marzec 2018

ISSN 2544-4107 

Nr indeksu: 419427 

Nr gazety 3/2018 (06) 

NATURA&ZDROWIE 

03 

marzec 

2018 

cena 4 zł w tym 8% VAT 

Przesłanie 

ludów 

Północy 

str. 7 

Tajniki 

Feng Shui 

str. 23 

Oczyszczamy 

organizm 

str. 3 

Lato Pobudka 

po zimie 

Świecowanie 

uszu 

str. 7 

- 

Litoterapia: 

topaz 

str. 10-11 

Jak odciążyć 

wątrobę 

str. 17 

Wiosenny 

detoks 

str. 15

OKIEM OBSERWATORA 

ZATRZYMANE W KADRZE 02 

Wiosenna 

pobudka 

Zanim przeszłam przez ruchliwą ulicę w miejscu, które doskonale znam, parę 

razy upewniłam się, czy aby na pewno w dobrym momencie ruszam. Kilka sekund 

później stanęłam po drugiej stronie i uśmiechnęłam się. 

- Co ty wyprawiasz? Ile czasu potrzebujesz, żeby podjąć decyzję? – pytałam sama siebie, 

doskonale wiedząc, że takie wahania są przecież najgorsze. Kiedyś zdecydowania 

uczyłam moją obecnie 22 letnią córkę, teraz sama mam z tym problem? – zastanawiałam 

się. 

Z pomocą przyszła wilga. Zaświergotała tak radośnie, że natychmiast szerzej otwarłam 

oczy i od razu zrozumiałam w czym rzecz. 

- Obudź się kobieto! Pobudka po zimie! Nie czas na rozlazłość i ruchy swoiste leniwcom 

i innym koalom, pandom czy lemurom – wygłosiłam wewnętrzne expose do swojego 

rozumu. Ten, lekko zmieszany - bo perswazja w moim głosie była niemała – chyba 

mnie posłuchał, a przynajmniej nie protestował, bo przez Park Sielecki w centrum Sosnowca 

przeszłam żwawym krokiem, jakby więcej dostrzegając po drodze. 

Bo widzicie, moi drodzy, zima to piękna i malownicza pora roku, jaką podziwiać możemy, 

królującą choćby na pięknych obrazach, zerkających na przykład ze ścian krakowskich 

murów przy Bramie Floriańskiej. To wizja ośnieżonych stoków narciarskich i 

cudownych, śnieżnych czap na czubkach sosen. Jednakże to też czas, kiedy możemy i 

powinniśmy wsłuchać się w siebie, podjąć decyzje, zaplanować kolejny rok. I wtedy dobrze 

jest, kiedy dni są krótsze, a w długie wieczory, przy dobrej herbacie z malinami i imbirem, 

snuć możemy dalekosiężne plany, rozważając wszelkie za i przeciw. 

Ma zima w kalendarzu swoje miejsce i dobrze. Gorzej, kiedy rozleniwieni zimowym 

panowaniem zapominamy, że powinniśmy ją pożegnać, zwłaszcza mentalnie, bo to korzystnie 

przełoży się na naszą rzeczywistość i ta natychmiast przyoblecze się w jasne 

kolory. Tak jest, kiedy ze stanu susła, niedźwiedzia czy pomrukującego sennie kociaka 

przejdziemy w stan swoisty chociażby skowronkom - świat zaczyna wówczas wyglądać 

inaczej. 

Nagle to, co było szarawe i nie zwracało naszej uwagi zaczyna rzucać się nam w oczy. 

Na skwerach dostrzegamy pierwsze oznaki wiosny a świergot ptaków jest donioślejszy 

i jakby radością tchnie niebywałą. Nad naszymi głowami nie wisi już co rano siny i ciężki 

nieboskłon, bo w nasze okna coraz częściej, tuż po przebudzeniu, zagląda słońce. I to 

właśnie te słoneczne odwiedziny sprawiają, że wraca nam chęć do życia a na naszych 

twarzach pojawia się uśmiech. Bo oto wiosna skruszyła lody i w pełni swej krasy puka 

do naszego serca, by jak Gerda z pięknej baśni roztopić ostatnie kawałki lodu, drzemiące 

w naszej duszy po długiej zimie. 

Pobudka, moi drodzy! Koniec siedzenia w głębokich fotelach i uciekania przed światem 

z racji chłodu i wszechogarniających zimową porą depresyjnych stanów. Pobudka! 

Czas zajrzeć w oczy budzącej się do życia przyrodzie. Spojrzeć wysoko w niebo, by 

poczuć niekończącą się możliwość tworzenia i zacząć kreować swoje życie na nowo, 

wiosennie, kwieciście, pachnąco, kolorowo, z werwą i w pełni sił. Nie w półśnie, kiedy 

wszystko wydaje nam się niemożliwe do zrealizowania a przeszkody piętrzą się w naszej 

głowie szybciej niż mistrzowie układają kostkę Rubika. 

Pobudka! Nie ma już czasu na zamartwianie się. Wiosna szeroko otwiera ramiona, by 

przygarnąć nas do siebie i otulić pięknem natury. Nie powinniśmy zmarnować tego czasu 

i razem z przyrodą, w której nic nie dzieje się przypadkiem, stanąć u drzwi nowych 

możliwości. Sięgnąć po odpowiednie narzędzia i może niekoniecznie w podróż dookoła 

świata, ale wyruszyć na poszukiwanie tego, co będzie z nami harmonizowało, dodawało 

sił i energii, cieszyło naszą duszę. A kiedy ona radość poczuje, nic już na przeszkodzie 

nam nie stanie i na skrzydłach radosnej duszy naszej sięgniemy po co tylko zechcemy. 

Wiosną zwłaszcza! 

Tekst: Teresa Szczepanek

TEMAT MIESIĄCA 

03 

Wiosenne 

oczyszczenie 

Choć, gdy piszę ten tekst, nadeszła nagle zima i tęgie mrozy, to 

już ją czuć, już się zbliża. Czekamy zniecierpliwieni, licząc minuty 

wydłużającego się dnia. Wiosna – piękna, kwietna, słoneczna. 

Jeszcze wydaje się być daleko, ale przyroda już od jakiegoś 

czasu, pomału budzi się z zimowego snu. Nie przypadkowo, 

w lutym przypada początek chińskiego nowego 

roku, zaczynający kolejny cykl obiegu energii we wszechświecie. 

Z głębokiej ciemności zastoju, światło słońca powoli 

zaczyna wschodzić, budząc energię witalności w roślinach, 

zwierzętach i ludziach. Rankiem witają nas pierwsze 

śpiewy ptaków, a leszczyna kwitnie w najlepsze w ogrodzie. 

Dnia przybywa, mocy przybywa. Skończyły się zapasy 

zgromadzone na zimę, brak jest jeszcze świeżych owoców i 

warzyw. Przednówek był zawsze trudnym czasem, oddzielającym 

zimę od okresu nowych plonów. W naszej chrześcijańskiej 

kulturze, jak i w kulturach innych krajów, wiosna to 

czas oczyszczenia i wielkiego postu. W dawnych wiekach, 

poświęcanie czasu na detoksykację było niekiedy wymuszonym 

(przecież spichlerze bywały puste) rytuałem służącym 

zdrowiu. 

Mimo tego, że klasyczna medycyna chińska (to ta nienauczana 

na uniwersytetach w Chinach, ale przekazywana 

z pokolenia na pokolenie, a raczej z dynastii na dynastię, 

przez mnichów, mistrzów buddyjskich i taoistycznych, bardziej 

szczegółowa i bardziej dogłębnie rozumiejąca nasz 

związek z naturą) nie zna pojęcia wiosennego oczyszczania, 

to współcześni nauczyciele TMC (tradycyjnej medycyny 

chińskiej) dostrzegają potrzebę regularnego detoksu. 

Zawsze dieta musi być jednak dostosowana do stanu 

energetycznego organizmu. Oczyszczanie wiosenne różnić 

się powinno od jesiennego. Wiosną używamy innych 

ziół oraz innego pożywienia tak, aby nie zaburzyć naszej 

energetyki na kolejną porę roku. Uważajmy na promowane 

szejki i restrykcyjne diety warzywne – one są dobre jedynie 

dla nielicznych w naszej szerokości geograficznej. Powinnam 

podać tutaj sposób, gotową receptę oczyszczającą do 

wdrożenia przez większość czytelników - nie jest niestety 

to możliwe. To tak jak z odpowiedzią na pytania, które czasami 

zadają mi klienci chcący wiedzieć czy moim zdaniem 

mleko, cukier, mięso, pszenica są zdrowe? Najczęściej nie 

jestem w stanie ich uszczęśliwić jasnym, jednoznacznym 

TAK lub NIE. Najbardziej popularną odpowiedzią terapeuty 

TMC jest w takim wypadku denerwujące często stwierdzenie 

– TO ZALEŻY. Rodzaj diety oczyszczającej, w ogóle 

sens jej zastosowanie też zależy od wielu czynników. Od 

tego czy częściej jest ci zimno, czy gorąco, czy budzisz się 

w nocy, czy masz intensywne sny, jak wyglądają twoje wypróżnienia 

oraz jak wyglądasz ty sam, jak trawisz, jak pachniesz, 

jak zwykle się czujesz, jak wygląda twój język i puls. 

Wielu z nas, ludzi zachodu cierpi na chroniczne niedobory 

ognia trawiennego, nasz układ pokarmowy niedomaga, 

nie będąc w stanie pozyskać składników odżywczych z 

pokarmu. Zbyt wychładzająca, czy restrykcyjna kuracja 

oczyszczająca może dodatkowo osłabić nasz wewnętrzny 

ogień. To tak, jakbyśmy do ledwo gotującej się zupy 

dolewali co chwilę świeżej, zimnej wody. Jaka jest szansa, 

że zupa ugotuje się w końcu i jak szybko to nastąpi? 

Nasz układ trawienny to taki garnek z zupą, która podgrzewana 

jest energią nerek. Czy oczyszczać się zatem 

wiosną? Tak. W jaki sposób? TO ZALEŻY. 

W tradycyjnej medycynie chińskiej organem symbolizującym 

wiosnę jest wątroba. I o wątrobę wiosną należy 

zadbać najbardziej. Nie wymaga to wielkiej wiedzy. 

To, co mówi medycyna zachodnia jest w tym wypadku, 

chociaż w części spójne z tym, co zakłada medycyna 

chińska. Dbać o wątrobę to, w wymiarze dietetycznym, 

unikać wszystkiego, co może ten organ osłabić - alkohol, 

smażeniny, tłuste potrawy, ostre przyprawy mające 

zwykle gorącą naturę, potęgującą ciepło, które zgromadziliśmy 

wewnątrz ciała zimą. Sami możemy zauważyć, 

jak ciężko jest nam teraz strawić niedzielnego schabowego. 

Coś się zmieniło, jest jakoś tak inaczej, nie do 

końca wiemy jak. To energia zaczyna swój ruch ku górze 

i coraz mniej jest jej wewnątrz ciała. Mniej mamy mocy 

trawiennych. Okres odbudowy i regeneracji się skończył. 

Nadszedł czas spożytkowania zgromadzonych zasobów. 

Ten wznoszący ruch odzwierciedlający się w przyrodzie 

w kiełkowaniu roślin, powoduje u niektórych, zwłaszcza 

kobiet bóle głowy, wysokie ciśnienie krwi, napięcie szyi 

i ramion, czy bardziej obfite krwawienia miesięczne. Wątroba 

ma zasoby energii do działania, pomaga nam konsekwentnie 

dążyć do celu, jej nadmiar, objawiający się 

zwykle wiosną, może skutkować pojawieniem się gniewu. 

Jeśli wymknie się spod kontroli, możemy narzekać 

nie tylko na pogorszenie trawienia, ale nawet wymioty 

czy mdłości. Choć smakiem przypisanym wątrobie jest 

kwaśny, to nadaktywny narząd możemy okiełznać jedynie 

rozluźniającym smakiem słodkim. Mam tu na myśli 

nie skoncentrowaną słodycz w postaci cukru, ale bardziej 

łagodnie działające warzywa, gotowane kasze, pełnoziarniste 

zboża i owoce. Dodając do potraw odrobinę 

warzyw liściastych w zielonym kolorze, skierujemy energię 

pożywienia do wątroby, łagodząc jej dynamiczny, 

wybuchowy charakter. Świat będzie nam za to wdzięczny, 

a my będziemy mogli w bardziej zrównoważony sposób 

cieszyć się pierwszymi, ciepłymi promieniami słońca. 

tekst: Katarzyna Tyczyńska 

Terapeuta Tradycyjnej Medycyny Chińskiej 

Energia wątroby może objawiać się na poziomie fizycznym, 

emocjonalnym, jak również mentalnym. 

Mentalnym aspektem jest podświadomość (HUN). Wątroba 

odpowiada m. in. za przechowywanie krwi i reguluje 

jej objętość. Wszelkie niedostatki na tym polu 

będą miały swoje odzwierciedlenie w naszej kondycji 

emocjonalnej. Niedobory krwi, czasami nie widoczne 

w badaniach laboratoryjnych, a tylko odzwierciedlone 

w pulsie, mogą powodować stany lękowe, trudności 

w zasypianiu, wrażenie unoszenia się w powietrzu, 

niepokojące intensywne sny. Odpowiedni zasób krwi 

powoduje, że nasza podświadomość jest dobrze zakorzeniona, 

a nasze ukryte lęki pod kontrolą. 

Zdjęcia: Luis Fernández García 

Prosty przepis na odbudowujący 

krew kleik ryżowy (congee) z morwą. 

• 20 g suszonych owoców morwy białej, 

• słodki ryż, cukier brązowy np. muscovado. 

Składniki ugotować w 400 ml wody. Spożywaćciepłe 

rano, na czczo. 

Ta prosta, wydawałoby się banalna potrawa, ma 

bardzo szerokie zastosowanie lecznicze gdyż jedzona 

regularnie odżywia krew, lecząc zawroty głowy, bezsenność 

i szumy uszne, poprawia ostrość widzenia, leczy 

anemię, zaparcia oraz wysokie ciśnienie krwi powstałe 

jako skutek zbyt małej ilości krwi.

WYWIAD 04 

SKRUSZANIE DŹWIĘKIEM 

DŹWIĘK MISY JEST PRELUDIUM DO ZASTOSOWANIA INNYCH TECHNIK – MECHANICZNYCH, 

BIOENERGOTERAPEUTYCZNYCH. ZDEJMUJE Z CZŁOWIEKA PANCERZ EMOCJONALNY I OTWIERA DROGĘ 

DO WYZDROWIENIA, BĘDĄC NOŚNIKIEM PRAWIDEŁ WSZECHŚWIATA. 

Zanim sięgnąłeś po wykorzystanie fenomenalnego 

dźwięku mis tybetańskich w praktyce leczenia układu 

kostno-stawowego, zostałeś fizjoterapeutą. To nie wystarczało, 

by pomagać ludziom? 

- Można by rzec, że poniekąd wystarczało. Zależy jak na 

to spojrzeć. Jeżeli chcesz przynieść jedynie czasową ulgę w 

dolegliwościach, fizjoterapia temu podoła. Tylko, czy chodzi 

jedynie o to? 

Mówisz przewrotnie. Właściwie odczytuję z Twoich 

słów, że chcesz powiedzieć: ale nie o to przecież chodzi. 

- Dokładnie tak. Chwilowa pomoc bardzo szybko przestała 

mnie interesować. Zwłaszcza, że pracując z zaburzeniami 

symetrii układu kostno-stawowego na początku jest 

pięknie. Znasz metody, masz możliwości, ustawiasz co trzeba, 

obserwujesz ucieszonego pacjenta, ale okazuje się, że 

ta euforia szybko mija. Przesunięcia cofają się na chwilę i 

przynoszą czasową ulgę. Osiągnięcie wyniku przez fizjoterapeutę 

w krótkim czasie nie jest niczym niezwykłym. Ale 

zupełne wyrugowanie problemu zdarza się rzadko. Dzieje 

się tak dlatego, że na bazie mechaniki możemy zmusić kości 

do przysłowiowego „nagięcia się”, ale napięcie mięśniowe 

pacjenta powstałe ze względu na jego stan emocjonalny 

nie pozwoli na trwałe, prawidłowe ich ustawienie. Nie 

chciałem tak pracować, chciałem móc dać pacjentowi coś 

więcej. 

Dlatego napisałeś pracę na temat zastosowania tybetańskich 

mis dźwiękowych i kamertonów w fizjoterapii? 

- Można tak powiedzieć. Choć dźwięk interesował mnie 

od zawsze, zadziwiając swoim dobroczynnym wpływem i 

szerokim spektrum oddziaływania. 

Warto wiedzieć, że tradycyjne granie na misach odbywa 

się na siedmiu tonach odpowiadających siedmiu czakrom 

w ciele człowieka. O tym, że dźwięk kształtuje materię wiemy 

od dawna. Jest nośnikiem świętej geometrii, a więc 

praw przyrody, praw wszechświata. Na skutek konkretnego 

dźwięku wytwarzane są neuroprzekaźniki, które - obrazowo 

mówiąc - docierają do błony komórkowej, przekazując 

tkankom regenerującą je informację. 

Chcesz powiedzieć, że dźwięk konkretnej misy może 

wpływać na polepszenie stanu konkretnych narządów? 

- Oczywiście. Tak naprawdę muzyka to matematyka. Ciało 

z większą amplitudą – w tym przypadku misa - ściąga 

ŁUKASZ MAZUREK 

Fizjoterapeuta ze Szczecina. Masażysta. Osteopata. 

Uwagę skupia na układzie kostno-stawowym człowieka. 

Najważniejsza jest dla niego skuteczność wykorzystywanych 

terapii i ich długotrwały efekt „naprawczy”. 

Wykształcenie zdobywał w kraju i poza jego 

granicami. W praktyce zawodowej hołduje orientalnym 

terapiom holistycznym, bo – jak twierdzi – w stanach 

przewlekłych są one najskuteczniejsze. 

Od lat zgłębia tajniki oddziaływania dźwięku w 

kontekście tradycyjnych technik dźwiękowych Himalajów. 

Terapeuta dźwiękiem, którego dobroczynny 

wpływ na ludzki organizm – w przypadkach, w których 

medycyna akademicka nie ma już nic do zaoferowania 

- udokumentował w swojej pracy naukowej. 

ciało z mniejszą amplitudą, dostrajając je do swojej częstotliwości, 

która – jeśli użyta poprawnie – naprawia to co 

nieharmonijne. Wyobraź sobie źle funkcjonującą wątrobę. 

Kiedy zbliżysz do niej misę o odpowiedniej częstotliwości 

dźwięku, zacznie stawać się głucha, będzie cichła, bo niedomagająca 

wątroba zacznie chłonąć niezbędną do jej 

prawidłowego funkcjonowania częstotliwość wytwarzaną 

przez dźwięk misy. Dzieje się tak na skutek uwolnienia napięć 

wewnętrznych, jakie nosimy w sobie. 

No właśnie. Czy to prawda, że wszelkie przesunięcia 

w układzie kostno-stawowym nie biorą się znikąd? Pójdę 

o krok dalej i zapytam, czy w istocie jest tak, że za 

stan naszych kręgosłupów odpowiada - uogólniając 

– stan naszej głowy, czyli: myśli, sposób postrzegania 

świata, umiejętność radzenia sobie z codziennością? 

- Trzeba jasno powiedzieć, że 99 procent wszystkich patologii 

powstałych w obrębie kręgosłupa ma swoje źródło 

w psychosomatyce. Można śmiało stwierdzić, używając 

przenośni, że nie jesteśmy wyprostowani w kręgosłupie 

emocjonalnym. A jeśli jesteśmy pogięci, pokrzywieni emocjonalnie, 

to czy prosty może być nasz układ kostny? 

Medycyna Tybetańska na temat deformacji kręgosłupa 

wyraża się bardzo jasno i, rzekłbym, dosadnie: krzywimy 

się sami, dlatego, że nie chcemy, by świat zewnętrzny nas 

skrzywił. Warto się nad tym zastanowić. To krzywienie się, 

to efekt wychowania, wzorców okołoporodowych, przyzwyczajeń. 

To rodzaj obrony, opancerzenia. 

Wynikających ze strachu, z obaw? 

- Naturalnie. Wszelkiego rodzaju lęki to podstawowe destrukcyjne 

emocje. Dlatego tak ważny przy rehabilitacji jest 

stan emocjonalny pacjenta. Terapeuta jest po to, by doraźnie 

pomóc, wskazać drogę, finalnie nie rozwiąże tematu, w 

tym przypadku podstawą jest praca własna pacjenta. Tak 

na poziomie fizycznym, jak i emocjonalnym. 

Tutaj też z pomocą przychodzi dźwięk? 

- Tak. I, co ciekawe, nie jesteśmy w stanie uchronić się 

przed tym. To dzieje się mimowolnie. 

Misy tybetańskie pracują bezpośrednio z wzorcami mentalnymi. 

Dudniąc, sprawiają, że dwie fale dźwiękowe, które 

są minimalnie przesunięte w fazie, nakładają się na siebie. 

Wypadkową nałożenia się tych fal jest konkretny dźwięk, 

z reguły o częstotliwości poniżej 8 Hz, a na tych częstotliwościach 

jesteśmy w stanie przepracowywać nasze wzorce, 

które bardzo często się nam unaoczniają. 

Misy funkcjonują też jako obszar bezpieczeństwa, oddają 

bowiem dźwięk, jaki płód słyszy w łonie matki. To tworzy 

swego rodzaju kopułę ochronną, w której jesteśmy w stanie 

przyjrzeć się bez trwogi, bez lęków sobie i temu, co się 

z nami dzieje. I wówczas pojawia się szansa wyzdrowienia. 

Ten sam dźwięk, mając wpływ na kształtowanie się materii, 

potrafi przywracać prawidłowy stan układu kostno-stawowego. 

Jest to naukowo udowodnione. 

Na co chciałbyś zwrócić uwagę Czytelników? 

By pamiętali, że medycyna zachodnia, akademicka sprawdza 

się w pomocy doraźnej, zaś wszelkie stany przewlekle 

to domena medycyny Wschodu. Lekarz w Tybecie pyta 

pacjenta najpierw o stan jego myśli, dietę i na to wpływa 

najpierw. Tabletka jest ostatecznością. A wszelkie patologie 

mają początek w obrębie miednicy i w odcinku krzyżowym. 

Dźwiękiem zaś jesteśmy w stanie skruszać strach, 

wpływając na emocje i modelować tkankę kostną. 

Rozmawiała: Teresa Szczepanek

REKLAMA 

05

ŚWIADOMIE DLA ZDROWIA 06 

Rośnij na wiosnę 

czyli jak zadbać o siebie o tej porze roku 

Na przestrzeni roku człowiek przechodzi cykl podobny 

temu, jakiemu podlega każda roślina. W zimie cała 

energia skupia się w korzeniach (u człowieka to nerki), 

na wiosnę zaczyna kiełkować. Pojawiają się najpierw 

pąki, później liście i kwiaty. Dlatego też wiosną najważniejszym 

powinno być dla nas wspieranie procesu 

kiełkowania energii. To swoisty proces, więc siły witalne 

powinny budzić się w nas stopniowo, dokładnie tak, 

jak u roślin. 

Czy widzą Państwo w tej wizji gdzieś miejsce na oczyszczanie, 

które od jakiegoś czasu jest promowane właśnie 

wiosną? Czy chcąc, by roślina wiosną dobrze się rozwijała, 

będziemy oczyszczać jej świeżo wyrośnięte pąki i liście, 

czy raczej postaramy się ją odpowiednio nawozić i nawadniać? 

No właśnie. 

Nie inaczej jest z człowiekiem. Tylko, że nam do wzrostu, 

oprócz odpowiedniego nawożenia (diety), przyda się także 

przewietrzenie zastałej energii w organizmie, by zrobić 

miejsce na nową i uruchomić ją, po to, by z kolei ona pobudziła 

nasze zasoby w organizmie. Bo przecież od energii 

wszystko się zaczyna. To ona wpływa na naszą fizyczność 

(materię) i vice versa - odpowiednia dieta, ćwiczenia 

fizyczne i mentalne pobudzą i wzmocnią energetykę naszego 

ciała. 

Na wiosnę wzmacniamy energię yang qi, czyli aktywności. 

Ma ona wpływ na nasz apetyt, lepsze trawienie, bycie w pełni 

sił witalnych, pobudzenie pozytywnych emocji itp. W przyrodzie, 

której jesteśmy częścią i nasz organizm jej wciąż 

podlega – energia yang qi na wiosnę stopniowo wspomaga 

wzrost wszystkiego co żywe, budzi wszystko co uśpione 

i pozwala osiągnąć coraz większą witalność, powodując 

kiełkowanie, wzrastanie, kwitnienie czy jak w przypadku 

trawy – sprawia, że znów staje się ona żywo zielona. 

