Świat Radio 1/2012 - Ulubiony Kiosk

More documents

Recommendations

Info

36 RADIO RETRO �� Sowiecka radiostacja lotnicza Radiostacja RSB-5 Przekazana do eksploatacji w marcu 1931 r. radiostacja stała w Radomiu miała w założeniu usprawnić funkcjonowanie europejskich połączeń radiotelegraficznych. Przydzielono jej częstotliwość 62,5 kHz i sygnał wywoławczy SPR. Aparatura nadajnika z blokami BP-2 i BP-3 Skrzynka manipulacyjna Wprowadzona do użytku pod koniec lat czterdziestych ubiegłego wieku RSB-5 stała się jedną z najpopularniejszych sowieckich radiostacji lotniczych. Konstrukcyjnie nawiązywała do amerykańskiego sprzętu z lat II wojny światowej. Radiostacja RSB-5 była produkowana seryjnie w Związku Sowieckim od 1948 roku. W założeniu miała zapewniać w średnich samolotach bombowych dwustronną łączność telegraficzną i telefoniczną w zakresie fal krótkich między samolotem i ziemią oraz między samolotami. Sprzęt ten okazał się na tyle dobry, iż zaadaptowany został dla potrzeb sowieckich wojsk lądowych, marynarki wojennej oraz lotnictwa Świat Radio Styczeń 2012 cywilnego. RSB-5 były eksportowane do wielu krajów. Trafiły również do Polskich Sił Powietrznych oraz PLL „Lot”, gdzie były stosowane w samolotach An-2, Ił-12, Ił-14 i Ił-18. Projekt nadajnika, występującego pod kodowym oznaczeniem „Dniepr”, powstał w 1947 roku w zakładach radiotechnicznych im. W.I. Lenina w miejscowości Gorki. Pod względem układu konstrukcyjnego przypomina on znaną amerykańską konstrukcję SCR-274-N „Command Set”, która w czasie wojny była dostarczana do Związku Sowieckiego w ramach programu Lend-Lease. Nadajnik został zbudowany w formie modułów i przystosowany do zdalnej obsługi w czasie lotu. Umożliwiał on pracę emisjami CW i AM. Głównymi elementami składowymi nadajnika były dwa lub trzy oddzielne bloki wielkiej częstotliwości, z których każdy mógł być dostrojony do innej częstotliwości roboczej. Bloki te miały identyczną budowę i zawierały samowzbudny generator (mogący pracować także ze stabilizacją kwarcową) na lampie G411, separator i podwajacz na lampie G411, wzmacniacz mocy na lampie G471 oraz układ wskaźnikowy na lampie 6SA7. Komplet bloków wielkiej częstotliwości uzupełniał zespół zasilacza z wbudowanym modulatorem (6N7) i generatorem akustycznym (6N7), skrzynka antenowa z przekaźnikiem antenowym, kalibratorem kwarcowym i układem do kontroli własnej pracy (4×6SA7, 1×6N7) oraz wydzielony manipulator, który pozwalał przechodzić z nadawania na odbiór, dokonywać wyboru rodzaju emisji i jednej z trzech częstotliwości roboczych, a także zmieniać poziom mocy wyjściowej. Integralną częścią manipulatora był klucz telegraficzny. Zasilanie nadajnika odbywało się z sieci pokładowej samolotu. Napięcie żarzenia czerpane było bezpośrednio z baterii pokłado- wej 26 V, natomiast wysokie napięcie dostarczała przetwornica wirnikowa RUK-300B. Maksymalny pobór mocy wynosił 800 W. Częstotliwość pracy nadajnika zależała od rodzaju zastosowanych bloków. Standardowo dostępne były trzy odmiany: BP-2 (skrót od: Błok Poddiapazona 2) pokrywająca zakresy 2,15–3,6 MHz i 4,3–7,2 MHz, BP-3–3,6-6 MHz i 7,2–12 MHz oraz BP-4–6-10 MHz i 12–20 MHz. Pozwalały one tworzyć różne kombinacje. Po zestawieniu ze sobą wszystkich bloków uzyskiwało się niemal ciągłe pokrycie zakresu 2,15–20 MHz. Z radiostacją mógł współpracować również blok SWB-5 (BP-1), przystosowany do pracy na falach średnich w zakresie 350–500 kHz. Moc wyjściowa zależna była od rodzaju emisji, częstotliwości pracy oraz użytej anteny i na telegrafii wynosiła 35–120 W, a na fonii – 7–24 W. Po zmianie systemu oznaczania sprzętu łączności zestawy składające się z bloków BP-2 i BP-3 otrzymały oznaczenie R-805, natomiast zestawy zawierające bloki BP-2, BP-3 i BP-4 – R-806. Część odbiorczą tworzyły dwa wielozakresowe odbiorniki komunikacyjne – US-9 i US-P. Pierwszy z nich stanowił wierną kopię amerykańskiego BC- -348, jednego z najlepszych odbiorników samolotowych swoich czasów, dostarczanego do Związku Sowieckiego w ramach Lend-Lease. Produkcję seryjną US-9 uruchomiono w 1948 roku w zakładach im. M.W. Frunzego (Nr 326) w Gorki i kontynuowano aż do 1980 roku. Ostatnie pojedyncze egzemplarze, zbudowane na specjalne zamówienie, opuściły taśmę montażową w 1987 roku. Łącznie zbudowano 50 tys. egzemplarzy w kilku odmianach. Do czasu pojawienia się RPS-a US-9 był podstawowym odbiornikiem komunikacyjnym sowieckiego lotnictwa. US-9 pracował w układzie dzie-
