, natomiast<br />
wysoki stopień zabezpieczenia obudowy<br />
IP64 gwarantuje możliwość pracy w trudnych<br />
warunkach. Zakres pomiaru napięcia<br />
do 1000 V, zakres częstotliwości do 30 MHz<br />
(w tym funkcja pomiaru współczynnika wypełnienia<br />
sygnału) i pojemności elektrycznej<br />
do 60.000 μF oznacza, że multimetr testo<br />
760-3 może być używany również w zastosowaniach<br />
przemysłowych. Zintegrowany<br />
filtr dolnoprzepustowy pozwala osiągnąć dokładniejsze<br />
wyniki pomiarów na instalacjach<br />
z zainstalowanymi inwerterami. Dodatkowe<br />
akcesoria takie jak adapter do podłączenia<br />
termopar lub amperomierz cęgowy umożliwiający<br />
pomiar wyższych prądów dopełniają<br />
całość. Tak samo jak pozostałe produkty<br />
Testo służące do pomiarów parametrów<br />
elektrycznych, również i multimetry cyfrowe<br />
testo 760 spełniają wymagania kategorii bezpieczeństwa<br />
CAT IV 600 V i CAT III 1000 V.<br />
Podsumowując, seria multimetrów cyfrowych<br />
testo 760 jest bardzo rozbudowaną<br />
i zaawansowaną technologicznie propozycją<br />
dla elektryków, łącząc prostotę obsługi i bezpieczeństwo<br />
pomiarów.<br />
Ostatnia seria urządzeń pomiarowych testo<br />
770 to amperomierze cęgowe z innowacyjnym<br />
mechanizmem cable-grab TM . Mechanizm<br />
ten ułatwia chwycenie jednego z przewodów<br />
w ciasnym otoczeniu, gdzie gęsto ułożone<br />
przewody utrudniają chwycenie jednego<br />
z nich. Ruchome ramię cęg pomiarowych<br />
może być całkowicie wsunięte w obudowę<br />
miernika, dzięki czemu tworzy się hak umożliwiający<br />
chwycenie jednego z przewodów,<br />
a następnie zamknięcie ramion cęg. Oprócz<br />
standardowych funkcji pomiarowych takich<br />
jak pomiar natężenia i napięcia, pomiar rezystancji<br />
i pojemności, test diody oraz ciągłość<br />
obwodu, model testo 770-3 posiada także<br />
funkcję pomiaru mocy oraz komunikację<br />
Bluetooth ze smartfonem lub tabletem, za<br />
pomocą której istnieje możliwość wykonania<br />
dokumentacji pomiarowej i przesłania jej za<br />
pomocą wiadomości e-mail. Ponadto, miernik<br />
cęgowy testo 770-3 pozwala na wykonanie<br />
kilku wyspecjalizowanych pomiarów, takich<br />
jak pomiar prądu rozruchowego lub prądu jonizacji<br />
w μA. Dodatkowy adapter umożliwia<br />
również podłączenie termopar typu K. Dwuliniowy,<br />
podświetlany wyświetlacz LCD pozwala<br />
na wywołanie wartości minimalnej lub<br />
maksymalnej z danego pomiaru oraz wartości<br />
średniej. Wszystkie amperomierze cęgowe<br />
z serii testo 770 posiadają funkcję TrueRMS<br />
oraz spełniają kategorię bezpieczeństwa<br />
CAT IV 600 V i CAT III 1000 V.<br />
Coraz wyższe wymagania praktycznych<br />
rozwiązań pomiarowych sprawiają, że proponowane<br />
metody muszą odpowiadać indywidualnym<br />
potrzebom użytkowników.<br />
Precyzyjna identyfikacja oczekiwań klientów,<br />
jak i bezustanne śledzenie rozwoju<br />
nowych technologii są celami nadrzędnymi<br />
Testo. Innowacyjne rozwiązania zastosowane<br />
w przyrządach Testo, służących do pomiarów<br />
wielkości elektrycznych wyróżniają<br />
je spośród wielu rozwiązań proponowanych<br />
na ryku. Wyznaczają nowe standardy w pomiarach,<br />
czyniąc pracę prostszą, szybszą<br />
i bezpieczniejszą.<br />
•<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
109
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
FLUKE T6-1000<br />
z technologią bezkontaktowego pomiaru napięcia<br />
PROMOCJA<br />
Fluke od wielu lat posiada w swej ofercie tester T5-1000. Jest to dobrze znany i ceniony przez<br />
elektryków miernik napięcia i prądu. Firma Fluke wraz z testerem T5 wprowadziła na rynek<br />
innowacyjną metodę pomiaru prądu poprzez otwarte cęgi OpenJaw.<br />
Konstrukcja otwartych cęgów pozwala<br />
na łatwiejsze operowanie<br />
w rozdzielnicach z dużą liczbą przewodów,<br />
a także na dotarcie w trudno<br />
dostępne miejsca kanałów kablowych,<br />
nie trzeba się też obawiać<br />
ewentualnej korozji czy zabrudzenia<br />
końcówek cęgów. Jednak innowacja<br />
tego modelu dotyczyła tylko pomiaru<br />
prądu. Pomiar napięcia odbywał<br />
się standardowo poprzez sondy pomiarowe<br />
przykładane do elementów<br />
czynnych napięciowo.<br />
Obecnie Fluke wprowadza następcę,<br />
model T6-1000, wyposażony w nową,<br />
opatentowaną technologię o nazwie<br />
FieldSense, która usprawnia działanie<br />
otwartych cęgów – przy jej użyciu można<br />
prowadzić nie tylko pomiar natężenia,<br />
lecz także napięcia i częstotliwości<br />
prądu AC. Dzięki niej w trakcie jednego<br />
pomiaru można zmierzyć zarówno<br />
napięcie, jak i natężenie prądu i obie te<br />
wartości jednocześnie uzyskać na wyświetlaczu<br />
miernika. Tester elektryczny<br />
Fluke T6, to pierwszy na świecie<br />
przyrząd wykorzystujący technologię<br />
FieldSense i dający takie możliwości.<br />
Opracowana przez Fluke technologia<br />
stanowi prawdziwy przełom w zakresie<br />
pomiaru napięcia. Wcześniejsze rozwiązanie<br />
zastosowane w modelu T5 umożliwiało<br />
pomiar natężenia prądu AC<br />
poprzez wykrywanie pola magnetycznego,<br />
a nowa technologia wykorzystuje<br />
w tym celu pole elektryczne.<br />
Na rynku dostępnych jest wiele urządzeń,<br />
które są bezkontaktowymi detektorami<br />
napięcia, np. próbniki VoltAlert,<br />
takie jak Fluke 1AC lub Fluke<br />
2AC. W funkcję taką wyposażone są<br />
niejednokrotnie multimetry (np. Fluke<br />
117), niektóre testery rozróżniają<br />
wartość wykrytego napięcia, sygnalizując<br />
je różnymi kolorami świecenia<br />
końcówki pomiarowej (np. próbnik Fluke<br />
LVD2). Jednak główna różnica polega na tym,<br />
