Bliżej słowa klasa 8
122 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ 21 Pasja tworzenia Michał Anioł, Pietà, 1499 r. Opisz rzeźbę Michała Anioła. Zwróć uwagę na niezwykłe piękno i młodość Matki Bożej. Dlaczego, twoim zdaniem, została ukazana w taki sposób? średniowiecze XIV RENESANS XV XVI barok XVII Odrodzenie (renesans) to epoka w kulturze europejskiej charakteryzująca się wielkim rozkwitem kulturalnym, który został zapoczątkowany we Włoszech pod koniec XIV stulecia i w następnych dwóch wiekach objął całą Europę. Rozwój idei humanizmu 1 przyniósł nowe – w stosunku do dominującego w średniowieczu – spojrzenie na rolę człowieka w świecie. Artyści i uczeni renesansowi (nazywani humanistami) akcentowali wartość człowieka, zwracali uwagę na jego piękno, mądrość i godność, propagowali wszechstronny rozwój jednostki. Czuli się spadkobiercami kultury antycznej, więc czerpali z niej wzorce i dążyli do wskrzeszenia starożytnych ideałów. Jednym z najznakomitszych twórców epoki odrodzenia był Michał Anioł 2 (1475–1564), włoski rzeźbiarz, malarz, architekt i poeta. Lata młodości, które spędził w rodzinnej Florencji, poświęcił na doskonalenie swoich artystycznych umiejętności. Talent Michała Anioła zwrócił uwagę rządzącego Florencją Lorenza de Medici 3 , znanego kolekcjonera sztuki i mecenasa 4 . Młody artysta zamieszkał w jego pałacu, gdzie mógł podziwiać starożytne dzieła, studiować literaturę i uczestniczyć w spotkaniach wybitnych włoskich humanistów. Po śmierci opiekuna udał się do Bolonii, a następnie wyjechał do Rzymu, by pracować na zamówienie papieża Juliusza II 5 i trzech jego następców. 1 humanizm – łac. humanus – ludzki, związany z człowiekiem; jeden z głównych prądów odrodzenia. 2 Jest to spolszczona wersja imienia artysty, który nazywał się Michelangelo Buonarro. 3 Lorenzo de Medici (1449–1492) – czytaj: lorenco de mediczi; władca Florencji zwany Wawrzyńcem Wspaniałym, pochodzący ze sławnego włoskiego rodu Medyceuszy. 4 mecenas – opiekun artystów, osoba, która popiera rozwój sztuki i finansuje prace twórców. Nazwa pochodzi od nazwiska Caiusa Cilniusa Maecenasa, rzymskiego arystokraty wspierającego poetów. 5 papież Juliusz II – znany mecenas, który przyczynił się do rozwoju sztuk pięknych w okresie renesansu; to na jego zlecenie Michał Anioł wykonał freski na sklepieniu kaplicy Sykstyńskiej.
Pasja tworzenia 123 Michał Anioł to artysta wszechstronny i oryginalny. Malował obrazy (m.in. Świętą Rodzinę), wykonywał freski (najsłynniejsze – na sklepieniu kaplicy Sykstyńskiej), był również znakomitym architektem (zaprojektował m.in. kopułę bazyliki św. Piotra w Rzymie), a nawet pisał wiersze. Z największą pasją poświęcał się rzeźbiarstwu, które uważał za sztukę najdoskonalszą. Życiu i twórczości Michała Anioła poświęcona jest książka Udręka i ekstaza 1 Irvinga Stone’a 2 (1903–1989), amerykańskiego pisarza, autora zbeletryzowanych 3 biografii słynnych artystów i uczonych. Przeczytaj fragment powieści i spróbuj wyjaśnić znaczenie jej tytułu. Irving Stone Udręka i ekstaza (fragment) Zaraz po powrocie udał się na dziedziniec Duomo 4 , aby przyjrzeć się pięciometrowej kolumnie Duccia 5 , którą nazywano „cienkim kawałkiem” lub „wychudzonym”. Szukał w jego wnętrzu natchnienia. [...] Wstał kiedyś w mroku nocy, przed brzaskiem 6 , ubrał się spiesznie i pustą Via del Proconsolo 7 popędził na dziedziniec Duomo. Stanął przy kolumnie o świcie. Skośne promienie padające na marmur wydłużyły jego cień na całą długość kolumny, powiększyły jego postać – zamieniły go w olbrzyma. Wstrzymał oddech, przypomniał mu się Dawid z opowieści biblijnej. „Tak musiał się czuć Dawid – pomyślał – owego poranka, kiedy stanął twarzą w twarz z Goliatem. Niech więc on będzie symbolem Florencji!”. [...] Grecy ze swego białego marmuru rzeźbili ciała o tak doskonałych proporcjach i tak potężne, że nikt nie dorównywał ich mistrzostwu. Jednak tym postaciom brakło myśli i duszy. Jego Dawid [...] nie będzie grzesznym i słabym stworzeniem, żyjącym jedynie dla zbawienia w życiu przyszłym, ale istotą godną chwały, silną, piękną, odważną, mądrą, posiadającą wiarę w siebie, istotą, której mózg i wola, i wewnętrzna moc pozwala kształtować świat, wypełniony dziełami ludzkiego intelektu. Jego Dawid będzie Apollinem – ale także czymś więcej; Herkulesem – ale i czymś więcej; Adamem – ale jeszcze czymś więcej. Będzie najpiękniejszym przykładem człowieka, jaki istniał na świecie, rozsądnym i pięknym świecie. 1 ekstaza – zachwyt, uniesienie wiążące się szczególnie z przeżyciami estetycznymi i religijnymi. 2 Czytaj: stołna. 3 zbeletryzowany – z elementami fikcji literackiej. 4 Duomo – słowo to w języku włoskim oznacza katedrę, tu: katedra Santa Maria del Fiore we Florencji. 5 kolumna Duccia – czytaj: duczia; blok marmuru, sprowadzony do Florencji dla rzeźbiarza Agosna di Duccio, który porzucił pracę przy nim, gdyż uznał, że jest zbyt wąski i dlatego trudny do wykorzystania. Przez ponad pół wieku marmur był przechowywany na podwórzu katedry, zanim władze Florencji ogłosiły konkurs na rzeźbę – symbol miasta. Zlecenie zostało ostatecznie przyznane Michałowi Aniołowi. 6 brzask – jasność na niebie przed wschodem słońca, świt. 7 Via del Proconsolo – czytaj: wija del prokonsolo; jedna z ulic Florencji.
