Nietolerancja laktozy

egularnej podaży mleka zawierającego laktozę może wpływać korzystnie na wydłużenie
okresu jej prawidłowej tolerancji.
Zaburzenia wchłaniania laktozy, z wyjątkiem rzadko występującej pierwotnej wrodzonej
nietolerancji laktozy typu noworodkowego, zwykle mają łagodny przebieg, wolny od
poważnych następstw zdrowotnych. W przypadku nietolerancji laktozy (NL) objawy
ograniczone są do przewodu pokarmowego. Obserwowane dolegliwości są efektem
fermentacji zalegającego w świetle przewodu pokarmowego dwucukru, co powoduje
nadmierną produkcję gazów, ale także wywołuje efekt hiperosmotyczny. W konsekwencji
dochodzi do odpowiedzialnego za dolegliwości bólowe rozciągania ścian jelita oraz
związanej z gromadzeniem płynów w ich świetle biegunki. Rodzaj objawów dominujących
zależy od grupy wiekowej. U dzieci starszych są to głównie ból brzucha, wzdęcia,
przelewania, dyskomfort poposiłkowy i nudności. W przypadku występowania biegunki, jej
nasilenie jest zwykle niewielkie i nie prowadzi do niedożywienia. U niemowląt i małych
dzieci ze względu na brak rozwiniętych mechanizmów kompensacyjnych i zmniejszoną
zdolność reabsorpcji produktów fermentacji z jelita grubego, biegunka jest często objawem
dominującym. Prawidłowe rozpoznanie NL w tej grupie wiekowej wydaje się być najbardziej
problematyczne. W przypadku NL objawy zwykle pojawiają się od 30 do 60 minut po
spożyciu posiłku zawierającego laktozę i ustępują po około 48h od zastosowania diety
ubogolaktozowej. Biegunkę wywołaną NL charakteryzuje niskie pH stolca mogące prowadzić
do znacznego podrażnienia skóry okolicy odbytu i uporczywych pieluszkowych zapaleń
skóry. Należy jednak wspomnieć, że zmiana konsystencji stolca po spożyciu niewielkich
ilości mleka nie powinna być jednoznacznie wiązana z NL i należy uwzględnić inne
przyczyny obserwowanych objawów, w tym ABMK. Istotną rolę w diagnostyce różnicowej
pełni występowanie charakterystycznych dla ABMK objawów z poza przewodu
pokarmowego, w tym zajęcie skóry i dróg oddechowych, a także rodzinne obciążenie
chorobami alergicznymi. Prawidłowe rozpoznanie ABMK wymaga zastosowania próby
eliminacji białek mleka krowiego, a następnie prowokacji pokarmowej z obserwacją
objawów. U pacjentów z ABMK i objawami z przewodu pokarmowego czas eliminacji
diagnostycznej wynosi około 4 do 6 tygodni. Podstawę leczenia dietetycznego u niemowląt
karmionych sztucznie, w tym przypadku stanowią hydrolizaty mleka krowiego o wysokim
stopniu hydrolizy. Według ogólnie przyjętych zaleceń dla dzieci zdrowych, w sytuacji
konieczności stosowania mieszanki mlekozastępczej rekomenduje się wybór preparatu o
składzie możliwie przypominającym pokarm kobiecy, w tym zawierający laktozę.
Dowiedziono, że obecność laktozy w mieszance mlecznej sprzyja wchłanianiu substancji
odżywczych, redukuje dolegliwości zaparciowe, a także promuje rozwój właściwej
mikrobioty przewodu pokarmowego. Brak wskazań do rutynowego stosowania
preparatów bezlaktozowych u dzieci z ABMK. Cukier mleczny poprawia smak mieszanki i
jest dobrze tolerowany przez większość dzieci z ABMK.
Sytuację wyjątkową stanowi współwystępowanie w przebiegu ABMK enteropatii z wtórnym
niedoborem laktozy. W tym przypadku NL jest wynikiem uszkodzenia kosmków jelitowych i
związanej z tym redukcji aktywności laktazy w rąbku szczoteczkowym. Gdy ABMK
występuje więc z enteropatią, zaburzeniami trawienia i wchłaniania do diety niemowlęcia
należy wprowadzić hydrolizat wysokiego stopnia bez- lub ubogolatkozowy zawierający
średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe MCT. NL to obserwowana może być także u pacjentów