NR2_cały

ISSN 2544-4107 

Nr indeksu: 419427 

NATURA&ZDROWIE 

02 

listopad 

2017 

cena 4 zł w tym 8% VAT 

Płuca 

przyjaciel 

odporności 

str 16-17 

Dieta 

Paleo 

str 14 

Siła 

litoterapii 

str 10-11 

Lato 

Nie bójmy się 

zimy 

Niedoceniona 

pokrzywa 

str 6 

Pszczoły 

na wagę złota 

str 9 

Żywokost 

przełamać mit 

str 6 

Medycyna 

Tybetu 

str 7

OKIEM OBSERWATORA ZATRZYMANE W KADRZE 02 

TEMAT MIESIĄCA 

03 

Odnaleźć serce w jesieni 

"Oswajamy" zimę 

„Mimozami jesień się zaczyna, złotawa, krucha i miła (…) - śpiewał niegdyś Czesław 

Niemen. Wychowałam się na jego utworach i ilekroć nuciłam sobie tę właśnie piosenkę, 

tyleż razy czułam, że jesień to niezwykła pora roku. Taka właśnie, złotawa i miła. 

Dlaczego więc co roku mam nieodparte wrażenie, że ledwie jesień nastaje a temperatura 

za oknem spada poniżej 10 stopni Celsjusza, zachowujemy się jakbyśmy zapomnieli, 

że urokliwe jest nie tylko lato? 

Może dlatego, że z pierwszym deszczem, czy niekoniecznie dokuczliwym wiatrem, 

ulice wypełniają się istotami obleczonymi w kurtki z futerkiem przy kapturach i szale 

niemal zasłaniające nosy. 

- Co oni zrobią, jak termometr wskaże 10 stopni na minusie? - myślę sobie wówczas. 

- Co wynajdą na dnie szafy, żeby nie zmarznąć? - brnę w kolejne pytania, właściwie 

bez odpowiedzi. 

Nie, nie zamierzam nikogo uświadamiać. Ja tylko niepoprawnie myślałam, że wszyscy 

wiedzą, że przegrzanie organizmu do niczego dobrego nie prowadzi. Wręcz przeciwnie, 

taki przyduszony gorącem organizm staje się wylęgarnią infekcji wszelakich, a 

zimno w odpowiedniej dawce jeszcze nikomu nie zaszkodziło. 

No właśnie, myślałam. No to i mam. Co roku ten sam obrazek. Tylko kolory czapek i 

szalików zmieniają się w zależności od nowych trendów w modzie. Fasony już rzadziej. 

Jak przemówić mamom uśmiechniętych pociech do rozumu, by nie robiły z dzieci 

bałwanków, bo na bałwanki przyjdzie pora, kiedy spadnie śnieg? Maluchy tak są opatulone, 

że spod modnych ciuszków wyzierają tylko oczęta - a i to nie zawsze, bo kiedy 

czapka z czoła się zsuwa, to i ocząt pięknych nie widać. Malec wrzeszczy w niebogłosy, 

wierci się, tym samym podnosząc temperaturę swojego ciała, chwilę później go zawieje 

i choróbsko jak na zawołanie. No tak, ale one – te mamy – jakby nie chciały zrozumieć... 

Ale dajmy spokój jesiennym ubraniom i poszukajmy powodów, dla których większość 

z nas deklaruje, że za jesienią nie przepada. Bo deklaruje. I to dość ostentacyjnie. 

Wzdychają, narzekają, że zimno, że plucha, że szybciej zmrok zapada, że wirusy, słońca 

mało i herbata szybko stygnie. 

No i co? Ja się pytam, drodzy Państwo, no i co z tego? 

Wszak kalendarz, jaki nas obowiązuje ustalony nie został przedwczoraj, pory roku 

też nie pojawiły się znikąd. Jesień była, jest i będzie – bynajmniej ostatnio nie słyszałam, 

by coś zmienić się miało. 

A skoro tak, to może warto jesiennie nastroić się zawczasu? I zanim jesień na dobre 

się rozpanoszy, przygotować się na czas jej panowania? 

Nie? Nie da się? No jak to? 

Moja babcia nauczyła mnie układać obrazy z jesiennych liści, zbierać kasztany i delektować 

się sokiem z malin. Siadała też w głębokim, starym fotelu, brała do rąk baśnie 

i czytała mi je jesiennymi wieczorami. Bywało, że zabierała mnie do kuchni i razem 

piekłyśmy kruche ciasteczka. A kiedy na słodycze nie było ochoty, choć to zdarzało 

się niezwykle rzadko, robiła mi najlepszy na świecie grysik z jabłkiem i opowiadała, 

opowiadała, opowiadała... 

Co ja tu wypisuję – ktoś zapyta. A tak, moi drodzy, bajam sobie nieco. Przywołuję 

wspomnienia, mając nadzieję, że może kogoś z Was natchnie i pójdzie w ślady mojej 

babci, bo ma na przykład małe dzieci albo i wnuki, i spędzi z nimi najlepszy czas, zupełnie 

tego wcześniej nie planując. 

A jeśli nie, to w jesienne wieczory, zamiast narzekać na pluchę, może ktoś zrobi sobie 

herbatę z konfiturą, sięgnie po najnowszą powieść Carlosa Ruiza Zafona na przykład, 

obejrzy stary, kostiumowy film, może napisze list, sięgnie po akryle, szydełko... 

Bóg jeden wie po co jeszcze. A robiąc ten krok, zda sobie sprawę z tego jak bardzo jesień 

sprzyja odnajdywaniu harmonii. I to zarówno wokół siebie, jak i w sobie. Może 

zrozumie, że nic we Wszechświecie nie dzieje się przypadkiem, bo przypadek, Kochani, 

to taki boży sposób sprawiania cudów. A zatem jeśli większości z nas jesień kojarzy 

się z przemijaniem, to może warto w tym czasie zwolnić, wsłuchać się w siebie, oddać 

refleksjom i porzucając galopadę myśli i codzienny zgiełk, sięgnąć po ów wspomniany 

malinowy sok, postawić obok słoik wrzosowego miodu i na czas jesieni, zamiast 

wszystko obejmować rozumem, spróbować postawić na odczuwanie. Bo jesień, moi 

drodzy, to pora roku, która bardzo pięknie dotyka naszych serc. 

Teresa Szczepanek 

Zdjęcia: Michał Hanczel 

Pierwsze ochłodzenie za nami, a zima tuż tuż. Na samą myśl o niej 

ogarnia nas strach przed chorobą i chęć ucieczki pod kołdrę. 

Czy to aby na pewno dobra metoda? A gdyby tak oswoić wroga? 

W dobie cywilizacyjnego pędu, nikt nie ma czasu na 

chorowanie. Zima kojarzy się nam z zimnem i nieustannymi 

infekcjami, czego zdecydowanie wolelibyśmy uniknąć. 

Okazuje się, że wystarczy ją odpowiednio ,,oswoić''. Jak to 

zrobić? Wcale nie tak trudno. Aby tego dokonać powinniśmy 

zadbać o: odpowiedni strój, dietę, regularne ćwiczenia, 

równowagę wodno-elektrolitową, a także niezawodne 

mikstury odporności. 

Kiedy tylko zrobi się chłodniej, natychmiast wskakujemy 

w ciepłe swetry, a sobotnie wieczory spędzamy pod kocykiem, 

z herbatką, najlepiej w grubych skarpetach. Jednym 

słowem – prosta droga do przegrzania. W okresie jesiennym, 

kiedy temperatury nie są jeszcze tak niskie, powinniśmy 

zahartować organizm. Jak to zrobić? Wychodząc 

z domu. Nie w najgrubszym swetrze, a w ubraniu stosownym 

do temperatury. Dzięki temu nasz organizm uodporni 

się, a kiedy zrobi się naprawdę zimno, będzie na to przygotowany. 

Ubierzmy się ciepło, ale nie za ciepło i wyjdźmy 

z psem na 30-minutowy spacer. Od tego nie zachorujemy, 

a przeciwnie – nabierzemy odporności. Warto przy tym pamiętać, 

by zwrócić uwagę głównie na to, jak zimową porą 

ubieramy dzieci. Zazwyczaj troskliwe - a właściwie powinno 

się powiedzieć przewrażliwione - mamy a i nierzadko 

babcie, zachowują się zgoła nieodpowiedzialnie opatulając 

swoje pociechy od stóp do głów, rzec by można. Ciepła 

czapka (czym grubsza, tym w przekonaniu mam lepsza 

) na początku zimy, gruby golf, do tego szalik zaslaniający 

usta. Dobrze, jeśli dziecko nie ma założonego kaptura. 

Taki obrazek jest bardzo częsty i niestety, zazwyczaj nieciekawy 

w skutkach. Postarajmy się poskromić nasze bezpodstawne 

w tym przypadku lęki i nie przegrzewajmy naszych 

dzieci. 

Kolejnym krokiem jest ,,zimowa'' dieta. Zwłaszcza w tym 

okresie powinniśmy dostarczać sobie wszystkich niezbędnych 

minerałów i witamin, które znajdziemy głównie w sezonowych 

warzywach i owocach. Szczególnie wartościowe, 

ze względu na dużą zawartość witaminy C są: burak, 

cebula, czosnek, ale także kapusta (głównie kiszona). Sięgajmy 

też po jabłka i gruszki. Co więcej, nie możemy zapomnieć 

o tym, że zima to okres zwiększonego zapotrzebowania 

na energię, a więc ilość kalorii spożywanych w ciągu 

dnia, szczególnie chłodnego, powinna być nieco wyższa 

niż latem, czy wiosną. Zawdzięczamy to mechanizmowi 

termoregulacji. 

W skrócie – kiedy jest nam zimno, nasz organizm wytwarza 

energię potrzebną do ogrzania, pochodzącą właśnie 

z pożywienia. Chcąc sprostać jego potrzebom, dostarczajmy 

mu składników, które mu tę energię zapewnią. 

Dużą kalorycznością charakteryzują się przede wszystkim 

Tekst: Joanna Szczepińska 

poradnia dietetyczna&fitness, Wejherowo 

produkty tłuste. Jeśli mowa o tłuszczach – wybierajmy 

te zdrowsze, czyli roślinne, bogate w kwasy omega-3 i 

9, takie jak np.: awokado, oliwa z oliwek, migdały, czy 

orzechy włoskie. 

Poza tym, powinniśmy zadbać o nasze jelita, które 

uważane są za jedne ze sprawców odporności. Aby 

utrzymać je w pełnym zdrowiu, musimy dostarczać im 

błonnik pokarmowy oraz żywe kultury bakterii. Błonnik 

znajdziemy w wyżej wspomnianych warzywach i owocach, 

a także produktach pełnoziarnistych, nasionach i 

orzechach, natomiast dobroczynne bakterie w produktach 

fermentowanych, tj: jogurty, kefiry, maślanki oraz 

kiszonki. Wzmocnić odporność możemy także dzięki 

codziennej aktywności fizycznej. Dzieje się tak dlatego, 

że w czasie ćwiczeń w organizmie wytwarza się 

przeciwzapalna cytokina, która nas wzmacnia. Oprócz 

tego trening dostarcza nam endorfin, które niewątpliwie 

są na wagę złota podczas deszczowych jesienno-zimowych 

wieczorów. Niemal natychmiast nasuwa się 

nam pytanie – co zrobić kiedy za oknem ulewa? Możemy 

ćwiczyć w domu. Nie dajmy się przestraszyć i kiedy 

tylko pogoda pozwoli – wykorzystajmy do aktywności 

świeże powietrze. Jogging, szybki marsz, a może rower? 

Nie możemy również zapomnieć o zachowaniu 

w organizmie równowagi wodno-elektrolitowej. Zimą, 

odwrotnie niż latem, nie mamy ochoty na picie wody, 

gdyż jest nam za zimno. Chętnie sięgamy za to po gorące 

kawy i herbaty, które zamiast wodę dostarczać, 

to ją wypłukują. Pamiętajmy o uzupełnianiu płynów w 

postaci czystej wody w ilości minimum 1,5L dziennie, 

gdyż fakt, że się nie pocimy, nie oznacza, że tej wody 

nie tracimy, bo właśnie gdy jest zimno, pozbywamy się 

jej wraz z wydychanym powietrzem. 

Na sam koniec, zareagujmy w porę. Na pierwsze 

symptomy przeziębienia - niezawodne mikstury odporności, 

czyli stare, babcine metody – czosnek, miód, imbir, 

cebula. Produkty te mają silne działanie przeciwbakteryjne 

i zastosowane w porę, mogą uchronić nas 

przed rozwojem infekcji. Nie czekajmy na chorobę, sięgajmy 

po nie zapobiegawczo. Czosnku użyjmy do sporządzenia 

sosu czosnkowego, imbir dodajmy do obiadu, 

nada mu orientalnego charakteru. Miodem posłodźmy 

twarożek, a cebulę dodajmy do kanapek. Proste? 

No to do dzieła. 

Jak się okazuje, zima wcale nie musi być taka straszna. 

Już dziś załóżmy cieplejszy sweter, ale nie ten najgrubszy 

i wybierzmy się spacerkiem na zakupy po produkty 

sezonowe.. Nie zapomnijmy na drogę zabrać butelkę 

wody i cieszmy się zimowym czasem. 

Buraki nie dość, że są smaczne, to znacznie poprawiają 

naszą odporność na zimowe infekcje, ale nie na 

tym kończą się ich zasługi. Są też dobrym źródłem żelaza, 

szczególnie pożądanego u osób z anemią. Cieszą 

się one coraz większą popularnością w środowisku 

sportowców, którzy chętnie spożywają sok z buraka. 

Udowodniono, że regularne picie buraczanej mikstury 

poprawia wyniki w sporcie. Dzieje się tak poprzez 

wzrost stężenia tlenku azotu, który rozszerzając naczynia 

krwionośne, zwiększa dopływ krwi i tlenu do 

mięśnia sercowego. Ponadto, dzięki zawartości szeregu 

składników o działaniu przeciwzapalnym, buraki 

chronią nas również przed nowotworami. 

Orzechy włoskie są uważane za jedno z najlepszych 

źródeł kwasów omega-3, gdyż wystarczy spożyć 

ok. 5 sztuk, aby pokryć nasze dzienne zapotrzebowanie 

na ten składnik. Znaczenie n-3 jest w naszym 

organizmie ogromne: wpływa na odporność, poprawia 

pracę układu nerwowego i krążenia, ułatwia gojenie 

ran, zdrowienie, a także – co ma szczególne znaczenie 

w okresie jesienno-zimowym – ma działanie 

przeciwdepresyjne. Kwasy n-3 nie bez przyczyny są 

nazywane niezbędnymi, gdyż zapewniają właściwą 

pracę i rozwój organizmu. Nie zapominajmy o nich 

w diecie naszych dzieci. Musli z orzechami włoskimi 

świetnie sprawdzi się jako przekąska, czy drugie śniadanie.