- Page 1: Język polski Bliżej słowa podrę
- Page 4 and 5: © Copyright by Wydawnictwa Szkolne
- Page 6 and 7: 4 15. Andrzej Sapkowski Granica mo
- Page 8 and 9: 6 VI WYJŚĆ ZWYCIĘSKO Z NAJCIĘŻ
- Page 12 and 13: 124 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ Ale ja
- Page 14 and 15: 126 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ Zbliż
- Page 16 and 17: 128 22 Nauka o języku Zapożyczeni
- Page 18 and 19: 130 NAUKA O JĘZYKU W ATELIER 1 ART
- Page 20 and 21: 132 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ 23 W p
- Page 22 and 23: 134 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ Jan Ko
- Page 24 and 25: 136 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ Jan Ko
- Page 26 and 27: 138 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ 25 Jes
- Page 28 and 29: 140 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ Z Twoi
- Page 30 and 31: 142 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ 26 By
- Page 32 and 33: 144 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ Pełn
- Page 34 and 35: 146 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ RADY D
- Page 36 and 37: 148 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ Stanis
- Page 38 and 39: W kręgu 150 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJ
- Page 40: Bliżej słowa O podręczniku 280 I
122 MIEĆ CZAS NA REFLEKSJĘ<br />
21<br />
Pasja tworzenia<br />
Michał Anioł, Pietà, 1499 r.<br />
Opisz rzeźbę Michała Anioła. Zwróć uwagę<br />
na niezwykłe piękno i młodość Matki Bożej. Dlaczego,<br />
twoim zdaniem, została ukazana w taki sposób?<br />
średniowiecze<br />
XIV<br />
RENESANS<br />
XV<br />
XVI<br />
barok<br />
XVII<br />
Odrodzenie (renesans) to epoka<br />
w kulturze europejskiej charakteryzująca<br />
się wielkim rozkwitem kulturalnym, który<br />
został zapoczątkowany we Włoszech pod<br />
koniec XIV stulecia i w następnych dwóch<br />
wiekach objął całą Europę. Rozwój idei<br />
humanizmu 1 przyniósł nowe – w stosunku<br />
do dominującego w średniowieczu –<br />
spojrzenie na rolę człowieka w świecie.<br />
Artyści i uczeni renesansowi (nazywani<br />
humanistami) akcentowali wartość człowieka,<br />
zwracali uwagę na jego piękno, mądrość<br />
i godność, propagowali wszechstronny rozwój<br />
jednostki. Czuli się spadkobiercami kultury<br />
antycznej, więc czerpali z niej wzorce i dążyli<br />
do wskrzeszenia starożytnych ideałów.<br />
Jednym z najznakomitszych twórców<br />
epoki odrodzenia był Michał Anioł 2<br />
(1475–1564), włoski rzeźbiarz, malarz,<br />
architekt i poeta. Lata młodości, które<br />
spędził w rodzinnej Florencji, poświęcił<br />
na doskonalenie swoich artystycznych<br />
umiejętności. Talent Michała Anioła zwrócił<br />
uwagę rządzącego Florencją Lorenza de<br />
Medici 3 , znanego kolekcjonera sztuki i mecenasa 4 . Młody artysta zamieszkał w jego pałacu, gdzie<br />
mógł podziwiać starożytne dzieła, studiować literaturę i uczestniczyć w spotkaniach wybitnych<br />
włoskich humanistów. Po śmierci opiekuna udał się do Bolonii, a następnie wyjechał do Rzymu,<br />
by pracować na zamówienie papieża Juliusza II 5 i trzech jego następców.<br />
1<br />
humanizm – łac. humanus – ludzki, związany z człowiekiem; jeden z głównych prądów odrodzenia.<br />
2<br />
Jest to spolszczona wersja imienia artysty, który nazywał się Michelangelo Buonarro.<br />
3<br />
Lorenzo de Medici (1449–1492) – czytaj: lorenco de mediczi; władca Florencji zwany Wawrzyńcem<br />
Wspaniałym, pochodzący ze sławnego włoskiego rodu Medyceuszy.<br />
4<br />
mecenas – opiekun artystów, osoba, która popiera rozwój sztuki i finansuje prace twórców. Nazwa pochodzi<br />
od nazwiska Caiusa Cilniusa Maecenasa, rzymskiego arystokraty wspierającego poetów.<br />
5<br />
papież Juliusz II – znany mecenas, który przyczynił się do rozwoju sztuk pięknych w okresie renesansu;<br />
to na jego zlecenie Michał Anioł wykonał freski na sklepieniu kaplicy Sykstyńskiej.
Change language