że detektory napięcia zwykle tylko informują<br />
o samej obecności napięcia, a technologia<br />
FieldSense jest nieporównywalnie bardziej<br />
zaawansowana i umożliwia wykonywanie dokładnych<br />
pomiarów wartości napięcia.<br />
Metoda pomiarowa FieldSense polega<br />
na wprowadzeniu do obwodu sygnału referencyjnego,<br />
na podstawie którego określana<br />
jest wartość mierzonego napięcia<br />
zmiennego. Aby pomiar był dokonany<br />
poprawnie, wymagana jest ścieżka pojemnościowa<br />
doziemienia, którą użytkownik<br />
zapewnia, dotykając okrągłego punktu<br />
znajdującego się w tylnej części testera<br />
(Rys. 1). Jednak jeśli użytkownik ma<br />
na sobie izolowane rękawice lub buty zapewniające<br />
dobrą izolację albo stoi na macie<br />
izolacyjnej, wówczas odpowiednie<br />
uziemienie zapewniamy poprzez podłączenie<br />
czarnego przewodu pomiarowego<br />
do dowolnego przewodu ochronnego lub<br />
uziemienia badanej rozdzielnicy.<br />
Rys. 1.<br />
Zmiana koloru ekranu na zielony<br />
oznacza, że funkcja FieldSense<br />
ma stabilny sygnał elektryczny<br />
i wyświetlane wyniki pomiarowe<br />
są poprawne<br />
110 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Tester Fluke T6-1000 mierzy napięcie<br />
do wartości 1000 V. Otwarta cęga jest<br />
znacznie większa niż w poprzedniej serii<br />
i umożliwia pomiar prądu w zakresie<br />
do 200 A AC w przewodach o maksymalnym<br />
przekroju 120 mm2. Kolejnym wyróżnikiem<br />
w porównaniu z serią T5 jest<br />
wpro- wadzenie pomiaru rzeczywistej wartości<br />
skutecznej (True RMS) mierzonego<br />
napięcia i prądu.<br />
Tester jest oczywiście wyposażony również<br />
w zwykłe sondy pomiarowe, które wykorzystujemy<br />
do pomiaru napięcia stałego<br />
lub zmiennego metodą tradycyjną, np. przy<br />
pomiarze napięć międzyfazowych. Pomiar<br />
rezystancji jest możliwy w zakresie od 1 Ω<br />
do 100 kΩ. Tester ma funkcję sprawdzania<br />
ciągłości obwodu z sygnalizacją dźwiękową,<br />
a także funkcję<br />
„hold”, tj. zatrzymania na wyświetlaczu wyniku<br />
dokonanego pomiaru. Dodatkowo wyposażony<br />
jest w kontrolkę napięcia w kształcie<br />
trójkąta (oznaczoną symbolem błyskawicy),<br />
która zmienia kolor na czerwony w przypadku<br />
obecności napięcia większego niż 30 V.<br />
O bezpieczeństwie użytkowania tego miernika<br />
świadczy kategoria pracy KAT III 1000 V<br />
/KAT IV 600 V, co plasuje je wśród urządzeń<br />
o najlepszej ochronie przed przepięciami.<br />
Testery T6 mogą być wykorzystywane<br />
we wszelakich instalacjach elektrycznych,<br />
od nieskomplikowanych instalacji domowych<br />
po zaawansowane systemy energetyczne czy<br />
przemysłowe. W różnorodności zastosowań<br />
pomagają odłączane końcówki pomiarowe,<br />
które są zgodne z międzynarodowym standardem<br />
złączy bananowych 4 mm i przystosowane<br />
do współpracy z zaciskami krokodylkowymi<br />
lub innymi specjalistycznymi sondami,<br />
dostępnymi w szerokiej gamie akcesoriów<br />
Fluke.<br />
Testery serii Fluke T6 są urządzeniami o kompaktowej<br />
budowie. Producent zadbał o ich<br />
ergonomię – dobrze leżą w ręce, pokrętło<br />
wyboru mierzonej wielkości można przełączać,<br />
używając kciuka, mają duży, czytelny,<br />
podświetlany wyświetlacz. Komfort i bezpieczeństwo<br />
pracy zwiększa możliwość zamontowania<br />
jednej z sond w slocie na tylnej części<br />
obudowy, co pozwala na obsługę testera jedną<br />
ręką. Tester jest dostosowany do współpracy<br />
z zestawem magnetycznym do zawieszania<br />
mierników Fluke TPAK. Z kolei nieużywany<br />
tester mieści obie sondy w schowkach w tylnej<br />
części obudowy i może być przechowywany<br />
w dostępnym opcjonalnie holsterze typu<br />
H-T6, umożliwiającym wy godne ułożenie<br />
przewodów pomiarowych oraz dającym możliwość<br />
przypięcia teste ra do paska.<br />
Konstrukcja testerów T6 jest solidna i wytrzymała,<br />
odporna na uderzenia i upadki. Stopień<br />
ochrony obudowy testera wynosi IP52. Miernik<br />
zasilany jest dwiema bateriami typu AA,<br />
których żywotność wy starcza na 200 godzin<br />
pracy w przypadku korzystania z funkcji<br />
FieldSense.<br />
Dostępny jest również tester T6-600 z zakresem<br />
pomiarowym 600 V.<br />
Fluke wraz z wprowadzeniem do sprzedaży testerów<br />
serii T6, opartych na technologii Field-<br />
Sense, po raz kolejny zdecydowanie podniosło<br />
standardy bez pieczeństwa, szybkości i prostoty<br />
dokonywania pomiarów elektrycznych.<br />
Piotr Kornacki<br />
Nie można mierzyć napięcia<br />
bez przewodów pomiarowych<br />
REKLAMA<br />
NOWY tester<br />
elektryczny<br />
Fluke T6-1000<br />
Teraz możesz mierzyć napięcie<br />
w takim sam sposób, w<br />
jaki mierzysz prąd — bez<br />
dotykania przewodem<br />
pomiarowym punktów<br />
znajdujących się pod napięciem.<br />
Dzięki technologii<br />
FieldSense wystarczy nasunąć<br />
otwarte cęgi na przewód<br />
i odczytać poziom napięcia. 1<br />
1 Do pomiaru napięcia wymagana jest ścieżka<br />
pojemnościowa do ziemi, którą w przypadku<br />
większości zastosowań zapewnia sam<br />
użytkownik. W niektórych sytuacjach może być<br />
konieczne połączenie uziemiające poprzez<br />
przewód pomiarowy.<br />
For more information o go to your local<br />
distributor or www.fluke.pl/t6<br />
ww.fl<br />
Fluke. Keeping your world<br />
up and running.®<br />
©2017 Fluke Corporation. 60098684a-pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
111
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowe mierniki cęgowe<br />
Chauvin Arnoux<br />
Mierniki cęgowe do pomiaru mocy i harmonicznych F407 i F607 firmy Chauvin Arnoux to proste<br />