W tym czasie zwierzęta zaczynają szukać sobie partnera 

i przygotowują się do spłodzenia, wydania na świat i opieki 

nad swoim potomstwem. Te procesy wspiera coraz cieplejsza 

pogoda. Słońce grzeje coraz bardziej, choć ważne są też 

odpowiednie proporcje deszczów. 

Wiosną energia z nerek podnosi się do poziomu wątroby. 

W wątrobie naturalnie ma kierunek wznoszący się, powinna 

swobodnie rozprzestrzeniać się po organizmie, by 

latem dotrzeć aż do naszego centrum - do serca. 

Co zrobić, aby wesprzeć energię yang qi w naszym 

organizmie? 

Pomocne będą ćwiczenia angażujące nasz oddech. Powinny 

być to spokojne aktywności jak: spacer, ćwiczenia 

oddechowe z tradycji pranajamy czy qigong. Nie starajmy 

się, aby od razu były to tak aktywne formy jak bieg, zumba 

itp. Energię yang w organizmie pobudzi też taniec, może 

być towarzyski, i tu szczególnie pomocny będzie latynoamerykański, 

który bardziej angażuje tułów poprzez skręty, 

co ma pozytywny wpływ na przepływ energii w meridianie 

wątroby. 

Wątroba w tradycyjnej medycynie chińskiej powiązana 

jest ze ścięgnami, stąd ważna na wiosnę jest aktywność, 

powodująca rozciągnie ścięgien. To poprawi naszą sylwetkę 

i samopoczucie. 

Wiosną nie popadajmy w skrajności – nie bądźmy ani 

zbyt statyczni, ani zbyt dynamiczni. Pełnia formy powinna 

przyjść latem, które jest okresem Tai Yang, czyli dużego 

yang - wtedy powinniśmy być w pełni sił witalnych, tak jak 

przyroda dookoła nas, która właśnie wtedy owocuje, wydaje 

na świat potomstwo i o nie dba. 

Na wiosnę bardziej aktywne są emocje i odczucia. W tym 

czasie wszystko rozwija się, rozkwita i jest pełne witalności. 

Człowiek powinien unikać więc depresyjnych nastrojów, 

frustracji i złości, a jeśli się pojawią znaleźć sposób, by szybko 

minęły, np.: rozmowa z przyjacielem, trening ulubionej 

aktywności fizycznej, medytacja. 

Rozwijajmy na wiosnę pozytywne myślenie i tolerancję. 

Minorowy nastrój uderzy w nasz system wątroby i pęcherzyka 

żółciowego. Mogą pojawić się za jakiś czas choroby 

powiązane z tymi narządami 

Wiosenne zmęczenie zwalczajmy krótkimi drzemkami. 

Siły witalne budujmy stopniowo, nie wychładzajmy organizmu 

lekkim ubiorem czy dietą z przewagą surowizny. Nie 

stosujmy zbyt intensywnych treningów, bo latem nie będziemy 

w pełni sił a jesienią szybko zaczniemy chorować. 

Tekst: Rafał Becker 

terapeuta Tradycyjnej Medycyny Chińskiej 

www.yangsheng.com.pl 

Na wiosnę jedzmy pokarmy o bardziej kwaśnym smaku. 

Sprawia on, że energia wątroby rozprzestrzenia się 

płynnie, bez przeszkód i powstrzymuje ją przed hiperaktywnością, 

do której ma tendencję. Dodajmy smak ostry, 

choć nie w rozumieniu pikantny – a więc rzeżuchę, rzodkiewkę. 

Poprawią apetyt i pobudzą trawienie. 

Bardzo ważny jest regularny styl życia: pory zasypiania, 

czas posiłków, odpowiedni czas pracy. Musi znależć 

się czas na odpoczynek. Więcej chwil spędzajmy 

w naturze, poczujmy odradzającą się przyrodę, pooddychajmy 

świeżym powietrzem, które jest teraz czystsze, 

ponieważ wiosenne wiatry przeganiają smog 

Wiosenna dieta powinna być sukcesywnie coraz 

lżejsza. Bardzo ważne jest, by do odżywczej, typowej 

dla zimy, diety dodawać coraz więcej nowalijek, aż po 

pierwsze owoce tego sezonu, którymi w naszym klimacie 

sąi truskawki. W diecie, po to, aby wzmocnić 

energię yang qi, zastosujmy dobroczynne: cebulę, 

czosnek, musztardę.

DOOKOŁA ŚWIATA 

07 

NIE PODDAWAJ SIĘ, czyli 

przesŁAnie ludów północy 

Natura przystosowała plemiona żyjące na Dalekiej Północy 

do trudnego środowiska. Siłą ich przetrwania była i jest tradycja. 

Dlatego starają się połączyć plemienno-myśliwską przeszłość 

ze zdobyczami nowoczesnej cywilizacji. 

Stereotypowo Daleka Północ kojarzy nam się z Grenlandią, Eskimosami mieszkającymi 

w igloo i całującymi się przez pocieranie nosami. A jaka jest rzeczywistość? Przede wszystkim 

określenie Eskimos jest obraźliwe. Pochodzi ono prawdopodobnie z języka duńskiego 

lub francuskiego i oznacza „jedzący mięso” lub „chodzący na rakietach śnieżnych”. Akceptowana 

przez nich nazwa to Inuici, czyli ludzie. Zamieszkują zaśnieżone rejony kontynentu 

amerykańskiego od Grenlandii, przez wybrzeże Oceanu Spokojnego, po Alaskę. Pomimo 

dostępu do sklepów i zachodniej żywności wielu Eskimosów nadal zajmuje się myślistwem 

i rybołówstwem. Mięso upolowanych zwierząt nie tylko zaspokaja głód, ale jest 

często lekarstwem na wiele chorób. 

Na przykład focze mięso skutecznie leczy grypę, ponieważ powoduje pocenie się i ma 

silne działanie rozgrzewające. Oryginalna dieta eskimoska jest dla nas Europejczyków z 

jednej strony fascynująca, wysoko tłuszczowa, bogata w niezbędne nienasycone kwasy 

tłuszczowe. Z drugiej strony zabójcza, ponieważ nie jesteśmy tak jak Inuici genetycznie 

przystosowani do spożywania tak dużych ilości tłuszczu. Trudne warunki życia sprawiają, 

że w społecznościach eskimoskich nikt nie pozostaje bez pomocy. Kultura eskimoska 

nakazuje dzielenie się jedzeniem z innymi, którzy nie mieli szczęścia podczas polowania. 

Eskimosi należą do ludzi pogodnych, uśmiechniętych i bezkonfliktowych. Żyją chwilą 

obecną i nie martwią się tym, co było. Doceniają życie we wspólnocie, kochają dzieci. Starają 

się czerpać swoją siłę z tradycji, co pozwala im przetrwać w ostrych warunkach podbiegunowej 

krainy. Jest to dla nas wskazówką, abyśmy również nie poddawali się ślepo 

zdobyczom cywilizacji, nie odchodzili od tradycji i nie zatracili swej odrębności kulturowej. 

Okazją do tego niechaj będą nadchodzące święta wielkanocne. 

Prawdziwy "eskimoski pocałunek" nazywa się "kunik" i nie 

ma nic wspólnego z pocieraniem nosów o siebie. To rodzaj 

intymnego pozdrowienia, najczęściej praktykowanego w parach 

lub pomiędzy rodzicami i dziećmi. To pozdrowienie wygląda 

jak pocieranie nosów, ale w rzeczywistości Inuici wąchają 

swoje włosy czy policzki. W ten sposób, poprzez zapach, 

ludzie, którzy długo się nie widzieli mogą sobie szybko 

przypomnieć o drugiej osobie. Kunik ogólnie uważany jest za 

intymny gest, którego nie wykonuje się publicznie. 

Igloo jest absolutną koniecznością i podstawowym warunkiem 

przeżycia Eskimosów. Pomysłowa konstrukcja w 

kształcie kopuły zbudowana z bloków lodu i śniegu tworzy 

sprytne schronienie. Wykorzystuje właściwości izolacyjne 

śniegu, aby stworzyć możliwie komfortowe mieszkanie. Budowla 

nie zawsze jest niewielką kopułą, często występuje w 

szerokiej gamie kształtów, rozmiarów i materiałów. Dla Eskimosów 

igloo to tylko słowo oznaczające budynek, w którym 

żyją ludzie. Oznacza to, że my także mieszkamy w igloo. 

W tradycyjnym eskimoskim domu nie ma typowego stołu, 

ponieważ wszelkie potrawy zjadane są na ziemi, przy pomocy 

rąk. Często zdarza się, że posiłek spożywany jest w miejscu 

upolowania zwierzyny. Przywilej pierwszeństwa mają myśliwi, 

następnie posiłek dzielony jest na wszystkich domowników. 

Do eskimoskich przysmaków należą: gotowany język 

renifera, tatar z morświna i jajecznica z mewich jaj. Zupa z 

foki i rosół z edredona (ptaka rodziny kaczkowatych) to kolejne 

smakowite dania z eskimoskiego menu. 

Świecowanie uszu 

- stara metoda uzdrawiania 

Żyjemy w czasach niesamowitego rozwoju wszystkich dziedzin 

życia, w tym także medycyny. Pomimo tak znacznego postępu nauki, 

chorych wcale nie ubywa. Szukamy zatem wciąż czegoś nowego, 

ale także wracamy do starych, skutecznych niegdyś metod. Pośród 

nich zwraca uwagę zabieg świecowania uszu. 

Praktyka świecowania uszu, która ma za zadanie oczyścić je z zanieczyszczeń i wesprzeć 

walkę z niektórymi schorzeniami była znana i stosowana w wielu kulturach świata, w tym u 

pradawnych Słowian i Indian. W Polsce tę metodę upowszechnił Adam Wiśniowiecki. Zabieg 

polega na ogrzaniu ucha specjalną świecą. Świece używane do zabiegu mają kształt 

rurki lub tuby. Wykonane są ręcznie z lnianego lub bawełnianego płótna zatopionego w wosku 

z dodatkiem miodu, ziół i olejków eterycznych. W dolnej części rurki znajduje się cienka 

blaszka, która jest wkładana do kanału małżowiny usznej na głębokość około 1 centymetra. 

Tak umieszczoną świecę podpala się. Podczas spalania wytwarza się podciśnienie, a substancje 

zawarte w wosku pszczelim i ekstrakty ziołowe przedostają się do wnętrza ucha, ogrzewając 

je od środka. Zabieg świecowania uszu zalecany jest między innymi przy: zalegającej 

woskowinie, szumach w uszach, bólach głowy, przewlekłych stanach zapalnych zatok, bezsenności. 

Substancje, krążąc pod ciśnieniem, usuwają osady i zanieczyszczenia wypychając 

je na zewnątrz. Świecowanie powinno być uzupełnieniem terapii stosowanej w obrębie głowy 

i barków, na przykład przy masażu shiatsu. Należy je potraktować jako metodę wspomagającą 

leczenie dolegliwości związanych z uszami. Świecowanie nie zastąpi wizyty u lekarza. 

Przeciwwskazaniem do zabiegu są: uczulenie na produkty pszczele, stany zapalne ucha, niepełna 

błona bębenkowa ucha, choroby zakaźne, ostre stany zapalne w obrębie głowy, podwyższona 

temperatura. Zabieg jest bardzo przyjemny i relaksujący. Nie wolno w tym dniu 

moczyć głowy, narażać się na przeciągi. Po zabiegu przez kilka godzin możemy odczuwać 

lekkie mrowienie głowy, lekkość i uczucie relaksacji. 

................ CIEKAWOSTKI .................. 

Nasi przodkowie już od wieków praktykowali konchowanie 

uszu. Do tego celu wykorzystywano lniane 

płótno lub specjalnie robioną tkaninę z włókna pokrzywy. 

Następnie różnymi metodami nasączano je 

pszczelim woskiem i zwijano w trąbkę. Niekiedy nacierano 

płótno gromniczną świecą woskową. Była to produkcja 

chałupnicza, przygotowywana wyłącznie na 

swoje potrzeby. Zabieg wykonywały obdarzone zdolnościami 

kobiety, tak zwane babki lub szeptuchy. Później 

popularnym stało się spalanie w uchu dziecka gazet, 

najczęściej zabieg wykonywany był przez babcie. 

Jak wiadomo, dawniej na wsi nie było lekarza a dzieci 

często przechodziły zapalenia uszu. Wieś musiała być 

samowystarczalna również w zakresie leczenia chorób. 

O konchowaniu mówimy wtedy, kiedy wykorzystywana 

do tego świeca ma kształt stożka lub lejka. Ma 

ona taką samą średnicę na całej długości. Konchowanie 

to metoda prawie trzykrotnie silniejsza niż świecowanie. 

Obejmuje swoim działaniem cały organiżm, ponieważ 

jest intensywniejsza i trwa dłużej. Niegdyś konchowanie 

było zarezerwowane tylko dla wybranych, 

wysoko postawionych osób, pozostałym wykonywano 

świecowanie. Podczas zabiegu ma się wrażenie jakby 

w pobliżu paliło się ognisko, słychać charakterystyczne 

trzaski palącego się drewna. Zabieg powinien być 

wykonany przez wyszkoloną i obeznaną z metodą osobę. 

Świece i konchy powinny być wykonane z dobrego, 

wysokiej jakości materiału. 

Tekst i zdjęcia: Ewa Ślęzak

REKLAMA 

REKLAMA 

08

PASJE 

09 

Makrama 

z potrzeby serca 

Kiedy wyplata wzory z kolorowych sznurków aż trudno 

uwierzyć, że powstawać mogą takie cuda. Dla niej 

najważniejsze jest, by to, co tworzy cieszyło ludzkie oko. 

https://m.facebook.com/kokonmakrame/ 

rach do przyozdabiania królewskich szat, w późniejszych 

czasach wykorzystywana także do wykonywania pokryć na 

łoża, sofy i fotele urzekła Martę z uwagi na jej użyteczność. 

- Zawsze dążyłam do tego, by ludzie mogli wykorzystywać 

to, co robię – mówi. No i spróbowała pleść. A że spod 

jej palców wychodziły istne cudeńka, tym bardziej utwierdzało 

ją to w przekonaniu, że jest na właściwej drodze. 

- W makramie najważniejszy jest sznurek. Liczy się jego 

jakość. To podstawa. Nie może się rozciągać, odkształcać, 

deformować. Dlatego też Marty sznurki pochodzą z Brazylii. 

Specjalnie woskowane, dają możliwość tworzenia małych 

arcydzieł, w których każdy szczegół splotu jest doskonale 

widoczny. 

- Przy sznurkach słabej jakości, pomimo umiejętności i 

wysiłków, splot nigdy nie będzie tak efektowny jak mógłby 

być – wyjaśnia. W swojej praktyce doszła już do perfekcji, 

choć bardzo nie lubi tego określenia. Wypleść potrafi niemal 

wszystko: bieżniki, poszewki na poduszki, makatki naścienne, 

osłonki na doniczki. 

- Plecenie jest jak medytacja – twierdzi. - Pochłania całkowicie. 

Uwaga skupiona jest pod palcami. Jakby palce same 

wiedziały co robić. Jakby intuicja podpowiadała wzory. 

Nawet jeśli jest pomysł, w trakcie wyplatania wszystko nagle 

może ulec zmianie. A że Marcie zawsze blisko było do 

natury, od niedawna udało jej się zamieszkać w pięknym 

miejscu, gdzie razem ze swoim partnerem tworzą to, co gra 

im w duszy, zgodnie z prawami wszechświata i natury. 

- To cudowne uczucie móc wyjrzeć przez okno i zobaczyć 

krajobraz jak z bajki – przed domem rzeka, za domem 

las – mówi Marta. 

- Mam tutaj raj, w lesie zbieram pióra ptaków, interesujące 

patyki, kamienie – to wszystko pozwala mi tworzyć rze- 

Na Martę wystarczy spojrzeć, by od razu ją pokochać. 

Serce ma złote. Jeszcze bardziej zachwycić potrafi jej wrażliwość. 

Uśmiechem ogarnia cały świat i ten uśmiech wplata 

w swoje małe dzieła sztuki. 

Urodziła się w Zielonej Górze. I choć to niemałe miasto, 

to jednak bliskość lasów, łąk i pól jest tam na wyciągnięcie 

ręki. Nie brakuje też wody, choćby w pobliskiej Ochli, nad 

malowniczym zalewem, nad którym swój majestat ukazują 

pachnące sosny. Te miejsca tworzyły jej osobowość. 

Jako najmłodsze dziecko w rodzinie, mając o 14 lat starszego 

brata, Marta Meuss żyła w symbiozie z naturą. Od 

najmłodszych też lat lubiła się stroić i tworzyć rozmaite 

ozdoby. 

- Miałam wiele szczęścia, bo mama nigdy nie ograniczała 

mojej kreatywności. Kiedy tylko do głowy wpadał mi jakiś 

pomysł, starała się być pomocna w jego realizacji. Tworzyłyśmy 

projekty strojów, które mama szyła, fachu ucząc się 

od babci. Na rękach nosiłam nietuzinkowe ozdoby – opowiada. 

- Taka mała księżniczka – mówili o niej najbliżsi. 

I pewnie dlatego wybrała naukę na Wydziale Artystycznym 

w Instytucie Sztuk Pięknych w Zielonej Górze. 

Makrama – znana od starożytności sztuka wiązania sznurków 

bez użycia igieł, drutów czy szydełka – pojawiła się życiu 

Marty z potrzeby serca, jak sama mówi. 

- Odkąd pamiętam tworzyłam biżuterię z metalu, ze srebra. 

Któregoś dnia moja znajoma Beata zapytała mnie, czy 

mogłabym dla niej stworzyć coś bez użycia jakiegokolwiek 

metalu. Cierpiała na alergię. I to był zwrotny punkt - wspomina 

Marta. Wtedy pomyślała o sznurkach do tworzenia 

makram. Ta piękna sztuka, która przywędrowała do Europy 

z Asyrii i Babilonii, w średniowieczu stosowana na dwoczy 

jak najbardziej naturalne – opowiada z uśmiechem. 

Makrama sama w sobie bardzo pozytywnie oddziałuje 

na przestrzeń. Pięknie ją harmonizuje. Zrobiona w kolorach 

odpowiadających czakrom w ciele człowieka, wyrównuje 

w nich energię i przywraca prawidłowe, niczym nie zakłócone 

działanie. Od pewnego czasu ulubionym zajęciem 

Marty jest zaplatanie kamieni ozdobnych i szlachetnych. 

I tu dopiero powstają rzeczy na wskroś niezwykłe. Bo nie 

dość, że kamień sam w sobie jest urzekający, to zawinięcie 

go w konkretne „ubranko” makramowe z odpowiednim 

do jego urody i koloru splotem sprawia, że mało kto potrafi 

przejść obojętnie obok tak oryginalnej biżuterii. 

- Kamienie przemówiły do mnie swoją energetyką, kiedy 

któregoś dnia pojawiłam się na kursie litoterapii w Warszawie. 

Podobały mi się zawsze, jednak niewiele o nich wiedziałam. 

Tam okazało się, że mają ogromny wpływ na naszą 

fizyczność i psychikę. Wówczas nie miałam najmniejszych 

wątpliwości, by zacząć robić biżuterię z udziałem skarbów 

ziemi. Zaplatanie ich w sznurki jest dialogiem z wszechświatem. 

Jest niezwykłym czasem, w którym z odpowiednią 

intencją można stworzyć to, co człowiekowi nie tylko 

będzie się podobało, ale też zacznie mu służyć – wyjaśnia 

Marta. I tak zaplata – rubiny, kryształy górskie, czaroity, 

awenturyny, turkusy, labradoryty, agaty, jaspisy – wszystko 

co Matka Ziemia zechce podarować, nie ingerując w strukturę 

kamienia, co niezwykle ważne. 

- Człowiek do szczęścia nie potrzebuje zbyt wiele, wystarczą 

zioła, woda i minerały. Jeśli do tego uda mu się znaleźć 

swoje miejsce na ziemi, a Stwórca obdarzy go jakimś 

talentem – potrafi tworzyć z korzyścią dla innych. Mnie się 

to udało – podkreśla Marta. 


LITOTERAPIA 10 

TOPAZ KAMIEŃ 

MĄDROŚCI 

Błękitne topazy zachwycały mnie odkąd tylko pamiętam. 

Kiedy tylko nadarzała się okazja, kupowałam 

biżuterię z nimi w roli głównej. Któregoś jednak dnia w 

moje ręce trafił złoty topaz. Kawałek surowego kryształu 

zaśmiał się do mnie, leżąc na mojej dłoni. Rozgrzewał, 

rozjaśniał przestrzeń. Wtedy postanowiłam, 

że muszę mieć wisior z tym kamieniem. Moje marzenie 

spełniło się niedawno, kiedy przyjaciel, wróciwszy 

z Nepalu, przywiózł mi takie precjozo. Od tego czasu 

rozstać się z nim nie mogę, rozbłyskuje więc, zerkając 

z wysokości szyi i czyni... cuda. Znawcy powiadają, że 

lepszej tarczy ochronnej nie uświadczysz, ani też żaden 

inny kamień nie uczyni człowieka piękniejszym i inteligentniejszym 

niż właśnie topaz złoty. Ów klejnot łączy 

się z wibracjami Słońca i dlatego litoterapeuci nazywają 

złocistą odmianę topazu kamieniem radości a starożytni 

Grecy mówili, że to kamień siły. W Egipcie uznawano 

go za kamień boga Ra – życia i płodności. 

Ten niezwykły kamień szlachetny z grupy krzemianów, 

charakteryzujący się bogactwem barw, twardy, ciężki 

i rzadko spotykany – jest ogromnie ceniony przez jubilerów. 

Tworzy piękne kryształy słupkowe o szklistym połysku, 

a jego rombowy układ krystalograficzny, doskonała łupliwość 

i muszlowy przełam sprawiają, że daje się pięknie 

obrabiać. Nadawane mu szlify czynią, że biżuteria z topazami 

zachwyca niezależnie od tego, kto nań spojrzy. Zgodnie 

z legendą odnotowaną przez Pliniusza Starszego w Historii 

Naturalnej w I wieku n.e. - grecka nazwa topazus lub topazon 

pochodzi z afrykańskiego dialektu, którym posługiwali 

się troglodyci, starożytny lud, o którym prawie nic nie wiemy. 

Termin ten oznaczał ponoć wyspę na Morzu Czerwonym, 

usytuowaną niedaleko wybrzeży Egiptu, znaną dzisiaj 

jako wyspa Świętego Jana, gdzie po raz pierwszy znaleziono 

ten kamień. Legenda głosi, że wyspa niepokojona była 

przez węże, które strzegły tych kamieni. Iskrzące się w nocy 

tworzą podobno po dziś dzień niezwykłą poświatę nad wyspą, 

która często spowita jest gęstą mgłą. 

Słynna świetlistość topazu, która rozjaśnia noc i siły 

ciemności czyni go symbolem wiary, szczerości, czystości, 

prawości i lojalności. 

Inna teoria mówi, że nazwa topaz pochodzi od sanskryckiego 

słowa „tapza” oznaczającego „ogień”, co nawiązuje 

do złotego topazu. 

KAMIEŃ TAJEMNY 

Okrzyknięty tajemniczym kamieniem owe tajemnicze 

właściwości ujawnia topaz na wielu polach. Przy nadciągającej 

burzy staje się bardzo naelektryzowany i udziela tym, 

którzy go noszą cennych darów – jednych obdarza jasnowidzeniem, 

innym uchyla zasłony Izydy i zawiłe problemy 

prawd duchowych stają się wówczas przedziwnie proste i 

jasne. 

Przeciwdziała czarom i złemu spojrzeniu. Jest tarczą tam, 

gdzie w kogoś, kto go nosi uderzają nieszczęścia i oszczerstwa. 

W czasie seansów spirytystycznych przyspiesza 

wszelkie medialne zjawiska. Jest doskonałym lekarstwem 

na nerwowe bóle głowy - należy wówczas topaz położyć 

na czole i owinąć je lnianą chusteczką. 

Kamień ten udziela też niecodziennego daru wyczuwania 

obłudnych przyjaźni i fałszywych sytuacji. 

Jest istotnym posłańcem bogów, daje bowiem to, co najcenniejszego 

zamykają w sobie niebo i ziemia: mądrość i 

ukochanie prawdy. 

Kto nosi topaz będzie prowadzony w życiu wśród krętych 

ścieżyn złudzeń przez geniusza, bliskiego świetlistemu 

słońcu – czytamy w starych przekazach - jest on bowiem 

ucieleśnieniem światła. 