WYWIAD 04 05 

Poszerzajmy świadomość 

REKLAMA 

Medycyna naturalna przeżywa swoisty renesans. Szczególnie zielarstwo 

cieszy się dużym zainteresowaniem. Na rynku powstaje coraz więcej sklepów 

z ziołami. Jednak trzeba dobrze się orientować, by nie kupić byle czego. 

Jak to się stało, że otworzyła Pani sklep zielarski. 

Był jakiś szczególny powód? 

- Żeby na to pytanie odpowiedzieć, trzeba by cofnąć 

się nieco w czasie. Był taki moment w moim życiu, że na 

własnej skórze poczułam co to operacje, długie leczenie i 

zrujnowane zdrowie. Jednak najgorsze przytrafiło mi się 

wówczas, kiedy zachorowała bliska mi osoba. To był autyzm 

poszczepienny i jakby tego było mało, padaczka. Nie 

potrafiłabym zliczyć, w ilu miejscach szukaliśmy pomocy. 

Bezskutecznie. Dopiero kontakt z naturalną medycyną 

chińską, suplementacja i homeopatia, medytacje, czikung 

– to wszystko zaowocowało pozytywnie. Holistyczne 

podejście do człowieka, przekonało mnie, a ponieważ 

wiedza na ten temat, w moim odczuciu, ciągle jeszcze jest 

niewystarczająca, postanowiłam ją propagować. Moim 

marzeniem stała się zielarnia i taką właśnie otworzyłam w 

kwietniu. 

Zioła to Pani pasja? Ma Pani z nimi jakiś szczególny 

związek? 

- Bez wątpienia są fascynujące w swoim działaniu, ale 

żeby zgłębiać ich tajniki jak należy, powinny stać się pasją. 

W moim przypadku tak się stało. Poza tym wychowałam 

się na Kujawach, w bliskości jezior i lasów. Kontakt z 

naturą zawsze przynosił mi radość i ukojenie, i tak pozostało 

do tej pory. To bardzo ważne w życiu każdego z nas, 

by umieć kontaktować się z przyrodą, tak hojną dla każdego 

człowieka. 

Prowadząc sklep zielarski pomaga Pani osobom, 

które tak jak niegdyś Pani, są w trudnych sytuacjach 

ze względu na zdrowie. Poświęca im Pani swój czas, 

pracując nierzadko po 12 godzin na dobę. Dlaczego 

to dla Pani takie ważne? 

- Faktycznie, bardzo dużo czasu poświęcam na rozmowę 

z klientem. Chcę, by czuł się zauważony i zaopiekowany 

najbardziej jak tylko się da. Wiem, jakie to potrzebne, 

kiedy nękają nas problemy i nie mamy się do kogo zwrócić 

o radę, pomoc, czy choćby wysłuchanie. 

KAROLINA 

CIERPIKOWSKA-PIORUNEK 

z wykształcenia jest farmaceutką. Postawiła jednak 

na naturę, szczególnie ukochawszy zioła. Hołduje 

zdrowej żywności i naturalnym kosmetykom. 

W warszawskiej Ochocie, w centrum handlowym 

Blue City, prowadzi sklep zielarski. Ale nie jest to 

sklep zwyczajny. To magiczny zakątek, do którego 

ludzie przychodzą nie tylko po wysokiej jakości 

produkty, ale i po poradę, a czasem, żeby porozmawiać. 

dza naszych babek i prababek nie jest już przekazywana 

z pokolenia na pokolenie, a szkoda. Staram się więc przemycić 

jak najwięcej informacji, choćby o tych najpospolitszych 

ziołach jak odżywcza pokrzywa, skrzyp, mięta, czy 

obniżająca ciśnienie jemioła.Ludzie zainteresowani, zaczynają 

sięgać dalej, czytają artykuły, trafiają na interesujące 

warsztaty, zmieniają swoje podejście do życia i o to mi 

właśnie chodzi. Z każdą chwilą przekonuję się jak bardzo 

ludzie potrzebują solidnej wiedzy. 

Jakimi są klienci Pani zielarni, biorąc pod uwagę 

świadomość w poruszanym temacie? 

- Mam ogromny przekrój. Od osób w ogóle nie zorientowanych 

w temacie, szykanujących zioła - choć takich 

jest na szczęście coraz mniej - przez osoby, którym coś 

świta, bo kiedyś coś zasłyszeli i teraz chcą się upewnić w 

swoich przekonaniach, aż po klientów doskonale zorientowanych 

w kwestii zielarstwa szeroko pojętego. Uwagę 

poświęcam każdemu, ale najbardziej cieszę się wówczas, 

kiedy przychodzi ktoś, komu zależy, by jak najwięcej się 

dowiedzieć, nauczyć, ktoś, kto jest otwarty. 

Jaką ofertę mogą u Pani liczyć? 

- Na tę najwyższej jakości. Zioła muszą być przede 

wszystkim świeże, mieć odpowiedni kolor, wygląd. Obecnie 

już nawet i one nierzadko są opryskiwane. Takich u 

mnie nie ma i nigdy nie będzie. Oprócz ziół, w Zielarni 

Na czym najbardziej zależy Pani w kontakcie 

z klientami? 

- Niewątpliwie na tym, by poszerzyć ich świadomość. 

Wielu ludzi nie ma nawet podstawowej wiedzy na temat 

leczniczego wpływu ziół na nasz organizm. Nie wiedzą 

po co mogą sięgnąć, by sobie ulżyć i niekoniecznie od 

razu biec do przychodni. Wiedza o ziołach, ta dawna, wiemożna 

się zaopatrzyć także w zdrową, ekologiczną żywność, 

wyselekcjonowane suplementy diety i naturalne kosmetyki. 

Każdego stać, Pani zdaniem, na dobrej jakości zioła? 

- Myślę, że tak. Bo one wcale nie są bardzo drogie, nawet 

te najbardziej jakościowe. Choć przy okazji przyznam, 

że coraz bardziej irytuje mnie stwierdzanie, że skoro to tylko 

zioła, to powinny być tańsze. Niektórzy ludzie nie mają 

pojęcia o procesie jaki toczy się od zerwania, przez ususzenie, 

zrobienie wyciągów, maceratów, czy kropli z ziół. 

Z zadziwieniem obserwuję, że ci, którym nie odpowiadają 

ceny u mnie, trzymają w rękach torby z markowych sklepów 

z odzieżą na przykład, gdzie - delikatnie mówiąc – 

jest dość drogo, jeśli brać pod uwagę ceny. 

Ma Pani swoje ulubione rośliny? 

- Lubię je wszystkie, bez wyjątku. Stale pogłębiam swoją 

wiedzę o nich. Ale gdyby przyszło mi wybierać, powiedziałabym: 

korzeń pokrzywy, wybitny w swoim działaniu 

mniszek lekarski, starohinduska ashwagandha, której działanie 

porównuje się do chińskiego żeń-szenia, gotu cola, 

czy brahmi - w medycynie ajurwedyjskiej roślina stosowana 

dla poprawienia koncentracji i liść oliwki europejskiej. 

Na co by Pani postawiła, zaczynając teraz przygodę 

z ziołami? 

- Najważniejsza jest w moim przekonaniu autodiagnostyka. 

Każdy z nas wie, czego potrzebuje, nasz organizmy 

również. Jeżeli więc na przykład czytając o właściwościach 

danej rośliny, odczujemy potrzebę, by wprowadzić ją do 

naszej diety, nie wahajmy się. Organizm nie oszuka swojego 

właściciela. Poza tym zioła mają swoje biopole, a co za 

tym idzie swoistą sobie wibracje. I albo rezonują z biopolem 

danego człowieka, albo nie. W myśl zasady, że do każdego 

trzeba mieć podejście indywidualne. Dlatego działanie 

ziół najlepiej sprawdzić, próbując poczuć je w ciele. Jeśli 

będą aktywne, znaczy, że bardzo ich potrzebujemy. 

Co Panią najbardziej cieszy w wykonywanej pracy? 

- Niewątpliwie to, że klienci wracają i dziękują za skuteczność 

tego, co kupili. Że potrafią obdarzyć zaufaniem, 

którego ja ze swej strony nie chcę zawieść. Przecież 

uśmiechnięty, wracający do mnie klient, to mój mały, prywatny 

sukces. 

Rozmawia: TERESA SZCZEPANEK 

KSYLITOL 

Wzrastająca świadomość ludzi sprawia, że poszukują oni zdrowych produktów, których 

mogą używać z korzyścią dla zdrowia. Na liście „niezdrowych” najczęściej pojawia 

się cukier. O jego szkodliwym i uzależniającym działaniu wie każdy, kto choć trochę 

interesuje się odżywianiem. 

Mnogość zastosowań kulinarnych słodzika jest tak duża, że koniecznością wydaje 

się znalezienie jego substytutu. Naprzeciw potrzebom świadomego konsumenta 

wychodzi ksylitol. Po za tym, że nie sposób odróżnić go od zwykłego cukru, posiada 

również bardzo wiele cennych właściwości wspomagających organizm. Jest bezpieczny 

dla wszystkich, dlatego bez obaw można podawać go również dzieciom 

(WHO i FAO). Polecany jest diabetykom ze względu na 40 procent niższą wartość kaloryczną 

oraz kilkukrotnie niższy indeks glikemiczny (IG=8). 

Po spożyciu ksylitolu PH w jamie ustnej wzrasta, dzięki czemu zęby są chronione 

przed bakteriami, a szkliwo odbudowuje się, jeżeli spożywamy go regularnie. Antybakteryjne 

właściwości sprawiają, że naukowcy znajdują coraz więcej zastosowań 

medycznych. 

Ponadto stabilizuje równowagę kwasowo- zasadową organizmu, dzięki czemu hamuje 

rozwój bakterii, grzybów i drożdżaków. 

Bardzo ważnym kryterium decydującym o wyborze właściwego produktu, powinno 

być to, skąd pochodzi surowiec oraz w jaki sposób został spakowany. W Finlandii 

pozyskuje się go z miazgi drzew liściastych, dlatego można używać go bez obawy 

o zdrowie. W Chinach, natomiast wytwarzany jest z kukurydzy, niestety bardzo często 

modyfikowanej genetycznie. Drugim ważnym elementem jest sposób pakowania. 

Duże zbiorcze opakowania sprawiają, że po otwarciu ksylitol się zbryla, utlenia, a co 

za tym idzie - traci cenne właściwości. 

Fiński ksylitol NaturalLife zapewnia wygodne foliowe woreczki po 250g, zamknięte 

w eleganckim, kartonowym opakowaniu zbiorczym. Produkt dostępny jest w trzech 

gramaturach 1 kg(4 razy 250g), 500 g(2 razy 250g) oraz 250 g.

ZIELNIK 06 

DOOKOŁA ŚWIATA 

07 

TATARAK 

Powszechnie występujący nad naszymi stawami i jeziorami 

tatarak nie jest rdzennie polską rośliną. Do naszego 

kraju przywieziono go przed paroma wiekami z Dalekiego 

Wschodu, gdzie uważany był za roślinę świętą. 

Jest to wieloletnia roślina, która osiąga wysokość powyżej 

jednego metra, ma grube i silnie pofałdowane kłącze i 

liście w kształcie miecza. Spotkasz go na brzegach stawów, 

jezior, na bagnach. Zawiera żywicę twardą i lotną, olejki 

eteryczne, garbniki i kwas askorbinowy. Pora jego zbiorów 

wypada od marca do maja i od września do października, 

w słoneczne popołudnie. Ma silne właściwości odkażające 

i przyjemny zapach. Można się o tym przekonać wrzucając 

świeży korzeń do naczynia z wodą z kranu. Po kilku minutach 

zwykła kranówka nabierze wspaniałego, orzeźwiającego 

smaku. Tatarak był szeroko stosowany w medycynie 

ludowej jako lek na wiele schorzeń. Niestety, obecnie 

rzadko kto pamięta o zaletach tataraku. Nawet lekarze zajmujący 

się ziołolecznictwem. A szkoda, bo to ziele jest pomocne 

w leczeniu dolegliwości żołądkowych, układu moczowego, 

chorób kobiecych, chorób układu nerwowego ( 

między innymi padaczki i porażenia mózgowego), w bólach 

reumatycznych. Tatarak świetnie wzmacnia organizm, 

pielęgnuje włosy. Z tego względu warto zainteresować się 

tym pachnącym zielem i stosować je przy leczeniu powyższych 

dolegliwości. Pora żniw tatarakowych to późna jesień. 

Zebrane kłącza trzeba umyć, następnie drobno pokroić 

i ususzyć w ciepłym piekarniku. Wysuszone przechowuje 

się w szklanym słoju. Z rośliny jest wytwarzany olejek, 

którym aromatyzuje się ciasta, słodycze, gumy do żucia. 

Aromatyzowane są też wódki, likiery i nalewki. W niektórych 

krajach z kłącza tataraku wytwarza się mąkę. 

Ciekawostka 

Tradycja ludowa przypisuje tatarakowi magiczną 

moc. Do dziś na wsiach w Zielone Świątki wyściela się 

świeżymi liśćmi tataraku podłogi domostwa i podwórza, 

aby oczyścić zagrody ze wszystkich złych mocy, a 

w Dzień Zesłania Ducha Świętego przystraja izby zielem, 

aby rok był obfity w plony, a domownicy bydło 

było zdrowe. 

Cukierki 

tatarakowe 

Potrzebujesz 

świeże kłącze tataraku, 

wodę i cukier. 

250 g świeżego 

korzenia tataraku, 

po dokładnym 

umyciu, drobno pokrój. 

Następnie zalej 

wodą, tak aby pokryła 

korzenie. Gotuj do 

miękkości. Po czym 

odcedź i wyłóż na 

deseczkę, aby lekko 

podsuszyć. Przygotuj 

syrop z jednego litra 

wody i pół kilograma 

cukru. Do gorącego 

syropu wrzuć ugotowany 

korzeń tataraku, 

smaż, aż zacznie 

krzepnąć na brzegach. 

Odstaw z ognia 

i mieszaj do ostygnięcia. 

Masę wyłóż na 

deseczkę i po ostatecznym 

zakrzepnięciu 

pokrój na cukierki. 

Przygotowane w 

ten sposób cukierki 

są doskonałe dla 

anemicznych dzieci, 

wzmacniają organizm 

wyczerpany 

chorobą. 

Tekst i zdjęcia: 

Ewa Ślężak 

ŻYWOKOST 

Jest ziołem znanym w Polsce od najdawniejszych czasów. 

Jego łacińska nazwa consolidare oznacza: wzmacniać, 

zespolić, połączyć w jedno. Nazwa mówi nam o przeznaczeniu 

zioła, które nazywa się polskim żeń-szeniem. 

Żywokost zwany inaczej kosztywarem to zioło, które 

przede wszystkim leczy doskonale system kostny i nie 

tylko. Jest byliną, która dorasta do jednego metra wysokości. 