i wytrzymałe urządzenia o klasie ochrony IP54, oferujące szereg innowacyjnych rozwiązań.<br />
Dzięki spełnieniu normy 1000 V CAT IV zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa.<br />
PROMOCJA<br />
F407 i F607 należą do grupy mierników<br />
cęgowych spełniających<br />
wymogi normy IEC 61010 CAT<br />
IV 1000 V. Ich stopień ochrony<br />
to IP54, są więc także bryzgoi<br />
pyłoszczelne. Funkcja TrueInrush<br />
umożliwia mierzenie prądu rozruchu<br />
silnika, a nawet wielu silników<br />
pracujących w trybie losowym.<br />
Mierniki F407 i F607 umożliwiają<br />
mierzenie poszczególnych harmonicznych<br />
do 25. włącznie, a także<br />
THD-r oraz THD-f.<br />
Rys. 2. Miernik cęgowy F407 Rys. 3. Miernik cęgowy F607<br />
Rys. 1.<br />
Pokrowiec dołączany do<br />
mierników<br />
Moc<br />
W systemach jednofazowych i zbalansowanych<br />
systemach trójfazowych urządzenia<br />
mierzą wartości mocy czynnej, biernej<br />
i pozornej, współczynnik mocy oraz współczynnik<br />
mocy DPF. Można ich używać<br />
do pomiarów mocy: źródłowej, obciążenia,<br />
pojemnościowej i indukcyjnej.<br />
Funkcje Min i Max pozwalają podczas pomiaru<br />
na wykrycie wszystkich odchyleń,<br />
a funkcje Peak+ i Peak- wskazują wartości<br />
szczytowe. Przyrządy mają też funkcję monitorowania<br />
tętnienia prądu w trybie DC.<br />
Pamięć nowych modeli pozwala na zapamiętanie<br />
do 10 000 pomiarów z wielu sesji.<br />
Dzięki temu mierniki Chauvin Arnoux są<br />
112 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
REKLAMA<br />
Rys. 4.<br />
Końcówki i przewody pomiarowe<br />
idealnym rozwiązaniem do kompleksowego<br />
monitoringu sieci zasilającej. Możliwość<br />
nawiązywania łączności Bluetooth<br />
ułatwia zapisywanie, odzyskiwanie<br />
i przetwarzanie zapisów. Archiwizacja<br />
oraz analizowanie wyników pomiarów<br />
jest bardzo łatwe dzięki oprogramowaniu<br />
PAT i Dataview®.<br />
Zastosowania<br />
Przyrządy F407 i F607 nadają się<br />
do wszystkich zastosowań niskonapięciowych,<br />
gdyż potrafią mierzyć napięcie<br />
do 1000 V i natężenie prądu do 2000 A AC<br />
lub 3000 A DC (miernik F607). W zakresie<br />
działań związanych z konserwacją<br />
i rozwiązywaniem problemów utrzymania<br />
ruchu mogą być pomocne podczas pracy<br />
przy szafkach elektrycznych, przemiennikach<br />
częstotliwości lub zasilaczach<br />
awaryjnych. Dzięki wysokiemu maksymalnemu<br />
natężeniu prądu nowe mierniki<br />
są idealne do zastosowań w sektorze<br />
kolejowym, hutniczym, naftowym oraz<br />
do badania systemów zasilania, takich jak<br />
np. instalacje paneli słonecznych.<br />
W sytuacji niewłaściwego uruchomienia<br />
wyłączników różnicowoprądowych analiza<br />
prądów rozruchowych za pomocą<br />
funkcji TrueInrush pomaga w ustaleniu,<br />
które urządzenie doprowadziło do tego<br />
zdarzenia. Modele F407 i F607 mogą służyć<br />
również do analizowania obciążeń,<br />
aby sprawdzać, czy instalacje są odpowiednio<br />
zaprojektowane, przed podłączaniem<br />
do nich kolejnych urządzeń.<br />
Ergonomiczna konstrukcja<br />
Mierniki Chauvin Arnoux mają trójdzielny,<br />
podświetlany wyświetlacz,<br />
a dzięki zasadzie „jeden przycisk<br />
= jedna funkcja” przyrządy są bardzo<br />
łatwe w użyciu. Do obsługi miernika<br />
– wyboru zakresu i funkcji pomiarowych<br />
wystarczy jedna dłoń. W celu<br />
zapewnienia maksymalnej przejrzystości<br />
zadanych ustawień każde położenie<br />
przełącznika odpowiada jednemu rodzajowi<br />
pomiaru. Co więcej, maksymalne<br />
rozwarcie szczęk to aż 60 mm,<br />
co zwiększa zakres zastosowań mierników.<br />
Wykorzystanie specjalnej obudowy<br />
ochronnej zapewnia odporność<br />
przyrządów na upadki. Więcej informacji<br />
na ich temat można znaleźć<br />
na stronie firmy Transfer Multisort<br />
Elektronik (www.tme.eu).<br />
Rys. 5.<br />
Sonda temperatury<br />
•<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
113
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
Producent/dystrybutor BRYMEN/BIALL KYORITSU/BIALL<br />
Model BM 197 KEW2033<br />
Pomiar prądu AC/DC<br />
Pomiar napięcia AC<br />
Pomiar napięcia DC<br />
Pomiar rezystancji<br />
zakres 200,0 A / 2000 A 0...40-300 A<br />
dokładność<br />
AC: 0-200 A 2,0% + 5<br />
0-500 A 2,5% + 5<br />
500-2000 A 3% + 5<br />
DC: 2% + 5<br />
DC: 0-40 A ±(1,0% + 4c) 20-200 A ±(1,5% + 4c) 200-300 A ±(3% + 4c)<br />
AC: 0-40A: 50/60 Hz: ± (1,0% + 4c) 20 Hz ÷ 1 kHz: ± (2,5% + 4c) 20-<br />
200 A: 50/60 Hz: ±(1,5% + 4c) 20Hz÷1kHz: ±(2,5% + 4c) 200-300 A:<br />
50/60 Hz: ±(3,5% + 4c) 20 Hz÷1k Hz: ±(4% + 4c)<br />
zakres 6 V – 60 V – 600 V – 1000 V –<br />
dokładność ±(1,2% + 5) –<br />
zakres 6 V – 60 V – 600 V – 1000 V –<br />
dokładność ±(0,5% +5) –<br />
zakres<br />
dokładność<br />
600,0 Ω/6,000kΩ /60,00 kΩ 600,0 kΩ<br />
/6,000 MΩ /40,00 MΩ<br />
0,5% + 5 / 0,5% + 5 /0,5% + 5 0,8% + 5<br />
/ 1,2% + 5/ 2,3% + 5<br />
Pomiar ciągłości TAK –<br />
Pomiar pojemności<br />
Pomiar częstotliwości<br />
60 nF / 600 nF/ 6 µF<br />
60 µF / 600 µF / 2000 µF<br />
Hz (ACV) 40 Hz~1999 Hz<br />
Hz (ACA) 20 Hz~400 Hz<br />
Pomiar temperatury -50°C- +1000°C –<br />
Kategoria bezpieczeństwa CAT IV 1000V CAT III 300V<br />
Stopień ochrony obudowy − −<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla przewodów<br />
55 mm Ø24mm<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla szynoprzewodów<br />
55 mm Ø24mm<br />
Zakres temperatury pracy 0~40°C 0÷40°C<br />
Funkcje miernika<br />
Zgodność z normami<br />
Sposób zapisu i transferu danych z<br />
pomiaru<br />
• podwójny wyświetlacz LCD z szybkim próbkowaniem 5 razy/s<br />
• True RMS (AC+DC) pomiar rzeczywistej wartości skutecznej<br />