Topaz z kolekcji: Michała Hanczela. Zdjęcie autora 

BŁĘKITNY (NIEBIESKI) TOPAZ 

Występuje w jubilerstwie w wielu odcieniach nadawanych 

mu poprzez oddziaływanie wysokiej temperatury: 

Sky Blue, Swiss Blue, London Blue czy Niebieski Topaz Mistyczny. 

Będzie idealny dla osób mających trudności w na-

LITOTERAPIA 

11 

wiązywaniu kontaktów z innymi ludźmi ,bądź mało asertywnych. 

Osoby, którym z trudem przychodzi wyrażanie 

własnych emocji lub wręcz przeciwnie - zagadują innych 

swoją elokwentną mową, męczą dobrym humorem, 

nad wyraz racjonalnym spojrzeniem na świat czy też kultem 

empiryzmu - będą mogły wyciszyć się, usłyszeć swój 

wewnętrzny głos, intuicję, za głosem której powinni pójść. 

Szczerość w relacjach i komunikacji z innymi w konsekwencji 

zaowocuje siłą perswazji i szacunkiem innych. 

Ludzie, którzy uwielbiają fantazjować, snuć wizje na temat 

swoich dotychczasowych i przyszłych sukcesów, a niestety 

mają trudności w realizacji wytyczonych celów, dzięki 

topazom spostrzegą, iż mają nieodpartą chęć działania, 

tworzenia i wdrażania swoich marzeń w życie. Energia błękitnych 

topazów pomoże w konsekwentnej ich realizacji. 

ZLOTY TOPAZ 

Przeznaczony jest dla osób z tendencją do wahań nastroju 

i zbyt emocjonalnego reagowania na stresujące lub 

wręcz odwrotnie - te radosne sytuacje. Wspaniały także dla 

potrzebujących spokoju, optymizmu i równowagi pomiędzy 

pracą a życiem prywatnym. To właśnie pozytywne nastawienie 

do życia oraz przekonanie, iż cokolwiek się wydarzy 

- zawsze będzie świecić słońce, pomaga w konsekwentnej 

realizacji życiowych celów mimo chwilowych 

trudności. Wierzymy w swoje marzenia - więc stają się proste 

do spełnienia. 

Topaz złoty oddziałuje również na sferę poczucia własnej 

wartości - stajemy się bardziej odważni, mniej boimy 

się zmian, w obiektywny sposób dostrzegamy prawdziwe 

lub fałszywe nastawienie innych, widzimy w jasny sposób 

kierunek, w którym powinniśmy i chcemy iść. W żadnej sytuacji 

nie tracimy poczucia wartości i szacunku do siebie. 

Mamy chęć je wzmacniać poprzez niesienie pomocy innym. 

I odwrotnie - zaczynamy zauważać, iż na naszej drodze 

pojawiają się osoby niezwykle nam pomocne. 

Imperialny – bo tak też złoty topaz jest nazywany - będzie 

doskonałym kamieniem dla osób, które ubiegają się o 

wysokie stanowisko, awans lub tych, które marzą o karierze 

w życiu publicznym. 

NIEKONWENCJONALNIE 

Topaz wg medycyny niekonwencjonalnej przeciwdziała 

stanom wyczerpania i depresji, opóźnia proces starzenia i 

sprzyja długowieczności, przynosi ulgę przy bólach głowy 

i migrenach, łagodzi ataki epilepsji, podagry i astmy, choroby 

przewodu pokarmowego i wątroby. Pomaga też obniżyć 

zbyt wysokie ciśnienie krwi i ułatwia szybkie zasypianie, 

zapewniając mocny sen. 

Znaczenie topazów podnosi Biblia, która wymienia ten 

kamień w szeregu tych, których użyto, tworząc pektorał dla 

Aarona. Złoty topaz zdobi też tiarę papieska, będąc symbolem 

mądrości. 

Kto zechce poszukać topazów w Polsce, niechaj wybierze 

się na wzgórze Wyrwak, na Przedgórzu Izerskim. 

Tekst: Teresa Szczepanek 

litoterapeuta 

CIEKAWOSTKA... 

Topaz występuje w wielu odmianach barwnych; najwyżej 

cenione są o głębokiej, złocisto-żółtej barwie (nazywane 

niekiedy topazem sherry) oraz różowe. Dużą popularnością 

cieszą się również kamienie niebieskie i zielone. 

Naturalne, różowe kamienie należą do rzadkości 

- większość uzyskuje się dzięki podgrzewaniu żółtych topazów. 

Z reguły bezbarwne topazy są podgrzewane oraz 

poddawane napromieniowaniu w celu uzyskania rozmaitych 

odcieni barwy niebieskiej. Niektóre z nich oglądane 

gołym okiem są niemal nie do odróżnienia od akwamarynu. 

• • • W A R T O W I E D Z I E Ć • • • 

JAK DBAĆ? 

Topaz wystarczy opłukać krótko pod bieżącą wodą a 

następnie umieścić w nasłonecznionym miejscu, by naładował 

się energią słoneczną. W ten sposób odzyska swój 

blask i właściwości. Odmiany ciemnego Topazu mogą z 

czasem blednąć pod wpływem światła, zatem należy przechowywać 

je w zacienionym miejscu. W związku z wysoką 

łupliwością, należy chronić Topazy przed uderzeniem oraz 

gwałtownymi zmianami temperatur (mogą stracić swoją 

intensywną barwę). 

WARTO WIEDZIEĆ... 

Topazem okazał się uchodzący przez długie lata za 

diament piękny, 1600 karatowy kamień o nazwie Braganza, 

umieszczony w portugalskiej koronie królewskiej. 

Wspaniałe okazy szlifowanego topazu podziwiać możemy 

w wielu muzeach świata. Smithsonian Institution w 

Waszyngtonie jest w posiadaniu okazu, który waży 3270 

karatów. Topazy możemy znaleźć w granitach oraz w żyłach, 

gdzie występuje razem z kwarcem. 

ZŁÓŻA 

Najwięcej topazów pochodzi z Brazylii, szczególnie z 

okolic miast Teofilo Otoni i Serro w stanie Minas Gerosis 

(na północ od Rio de Janerio). Największy z odkrytych 

tam kryształów ważył ponad dwie tony. Wydobywa się 

je też w: Meksyku oraz w USA w stanie Teksas, Kolorado 

(Ake's Peak i Nathrop), Maine (Stoneham), Utah, Kalifornia 

(Romona) i Nowy Meksyk. Złoża posiadają też: Rosja, 

Ukraina, Sri Lanka, Pakistan, Chiny, Japonia, Madagaskar, 

Kenia, Zimbabwe, Nigeria, Australia, Niemcy, Irlandia, 

Wielka Brytania. W Polsce topazy występują w okolicach 

Mirska na Dolnym Śląsku. 

ZA HILDEGARDĄ 

Od zawsze sądzono, że osobie, która go nosi, kamień 

ten przynieść może bogactwo, pomyślność, uznanie, zaszczyt 

i chwałę, ochroni również przed złośliwymi i mściwymi 

duchami. 

Tajemny ten kamień miał wieść swego posiadacza ku 

szczęściu, zdrowiu i spełnianiu marzeń. Miał rozjaśniać 

przestrzeń wokół tego, kto go nosi, zwłaszcza pod postacią 

wisiora, głównie na splocie słonecznym. Topaz ma 

też wiele właściwości leczniczych. Pomaga przy wszelkich 

odmianach grypy, wirusach, dolegliwościach wątroby 

i krążeniu, a przede wszystkim - chorobach oczu. „Kiedy 

czujesz, że ciemnieją ci oczy, zanurz topaz w winie na 

trzy dni i trzy noce. Wieczorem, przed pójściem spać, dotknij 

oczy ociekającym topazem, tak, by płyn dostał się do 

oczu. Możesz używać tego wina przez pięć dni po usunięciu 

kamienia. Kiedy chcesz pokropić oczy winem, powinieneś 

ponownie umieścić w nim kamień. To jest najlepsze 

lekarstwo na oczy. Po takiej kuracji odzyskają swą jasność 

- pisała św. Hildegarda z Bingen. 

Historia zna wiele przypadków potwierdzających poprawę 

wzroku, któremu wracała ostrość widzenia.

NAJLEPSI W BRANŻY 

★ ★ ★ 12 

Już Konfucjusz pisał tak : „ Twój zapach jest zaletą, 

stanowiącą piękno i dającą przyjemność twemu sercu, 

ale także tym wszystkim, którzy z Tobą przebywają”. 

Znana jest także wyprawa jednej z królowych Egiptu, 

która zorganizowała największą w historii starożytnego 

Egiptu wyprawę do Sudanu po sadzonki roślin, które miały 

posłużyć do wyrobu olejków. Zresztą nawet ostatnia posługa 

w starożytnym Egipcie związana była z zastosowaniem 

żywic i olejków, które służyły do balsamowania mumii. 

Część dzisiejszego egipskiego społeczeństwa trochę 

odsunęła tradycyjne zapachy związane ze swoją kulturą i 

na ulicy można raczej spotkać zapach zachodnich perfum, 

który towarzyszy tzw. wyższym klasom, aniżeli ciepły, kadzidlano 

- słodki aromat bardziej kojarzący się nam, europejczykom, 

z ciepłymi krajami tego regionu. 

Z kolei we współczesnych Indiach, zarówno w kulturze 

jak i medycynie olejki stanowią ważny element i składnik 

tak preparatów leczniczych, jak również obrzędów religijnych 

czy ceremoniałów kulturowych. Spacerując uliczkami 

Delhi, można spotkać uśmiechniętego staruszka, który 

wiesza kwietne naszyjniki na figurce bóstwa, pali kadzidła i 

zaprasza, by udzielić błogosławieństwa snującym się noga 

za nogą turystom. 

Historia zapachów i ich oddziaływania na zmysły, emocje 

a nawet zachowania sięga, jak twierdzą naukowcy, nawet 

5000 lat przed naszą erą, na co potwierdzeniem mają 

być m.in. motywy roślinne na rysunkach w jaskiniach najbardziej 

pierwotnych ludów. 

Nie ma możliwości oddzielenia zapachu od oddechu, 

dlatego to właśnie zapachy towarzyszą nam na każdym 

kroku i w dużym stopniu decydują o naszym samopoczuciu. 

Nie musimy być bierni i o ile na zewnątrz nie mamy 

wpływu na docierające do naszych zmysłów aromaty, o 

tyle w zaciszu domowym warto zadbać o odpowiedni nastrój 

za pomocą zapachu. I tak na przykład po stresującym 

dniu w pracy świetnie sprawdzi się w kominku do aromaterapii 

olejek Ylang Ylang o kwiatowo orientalnej nucie, który 

rozluźni, złagodzi stany lękowe i odpręży. Dla zwolenników 

subtelniejszych nut, ale nadal kwiatowych, poleca 

się klasyczną lawendę, natomiast jeśli mamy plany na wieczór 

i nie możemy pozwolić sobie na senność - ożywienie 

i odświeżenie wprowadzi olejek pomarańczowy lub z trawy 

cytrynowej. Te aromaty to energetyczna bomba, która 

dodaje wigoru i poprawia humor. Zdecydowanie męskie 

nuty to rozmaryn i szałwia. Ziołowo-świeży rozmaryn 

sprawdzi się przy zmęczeniu fizycznym i napięciu umysłowym, 

przy bólach mięśni i ogólnym osłabieniu organizmu. 

Szałwia natomiast ze swoim ziołowo-kamforowym zapachem 

nie tylko rozkocha w sobie ze względu na uwodzicielską 

nutę, ale znajdzie zastosowanie zupełnie praktyczne 

przy problemach ze skórą, kaszlem, przy reumatyzmie a 

nawet zmarszczkach. Równie praktyczne zastosowanie reprezentuje 

olejek z drzewa herbacianego, uznawany za jeden 

z najsilniejszych naturalnych preparatów antybakteryjnych. 

Stosowany przy przeziębieniach, infekcjach skóry, 

grzybicach czy trądziku. 

Multum esencji dostępnych na rynku daje nieograniczone 

możliwości zapachowo - zadaniowe. Masaż, aromaterapia, 

sauna, kąpiele a nawet porządki domowe - mnogość 

zastosowań jest wręcz nieograniczona a świadomość, że 

wszystko to oferuje nam Matka Natura tym bardziej podnosi 

wartość dobrodziejstw zawartych w esencjach. 

To jednak nie koniec zapachowej przygody z Shamasą. 

Perfumy będące mieszankami roślinnych składników, 

których zapachy podyktowane są naturalnymi esencjami 

to świetna alternatywa syntetycznych perfum dla naszych 

klientów. Linia rozpoczyna się świeżym zapachem 

z nutą owocowo fiołkową i melonową, następnie napotykamy 

klasyczne aromaty jaśminu, róży , orchidei czy mniej 

spotykanego wiciokrzewu, aż po moment, kiedy zapachy 

opium, sandała czy kultowy nag champa zabierają nas w 

odległą podróż do egzotycznych zakątków świata. 

To oczywiście nie koniec – lubimy zaskakiwać a nasze 

autorskie mieszanki olejków z przewodnimi nutami piżma 

i sandała to prawdziwa gratka dla miłośników orientu. Niezwykle 

trwałe, zmysłowe, potrafią zawrócić w głowie. Taka 

gama zapachów zachęca, by wykorzystać ich moc, wzmacniając 

konkretne strefy życia. Opierając się na chińskiej filozofii 

Feng shui, czyli harmonizacji przestrzeni, możemy 

pokusić się o przypisanie konkretnych zapachów do stref 

odpowiedzialnych za nasze strefy życia, które przedstawia 

siatka bagua, która reprezentuje nić powiązań pomiędzy 

światem duchowym a zdrowiem, pieniędzmi, ludźmi i po 

prostu szczęściem. 

Strefa reprezentująca BOGACTWO oznacza ogólnie rozumianą 

przychylność losu, którą pobudzić można aromatami 

związanymi z mocą Wiatru. To reprezentanci świeżych, 

orzeźwiających nut (pomarańcza, bergamotka) z odrobiną 

luksusu (ylang ylang). SŁAWA w swojej ognistej naturze będzie 

wspomagana przez zapachy dynamiczne, do których 

między innymi należy pomarańcza czy piżmo. Ziemista paczula, 

swawolny sandał to reprezentanci zmysłowej natury 

zapachów i zdecydowanie znajdą swoje miejsce w strefie 

MAŁŻEŃSKIEJ. TWÓRCZOŚĆ to sprawczy rejon, gdzie trawa 

cytrynowa wniesie zdecydowane orzeźwienie a strefę PO- 

MOCNYCH LUDZI odświeżymy szałwią. Rejon domu związany 

z energią KARIERY możemy wspomóc eukaliptusem 

a ten przypisany WIEDZY wzmocni paczula. Strefa RODZI- 

NY to energia Drzewa, którą zharmonizuje rozmaryn czy lawenda. 

Wierzyć czy nie? Najbezpieczniej spróbować samemu, 

oczywiście z Shamasą. 

Tekst: Magdalena Łomozik 

Fragmenty zaczerpnięte z książki „AROMATERAPIA w gabinecie kosmetycznym, 

ośrodku odnowy biologicznej Wellness i SPA” Iwony Konopackiej-Brud i Władysława 

S. Brud.

NAJLEPSI W BRANŻY 

13

Z NOTATNIKA DIETETYKA 14 

Z notatnika 

strączkowe bez wzdęć 

Jemy zbyt dużo białka zwierzęcego – to 

fakt. Przekroczenie poziomu jego spożycia 

powyżej 10 % ilości wszystkich Zjadanych 

kalorii naraża nas na zwiększone 

ryzyko wystąpienia wielu poważnych 

chorób. 

Czym zastąpić mięso, by dostarczyć sobie białka 

z bardziej „bezpiecznego” źródła? Warto częściej 

zastępować produkty zwierzęce roślinami 

strączkowymi. Rezygnujemy z nich, ponieważ 

często powodują wzdęcia, a nawet rozdrażnienie 

czy osłabienie koncentracji. Na dolegliwości 

te cierpią osoby z niedoborami enzymów 

rozbijających trisacharydy, powodujące 

wspomniane dolegliwości. W celu uniknięcia 

nieprzyjemnych konsekwencji spożywania 

grochu czy fasoli, zacznij od zjadania małych 

porcji tak, aby organizm stopniowo przyzwyczaił 

się do wytwarzania większej ilości niezbędnych 

enzymów. Bardzo ważne jest także 

umiejętne przygotowywanie roślin strączkowych 

oraz używanie ziół ułatwiających trawienie. 

Wybieraj odpowiednie rośliny - im mniejsze 

ziarno, tym łatwiejsze do strawienia. Jedząc 

fasolkę adzuki, mung, czy soczewicę, ryzyko 

wzdęć będzie mniejsze. Mocz nasiona minimum 

12 godzin – im większa fasola, tym dłuższego 

moczenia potrzebuje. Zalej ziarna nową 

wodą i zagotuj. Zbierz szumowiny, odlej wodę, 

zalej nową i gotuj, tym razem do miękkości, z 

dodatkiem kminku oraz odrobiny wodorostów 

kombu. Pod koniec gotowania dodaj trochę 

octu jabłkowego. O wzdęcia nie musisz się już 

martwić. 

Tempeh 

Tradycyjny składnik kuchni indonezyjskiej 

i orientalnej, bogaty w łatwo przyswajalne 

białko oraz niezbędne, nienasycone 

kwasy tłuszczowe. Tempeh spotkasz 

w menu każdej szanującej się restauracji 

vege. 

Tempeh wytwarzany jest ze sfermentowanych 

ziaren soi. Uzyskuje się go przez dodanie grzybów 

z rodziny pleśniakowców, które poprawiają 

strawność białka, ale także neutralizują – powodujące 

wzdęcia - wielocukry i fityniany, tym 

samym poprawiając wchłanianie składników 

mineralnych. Jest to produkt wysoce odżywczy 

bogaty w witaminę B12, na której niedobory 

narażone są osoby na diecie roślinnej. Tempeh 

ze względu na swoją strukturę przypominającą 

mięso, idealnie nadaje się do panierowania, 

smażenia i duszenia. 

Gularz z Tempeh 

Paprykę i cebulę pokrój w kostkę. Cebulę 

podduś na oliwie z oliwek, dodaj paprykę, 

odrobinę ostrej papryczki chili, czosnku 

oraz tartego kłącza imbiru. Duś do miękkości. 

Na koniec dodaj pokrojony w kostkę tempeh 

oraz koncentrat pomidorowy. 

Dopraw do smaku sosem sojowym oraz pieprzem. 

Podawaj z ryżem. Smacznego! 

Magnez a Witamina D 

Suplementujesz witeminę D według wskazań 

lekarza i po kilku miesiącach okazuje 

się, że jej poziom ani drgnął w górę. 

Zmieniasz suplement na inny lub zwiększasz 

dawkę myśląc, że to wina złej jakości 

produktu? 

Okazuje się, że wchłanianie witaminy D nie zawsze 

jest zależne od jakości suplementu, ale 

od kondycji naszego organizmu oraz poziomu 

innych substancji. Zmniejszony metabolizm 

„witaminy słońca” zaobserwowano u osób otyłych, 

gromadzi się ona bowiem w tkance tłuszczowej, 

tym samym zmniejszając swą bioaktywność. 

Na obniżony poziom, mimo suplementacji, 

mogą cierpieć osoby z niewydolnością 

nerek oraz wątroby, co zdarza się u osób 

starszych i przewlekle chorych. Wchłanianie 

witaminy D zaburza także przyjmowanie leków: 

przeciwpadaczkowych, stosowanych w leczeniu 

AIDS oraz po przeszczepach. Nie wszyscy 

też wiedzą, że do dobrego wchłaniania witaminy 

D niezbędny jest magnez. Jak pokazują 

badania naukowe, osoby z obniżonym poziomem 

magnezu cierpią również na niedobory 

witaminy D i odwrotnie, osoby z prawidłowym 

poziomem magnezu dużo rzadziej mają niski 

poziom witaminy D. Magnez jest bowiem niezbędny 

do aktywacji enzymów metabolizujących 

witaminę D. Najlepsze źródła magnezu w 

żywności to: orzechy, ciemnoliściaste zielone 

warzywa, rośliny strączkowe, całe ziarna i ryby. 

Tekst: Katarzyna Tyczyńska 

terapeuta Tradycyjnej Medycyny Chińskiej.

Z NOTATNIKA DIETETYKA 

15 

dietetyka 

-- 

To warto zawsze mieć pod rękĄ 

BURAK 

Spożywany na surowo, w postaci soku czy sałatki, 

stanowi dobre źródło flawonoidów, czyli substancji 

skutecznie wzmagających detoksykację wątroby 

oraz stymulujących jej pracę. Wiele lat temu 

doceniony przez specjalistów medycyny naturalnej 

jako skuteczny produkt krwiotwórczy, choć nie jest 

najbogatszym źródłem żelaza. Dodatkowo, dzięki 

dużej zawartości kwasu foliowego, polecany jest 

osobom z wysokim poziomem homocysteiny. 

Seler 

Cytryna to popularny owoc stosowany 

zwykle w okresie obniżonej odporności. 

Posiada wiele cennych właściwości 

m.in.: wspomaga trawienie, działa 

moczopędnie oraz skutecznie oczyszcza 

organizm. 

Najprostszym, a jednocześnie skutecznym sposobem 

na oczyszczenie organizmu z toksyn, zanieczyszczeń 

i złogów jest kuracja wody z sokiem z 

cytryny. Mieszanka ta nie tylko nawadnia, ale także 

wspomaga i reguluje pracę organizmu. Regularne 

picie na czczo, zaraz po przebudzeniu, szklanki 

wody z dodatkiem soku z cytryny i naturalnego 

miodu pozwala oczyścić organizm ze złogów, które 

zgromadziły się w trakcie naszego snu. Z tego samego 

powodu ważne jest przyjmowanie płynów 

zaraz po przebudzeniu – tak, aby jak najszybciej pozbyć 

się z organizmu szkodliwych substancji. Dzięki 

usunięciu toksyn z jelit wspomagamy procesy odchudzania 

oraz regulujemy przemianę materii. 

Składniki: 

- 1 szklanka ciepłej wody 

- sok wyciśnięty z połówki świeżej cytryny 

- 1 łyżeczka naturalnego miodu. 

Do smaku można również dodać świeże listki 

mięty. Cytryna jest produktem zasadotwórczym, 

dlatego pomaga przywrócić prawidłowe pH w 

organizmie, a co za tym idzie zapobiega wielu 

dolegliwościom spowodowanym przez produkcję 

wolnych rodników. Duża zawartość witaminy 

C oraz przeciwutleniaczy, pozwala chronić wątrobę, 

która jest głównym narządem odpowiedzialnym 

za oczyszczanie organizmu. Uczucie lekkości, 

brak problemów z wypróżnianiem oraz zatrzymywaniem 

wody - to jedne z pierwszych pozytywnych 

efektów „cytrynowej kuracji”. 

Pamiętajmy jednak, iż stosowania wody z sokiem 

z cytrynowym nie zaleca się osobom borykającym 

się z nadkwasowością oraz wrzodami przewodu 

pokarmowego. 

Znany z właściwości przeciwzapalnych oraz obniżających 

ciśnienie tętnicze krwi, korzeń selera 

jest kolejnym produktem, który warto włączyć do 

swojej diety. Jest źródłem aż 86 składników, które 

pozytywnie wpływają na pracę naszego organizmu, 

a dzięki właściwościom moczopędnym pozwala 

również oczyszczać nerki. Dodatkowo seler jest 

produktem niskokalorycznym, dlatego powinien 

stanowić nieodłączny element diet odchudzających. 

Jabłko 

Najbardziej popularny w Polsce, ale mało doceniany 

owoc, który może być wykorzystany w procesie 

oczyszczania. Bogate w błonnik, a dokładniej 

w pektyny, jabłka tworzą w układzie pokarmowym 

pęczniejącą pod wpływem wody strukturę, która 

wiąże zanieczyszczenia oraz nadmiar tłuszczy, tym 

samym regulując perystaltykę jelit i ułatwiając pracę 

wątroby. Dodatkowo duża zawartość witamin, w 

tym antyoksydantów, skutecznie wspomaga procesy 

oczyszczania. 

Tekst: Sylwia Durzyńska - dietetyk

MIĘDZY WSCHODEM A ZACHODEM 16 

dr inż. 

GRAŻYNA KIDAWSKA 

Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, kierunku ,,Dietetyka w chorobach wewnętrznych i metabolicznych". 