Ma masywną łodygę, wielkie szorstkie liście, a na 

szczytach okazałe zwisające kwiatostany barwy fioletowej, 

rzadziej białej. Pora jego zbiorów jest od maja do sierpnia 

podczas słonecznego popołudnia. Korzenie zbiera się 

od marca do maja, jesienią w listopadzie Zebrane korzenie 

suszy się w przewiewnym miejscu, na szarym płótnie, 

a przechowuje w szklanych słojach. Wielki uczony i lekarz 

Syreniusz w 1613 roku napisał rozprawę o cudownych właściwościach 

leczniczych żywokostu, że leczy rany głęboko 

cięte, działa przeciwkrwotocznie i przeciwzapalnie Roślina 

zawiera bowiem duże ilości śluzu, ponad 5% allantoiny, 

jod,, kwas krzemowy, wapń. Przed laty uczeni doszli do 

wniosku, że należy wycofać to zioło z listy ziół leczniczych, 

bo ponoć posiada niekorzystne właściwości dla zdrowia. 

Obecnie po wielu dyskusjach przywrócono żywokost do 

łask i można go stosować w ziołolecznictwie z bardzo dobrymi 

efektami, ponieważ pobudza wzrost tkanki kostnej, 

skórnej i mięśniowej. Należy jedynie unikać połączenia 

z środkami zawierającymi żelazo. Połączenie garbników 

oraz kleju roślinnego, które są zawarte w zielu, pomaga w 

łagodzeniu siniaków i zadrapań. 

W przeszłości korzeń żywokostu miał przede wszystkim 

zastosowanie w leczeniu układu oddechowego, trudno 

gojących się ran, złamań otwartych, przewodu pokarmowego 

( hamuje drobne krwawienia z błon śluzowych). 

Ciekawostka 

W starożytności żywokost lekarski stosowano jako 

cenny składnik magicznych mikstur. Jego korzeń zabrany 

w podróż miał chronić i zapewniać bezpieczne 

dotarcie do celu. Zaś zasuszone kwiaty żywokostu dodane 

do potpourri mają wzmacniać potencjał intelektualny 

i nasilać zdolności do analizy i syntezy. 

Okład 

z żywokostu 

Jesienią wykopać 

świeży korzeń najlepiej 

trzyletniego 

żywokostu. Umyć, 

oskrobać jak marchew, 

następnie zetrzeć 

na tarce i codziennie 

przykładać 

codziennie ,najlepiej 

na noc. Wcześniej 

skórę posmarować 

smalcem. Można 

wykopać większą 

ilość korzenia i przechowywać 

w woreczku, 

w lodówce. Okład 

bardzo dobrze działa 

na kości, złamania, 

zapalenia szpiku. 

Ocet 

z żywokostu 

Świeże ziele żywokostu 

zalać na siedem 

dni octem spożywczym. 

Kąpiel nóg 

w wodzie z octem żywokostowym 

usuwa 

objawy zmęczenia 

i opuchnięcia stóp 

na przykład po dłuższym 

staniu lub chodzeniu. 

Preparatem 

można płukać jamę 

ustna przy pleśniawkach 

i bolesnych nadżerkach. 

Włosy płukane 

w wodzie z dodatkiem 

octu żywokostowego 

są lśniące i 

miękkie. 

W ślad za TybetaŃczykami 

Każdą kulturę charakteryzuje coś wyjątkowego. Tybetańczycy od wielu stuleci 

kładą nacisk na rozwijanie i podtrzymywanie wewnętrznych wartości, takich jak 

współczucie i mądrość. Są one dla nich ważniejsze niż gromadzenie materialnego 

bogactwa, sława, czy sukces. 

Według Tybetańczyków najwartościowszymi skarbami jakie istota ludzka może zebrać 

w trakcie swojego życia są: wewnętrzna siła, delikatność, miłość, współczucie i stabilna 

umysłowość. To, ich zdaniem, jest prawdziwe bogactwo, przynoszące człowiekowi krótko 

i długoterminowe korzyści. 

W języku tybetańskim funkcjonuje powiedzenie, które to świetnie podsumowuje: „Wewnętrzne 

klejnoty przynoszą korzyść w tym i w następnym życiu.” 

Stosując powyższe zasady Tybetańczycy mniej cierpią i wydają się być bardziej szczęśliwymi 

od współczesnego człowieka Zachodu. Nie mają problemu z niską samooceną 

lub depresją, ponieważ okazują współczucie wszystkim ludziom, a przede wszystkim sobie. 

Są cierpliwi. Mówią, że trzeba poczekać do wieczora, żeby zobaczyć jaki wspaniały 

był dzień. Akceptują siebie i świat takim, jaki jest. Jednak ta akceptacja nie oznacza pasywności 

To danie sobie czasu na obserwację, potem przychodzi czas na działanie. 

Nie oceniają siebie i innych, bowiem negatywne oceny obniżają poczucie wartości 

człowieka i demotywują go. Nie przywiązują się do ludzi i przedmiotów. Według Tybetańczyków, 

kiedy przestanie walczyć się o materialny byt i uznanie innych, można stać się 

szczęśliwym. Są otwarci na nowe doświadczenia. Nie traktują siebie zbyt serio i potrafią 

śmiać się z samych siebie. Uważają, że każdy popełnia błędy. Starają się być szczodrymi 

nie w sensie pieniężnym, ale w budowaniu własnej wartości. Zgodnie z tym poglądem, 

bycie szczodrym nie oznacza ponoszenia koniecznych wyrzeczeń. To dzielenie się pomocną 

dłonią, uśmiechem. Nic to nie kosztuje, ale ma pozytywny wpływ na relacje międzyludzkie 

i przynosi danej osobie wiele korzyści niematerialnych. 

Choć jesteśmy zupełnie inni, warto czasem zapatrzyć się w stronę Tybetu. 

Uzdrawiająca moc ciepła 

W obecnych czasach dostępność środków przeciwbólowych sprawia, że najprościej 

jest sięgnąć po tabletkę. Tym bardziej, że wszechobecne reklamy usiłują przekonać 

nas o ich skuteczności. Jednak kiedy ból się przedłuża, to typowe leczenie 

farmakologiczne nie zawsze przynosi pozytywne rezultaty. Dlatego warto zwrócić 

się ku starym, tradycyjnym metodom. 

Jedną z najczęściej stosowanych metod łagodzenia bólu jest leczenie ciepłem. Metoda 

ta sięga zamierzchłych czasów. Nasi przodkowie rozgrzewali zmarznięte stopy rozgrzanym 

kamieniem owiniętym w płótno. W starożytnym Egipcie ból uśmierzano za pomocą 

gorącego piasku. Również w dzisiejszych czasach te metody mają swoje naukowe uzasadnienie. 

Ciepło oddziaływuje na tkanki i powoduje rozszerzanie się naczyń, poprawia 

ukrwienie i usuwa produkty przemiany materii. Jednocześnie obniża napięcie mięśniowe, 

co umożliwia przerwanie tak zwanego błędnego koła bólu. Kuracja cieplna zwiększa 

elastyczność struktur tworzących stawy. Ma zastosowanie w chorobach układu krążenia, 

chorobach narządów ruchu czy reumatycznych. 

Najprostszą tradycyjną metodą o miejscowym działaniu jest użycie termoforu z gorącą 

wodą, worka zawierającego gorący piasek, gorczycy, czy też poduszki elektrycznej. Można 

zastosować okłady z parafiny lub borowiny. Popularne są tak zwane kataplazmy, czyli 

ciepłe okłady z ziół lub warzyw. Mają one działanie rozkurczające. Na przykład kataplazm 

z białej kapusty leczy zwichnięcia, a z płatków nagietka rany, z cebuli dobry jest na ból 

ucha. Zabiegi z wykorzystaniem ciepła można zrealizować przez kąpiele w ciepłej wodzie 

lub pobyt w saunie. Kąpiel w gorącej wodzie z dodatkiem olejków eterycznych lub ziół 

przynosi ulgę w migrenie. Ciepłe kąpiele polecane są również przy bólach brzucha, mięśni 

i kamicy nerkowej ( pod wpływem ciepła kamienie nerkowe szybciej przesuwają się 

moczowodem do pęcherza). W ciepłolecznictwie ważne jest to, że zabiegi można przeprowadzić 

samodzielnie w warunkach domowych. Jest to też najlepszy sposób na relaks 

i pokonanie stresu. 

................CIEKAWOSTKI.................. 

Tekst i zdjęcia: Ewa Ślężak 

................CIEKAWOSTKI.................. 

Tybetańczycy uważają, że nie ma niczego niewłaściwego 

w sposobie, w jaki ciało się starzeje i zapada na 

różne choroby. Ono po prostu podąża za własną naturą. 

Dlatego to nie ciało jest przyczyną naszego cierpienia, 

lecz nasze niewłaściwe myślenie. Porównują tę sytuację 

do wody w rzece, płynącej w dół. Jeżeli człowiek 

stanie nad brzegiem rzeki i zapragnie, aby zmieniła 

swój kierunek, wówczas będzie cierpieć. Zaakceptujmy 

ten fakt, że ciało jest jak rzeka. 

W kulturze tybetańskiej uważa się, że zaledwie się 

urodzimy, już jesteśmy martwi. Dlatego nie należy płakać, 

kiedy umiera człowiek, a być pełnym zachwytu, 

kiedy człowiek się rodzi. Bo śmierć jest narodzinami, 

a narodziny śmiercią. Tybetańczycy porównują to do 

drzewa, gdzie są gałęzie i jest korzeń. Jedno nie może 

istnieć bez drugiego. Powinno się płakać u źródła, kiedy 

ktoś przychodzi na świat. Według nich śmierć i narodziny 

są w istocie tym samym. 

W medycynie tybetańskiej przyjmuje się, że są dwie 

generalne przyczyny chorób: odległe i bliskie. Przyczyną 

odległą jest niemożność zrozumienia naszej natury 

i trzech emocji: agresji, namiętności i niewiedzy. Przyczyną 

bezpośrednią są trzy humory: pożądanie, nienawiść 

i ignorancja. Humory mogą razem lub z osobna 

być szkodliwe i są zależne od stanu naszego umysłu. 

Ich równowaga lub nierównowaga powoduje dobry 

rozwój ciała lub jego osłabienie. 

W krajach Dalekiego Wschodu stosuje się moksę czyli 

lecznicze cygaro. Są to sproszkowane liście bylicy piołunu 

chińskiego. Bylica jest wykorzystywana w naturalnej 

medycynie od przeszło trzech tysięcy lat. Rozważa 

się nawet, co było pierwsze, moksa czy akupunktura? 

Termin moksa pochodzi z języka japońskiego i 

oznacza „płonące ziele”. Metodę tę praktykuje się celem 

ogrzania konkretnych punktów ciała, znajdujących się 

wzdłuż czakr. Stymuluje cyrkulację krwi, poprawia odporność. 

Ma działanie bakteriobójcze i odmładzające. 

Zabieg dodaje energii, wzmacnia krwioobieg. Przeciwwskazaniem 

do stosowania jest nadmiar energii ciepła. 

Zwykle osoby, którym moksa służy, lubią jej zapach, a 

osoby o wystarczającej energią ciepła w organizmie nie 

znoszą jej aromatu. 

Jedną z form termoterapii jest hipertermia czyli 

przegrzewanie. Jest to metoda leczenia raka, w której 

tkanki nowotworowe są poddawane z zewnątrz 

działaniu wysokich temperatur do 44stopni Celsjusza. 

Badania kliniczne wykazały, że wysokie temperatury 

mogą uszkodzić, a nawet całkowicie zniszczyć 

komórki rakowe. Podniesienie temperatury guza 

prowadzi do niedoboru tlenu i zakwaszenia komórek 

nowotworowych. Zostaje zaburzona przemiana 

materii, która często prowadzi do samozniszczenia 

czyli apoptozy komórek rakowych. Ciepło natomiast 

nie powoduje uszkodzenia zdrowych tkanek.

08 PASJE 

09 

REKLAMA 

Wyłączny dystrybutor w Polsce: 

ENTEROSGEL® 

Wyrób medyczny 

Enterosgel® to innowacyjny 

jelitowy adsorbent (enterosorbent), 

który wiąże toksyny, 

szkodliwe substancje, 

patogeny i alergeny w 

przewodzie pokarmowym i 

usuwa je z organizmu. 

Enterosgel® to doskonały 

środek wspomagający 

leczenie chorób biegunkowych. 

Enterosgel® stosuje się 

u dzieci i dorosłych w 

następujących wskazaniach: 

• ostre zapalenie żołądka 

i jelit (choroby biegunkowe), 

• choroby alergiczne z objawami 

żołądkowo-jelitowymi, 

• zespół drażliwego jelita 

typu biegunkowego (IBS-D). 

Więcej informacji na 

www.enterosgel.pl 

Nowa marka Synergica 

to wysoka estetyka, 

innowacyjność,najwyższa 

jakość oraz niepowtarzalność 

w konkurencyjnej 

cenie. 

Cechy termometru: 

- pomiar temperatury ciała, 

przedmiotów, otoczenia 

- podświetlany ekran, 

- pamięć 20 ostatnich pomiarów, 

- intuicyjna obsługa, 

- dokładny pomiar z 

odległości 1-5 cm, 

- najszybszy na rynku czas 

pomiaru - 0,5 sek, 

- w stanie spoczynku 

wyświetla: datę, godzinę, 

temperaturę otoczenia 

Więcej informacji na 

www.synergica.pl 

Termometr bezdotykowy Synergica Elegance SG1000 

Certyfikowany wyrób medyczny zgodnie z europejską dyrektywą 93/42/ 

EWG dotyczącą produktów medycznych (MDD Medical Device Directive). 

Postawmy na detoks 

Nikogo już nie dziwi fakt, że w dobie dzisiejszej cywilizacji coraz większą uwagę 

przywiązujemy do dbałości o nasz organizm, a szczególnie do jego detoksykacji. 

To niezwykle ważne, bo zakwaszeniu, zagrzybieniu, zaśluzowaniu ulegamy 

bardzo szybko, zwłaszcza, jeśli nie przykładamy wagi do codziennej diety. 

Na rynku jest wiele preparatów pomocnych w detoksykacji. Jednym z bardzo dobrze 

opiniowanych jest Enterosgel. To innowacyjny wyrób medyczny, opracowany 

właśnie w celach wspomagania leczenia zatruć toksynami, poprawienia mikrobiocenozy, 

odbudowy nabłonka błon śluzowych i innych tkanek organizmu. Preparat ten 

wiąże toksyny, szkodliwe substancje, patogeny i alergeny w naszym przewodzie pokarmowym 

i usuwa je z organizmu. 

Doskonale wzmacnia odporność. Stosowanie produktu jakim jest Enterosgel poprawia 

ogólny stan zdrowia, normalizuje procesy trawienia i wspomaga optymalne 

funkcjonowanie organizmu. Wybór nigdy nie jest łatwy, jeśli na rynku mamy kilka produktów 

o podobnym działaniu. W przypadku Enterosgelu jest tak, że działa on kompleksowo 

i to jest jego niebywałym atutem. Jego dobroczynny wpływ potwierdzono 

między innymi w leczeniu chorób układu pokarmowego. Zaobserwowano i udokumentowano 

jego wysokoefektywne działanie w przypadku chorób przewlekłych, 

zwłaszcza tych, którym towarzyszą biegunki. Przywrócenie naturalnego stanu mikroflory 

jelita grubego następowało bardzo szybko. Na podstawie badań endoskopowych 

i histologicznych stwierdzono zmniejszenie zmian zapalnych i przyspieszoną 

reparację błony śluzowej jelita. Ale to nie wszystkie rewelacje na temat tego produktu. 

