Bliżej słowa klasa 8

26.04.2018 Views

142 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ 26 Być człowiekiem… Książka Przekroczyć próg nadziei ukazała się w 1994 r. Zawiera literacki zapis obszernego wywiadu włoskiego dziennikarza Vioria Messoriego z papieżem Janem Pawłem II (publikację tego typu określa się terminem wywiad rzeka). Rozmowa, przeprowadzona z okazji piętnastej rocznicy pontyfikatu, miała się początkowo odbyć przed kamerami telewizji, jednak ostatecznie nie doszło do jej nagrania z powodu licznych obowiązków papieża. Viorio Messori napisał we wstępie do książki, że „Czytelnik znajdzie na tych stronicach szczególną »mieszankę«: wyznania osobiste, refleksję i wskazania duchowe, mistyczną medytację, spojrzenia w przyszłość i przeszłość, rozważania teologiczne 1 , a także filozoficzne”. Alina Szapocznikow, Portret wielokrotny, 1967 r. Przeczytaj fragment wywiadu z Janem Pawłem II i wyjaśnij, jak rozumiesz znaczenie tytułu Przekroczyć próg nadziei. Jan Paweł II Przekroczyć próg nadziei (fragment) – Jeszcze raz wspomniał tu Ojciec Święty o godności człowieka. Obok praw człowieka, zakorzenionych w godności osoby, jest to jeden z centralnych i stale powracających tematów obecnego pontyfikatu. Na czym polega według Ojca Świętego godność człowieka i czym są autentyczne prawa osoby ludzkiej? Czy są one tylko pewną koncesją 2 ze strony rządów, państw? Albo też czymś zasadniczo głębszym i odmiennym? […] Zainteresowanie człowiekiem jako osobą było we mnie bardzo dawne. Może pochodziło także z tego, że nigdy nie miałem szczególnego zamiłowania do nauk przyrodniczych. Człowiek interesował mnie zawsze: naprzód – na studiach 1 teologiczny – związany z teologią, czyli nauką o Bogu. 2 koncesja – tu: ustępstwo na rzecz czegoś.

Być człowiekiem… 143 polonistyki – jako twórca języka, jako temat literacki, a z kolei, gdy odkryłem drogę powołania kapłańskiego, zaczął mnie interesować jako centralny temat duszpasterski. […] Dla mnie najważniejszą sprawą stali się młodzi ludzie, którzy przychodzili do mnie nie tyle z pytaniami o istnienie Boga, ile z pytaniami o to, jak żyć. Jak żyć, to znaczy jak znaleźć rozwiązanie problemów miłości i małżeństwa, a także problemów pracy zawodowej. To byli właśnie ci młodzi ludzie z okresu pookupacyjnego, którzy głęboko zapisali się w mojej pamięci, którzy swoimi pytaniami w pewnym sensie mnie wskazywali drogę. Z obcowania z nimi, z uczestniczenia w ich życiowych problemach, zrodziło się naprzód studium 1 , którego treść zawarłem w tytule: Miłość i odpowiedzialność 2 . Praca na temat osoby i czynu 3 powstała później, ale zrodziła się z tego samego źródła. Poniekąd nie można było do tego tematu nie dojść, skoro już się raz wkroczyło na obszar tych egzystencjalnych pytań człowieka, a myślę, że chodzi tu nie tylko o człowieka naszych czasów, ale poniekąd o człowieka wszystkich czasów. Pytanie o dobro i zło nie opuszcza człowieka nigdy. […] Osoba jest takim bytem, że właściwym do niej odniesieniem jest miłość. Jesteśmy sprawiedliwi wobec osoby, jeżeli ją miłujemy – tak Boga, jak i ludzi. Miłość osoby wyklucza traktowanie jej jako przedmiotu użycia. Należy to do etyki kantowskiej 4 i stanowi treść tak zwanego drugiego imperatywu 5 Kanta. Jednakże ten imperatyw ma charakter raczej negatywny i nie wyczerpuje całej zawartości przykazania miłości. Jeżeli Kant tak mocno podkreślał, że osoba nie może być traktowana jako przedmiot użycia, to czynił to przede wszystkim po to, aby przeciwstawić się anglosaskiemu utylitaryzmowi 6 . O ile jednak pod tym względem osiągnął swój cel, to nie można powiedzieć, żeby w pełni zinterpretował przykazanie miłości. Przykazanie miłości domaga się nie tylko wykluczenia wszystkiego, co jest traktowaniem osoby jako przedmiotu użycia – domaga się czegoś więcej: domaga się afirmacji 7 osoby dla niej samej. 1 studium – rozprawa naukowa. 2 Miłość i odpowiedzialność – tytuł rozprawy naukowej dotyczącej miłości i małżeństwa, wydanej w 1960 r. przez biskupa Karola Wojtyłę (późniejszego papieża). 3 Osoba i czyn – studium filozoficzne autorstwa biskupa Karola Wojtyły wydane w 1969 r. 4 Immanuel Kant (1724–1804) – filozof niemiecki, który sformułował tzw. imperatyw kategoryczny, czyli zasadę etyczną dotyczącą norm postępowania. 5 Treść drugiej formuły imperatywu Kanta zawiera się w słowach: „Postępuj tak, byś człowieczeństwa swojego lub innej osoby używał zawsze jako celu, nigdy jako środka”. 6 utylitaryzm – kierunek filozoficzny stworzony w XVIII w. przez myślicieli brytyjskich, którzy głosili, że dobre jest to, co użyteczne, przydatne, przynoszące korzystne efekty. 7 afirmacja – zgoda na coś, akceptacja, aprobata.