Na Wrocławskim Uniwersytecie Przyrodniczym ukończyła studia doktoranckie. Terapeuta i członek Polskiego Towarzystwa 

Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. Specjalizuje się w dietoterapii i ziołolecznictwie. Uważa, że historia każdego człowieka jest 

wyjątkowa, dlatego droga do optymalnego zdrowia i dobrego samopoczucia musi być zawsze dostosowana do indywidualnych 

potrzeb. Od lat szukała odpowiedzi na pytanie, jaką strategią należy się kierować w drodze do dobrego życia. Czas spędzony 

na zdobywaniu wiedzy pomógł jej w znalezieniu odpowiedzi na to pytanie. Opracowała unikalny program – „Dietetyka 

integracyjna”, który w kompleksowy sposób wykorzystuje współczesną wiedzę o żywności i żywieniu człowieka oraz założenia 

dietetyki profilaktycznej i leczniczej opartej na Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM). www.dietetykaintegracyjna.pl. 

 

ZAPALENIE ZATOK 

Leczenie można wspomagać dietoterapią. 

Kiedy pojawiają się pierwsze symptomy nadchodzącej 

wiosny wielu z nas przypomina sobie o problemach z zatokami, 

które są szczególnie wrażliwe na wahania temperatur, 

silny wiatr i wszechobecne wirusy. Zapalenie zatok 

jest jedną z częściej występujących chorób, które mogą 

pojawić się u ludzi w ciągu ich życia. Zatoki to przestrzenie 

wypełnione powietrzem, połączone z nosem. Aby powietrze 

mogło przez nie bez przeszkód przepływać muszą być 

drożne. Ciągły katar to nie jedyny objaw choroby, inne zaburzenia 

towarzyszące to m. in.: wodnista wydzielina spływająca 

do gardła, ból głowy i uczucie ucisku nad oczami, 

nasilające się przy pochylaniu, zaburzenia węchu, zmęczenie, 

osłabienie, gorączka, ból zębów i szczęki, czasem nieprzyjemny 

zapach z ust i nosa. 

Medycyna zachodnia stosuje różne formy leczenia, ale 

najczęściej są to antybiotykoterapia oraz operacja zatok, 

stosowana dla nawracających i przewlekłych postaci zapalenia. 

W zaciszu domowym chorzy stosują kompresy z soli, 

inhalacje, maści rozgrzewające. Alternatywnym sposobem 

radzenia sobie z dolegliwościami zatok może być stosowanie 

zaleceń Medycyny Chińskiej, która stara się leczyć przyczynę 

dolegliwości a nie tylko objawy. Najbardziej popularna 

jest akupunktura, która stanowi ważną metodę radzenia 

sobie z problemami zatok, zarówno ostrymi, jak i przewlekłymi, 

ponieważ może otwierać zablokowanie lub zagęszczenie 

w jamie nosowej i gardle. Poza tym, stosowanie 

akupunktury i ziół może znacznie zmniejszyć konieczność 

stosowania antybiotyków, dzięki czemu można uniknąć 

ich skutków ubocznych. Po zabiegu igłami wkłutymi 

w określone punkty, nos może zostać udrożniony, a pacjent 

poczuć natychmiastową ulgę. Świetne, ale niedocenione 

efekty w leczeniu zapalenia zatok przynosi terapia 

dietą, zwłaszcza w stanach przewlekłych i nawracających. 

W przypadku stanu ostrego skupiamy się na usuwaniu 

objawów, a w przypadku przewlekłego zapalenia zatok 

na usunięciu przyczyny patologii. Zazwyczaj przyczyną nawracającego 

zapalenia zatok jest według Medycyny Chińskiej 

nagromadzenie wilgoci i śluzu w śledzionie i żołądku, 

czyli - mówiąc bardzo ogólnie, niestrawionych produktów 

ubocznych przemiany materii (mówi się, że śledziona produkuje 

śluz a płuca, powiązane zatokami, są zbiornikiem 

tego śluzu). Jest to syndrom, który objawia się utratą węchu, 

zablokowanym nosem, często wydzielaniem lepkiego 

i białego śluzu z nosa lub gardła, który nasila się po zjedzeniu 

zbyt dużej ilości tłustego i ostrego jedzenia. Chorobie 

mogą towarzyszyć pewne objawy świadczące o nagromadzeniu 

wilgoci i śluzu w śledzionie i żołądku, takie 

jak: mdłości lub wymioty, pełność w obszarze podżebrowym 

i jamy brzusznej, słaby apetyt, luźny stolec, słabe mięśnie, 

zmęczenie, blada cera, biały i tłusty nalot na języku. 

Przyczyną choroby jest przede wszystkim nieprawidłowa 

dieta. Spożywanie za dużych ilości rozgrzewającego pokarmu, 

mięsa, ostrych przypraw, tłuszczu, słodyczy i produktów 

mlecznych przyczynia się do pogłębienia patologii. 

Zmiana diety bardzo szybko rozwiązuje problem. Stres 

emocjonalny, zwłaszcza długotrwały, skutkuje zastojem Qi 

wątroby (czyli energii w ciele), który w połączeniu z nieprawidłową 

dietą wyzwala procesy zapalne w zatokach. Przyczyną 

może być również zablokowanie w pęcherzyku żółciowym, 

którego objawem jest nadmierna frustracja. Objawami 

towarzyszącymi są: bóle z boków głowy, uczucie zablokowania, 

słaba koncentracja, rozdrażnienie, poirytowanie. 

W takim przypadku na języku pojawiać się będzie żółty, 

lepki nalot. 

Niewłaściwe oczyszczenie nosa, inhalacje, częste i długie 

stosowanie preparatów w postaci sprey’ów mogą pogorszyć 

stan zatok. Jeżeli usunie się główną przyczynę choroby 

poprzez ścisłe przestrzeganie zasad dietetycznych i redukcję 

stresu, zapalenie zatok ustąpi, tkanki same się zregenerują 

i przestaną produkować patogenny śluz. Produkty 

spożywcze zalecane w przypadku przewlekłego zapalenia 

zatok to: prażona kasza jaglana, jęczmień, gryka, wszelkie 

warzywa gotowane, blanszowane, duszone, gotowane 

owoce, bez przypraw rozgrzewających, fasole - czerwona, 

azuki, mung oraz tofu zamiast mięsa, zielona herbata, 

ewentualnie z niewielką ilością kardamonu, kawa zbożowa, 

herbata ze znamion kukurydzy, rzodkiewka, majeranek. 

W diecie należy ograniczyć produkty, które wzmagają 

powstawanie płynów i śluzu oraz o termice gorącej, takie 

jak: produkty mleczne, przesłodzone lub zbyt ostre potrawy, 

alkohol, banany, jedzenie śmieciowe, słodkie wina, 

likiery, nalewki, drinki z sokami owocowymi, gazowane napoje 

kolorowe, smażone tłuste mięso, zwłaszcza wieprzowe, 

kiełbasy i wszelkie wyroby wędliniarskie, tłuste sery 

pleśniowe i żółte. Smażone i surowe cebula, czosnek, por, 

szczypiorek, przyprawy korzenne: goździki, cynamon, gałka 

muszkatołowa, pikantne przyprawy: pieprz, chili, tabasco, 

curry, cayenne, chrzan, musztarda, majonez, surowe 

kwaśne owoce, orzechy i nasiona oleiste. 

CIEKAWOSTKA 

Bardzo ważne w leczeniu zapalenia zatok są odpowiednia 

dieta i styl życia. Czasami samo zastosowanie zmian w diecie 

- ograniczenie lub wyeliminowanie produktów niewskazanych, 

wzbogacenie diety w produkty zalecane - potrafi rozwiązać problem 

nawracających i przewlekłych zapaleń zatok. Samoświadomość, 

gdzie tkwi problem, jest już połową sukcesu w leczeniu. 

CZY WIESZ, ŻE... 

W przypadku zapalenia zatok pomocna może być akupunktura 

ucha, czyli metoda stymulacji małżowiny usznej w celu uzyskania 

efektu leczniczego. Na małżowinie znajdują się receptory 

wszystkich narządów i części ciała. Aby udrożnić zatoki należy 

stymulować plasterkami magnetycznymi punkty: nos zewnętrzny, 

nos wewnętrzny, płuca, śledziona i podkorowy. 

CIEKAWOSTKA 

Gdy wydzielina z nosa jest podbarwiona krwią nie stosuj irygacji, 

ponieważ w ich wyniku uszkodzona błona śluzowa nosa będzie 

produkowała jeszcze więcej śluzu. Zastosuj dużo bardziej skuteczny 

zabieg akupunktury, dietoterapię lub, przynoszącą niezwykle 

szybkie efekty, kurację ziołową u doświadczonego terapeuty Medycyny 

Chińskiej.

PORADY SPECJALISTY 

17 

AKADEMIA DIAGNOSTY 

mgr inż. 

JUSTYNA CHMIELEWSKA 

dietetyk 

Z wykształcenia jestem dyplomowanym dietetykiem, absolwentką Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu na Wydziale 

Żywienia Człowieka, oraz Szkoły Dietoterapii wg TMCH. Odbyłam szereg rocznych szkoleń z psychologii i ziołolecznictwa. Od 15 

lat prowadzę gabinet dietetyczny. Od 5 lat jestem szkoleniowcem w zakresie naturalnych metod terapeutycznych oraz obsługi 

biomagnetycznych urządzeń pomiarowych. W swojej pracy poszukuję nowatorskich metod diagnostyczno-terapeutycznych, 

pozwalających w krótkim czasie ustalić przyczyny zaburzeń komórkowych oraz przyczyny rozwoju chorób. Wykorzystuję 

wiedzę zarówno z medycyny konwencjonalnej, jak również tradycyjnej medycyny chińskiej, rosyjskiej czy mitochondrialnej. 

Holistyczne podejście do człowieka wydaje mi się być najrozsądniejszą i najskuteczniejszą formą działań profilaktycznoterapeutycznych, 

których efekt uzyskują współpracujący ze mną klienci i terapeuci. Zapraszam wszystkich zainteresowanych do 

internetowej Akademii Diagnosty www.akademiadiagnosty.pl, przy pomocy której, każdy specjalista w dziedzinie zdrowia, 

może podnosić swoje kwalifikacje i poszerzać umiejętności diagnostyczne. 

 

WĄTROBA- GOSPODARZ WĘGLOWODANÓW 

Gdy mówimy o cukrzycy przychodzi nam najczęściej 

na myśl trzustka. To o niej napisano najwięcej artykułów 

i ją uznaje się za głównego prowodyra chorób 

związanych z nadmiarem cukru w organizmie. Ale 

prawda może być zupełnie inna 

ZARZĄDZANIE WĘGLOWODANAMI 

Organizm człowieka został wyposażony w wiele systemów 

odpowiedzialnych za regulowanie poziomu węglowodanów 

we krwi. Sprawa jest o tyle poważna, iż z jednej 

strony węglowodany są niezbędne do prawidłowej pracy 

wszystkich komórek organizmu, z drugiej obfitość cukrów 

prowadzi do wielu bardzo poważnych chorób i organizm 

musi tak pracować, aby ich nadmiar zagospodarować. 

Trzustka i wątroba, to dwa strategiczne narządy odpowiedzialne 

za poziom cukru we krwi. Współpracują ze sobą w 

systemie ciągłym. Gdy zjemy ciastko, owoc, warzywo, pieczywo 

lub makaron, do naszego mózgu zostaje wysłana informacja, 

aby trzustka wyprodukowała hormon o nazwie 

insulina. Jego zadaniem jest obniżenie poziomu cukru we 

krwi i wprowadzenie cząsteczek glukozy do komórek. W 

ten sposób mitochondria otrzymują glukozę, która stanowi 

niezbędne paliwo do przeprowadzenia wszystkich procesów 

metabolicznych a nasze mięśnie otrzymują energię 

do pracy. Część węglowodanów pochodząca z pożywienia 

zostaje zamieniona w nieaktywny glikogen i zmagazynowana 

w wątrobie. To bardzo ważny mechanizm umożliwiający 

utworzenie zapasów, które pozwalają na pozyskanie 

paliwa dla mózgu w dowolnym momencie, gdy zajdzie potrzeba, 

aby otrzymać niezbędną energię do wykonania pracy, 

zwłaszcza, gdy nastąpi brak dożywienia komórek z zewnątrz. 

STRATEGICZNA ROLA WĄTROBY 

Wątroba jako narząd pełni bardzo wiele funkcji życiowych. 

Odpowiada za oczyszczanie organizmu, produkcję 

żółci, metabolizm białek, produkcję energii, ale odgrywa 

także bardzo ważną rolę w gospodarce węglowodanowej. 

Jest największym magazynem glukozy na tzw. „czarną godzinę”. 

Aby nastąpiło uwolnienie glukozy z glikogenu, nieczynnej 

formy glukozy, trzustka musi wyprodukować hormon 

o nazwie glukagon. Pod jego wpływem nieczynny glikogen 

zostaje zamieniony w glukozę. Tak więc to wątroba 

przechowuje i gospodaruje najważniejszym dla organizmu 

człowieka związkiem, umożliwiającym przeprowadzenie 

podstawowych procesów życiowych. Są jednakże czynniki 

zaburzające pracę wątroby, które rozregulowują gospodarkę 

węglowodanową i powodują rozwój np. cukrzycy. Najważniejszym 

elementem, który zaburza poziom cukru we 

krwi jest stres. Trudno dzisiaj spotkać osobę, która byłaby 

od niego wolna. W momencie silnego niepokoju, strachu 

czy emocji z wątroby zostaje uwolniony cukier, który jest 

używany przez komórki mózgowe. Ponadto wątroba przychodzi 

z pomocą wszystkim osobom, które zapomniały 

zjeść śniadanie, a muszą bardzo ciężko pracować, zwłaszcza 

umysłowo. To głównie z zapasów wątroby pochodzą 

węglowodany zmagazynowane w hepatocyatch, komórkach 

wątrobowych. Zadbana i czysta wątroba, pozbawiona 

nadmiaru tłuszczu i szkodliwych związków chemicznych, 

przechowuje wszystkie składniki, które umożliwiają 

niezakłóconą pracę organizmu, w tym głównie cukier. 

CUKRY POZA KONTROLĄ 

Nadmierny stres powoduje duże zużycie glukozy i zaburzenia 

poziomu cukru we krwi. To z kolei jest przyczyną 

stałego wytwarzania insuliny i glukagonu. W pewnym jednakże 

momencie poziom insuliny zaczyna spadać. Trzustka 

wykazuje wówczas tzw. insulinooporność. W organizmie 

zaczyna odkładać się c ukier, którego komórki nie potrafią 

wykorzystać. Gromadzi się w nerkach, stopach, oczach. 

Rozwija się retinopatia cukrzycowa. Jednakże mózg nadal 

potrzebuje węglowodanów. Wówczas na pomoc ponownie 

przychodzi wątroba. Długotrwały proces poboru cukru 

z wątroby powoduje spadek produkcji glukagonu trzustkowego 

i zaczynają się trwałe zaburzenia energii komórkowej. 

Wątroba nie otrzymuje już bodźca do uwalniania glikogenu 

i zamiany go w glukozę. Komórki mózgowe pozbawiane 

są paliwa. Organizm słabnie energetycznie, pojawiają 

się zawroty głowy i tzw. hipoglikemia pozorna. Jak zatem 

przerwać to błędne koło? W pierwszej kolejności należy 

uporządkować emocje. Histeria, choleryczność, nadmierne 

rozmyślanie - to najbardziej energochłonne absorbenty 

glukozy. Następnie należy zadbać o wątrobę i regularnie 

ją oczyszczać ze wszystkich toksyn, aby mogła prawidłowo 

magazynować glikogen. Trzeba także zmniejszyć poziom 

węglowodanów prostych w diecie, aby nie zużywać 

nadmiernej ilości insuliny. Gdy przyjdzie powód do stresu 

- wziąć głęboki oddech, który pomoże wyciszyć emocje i 

ochroni organizm przed spadkiem cukru we krwi oraz nadmierną 

produkcją węglowodanów z wątroby. 

Więcej na www.holistycznieozdrowiu.pl 

ZAPAMIĘTAJ! 

Ziołami pomocnymi w regulacji gospodarki węglowodanowej 

są: czerwona koniczyna, ziele mniszka, ziele krwawnika, korzeń 

łopianu, owoc rokitnika, ziele rdestu ptasiego, ziele skrzypu, 

ziele fiołka trójbarwnego, owoc dzikiej róży, sproszkowany 

morszczyn, ziele serdecznika. 

CZY WIESZ, ŻE ... 

Wątroba oczyszcza się w nocy, pomiędzy godziną 1 i 3, dlatego 

nad ranem, u osób z zaburzoną gospodarką węglowodanową 

oraz cukrzycą, odnotowuje się tzw. wyrzut cukru i wysoki poziom 

glukozy na czczo. Jest to informacja, że należy bardzo szybko 

rozpocząć oczyszczanie wątroby ze wszystkich obciążeń, które 

zaburzają jej prawidłową pracę. 

ZAPAMIĘTAJ! 

Trzustka to gruczoł dokrewny, którego rolą jest produkowanie 

hormonów regulujących gospodarkę węglowodanową - insulinę, 

obniżającą poziom cukru we krwi i glukagon, podwyższający 

jego poziom cukru we krwi. Wątroba jest magazynem 

nieczynnej formy glukozy, glikogenu, uwalnianego w momencie 

niedoboru cukru we krwi pod wpływem glukagonu.

DIETOTERAPIA 

www.vivetia.com 

RAK PROSTATY 

A DIETA 

ŚRÓDZIEMNO- 

MORSKA 

Dieta śródziemnomorska jest bogata w nienasycone 

kwasy tłuszczowe, ograniczająca do minimum cukry 

proste, białe pieczywo, słodzone napoje, tłuste mięso i 

półprodukty. Stosowana przez mężczyzn, niezależnie 

od wieku, obniża ryzyko wystąpienia raka prostaty, 

który jest najczęściej występującym, zaraz po raku 

skóry, nowotworem u mężczyzn, stąd też tak ważna 

jest w tym przypadku skuteczna prewencja. Stosowanie 

tego rodzaju diety przynosi również pozytywne 

skutki w przypadku mężczyzn, którzy już chorują 

na ten nowotwór oraz inne powszechne problemy 

dotykające płeć męską. Dieta śródziemnomorska 

obfituje głównie w: ryby, świeże warzywa i owoce, 

nasiona roślin strączkowych, dobrej jakości oliwę z 

oliwek oraz gotowane ziemniaki. Mięso powinno 

być chude, głównie drobiowe, pieczywo i produkty 

zbożowe pełnoziarniste z dużą zawartością błonnika, 

który wiąże zanieczyszczenia, wpływa na perystaltykę 

jelit oraz zmniejsza apetyt. Nabiał i jaja jeść należy w 

umiarkowanych ilościach. Ważne jest ograniczenie do 

minimum alkoholu. W niewielkich ilościach zaleca się 

jedynie czerwone wino bogate w polifenole. Potrawy 

powinny być gotowane na parze, pieczone w folii, 

rękawie czy grillowane. Dieta śródziemnomorska 

dostarcza organizmowi niezbędnych makro i mikro 

składników, stąd też zaleca się stosowanie jej wszystkim, 

bez względu na wiek, płeć, czy stan zdrowia. 

 

WITAMINA D 

ŁAGODZI 

ZESPÓŁ JELITA 

DRAŻLIWEGO? 

Zespół jelita drażliwego, zwany inaczej IBS, jest 

jeszcze dość mało poznaną jednostką chorobową. 

Szacuje się, że blisko 12 % społeczeństwa cierpi na tę 

chorobę, jednak lista objawów jakie jej towarzyszą 

jest dla pacjenta na tyle niepokojąca, że identyfikują 

je jako wskazujące na chorobę nowotworową. Wielu 

z nich ze strachu przed rozpoznaniem nie poddaje 

się diagnostyce. Obecnie w leczeniu zespołu jelita 

drażliwego skupia się na redukcji stresu, farmakoterapii 

i stosowaniu restrykcji żywieniowych. W ostatnim 

czasie zauważono, iż osoby z IBS, które regularnie 

suplementują witaminę D, w mniejszym stopniu odczuwają 

dyskomfort oraz objawy choroby, do których 

należą: wzdęcia, bóle brzucha, biegunka czy zaparcia, 

w przeciwieństwie do osób, u których poziom witaminy 

D jest niski. Warto również wspomnieć, że 

niedobór „witaminy słońca” jest również czynnikiem 

ryzyka zachorowania na raka jelita grubego. W naszej 

szerokości geograficznej, w okresie od września do 

kwietnia, zaleca się jej obowiązkową suplementację 

ze względu na ograniczoną ekspozycję na promienie 

słoneczne oraz niskie spożycie ryb. 

 

JAJKA 

-CZYLI UCZUCIE 

SYTOŚCI NA DŁUŻEJ 

W czasie stosowania diet redukcyjnych często 

borykamy się z problemem ciągłego uczucia głodu, 

mimo iż spożyliśmy planowany przez nas posiłek. Jest 

to najczęstszy powód niepowodzeń i rezygnacji z walki 

o wymarzoną sylwetkę, czy poprawę stanu zdrowia. 

Warto w takim przypadku dobierać produkty, które 

mimo niskiej kaloryczności zapewnią nam długotrwałe 

uczucie sytości. Jajka spożywane na śniadanie, bogate 

w białko, sprawiają, że długo nie czujemy się głodni. 

Postać w jakiej zostaną podane nie ma wpływu na 

uzyskany efekt. Dodatkowo dowiedziono, iż osoby, 

które na pierwsze śniadanie wybierają jaja, najczęściej 

spożywają kolejny posiłek o niższej kaloryczności 

w stosunku do osób, które zdecydują się na inny 

skład pierwszego w ciągu dnia posiłku. Pozwala to 

na ograniczenie ilości energii, jaką pozyskujemy z 

pożywienia. Z tego też względu, będąc na diecie 

redukcyjnej, starajmy się tak dobierać spożywane przez 

nas produkty, aby dieta była dla nas przyjemnością a 

efekty powodem do dumy i satysfakcji. 

18 

REDUKCJA 

WĘGLOWODANÓW 

W CIĄŻY, 

RYZYKA WAD 

WRODZONYCH 

Według najnowszych badań przeprowadzonych 

w USA, kobiety w okresie rozrodczym, planujące 

zajść w ciążę lub te, które są już w ciąży, ze 

względu na dobro dziecka nie powinny stosować 

diet redukcyjnych z restrykcyjnym ograniczaniem 

węglowodanów. Diety o niskiej zawartości węglowodanów 

przyczyniają się aż do trzydziestoprocentowego 

wzrostu ryzyka urodzenia dziecka 

z wrodzonymi wadami nerwowymi, takimi jak 

rozszczep kręgosłupa czy bezmózgowie, które 

prowadzą do niepełnosprawności czy nawet 

śmierci niemowlęcia. Z tego też względu należy 

pamiętać, że dieta matki, zarówno w okresie ciąży, 

jak i przed ciążą, odgrywa bardzo ważną rolę dla 

prawidłowego rozwoju dziecka. Warto w tym 

miejscu również wspomnieć o właściwej podaży 

kwasu foliowego, który zapobiega powstawaniu 

wad cewy nerwowej, zarówno w okresie przed, jak 

i w trakcie ciąży. 

Tekst: Sylwia Durzyńska - dietetyk

REKLAMA 19 

REKLAMA

Zielarnia 

14 

Fiołek trójbarwny 

(Viola tricolor) 

Fiołek trójbarwny, zwany bratkiem, jest jednoroczną 

rośliną, która kwitnie od maja do września. 

Rośnie na polach i nieużytkach. 

Często stosuje się go w leczeniu trądziku, pomaga 

także w zwalczaniu przeziębienia, zakażenia 

dróg moczowych, problemów ze złym trawieniem 

i miażdżycy. Regularne picie naparu z 

fiołka trójbarwnego obniża nadciśnieniem tętnicze. 

Substancje zawarte w kwiatach i liściach 

tej rośliny poprawiają elastyczność ścianek naczyń 

krwionośnych i działają rozkurczowo. 

Muffinki z bratkiem 

Z ziela bratka przygotowujemy przede wszystkim 

herbatki, ale kwiaty możemy wykorzystać 

jako dodatek do wielu potraw i sałatek. 

Ten kwiatek ze względu na słodko-cierpki 

smak sprawdza się, jako składnik oraz ozdoba 

deserów, zimnych napojów i syropów. Do 

wykonania muffinek potrzebujemy: 300 g 

mąki pszennej, 1 jajko, szczyptę soli, 150 g 

masła, 165 g cukru, 170 ml mleka, 2 banany, 

pół szklanki jadalnych bratków, garść 

całych migdałów. Na lukier: ¾ szklanki cukru 

pudru i odrobinę wody. W misce mieszamy 

mąkę oraz sól, w tym samym czasie w 

garnuszku rozpuszczamy masło z cukrem. W 

drugim naczyniu roztrzepujemy jajko i wlewamy 

do niego mleko oraz dodajemy lekko 

zgniecione banany. Łączymy wszystko, 

mieszając. Ciasto nakładamy do foremek i pieczemy 

w piekarniku około 20 minut w temperaturze 

200oC. Przygotowujemy lukier, łącząc 

cukier i wodę. Polewamy nim muffinki 

i posypujemy oczyszczonymi i suchymi bratkami. 