Okazało się, że preparat ów znajduje zastosowanie także w skutecznym usuwaniu 

trądzika, pomaga skórze problematycznej i łagodzi stany zapalne skóry. Nie jest tajemnicą, 

że obecnie na trądzik często podaje się leki hormonalne, które wprawdzie są 

skuteczne i szybko usuwają wypryski, jednakże powodują wiele skutków ubocznych. 

I tu właśnie w działaniu miejscowym na skórę, jak również do użytku wewnętrznego 

Enterosgel okazał się być najskuteczniejszy. Warto zauważyć, że mając doskonałe właściwości 

sorpcyjne, jest zupełnie bezpieczny i nie powoduje skutków ubocznych. Jeśli 

dodać do tego łatwość użycia, produkt ten zyskuje bardzo wysokie noty na rynku farmaceutycznym. 

Obecnie, każdego roku zażywanych jest ponad 100.000.000 pojedynczych dawek 

Enterosgel’u na całym świecie. Większość pacjentów stosujących go według wskazań 

zawartych w ulotce informacyjnej, doświadcza dobroczynnych efektów. Do tej pory 

nie odnotowano działań niepożądanych. Enterosgel nie przedostaje się do krwioobiegu 

i tkanek organizmu, nie przykleja się również do błon śluzowych. Wraz z substancjami, 

które wchłonął, jest całkowicie eliminowany z organizmu w ciągu 7-8 godzin. 

Szerokie spektrum terapeutyczne Enterosgel’u wynika z faktu, iż stan przewodu 

pokarmowego odgrywa ogromną rolę w rozwoju i postępie następujących 

chorób: 

ALERGOLOGIA 

Atopowe zapalenie skóry (atopic eczema), ostra i przewlekła pokrzywka, astma 

oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa, alergia pokarmowa. 

GASTROENTEROLOGIA 

Choroby żołądka i dwunastnicy, choroby wrzodowe, zespół nadwrażliwości jelita 

grubego, choroby zapalne jelit, zespół złego wchłaniania, zaburzenia związane 

z patologią mikroflory jelitowej. 

CHOROBY ZAKAŹNE 

Wirusowe i bakteryjne zapalenie jelit i żołądka: enterocolitis i gastroenteritis 

(salmonelloza, czerwonka, rotawirusy), wirusowe zapalenie wątroby. 

NEFROLOGIA 

Ostre i przewlekłe zapalenie nerek, metaboliczna nefropatia. 

POŁOŻNICTWO I GINEKOLOGIA 

Zatrucie ciążowe, zaburzenia łożyskowe - ostre i przewlekłe, bakteryjne i grzybicze, 

zakażenia pochwy. 

TOKSYKOLOGIA 

Zatrucia pochodzenia pokarmowego, alkoholowego, środki chemiczne, 

węglowodory aromatyczne, sole metali. 

Jak by na to wszystko nie spojrzeć i czego by nie próbować dowodzić, dbałość o organizm 

jest jakby wpisana w obowiązek każdego z nas. I choć nie miejsce tu na to, by 

dyskutować o świadomości, decydując się na detoks organizmu, warto sięgnąć po 

preparat sprawdzony i bezpieczny. 

(Tess) 

UCZMY SIĘ OD PSZCZÓŁ 

Jakkolwiek o miodzie wiemy wiele, tak niewiele wiemy o pszczołach, 

bez których by go nie było. Ulegając powszechnej opinii, raczej się ich 

boimy, niż patrzymy na nie przyjaźnie. Czy słusznie? 

Odkąd pamiętam, lubiłam słuchać opowieści ludzi, którzy 

z naturą żyją za pan brat. Gospodarz, u którego mieszkaliśmy 

w Ochotnicy Górnej, czasem do nas zaglądał. A że 

zawsze na powitanie stawiał w kuchni słój z miodem, o ów 

miód wypytywaliśmy go nierzadko. Któregoś dnia usłyszałam: 

- Pszczoła to takie niezwykłe stworzenie, które - kiedy 

by się jej nie przyjrzeć - zawsze nas może czegoś nauczyć. 

Trzeba tylko umieć patrzyć. 

by wyginęły pszczoły, zniknęłoby wiele owoców i warzyw, 

łańcuch pokarmowy niektorych zwierząt i owadów zostałby 

przerwany, a co za tym idzie, dla wielu zwierząt zabrakloby 

pokarmu – opowiada. 

Zagrożone wyginięciem 

- Niewielu tak naprawdę przejmuje się losem pszczół. 

Nawet rolnicy, którzy z ich pracy czerpią niebagatelne korzyści, 

nie dbają o nie, niejednokrotnie je poddtruwając. 

Tak naprawdę, począwszy od roku 2006, coraz więcej 

pszczół ginie. Ubywa ich też przez eksperymenty z pszczelimi 

paszami – dodaje. Zdaniem Antka, genetycznie modyfikowana 

żywność, uprzemysłowienie rolnictwa i rozprzestrzeniająca 

się coraz bardziej sieć telefonii komórkowej 

- to podstawowe powody, dla których tych tak bardzo potrzebnych 

nam owadów jest coraz mniej. A kiedy pytam, 

dlaczego jest tak, że ludzie powszechnie boją się pszczół, 

uśmiecha się : - Przede wszystkim wiele osób myli je z osami. 

Pszczoła sama nie zaatakuje człowieka. Tylko, gdy jego 

zachowane uzna za atak. W pasiece Antoniego Rusnarczyka 

wiele się dzieje. Miód robiony przez jego pszczoły to zazwyczaj 

wielokwiat na wiosnę i spadź na jesieni. Ale smak 

jego jest wyjątkowy, a to za sprawą ogromnej ilości roślin 

łąkowych i leśnych, z których pszczoły nektar do uli znoszą. 

- Co najbardziej fascynuje cię w pszczołach? - pytam 

Antka, a on odpowiada, że pracowitość i organizacja, jakiej 

można im pozazdrościć. - Już tata opowiadał mi o tym, 

że pszczoły mogą być dla nas przykładem życia społecznego. 

Wtedy jeszcze nie bardzo rozumiałem o co mu chodzi. 

Dziś wiem, że ta pracowitość i zorganizowanie są cechami, 

które dają możliwość przetrwania w najtrudniejszych warunkach. 

Pszczoły radzą sobie ze wszystkimi aspektami ży- 

W ślady ojca 

Wtedy dowiedziałam się, że Antoni Rusnarczyk dorastał 

pośród pszczół. - Rodzice mieli pasiekę, więc tata prowadzał 

mnie do uli, uczył jak pomagać przy zbiorach, jak 

traktować pszczoły – wspomina. Kiedy założył własną rodzinę, 

w prezencie od ojca dostał cztery ule. Nie myślał 

wówczas, że pszczelarstwo stanie się jego pasją. Bo Antkowi 

pszczoły w duszy grają – co do tego nie ma najmniejszych 

wątpliwości. Wystarczy na niego spojrzeć, kiedy o 

nich opowiada. Spokojnym głosem, bez pośpiechu, z wymalowanym 

na twarzy uśmiechem, jakby same podpowiadały 

mu, co ma o nich mówić. - A wiecie, że wiele gatunków 

pszczół nie zostało jeszcze opisanych? - pyta i - nie 

czekając na odpowiedź - mówi, że pszczoły to jedyne owady, 

których pożywienie wytwarzane dla nich samych, jada 

człowiek, a sposób wytwarzania miodu nie zmienil się od 

przeszło 150 milopnów lat. Już nawet nie pamięta jak do 

otrzymanych w prezencie uli dodawać zaczął co rusz to 

nowy, aż w końcu nazbierało się ich 30. - Jest teraz co robić 

a pszczoły zawsze odwdzięczą się za to, że poświęca się im 

uwagę i w razie potrzeby pomaga, na przykład w regulacji 

ilości trutni w ulu, czy dokarmiając je w czasie jesieni – 

mówi. - Pewnie niewielu zastanawia się nad tym, że gdycia 

w ulu. Co ciekawe, mają przydzielone obowiązki zależnie 

od wieku rozwojowego. Zbieranie nektaru, przerabianie 

go, ochrona ula, karminie larw - każda z tych czynności 

jest precyzyjnie przydzielona różnym pszczołom – wyjaśnia 

Antek. 

Cierpliwe nauczycielki 

Przyznaje, że wiele się od pszczól nauczył. Głównie cierpliwości. 

- Niejednokrotnie przyglądam się życiu jakie toczy 

się w ulu. Ogarnia mnie wówczas niepojęty spokój, jakiego 

nie odczuwam nigdzie indziej. Czuję się na swój 

sposób wyróżniony, że mogę brać udział w tym spektaklu, 

którego scenariusz piszą moje pszczoły. Spektaklu, którego 

one są reżyserami, i w którym odgrywają główne i drugoplanowe 

role, tworząc przy tym scenografię i budując 

odpowiednie napięcie. Z całą świadomością doceniam 

fakt, że będąc zwyczajnym człowiekiem, mogę czasem, 

o ile sytuacja tego wymaga, a pszczoły pozwolą, stać się 

współtwórcą niektórych elementów tej scenografii, współtwórcą 

życia w pasiece. To niebywałe uczucie – stwierdza 

Antoni Rusnarczyk. I nie myli się. W dodatku ma wielkie 

oko u Stwórcy, bo umieć istnieć wespół z naturą, rozumieć 

ją i szanować, rozmawiać z drzewami, jak on to czyni, 

uśmiechać się do kwiatów, dziękować slońcu, że wzeszło 

i być wdzięcznym za to, co przynosi każdy dzień – to 

w dzisiejszym, pędzącym na oślep świecie, wielka sztuka. 

O pszczołach mówi: - To moje najbardziej cierpliwe nauczycielki. 

Możliwość obserwacji jak żyją i pracują uczyniła 

ze mnie innego człowieka - potrafiącego się zatrzymać i 

docenić każdą chwilę życia. 

Tekst i Zdjęcia: TERESA SZCZEPANEK

LITOTERAPIA 10 11 

RUBIN TAJEMNICZY 

KLEJNOT 

Tekst i zdjęcia: TERESA SZCZEPANEK 

ce. Jak pisze w swojej książce „Uzdrawiająca moc kamieni” 

Rena Marciniak, w tym celu należy ułożyć po jednym 

rubinie na czakrze serca i czakrze korzenia, a efekty bardzo 

szybko będą zauważalne. W dzisiejszej litoterapii zaleca 

się korzystanie z dobroczynnego działania rubinu do 

wzmocnienia uszu, oczu, nosa, przysadki i śledziony. 

Po to, by chronić 

Ten tajemniczy, rzadki kamień oczyszcza umysł z negatywnych 

myśli, zwiększa intuicję, odpędza złe sny, łagodzi 

melancholię, smutek a także wszelkie rozczarowania na 

różnych płaszczyznach naszego życia. Od wieków rubiny 

używane były do ochrony przed zarazą i morowym powietrzem 

oraz do poprawy zdrowia psychicznego. Kobietom, 

które odczuwają bóle miesiączkowe rubin jest w stanie 

pomóc. Należy przykładać go w okolicy krzyża. Są też źródła, 

które mówią o tym, jakoby rubiny strzegły przed poronieniami. 

Jednak w tym przypadku należy zasięgnąć rady 

specjalisty, bowiem, w ciąży często podwyższone mamy 

ciśnienie, a kamieni o barwie czerwonej nie powinno się 

używać w takich przypadkach. Z rubinem związanych jest 

wiele podań historycznych. Jedno z nich mówi o tym, że 

ponoć rubin, choćby był najmniejszy, położony na ciele 

osoby zmarłej, przez długi czas zachowa zwłoki w bardzo 

dobrym stanie. 

Przyciąga miłość 

Ci, którzy szukają przysłowiowej drugiej połówki wiedzieć 

powinni, że rubin, noszony w biżuterii promieniuje 

całą gamą energii miłości, i to od tej seksualnej począwszy, 

po tę piękną miłość uniwersalną. Warto zapamiętać, że 

osoby nadpobudliwe, czy wszystkie inne, które z jakiegoś 

powodu roznosi energia, powinny korzystać z dobroczynnych 

wibracji tego cudnego kamienia tylko i wyłącznie 

wtedy, kiedy dotknie ich osłabienie, czy przydarzą im się 

choroby te, które rubin potrafi zwalczać. Piękna, głęboka, 

czerwona barwa rubinu działa uzdrawiająco i uaktywniająco. 

Dlatego też nikogo nie powinno dziwić, że na przykład 

czerwone zasłony w oknie łagodzą przebieg ospy, czy 

szkarlatyny a tak powszechne dzisiaj naświetlanie chorych 

miejsc czerwonym światłem, usuwa powstałe na naszym 

ciele blizny i strupy. Ponadto wiadomo, że rubin korzystnie 

wpływa na wszystko, co związane z miłością. Wzmacnia 

i aktywizuje wszystkie płaszczyzny naszego życia, chroni 

przed czarną magią a także harmonizuje miłość cielesną i 

duchową. Napełnia miłością do siebie i do innych, oczyszcza 

umysł z negatywnych myśli i – co ciekawe – zwiększa 

intuicję. Jak na piękny klejnot przystało, dodaje empatii, 

łagodzi smutek, ale co bardzo ważne – pomaga zrozumieć 

i zaakceptować, że w trakcie naszego życia niektóre osoby, 

czy rzeczy muszą z tego życia odejść. Uczy także, że trzeba 

umieć się odciąć od myślenia o tej stracie. Pomaga przyjąć 

wobec życia postawę nieroszczeniową. Rubin, co wiadomo 

od zarania dziejów, pozwala nam odnaleźć właściwą 

dla nas miłość. To kamień, który pomaga w leczeniu białaczki, 

chorób wirusowych i przyspiesza rekonwalescencję, 

głównie po przebytych chorobach serca. 

• • • W a r t o w i e d z i e ć • • • 

Rubin – szlachetny kamień, nazywany także karbunkułem, jest czerwoną odmianą 

korundu. Jego twardość w skali Mohsa wynosi 9. Mówi się, że najpiękniejsze rubiny 

pochodzą z Indii, Cejlonu i Kaszmiru. W handlu za rubin bardzo często podawany 

jest spinel o mocnej czerwonej barwie, jednak mniejszej twardości. Dlatego 

też rubiny z grupy korundów są w handlu jubilerskim ogromną rzadkością. Ich 

cena często przekracza cenę brylantów. Jak pisze w swojej publikacji „Tajemnice 

szlachetnych kamieni”, wydanej w 1938 roku, Maria Florkowa, rubin - tajemniczy 

klejnot, uważany jest za dziecię Marsa. Mówi nam o wiecznie rozkwitającym, nowym 

życiu, o tajemnicy poczęcia i zejściu w materię istoty będącej wieczną zagadką 

Nieba i Ziemi: człowieka. 