napięć i prądów przemiennych także ze składową stałą<br />
• VFD funkcja do jednoczesnego pomiaru napięcia<br />
i częstotliwości napędów z przemiennikami częstotliwości<br />
• 5 ms CREST – HOLD wychwytywanie i zapamiętanie wartości<br />
chwilowych, impulsów itp. o czasie trwania 5ms i więcej<br />
• AutoCheck automatyczna selekcja i pomiar Lo Z ACV,<br />
Lo Z DCV lub Ω<br />
• EF-Detection bezdotykowe wykrywanie napięcia AC<br />
• REL Δ zerowanie wskazań przed pomiarem prądu DC oraz<br />
pomiary różnicowe<br />
IEC61010-1 wyd.2, EN61010-1 2ed., UL61010- 1 2ed. i CAN/<br />
CSA C22.2 nr 61010.1-0.92 dla CAT IV 1000V AC i DC<br />
EN61326-1:2006 (EN55022, EN61000-3-2, EN61000-3-3,<br />
EN61000-4- 2, EN61000-4-3, EN61000-4-4, EN61000-4-5,<br />
EN61000-4-6, EN61000-4-8, EN61000-4-11)<br />
Optyczne złącze do współpracy z PC (USB)<br />
–<br />
–<br />
–<br />
–<br />
• najmniejszy profesjonalny miernik cegowy z pomiarem<br />
prądu AC/DC<br />
• szeroki zakres pomiarowy od 0.01 do 300 A<br />
• automatyczna zmiana zakresów pomiarowych<br />
• HOLD: zatrzymanie wyniku pomiaru na LCD<br />
• funkcja automatycznego wyłączania w celu przedłużenia<br />
żywotności baterii<br />
• specjalnie ukształtowane szczęki pomiarowe w formie<br />
„kropli” ułatwiają przeprowadzanie pomiarów w miejscach<br />
trudno dostępnych<br />
• automatyczne wyłączanie po 5 minutach bezczynności<br />
PN-EC 61010-1 Kat. III 300V PN-EN 61010-2-32, IEC 61326<br />
Waga urządzenia 608 g (z bateriami) ok. 100 g<br />
Długość gwarancji 2 lata 2 lata<br />
Cena katalogowa netto 679.00 zł 769,00 zł<br />
−<br />
114 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
FLIR/ EURO PRO GROUP<br />
CM 44<br />
FLIR / Euro Pro Group<br />
FLIR CM275<br />
0,1 µA do 400 A 0,1µA do 600.0 A<br />
+/- 1 %+5 ±2.0%+5<br />
1mV do 600 V<br />
1000V<br />
+/- 1 %+5 ±1.0%+5<br />
600 V 60.00 V, 600.0 V, 1000 V<br />
+/- 1 %+5 ±1.0%+5<br />
0-60Ω 6.000 kΩ<br />
+/- 1 % ±1.0%+5<br />
10Ω
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
Producent/dystrybutor LANGE/BENNING LANGE/BENNING<br />
Model CM 12 CM 11<br />
Pomiar prądu AC/DC<br />
Pomiar napięcia AC<br />
Pomiar napięcia DC<br />
Pomiar rezystancji<br />
zakres 10 mA – 600 A 0, 1 mA –20 A (10 A DC)<br />
dokładność 1,9% 1%<br />
zakres 10 mV – 1000 V 0,01 V – 600 V<br />
dokładność 1% 1,2%<br />
zakres 10 mV – 1000 V 0,01 mV – 600 V<br />
dokładność 0,7% 1%<br />
zakres 0,1 Ω – 100 kΩ 0,1 Ω – 600 kΩ<br />
dokładność 1% 1%<br />
Pomiar ciągłości TAK TAK<br />
Pomiar pojemności 1 nF – 4 mF –<br />
Pomiar częstotliwości 0,01 Hz – 10 kHz –<br />
Pomiar temperatury - –<br />
Kategoria bezpieczeństwa IV 600 V IV 300 V, III 600 V<br />
Stopień ochrony obudowy - IP30<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla przewodów<br />
33 mm 23 mm<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla szynoprzewodów<br />
- –<br />
Zakres temperatury pracy 0°C - +50°C 0°C - +40°C<br />
Funkcje miernika Pomiar mocy, cos fi, aplikacja na smartfona HOLD, MAX/MIN, ZERO<br />
Zgodność z normami<br />
Sposób zapisu i transferu danych z<br />
pomiaru<br />
DIN VDE 0411 część 1/EN 61010-1<br />
DIN VDE 0411 część 2-032/EN 61010-2-032<br />
DIN VDE 0411 część 2-033/EN 61010-2-033<br />
DIN VDE 0411 część 031/EN 61010-031<br />
Bluetooth ® Low Energy 4.0<br />
DIN VDE 0411 część 1/ EN 61010-1<br />
DIN VDE 0411 część 2-032/ EN 61010-2-032<br />
DIN VDE 0411 część 2-033/EN 61010-2-033<br />
DIN VDE 0411 część 031/ EN 61010-031<br />
−<br />
Waga urządzenia 540g 262 g<br />
Długość gwarancji 2 lata 2 lata<br />
Cena katalogowa netto 1949,00 zł 1659,00 zł<br />
116 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
SONEL S.A.<br />
CMP-401<br />
SONEL S.A.<br />
CMP-2000<br />
400,0 A / 400,0 A 1500 A / 2000 A<br />
±(2,5% + 8 cyfr) / ±(2,5% + 5 cyfr) ±(2,0% + 10 cyfr) / ±(2,0% + 5 cyfr)<br />
600 V 750 V<br />
±(1,5% + 5 cyfr) ±(1,5% + 8 cyfr)<br />
600 V 1000 V<br />
±(0,8% + 2 cyfry) ±(0,5% + 2 cyfry)<br />
40,00 MΩ 66,00 MΩ<br />
±(1% + 4 cyfry) ±(1% + 5 cyfr)<br />
sygnał dźwiękowy dla R
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
Producent/dystrybutor TESTO Sp. z o.o. TESTO Sp. z o.o.<br />
Model testo 770-2 testo 770-3<br />
Pomiar prądu AC/DC<br />
Pomiar napięcia AC<br />
Pomiar napięcia DC<br />
Pomiar rezystancji<br />
zakres 0,1 µA do 400 A 0,1 µA do 600 A<br />
dokładność ± (2 % mierz. wart. + 5 Cyfr(a)(y)) ± (2 % mierz. wart. + 5 Cyfr(a)(y))<br />
zakres 1 mV do 600 V 1 mV do 600 V<br />
dokładność ± (1,0 % mierz. wart. + 3 Cyfr(a)(y)) ± (1,0 % mierz. wart. + 3 Cyfr(a)(y))<br />
zakres 1 mV do 600 V 1 mV do 600 V<br />
dokładność ± (0,8 % mierz.wart. + 3 Cyfr(a)(y)) ± (0,8 % mierz.wart. + 3 Cyfr(a)(y))<br />
zakres 0.1 Ω...40 MΩ 0.1 Ω...60 MΩ<br />
dokładność ± (1,5 % mierz. wart. + 3 Cyfr(a)(y)) ± (1,5 % mierz. wart. + 3 Cyfr(a)(y))<br />
Pomiar ciągłości < 0 do 30 Ω < 0 do 30 Ω<br />
Pomiar pojemności 0.001 μF... 100 μF 0.001 μF...60,000 μF<br />
Pomiar częstotliwości 0.001 Hz...10 kHz 0.001 Hz...10 kHz<br />
Pomiar temperatury -20...+500 °C -20...+500 °C<br />
Kategoria bezpieczeństwa CAT IV / 600 V / CAT III / 1000 V CAT IV / 600 V / CAT III / 1000 V<br />
Stopień ochrony obudowy IP 40 IP 40<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla przewodów<br />
Zakres pojemności cęgów<br />
dla szynoprzewodów<br />
Ø 30mm<br />
Brak danych<br />
Ø 30mm<br />
Brak danych<br />
Zakres temperatury pracy 0 do +50 °C 0 do +50 °C<br />
Funkcje miernika<br />
• mechanizm cable-grabTM<br />
• automatyczne wykrycie prądu, napięcia stałego/<br />
przemiennego<br />
• 2-liniowy, podświetlany wyświetlacz<br />
• pomiar rzeczywistej wartości<br />