Forsycja 

(Forsythia) 

Ten rozłożysty krzew należy do rodziny oliwkowatych 

i liczy siedem gatunków. Pochodzi ze 

wschodniej Azji i południowej Europy. W październiku, 

przed opadnięciem, liście przebarwiają 

się na purpurowo lub fioletowo. Jaskrawożółte, 

lekko pachnące, obupłciowe kwiaty, 

zakwitają bardzo wcześnie przed rozwojem liści, 

już nawet przed końcem marca. Forsycja 

jest cenną rośliną leczniczą. Jej kwiaty zawierają 

aż 1% rutyny, co jest wyjątkową sytuacją 

wśród roślin. Zastosowane w kosmetyce opóźniają 

procesy starzenia. 

Tosty francuskie z forsycją 

Kwiaty forsycji są jadalne. Te małe, żółte dzwoneczki 

podnoszą naszą odporność, obniżają 

poziom glukozy we krwi, działają uspokajająco 

i przeciwalergicznie. Zatem śmiało możemy 

wykorzystać kwitnące kwiaty do naparów i 

zdobienia przygotowywanych potraw. Poniżej 

propozycja zrobienia tostów francuskich, które 

są idealne do podania na śniadanie. Do 

przygotowania smacznego i oryginalnego 

posiłku potrzebne nam są: 2 lub 4 kromki 

chleba żytniego na zakwasie (może być inny, 

wedle uznania), 1 jajko, 2 szklanki mleka, 2 

łyżeczki cukru, garść oskubanych kwiatów 

forsycji plus kilka do dekoracji. W miseczce 

roztrzepujemy jajko z mlekiem, dosładzamy 

do smaku. Do ciasta dodajemy kwiaty forsycji 

i delikatnie mieszamy. Patelnię dobrze rozgrzewamy. 

Kromki chleba pojedynczo moczymy 

w jajku i smażymy na małym ogniu do zarumienienia 

z obu stron. Gotowe tosty z forsycją 

dekorujemy kwiatkami i podajemy ciepłe. 

Mięta pieprzowa 

(Mentha piperita) 

Mięta pieprzowa jest obok rumianku popularnym 

ziołem w naszej domowej apteczce. Niegdyś 

roślinie przypisywano magiczne właściwości. 

Jej napary miały odgonić złe myśli, a 

związana na supełki gałązka mięty, włożona 

do łóżka, miała zapewnić wierność małżeńską. 

W Polsce mięta pieprzowa bywa mylona z dziko 

rosnącą. Można je odróżnić po smaku. Dzika 

mięta ma smak szczypiący, a pieprzowa chłodzący. 

Ziele zawiera między innymi witaminę 

C i A, olejek miętowy, karoten, rutynę, żelazo, 

wapń i magnez. 

Nalewka miętowa z jabłkami 

Zielone listki rośliny zawierają bogactwo leczniczych 

składników, działających między innymi: 

rozkurczowo, przeciwbólowo, uspokajająco, 

przeciwzapalnie. W wielu krajach mięta jest 

wręcz obowiązkowym składnikiem mięsnych 

potraw. Jest świetna tak w sałatkach, jak i zupach. 

Możemy z niej przygotować między innymi 

nalewkę z jabłkami. 

Potrzebujemy: 50 świeżych listków mięty, 

trzy szklanki soku jabłkowego, 30 dag cukru 

i dwie szklanki spirytusu. Liście mięty 

wrzucamy do szklanego pojemnika, zalewamy 

spirytusem i szczelnie zamykamy. Odstawiamy 

na 10 dni w ciemne miejsce. Po tym czasie 

przecedzamy przez gęste sito lub gazę. Z 

soku jabłkowego i cukru przygotowujemy 

syrop. Przecedzony mieszamy z nastawem, 

odstawiamy na dobę i ponownie przecedzamy. 

Rozlewamy do butelek, które powinny leżakować 

przynajmniej cztery miesiące. Nalewka 

miętowa od wielu lat uchodzi za jeden z najbardziej 

orzeźwiających alkoholi.

Rutyna to flawonoid pochodzenia roślinnego. Jest antyoksydantem, 

który chroni nasz organizm, wzmacnia go, blokuje reakcje alergiczne 

i wpływa na zdrowie naszych oczu. Warto ją docenić w okresie, kiedy 

długo przesiadujemy przed komputerem, a w powietrzu unosi się smog. 

15 

Podbiał pospolity 

(Tussilago farfara) 

Roślina zwana inaczej kłobukiem, końskim kopytem 

lub oślą stopą jest zwiastunem wiosny. 

W Polsce występuje powszechnie i z tego 

względu jest traktowana jak chwast. Charakterystyczną 

cechą podbiału jest to, że kwitnie 

przed pojawieniem się pierwszych liści, od lutego 

do kwietnia. Jego żółte kwiaty zamykają 

się na noc, a w dzień, szczególnie przy słonecznej 

pogodzie, pięknie rozkwitają. Zioło jest 

stosowane przede wszystkim w schorzeniach 

górnych dróg oddechowych takich jak: nieżyt 

oskrzeli, astma, zapalenie krtani. 

Ruta 

(Ruta graveolens) 

Ruta to aromatyczna, wieloletnia roślina o drobnych, 

żółtych kwiatach. Obecnie jest uprawiana 

w wielu ogródkach domowych ze względu na 

silny zapach, który odstrasza szkodniki i wszelkie 

owady. Wiele starożytnych cywilizacji uważało 

tę roślinę za świętość. Wierzono, że chroni 

przed urokami. Chińczycy używali jej w celu odgonienia 

złych myśli. Mówi się, że roślina będzie 

wydajna leczniczo, jeżeli zostanie zabrana z cudzego 

ogrodu, a potem zasadzona i pielęgnowana 

przez tę samą osobę. 

Szczaw 

(Rumex acetosa) 

Rodzaj szczawiu obejmuje ponad 200 gatunków 

roślin. W Polsce roślina jest reprezentowana 

przez 25 gatunków. Lecznicze właściwości 

szczawiu znane były od czasów starożytnych. 

Używano go jako jarzyny, był powszechnie 

uprawiany. Do chwili obecnej jest wykorzystywany 

zwłaszcza w medycynie ludowej krajów 

Azji. Szczaw odżywia organizm i oczyszcza 

krew z toksyn. Spożywany w okresie zimowowiosennym 

dostarcza organizmowi ludzkiemu 

cennych substancji odżywczych jak: witamina 

C, tłuszcze, białka, wapń, fosfor, żelazo sód. 

Syrop podbiałowy 

Kwiaty podbiału zawierają olejki eteryczne, 

śluzy, flawonoidy, garbniki i karoteny. W liściach 

znajdują się również olejki eteryczne 

i sole mineralne jak: cynk, mangan, potas. 

Podbiał zawiera dużo wapnia, żelaza i siarki. 

Są to podstawowe składniki niezbędne dla zachowania 

dobrej kondycji zdrowego człowieka 

oraz dla podreperowania zdrowia osoby 

chorej. Młode liście podbiału mogą zastąpić 

kapustę na gołąbki, można je dodać do sałatek 

lub użyć do wiosennej zupy. Z rośliny dobrze 

jest przygotować syrop. Do jego wykonania 

potrzebujemy szklankę świeżych, mocno 

rozdrobnionych liści podbiału. Mieszamy je 

z jedną szklanką cukru i ustawiamy w ciepłym 

miejscu aż puszczą sok. Następnie zlewamy 

sok, przecedzając go przez gęste sito lub gazę 

i przechowujemy w pojemnikach z ciemnego 

szkła. Dawkujemy kilka razy na dzień po jednej 

łyżeczce. Możemy podawać nawet dzieciom 

poniżej pierwszego roku życia. 

Nalewka Żmudzka 

W kuchni liście ruty są używane do potraw z 

twarogu i jako dodatek do masła ziołowego. 

Zioło służy również do aromatyzowania wódek, 

likierów i win. Znajdziemy ją w recepturze 

nalewki żmudzkiej, gdzie 50 dag suszonych 

śliwek wrzucamy do słoja, zalewamy litrem 

spirytusu, przykrywamy gazą. Zostawiamy na 

5 dni w temperaturze pokojowej, następnie 

przecedzamy. Do rondelka wsypujemy łyżkę 

ruty, wlewamy szklankę wrzącej wody. Przykrywamy 

i zostawiamy na maleńkim ogniu 

przez 15 minut. Napar przecedzamy, dodajemy 

łyżeczkę cukru, pół szklanki wody oraz łyżkę 

soku z cytryny. Przelewamy do rondla, zagotowujemy 

i zdejmujemy z ognia. Do gorącego 

naparu wlewamy śliwkowy spirytus. Ostudzoną 

nalewkę przelewamy do butelek i wynosimy w 

chłodne miejsce. Nalewka im dłużej postoi, tym 

jest lepsza. Podajemy ją w małych kieliszkach, 

bo jest bardzo mocna! Ruta nie należy do ziół 

bezpiecznych, powinna być więc stosowana z 

rozwagą. 

Zupa szczawiowa 

Liście szczawiu zwyczajnego do dziś znajdują 

zastosowanie w kuchni. Spożywane na surowo, 

bądź po ugotowaniu, zalecane są w chorobach: 

wątroby, kamicy żółciowej, żółtaczce i jako 

środek moczopędny W medycynie ludowej 

podczas wiosennych kuracji ssano liście 

szczawiu zwyczajnego, aby oczyścić krew. Ze 

względu na zawartość garbników szczaw jest 

stosowany w pediatrii jako środek przeciwbiegunkowy. 

Do przygotowania zupy potrzebujemy: 

200 g szczawiu, łyżkę masła, 

łyżkę mąki, 2 litry bulionu, pół szklanki 

śmietany, dwa ugotowane na twardo jajka, 

sól i pieprz. Na rozgrzane masło wrzucamy 

oczyszczony szczaw, dusimy i doprawiamy 

do smaku solą oraz pieprzem. Następnie wlewamy 

wrzący bulion i dokładnie mieszamy, 

zagotowujemy na małym ogniu około 15 minut. 

Po tym czasie dodajemy śmietanę wymieszaną 

z mąką i doprawiamy do smaku. Do każdej 

porcji wkładamy jajka ugotowane na twardo. 

Tekst i zdjęcia: Ewa Ślęzak 

– zielarz, fitoterapeuta

REKLAMA 

22

FENG SHUI 

23 

DOBRY LOS 

W ZASIĘGU RĘKI 

CZęŚĆ II 

REMIGIUSZ SENSKA 

Międzynarodowy konsultant Feng Shui, 

absolwent Politechniki Gdańskiej. 

Swój sześcioletni pobyt w Chinach (1990-96) poświęcił 

na zgłębianie oryginalnej sztuki i wiedzy Feng 

Shui. Od 1997 roku praktykuje w Polsce, Europie, USA i 

w… Chinach. Kilka razy w roku odwiedza centra wiedzy 

Feng Shui na świecie (Chiny, Hong Kong, Malezja, 

Singapur), wzbogacając własne umiejętności i wiedzę 

zabieranych ze sobą osób. Specjalizuje się w praktycznych 

zastosowaniach Szkoły Kompasu, doradzając 

głównie w kreacji dobrobytu i partnerstwie, stosując 

tradycyjne i nowoczesne środki aranżacyjne. Prowadzi 

profesjonalne konsultacje Feng Shui domów, mieszkań, 

firm i ich aranżacje, a doradztwo jest ściśle poufne. 

Chyba każdemu z nas zdarzyło się zastanowić 

nad tym, dlaczego pewne sprawy w życiu 

nie układają się po naszej myśli, choć bardzo 

się o to staramy. 

Jeśli próbowaliśmy już wszystkiego, a poprawy 

w różnych sferach naszego życia wciąż 

nie widać, najwyraźniej czas zwrócić się w 

stronę mądrości jaką niesie z sobą prastara 

sztuka Feng Shui. 

Podnoszenie poziomu energii 

Dla Remigiusza Senski jest oczywistym, że w domu czy 

też w mieszkaniu, które zajmujemy, niezwykle ważne jest 

podniesienie energii. 

Dlatego zwraca uwagę na przedpokój, który powinien 

być jasno oświetlony, nie powinno być też w nim zbędnych 

przedmiotów. 

– Trzeba unikać ustawiania w nim butów. Powinny być 

schowane w szafkach. W przeciwnym razie stanowić będą 

przeszkodę na wprowadzaniu ożywczej energii do domu. 

Przedpokoju nie powinno się zabudowywać szafami. Jeżeli 

już są, należy dbać, by był w nich porządek – wyjaśnia. 

Jeżeli chcemy, by sprawy finansowe układały się pomyślnie, 

w kuchni nie ma prawa stać zamrażarka. Jeśli mamy lodówkę 

z zamrażalnikiem, a w finansach odczuwamy zastój, 

wystarczy, że przestawimy ją o 2-3 centymetry, by odmienić 

sytuację. Wszelkie zamrażanie to zastój, to zamrożona 

jakość życia. 

Kuchnia to też miejsce, w którym gotować powinno się 

zgodnie z regułą pięciu przemian, najlepiej na gazie lub na 

drewnie. Przy kuchence za palnikami warto umieścić paterę 

w kolorze srebrnym. A jeśli ilość palników, a tak jest najczęściej, 

wynosi cztery, wystarczy umieścić na sąsiedniej ścianie 

paterę lub lustro, by podwoić ilość naszego dostatku 

poprzez zwiększenie ilości palników do ośmiu. 

Za żadne skarby nie powinno się siedzieć pod sufitową 

belką, zawsze należy przesunąć stół. 

- Głównym i najważniejszym miejscem w domu jest sypialnia. 

Ważne jest, by – prócz materaca – wszystko było 

w niej podwójne: obrazy, szafki, figurki i - by nie było w 

niej ozdób z wodą, sprzętu video, komputera, twardych i 

ostrych przedmiotów, które wprowadzą tylko niepotrzebną 

nerwowość – twierdzi konsultant. 

– Kładąc się na łóżku o różnych porach dnia, poprzyglądajmy 

się sufitowi, zwróćmy uwagę na pojawiające się na 

nim cienie. Jeśli się pojawią, operujmy oświetleniem i aranżacją 

przestrzeni tak, by się ich pozbyć. I nigdy nie pozostawiajmy 

w sypialni białego sufitu. 

Dzieciom pozwólmy w sypialni układać się do snu w kierunku, 

w którym jest im najwygodniej. Są czułe na wpływ 

pola magnetycznego i układają się zgodnie z ich najlepszym 

kierunkiem. W dziecinnych pokojach zwróćmy uwagę 

na wyposażenie, postarajmy się na przykład o to, by u 

sufitów nie wisiały na przykład ostro kłujące przestrzeń 

modele samolotów – radzi. 

W domu trzeba zadbać o dostęp światła słonecznego i 

dobre oświetlenie. Energetykę podniesiemy poprzez częste 

mycie okien. Jeśli będą zabrudzone, nic dobrego nas 

nie czeka Jeżeli o nie zadbamy, zapewnimy sobie dopływ 

energii zdrowia – mówi Remigiuusz Senska. 

Połóżmy kres sentymentom 

Nie wolno gromadzić przedmiotów, które uległy zniszczeniu 

– popękały, uszczerbiły, obiły, połamały się. Bezwzględnie 

należy się ich pozbyć, nawet jeśli darzymy je 

ogromnym sentymentem. Nie jest też wskazane trzymanie 

suszonych kwiatów, podobnie jak usychających roślin z nadzieją, 

że może stanie się cud i odżyją. 

Zaskarbianie dobrego losu 

Sposobów zapewniania sobie bezpieczeństwa i dobrego 

losu w różnych dziedzinach życia według zasad feng 

shui jest wiele. 

Można wybierać odpowiednie numery – mieszkań, budynków, 

tablic rejestracyjnych samochodu. Tymi szczęśliwymi, 

dobrze działającymi są według wiedzy dalekowschodniej: 

1, 6 i 8. 

- Pamiętajmy, by na bieżąco naprawiać wszystkie cieknące 

krany, zepsute przedmioty. Jeśli wracając do domu 

nieustannie czujemy się zmęczeni lub senni, trzeba zwrócić 

uwagę na to, czy na przykład nie zostawiliśmy rozłożonego 

lóżka, powodującego tego typu objawy. W pokojach 

dziennych, salonach nie powinno być też miękkich dywanów. 

Ich miejsce jest w sypialni. Nie przesadzajmy też z ilością 

roślin w domu, bo choć mają dobroczynne działanie, 

nie wszystkim służą jednakowo – mówi Remigiusz Senska. 

Zapewnia, że w feng shui bardzo ważny jest ład i porządek. 

Czy zatem znając tajniki feng shui możemy odmienić 

nasz los? Dalekowschodnie doświadczenie jest tego najlepszym 

przykładem. Wiedzą o tym doskonale ci konsultanci 

feng shui, którzy wiedzę i praktykę zdobywają na Dalekim 

Wschodzie, z pomocą których możemy bardzo wiele 

zmienić w naszym życiu, osiągając sukces w wielu dziedzinach 

i doświadczając tego co najważniejsze – harmonijnego 

życia. 


REKLAMA 

24 

LILIANN KRISTINN ELMBORG 

W swoim dorobku ma takie książki jak: Do zdrowia bez tabletek, Sekrety kuracji oczyszczających, 

Skuteczne kuracje oczyszczające, opisujące metody oczyszczania, które jej samej pozwoliły wyjść 

z ciężkiej, długotrwałej choroby i odstawić do lamusa wózek inwalidzki, do którego przez wiele lat 

była przykuta. Po latach prób i błędów oraz studiowaniu zasad medycyny naturalnej znalazła własną 

drogę do zdrowia: kuracje oczyszczające ze złogów i regenerujące organizm, ale także działające 

wzmacniająco, odmładzająco i dodające energii. Kuracje te są adresowane do wszystkich chcących 

zachować zdrowie i sprawność. 

Od 18 lat prowadzi własną firmę Medi-Flowery i dystrybucję produktów. Na swoich krajowych i 

zagranicznych wykładach propaguje medycynę naturalną. 

 

TOKSYNY – JAK SIĘ ICH POZBYĆ 

Wrogiem naszych organizmów są nie tylko pasożyty 

i drobnoustroje, ale także to, czego sami dostarczamy do 

organizmu. Mówię o chemii, która jest we wszystkim co 

jemy, wdychamy, nakładamy na skórę. 

Kupując bez zastanowienia towary naszpikowane szkodliwymi 

substancjami, doprowadziliśmy do sytuacji, z którą 

nasz organizm sam już sobie nie radzi. To lawina, którą trudno 

będzie zatrzymać. W naszych organizmach znajduje się 

dziś około 500 różnych związków chemicznych, których nie 

było w organizmach naszych przodków. Nie znamy ani ich 

bezpośredniego oddziaływania na nasz organizm, ani reakcji, 

w jakie mogą wchodzić nawzajem. Nie wiemy też jakie 

będą konsekwencje ich używania dla przyszłych pokoleń. 

I chociaż nosimy w sobie około setki substancji chemicznych 

i około kilograma mikroorganizmów, to nie ma 

w naszej kulturze tradycji stosowania kuracji oczyszczających. 

A jeśli już decydujemy się na takie zabiegi, to z błędnym 

przekonaniem, że jedna dwutygodniowa terapia zapewni 

nam wieczne zdrowie i czystość. To tak jakbyśmy raz 

umyli ręce i myśleli, że zawsze już będą czyste. 

Oczyszczanie organizmu powinno stać się stałym elementem 

naszej walki o zdrowie, albowiem uzyskanie trwałych 

wyników wymaga czasu i cierpliwości. A my chcielibyśmy, 

by jeden zabieg lub jedna tabletka przywracały nam 

wigor i zdrowie na całe życie. 

ZADBAJ O FILTRY SWOJEGO ORGANIZMU 

Zapewne wszyscy często myjemy ręce, czyścimy zęby, 

bierzemy gorącą kąpiel, a chwilowe niedoskonałości w higienie 

przykrywamy mgiełką dezodorantu, ale rzadko kto 

zastanawia się nad tym, że toksyny i zanieczyszczenia zbierają 

się także wewnątrz naszego ciała. 

Ilu z nas wie np., że ostry zapach potu czy nieświeży oddech 

mogą pochodzić od złogów i toksyn zalegających 

w wątrobie, w nerkach czy innych narządach wewnętrznych? 

Spróbuj je oczyścić, a poczujesz się świeższy i pełen 

energii. Kuracja oczyszczająca składa się z kilku etapów. Nie 

jest jednak trudna i wymaga tylko odrobiny cierpliwości i 

samodyscypliny. 

Zanieczyszczone środowisko, chemia wszechobecna 

w żywości, kosmetykach i odzieży, to gra w rosyjską ruletkę 

o własne zdrowie i życie. Tej gry nie można już dziś uniknąć, 

ale można zwiększyć szansę wygranej; można pomóc 

sobie kilkoma stosunkowo prostymi zabiegami. Zastosuj je 

zanim będzie za późno... 

CZY WIESZ, ŻE: 

1. Nieoczyszczone jelita to nie tylko problemy z trawieniem 

i wydalaniem, lecz także przyczyna otyłości i wzdęć. 

Ponadto złogi i toksyny powodują niedożywienie innych 

organów wewnętrznych, w tym serca i mózgu, oraz poczucie 

zmęczenia. 

2. Nieoczyszczona wątroba powoduje problemy trawienne 

i osłabia system obronny organizmu. Powoduje 

także zaburzenia krążenia, zanieczyszczenie krwi, dolegliwości 

zatok, podatność na stres i agresję, zły stan cery mogący 

prowadzić do trądziku czy egzemy. Źle funkcjonująca 

wątroba jest jedną z przyczyn osłabienia ścięgien i paznokci, 

a także dolegliwości związanych z oczami: nadmiernego 

łzawienia, kurzej ślepoty, suchości oczu i innych zaburzeń 

wzroku. 

3. Nieoczyszczone nerki powodują nie tylko problemy 

z oddawaniem moczu i równowagą kwasowo-zasadową, 

lecz także niekorzystnie wpływają na ciśnienie krwi, zatrzymywanie 

płynów ustrojowych oraz gromadzenie szkodliwych 

produktów przemiany materii. Według tradycyjnej 

medycyny chińskiej nerki mają związek ze słuchem, z prawidłowym 

funkcjonowaniem stawów, z ogólnym stanem 

kości, szpiku, zębów i włosów. 

PROGRAM OCZYSZCZANIA ORGANIZMU 

Program oczyszczania, jaki proponuję wynika z moich 

wieloletnich doświadczeń. Składa się on z 3 kuracji oczyszczających: 

jelita, wątrobę i nerki. Z moich obserwacji wynika, 

że najsłuszniej jest przeprowadzać je w następującej 

kolejności. 

I. Oczyszczanie jelit (kuracja trwa 17 dni). 

II. Oczyszczanie wątroby (kuracja trwa 2 dni). 

III. Drugie oczyszczanie jelit. 

IV. Oczyszczanie nerek (kuracja trwa 9 tygodni). 

V. Trzecie oczyszczanie jelit. 

EFEKTY OCZYSZCZANIA 

1. Kuracja na jelita przynosi w rezultacie poprawę pery- 

staltyki jelit, pozbycie się szkodliwych bakterii, pasożytów 

i grzybów (np. Candida albicans) oraz usunięcie toksyn i 

złogów. Prowadzi to do lepszego wchłaniania witamin i minerałów 

i przyspieszenia przemiany materii. Poprawia wygląd 

sylwetki i podwyższa poziom energii. 

2. Kuracja na wątrobę pozwala pozbyć się kamieni żółciowych 

w wątrobie i pęcherzyku żółciowym. Wpływa korzystnie 

na obniżenie poziomu cholesterolu, neutralizację 

toksyn, poprawę metabolizmu i filtracji (m. in. krwi) oraz 

usprawnienie trawienia. Ponadto, dzięki kuracji oczyszczającej 

wątrobę, wzmacniamy system immunologiczny, uzyskujemy 

poprawę wyglądu cery i wyszczuplenie sylwetki. 

3. Kuracja na nerki pomaga uwolnić organizm od złogów 

i kamieni, przywraca równowagę kwasowo-zasadową 

i przyspiesza wydalanie szkodliwych produktów przemiany 

materii. Ponadto reguluje ciśnienie tętnicze krwi 

i poziom płynów ustrojowych oraz wpływa korzystnie na 

układ kostny. 

Dokładny opis poszczególnych etapów kuracji i składników 

niezbędnych do ich przeprowadzenia znajduje się 

w mojej książce Sekrety kuracji oczyszczających. 

Warto poświęcić czas na zabiegi oczyszczające organizm, 

by z czystym sumieniem stwierdzić, że zrobiliśmy 

wszystko, by ocalić coś, co jest najważniejsze – nasze zdrowie. 