Sława i pożądanie, namiętne porywy i dzika drapieżność, przedsiębiorczość 

i pionierstwo, głód życia i entuzjazm, powaga i niezależność, wspaniałomyślność 

wypływająca z poczucia mocy oraz miłości, pełnia szczęścia i dosytu 

– oto rubin „(...) i tak jak rubin w blasku ognia zapala się nowym, niemal 

ustokrotnionym życiem, tak płomienna jego barwa działa podniecająco na ludzi, 

zmusza myśl do aktywności a krew do silniejszego tętna (…)” - przekonuje 

Florkowa. 

DO PĘPKA 

Wiadomym jest, że choroby wirusowe nie mają delikatnego 

przebiegu i bardzo często są w stanie wycieńczyć 

chorego. Jeśli w porę nie zadbamy o odpowiednią kondycje 

naszego układu immunologicznego i nasza odporność 

będzie drastycznie malała, nic dobrego nas nie spotka, 

wręcz przeciwnie. Takie przewlekły stan do niczego 

dobrego nie doprowadzi. Idąc w ślad za świętą Hildegardą 

z Bingen, przy schorzeniach o podłożu wirusowym 

i przy wysokiej temperaturze, słynna święta zalecała, by 

około północy kłaść na jedną do dwóch godzin kryształ 

rubinu na okolicę pępka. 

W tym przypadku działanie polegające na oddziaływaniu 

rubinu przez skórę jest bardzo efektywne. 

RUBINOWY WISIOR 

RUBIN GWIAZDZISTY 

Rubiny dużych rozmiarów i jednocześnie dobrej jakości 

są niezmiernie rzadkie. Te, o których czyta się w starożytnej 

literaturze okazywały się być spinelami. W łańcuchu 

królów Anglii znajduje się sławny Rubin Timura, znany 

jest Rubin Czarnego Księcia, Rubin cara Piotra I i wiele 

innych. Wśród tych niezwykłych kamieni spotkać można 

rubin gwiaździsty. Wykazuje asteryzm powodowany 

igiełkowatymi wrostkami rutylu. Na kamieniu tworzy się 

sześcioramienna gwiazda a efekt jest genialny. Jednym z 

większych rubinów na świecie jest Rubin Rajaratna, ważący 

2,475 karaty (495 g). Jest to właśnie rubin gwiaździsty. 

W sanskrycie Rajaratna oznacza „Króla Biżuterii”. 

WODA RUBINOWA 

Na apatię i smutek 

Rubin powinny nosić osoby apatyczne, smutne, cierpiące na niskie ciśnienie, 

takie, które nie potrafią zaakceptować siebie. Kamień wzmacnia serce i tkanki 

nerwowe związane z tym organem a także korzystnie wpływa na odcinek 

kręgosłupa połączony z sercem. Udowodniono także jego dobroczynne działanie 

na gruczoł grasicy, dlatego też wzmacnia odporność organizmu i pobudza 

jego siły ochronne. Już starożytni mawiali, że rubiny przedłużają młodość. 

Ten piękny kamień przynosi z sobą radość, chęć czynu a także zdolność gojenia 

głębokich ran psychicznych. Mawiają, że im bliżej chorego, czy smutnego 

serca znajduje się rubin, tym działanie jego jest silniejsze, a co za tym idzie bardziej 

odczuwalne przez tego, kto owego kamienia używa. Grecy starożytni nazywali 

rubin Pyropos albo Antharax, co znaczyło ognisty, w sanskrycie używano nazwy 

Xemen, więc jeśli na taką nazwę ktoś natrafi, może być pewny, że o piękny, szlachetny 

rubin chodzi. Ogromnie cenił sobie rubin Piotr I. Krążyły opowieści, jakoby car swoją 

zdumiewającą, magnetyczną siłę czerpał właśnie z rubinowego pierścienia, jaki posiadał. 

Mawiano, że wszelkie zbawienne idee też zawdzięczał klejnotowi. Choć byli i tacy, którzy 

uważali, że pod ożywiającymi promieniami rubinu ożywała natura carska i hartowała 

się do czynów wielkich, bowiem przez ten purpurowy klejnot w pierścieniu przemawiał 

geniusz Marsa, wzmagając u Piotra I ogromną, jakby nie kończącą się chęć czynu i 

do walki z tym, co stare, zamierzchłe. Bo też warto pamiętać ten kamień nie pozwala się 

cofać i popycha do czynów bohaterskich. W czasach starożytnych rubin stosowany był 

przy wszystkich chorobach infekcyjnych, wysokiej temperaturze, tyfusie, anemii, białaczce, 

schizofrenii i zaburzeniach jelitowych. Zarówno stare przekazy, jak i doświadczenia 

współczesnych potwierdzają, że rubin oczyszcza krew, pobudza krążenie i wzmacnia ser- 

Bardzo często trafiają do mnie osoby, które w swoim życiu 

nie są szczęśliwe w miłości. Doświadczenie pokazuje, 

że jest wiele kamieni sprzyjających temu, by odnaleźć właściwą 

dla nas osobę i spędzić u jej boku szczęśliwe życie. 

To między innymi różowy turmalin, czy kwarc różowy. Jednak 

żaden nie działa tak pięknie jak tajemniczy rubin. Ten 

kamień układa bowiem nasze wnętrze. Sprawia, że zaczynamy 

dostrzegać i szanować siebie, a co za tym idzie, stajemy 

się atrakcyjniejsi dla osób, które przyglądają się nam 

z boku. Dostrzegają w nas kogoś innego, pewniejszego 

siebie, dowartościowanego. 

Spoczywający na naszej czakrze serca rubinowy wisior 

powinien być tak oprawiony, by od spodu kamień nie był 

zamknięty w srebrze czy innym metalu, tylko miał kontakt 

bezpośredni z naszym ciałem. Wówczas jego działanie jest 

wielokroć mocniejsze. 

Kamień można zaprogramować, wkładając weń intencję 

taką, jaką uważamy za najlepsza dla nas. Jednak koniecznie 

trzeba go oczyszczać, zostawiając na noc w szklanym 

naczyniu zasypanym solą. 

Rano wisior wyjmujemy z soli, opłukujemy pod bieżącą 

woda a sól spłukujemy z wodą. 

Taka woda, przygotowana na naturalnych kryształach 

rubinu, uważana jest , i to nie dzisiaj, bo od zarania dziejów 

za znakomity środek odmładzający a także leczniczy. 

Należy przemywać nią twarz, oczy i szyję, a na pewno 

efekt będzie murowany. Woda rubinowa pomaga w stanach 

sporego wyniszczenia organizmu, osłabienia ogólnego, 

w przypadku śpiączki oraz po zawałach i wszelkiego 

rodzaju atakach serca. 

BY DOBRZE WIDZIEĆ 

Aby poprawić ostrość widzenia należy położyć rubin 

na czakrze podstawy ( korzenia ) i na powiekach. Zabieg 

taki powinien trwać około pół godziny dziennie przez kilka 

tygodni. 

Bardzo dobre efekty daje też przykładanie tego kamienia 

bezpośrednio na chore ograny. Rubin działa jak balsam, 

łagodząco. Dla przykładu, w przypadku skurczy i kolek 

układa się choćby mały okruch, ale prawdziwego rubinu, 

na bolące miejsce. Rubin ten powinien być w postaci 

surowej.

REKLAMA 12 13 

NATURALNA Pielęgnacja AZJATYCKA 

Azjatki znane są z ogromnej dbałości o wygląd i dążenia do zachowania jak najdłużej gładkiej, jasnej i promienistej cery. 

Dla wielu z nich pielęgnacja stała się prawdziwym rytuałem opartym na dogłębnym oczyszczaniu, nawilżaniu i dostarczaniu 

skórze najwyższej jakości substancji aktywnych, najlepiej pochodzenia naturalnego. To właśnie kosmetyki naturalne 

są najwyżej cenione, ze względu na wysoką skuteczność i bezpieczeństwo stosowania. 

Azja to kontynent różnorodny nie tylko pod względem kultury, ale także przyrody. Co to oznacza dla miłośników pielęgnacji? 

Że znajdą tam prawdziwe bogactwo naturalnych surowców, które wykorzystane w kosmetykach dostarczą skórze wszystkiego, 

czego potrzebuje. Dlatego warto przyjrzeć się choć kilku interesującym składnikom. Wiele z nich znano już w zamierzchłej 

przeszłości, nierozerwalnie wiążą się bowiem z tradycyjną medycyną lub kuchnią. 

Kiedy pomyślimy o azjatyckich roślinach zapewne na początku przyjdą nam do głowy skojarzenia kulinarne, a wraz z nimi 

ryż i fasola mung. Ryż jest jednym z ulubionych składników kosmetyków Azjatek. Jego ziarna są bogate w substancje 

odżywcze – niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), witaminy z grupy B, potas i żelazo. Oczyszcza i wspomaga 

regenerację skóry. W ryżu odnajdziemy także fitosterole, działające nawilżająco i stymulujące syntezę kolagenu. Z ryżu pozyskuje 

się także olej bogaty w witaminę E, zwaną „witaminą młodości”. Fasola mung jest ceniona w tradycyjnej medycynie chińskiej za 

swoje właściwości detoksykujące, w kosmetyce to działanie jest wykorzystywane do walki z trądzikiem. Ale to nie jedyne jej zastosowanie. 

Świetnie sprawdza się w kosmetykach przeciwstarzeniowych. Stymuluje regenerację, produkcję kolagenu, elastyny 

i kwasu hialuronowego oraz spowalnia procesy starzenia. 

Opuszczając stały ląd, trafimy na wyspy Japonii, a tam odnajdziemy kolejny ciekawy składnik – różę japońską. Róża to przede 

wszystkim bogactwo antyoksydantów, w tym witaminy C. Zawiera też mnóstwo innych witamin, minerałów i związków chemicznych 

z grupy karotenoidów, flawonoidów, antocyjanów i innych. Róża japońska działa przeciwstarzeniowo, doskonale sprawdza 

się w kosmetykach do cery dojrzałej. Ponadto dzięki działaniu antyalergicznemu, nawilżającemu i antyoksydacyjnemu, z powodzeniem 

może być wykorzystywana w kosmetykach do cery wrażliwej. 

Azja to nie tylko Daleki Wschód. Wspaniałe składniki aktywne pochodzą także z Indii. Wśród nich warto wspomnieć o szafranie 

i miodli indyjskiej. Pierwszy stosowany jest od wieków w tradycyjnej kuchni hinduskiej jako przyprawa, ale ma też właściwości 

lecznicze i pielęgnacyjne. Zawiera bogactwo olejków eterycznych, karotenoidów, witamin i minerałów. Dodatek szafranu działa 

odżywczo, wygładzająco, rozjaśniająco, dodaje blasku, wspomaga walkę z przebarwieniami i podnosi poziom nawilżenia. 

Miodla indyjska to drzewo, którego każda część dostarcza pożytecznych surowców. Ale to nasiona są najcenniejsze pod względem 

leczniczym i pielęgnacyjnym. Uzyskuje się z nich olej zwany olejem neem. Charakteryzuje się on wysoką zawartością kwasów 

tłuszczowych, witaminy E, karotenoidów. Zapobiega starzeniu, ale jest też zbawienny dla skóry tłustej i trądzikowej dzięki swoim 

właściwościom antybakteryjn i regulującym pracę gruczołów łojowych. 

To zaledwie kilka przykładów tego, jak kosmetyka może czerpać z dobrodziejstw azjatyckiej natury i kultury. Nie wolno zapominać 

o szafranie, żeń-szeniu, miłorzębie i wielu, wielu innych, wspaniałych dla naszej skóry roślinach. Azja stale pozostaje źródłem 

cennych inspiracji.

DIETOTERAPIA 14 15 

PALEO - DLA ZABIEGANYCH 

Wzmocnij swój organizm dietą 

To warto zawsze mieć pod rękĄ 

Przygotowując się do okresu jesienno-zimowego warto, zadbać o wzmocnienie naszej odporności. 

Szczególnie istotne jest zadbanie o prawidłową podaż witaminy D, której niedobory dotyczą ponad 50% 

naszej populacji, a także witaminy E i kwasów z grupy omega 3 wspierających nasz organizm w walce z 

infekcjami. 

DYNIA 

Dzisiejszy świat pędzi do przodu, a my 

razem z nim. Szybkie tempo pracy, stres, 

zbyt wiele obowiązków i chęć zdążenia ze 

wszystkim „na wczoraj”, nie sprzyjają niestety 

naszemu zdrowiu. Coraz mniej czasu 

zostaje nam na sport, odpoczynek i właściwe 

jedzenie. Jednak czy prowadząc taki 

tryb życia nie biegniemy prosto w stronę 

choroby? 

W dobie internetu, telefonów komórkowych i tabletów, 

żyjemy praktycznie przyklejeni do ekranu. W drodze 

do osiągnięcia wymarzonych celów zapominamy często o 

tym, co najważniejsze - własnym zdrowiu. Pracujemy, aby 

osiągnąć sukces zawodowy, prowadzić udane życie towarzyskie 

i rodzinne, zaniedbując przy tym samych siebie. 

Mamy coraz mniej czasu i coraz więcej obowiązków. 

Zamiast przejść się do pracy kilka kilometrów, wsiadamy 

w samochód. Trudno się dziwić, że zaoszczędzenie nawet 

godziny jest w dzisiejszych czasach tak ważne. Oszczędność 

czasu wpływa też na to co i jak jemy. 

FAST life - FAST food 

Odpowiedzią na szybszy tryb życia są coraz popularniejsze 

restauracje typu fast food. Zlokalizowane przy ruchliwych 

ulicach, oferujące tanie produkty na wynos, nie 

wymagające rezerwacji i oczekiwania, są idealnym miejscem 

na szybki obiad w biegu z pracy do domu lub w 

przerwie na lunch. Wybierając taki rodzaj posiłku „oszukujemy” 

głód i dostarczamy organizmowi duże dawki energii. 

Pokarm taki nie jest jednak pełnowartościowy, ani prawidłowo 

zbilansowany. Spożywamy posiłki wysokoenergetyczne, 

nie dostarczając odpowiednich ilości niezbędnych 

substancji odżywczych jak witaminy, składniki mineralne, 

białko, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe 

(NNKT) oraz błonnik pokarmowy. Może to prowadzić 

do wystąpienia niedożywienia jakościowego, czyli niedoborów 

u osób przekarmionych. Duży wybór, łatwa dostępność 

i stosowanie polepszaczy smaku powodują, że jemy 

więcej niż musimy, jednocześnie nie odżywiając się w 

stopniu pokrywającym zapotrzebowanie. Powstaje paradoks 

osób otyłych, niedożywionych. Nadmierna masa ciała 

powodowana może być przez zbyt dużą ilość spożywanych 

pokarmów, ich złą jakość oraz niski poziom aktywności 

fizycznej. Większość z nas nie jest zmuszona do pokonywania 

dłuższych dystansów, przebiegnięcia krótkiej 

trasy czy wykonywania innych regularnych aktywności fizycznych. 