skutecznej – TRMS,<br />
• pomiar prądu rozruchowego<br />
• zakres pomiaru prądu w μA<br />
• adapter termopary typ K (standard)<br />
• mechanizm cable-grabTM<br />
• automatyczne wykrycie prądu, napięcia stałego/<br />
przemiennego<br />
• 2-liniowy podświetlany wyświetlacz<br />
• pomiar rzeczywistej wartości<br />
skutecznej – TRMS<br />
• pomiar prądu rozruchowego<br />
• zakres pomiaru prądu w μA,<br />
• adapter termopary typ K (opcja)<br />
• pomiar mocy czynnej, biernej i pozornej oraz współczynnika<br />
mocy cos φ<br />
Zgodność z normami EN 61010-1, IEC 61140 EN 61010-1, IEC 61140<br />
Sposób zapisu i transferu danych<br />
z pomiaru<br />
−<br />
Bluetooth do bezpłatnej aplikacji na urządzenia mobilne<br />
z Androidem lub iOS<br />
Waga urządzenia 378 g 378 g<br />
Długość gwarancji 2 lata 2 lata<br />
Cena katalogowa netto 735 zł 905 zł<br />
118 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd mierników cęgowych<br />
Chauvin Arnoux/TME Sp. z.o.o.<br />
CA-F407<br />
FLUKE<br />
376FC<br />
99,99/999,9/1000 A 999.9 A<br />
+/-(1% + 3 cyfry) 0.1 A<br />
99,99/999,9/1000 V 1000 V<br />
+/-(1% + 3 cyfry) 1.5% ± 5 cyfr<br />
99,99/999,9/1000 V 1000 V<br />
+/-(1% + 3cyfry) 1% ± 5 cyfr<br />
59,9/599,9/5999/59,99k<br />
60 kΩ<br />
+/-(1% + 5 cyfr) 1% ± 5 cyfr<br />
Sygnał akustyczny dla R
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Pierwszy klucz udarowy z podwójnym uchwytem na bity<br />
Nowy model GDX 180-LI Professional to wytrzymały, akumulatorowy klucz udarowy,<br />
z którym można znacznie szybciej wykonać prace związane z przykręceniami, wkręcaniem<br />
i wierceniem. W narzędziu zastosowano podwójny uchwyt: na bity sześciokątne<br />
i nasadki ½ cala. Jest to pierwsze tego typu rozwiązanie na rynku, które umożliwia<br />
szybszą i bardziej komfortową pracę bez konieczności używania adapterów.<br />
Pracę ułatwiają także wysoki moment obrotowy (180 Nm) i prędkość do 2800 obrotów<br />
na minutę oraz mocny udar narzędzia. Dzięki nowemu, ergonomicznemu uchwytowi<br />
klucz wygodnie leży w ręce, a dodatkowe elementy takie jak światło LED i uchyt na pas<br />
sprawiają, że praca nowym kuczem Bosch jest jeszcze bardziej wygodna. Wytrzymały<br />
design z solidną przekładnią, silnik z otwartą ramą i zabezpieczenie ogniwa akumulatora<br />
gwarantują natomiast długą żywotność Bosch GDX 180-LI Professional.<br />
Narzędzie jest częścią programu Flexible Power System, który pozwala na wykorzystanie<br />
tego samego akumulatora do wszystkich narzędzi w danej klasie napięcia. GDX<br />
180-LI Professional jest więc kompatybilny ze wszystkimi akumulatorami Li-Ion 18 V<br />
Bosch Professional.<br />
MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />
Źródło: Bosch<br />
Krystalicznie przezroczysty<br />
uszczelniacz-klej<br />
do wszystkiego<br />
Niedawno do rodziny wszechstronnych uszczelniaczy-klejów<br />
X-POLYMER marki Den Braven<br />
dołą-czył nowy produkt – X-POLYMER<br />
CRYSTAL. Wyróżniają go unikalne właściwości,<br />
które pozwalają na tworzenie niewidocznych,<br />
krystalicznie przezroczystych, a przy tym<br />
bardzo trwałych i szczelnych połączeń. Dzięki<br />
zastosowaniu unikalnej receptury hybrydowej<br />
uszczelniacz-klej umieszczony zo-stał w specjalnym<br />
kartuszu wykonanym z transparentnego<br />
polipropylenu, który podkreśla jego wyjątkowy<br />
charakter. Od teraz nie musimy martwić<br />
się o kolor fugi uszczelniającej – X-POLYMER<br />
CRYSTAL pozwoli stworzyć niewidoczną dla<br />
oczu szczelną i trwałą spoinę. Jest on bardzo<br />
dobrze przyczepny do większości materiałów<br />
budowlanych, w tym gładkich i porowatych,<br />
suchych i lekko wilgotnych, chłonnych<br />
i niechłonnych. Z powodzeniem, możemy go<br />
więc wykorzystywać do wielu prac remontowo<br />
-budowlanych zarówno w pionie, jak i w poziomie.<br />
Można go stosować nie tylko wewnątrz, ale i na zewnątrz<br />
pomieszczeń. Dodatkowo, jego neutralny skład, który nie zawiera<br />
izo-cyjanianów, silikonu, rozpuszczalników sprawia, że jest niekorozyjny<br />
i bezpieczny dla różnorodnych materiałów.<br />
Źródło: DenBraven<br />
Ergonomiczny wkrętak<br />
Współczesne specjalistyczne<br />
narzędzia<br />
ręczne w naturalny<br />
sposób stanowią przedłużenie<br />
dłoni wykonawcy<br />
– ułatwiają<br />
pracę, podnoszą jej<br />
komfort oraz chronią<br />
przed groźnymi<br />
i bolesnymi chorobami<br />
zawodowymi.<br />
Skonstruowanie rękojeści<br />
doskonale dostosowanej do dłoni pozwala na optymalne<br />
dopasowanie stosunku między prowadzeniem, prędkością<br />
i momentem dokręcania oraz gwarantuje bezbolesne i pewne<br />
ułożenie w rękach. Nowatorski projekt umożliwia użytkownikowi<br />
wygodną, długotrwałą i przede wszystkim pozbawioną<br />
bólu pracę – także w obliczu intensywnej eksploatacji, typowej<br />
dla zastosowań specjalistycznych. Duża powtarzalność<br />
ruchów, np. podczas wykonywania wielu połączeń śrubowych<br />
jest zjawiskiem obciążającym przede wszystkim stosunkowo<br />
małe grupy mięśniowe, w szczególności kończyn górnych,<br />
i prowadzącym do mikrourazów, które kumulują się w czasie.<br />
Może to skutkować bólem, a w dalszej perspektywie prowadzić<br />
do powstania poważnych chorób. Odpowiedzią na te problemy<br />
może być speedE® – wkrętak wyposażony w napęd elektryczny,<br />
który w znacznym stopniu skraca czas wkręcania śrub oraz<br />
zmniejsza siłę, jakiej należy użyć podczas wykonywania wymagających<br />
połączeń śrubowych.<br />
Źródło: Wiha<br />
120 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
PROMOCJA<br />
ENERGOTYTAN - PROMOCJE 4/<strong>2018</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