Zapraszam do obejrzenia na You-Tube NTV wywiadu pt. 

„Oczyszczające kuracje – Liliann Elmborg”. 

Więcej informacji na stronie: www.medi-flowery.com 

lub pod nr tel. 506 807 654

PUNKT WIDZENIA 

25 

Pojechać 

do Indii, 

by wrócić 

do domu 

Zdjęcie pochodzi z ośrodka Art of Living 

International Center 

www.happinessretreat.org. 

Pośpiech towarzyszy nam nieustannie. Czy 

zastanawiamy się w ogóle, dokąd tak ciągle 

biegniemy? Czego szukamy? Okazuje się, że 

czasami musimy wyjechać na koniec świata, by 

przekonać się, że prawdziwy skarb znajduje 

się wewnątrz nas. 

Coraz więcej osób wyjeżdża poznawać Indie. Co jest tego 

powodem? Czym tak przyciągają ludzi te miejsca, że są oni 

gotowi znosić niewygody podróży i przebywania w kraju, 

który nie zapewnia komfortu noclegów czy stylu życia, do 

którego jesteśmy przyzwyczajeni w Europie? Dla mnie to 

oczywiste, bowiem już kilkukrotnie odwiedzałem ten kraj, 

nawet z całą rodziną. Przyznaję, że dla nas są to tzw. podróże 

życia. Po każdej z nich wracamy pozytywnie odmienieni. 

Szał zmysłów - życie jest wszędzie. 

Przede wszystkim Indie oszałamiają. Dotykają wszystkich 

zmysłów. Po pierwsze - kolorami. W Polsce wszystko 

wydaje się być dość ,,płaskie” i ubogie kolorystycznie. W Indiach 

zachwycają np. wielobarwne ubiory kobiet. Co ciekawe, 

nie są one wyłącznie domeną osób bogatych. Podróżując 

po bardzo biednych wioskach też widzimy kobiety w 

oryginalnych i bajecznie kolorowych strojach. 

Jednym z najbardziej nietypowych dla Europejczyka 

zwyczajów jest zdobienie kolorami i kwiatami samochodów 

albo na przykład krowich rogów. Wynika to z faktu, że 

w Indiach dostrzega się i celebruje życie wszędzie - także w 

przedmiotach nieożywionych. Dlatego też większość starych 

ciężarówek wygląda jakby właśnie wyjechało z karnawałowych 

pokazów. 

Także nasze podniebienie w Indiach, przysłowiowo mówiąc, 

,,odlatuje w kosmos". Najpierw ilość smaków i przypraw 

przekracza nasze wszelkie wyobrażenia i doświadczenia. 

Jednak po kilku dniach zaczynamy lepiej rozumieć, 

dlaczego kiedyś przyprawy były cenniejsze niż złoto. Kiedy 

trafimy na stoisko targowe z przyprawami, zarówno węch 

jak i smak kompletnie szaleją. Oszałamiające doznania 

smakowe połączone z wytrzeszczem oczu i brakiem oddechu 

mogą też mieć przyczynę bardzo prozaiczną - w ostrości 

potraw. Generalnie im bardziej na południe Indii, tym 

kuchnia bardziej pikantna. Nawet jeśli poprosimy kucharza 

o wersję nonspicy, musimy być gotowi na niespodzianki... 

Indie to też dźwięki. Zarówno te mniej przyjemne, czyli 

niesamowity hałas i chaos na ulicach miast, gdzie często 

używany klakson pomaga przy wyprzedzaniu, jak i te kojące, 

a więc mantry i pieśni duchowe. Językiem mantr jest 

sanskryt - starożytny język używany w czasach wedyjskich. 

Odzwierciedla on wibrację naszej duszy. Choć niby jest dla 

nas niezrozumiały - to jeśli trochę posłuchamy brzmienia 

mantr, poczujemy ich wibracje i dotknie nas błogość. Będziemy 

mieć wrażenie, jakbyśmy ten język dobrze znali. 

Poczujemy, jakbyśmy wrócili do domu, gdzie ktoś dobrze 

rozumie nasze potrzeby i możemy się zupełnie zrelaksować. 

Indie zazwyczaj wydają nam się odległe kulturowo, 

zapominamy, iż nasza cywilizacja ma właśnie gdzieś tam 

swoje korzenie. Język polski należy przecież do grupy języków 

indoeuropejskich. 

Mój dom jest tam, gdzie serce moje 

Mimo opisanego tu kolorytu, Indie to przede wszystkim 

esencja samorozwoju. Wiele osób jeździ tam, by poszukiwać 

odpowiedzi na ważne pytania dotyczące sensu życia i 

budowania harmonii. Służą do tego specjalne ośrodki jogi 

i ajurwedy nazywane w Indiach Ashram-ami. Tyle, że obecnie 

nie są to już miejsca przeznaczone dla ascetów, którzy 

przed wiekami porzucali swoje doczesne życie, skupiając 

się na samorozwoju. Zmienia się świat, a co za tym idzie 

- potrzeby ludzi. Dziś są to ośrodki wygodne i otwarte na 

świat. Panują tam spokój i harmonijna energia. Wjeżdżając 

na ich teren, nasz umysł automatycznie przełącza się na zupełnie 

inny tryb. 

Joga i ajurweda (naturalna medycyna indyjska) są wobec 

siebie jak najbliższe rodzeństwo, gdyż wywodzą się z 

wiedzy wedyjskiej. Przez wieki wiedza ta była dostępna jedynie 

dla garstki zapaleńców, którzy poświęcali wiele lat 

na jej zgłębianie. Współcześnie świadomość ludzi na świecie 

uległa głębokiej przemianie. Obserwujemy rosnącą gotowość 

na tę wiedzę i coraz większą potrzebę docierania 

do niej. To dlatego nauczyciele z Indii zdecydowali się udostępnić 

ją szerokiemu gronu poszukujących. 

Co daje korzystanie z tej wiedzy? Odpoczynek, regenerację, 

ale przede wszystkim szansę odkrycia samego siebie. 

Bo joga i ajurweda to holistyczna wiedza. Uwzględniają 

związki między ciałem, umysłem i duszą. Opierają się nie 

tylko na teorii, ale przede wszystkim dają narzędzia praktyczne 

i umożliwiają realne doświadczenie tego kim naprawdę 

jesteśmy. 

Ludzie z reguły szukają spełnienia na zewnątrz. 

Będę szczęśliwy, jeśli będę miał więcej – i tu można by 

wyliczać: pieniędzy, miłości itp. Całe życie szukamy tego 

domu, którego nie możemy odnaleźć, bo zawsze w efekcie 

końcowym tam, gdzie trafiamy czegoś brakuje. 

Dziwne? Nie, bo przecież prawdziwy dom – to nasze 

wnętrze, w którym - jeśli tylko zechcemy – odnajdziemy 

siebie. A jeśli już tak się stanie, zawsze będziemy czuć się 

bezpiecznie i delektować się pełnią szczęścia. Indie mogą 

nam te poszukiwania ułatwić. 

Tekst: Krzysztof Mencel 

coach zdrowia, trener medytacji, www.wellmax.pl

REKLAMA 26 

Olej rokitnikowy jest ważnym naturalnym źródłem karotenoidów 

i innych substancji biologicznie czynnych. 

Rokitnik przyczynia się do naturalnych reakcji obronnych 

organizmu i wspomaga układ odpornościowy. Korzystnie 

wpływa na aktywność układu pokarmowego, 

pobudza przemianę materii oraz wzmacnia układ sercowo-naczyniowy. 

Pomaga w utrzymaniu prawidłowych 

funkcji błon śluzowych oczu, przewodu pokarmowego i 

moczowo-płciowego (w tym na nawilżenie pochwy) oraz 

pozytywnie wpływa na skórę. Witamina E pomaga chronić 

komórki przed stresem oksydacyjnym. Olej pozyskiwany 

jest metodą tłoczenia na zimno. 

Zastosowanie: 

Przy wysokim poziomie cholesterolu, przy wrzodach oraz 

stanach zapalnych przewodu pokarmowego (w tym biegunki 

i inne dolegliwości żołądkowe), wspo-magająco przy 

chorobach skóry, przy suchości pochwy i nadżerkach, przy 

przeziębieniach oraz stanach grypowych (profilaktycznie i 

wspomagająco podczas infekcji).

HOROSKOP ZIOŁOWY 27 

21.03 - 20.04 

Dziurawiec 23.07 - 23.08 

Pochłonięte własnymi 

sprawami osoby spod 

znaku Dziurawca w marcu 

zaczną się interesować 

problemami globalnymi 

lub filozofią. Chętniej w tym 

miesiącu sięgną po ciekawą 

książkę i nawiążą kontakty 

z oryginalnymi ludźmi lub 

profesjonalistami w swoim 

zakresie. 

Pokrzywa 22.12 - 20.01 

Miesiąc marzec przyniesie 

osobom spod znaku 

Pokrzywy powodzenie, 

popularność lub wyróżnienie. 

Możliwe też są 

szczęśliwe zbiegi okoliczności. 

Takie sytuacje skutkują 

wygraną na loterii, 

spotkaniem wielkiej miłości 

lub przeżyciem pięknego i 

burzliwego romansu. 

MNISZEK 

Nagietek 21.4 - 20.05 

W najbliższym miesiącu 

osoby spod znaku Nagietka 

mogą liczyć na przyjazne 

kontakty i zgodę w środowisku 

zawodowym. Wszelkie 

grupowe, zawodowe 

wjazdy przyniosą sukces 

lub znaczące korzyści. 

Dobry czas na załatwiane 

i podpisywanie ważnych 

dokumentów. 

Cykoria 24.08 - 23.09 

Osoby spod znaku Cykorii 

staną się niezwykle romantyczne. 

Mogą otrzymać 

wiadomości od krewnych 

z zagranicy lub z odległego 

zakątka kraju. Możliwe jest 

romantyczne spotkanie z 

osobą innej narodowości, 

które może przerodzić się 

w bliższą znajomość. 

Żywokost 22.12 - 20.01 

W marcu osoby spod znaku 

Żywokostu mogą osiągnąć 

upragniony cel i zakończyć 

długoterminowe projekty. 

Przypływ energii zwiększy 

siłę przebicia lub wydajność 

pracy. Niewykluczony jest 

awans. Dla osób niezdecydowanych 

to dobry 

moment na oświadczyny. 

Mniszek lekarski, zwany inaczej dmuchawcem, lwim zębem i ziołem apostołów, symbolizuje 

nieograniczony temperament wiosny. Jego złotożółte kwiaty tworzą na pastwiskach 

i łąkach wielkie i niezniszczalne kobierce. 

Człowiek urodzony pod znakiem Dmuchawca to człowiek czynu. Najpierw robi, potem 

się zastanawia. Z tego względu często popada w tarapaty, z których ratuje się dzięki 

przysłowiowemu uporowi i niezłomności. Silna łodyga z promieniście rozłożonymi 

kwiatami charakteryzuje zapał do czynu i radość życia Dmuchawca. Z tego powodu 

słusznie jest uważany za prawdziwego optymistę, ponieważ sprawnie i energicznie potrafi 

wybrnąć z każdej sytuacji. Osoby spod innych znaków niekoniecznie są tak waleczne 

jak on, dlatego swoimi impulsywnymi czy agresywnymi działaniami zraża do 

siebie ludzi z wrażliwym charakterem. On nie unika żadnej konfrontacji, czasem wręcz 

mogłoby się zdawać, że pragnie sporu i prowokuje go. Z tej przyczyny może nie mieć 

wielu przyjaciół. Sam idzie przez życie z niepohamowaną szybkością, pozostawiając za 

sobą niezrealizowane zamiary i plany. Często spieszy z nowymi ideami i przeżyciami, 

nie zważając na krytykę innych. Człowiek urodzony pod znakiem Dmuchawca potrafi 

bardzo szybko czymś się zafascynować. Działa natychmiast i tam, gdzie inni spokojnie 

dyskutują, w którym miejscu postawić szafę, on potrafi kompletnie umeblować całe 

mieszkanie. Często może się zdarzać, że jego uwaga skupi się na czymś innym i od tej 

chwili przestaje go interesować to, czym zajmował się przed chwilą. Jednakże nie można 

mu zarzucić nieodpowiedzialności. Posiada cenny dar przewidywania i umie go stosownie 

wykorzystać. Wiele rzeczy zaczyna, ale ich realizację pozostawia innym. Tak jak 

dmuchawiec rozsypuje nasionka, tak człowiek - Dmuchawiec często rozmienia swoją 

energię na drobne, chociaż powinien dbać bardziej o to, by pracować świadomie nad 

osiągnięciem swojego celu. Ludzie spod znaku Dmuchawca są śmiali i dobrotliwi, ale 

zawsze będą dążyć do objęcia przewodnictwa w grupie. Nic bowiem Dmuchawca bardziej 

nie nudzi niż ludzie, którzy dają się prowadzić innym. Gdy tak się dzieje, wówczas 

budzi się w nim jego wrodzony niepokój i człowiek - Dmuchawiec niczym słoneczny 

wir rusza z nowymi działaniami i czynami. W najbliższym miesiącu energia Dmuchawca 

będzie ukierunkowana na pracę i osiągnięcie osobistych celów. Możliwy jest zwrot w 

karierze, zwycięstwo w konkursie lub zajęcie dobrego stanowiska. W życiu kobiet może 

pojawić się mężczyzna o dużym autorytecie. 

Tekst: Ewa Ślęzak 

Podbiał 21.05 - 21.06 

Osoby spod znaku Podbiału 

w marcu mogą spodziewać 

się życzliwości 

ze strony innych ludzi. 

To sprzyjający czas na 

pertraktacje i prośby o 

pomoc. Uczestnictwo 

w różnych imprezach kulturalnych 

będzie sprzyjało 

nawiązywaniu nowych 

i ciekawych znajomości. 

Rumianek 22.06 - 22.07 

U osób spod znaku Rumianku 

wraz z nadchodzącą 

wiosną poprawi się 

samopoczucie. Wzrośnie 

chęć wyzwolenia się spod 

wszelkich ograniczeń. Pojawi 

się skłonność do ryzyka, 

która może przejawić się 

fascynacją nową dyscypliną 

sportową i zakupem sprzętu 

sportowego. 

Krwawnik 24.09 - 23.10 

Wiele osób spod znaku 

Krwawnika będzie w marcu 

błyszczeć taktem i dyplomacją. 

Dzięki życzliwej 

atmosferze w pracy mogą 

liczyć na odniesienie sukcesu 

zawodowego. Zawarte w 

tym czasie znajomości mają 

szansę przekształcić się w 

trwały i szczęśliwy związek. 

. Tatarak 24.10 - 22.11 

Dla osób spod znaku Tataraku 

ważne będzie zdrowie. 

Mogą znacząco zmienić 

tryb swojego życia, zacząć 

się prawidłowo odżywiać 

i regularnie ćwiczyć. Zmiany 

te mogą się okazać pomocne, 

ponieważ w marcu 

może nastąpić obciążenie 

dodatkowymi zadaniami w 

pracy. 

Babka 20.02 - 20.03 

W najbliższym czasie los 

da szansę osobom spod 

znaku Melisy zająć się tym, 

czego pragnie ich dusza. To 

dobry okres na otworzenie 

własnego biznesu, zmianę 

miejsca zamieszkania, 

uniezależnienie się od 

rodzicielskiego dyktatu 

i rozpoczęcie samodzielnego 

życia. 

Tatarak 24.10 - 22.11 

Osoby spod znaku Babki 

mogą liczyć na sukces i 

korzyści materialne uzyskane 

dzięki własnemu 

talentowi i sprzyjającym 

okolicznościom. Natomiast 

ich niestabilność emocjonalna 

może doprowadzić 

do nieporozumień w 

związkach partnerskich.

REKLAMA 

28 

TECHNOLOGIA LIPOSOMALNA – NOWOCZESNA FORMA 

TRANSPORTU SUBSTANCJI AKTYWNYCH 

Technologia liposomalna jest metodą ułatwiającą dostarczanie substancji aktywnych do 

określonych narządów i tkanek. Badania nad nią prowadzone są od lat 60-tych ubiegłego 

wieku. Istnieje wiele dróg transportu substancji biologicznie ważnych dla organizmu. Nie 

wszystkie jednak gwarantują wysoką efektywność oraz stabilność dostarczanych składników. 

CZYM SĄ LIPOSOMY LIPOSHELL®? 

Liposomy LIPOSHELL® są efektem wieloletnich prac multidyscyplinarnego zespołu polskich 

naukowców. Są to sferyczne nośniki o średnicy 170 nanometrów +/- 15%, zbudowane z 

podwójnej błony lipidowej, wypełnionej fazą wodną. Błona lipidowa tych liposomów 

jest złożona z fosfolipidów, które mogą oddziaływać zarówno z wodą jak i z tłuszczami. 

W innowacyjnym procesie tworzenia liposomów LIPOSHELL® wykorzystano naturalne 

zachowanie się fosfolipidów, które w roztworze wodnym i w odpowiednio stworzonych 

warunkach formują maleńkie pęcherzyki tłuszczowe. Z uwagi na podobieństwo do 

naturalnie występujących w organizmie błon komórkowych, liposomy te charakteryzuje 

wysoka stabilność strukturalna umożliwiająca długotrwałe i stabilne zamknięcie substancji 

aktywnych w ich wnętrzu. 

INNOWACYJNOŚĆ TECHNOLOGII LIPOSHELL® 

W przeciwieństwie do klasycznych form, takich jak: tabletki, kapsułki, maści, kremy, czy krople, 

liposomy LIPOSHELL® zapewniają długotrwałe utrzymanie stałego poziomu substancji 

aktywnej w obszarze docelowym. 

ZASTOSOWANIE TECHNOLOGII LIPOSHELL® 

Kluczowym elementem innowacyjnej technologii LIPOSHELL® są precyzyjnie zaprojektowane 

LIPOSOMY. Właśnie to podobieństwo do błon biologicznych, występujących w organizmie 

człowieka, powoduje, że są one nietoksyczne i biozgodne. 

Zastosowanie wysokiej jakości technologii LIPOSHELL® pozwala na dostarczenie substancji 

aktywnej: 

- w odpowiedniej ilości (zwiększona biodostępność, czyli większa dawka podanej substancji 

dostaje się do krążenia ogólnego) 

- w niezmienionej formie (ochrona przed czynnikami degradacyjnymi, czyli czynnikami, 

które w czasie transportu substancji do miejsca docelowego mogłyby np. zniszczyć podawaną 

substancję) 

- do konkretnych narządów lub tkanek (transport celowany), przez co zwiększa skuteczność 

terapii. 

Liposomy LIPOSHELL® to najwyższej jakości nośniki o wysokiej stabilności i homogeniczne 

pod względem rozmiaru. 

OCHRONA PRZED CZYNNIKAMI DEGRADACYJNYMI 

Istnieje wiele czynników, które mogą niekorzystnie wpływać na jakość substancji aktywnych 

i ich biodostępność. Są to między innymi: 

• wilgoć, tlen, temperatura 

• enzymy trawienne (już w jamie ustnej), sok żołądkowy, sole żółci 

• przyjmowane leki 

• mikroflora jelitowa (zarówno bakterie dobroczynne jak i patogeny) 

Technologia liposomalna LIPOSHELL® chroni substancję aktywną przed w/w czynnikami. 

W liposomach tych substancja aktywna zamknięta jest wewnątrz podwójnej warstwy 

fosfolipidów, która zapewnia jej długotrwałą ochronę i stabilność. 

NAJWYŻSZA JAKOŚĆ 

Wysoka zawartość najwyższej jakości fosfolipidów – głównego budulca liposomów 

LIPOSHELL®, oraz precyzyjny dobór parametrów procesowych sprawia, że technologię 

tę wyróżnia innowacyjność i najwyższa jakość. Umożliwia ona zamykanie szerokiego 

spektrum substancji aktywnych w liposomach o jednorodnej budowie i właściwościach. 

ZWIĘKSZONA BIODOSTĘPNOŚĆ 

Strukturalne podobieństwo liposomów LIPOSHELL® do błon biologicznych występujących 

w organizmie człowieka umożliwia wysoką biodostępność i efektywne przenikanie 

substancji aktywnych w technologii liposomalnej LIPOSHELL® do wnętrza komórek 

– docelowego miejsca terapii. 

TECHNOLOGIA LIPOSHELL® – BIOINŻYNIERIA 

Technologia LIPOSHELL® ma wiele zastosowań, dlatego prace nad nowym produktem 

zawsze rozpoczynamy od projektowania inżynieryjnego. Pozwala nam to osiągnąć optymalną 

strukturę liposomu, co przekłada się później na skuteczny transport substancji do docelowego 

miejsca jej działania. W kolejnym kroku wyniki projektowania inżynieryjnego sprawdzane są w 

modelach laboratoryjnych a następnie w badaniach potwierdzających skuteczność nowego 

rozwiązania. Ta innowacyjna technologia jest inspirowana dynamiką molekularną, co czyni ją 

nowoczesnym i wydajnym sposobem transportu substancji aktywnej w organizmie. 

Tekst: N. Z.

NOWE PRODUKTY 29 

Babcine przepisy 

zdjęcie:garnircsmaku.pl 

GOMÓŁKI SEROWE 

Twaróg ucieramy razem z kwaśną śmietaną, 

odrobiną soli i karolku (kminku). Całość 

dobrze mieszamy i ręcznie for-mujemy 

gomółki - stożki wielkości dłoni. Masę odkładamy 

na deskę i suszymy na powietrzu. 

Po 2 dniach gomółki solimy z wierzchu 

i znowu suszymy. Po upływie tygodnia, gdy 

ser dobrze wyschnie, owijamy każdy kawałek 

w płótno umoczone uprzednio w piwie. Dla 

uzyskania ostrzejszego smaku czynność 

możemy powtarzać i zmieniać płótno na 

nowe. Ser może być spożywany jako 

przekąska, ale również jako główne danie. 

ENTEROSGEL® 

Enterosgel® to innowacyjny 

adsorbent jelitowy, który wiąże 

toksyny, szkodliwe substancje, 

patogeny i alergeny w przewodzie 

pokarmowym i usuwa je z organizmu. 

Rekomendowany jest przy: 

• ostrym zapaleniu żołądka i jelit 

(choroby biegunkowe) 

• chorobach alergicznych z objawami 

żołądkowo-jelitowymi 

• zespole drażliwego jelita typu 

biegunkowego (IBS-D) 

www.enterosgel.pl 

HERBATKA Z KURKUMĄ 

Ekologiczna herbatka z kurkumą 

to wyjątkowe połączenie wysokiej 

jakości ziół i aromatycznych 

przypraw. Cennym składnikiem 

jest kurkumina, która wykazuje 

działania przeciwwirusowe, 

przeciwzapalne, pzeciwbakteryjne 

i oczyszczające. Dodatkowo 

jest przeciwutleniaczem, czyli 

zapobiega procesom starzenia się 

organizmu. Subtelny smak herbaty 

zachęci każdego do spróbowania. 

OLEJEK MORINGA 

Olej moringa otrzymywany z 

nasion "drzewa długowieczności" 

ma szerokie zastosowanie w 

kosmetyce. Wykazuje działanie 

przeciwstarzeniowe, zapobiegając 

utracie wody, odpowiednio nawilża 

i rozświetla cerę. Oczyszcza 

i poprawia koloryt skóry. Działa 

nawilżająco na włosy, nadając im 

odpowiednią miękkość, wzmacnia 

cebulki włosów, zapobiegając ich 

wypadaniu. 

KONFITURA Z MARCHWII 

Obieramy 1 kg marchwii. Wstawiamy garnek 

z wodą i gotujemy ją na pół miękko. Po 

ugotowaniu usuwamy rdzeń, a resztę kroimi 

w drobną kostkę. Do rozgrzanego rondla 

wyciskamy sok z 8 cytryn i rozpuszczamy w 

nim 750 g cukru. Do soku dodajemy skórkę z 

1 cytryny, gdy cukier się rozpuści, wyjmujemy 

skórkę, a na jej miejce wrzucamy marchew. 

Konfiturę smażymy na wolnym ogniu do 

momentu aż marchew lekko się zagotuje. 

Przekładamy do słoików. Podgrzewamy pozostały 

syrop aż zgęstnieje i dolewamy go do 

konfitur. 

Tekst: Małgorzata Brudnicka - dietetyk

REKLAMA 

30

ZDROWOTNE DYWAGACJE 31 

Tłuszcz - wróg 

czy przyjaciel? 

PRZEZ WIELE LAT WPAJANO NAM PRZEKONANIE 

NA TEMAT SZKODLIWOŚCI SPOŻYWANIA TŁUSZCZY. 