Wysiłek fizyczny jest często okazjonalny i nieefektywny. 

Mimo wszystko, świadomość wpływu trybu życia 

na samopoczucie i zdrowie jest coraz większa. Chętniej 

korzystamy z oferowanych możliwości podjęcia aktywności 

fizycznej, powodzeniem cieszą się siłownie, zajęcia fitness 

czy crossfit. Dostępny dla wszystkich internet jest 

źródłem nowinek z zakresu żywienia. Utrwaliło się przekonanie, 

że zdrowo, znaczy drogo, czasochłonnie i wyrafinowanie. 

Nic bardziej mylnego. Zmiana nawyków żywieniowych 

nie musi odbywać się kosztem wielu godzin 

spędzonych w kuchni, uszczuplenia portfela na zdrowych 

zakupach czy komponowania wyszukanych potraw. 

W poszukiwaniu idealnego rozwiązania próbujemy 

wszystkiego co dostępne. Rosnącą popularność zyskuje 

dieta paleo, która jest niedroga i stosunkowo łatwa 

do zastosowania. 

ZASADY DIETY PALEO 

Reguły diety paleo są bardzo proste. Opierają się na założeniu, 

że człowiek powinien funkcjonować w sposób 

bardziej zbliżony do takiego trybu życia, jaki wiedli nasi 

przodkowie. Ogólne zalecenia to zwiększenie aktywności 

fizycznej, większa regularność posiłków i odpowiedni 

dobór produktów żywnościowych. Do głównych wytycznych 

diety paleo zaliczyć można całkowitą rezygnację 

z produktów wysokoprzetworzonych jak słodycze, wyroby 

cukiernicze, produkty instant czy popularne dania typu 

fast food, wyeliminowanie mleka i znaczne ograniczenie 

spożycia ziaren zbóż. Stosując taki model żywienia ogranicza 

się udział nabiału w diecie - białko pochodzi głównie 

z chudych mięs, unika się spożycia ziaren zbóż oraz roślin 

strączkowych- głównym źródłem węglowodanów stają 

się warzywa i owoce, oraz zwiększa się udział tłuszczów 

roślinnych redukując ilość spożywanych tłuszczów zwierzęcych. 

Jednym z zaleceń jest też zwiększenie konsumpcji 

wody, przy jednoczesnej rezygnacji z napojów słodzonych. 

Jeśli przyjrzeć się proporcjom składników odżywczych 

w diecie paleo w porównaniu z zaleceniami zrównoważonej 

diety dla osób zdrowych, widoczny jest zmniejszony 

udział węglowodanów, przy zwiększonej podaży białka 

i tłuszczu. Zwrócić uwagę należy również na zmianę jakości 

spożywanych tłuszczów. Stosowanie się do zasad diety 

paleolitycznej powoduje też ograniczenie pobierania soli, 

która w dużych ilościach dodawana jest do potraw serwowanych 

w restauracjach typu fast food oraz półproduktów 

sprzedawanych w sklepach. Dodatkowo, zapominając 

obecnie o walorach smakowych ziół i przypraw stosujemy 

dosalanie, prowadząc w efekcie do nadmiernej podaży 

sodu. Eliminacja wysokoprzetworzonych produktów będzie 

więc korzystnie wpływać na prawidłowe zbilansowanie 

diety nie tylko pod względem energetycznym. 

CO ROBIĆ BY NIE ZWARIOWAĆ? 

Niewątpliwie jesteśmy coraz bardziej narażeni na występowanie 

chorób cywilizacyjnych jak choćby nadciśnienie 

tętnicze, miażdżyca czy nawet otyłość. Profilaktyka 

tych schorzeń wbrew pozorom nie wymaga ogromnego 

wysiłku. Tylko od nas zależy jaki sposób życia wybierzemy 

i czy wolną chwilę spędzimy przy komputerze, spacerując 

czy przygotowując zdrowy posiłek. 

Dieta paleo jest dość restrykcyjna i zakłada wyeliminowanie 

wielu produktów. Wybierając jakikolwiek model 

żywienia należy pamiętać, że nie istnieje dieta idealna 

dla każdego. Podwyższony poziom białka czy zmniejszona 

ilość węglowodanów nie będzie odpowiednia dla osób 

z niektórymi schorzeniami. Całkowita eliminacja mleka i 

produktów nabiałowych może być trudna i niekoniecznie 

jest niezbędna dla utrzymania zdrowia. Ogólne założenia 

diety paleo są jednak zasadami, które warto wprowadzić 

w życie. Mowa tu o rezygnacji z produktów o wysokiej kaloryczności 

a niskiej wartości odżywczej, zmniejszeniu 

udziału tłuszczów zwierzęcych czy ograniczeniu dodatku 

soli i cukrów prostych. Pamiętajmy, że zwiększenie aktywności 

fizycznej, odpowiednia ilość wypijanej wody i spożywanie 

większych ilości warzyw również będzie wywierać 

korzystny wpływ na nasze zdrowie. Dzisiaj łatwy dostęp 

do informacji daje duże możliwości aby zadbać o swój organizm. 

Korzystajmy więc z dobrodziejstw XXI wieku dla 

zdrowia a nie przeciw niemu. 

Tekst: Natalia Skommer 

Tłuszcze na odporność 

– omega - 3 

Prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego 

jest ściśle uzależnione od obecności w 

naszej diecie niezbędnych nienasyconych kwasów 

tłuszczowych, w szczególności tych z rodziny omega–3. 

Biorą one udział w wytwarzaniu przekaźników, 

które współpracują z układem odpornościowym 

organizmu. Charakteryzują się silnym działaniem 

przeciwzapalnym oraz wykazują działanie wpływające 

na odporność naszego organizmu i na różnego 

rodzaju drobnoustroje. Podczas choroby wzmacniają 

mechanizmy obronne ustroju, zaś po przebytej infekcji 

wspomagają procesy regeneracyjne. Dzienne spożycie 

kwasów omega–3 dla dorosłego człowieka powinno 

wynosić około. 2 g/dzień. Doskonałym źródłem 

pokarmowym kwasów omega–3 są: tłuste ryby takie 

jak łosoś, śledź, makrela, oleje roślinne, szczególnie 

rzepakowy i lniany,nasiona lnu, orzechy, migdały, pestki 

dyni. 

Witamina E-naturalny 

przeciwutleniacz 

Witamina E zwana inaczej tokoferolem jest 

najsilniejszym znanym naturalnym przeciwutleniaczem, 

który „wymiata” wolne rodniki w naszym organizmie 

prowadzące do przyspieszenia procesów starzenia się 

organizmu czy rozwoju wielu chorób. Witamina ta ma 

szerokie działanie w przypadku ochrony organizmu 

przed infekcjami bakteryjnymi czy wirusowymi. 

Skutecznie ochrania limfocyty przed stresem 

oksydacyjnym. Osłabia chorobotwórczość m.in. wirusa 

grypy oraz wzmacnia odpowiedź obronną organizmu. 

W przypadku osób dorosłych średnie spożycie 

witaminy na poziomie 8-10 mg jest wystarczające. Na 

podstawie badań wykonanych wśród osób starszych, u 

których wykazuje się obniżoną odporność, sugeruje się, 

aby rozważyć suplementację witaminy E na poziomie 

100 mg dziennie. Źródłem pokarmowym witaminy E 

są głównie: olej słonecznikowy, rzepakowy, sojowy, 

margaryny, zarodkach nasion zbóż, kiełki oraz zielone 

warzywa liściaste tj. szpinak, kapusta, jarmuż.iny E na 

poziomie 100 mg dziennie. Źródłem pokarmowym 

witaminy E są głównie: olej słonecznikowy, rzepakowy, 

sojowy, margaryny, zarodkach nasion zbóż, kiełki oraz 

zielone warzywa liściaste tj. szpinak, kapusta, jarmuż. 

Suplementacja 

witaminą D 

W okresie jesienno-zimowym synteza skórna 

witaminy D jest niemożliwa, dlatego też należy 

zadbać o dostarczenie tego składnika odżywczego 

z innych źródeł. Do produktów bogatych w 

witaminę D zalicza się ryby morskie, tj.:węgorz, 

śledź czy łosoś. Mniejsze ilości występują w mleku 

i produktach mlecznych oraz żółtkach jaj. Jedynym 

dostępnym na polskim rynku produktem 

wzbogacanym w witaminę D jest margaryna. 

Ze względu na mały udział produktów bogatych 

w witaminę D w naszej diecie w okresie od września 

do kwietnia zaleca się jej suplementację. Zapotrzebowanie 

na witaminę D jest zróżnicowane i 

zależy od wieku i stanu fizjologicznego. Osobom 

dorosłym zaleca się przyjmowanie witaminy D z 

preparatów farmaceutycznych w ilości minimum 

1000 IU tj. 20-25 μg na dobę. Kobiety w ciąży oraz 

osoby starsze powinny przyjmować większe 

dawki tej witaminy, a to ze względu na zwięszone 

zapotrzebowanie oraz zmniejszone przyswajanie. 

Co więcej suplementacja na poziomie 400 IU tj. 

10 μg na dobę jest obowiązkowa w przypadku 

niemowląt karminach piersią oraz małych dzieci. 

Niedobory witaminy D mogą prowadzić głównie 

do krzywicy, osteomalacji i osteoporozy. 

Jesienne ciasto 

marchewkowo - cynamonowe 

Składniki: 

- 1 i ¾ szklanki mąki orkiszowej 

- 2 jaja kurze 

- ¾ szklanki masła klarowanego lub oleju 

kokosowego 

- ¾ szklanki syropu klonowego 

- 1 płaska łyżeczka cynamonu 

- 1 łyżeczka sody oczyszczonej 

- 4 spore garści startej marchwi 

Przygotowanie: Rozgrzej piekarnik do 180 stopni 

C. Jaja utrzyj z syropem klonowym za pomocą 

miksera. Następnie dodaj wystudzone płynne masło 

lub olej kokosowy i całość zmiksuj na płynną masę. 

Dodaj pozostałe składniki powoli i dalej mieszaj. Na 

sam koniec dodaj startą marchewkę i wymieszaj 

ciasto łyżką. Ciasto wlej do formy o wymiarach ok. 

12 x 30 cm, piecz około 45-50 minut. Ciasto najlepiej 

podawać posypane rozdrobnionymi orzechami. 

Najbardziej popularnym warzywem w okresie 

jesiennym jest dynia. Produkt ten powinien być włączony 

do diety ze względu na wysoką wartość odżywczą. 

Dynia bogata jest w naturalny przeciwutleniacz 

- beta karoten, który odpowiada za prawidłowy wygląd 

naszej skóry oraz prawidłowe funkcjonowanie wzroku. 

Ma wysoką zawartość fosforu, cynku, potasu i wapnia, 

dzięki którym wzrasta poziom naszej odporności. Należy 

jednak pamiętać, iż dynia ma wysoki indeks glikemiczny, 

dlatego też jej ilość w diecie osób z cukrzycą powinna 

być umiarkowana. 

PIGWA 

Pigwa w okresie jesienno-zimowym powinna 

stać się obowiązkowym produktem w naszej diecie. 

Zawiera znaczne ilości witaminy C, a także witaminy 

z grupy B oraz fosfor, wapń, potas, magnez i żelazo, 

czyli niezbędne do wzmocnienia odporności składniki 

odżywcze. Owoce pigwy nie nadają się do jedzenia na 

surowo, jednak można z nich wykonać bardzo wiele 

przetworów m.in. soki, powidła czy kompoty. Napar z 

nasion pigwy poleca się przy dolegliwościach ze strony 

układu pokarmowego tj. niestrawność, zgaga czy refluks. 

CUKINIA 

Cukinia bogata jest w witaminę B, która niezbędna 

jest do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. 

Korzystnie wpływa na redukcję poziomu stresu, 

zapobiega depresji oraz poprawia pamięć i koncentrację. 

W przeciwieństwie do dyni, cukinia nie powoduje 

gwałtownego wzrostu glukozy we krwi. Świetnie nadaje 

się do zagęszczania zup lub na surowo jako przekąska. 

Dodatkowo warto zwrócić uwagę, iż jest ona produktem 

niskokalorycznym oraz zapobiega zatrzymywaniu wody 

w organizmie, co sprzyja utrzymaniu smukłej sylwetki. 

Tekst: Marta Plichta

PORADY SPECJALISTY 16 

17 

RODZINNY GABINET ZDROWIA 

mgr inż. 

Justyna Chmielewska 

dietetyk 

Z wykształcenia jestem dyplomowanym dietetykiem, absolwentką Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu na Wydziale 

Żywienia Człowieka, oraz Szkoły Dietoterapii wg TMCH. Odbyłam szereg rocznych szkoleń z psychologii i zio-łolecznictwa. Od 15 

lat prowadzę gabinet dietetyczny. Od 5 lat jestem szkoleniowcem w zakresie naturalnych metod terapeutycznych oraz obsługi 

biomagnetycznych urządzeń pomiarowych. W swojej pracy poszukuję nowatorskich metod diagnostyczno-terapeutycznych, 

pozwalających w krótkim czasie ustalić przyczyny zaburzeń komórkowych oraz przyczyny rozwoju chorób. Wykorzystuję 

wiedzę zarówno z medycyny konwencjonalnej, jak również tradycyjnej medycyny chińskiej, rosyjskiej czy mitochondrialnej. 

Holistyczne podejście do człowieka wydaje mi się być najrozsądniejszą i najskuteczniejszą formą działań profilaktycznoterapeutycznych, 

których efekt uzyskują współpracujący ze mną klienci i terapeuci. Zapraszam wszystkich zainteresowanych do 

internetowej Akademii Diag-nozy www.akademiadiagnosty.pl, przy pomocy której, każdy specjalista w dziedzinie zdrowia, 

może podnosić swoje kwalifikacje i poszerzać umiejętności diagnostyczne. 

Płuca - przyjaciel odporności 

Płuca są właściwym narządem oddechowym, w którym 

dochodzi do wymiany gazów między krwią a powietrzem. 

Im mniej w płucach powietrza, tym ich barwa jest ciemniejsza. 

W miarę upływu czasu do pęcherzyków płucnych 

dostają się drobniutkie cząsteczki ciał stałych oraz pyłki i 

wtedy płuco przybiera barwę szaro-niebieskawą. Płuca są 

bardzo lekkie. Ważą od około 1000g-1300g. 

Gdyby spytać kogoś przypadkowego, jakie zadanie mają płuca? Odpowiedziałby; mają dostarczać 

tlen do organizmu. Czy rzeczywiście ich zadanie jest tak banalnie proste, a może mają o wiele więcej 

ról? Może, w połączeniu z innymi częściami ciała, pełnią jeszcze inne bardzo ważne funkcje? 