W<br />
<br />
<br />
W<br />
TT<br />
W<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
5299 zł netto*<br />
T<br />
1099 zł netto*<br />
XB500 Pofesjonalny <br />
<br />
y<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
849 zł netto*<br />
259 zł netto*<br />
* ofta wna do 31/12/<strong>2018</strong> l do wpanpasów magazynowych www.entytan.com<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
121
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Narzędzia do montażu i naprawy kabli<br />
z ENERGOTYTANU ®<br />
Profesjonalizm i bezpieczeństwo podczas naprawy kabli, poziom skomplikowania oraz wysokie<br />
koszty, często związane z koniecznością użycia ciężkiego i specjalistycznego sprzętu, wymaga<br />
nie tylko doświadczenia, ale także zastosowania odpowiednich zestawów naprawczych, w skład<br />
których – oprócz tulejek, taśm i muf – wchodzą właściwie dobrane narzędzia.<br />
PROMOCJA<br />
Firma ENERGOTYTAN posiada<br />
w swojej ofercie szeroki wybór specjalistycznych<br />
urządzeń do cięcia,<br />
zaprasowywania tulejek i końcówek,<br />
a także kompleksowej obróbki izolacji<br />
naprawianych kabli i przewodów.<br />
Cięcie kabli i przewodów energetycznych<br />
wymaga zwykle użycia bardzo<br />
dużej siły i to w miejscach o ograniczonym<br />
dostępie. Ręczne nożyce mechaniczne<br />
Energotytan wyposażone są<br />
w precyzyjne hartowane ostrza przeznaczone<br />
do cięcia kabli i przewodów<br />
miedzianych i aluminiowych do średnicy<br />
100 mm. Dzięki dużemu przełożeniu<br />
dźwigni i optymalnej geometrii<br />
ostrzy wymagają one niewielkiej siły<br />
użytkownika, a uzyskane cięcie jest<br />
czyste i gładkie, bez miażdżenia i deformacji<br />
przewodu. Nożyce dostępne<br />
są także w wersji zapadkowej oraz<br />
z teleskopowymi ramionami. Nadają<br />
się one idealnie do prac w wąskich<br />
przestrzeniach, a niewielka waga<br />
i rozmiary niektórych modeli pozwalają<br />
na ich jednoręczną obsługę (fot. 1,<br />
2 i 3).<br />
Kolejną grupę stanowią nożyce hydrauliczne<br />
i akumulatorowe, wyposażone<br />
standardowo w obrotową, zamykaną<br />
głowicę, ciśnieniowy zawór<br />
bezpieczeństwa i dwubiegowy napęd<br />
ręczny lub akumulatorowy, zapewniający<br />
komfort i bezpieczeństwo<br />
pracy. Urządzenia te cechuje lekka<br />
kompaktowa konstrukcja i możliwość<br />
przerwania operacji na każdym etapie<br />
pracy. Umożliwiają one cięcie kabli Al<br />
i Cu do średnicy 105 mm (model HS-<br />
85 i ILS10) (fot. 4 i 5).<br />
Do cięcia kabli o największych<br />
przekrojach polecamy najnowszy<br />
profesjonalny hydrauliczny zestaw<br />
tnący EH105 (fot. 6) z napędem<br />
Fot. 1.<br />
Fot. 3.<br />
Fot. 5.<br />
Fot. 7.<br />
nożnym, który został zaprojektowany<br />
i zbudowany pod kątem najcięższych prac<br />
elektroinstalacyjnych w trudnodostępnych<br />
miejscach. Stabilna ultralekka pompa została<br />
przystosowana do użytku zewnętrznego<br />
Fot. 2.<br />
Fot. 4.<br />
Fot.8.<br />
Fot. 6.<br />
i wewnętrznego, a konstrukcja głowicy zapewnia<br />
obsługę kabli i przewodów w zakresie<br />
Ø 0-105 mm. Nowy napęd zapewnia długotrwałą<br />
żywotność i funkcjonalność nawet<br />
w najtrudniejszych warunkach pracy. Pom-<br />
122 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.9.<br />
Fot.10.<br />
Fot.11.<br />
Fot.13.<br />
pa dodatkowo kompatybilna jest z pozostałymi<br />
głowicami do zaciskania kabli, obróbki<br />
szyn prądowych, otworowaniem rozdzielnic<br />
firmy Energotytan. Kolejną grupą narzędzi<br />
są hydrauliczne głowice tnące (fot. 7, 8),<br />
do napędu których wykorzystać można<br />
wszystkie dostępne pompy ręczne, elektryczne,<br />
akumulatorowe oraz spalinowe agregaty<br />
hydrauliczne Energotytan o ciśnieniu<br />
Fot.12.<br />
Fot.14.<br />
roboczym 700 barów (fot. 9). W razie konieczności<br />
cięcia kabli o średnicy do 120 mm,<br />
które mogą znajdować się pod napięciem,<br />
najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie<br />
użycie zestawu hydraulicznego IHN-120<br />
do bezpiecznego cięcia, który zapewnia<br />
ochronę operatora w przypadku omyłkowego<br />
przecięcia przewodu pod napięciem<br />
do 30 kV (fot. 10).<br />
W celu przygotowania przewodów SN<br />
do wykonania idealnego połączenia możemy<br />
posłużyć się walizkowym zestawem korowarek<br />
Energotytan E-002. Dwufunkcyjne<br />
urządzenie M-500 umożliwi nam łatwe i bezpieczne<br />
usunięcie zewnętrznego płaszcza<br />
(o średnicy 15 50 mm) oraz izolacji XLPE<br />
(o grubości 8 10 mm). Za pomocą korowarek<br />
serii „S” lub „KSK” usuniemy ekran półprzewodzący/wytłaczany<br />
przy zachowaniu<br />
jednolicie zdartej powierzchni. Ochronę końcówek<br />
łączących przed uszkodzeniem zapewni<br />
nam urządzenie KS-U, służące do ścinania<br />
ostrych krawędzi izolacji na żyłach do<br />
300 mm² (fot. 11).<br />
Podobnie do narzędzi tnących, urządzenia<br />
do zaprasowywania końcówek i tulejek występują<br />
w analogicznych wersjach napędu.<br />
Najbardziej uniwersalna praska mechaniczna<br />
MP22 z teleskopowymi rączkami, obrotową<br />
i otwieraną głowicą oraz wymiennymi matrycami<br />
serii M22, posiada zakres pracy Cu<br />
i Al do 300 mm². Alternatywą zapewniającą<br />
większy komfort przy tym przekroju są jedno<br />
i dwubiegowe ręczne praski hydrauliczne,<br />
w których zaprasowywanie końcówek<br />
dokonuje się poprzez pompowanie ruchomą<br />
dźwignią oraz praski elektrohydrauliczne,<br />
zasilane akumulatorowo. Urządzenia te wyposażone<br />
są w obrotową głowicę oraz zawór<br />
bezpieczeństwa. Rozwarcie szczęk następuje<br />
samoczynnie po zwolnieniu zaworu przeciążeniowego<br />