Z OBAWY PRZED MIAŻDŻYCĄ CZY OTYŁOŚCIĄ 

LICZYLIŚMY KALORIE, SPOŻYWAJĄC 

ODTŁUSZCZONE PRODUKTY SPOŻYWCZE. 

CZY NASZE ZDROWIE POPRZEZ TE DZIAŁANIA 

ULEGŁO POPRAWIE? 

Według encyklopedii tłuszcze to zwyczajowa nazwa lipidów. 

Są głównym źródłem glicerolu i kwasów tłuszczowych. 

Wyróżniamy tłuszcze nasycone występujące w tłuszczach 

stałych (smalec, słonina, olej kokosowy) i nienasycone, 

do nich zalicza się kwasy tłuszczowe jednonienasycone, 

które znajdziesz w oliwie z oliwek, żółtku jaj i wielonienasycone, 

które są w nasionach, orzechach, tłuszczu rybim. 

Tłuszcze spełniają w naszej diecie szereg ważnych ról. 

Przede wszystkim dostarczają energii. Z jednego grama 

tłuszczu organizm ludzki uzyskuje 37.7 kJ energii, czyli w 

przybliżeniu dwa razy więcej niż z białka. Poza tym, zmagazynowane 

w tkance tłuszczowej dają izolację cieplną oraz 

chronią przed urazami. Są też głównym źródłem nienasyconych 

kwasów tłuszczowych, czyli NNKT i witamin w nich 

rozpuszczalnych takich, jaki: A, D. E i K. Kwasy tłuszczowe 

biorą udział także w syntezie niektórych hormonów tkankowych, 

między innymi prostaglandyny. 

Z powyższego wynika, że nie powinno się ich eliminować 

z codziennego pożywienia. Trwająca latami kampania 

reklamowa nawoływała do wyeliminowania masła, smalcu 

czy śmietany z naszej codziennej diety. Produkty te wskazywano 

jako główne czynniki zagrażające zdrowiu. Miały 

one stanowić przyczynę chorób serca, podwyższać cholesterol. 

Skoro rzeczywiście wszelkie smalce, boczki czy wieprzowe 

skwarki stanowiły tak duże zagrożenie, to większość 

ludzi przed 1920 rokiem powinna wymrzeć z powodu 

chorób serca, a po wprowadzeniu margaryn nie mieć 

problemów zdrowotnych. Osobą, która przyczyniła się do 

wprowadzenia zamiennika masła na rynek spożywczy był 

Napoleon III. Oczekiwał, że chemicy wymyślą tani produkt 

zastępujący masło dla robotników i wojska. Została nim 

margaryna, co z greckiego oznacza perła. 

Od czasu, kiedy przetworzone tłuszcze wielonienasycone 

zostały wprowadzone do powszechnego użytku nastąpił 

lawinowy wzrost tak zwanych chorób degeneracyjnych, 

na przykład raka skóry i starzenia się organizmu. Taka sytuacja 

nie zaistniałaby, gdybyśmy nadal żywili się pokarmami 

naturalnymi, a nie przetworzonymi, czy wręcz zmodyfikowanymi. 

TŁUSZCZE TRANS NASZ WRÓG 

Przede wszystkim należy obawiać się kwasów tłuszczowych 

typu trans, które można znaleźć w produktach przetworzonych, 

pozbawionych witaminy E. Znajdują się one 

w: rzadkich, rafinowanych olejach roślinnych, dressingach 

do sałatek, większości margaryn, płatkach śniadaniowych, 

biszkoptach czy krakersach. Również produkty zawierające 

białko zwierzęce mogą mieć w swoim składzie tłuszcze, 

które w procesie produkcji są podgrzewane do wysokich 

temperatur, przekształcając się w tłuszcze trans. Nie są to 

tylko tłuszcze zawarte naturalnie w samym produkcie, ale 

także te, na których są smażone. 

Tłuszcze trans przywiązują się do błon komórkowych i 

utrudniają pobieranie odpowiedniej ilości tlenu, glukozy 

i wody. Pozbawione tlenu, odwodnione komórki, zostają 

wtedy uszkodzone i mogą się zamienić w komórki nowotworowe. 

Poza tym, tłuszcze trans zagęszczają krew, zwiększają 

lepkość płytek krwi, przez co wzrasta ryzyko pojawienia 

się skrzepów oraz złogów tłuszczowych. 

Tłuszcze trans nie występują w naturalnej formie, zatem 

nie mogą zostać strawione. Ciało rozpoznaje je jako 

szkodliwe. Margaryna różni się od plastiku jedną cząsteczką, 

dlatego jest dla naszego organizmu trudno przyswajalna. 

W Walii przeprowadzono badania, w których przez 8 lat 

poddano obserwacji grupę 85 tysięcy kobiet. Odkryto, że 

te, które jadły margarynę były bardziej zagrożone chorobą 

wieńcową serca. 

PRZYJAZNE TŁUSZCZE 

Całkiem inaczej wygląda sprawa z pozostałymi tłuszczami. 

Nasycone, które znajdziemy w maśle czy smalcu, trudniej 

się utleniają i dlatego są bezpieczniejsze, szczególnie 

poddane obróbce termicznej. Te roślinne tłoczone na zimno, 

nierafinowane, mogą zmniejszyć aż o 80% pojawienie 

się na przykład choroby Alzheimera. Restrykcyjne diety nie 

są zgodne z biologią człowieka. Beztłuszczowa dieta prowadzi 

do chorób nowotworowych, przedwczesnej śmierci, 

ponieważ to tłuszcz umożliwia tworzenie nowych komórek. 

Na duże niebezpieczeństwo jej stosowania narażone 

są dzieci, co udowodniły przeprowadzone badania. Zbyt 

mała ilość tłuszczu w diecie skutkować może, infekcjami 

uszu, gardła, alergiami, spowolnieniem rozwoju umysłowego. 

Powszechne dziecięce choroby nie zawsze są wynikiem 

ataku bakterii i wirusów w przedszkolu czy szkole, ale 

efektem diety ubogiej w składniki odżywcze, między innymi 

w tłuszcze. Ciekawostką jest, że niedobór w naszym organizmie 

naturalnych, nieprzetworzonych tłuszczów roślinnych 

i zwierzęcych może zwiększać ochotę np. na frytki 

czy inne tłuste produkty. Często zawierają one lipidy w najbardziej 

niezdrowej postaci - trans. 

JAKIE MOŻNA WYCIĄGNĄĆ WNIOSKI? 

Nie obawiajmy się jeść tłusto. Unikajmy jedynie w codziennym 

pożywieniu tłuszczy typu trans, nadmiaru przetworzonych, 

wielonienasyconych olejów, a także cukru 

i węglowodanów. Zagrożeniem dla naszego zdrowia są 

wszystkie przetworzone, spreparowane i zakonserwowane 

produkty spożywcze. 

Tłuszcze są na pewno nam potrzebne i te roślinne, i 

zwierzęce. Pokrywają one 25% zapotrzebowania kalorycznego. 

Spożywajmy je wysokiej jakości i wszystkich rodzajów. 

Przede wszystkim zwierzęce, czyli nasycone, które 

znajdziemy w: rybach, owocach morza, mięsie i organach 

zwierząt z hodowli naturalnej, a nie tej przemysłowej. 

Oprócz tego jedzmy: jajka, masło, przede wszystkim klarowane 

i tłuste śmietany. Są one paliwem dla naszego organizmu. 

Z tłuszczy roślinnych dobre będą: olej kokosowy, 

oliwa z oliwek, orzechy, masło orzechowe własnej roboty, 

pestki słonecznika. Minimalna ilość tłuszczu jaką powinniśmy 

spożyć zależy między innymi od wagi i szybkości 

przemiany materii. Przyjmuje się, że jeżeli je się trzy posiłki 

dziennie, to w każdym powinny znaleźć się dwie łyżki oleju 

(nierafinowanego, tłoczonego na zimno) lub masła, co odpowiada 

również połówce awokado, garści oliwek, garści 

orzechów lub nasion oleistych. 

Najnowsze doniesienia zmieniły koncepcję i zalecają 

jeść tłusto, bo jest to zdrowe i smaczne. Powróćmy więc do 

żywienia, które preferowały nasze babcie. 

Tekst: Ewa Ślęzak

REKLAMA 32 

Ugasić pożar 

Działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, antyoksydacyjnie 

i przeciwnowotworowo. To czyni z niej doskonały, naturalny lek na 

wiele chronicznych schorzeń. Poznajcie kurkuminę! 

Skłonność do nowotworów może być zapisana w genach. Jednak badania dowodzą, że 

to, czy choroba się rozwinie zależy w znacznej mierze od nas samych. Bowiem styl życia, 

środowisko w jakim żyjemy i wybory jakich codziennie dokonujemy, determinują w 40- 

60% uruchomienie lub uśpienie genów sprzyjających rozwojowi nowotworu. 

Ciche zapalenie 

To jednak nie wszystko. Gro guzów rozwija się na skutek tlącego się w naszym organizmie 

chronicznego stanu zapalnego. Procesy jakie mu towarzyszą zaburzają prawidłowe 

funkcjonowanie narządów i uruchamiają sekwencję zdarzeń prowadzącą do rozwoju 

przewlekłej choroby, w tym np. nowotworu. Trudno wyśledzić moment, w którym zaczyna 

się spirala kłopotów, gdyż chroniczne zapalenie nie daje zwykle objawów. Wystarczy, 

że nosisz w sobie grzyby, pasożyty, niewłaściwe bakterie lub niedobite po infekcji wirusy. 

Ci pasażerowie na gapę potrafią wywołać i podtrzymać niski poziom zapalenia, które 

może utrzymywać się nawet przez dziesiątki lat. Nie dość na tym, sami też potrafimy sobie 

zaszkodzić i wywołać reakcję zapalną – paląc papierosy, przejadając się, używając toksycznej 

chemii do pielęgnacji ciała i domu, stosując herbicydy i pestycydy oraz żyjąc w nieustannym 

stresie. 

Niewydolna obrona 

Wolne rodniki zaczynają hulać po organizmie, uszkadzając DNA komórek. DNA jest 

wzornikiem, nowe komórki odwzorowują jego sekwencję, gdy matryca jest uszkodzona, 

powstaje wybrakowana komórka, która może przekształcić się w nowotworową. Zdrowy 

układ odpornościowy radzi sobie z takimi sytuacjami, eliminując potencjalnie niebezpieczne 

komórki. Jeśli jednak stan zapalny trwa i uszkodzenia się mnożą, słabnie. Do zmutowanych 

komórek nie dociera sygnał apoptozy (zaprogramowanej śmierci), więc żyją nadal. 

Dochodzi do sytuacji, gdy stare nie umierają, a nowe stale się tworzą. Tak formują się 

guzy nowotworowe – z komórek, które zapomniały umrzeć we właściwym czasie. 

Potężny sprzymierzeniec 

Szczęśliwie można zminimalizować ryzyko, usuwając stan zapalny. Pomoże w tym kurkumina. 

Związek ten znajduje się w kurkumie, przyprawie nadającej curry charakterystyczny 

smak. Zdaniem dr. Ajay’a Goela, szefa Center for Epigenetics, Cancer Prevention 

and Cancer Genomics na Baylor University Medical Center w Dallas, kurkumina może być 

najpotężniejszym, roślinnym lekarstwem znanym dziś ludzkości. Goel zwraca uwagę, że 

w Indiach, gdzie kurkuma jest istotnym składnikiem codziennej diety, wskaźnik zachorowań 

na nowotwory jest bardzo niski – w kraju liczącym 1,2 mld ludzi nowotwory dotykają 

1 na 12 tys. osób! Podczas gdy w USA ryzyko zachorowania na raka wynosi 50% dla mężczyzny 

i 33% dla kobiety. 

Zwraca on uwagę, że kurkumina na wiele różnych sposobów zapobiega wzrostowi komórek 

nowotworowych. Przede wszystkim gasi pożar, hamuje bowiem szlaki aktywacji 

stanu zapalnego i zapobiega przewlekłemu zapaleniu. Usuwa też wolne rodniki, które 

przyczyniają się do wzrostu tzw. matki zapalenia, czyli kwasu arachidonowego. Poza tym 

kontroluje produkcję cytokin - białek, odpowiedzialnych za utrzymywanie się przewlekłego 

stanu zapalnego. I wreszcie spowalnia a nawet blokuje produkcję enzymów, które nasilają 

stan zapalnych (kinaz białkowych). A to dopiero początek listy. Wg skali ORAC, która 

określa antyoksydacyjny potencjał produktów spożywczych, kurkumina ma ponad 15 tys. 

jednostek w 1g podczas, gdy bogate w antyoksydanty czarne jagody mają zaledwie 600 

jednostek! Lecznicze właściwości kurkuminy zostały potwierdzone w tysiącach badań naukowych. 

Jej wielokierunkowe działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe zwiększa 

szanse na uchronienie się przed rakiem i wydaje się być istotnym wsparciem walki z 

tą chorobą. 

Właściwości kurkumy są przydatne w profilaktyce nowotworów: skóry, raka płuca, jamy 

ustnej, głowy i szyi, przełyku, żołądka, wątroby, trzustki, jelita cienkiego okrężnicy, pęcherza 

moczowego, prostaty, gruczoły piersiowego, szyjki macicy i chłoniaków. 

Tekst: B.I.

HISTORIA MEDYCYNY 33 

LEKCJA 

ANATOMII 

Człowiek nieczęsto zastanawia się nad tym, 

co tak naprawdę w nim siedzi i jak funkcjonuje. 

tak jest do momentu, gdy któryś z organów 

wewnętrznych zaczyna sprawiać mu ból. 

analizą naszych organów zajmuje się anatomia. 

Bodajże pierwszymi, którzy w praktyce zapoznali się z 

organami wewnętrznymi człowieka, byli kapłani w starożytnym 

Egipcie. Oni to, w wyniku nakazu i kultu religijnego, 

dokonywali mumifikacji zwłok faraonów. Była to wiedza tajemna, 

znana w ścisłym gronie kapłańskim, ale wykorzystywali 

ją także w swoich praktykach medycznych. Początki 

anatomii medycznej rozkwitają w VI – V w. p.n.e w starożytnej 

Grecji. Pierwszy podręcznik anatomii napisał Alkmeon 

z Krotonu,wykładowca medycyny i uczeń Pitagorasa. Po 

nim wiedzę o anatomii poszerzali: Hipokrates, Arystoteles, 

Herofilos i Erazistratos w III w. p.n.e. Rzymski cesarz Marek 

Aureliusz powołał na swojego nadwornego lekarza Galena 

z Pergamonu. Galen w swoim fundamentalnym dziele 

„O korzystaniu z części ciała”, rozpatrywał kwestie anatomii 

pod względem funkcjonalności. Opisał dwie komory serca 

i ich zastawki, przypisywał sercu działanie ssące. Przez 

wiele stuleci jego poglądy były przyjmowane bezkrytycznie. 

Przeprowadzał pod tym kątem liczne sekcje zwierząt, 

głównie małp i świń, sekcja człowieka była zakazana. Taka 

wiedza opierała się na porównaniach i przypuszczeniach 

względem anatomii człowieka i była obarczona wieloma 

błędami i fałszywymi wnioskami. 

Z nadejściem średniowiecza postęp badań anatomicznych 

został wstrzymany zgodnie z nakazami Kościoła o 

nienaruszalności zwłok ludzkich i jako przejaw sacrum boskich 

tajemnic. 

Dopiero renesans otworzył drogę do pełnego poznania 

budowy człowieka. Leonardo da Vinci (1452 – 1519), wybitny 

artysta tej epoki, wykonywał liczne sekcje, aby poznać budowę 

człowieka. Pozostawił po sobie setki szkiców anatomicznych, 

które ukazały się dopiero 100 lat po jego śmierci. 

W 1543 r. ukazało się w Bazylei dzieło „O budowie ciała ludzkiego 

ksiąg siedem”, flamandzkiego chirurga i anatoma, 

Andreasa Vesaliusa (1514 – 1564). Dzieło to zrewolucjonizowało 

świat medyczny i wywołało falę krytyki. Vesalius na 

podstawie swoich licznych sekcji ciała ludzkiego wypunktował 

ponad 200 błędów w badaniach Galena. W obawie 

przed inkwizycją za naruszenie kanonu budowy ludzkiego 

ciała opuścił Padwę, która jako ośrodek uniwersytecki przodowała 

w dziedzinie anatomii. Poglądy Vesaliusa uznawano 

przez 300 lat jako fundamentalną wiedzę anatomiczną. 

Rzućmy okiem na wschód Europy i wkład polskiej medycyny. 

27 lutego 1613 r. w Gdańskim Gimnazjum Akademickim 

odbyła się pierwsza sekcja zwłok w tej części Europy. 

Dokonał jej doktor Joachim Oelhaf. Ten gdański medyk 

praktykował pod okiem nadwornego lekarza króla Zygmunta 

III Wazy. Później w Gdańskim Gimnazjum objął stanowisko 

profesora anatomii i medycyny. Pisał traktaty o fizjologii 

i anatomii, prowadził eksperymenty, dokonywał 

operacji. Zmarł w wyniku zarazy w 1630 r. 

Oczywistym jest, że bez wiedzy anatomicznej nie ma 

mowy o leczeniu. Dlatego też anatomia stawała się coraz 

bardziej dostępną dziedziną medycyny i to nie tylko dla 

studentów, chirurgów i lekarzy, ale nawet dla przeciętnego 

człowieka, ciekawego wrażeń. Służyły temu Teatry Anatomiczne. 

Pierwszy taki obiekt powstał w Padwie w 1594 r. i 

był salą wykładową dla przyszłych lekarzy. Stanowił rodzaj 

amfiteatru ze stołem pośrodku i widownią w kilku rzędach 

wokół. Podlegał określonym regułom, przepisom i normom, 

zarówno obyczajowym, jak i prawnym. Z czasem zainteresowanie 

tymi pokazami, z początku organizowanymi 

raz do roku, tak wzrosło, że oprócz przedstawicieli medycyny 

zaczęto dopuszczać innych zainteresowanych za odpowiednią 

opłatą. Ciekawość ludzka była tak duża, że wprowadzono 

służbę porządkową, pilnującą spokoju podczas 

pokazu. Przyszedł mi do głowy bodajże najbardziej znany 

pokaz, oczywiście w wymiarze kulturowym, jednak mający 

za cel propagowanie anatomii jako bardzo ważnej dziedziny 

medycyny. Mam na myśli obraz Rembranta z 1632 

r. zatytułowany „Lekcja anatomii dr. Tulpa”. Tulp był: lekarzem, 

przewodniczącym cechu chirurgów, rajcą, ławnikiem 

i burmistrzem Amsterdamu. Przeprowadził on liczne sekcje 

anatomiczno-patologiczne i na tej podstawie opisał około 

200 chorób. Dzięki niemu aptekarze ujednolicili sposób 

przyrządzania leków. 

Tak sobie myślę, że w szkołach powinno się uczyć podstaw 

anatomii chociażby w celach praktycznych. Warto 

bowiem wiedzieć, że wątroba leży po prawej stronie, nerki 

mamy dwie a największym nerwem jest nerw kulszowy. 

Dobrze też jest znać miejsce ucisku na żyle lub tętnicy w razie 

zranienia. Ja to wiem, ale być może nie wygasł we mnie 

poznawczy duch renesansu. 

Tekst i rysunek: Andrzej Sobczyk

NUMEROLOGIA 34 

INTELIGENTNA, ŻYWIOŁOWA I TWÓRCZA 

OSOBOWOŚĆ NUMEROLOGICZNEJ PIĄTKI JEST BARDZO BOGATA I 

JEDNOCZEŚNIE PEŁNA SPRZECZNOŚCI. SWOJĄ NIEŚMIAŁOŚĆ DOSKONALE 

TUSZUJE POZYTYWNYM NASTAWIENIEM DO ŚWIATA, UPRZEJMOŚCIĄ ORAZ 

KREATYWNOŚCIĄ. ELOKWENCJA I SPRYT TO JEJ WIZYTÓWKA. 

Spośród wszystkich wibracji numerologicznych Piątka 

jest najbardziej ruchliwa i niecierpliwa. Dla niej przeszłość 

i przyszłość są bez znaczenia, liczy się tu i teraz. 

Nie lubi planowania, więc bez trudu przychodzi jej spontaniczne 

zachowanie. Potrafi odnaleźć się w każdej sytuacji. 

Chaos czy stres to dla niej żadne wyzwanie. Bez problemu 

poradzi, zaradzi oraz udzieli pierwszej pomocy. 

Przy numerologicznej Piątce serialowy MacGyver mógłby 

się wiele nauczyć. 

Ten życiowy potencjał energetyczny Piątka przyniosła 

z wcześniejszego wcielenia, gdzie umierając młodo, 

nie zdążyła pozałatwiać wielu swoich spraw. Dlatego w 

tym życiu jest nieco niecierpliwa i wciąż się spieszy, bo 

podświadomie boi się, że znów czegoś nie zdąży załatwić. 

Dlatego obecnie musi nauczyć się nieco wyhamowywać, 

by życie jej nie zatrzymało. 

Piątka posiada niezwykle chłonny umysł. W lot potrafi 

uchwycić sedno jak i wszelkie drobne niuanse danego 

zagadnienia. Jest ciekawa i żądna przygód. Zmienna 

i dynamiczna. Jednak nie potrafi zbyt długo skupić się 

na jednej sprawie. Natomiast bez większego problemu 

może jednocześnie interesować się wieloma tematami. 

Jednak traci przez to energię i ulega słomianemu zapałowi. 

Takie postępowanie niestety dyskwalifikuje Piątkę 

już na starcie i dlatego dużo trudniej jest jej odnieść 

sukces. Zatem powinna nauczyć się koncentracji a swoją 

energię i liczne talenty wykorzystać na wytrwałą pracę 

w dziedzinie, którą sobie wybrała. 

Piątka to osoba bardzo ruchliwa, bezpośrednia i spontaniczna. 

Bardzo łatwo zachęcić ją do działania, przez co 

często daje się zmanipulować otoczeniu. To dusza tułacza 

z dużym poczuciem niezależności, dlatego nie istnieją 

żadne kajdany, które mogłyby ją ograniczyć. Sprowokowana, 

potrafi być zgryźliwa i agresywna, a ciętą ripostą 

bez pardonu zrani drugiego człowieka. Piątka 

jednak nie nosi w sobie zbyt długo urazy, a swoim 

negatywnym postępowaniem bardziej szkodzi sobie 

niż innym. 

W towarzystwie jest bardzo pożądana. Łatwo nawiązuje 

kontakt z ludźmi, wprowadza powiew świeżej 

energii, dynamikę oraz dobry humor. Roztacza 

swój wewnętrzny magnetyzm, przez co bez problemu 

potrafi znaleźć się w centrum zainteresowania. 

Jest szczęśliwa, gdy może się realizować. Wówczas 

swoim zapałem, radością i entuzjazmem potrafi porwać 

za sobą tłumy. Ciemną stroną Piątki jest to, że 

umiejętnie wykorzystuje swój spryt i elokwencję do 

oszukiwania i wykorzystywania innych. 

Zawodowo wibracja ta nie znosi papierkowej, 

nudnej roboty. Sprawdzi się tam, gdzie są potrzebne: 

bystry umysł, wyobraźnia, inicjatywa oraz umiejętność 

wpływania na otoczenie. Rutyna i brak silnych 

bodźców sprawią, że numerologiczna Piątka zamiast 

się rozrastać, zacznie pikować w dół ku życiowej porażce. 

Wyzwaniem i zadaniem dla niej w tym życiu 

jest pokazać, że rozwijając się wewnętrznie można 

zachować wolność i niezależność. 

Piątkowy rodzic jest bardzo ugodowy i ustępliwy. 

Dziecko traktuje po partnersku i niechętnie stosuje 

wobec niego dyscyplinę. Jednak zdarza mu się stracić 

cierpliwość i najzwyczajniej w świecie wybuchnąć. 

W zdrowiu Piątka powinna zwrócić uwagę na swoje 

płuca, nie ulegać nałogowi tytoniowemu, natomiast 

nerwy i frustracje trzymać na wodzy. Aspekt 

narażenia Piątki na błędy specjalistów podpowiada, 

by konsultowała ona swoje schorzenia u kilku niezależnych 

lekarzy. 

Tekst: Eva Hejman-Lenga, numerolog 

www.evahl.pl

REKLAMA 35 

Nie daj się zimowym infekcjom – poznaj 

niesamowite właściwości glutationu 

Zimą gwałtownie wzrasta liczba zachorowań na przeziębienia i grypę. Odpowiedzialne za nie wirusy 

mogą nie tylko pokrzyżować nam plany zawodowe czy osobiste, ale wyrządzić dużo krzywdy naszym 

organizmom na długie miesiące. Na powikłania najbardziej narażone są dzieci, osoby starsze, przewlekle 

chore lub z osłabioną odpornością. 