Trochę z anatomii 

Płuca mają kształt stożków, obciętych z jednej strony. 

Górna część płuca nazywa się szczytem a dolna podstawą. 

Płuco prawe jest krótsze i szersze od lewego. Każde płuco 

podzielone jest na płaty. Płuco prawe posiada trzy płaty, a 

lewe dwa. Anatomiczna budowa płuca jest bardzo złożona. 

Istotną rolę ogrywają pęcherzyki płucne, przez ścianki 

których odbywa się wymiana gazów między krwią a powietrzem 

pęcherzykowym. Pęcherzyki otacza gęsta sieć 

naczyń włosowatych. Do każdego płuca dochodzi tętnica 

płucna i kilka cienkich gałęzi oskrzelowych. Krew z tętnic 

płucnych dostaje się do naczyń włosowatych, które 

oplatają pęcherzyki płucne i po oddaniu dwutlenku węgla 

oraz pobraniu tlenu krew przechodzi do żył płucnych. Gałęzie 

oskrzelowe zaopatrują w krew ściany oskrzeli i tkankę 

łączną płuc. Unerwienie płuc jest pod władaniem układu 

nerwowego współczulnego i przywspółczulnego, dlatego 

praca płuc odbywa się bez naszej woli. Płuca oraz 

wewnętrzną powierzchnię klatki piersiowej pokrywa cienka 

błona zwana opłucną. Opłucna dzieli się na opłucną 

ścienną i opłucną płucną. Ta druga przylega ściśle do tkanki 

płuca. W jamie opłucnej panuje ciśnienie ujemne (niższe 

od atmosferycznego), a ponieważ w płucach znajduje 

się powietrze pod ciśnieniem normalnym (atmosferycznym), 

płuca są rozdęte i przylegają do ścian klatki piersiowej. 

Dostanie się np. w czasie wypadku, powietrza do 

jamy opłucnej i wyrównanie ciśnień prowadzi do zapadnięcia 

się płuca. Stan taki nazywamy odmą. 

Mechanizm oddychania 

Prawidłowe oddychanie odbywa się przez nozdrza. 

Wówczas wdychane powietrze zostaje ogrzane i nasycone 

parą wodną oraz oczyszczone z cząstek mechanicznych. 

Para wodna powstaje z wydzieliny gruczołów nosa, dlatego 

tak ważne jest, aby śluzówka w nozdrzach była stale 

wilgotna i przepuszczalna. Przy każdym oddechu zostaje 

pobrane lub wydalone z płuc około 500ml powietrza. Dodatkowo 

płuca są w stanie pobrać 2500ml powietrza dopełniającego. 

Pojemność życiowa płuc to suma wszystkich 

form powietrza obecna w płucach i wynosi ok. 4000ml. 

Regulacja oddychania 

Oddychamy rytmicznie bez udziału świadomości. Mięśnie 

oddechowe otrzymują bodźce nerwowe z ośrodka 

oddechowego, leżącego w rdzeniu przedłużonym. W komórkach 

nerwowych tego ośrodka procesy fizykochemiczne 

wyzwalają regularne bodźce, które drogami nerwowymi 

docierają do mięśni oddechowych. Przecięcie 

rdzenia przedłużonego poniżej ośrodka oddechowego 

prowadzi do bezdechu. W spoczynku człowiek dorosły oddycha 

około 16 razy na minutę. Podstawową rolę w procesie 

oddychania odgrywa chemizm krwi. Zakwaszenie, czyli 

obecność dużej ilości CO2 zwiększa ilość oddechów, alkalizacja 

krwi zwalnia oddychanie. 

W czasie oddychania używane są dwa rodzaje mięśni: 

przepona i mięśnie międzyżebrowe. Podczas wdechu dolne 

drogi oddechowe, zwłaszcza tchawica i duże oskrzela 

rozszerzają się. Podczas wydechu tchawica i oskrzela ponownie 

zwężają się dzięki swej sprężystości i pod wpływem 

podniesionego ciśnienia w klatce piersiowej. 

Dużą rolę w regulacji oddychania odgrywa mechanizm 

odruchowy sterowany przez nerw błędny. Połączenie 

to ma istotne znaczenia dla korelacji pomiędzy jelitami, 

zwłaszcza jelitem grubym, a płucami. Mechanizm ten 

silniej jest podkreślany przez TMCH. 

Funkcje 

obronne płuc 

Odruchy powstałe dzięki błonie śluzowej dróg oddechowych 

mają duże znaczenie ochronne. Odporność 

ta nosi miano nieswoistej czynnej, niezależnej 

od naszej woli. 

Kaszel - powstaje przy podrażnieniu przez czynnik zewnętrzny 

błony śluzowej krtani lub oskrzeli. Kaszel to naturalny 

sposób usuwania przez płuca czynników patogennych 

- wirusów, bakterii, grzybów. Dlatego w czasie infekcji 

należy rozluźniać śluzy ropne, aby umożliwić wyplucie 

powstałej plwociny. W ten sposób przy pomocy Płuc organizm 

pozbywa się toksycznych patogenów. Stosowanie 

syropów przeciwkaszlowych osłabia immunologiczną 

funkcję płuc. 

Kichanie - jest odmianą kaszlu, przy czym powietrze 

wraz ze śluzami zostaje wyrzucone przez nozdrza. 

Do czego potrzebny jest tlen 

dostarczany przez płuca? 

Prawidłowa praca i wydolność Płuc warunkują odpowiednią 

ilości tlenu w krwioobiegu. To strategiczne zadanie 

Płuc przekłada się głównie na pracę najmniejszych 

struktur komórkowych zwanych mitochondriami. To w mitochondriach 

zachodzi większość procesów metabolicznych, 

do przeprowadzenia których wymagany jest tlen. 

Procesy te nazywa się oddychaniem komórkowym. 

Lecznicza moc oddechu 

Oddech to spokój i wewnętrzne wyciszenie. To dostar- 

czenie zewnętrznej energii do zbudowania życiodajnej 

energii komórkowej 

Zdrowe płuca -zdrowe 

mitochondria - odporność 

W przypadku osłabionej pracy Płuc, mitochondrialne 

procesy kataboliczne i anaboliczne zostają zahamowane. 

Tym samym ograniczony zostaje proces produkcji energii 

i tworzenia nowych związków odżywczych. Niedotlenione 

komórki zaczynają chorować. Brak możliwości tworzenia 

energii potrzebnej do wytworzenia substancji życiowych 

prowadzi do niedożywienia krwi, a tym samym osłabienia 

narządowego. Przekłada się to na funkcjonalność Wątroby 

i Śledziony, które zarządzają produkcją krwi, będącej 

głównym nośnikiem przeciwciał. W ten sposób wnikające 

do krwi patogenny mogą rozwijać się, powodując liczne 

powikłania i stany zapalne. 

Płuca to energia obronna Qi 

Płuca to magiczny narząd, który w TMCH zarządza wieloma 

formami energii. Jedną z nich jest Qi obronne, wytwarzane 

przez Płuca i docierające do skóry. W ten sposób 

Płuca kontrolują pory skóry. Uważa się, że płuca są 

jednym z najbardziej wrażliwych organów, ponieważ poprzez 

skórę, oraz otwory nosowe mają bezpośredni kontakt 

z otoczeniem, przez co są najbardziej narażone na 

atak czynników patogennych takich jak: wirusy, bakterie 

i grzyby. Silne Qi obronne płuc będzie więc warunkowało 

naszą odporność. Używając odpowiednich ziół, które docierają 

do płuc, możemy wpływać na wydalenie czynników 

chorobotwórczych poprzez skórę np. przez wypocenie. 

W pierwszym stadium choroby, kiedy masz dreszcze, 

co jest sygnałem, że organizm sam próbuje pozbyć się patogenu, 

zastosuj takie zioła jak : świeży imbir, liście morwy, 

ziele krwawnika, ziele topoli czarnej czy sprawdzony przez 

nasze babcie napar lipy z maliną. Zioła te mają działanie 

napotne oraz rozpraszające. 

Jak płuca regulują gospodarkę 

wodną 

Dzięki wysokiemu napięciu tlenowemu, jakie panuje 

w płucach, tlen z łatwością przyłącza się do molekuł hemoglobiny. 

W procesach rozkładu związków odżywczych 

końcowym produktem ich rozkładu jest wodór. W momencie 

zetknięcia się wodoru z tlenem powstaje woda. W 

ten sposób Płuca w dużej mierze pełnią istotną funkcję w 

nawodnieniu komórkowym. Są one wskaźnikiem prawidłowego 

nawodnienia komórek i procesów energetycznych, 

które w nich zachodzą. Nadmiar wilgoci powoduje 

nadmierne gromadzenie się śluzu w Płucach, który muszą 

usuwać, co powoduje ich osłabienie, a suchość prowadzi 

do niszczenia struktur śluzowych i braku możliwości przenoszenia 

tlenu. 

Gdy śluzówka jest zbyt sucha mogą pomóc napary z 

dziewanny, lipy, prawoślazu z miodem lipowym lub akacjowym. 

Przy nadmiarze wilgoci i wodnistym katarze pomocne 

będą: tymianek, podbiał, bazylia, majeranek, szałwia 

z dodatkiem kurkumy. 

Płuca kontra Nerki i Serce 

Te dwa narządy zarządzają w organizmie gospodarką 

wodną. Słabe Płuca powodują niedobór wody, a tym samym 

zaburzoną pracę Nerek. To powoduje osłabienie pracy 

Serca, które, aby dobrze działało, musi być schładzane 

wodą płynącą z Nerek. Czyli dobrze nawilżone i dotlenione 

Płuca to warunek prawidłowej gospodarki wodnej w 

Nerkach i dobrze pracującego Serca. 

Czy wiesz, że.... 

Na pracę płuc mamy wpływ jedynie ograniczając 

czynnik stresowy poprzez wyciszenie wegetatywnego 

układu nerwowego, dostarczając do organizmu 

maksymalną liczbę tlenu i wykonując właściwie ćwiczenia 

oddechowe. 7 wdechów / 7 wydechów licząc w 

pamięci do dziesięciu. 

CZY WIESZ, ŻE... 

Opłucna ścienna jest bogato unerwiona czuciowo 

przez gałązki nerwów międzyżebrowych i przeponowych; 

dlatego też zapalenie opłucnej, w czasie poważnych 

infekcji wirusowych lub bakteryjnych powoduje 

silne bóle w klatce piersiowej. 

ZAPAMIĘTAJ! 

Oddychając jamą ustną powodujesz, że do dróg oddechowych 

wchodzi zimne powietrze, w dodatku nieoczyszczone. 

Może to prowadzić do wielu rozmaitych 

schorzeń w układzie górnych dróg oddechowych 

i przenikania patogenów bezpośrednio na układ płuc. 

ZAPAMIĘTAJ! 

W czasie infekcji górnych dróg oddechowych, gdy 

męczy Cię suchy kaszel, skutecznie zadziałają nasiona 

z anyżu. Zalej łyżeczkę nasion szklanką wrzącej wody. 

Pozostaw na 30min. Wypij wodę, do której dodaj 1 łyżeczkę 

miodu z pyłkiem pszczelim. Następnie zjedz 1 łyżeczkę 

zaparzonych nasion. Stosuj przez 7 dni. 

UWAGA! 

Stosowanie wszelkich kropli do nosa powoduje wysuszanie 

śluzówki i obkurczanie naczyń włosowatych, 

co utrudnia prawidłowe oddychanie, a z czasem niszczy 

śluzówkę. Aby nawilżyć nos przy utrudnionym oddychaniu 

warto zastosować zwykłą sól fizjologiczną o 

neutralnym działaniu dla komórek nabłonkowych. 

ZAPAMIĘTAJ! 

Prawidłowo wentylowane Płuca, czyste i wolne od 

zanieczyszczeń pochodzących także z limfy, to warunek 

prawidłowej odporności na powierzchni skóry 

tzw. Qi obronnego skóry. W ten sposób, przy udziale 

Płuc, organizm chroni się przed wnikaniem przez komórki 

skóry patogenów takich jak grzyby i wirusy.

DIETOTERAPIA 18 19 

REKLAMA 

PROBIOTYKI 

antybiotykoterapia 

i profilaktyka 

Mariaż 

witamin D3 i K2 

www.vivetia.com 

Wytrenuj swoje 

zdrowie - wpływ 

regularnej aktywności 

fizycznej na odporność 

organizmu 

Nadchodzący okres jesienno- zimowy sprzyja 

występowaniu różnego rodzaju infekcji. Deszczowa 

pogoda i chłód nie zachęcają do wyjścia na spacer. Czy 

jest coś, co możemy zrobić, żeby przygotować się na 

ten trudny czas? 

Okazuje się, że regularnie podejmowana 

aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności 

może korzystnie wpływać na odporność organizmu. 

Aktywnością o średniej intensywności będzie (w 

zależności od stopnia wytrenowania) szybki spacer, 

jogging czy rekreacyjna jazda na rowerze. Istotna 

jest regularność podejmowanych ćwiczeń (3-5 razy 

w tygodniu). Należy też pamiętać, że przetrenowanie 

może prowadzić do krótkotrwałego spadku 

odporności, dlatego trenując intensywnie, musimy 

zadbać o odpowiednią regenerację i ograniczać ryzyko 

zarażenia. Bardzo ważne jest również dostarczenie 

do organizmu niezbędnych składników odżywczych i 

odpowiedniej ilości energii w okresie podejmowania 

aktywności fizycznej. 

Za odporność w znacznym stopniu odpowiada flora 

bakteryjna przewodu pokarmowego. Podczas leczenia 

antybiotykami niszczone są nie tylko bakterie, które 

wywołały chorobę, ale też te naturalnie występujące w 

naszym organizmie. 

Probiotyki to preparaty zawierające mikroorganizmy, 

które w określonych ilościach wywierają pozytywny 

wpływ na zdrowie. Za produkty wspomagające 

odbudowanie mikroflory jelitowej można uznać 

jogurty, kefiry i inne fermentowane przetwory 

mleczne, a także kiszoną kapustę. Większość z 

produktów uznawanych za naturalne probiotyki 

zawiera też spore ilości witamin np. witaminy C, która 

również wykazuje działanie wzmacniające odporność 

organizmu. Aby antybiotykoterapia nie spowodowała 

zubożenia naszej naturalnej mikroflory jelitowej 

stosowanie probiotyków wydaje się wręcz niezbędne. 

Spożywanie odpowiednich i racjonalnych ilości 

produktów zawierających bakterie Lactobacillus czy 

Bifidobacterium może przynieść pozytywny skutek 

także w profilaktyce chorób w okresie jesiennozimowym. 

LEWOSKRĘTNA 

WITAMINA C 

fakt czy mit 

Szukając sposobu na wzmocnienie odporności 

coraz częściej słyszymy o witaminie C lewoskrętnej, 

pochodzącej, w przeciwieństwie do innych 

suplementów, ze źródeł naturalnych. Spotkać można 

twierdzenie, że tylko forma lewoskrętna - kwas-Laskorbinowy 

to forma aktywną biologicznie. Fakt czy 

mit? 