lub zadziałaniu układu zabezpieczającego,<br />
a sama operacja zaciskania może<br />
zostać przerwana na każdym etapie (fot. 12,<br />
13 i 14).<br />
Pełna oferta narzędzi dostępna jest na stronie<br />
www.energotytan.com<br />
Adrian Zając<br />
www.energotytan.com<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
123
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowość! Trzy w jednym<br />
– zintegrowany bęben kablowy QADDY ®<br />
Profesjonalne i bezpieczne wykonawstwo instalacji elektrycznych jest silnie uzależnione<br />
od zapewnienia odpowiedniej logistyki na placu budowy. Nowe rozwiązanie QADDY ® łączy<br />
w sobie bęben kablowy, stojak ułatwiający odwijanie przewodu i wózek, dzięki czemu<br />
sprzyja większej mobilności instalatora na placu budowy, a przy tym dba o jego zdrowie.<br />
PROMOCJA<br />
Racjonalna organizacja pracy ma<br />
kluczowe znaczenie dla fachowego<br />
wykonawstwa, co dotyczy zwłaszcza<br />
instalacji elektrycznych. Praca<br />
instalatora to zadanie wymagające<br />
nie tylko doświadczenia i precyzji<br />
w łączeniu przewodów, lecz także<br />
wysiłku fizycznego związanego<br />
choćby z ich transportem. Z myślą<br />
o potrzebach instalatorów firma NKT<br />
wprowadza nowe rozwiązanie logistyczne<br />
QADDY ® , które pozwala<br />
na wygodniejsze i nawet trzy razy<br />
szybsze transportowanie kabli. Tym<br />
samym eliminuje ono uciążliwy etap<br />
przenoszenia nieporęcznych bębnów,<br />
co znacząco wpływa na racjonalizację<br />
prac instalacyjnych. Potwierdziły<br />
to badania chronometryczne wykonane<br />
przez organizację branżową EVU<br />
prowadzącą działania edukacyjne<br />
i szkoleniowe w branży elektrycznej<br />
i hydraulicznej dla duńskiego stowarzyszenia<br />
TEKNIQ, które skupia<br />
specjalistów i wykonawców z wielu<br />
dziedzin budowlanych.<br />
Fot.: NKT<br />
Fot.: NKT<br />
Fot. 2.<br />
Zintegrowany bęben kablowy QADDY®<br />
Fot. 1.<br />
QADDY ® pozwala na szybki<br />
i wygodny transport przewodów<br />
Przyjazne warunki pracy<br />
Zintegrowany bęben kablowy QADDY ®<br />
łączy w sobie trzy funkcje: przechowywania,<br />
rozwijania i transportu kabli<br />
do i w miejscu budowy. Produkt posiada<br />
formę wózka, która umożliwia jego swobodne<br />
przewożenie i łatwe manewrowanie<br />
między ewentualnymi przeszkodami.<br />
Dzięki temu instalatorzy nie muszą już<br />
podnosić ciężkich i nieporęcznych bębnów<br />
drewnianych, co naraża ich na nadwyrężenia,<br />
a nawet urazy kręgosłupa.<br />
W ten sposób nowe rozwiązanie przyczynia<br />
się do zachowania optymalnych<br />
warunków BHP i redukcji ryzyka zwolnień<br />
chorobowych. QADDY ® może być<br />
bezpiecznie obsługiwany przez jednego<br />
instalatora, w odróżnieniu od tradycyjnych<br />
drewnianych bębnów. QADDY ®<br />
można bardzo prosto zmienić w wózek<br />
do transportu kabli z palety do budynku<br />
– wystarczy pociągnąć rączkę, obrócić ją<br />
pod kątem 90º i skierować wózek w kierunku<br />
jazdy. W miejscu instalacji należy<br />
124 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
REKLAMA<br />
Fot.: NKT<br />
Fot. 3.<br />
QADDY ® łączy w sobie funkcje odwijakai wózka.<br />
ustawić bęben w pionowej pozycji i już można rozwijać<br />
kable. Podczas badań przeprowadzonych w warunkach<br />
placu budowy wykazano, że QADDY ® pozwala na trzy<br />
razy szybszy transport kabli z samochodu na miejsce pracy<br />
w budynku w porównaniu do drewnianego bębna kablowego.<br />
Podczas symulacji instalator musiał pokonać 71 metrów,<br />
przebywając tą samą drogę sześć razy. Finalny czas<br />
transportu w przypadku zastosowania bębna QADDY ® był<br />
aż o 60% krótszy.<br />
Jedno rozwiązanie – więcej możliwości<br />
Pomimo swojej kompaktowej budowy rozwiązanie QADDY®<br />
jest odporne na zwiększone obciążenia eksploatacyjne. Za<br />
jego pomocą można transportować bębny aż do 100 kg! Starannie<br />
przemyślana konstrukcja gwarantuje stabilność podczas<br />
rozwijania aż do ostatniego metra kabla. Jedna osoba może<br />
z łatwością wyciągać nawet kilka przewodów jednocześnie.<br />
Po skończeniu etapu montażu kabla, jego końcówkę<br />
umieszcza się w przewidzianym do tego celu gnieździe.<br />
Następnie można swobodnie przemieścić się w kolejne<br />
miejsce, ustawić bęben w zasięgu ręki, wyjąć końcówkę<br />
i kontynuować instalację. Chronometria wykonana wewnątrz<br />
budynku wykazała, że oszczędność czasu poświęconego<br />
na trzy przejazdy tam i z powrotem z jednego pomieszczenia<br />
do drugiego wynosi aż 45% w porównaniu<br />
do tradycyjnych rozwiązań. W sumie transport przewodów<br />
trwał dwa razy krócej. Po zakończeniu pracy QADDY ®<br />
można ustawić z powrotem na palecie w pozycji pionowej<br />
i złożyć rączkę. Rozwiązanie kryje w sobie jeszcze jedną<br />
użyteczną funkcję – pozostawione na placu budowy chroni<br />
kable przed ewentualną kradzieżą.<br />
www.nkt.com.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
125
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rozwiązania KLAUKE POLSKA<br />
– jakość i światowy standard<br />
PROMOCJA<br />
W tym roku mija 5 lat działalności KLAUKE POLSKA Sp. z o.o. Spółka kontynuuje wieloletnią<br />
obecność KLAUKE na rynku polskim oraz dba o utrzymywanie świadomości, że KLAUKE<br />
to rozwiązania na najwyższym światowym poziomie i gwarancja jakości.<br />
Dzisiejsza oferta Spółki to produkty<br />
KLAUKE – końcówki kablowe,<br />
narzędzia ręczne, narzędzia hydrauliczne<br />
i główna specjalność – narzędzia<br />
elektrohydrauliczne zasilane<br />
akumulatorami Li-Ion.<br />
Te narzędzia to praski do końcówek<br />
kablowych, nożyce do różnego rodzaju<br />
