Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
36<br />
RADIO RETRO ���� ������������<br />
Sowiecka radiostacja lotnicza<br />
<strong>Radio</strong>stacja RSB-5<br />
Przekazana do eksploatacji w marcu 1931 r. radiostacja stała w Radomiu miała w założeniu usprawnić<br />
funkcjonowanie europejskich połączeń radiotelegraficznych. Przydzielono jej częstotliwość 62,5 kHz<br />
i sygnał wywoławczy SPR.<br />
Aparatura nadajnika z blokami BP-2 i BP-3<br />
Skrzynka manipulacyjna<br />
Wprowadzona do użytku pod<br />
koniec lat czterdziestych ubiegłego<br />
wieku RSB-5 stała się jedną<br />
z najpopularniejszych sowieckich<br />
radiostacji lotniczych. Konstrukcyjnie<br />
nawiązywała do amerykańskiego<br />
sprzętu z lat II wojny<br />
światowej.<br />
<strong>Radio</strong>stacja RSB-5 była produkowana<br />
seryjnie w Związku Sowieckim<br />
od 1948 roku. W założeniu<br />
miała zapewniać w średnich<br />
samolotach bombowych dwustronną<br />
łączność telegraficzną<br />
i telefoniczną w zakresie fal krótkich<br />
między samolotem i ziemią<br />
oraz między samolotami. Sprzęt<br />
ten okazał się na tyle dobry, iż<br />
zaadaptowany został dla potrzeb<br />
sowieckich wojsk lądowych, marynarki<br />
wojennej oraz lotnictwa<br />
<strong>Świat</strong> <strong>Radio</strong> Styczeń <strong>2012</strong><br />
cywilnego. RSB-5 były eksportowane<br />
do wielu krajów. Trafiły<br />
również do Polskich Sił Powietrznych<br />
oraz PLL „Lot”, gdzie były<br />
stosowane w samolotach An-2,<br />
Ił-12, Ił-14 i Ił-18.<br />
Projekt nadajnika, występującego<br />
pod kodowym oznaczeniem<br />
„Dniepr”, powstał w 1947 roku<br />
w zakładach radiotechnicznych<br />
im. W.I. Lenina w miejscowości<br />
Gorki. Pod względem układu<br />
konstrukcyjnego przypomina on<br />
znaną amerykańską konstrukcję<br />
SCR-274-N „Command Set”, która<br />
w czasie wojny była dostarczana<br />
do Związku Sowieckiego w ramach<br />
programu Lend-Lease.<br />
Nadajnik został zbudowany<br />
w formie modułów i przystosowany<br />
do zdalnej obsługi w czasie<br />
lotu. Umożliwiał on pracę emisjami<br />
CW i AM. Głównymi elementami<br />
składowymi nadajnika<br />
były dwa lub trzy oddzielne bloki<br />
wielkiej częstotliwości, z których<br />
każdy mógł być dostrojony do<br />
innej częstotliwości roboczej. Bloki<br />
te miały identyczną budowę<br />
i zawierały samowzbudny generator<br />
(mogący pracować także<br />
ze stabilizacją kwarcową) na<br />
lampie G411, separator i podwajacz<br />
na lampie G411, wzmacniacz<br />
mocy na lampie G471 oraz układ<br />
wskaźnikowy na lampie 6SA7.<br />
Komplet bloków wielkiej częstotliwości<br />
uzupełniał zespół<br />
zasilacza z wbudowanym modulatorem<br />
(6N7) i generatorem<br />
akustycznym (6N7), skrzynka antenowa<br />
z przekaźnikiem antenowym,<br />
kalibratorem kwarcowym<br />
i układem do kontroli własnej<br />
pracy (4×6SA7, 1×6N7) oraz wydzielony<br />
manipulator, który pozwalał<br />
przechodzić z nadawania<br />
na odbiór, dokonywać wyboru<br />
rodzaju emisji i jednej z trzech<br />
częstotliwości roboczych, a także<br />
zmieniać poziom mocy wyjściowej.<br />
Integralną częścią manipulatora<br />
był klucz telegraficzny.<br />
Zasilanie nadajnika odbywało<br />
się z sieci pokładowej samolotu.<br />
Napięcie żarzenia czerpane było<br />
bezpośrednio z baterii pokłado-<br />
wej 26 V, natomiast wysokie napięcie<br />
dostarczała przetwornica<br />
wirnikowa RUK-300B. Maksymalny<br />
pobór mocy wynosił 800 W.<br />
Częstotliwość pracy nadajnika<br />
zależała od rodzaju zastosowanych<br />
bloków. Standardowo<br />
dostępne były trzy odmiany:<br />
BP-2 (skrót od: Błok Poddiapazona<br />
2) pokrywająca zakresy<br />
2,15–3,6 MHz i 4,3–7,2 MHz,<br />
BP-3–3,6-6 MHz i 7,2–12 MHz<br />
oraz BP-4–6-10 MHz i 12–20 MHz.<br />
Pozwalały one tworzyć różne<br />
kombinacje. Po zestawieniu ze<br />
sobą wszystkich bloków uzyskiwało<br />
się niemal ciągłe pokrycie<br />
zakresu 2,15–20 MHz. Z radiostacją<br />
mógł współpracować również<br />
blok SWB-5 (BP-1), przystosowany<br />
do pracy na falach średnich<br />
w zakresie 350–500 kHz. Moc<br />
wyjściowa zależna była od rodzaju<br />
emisji, częstotliwości pracy<br />
oraz użytej anteny i na telegrafii<br />
wynosiła 35–120 W, a na fonii<br />
– 7–24 W.<br />
Po zmianie systemu oznaczania<br />
sprzętu łączności zestawy składające<br />
się z bloków BP-2 i BP-3<br />
otrzymały oznaczenie R-805, natomiast<br />
zestawy zawierające bloki<br />
BP-2, BP-3 i BP-4 – R-806.<br />
Część odbiorczą tworzyły dwa<br />
wielozakresowe odbiorniki komunikacyjne<br />
– US-9 i US-P.<br />
Pierwszy z nich stanowił wierną<br />
kopię amerykańskiego BC-<br />
-348, jednego z najlepszych odbiorników<br />
samolotowych swoich<br />
czasów, dostarczanego do<br />
Związku Sowieckiego w ramach<br />
Lend-Lease. Produkcję seryjną<br />
US-9 uruchomiono w 1948 roku<br />
w zakładach im. M.W. Frunzego<br />
(Nr 326) w Gorki i kontynuowano<br />
aż do 1980 roku. Ostatnie pojedyncze<br />
egzemplarze, zbudowane<br />
na specjalne zamówienie, opuściły<br />
taśmę montażową w 1987<br />
roku. Łącznie zbudowano 50 tys.<br />
egzemplarzy w kilku odmianach.<br />
Do czasu pojawienia się RPS-a<br />
US-9 był podstawowym odbiornikiem<br />
komunikacyjnym sowieckiego<br />
lotnictwa.<br />
US-9 pracował w układzie dzie-
Change language