więciolampowej superheterodyny z ręczną i automatyczną regulacją wzmocnienia. Znajdowały się w nim następujące stopnie: I wzmacniacz w.cz. (6K7), II wzmacniacz w.cz. (6K7), mieszacz (6Ż7), I heterodyna (6Ż8), I wzmacniacz p.cz. (6K7), II wzmacniacz p.cz. i II heterodyna (6F7), III wzmacniacz p.cz., detektor i detektor ARW (6B8), wzmacniacz m.cz. (6P6S) oraz stabilizator napięcia I heterodyny (SG2S). Pośrednia częstotliwość wynosiła 915 kHz. Do wyposażenia należał filtr kwarcowy do odbioru telegrafii. Odbiornik US-9 był przystosowany do odbioru emisji CW, MCW i AM w zakresach 200–500 kHz i 1,5–18 MHz pokrywanych w sześciu podzakresach. Czułość przy napięciu na wyjściu 15 V wynosiła 1,5–2,5 μV na CW i 3–5 μV na AM. Selektywność przy wyłączonym filtrze kwarcowym – nie więcej niż 7,2 kHz przy dwukrotnym osłabieniu sygnału i nie więcej niż 25 kHz przy stukrotnym osłabieniu sygnału. Zasilanie odbiornika odbywało się z sieci pokładowej samolotu i wbudowanej przetwornicy wirnikowej. Pobór mocy nie przekraczał 40 W. Odbiornik US-P, cywilne oznaczenie PR-4-P, to wprowadzona do służby w 1948 roku zmodernizowana wersja uniwersalnego Schemat bloku w.cz. nadajnika RSB-5 odbiornika samolotowego US, produkowanego w dużych ilościach w Związku Sowieckim od końca lat trzydziestych. Ponieważ US w dużej mierze przypomina przedwojenny sprzęt wytwórni Radio Corporation of America (RCA), przypuszcza się, że jego konstrukcję opracowano w Stanach Zjednoczonych na zamówienie Sowietów. US-P stanowił ośmiolampową superheterodynę z pośrednią częstotliwością 112 kHz, przystosowaną do pracy z ręczną i automatyczną regulacją wzmocnienia. Na układ odbiornika składały się: wzmacniacz wielkiej częstotliwości (6K7), mieszacz (6SA7), heterodyna (6K7), dwustopniowy wzmacniacz pośredniej częstot- liwości (2×6K7), detektor i ARW (6H6), generator dudnieniowy (6K7) oraz wzmacniacz małej częstotliwości (6K7). Zakres przestrajania odbiornika mieścił się w przedziale 175 kHz – 12 MHz i był podzielonym na pięć podzakresów. Rodzaje odbieranych emisji – CW, MCW, AM. Czułość przy napięciu na wyjściu 15 V wynosiła 1–4 μV na CW i 2–10 μV na AM. Selektywność przy dwukrotnym spadku wzmocnienia – nie mniej niż 3 kHz, a przy stukrotnym spadku wzmocnienia – nie więcej niż 18 kHz. Źródło zasilania obwodów anod i ekranów lamp Odbiornik US-9 Odbiornik US-P z przetwornicą RU-11AM stanowiła przetwornica wirnikowa typu RU-11AM. Obwody żarzenia lamp zasilane były napięciem czerpanym z sieci pokładowej samolotu. Pobór mocy wynosił około 15 W. Roman Buja Fot.: W. Bień SP6HDE i R. Buja Świat Radio Styczeń 2012 37
Page 1: Kalendarz zawodów 2012 INDEKS 3327
Page 5 and 6: Str. 20 PROFKOM PROFKOM jest jedną
Page 7 and 8: Prenumerata do końca świata? Same
Page 9 and 10: „Łowy na lisa” i inne dyscypli
Page 11 and 12: KT: Kompleksowo wyposażyliśmy dys
Page 13 and 14: MFJ-904 MFJ-904 to prosta skrzynka
Page 15: Nie zawsze wyższa antena jest leps
Page 19 and 20: Spis treści Z życia klubów i odd
Page 21 and 22: i przeciw, „delegacja” klubowa
Page 23 and 24: Najnowsza książka dla Czytelnikó
Page 25 and 26: Rys. 1. Schemat ideowy analizatora
Page 27 and 28: kwarcowego BFO pracującego z tranz
Page 29 and 30: oraz odczytuje impulsy z enkodera.
Page 31: KRÓTKOFALOWIEC POLSKI nr 1 (564)/2

Świat Radio 1/2012 - Ulubiony Kiosk

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?