kabli, a także nożyce pozwalające<br />
na bezpieczne cięcie kabli<br />
mogących znajdować się pod napięciem.<br />
Następną marką oferowaną przez spółkę<br />
jest GREENLEE. Ofertę tej amerykańskiej<br />
firmy możemy najogólniej opisać,<br />
jako technologię przeciągania kabli.<br />
Tworzą ją otwornice, wykrojniki, linki<br />
do przeciągania przewodów, stanowiska<br />
obróbcze szyn prądowych, instrumenty<br />
pomiarowe. HDE Electric Company to<br />
najnowsza oferta KLAUKE POLSKA.<br />
Firma oferuje urządzenia do pomiarów<br />
sieci wysokiego napięcia, a także urządzenia<br />
dla ochrony osób pracujących<br />
w strefach zagrożenia.<br />
Siedziba KLAUKE POLSKA Sp. z o.o.<br />
znajduje się w Markach koło Warszawy.<br />
Do dyspozycji klientów jest tam magazyn<br />
oraz sala szkoleniowa dla użytkowników<br />
i dystrybutorów sprzętu KLAUKE, GRE-<br />
ENLEE i HDE. W najbliższym czasie<br />
Spółka wzbogaci się także we własny<br />
samochód demonstracyjny. Pozwoli to<br />
jeszcze bardzie przybliżyć naszą ofertę<br />
ostatecznym użytkownikom, umożliwiając<br />
jej prezentację w miejscu ich pracy.<br />
Hity z oferty KLAUKE POLSKA<br />
Oto kilka naszych „przebojowych” produktów<br />
– praska EK50ML, tzw. MIC-<br />
RO. To pierwsze na rynku praska elektryczna<br />
ułatwiająca pracę przy obróbce<br />
przewodów od 0,04 mm². Oczywiście,<br />
wymienne szczęki pozwalają nabrać temu<br />
urządzeniu cech praski uniwersalnej.<br />
W roku 2015 praska EK50ML została<br />
uhonorowana nagrodą targów AUTOMA-<br />
TICON. W następnym roku – 2016, targi<br />
ENERGETAB wyróżniły serię narzędzi<br />
elektrohydraulicznych NEXT GENERA-<br />
TION. Ta seria prasek i nożyc wprowadziła<br />
jako standard wyświetlacz LCD informujący<br />
nie tylko o stanie akumulatora,<br />
czy o prawidłowości wykonanej operacji,<br />
ale także o liczbie operacji pozostałych<br />
Fot. 1.<br />
Nożyce NEXT GENERATION<br />
Fot. 2.<br />
Nożyce do bezpiecznego cięcia ASSG105<br />
126 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
do zalecanego przeglądu. Łącze Bluetooth<br />
® pozwala każdemu użytkownikowi<br />
przeanalizować pracę urządzenia korzystając<br />
ze smartfonu. Nowością, którą<br />
zaprezentujemy na ENERGETAB <strong>2018</strong><br />
będą nożyce do kabli o max Ø 32 mm<br />
sterowane bezprzewodowym pilotem<br />
w technologii Bluetooth ® . Specjalny<br />
adapter pozwala na umocowanie nożyc<br />
na drążku i pozwala na cięcie z ziemi<br />
przewodów zawieszonych kilka metrów<br />
wyżej. Narzędzia o symbolu ASSG to nasza<br />
oferta w zakresie bezpiecznego cięcia<br />
kabli mogących znajdować się „pod napięciem”.<br />
Specjalna norma opisuje zasady<br />
takiego cięcia, a najważniejszymi cechami<br />
naszych narzędzi są: przenośna pompa<br />
hydrauliczna zasilana akumulatorami<br />
Li-Ion, ze sterowaniem z obudowy lub za<br />
pomocą przewodowego pilota. Ciekawymi<br />
rozwiązaniami z zakresu bezpieczeństwa,<br />
są 2 produkty HDE – WATCHMAN oraz<br />
V-Watch. Pierwszy pozwala na ustalenie<br />
zasięgu pola niebezpiecznego i postawiony<br />
Fot. 3. Sygnalizator terenu niebezpiecznego Fot. 4. Woltomierz HDE 500kV<br />
na pachołkach przeszkodowych sygnalizuje<br />
pulsującym światłem niebezpieczeństwo.<br />
Drugi, to detektor osobisty zawieszany<br />
na szyi pracownika. Sygnalizuje on<br />
dźwiękowo, sygnałem zmieniającym swoją<br />
wysokość, fakt zbliżania się do strefy<br />
niebezpiecznej. Np. do miejsca gdzie<br />
w pobliży leży zerwany przewód „pod napięciem”.<br />
Wiele z zasygnalizowanych w poprzednim<br />
akapicie rozwiązań zostanie pokazanych<br />
podczas 31. Targów ENERGETAB.<br />
Zapraszamy na nasze stoisko w pawilonie<br />
G 13.<br />
Marek Barański<br />
www.klauke.com<br />
REKLAMA<br />
Zapraszamy na nasze stoisko G13<br />
podczas targów Energetab<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong><br />
127
POZYTYWNE WIBRACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
ka<br />
Spotykają się dwaj starzy znajomi.<br />
–<br />
Nieźle wyglądasz!<br />
– Dziękuję. To dzięki sportowi.<br />
– Trenujesz?<br />
– Nie, prowadzę kiosk totalizatora<br />
sportowego!<br />
Na sportowo do sukcesu!<br />
Co robi Polski kibic po tym jak Polska<br />
zdobędzie mistrzostwo świata?<br />
Wyłącza PlayStation i idzie spać.<br />
•••<br />
Ta dziewczyna ma energię!<br />
•••<br />
Do banku w Szwajcarii wchodzi<br />
klient z walizką i ściszonym<br />
głosem mówi do bankiera:<br />
– Chciałbym wpłacić pieniądze,<br />
w tej walizce jest całe cztery<br />
miliony euro.<br />
Na to bankier uśmiechnięty:<br />
– Proszę nie ściszać głosu, bieda to<br />
żaden wstyd.<br />
Szkocka drużyna odniosła zwycięstwo.<br />
W szatni trener mówi:<br />
- Zasłużyliście na coś orzeźwiającego!<br />
John, otwórz okno!<br />
•••<br />
Rozmawiają dwaj panowie z brzuszkami:<br />
– Podobno codziennie intensywnie<br />
uprawiasz gimnastykę?<br />
– To prawda.<br />
– A możesz już dotknąć prawą ręką<br />
swojej lewej nogi?<br />
– Dotknąć? – jeszcze nie, ale już<br />
zaczynam ją widzieć!<br />
•••<br />
Rozmowa dwóch biznesmenów:<br />
– Stary, ale słonia kupiłem! Odprowadza<br />
dzieci do szkoły, pilnuje domu i nawet<br />
trawnik kosi!<br />
– Naprawdę? Sprzedaj mi go! Dam<br />
milion!<br />
– Hmmm ... No dobra. Jest twój!<br />
Po tygodniu biznesmeni znów się spotykają.<br />
Nowy właściciel słonia skarży się:<br />
– Z nim jest coś nie tak! Podeptał<br />
trawnik, rozwalił altankę, przestraszył<br />
dzieci ...<br />
– Nie możesz tak źle o nim mówić. W ten<br />
sposób nigdy go nie sprzedasz!<br />
128 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2018</strong>