Układ odpornościowy na straży 

Doskonałym celem dla wirusów jest osłabiony organizm. Od czego zatem 

zależy, czy wirus zagości się w naszym organizmie? Poniekąd od 

nas samych, a ściśle mówiąc – od naszego układu odpornościowego. 

Silny układ odpornościowy odpowiada za rozpoznawanie i niszczenie 

szkodliwych patogenów, w tym grypy oraz szybszą regenerację, łagodniejszy 

przebieg choroby i zapobiega groźnym powikłaniom. 

Wzmocnij organizm. Naturalnie 

By nasz układ odpornościowy mógł spełniać swoją rolę, musimy 

o niego odpowiednio zadbać. Coraz więcej badaczy i autorytetów docenia 

rolę glutationu (GSH). Ta mała cząsteczka, produkowana przez 

każdą komórkę ciała, wykazuje niezwykłe wręcz właściwości. 

Glutation ma znaczenie zarówno w prewencji, jak i dochodzeniu do 

zdrowia. Po pierwsze pomaga zapobiegać wnikaniu patogenów, gdyż 

napotykają one na wzmocniony układ immunologiczny. Po drugie 

organizm zasobny w wewnątrzkomórkowy glutation walczy z chorobami 

dużo efektywniej niż taki, który jest zależny od egzogennych 

(dostarczanych z dietą) antyoksydantów. 

Dr Jimmy Gutman, autor książki „Glutation – Twój klucz do zdrowia” 

wyjaśnia, że właściwy rozwój i aktywność układu immunologicznego 

zależy od dostępności glutationu. Doświadczalne obniżenie poziomu 

glutationu drastycznie zmniejsza zdolność komórek tego układu do 

walki z patogenami i zostawia otwarte drzwi chorobie. W licznych 

badaniach stwierdzono, że poziom glutationu w limfocytach bezpośrednio 

koreluje z efektywnością odpowiedzi immunologicznej. 

Nie tylko sam pełni ważne role, ale także usprawnia pracę innych antyoksydantów. 

Jego wysoki poziom oznacza optymalne funkcjonowanie 

choćby wit. C. 

Immunocal® – Twoja droga do zdrowia 

Immunocal jest białkowym suplementem diety, który zapewnia bezpieczną, 

naturalną i skuteczną metodę wspierającą produkcję glutationu 

poprzez dostarczenie cysteiny związanej. 

„Podnoszenie glutationu poprzez suplementację cysteiną ma potwierdzone 

korzystne działanie dla zdrowia” – mówił znany niemiecki naukowiec 

dr Wulf Dröge. 

Immunocal jest efektem badań naukowych prowadzonych już od 

przeszło 40 lat. To w 100% naturalny i bezpieczny produkt. Z powodzeniem 

stosowany także u dzieci. Skuteczność Immunocalu potwierdzają 

liczne badania oraz patenty na całym świecie. W Polsce cieszy 

się zaufaniem konsumentów już od 10 lat. 

Inhibition of influenza infection by glutathione Jiyang Cai *, Yan Chen*, Shaguna Seth†, Satoru Furukawa‡, Richard W. Compans† and Dean P. Jones* 

* Department of Biochemistry, Emory University School of Medicine, Atlanta, GA, USA † Department of Microbiology and Immunology, Emory University School of Medicine, Atlanta, GA, USA ‡ Nutri-Quest, Inc., Chesterfield, MO, USA 

Received 27 August 2002; revised 23 December 2002; accepted 9 January 2003. ; Available online 6 March 2003. 

Jimmy Gutman. Glutathione - Your key to health. Kudo.ca Communications Inc., Montreal, 2008 

Wpływ suplementacji donorem cysteiny na wydolność mięśniową L. C. LANDS,1,2 V. L. GREY,2,3 AND A. A. SMOUNTAS1 1 Wydział Medycyny Oddechowej, 2 Wydział Pediatrii i 3 Wydział Biochemii, Uniwersyteckie Centrum Zdrowia McGill – Szpital 

Dziecięcy w Montrealu, Montreal, Quebek, Kanada H3H 1P3 

BOUNOUS G, GOLD P. The Biological Activity Of Undenatured Dietary Whey Proteins : Role Of Glutathione. Clin Invest Mod. 1991 Aug;14(4) :296-309. 

BARUCHEL S, BOUNOUS G, GOLD P.Place For An Antioxidant Therapy In Human Immunodeficiency Virus (HIV) Infection.Oxidative Stress, Cell Activation and Viral Infection. C. Pasquier et al. (eds) 1994; 311-321.

REKLAMA 

36 

SREBRO W MONOJONOWEJ TECHNOLOGII 

Monojon znaczy: pojedynczy. Ta unikatowa technologia podbija światowy rynek. 

Wielkość cząsteczki określa się na 0,2 nm, a to oznacza, że jest mniejsza od porów 

pomiędzy naszymi komórkami, które mają wielkość od 0,7 do 0,14 nm. Oznacza to, 

że nie tylko bez trudu przedostaje się przez wierzchnią warstwę skóry, ale z łatwością 

wnika do skóry właściwej, gdzie dokonuje naprawy organizmu nie tylko z zewnątrz, 

ale - co istotne - od środka organizmu. 

Srebro znane jest w dziejach ludzkości od tysiącleci. Używano go do wyrobu biżuterii, 

naczyń, ale także dostrzeżono jego lecznicze właściwości w medycynie, jak i w kuchni. 

Srebrne monety wrzucano do kan z wodą, mlekiem,winem, by napoje dłużej zachowały 

swoją świeżość. 

Od wieków srebro jest pogromcą bakterii, wirusów i innych drobnoustrojów. Udowodniono, 

że jest ono odporne na 630 szczepów bakterii i - co równie istotne - pod wpływem 

srebra bakterie nie ulegają mutacjom. Przyjmując antybiotyki, bez wiedzy i kontroli lekarzy, 

a co gorsza często bez uzasadnienia, narażamy swój organizm na poważne komplikacje. 

Niewłaściwe dawkowanie, niedokończona kuracja, zbyt częste przyjmowanie antybiotyków 

– to wszystko ma istotny wpływ na nasze zdrowie. Często słyszymy o lekoopornych 

szczepach bakterii. Dlaczego tak się dzieje? Po każdej serii antybiotyku, w naszym 

organizmie zachodzi zmiana flory biologicznej. W przypadku, gdy antybiotyk nie zneutralizuje 

chorobotwórczych bakterii w dostatecznym zakresie może dojść do ich mutacji, 

bowiem bakterie określane mianem „dobrych” nie są w stanie ich zwalczyć. Dzieje się tak, 

ponieważ bakterie „nabierają cech” jeszcze bardziej inteligentnych do przetrwania i jakby 

to one pierwsze chciały nam powiedzieć: '”Co nas nie zabije, to nas wzmocni''. 

Bakterie są wszechobecne. Jesteśmy zbudowani zarówno z bakterii, dzięki którym 

trwamy, jak i tych, przez które często chorujemy. 

Mając powyższe na uwadze, warto wspomnieć o łagodnym i nietoksycznym antybiotyku, 

jakim jest srebro. Bardzo ważną właściwością srebra jest to, że bakterie chorobotwórcze 

nie są w stanie rozwinąć odporności na jego cząsteczki tak, jak dzieje się to 

w przypadku antybiotyków. Jest bardzo skuteczne w leczeniu różnego rodzaju problemów 

o podłożu grzybiczym oraz egzemy czy jako antyseptyk do płukania ust i mycia zębów. 

Srebro ma silne właściwości bakteriobójcze, przeciwwirusowe.Wykazuje działanie 

przeciwzapalne, niszczy większość bakterii mogących wywołać stany zapalne skóry (zapalenie 

mieszków włosowych, trądzik pospolity itp.), stymuluje proces regeneracji komórek, 

chroni skórę przed wpływem szkodliwych czynników termicznych i biochemicznych 

oraz zewnętrznych (wiatr, kurz, mróz). Wpływa na pracę gruczołów łojowych regulując 

wydzielanie sebum, utrzymując suchą lub tłustą skórę w stanie równowagi zapewniając 

prawidłowy poziom nawilżenia. Służy również w pielęgnacji skóry przed i po goleniu 

i depilacji, jest naturalnym konserwantem. Srebro jest również doskonałym antyperspirantem. 

Myśliwi wychodzący na łów, pryskając się srebrem, nie tylko chronią się od komarów, 

kleszczy i innych gryzoni, ale też neutralizują swój zapach, dzięki czemu zwierzyna 

ich nie wyczuwa. 

Konwenconalne preparaty srebra takie jak azotan srebra, sól srebrowa sulfadiazyny nadal 

są używane w medycynie.Formuły te,odkryte w 1884r przez Carla Crede nadal leczą. 

Straszą nas srebrzycą. 

Argyria lub srebrzyca rozwija się w organizmie na skutek przyjmowania preparatów 

medycznych, w których składzie znajdują się związki srebra – najczęściej chodzi o srebro 

koloidalne. Chorzy cierpiący na tę przypadłość mają charakterystyczny kolor skóry: niebiesko-srebrny. 

Źródła mówiące o tym schorzeniu nie podają jej przyczyny, a jedynie wskazują na objawy. 

Jednak to wszystko nie powinno nas zrażać do stosowania srebra a jedynie uczulać 

na jego odpowiednie stosowanie. W naturze bowiem wiele substancji (np. witaminy, zioła) 

jest lekarstwem, jak i trucizną. Chodzi tu o proporcje i odpowiednie dawkowanie. Dlatego 

też najlepszym srebrem jest srebro monojonowe, które nie klastruje się (nie skleja 

się), co oznacza że jony srebra nie pozostają w organizmie na długo.

MASAŻ 

37 

PeLoHa 

dla ciała i duszy 

JEST TAKI MASAŻ, W TRAKCIE KTÓREGO MASU- 

JE SIĘ NIE TYLKO CIAŁO, ALE I DUSZĘ. BRZMI NIEDO- 

RZECZNIE? TO MOŻE WARTO SIĘ PRZEKONAĆ… 

Masaż PeLoHa, bo o nim mowa, stworzony został przez 

parę Australijczyków – Mary i Alana Earle. Nazwa stanowi 

skrót od słów: peace, love, harmony. Jest to energetyczny 

masaż terapeutyczny, którego technikę Alan Earle tworzył i 

udoskonalał przez ćwierć wieku. 

Dorota Jedlicka z Łodzi jest jedną z nielicznych osób w 

Polsce i Europie Wschodniej, które wykonują ten masaż, 

szkoląc jednocześnie innych terapeutów. – On nie ma sobie 

równych – przekonuje. – Ale nikogo nie namawiam, bo 

każdy musi być świadomy, że chce doświadczyć działania 

PeLoHa. Głównym celem masażu jest oczyszczenie pamięci 

komórkowej z przeszłości. Tej, która nas niszczy. Przekazem 

jest bezwarunkowa miłość. A dotyk – subtelny i delikatny 

– uzdrawia podświadomość, wpływając jednocześnie 

na stan całego ciała. Znikają wewnętrzne blokady, z 

podświadomości usuwane są stare wzorce myślowe, zaczynamy 

inaczej postrzegać otaczającą nas rzeczywistość. I 

wszystko zaczyna się układać. 

Jak to się dzieje? Dorota przez chwilę się zastanawia. Potrafi 

to wyjaśnić, obawia się tylko sceptycyzmu ze strony 

słuchacza i idącego za tym niezrozumienia. – Bo jak przekonać 

kogoś, że PeLoHa to holistyczny, spójny, energetyczny 

masaż pełen miłości, będący pracą z energiami Nieba i 

Ziemi zgromadzonymi w moim sercu, które swoimi dłońmi 

przekazuję masowanej osobie? – zastanawia się. 

Masaż poprawia samopoczucie, rozładowuje stres i napięcia 

mięśniowe. Niesie ze sobą dobrostan, czyli wszystko, 

co człowiekowi jest potrzebne do szczęśliwego, spokojnego 

życia – podkreśla Dorota Jedlicka. 

Najważniejszy jest pierwszy odczyt. Dłonie delikatnie 

przesuwają się po ciele i trafnie wyczuwają obecne w nim 

napięcia. Dorota mnie masuje. Mijają sekundy, minuty, a 

ona skupia uwagę na miejscach, które dotyka. Jest w pełni 

obecna... w swoich dłoniach – to jedyne określenie, jakie 

przychodzi mi do głowy. Poddaję się temu łagodnemu dotykowi, 

który sprawia, że słowa relaks i rozluźnienie nabierają 

właściwego znaczenia. 

Na efekty nie muszę długo czekać. Przed oczami rozlewa 

mi się kolor określany mianem starego złota. Przełamują 

go ciepłe zielenie, a w okolicach czakry splotu słonecznego 

przebiega nagły dreszcz. Z każdą chwilą coraz bardziej 

świadoma jestem swojego ciała. Zaczynam rozumieć, 

że PeLoHa ma mi uzmysłowić, że jest ono świątynią, która 

pozwala nam, fizycznym istotom, funkcjonować i rozwijać 

się duchowo. Czuję, jak dłonie Doroty kreślą na mojej skórze 

zgrabne, secesyjne kształty, jakby jakaś niewidzialna 

siła przesuwała je w odpowiednie miejsca. W te, które najbardziej 

potrzebują uzdrowienia. Dorota wyjaśnia, że nie 

spodziewała się, że tak szybko zestroję się z przekazywaną 

energią. Ile takich masaży powinno się wziąć? 

– Lepiej jeden niż wcale – mówi. – Ale wszystko zależy 

od indywidualnych potrzeb. Jeśli poważnie chcemy potraktować 

siebie i swoje dolegliwości, polecam dziewięć 

sesji. Pierwsze trzy poświęcone są ugruntowaniu intencji. 

Im bardziej świadoma jest masowana osoba, tym lepiej, bo 

intencje ustalane są w porozumieniu z istotami duchowymi 

i przez nie wzmacniane. – Zdarza się, że po trzech zabiegach 

ktoś mówi, że już mu wystarczy. Zamykam wtedy 

rozpoczęty proces i o tym informuję. Bo nie można dopuścić, 

by pozostały puste przestrzenie powstałe na skutek 

oczyszczenia pamięci komórkowej. One muszą zostać wypełnione 

pozytywną energią – wyjaśnia. 

Pytam Dorotę, czy zawsze jest pewna, że terapia zadziała. 

– Stając przed każdym, kto do mnie przychodzi, wiem, 

że masaż będzie wykonany zgodnie z wolą natury, Stwórcy. 

Że przyniesie to, czego dana osoba ma doświadczyć, 

czego akurat potrzebuje – zapewnia. 

Po wielu latach praktyki może powiedzieć, że PeLoHa 

jest dla każdego. Korzystać mogą dzieci i dorośli, osoby 

niepełnosprawne, w podeszłym wieku. Zdarza się, że do 

Doroty trafiają kobiety, które mają kłopoty z zajściem w 

ciążę. I jeszcze w trakcie terapii PeLoHa przychodzą z wiadomością, 

że stał się mały cud, bo spodziewają się dziecka. 

Jej klienci twierdzą, że masaż przynosi nadspodziewane 

efekty. Poprawia relacje w rodzinie. Zwiększa siły życiowe 

i sprzyja samouzdrawianiu. 

Wystarczy, jeśli zdamy sobie sprawę z tego, że wczorajszy 

deszcz nas nie zmoczy, a jutrzejsze słońce nie ogrzeje, 

że ważna jest teraźniejszość, bo to na nią mamy wpływ. 

I takie prawdy uświadamia nam masaż PeLoHa, tworzy 

każdego z nas na nowo i czyni bardziej świadomymi siebie. 

A to z kolei sprawia, że zaczynamy kreować naszą rzeczywistość. 

ZBAWIENNE EFEKTY MASAŻU PELOHA: 

• wpływa korzystnie na ciało fizyczne, 

energetyczne i mentalne 

• usuwa blokady psychiczne, traumy i negatywne 

wzorce myślowe 

• uczy akceptacji własnego ciała 

• przywraca prawidłowe krążenie krwi i innych 

płynów ustrojowych 

• zapewnia dobrą przemianę materii i pomaga 

pozbyć się nadwagi 

• likwiduje sztywność stawów 

• oczyszcza organizm z toksyn 

• pomaga w podejmowaniu decyzji, wzmaga 

kreatywność 

• totalnie relaksuje 

• odmładza i upiększa ciało: wygładza zmarszczki, 

redukuje cellulit, poprawia jędrność skóry 

• przywraca radość życia i wspomaga leczenie 

depresji 


REKLAMA 

38 

Adres redakcji 

Green Port 

Natura&Zdrowie 

miesięcznik 

ul. Matuszewska 20 

03-876 Warszawa 

redakcja@greenport.pl 

tel. 509 326 627 

663 509 266 

Redaktor naczelny 

Arkadiusz Wrzos 

Redaktor prowadzący 

Teresa Szczepanek 

Grafik designer 

Liliana Maria Soja 

Wydawca 

Greenport Team Sp. Z o.o. 

ul. Matuszewska 20 


Prezes 

Agnieszka Wójtowicz 

Biuro reklamy 

Sylwia Wilczyńska 

reklama@greenport.pl 

tel: 533 315 991 

Drukarnia 

Polska Press Sp. z o.o. 

Drukarnia w Bydgoszczy 

ul. Grunwaldzka 229 

tel. 052-58-48-660 

Za treść ogłoszeń redakcja 

ponosi odpowiedzialność 

w granicach wskazanych w 

ust.2 art.42 ustawy Prawo 

prasowe. Rozpowszechnianie 

materiałów redakcyjnych 

bez zgody wydawcy 

jest zabronione. 

Zabroniona jest bezumowna 

sprzedaż gazety po cenie 

niższej od ceny detalicznej 

ustalonej przez wydawcę. 

Sprzedaż numerów aktualnych 

i archiwalnych po innej 

cenie jest nielegalna i grozi 

odpowiedzialnością karną. 

PRENUMERATA 

razem z wysyłką; 

6 numerów - 42 zł 

3 numery - 21 zł 

Green Port Team sp. z o.o. 

ul. Matuszewska 20, 


nr konta mBank 

88 1140 2105 0000 

3087 9300 1001 

w tytule przelewu podaj 

dane adresowe 

i opis zamówienia. 

Możliwe jest również 

wysłanie starych 

numerów. 

hurt@greenport24.pl 

tel: 22 618-38-34

cena 4 zł w tym 8% VAT 

ISSN 2544-4107 

Nr indeksu: 419427 

Nr gazety 2/2018 (07 

NATURA&ZDROWIE 

Lato 

Eksplozja 

energii 

Babcine 

przepisy 

str. 29 

W KOLEJNYM 

MARCOWYM 

NUNERZE M. IN. 

Tradycje 

Maorysów 

Zielarnia 

na wiosnę 

Siła 

klawiterapii 

Szmaragd 

- kamień 

Saturna 

Uwaga na 

pęcherzyk 

żółciowy 

Wiosenna 

dieta na topie 

Babcine 

przepisy 

ZNAJDZIESZ NAS 

W KIOSKACH, 

SALONACH 

PRASOWYCH 

I SKLEPACH 

ZIELARSKICH. 

04 

kwiecień 

2018 

Tradycje 

Maorysów 

str. 7 

Zielarnia 

na wiosnę 

str. 20-21 

Siła 

klawiterapii 

str. 37 

Szafir - 

Szmaragd 

- kamień 

Saturna 

str. 10-11 

Uwaga na 

pęcherzyk 

żółciowy 

str. 17 

Wiosenna 

dieta 

na topie 

str. 18 

REKLAMA 

Czasopismo Green Port NATURA & ZDROWIE 

dostępne w sieci sklepów firmowych Green Port 

NATURA & ZDROWIE oraz w sklepach partnerskich 

na terenie całego kraju. Szukaj również w sieci 

dystrybucyjnej RUCH 

Prowadzisz lub chcesz otworzyć sklep zielarsko-medyczny, ekologiczny, poradnię z naturalnymi produktami i usługami specjalistów? 

Chcesz dystrybuować nasze czasopismo? 

ZGŁOŚ SIĘ I PRZYŁĄCZ DO NAS - RAZEM MOŻEMY WIĘCEJ! 

GreenPort24 - hurtownia naturalnych kosmetyków i suplementów diety, 

nr telefonu: 22 618 38 34 / 730 007 872, e-mail:hurt@greenport24.pl, www.greenport24.pl / greenport.pl / greenportmarket.pl 

39 

Warszawa, Centrum Green Port Natura i Zdrowie, al. KEN 15 

Warszawa, Centrum Green Port Natura i Zdrowie, Hala Kopińska 1p, 

ul. Grzymały Sokołowskiego 2 

Białogard, Filiżanka, ul. Lindego 22 

Biłgoraj, DiM, ul. Komorowskiego 3/2 

Biała Podlaska - LAWENDA, Sklep zielarsko - medyczny, Plac Rubina 11 -14/4 

Biała Podlaska, Sklep Zielarsko-Medyczny URTICA, ul. Terebelska 60 B 

Białystok, Wstąp po zdrowie, ul. Transportowa, 12 lokal 5/parter 

Bielsko-Biała, Sklep Ekologiczny Siła Natury, ul. Mickiewicza 42 

Bielsko Biała, Sklep "Bio Kiosk", Dom Handlowy Wokulski, ul. Czechowa 22 

Biłgoraj, DIM Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Komorowskiego 3/2 

Brzeszcze, Sklep Zielarsko-Medyczny „Ziołowa Apteka”, ul. Dworcowa 32 

Chełm, Amarantus, ul. Popiełuszki 5 

Cieszyn, Strefa KOS-MED, ul. Mennicza 9 

Elbląg, MID, ul. Pomorska 9a 

Gdynia, Zioła, ul. Słoneczna 2, paw. 11 

Gorlice, Stara Zielarnia, ul. Stawiska 8 

Grzudziądz, HERBALEK-ADONIS, ul. Toruńska 10 

Katowice, AlEko Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Grażyńskiego 13a 

Kielce, Ziołowa APTECZKA, ul. Sikorskiego 3 

Kielce, Ziołowa APTECZKA, D.H. Kaufland 

Legnica, Sfera Zdrowia, ul. Szkolna 1 

Leżajsk, Eko Sklep, Pl. Dworcowy 1 

Lublin, Sklep Zielarsko-Medyczny Zdrowie, ul. Biernackiego 12/19 

Łochów, Spiżarnia Zdrowia, Al. Łochowska 75 

Łódź, F.H.U. Remedium, ul. Ćwiklińskiej 22 

Łódź, Gakama, ul. Skupiona 1 (obok zajezdni Kurczaki) 

Łódź, INTER-FOOD, ul. Cieszyńska 10 

Olsztyn, EkoSklep Andrzej Sierzputowski, ul. Ratuszowa 7 

Opole Lubelskie, Mamavital, ul. Fabryczna 191 

Opole, Moc Natury, ul. Niemodlińska 21 

Ostrołęka, Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Fieldorfa-Nila 12/43 

Ostrów Wielkopolski, Sklep zielarsko-medyczny "Ziółko", ul. Wrocławska 21 

Pawłowice, Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Górnicza 15 

Płock, Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Bielska 43 

Poznań, Zielarnia Polna, ul. Polna 6/1 

Skarżysko-Kamienna, Ziołowa APTECZKA, ul. Metalowców 1 

Sochaczew, Zielarnia, ul. Warszawska 17 

Szczecin, Zielarz Polski, ul. Budziszyńska 36 (nowy punkt) 

Szczecin, Dary Zdrowia, ul. Bohaterów Warszawy 40/1b2 

Świebodzin, BioLife, ul. Wałowa 13 

Warszawa, Almir, ul. Rembielińska 12 

Warszawa, Argani NATURA I ZDROWIE, ul. Kuflewska 6 

Warszawa, Sklep Ekologiczny Trawa, Pl. Mirowski 1 

Warszawa, Sklep Zielarski, ul. Pożaryskiego 24 a 

Warszawa, Sklep Zielarsko-Medyczny s. c., ul. Broniewskiego 85 

Warszawa, Spiżarnia Zdrowia, ul. Składkowskiego 4 

Warszawa, Zielarnia, Al. Jerozolimskie 179, lok. 1/2 

Wołomin, Zdrowy Sklep, ul, Legionów 30 

Zielona Góra, Zielarnia Agata Siwińska, ul. Drzewna 10 

Żywiec, Ekoidea, ul. Komorowskich 29 

www.zdrowoodlotowo.pl 

www.ekoidea.sklep.pl 

www.biokioskbilesko.pl 

www.biokio.sk

REKLAMA 

Monolipid K 

suplement diety 

ekstrakt 

z czerwonego ryżu 

oraz 

koenzym Q10 

kwas foliowy i chrom 

witaminy z grupy b 

Naturalny sposób na 

cholesterol w normie 

www.monolipid.pl

marzec 2018

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?