142 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ<br />

26<br />

Być człowiekiem…<br />

Książka Przekroczyć próg nadziei ukazała się w 1994 r.<br />

Zawiera literacki zapis obszernego wywiadu włoskiego<br />

dziennikarza Vioria Messoriego z papieżem<br />

Janem Pawłem II (publikację tego typu określa się<br />

terminem wywiad rzeka). Rozmowa, przeprowadzona<br />

z okazji piętnastej rocznicy pontyfikatu, miała się początkowo<br />

odbyć przed kamerami telewizji, jednak ostatecznie nie doszło<br />

do jej nagrania z powodu licznych obowiązków papieża.<br />

Viorio Messori napisał we wstępie do książki, że „Czytelnik<br />

znajdzie na tych stronicach szczególną »mieszankę«: wyznania<br />

osobiste, refleksję i wskazania duchowe, mistyczną medytację,<br />

spojrzenia w przyszłość i przeszłość, rozważania teologiczne 1 ,<br />

a także filozoficzne”.<br />

Alina Szapocznikow, Portret<br />

wielokrotny, 1967 r.<br />

Przeczytaj fragment wywiadu z Janem Pawłem II i wyjaśnij,<br />

jak rozumiesz znaczenie tytułu Przekroczyć próg nadziei.<br />

Jan Paweł II<br />

Przekroczyć próg nadziei (fragment)<br />

– Jeszcze raz wspomniał tu Ojciec Święty o godności człowieka. Obok<br />

praw człowieka, zakorzenionych w godności osoby, jest to jeden z centralnych<br />

i stale powracających tematów obecnego pontyfikatu. Na czym polega<br />

według Ojca Świętego godność człowieka i czym są autentyczne prawa osoby<br />

ludzkiej? Czy są one tylko pewną koncesją 2 ze strony rządów, państw?<br />

Albo też czymś zasadniczo głębszym i odmiennym?<br />

[…] Zainteresowanie człowiekiem jako osobą było we mnie bardzo dawne.<br />

Może pochodziło także z tego, że nigdy nie miałem szczególnego zamiłowania do<br />

nauk przyrodniczych. Człowiek interesował mnie zawsze: naprzód – na studiach<br />

1<br />

teologiczny – związany z teologią, czyli nauką o Bogu.<br />

2<br />

koncesja – tu: ustępstwo na rzecz czegoś.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!