Mit. Rzeczywiście to kwas-L askorbinowy pełni w 

organizmie funkcję witaminy C. Formy L i D nie odnoszą 

się jednak do skręcalności światła spolaryzowanego, 

jak błędnie sugeruje nazwa witaminy C „lewoskrętnej”. 

Jak na ironię, kwas-L-askorbinowy czyli witamina C 

skręca światło spolaryzowane w prawo. Oznaczane jest 

to symbolem (+). Stwierdzenie, że forma lewoskrętna 

kwasu askorbinowego to witamina C - jest błędne. 

Chcąc wzbogacić swoją dietę w witaminę C warto 

zwrócić uwagę na jej naturalne źródła jak owoce 

czarnej porzeczki, paprykę lub dodatki takie jak natka 

pietruszki. Pamiętajmy, że duży wpływ na zawartość 

witaminy C w produkcie ma prawidłowy sposób 

przechowywania i odpowiednie przyrządzenie 

potrawy. Jeśli decydujemy się na suplementację, 

zwróćmy uwagę na odpowiednie dawkowanie i nie 

dajmy się wprowadzić w błąd. 

PORADY 

Jak zadbać 

o zdrowie 

przedszkolaka 

Zimą 

Miejscem gdzie bardzo łatwo rozprzestrzeniają się 

infekcje są niewątpliwie szkoły i przedszkola. Zapewne 

zgodzą się z tym wszyscy rodzice i opiekunowie dzieci 

w wieku wczesnoszkolnym. Widok gorączkującego i 

płaczącego malucha jest ostatnim na co czekamy zimą. 

Co zrobić, by choć trochę pomóc małemu organizmowi 

ochronić się przed chorobą? 

Poza oczywistymi działaniami profilaktycznymi 

jak unikanie kontaktu z osobami chorymi, dbałość o 

higienę i odpowiednio dobrany do temperatury strój, 

możemy też wpłynąć na odporność dziecka poprzez 

włączenie do jego jadłospisu pewnych produktów o 

prozdrowotnych właściwościach. Do takich zaliczać się 

będą np. warzywa korzeniowe oraz niektóre przyprawy. 

Już nasze babcie wiedziały, że spożycie czosnku 

podczas choroby wpłynie korzystnie na stan zdrowia. 

W jadłospisie przedszkolaka w okresie wzmożonej 

zachorowalności możemy uwzględnić rozgrzewające 

zupy z marchwią, dynią, selerem czy burakiem. 

Dodatek przypraw takich jak kurkuma, imbir, cynamon 

lub właśnie czosnek do codziennie stosowanych dań 

i napojów również wpłynie pozytywnie na układ 

odpornościowy. Warto też zwrócić uwagę na produkty 

zawierające duże ilości witamin, niestosowane w 

codziennej diecie, takie jak: owoce dzikiej róży, 

bogate w witaminę C. Należy też przede wszystkim 

pamiętać, aby dieta była prawidłowo zbilansowana, 

pełnowartościowa i dostosowana do potrzeb 

rozwijającego się organizmu. 

Wbrew powszechnemu przekonaniu, by móc dlugo 

cieszyć się zdrowymi i mocnymi kośćmi, nie wystarczy 

dostarczać organizmowi wapnia. Niestety, picie mleka i 

spożywanie nabiału choćby w postaci twarogów czy serków 

homogenizowanych nie odegra w tym procesie kluczowej roli. 

By nasze kości były zdrowe, ale i dobrze funkcjonował cały 

organizm, niezbędne jest przyjmowanie witamin K2 i D3. 

Dowiedziono, że połączenie obu tych witamin pozwala uniknąć osteoporozy, zaburzeń 

mineralizacji kości i - co za tym idzie – zmniejsza się ryzyko wystąpienia miażdżycy. 

Przywykliśmy do tego, że witamina D3 kojarzy nam się ze słońcem, a to dlatego, że jej 

produkcja w naszym organizmie wzrasta wówczas, kiedy nasze ciało poddawane jest 

działaniu promieni słonecznych. Jednak tak naprawdę witamina D3 jest hormonem 

steroidowym, który nazywany jest często witaminą życia. 

Witamina ta bierze udział w wielu procesach życiowych oraz dba o to, aby wszystko 

funkcjonowało prawidłowo. Świetnie wpływa na układ kostny, krążeniowy, trawienny 

oraz poprawia odporność i samopoczucie. Badania pokazują również, że witamina D3 

może skutecznie obniżać ryzyko zachorowania na raka. Jest witaminą rozpuszczalną w 

tłuszczach. Odgrywa rolę w wielu ważnych funkcjach życiowych. Najbardziej znana jest 

ze współpracy z wapniem w budowie i utrzymaniu mocnych kości. Witamina D wpływa 

na odporność i zyskuje coraz większe uznanie wśrod onkologów. Jest ważna nie tylko 

z punktu widzenia mocnych kości. Badania sugerują, że może mieć znaczenie zarówno 

w profilaktyce i leczeniu nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 1 i 2, jak i stwardnienia 

rozsianego 

Jesli chodzi o witaminę K2 – ta z kolei rzadko znajduje się w europejskich produktach 

spożywczych. Nic więc dziwnego, że wielu z nas cierpi na jej niedobory. Niestety, brak tej 

witaminy bardzo niekorzystnie wpływa na ludzki organizm i może prowadzić do wielu 

poważnych, śmiertelnych chorób. Oprócz tego, że witamina K2 dba o zdrowie naszych 

kości i zębów, to jeszcze zapobiega chorobom sercowo-naczyniowym oraz nowotworom. 

Doskonale i nie od dzisiaj wiemy, że aby nasze kości były mocne, niezbędne są: wapń, 

witamina D3 i fosfor. To jednak nie wszystko. Jak pokazują badania, nadmiar wapnia 

w diecie wcale nie oznacza prawidłowej mineralizacji kości. To dlatego, że powstaje 

tzw. paradoks wapnia. Wapń nie wchłania się do kości i nie mineralizuje ich, ale zalega 

w naczyniach krwionośnych, powodując następnie ich zwapnienie. Przyspiesza to 

zamykanie się światła naczyń, co z kolei może doprowadzić do osteoporozy i miażdżycy. 

I tu ważną rolę do odegrania ma witamina K2 w postaci MK7. Odpowiednia absorpcja 

wapnia w organizmie jest regulowana przez białka: osteokalcynę oraz białka MGP (Matrix 

GLA-protein). Do aktywacji ich niezbędna jest witamina K2 w postaci MK7. Aktywne 

białko MGP „wychwytuje” wtedy wapń z żył, chroniąc je przed zwapnieniem. Następnie 

wraz z osteokalcyną transportuje go do kości, wzmacniając tym samym ich strukturę i 

gęstość. 

Szereg badań prowadzonych w Japonii, nie potwierdza jednak efektywności stosowania 

samej witaminy K2 w celu zwiększenia gęstości kości. Sprawdzono więc wpływ łącznego 

stosowania witamin K2 i D3. Potwierdzono, że w przypadku jednoczesnego podania obu 

witamin zaczynają one ze sobą współpracować, co znacznie zwiększa gęstość kości. 

Niedobór witaminy K2 może być tak samo ważny dla optymalnego zdrowia jak niedobór 

witaminy D. Witamina K2 jest istotna dla wytrzymałości kości, zdrowia tętnic i naczyń 

krwionośnych. Odgrywa rolę w innych procesach biologicznych takich jak odnowa 

tkanek, wzrost komórek. Działa wspomagająco w ciąży i jest ważna w profilaktyce 

nowotworowej. Jest jednak niezwykle ważnym dodatkiem do witaminy D, bez której 

nie może działać prawidłowo, więc tak naprawdę te dwa składniki odżywcze muszą iść 

ze sobą w parze.Witaminy D i K2 działają synergicznie z magnezem i wapniem, warto 

zatem uświadomić sobie, że ten kwartet powinien być skojarzony idealnie i stosowany 

nierozłącznie dla jak najlepszego efektu. 

(Tess)

Zielarnia 

14 15 

Współczesnemu człowiekowi trudno zadbać o swoje zdrowie. Nie stać go 

na luksus wysypiania się, spacerowania, unikania stresów, czy regularnego 

odżywiania się. Ale nawet przy braku czasu można wzmocnić swój organizm. 

Wystarczy zajrzeć do kuchni! 

Tekst i zdjęcia: Ewa ŚLĘŻAK 

Jałowiec 

(Juniperus communis) 

Niska, rozwichrzona i kłująca krzewinka jest dowodem 

na to ,że co małe wzrostem jest wielkie 

mocą. Jałowiec znany od starożytności, w średniowieczu 

stał się lekiem niemal na wszystkie 

choroby. Dzisiaj wiadomo, że jałowiec ma niebywałą 

moc niszczenia bakterii. Już sam zapach kłującego 

drzewka zabija zarazki. Leczniczą moc posiadają 

jagody, zbierane jesienią, po pierwszych 

przymrozkach. Wysuszone są doskonałym lekiem 

na wiele dolegliwości i przyprawą do wielu potraw. 

Lubczyk 

(Levisticum officinale) 

Lubczyk należy do rodziny selerowatych i w Europie 

Zachodniej jest znany pod nazwą maggi. 

W dawnej Polsce przypisywano mu moc wzbudzania 

gorących uczuć. Surowcem leczniczym tej 

aromatycznie pachnącej rośliny są liście i korzeń. 

Lubczyk ma działanie moczopędnie, dezynfekuje 

przewody moczowe, oczyszcza z toksyn. Poprawia 

trawienie, korzystnie wpływa na pracę serca, 

łagodzi napięcie nerwowe, niweluje bóle menstruacyjne. 

Jest pomocny przy chorobach układu 

oddechowego. 

Macierzanka piaskowa 

(Thymus serpyllum) 

To niewielka krzewinka, której łodygi tworzą 

zwartą darń z różowymi, drobnymi kwiatami. 

Była ulubionym ziółkiem świętej Hildegardy. Niegdyś 

ta roślina często gościła w polskiej kuchni. 

Macierzanka ma właściwości wzmacniające, 

wykrztuśne, antyseptyczne, przeciwgrzybiczne, 

rozgrzewające. Gotowana w białym winie oczyszcza 

krew, reguluje trawienia, odmładza i leczy 

astmę. Dodana do krupniku daje chorym dzieciom 

zdrowie i siłę. Parówka z tej rośliny pomaga 

na ból zębów. 

Majeranek 

(Origanum majorana) 

Od pradawnych czasów majeranek jest ziołem 

jesieni, ponieważ rozgrzewa krew w całym organizmie. 

Przez długi czas przypisywano majerankowi 

cudowne właściwości na wiele schorzeń. 

Współczesne badania wykazały, że majeranek 

jest doskonałym ziołem trawiennym, dlatego służy 

całemu organizmowi. W starych księgach zalecano 

to ziele dzieciom i osobom schorowanym. 

Niegdyś w przedszkolach podawano raz dziennie 

dzieciom herbatę majerankową, co zapobiegało 

katarowi i przeziębieniom. 

Pietruszka 

(petroselinum crispum) 

Pietruszka to nie tylko popularne warzywo, 

bez którego nie może się obejść żadna zupa czy 

sałatka jarzynowa. Jest również lekiem, który ma 

dobroczynne działanie na organizm człowieka. 

Właściwości lecznicze ma korzeń, liście i nasiona. 

Zawiera szczawiany wapnia, olejki lotne, terpeny, 

sole mineralne oraz witaminy (zwłaszcza C). 

Roślinę znano i stosowano jako uzdrawiające zioło 

od wieków. W medycynie ludowej często była 

stosowana przy dolegliwościach kobiecych. 

Imbir 

(zingiber officinale) 

Jest niezwykle ceniony za swoje właściwości 

lecznicze. Nie występuje w Polsce, w środowisku 

naturalnym, jest jednak bardzo popularną przyprawą 

i domowym środkiem leczniczym. To bylina, 

która działa jak aspiryna. Rozrzedza krew nie 

powodując dolegliwości żołądkowych. 

Roślina jest bogata w substancje przeciwutleniające. 

Skutecznie pomaga przy utracie apetytu, 

mdłościach, chorobie lokomocyjnej artretyzmie, 

migrenach, biegunce, infekcjach górnych dróg 

oddechowych. 

Jałowcówka na przeziębienie 

i przejedzenie 

Składniki: garść jagód jałowca, 5 ziaren ziela 

angielskiego, łyżeczka mielonego cynamonu, 

łyżeczka korzenia arcydzięgla, łyżka świeżej 

skórki pomarańczowej, 1 litr spirytusu. 

Do dużego słoja wrzucić garstkę jagód jałowca, 

dodać ziele angielskie, mielony cynamon, korzeń 

arcydzięgla, świeżą, pokrojoną w kostkę skórkę 

pomarańczową. Składniki zalać jednym litrem 

spirytusu. Po dwóch tygodniach płyn przecedzić, 

dodać trzy czwarte filiżanki cukru i dwa litry 

wody. Odstawić na kolejne dwa tygodnie. Trzeba 

ponownie przefiltrować i przelać do butelek. 

Nalewkę należy pić po małym kieliszeczku przy 

niestrawności lub początkach przeziębienia. 

Jałowiec jest skuteczny w stanach chorobowych 

nerek i kamicy nerkowej, poprawia trawienie, 

przeciwdziała nadmiernej fermentacji w jelitach. 

Kurację jagodami jałowca powinno się stosować 

z umiarem, by nie uszkodzić nerek. 

Nalewka na lubczyku 

Składniki: 100 g korzenia lubczyku, 100 g 

miodu, 100 ml alkoholu 40% 

100 g korzenia lubczyku świeżego lub suszonego 

zemleć na proszek, dodać 100 g miodu i całość 

zalać w słoiku 100 ml alkoholu 40%. Dokładnie 

wymieszać. Nie filtrować. 

Zażywać trzy razy dziennie po łyżce przy 

zaburzeniach trawiennych, zaparciach, bolesnym 

oddawaniu moczu, bronchitach, nerwicach 

żołądka, bolesnych miesiączkach. Nalewka 

ma działanie rozgrzewające, odtruwające, 

wykrztuśne, moczopędne, napotne i 

uspakajające. Zwiększa wydzielanie soku 

żołądkowego, łaknienie, reguluje trawienie. Może 

być stosowana w skąpomoczu, puchlinie wodnej, 

chorobach zakaźnych i skórnych, do dezynfekcji 

skóry. Przeciwwskazaniem do stosowania 

nalewki jest ciąża laktacja, obrzęki spowodowane 

niewydolnością nerek lub serca, obfite 

miesiączki, opalanie, upośledzenie pracy nerek, 

choroby miąższu nerek, ostre stany zapalne. 

Octomiód macierzankowybabkowy 

Składniki: 100ml mocnego octu jabłkowego, 

70 ml pociętych ziół babki lancetowatej i 

macierzanki, 100ml miodu spadziowego lub 

lipowego. 

Liście babki i macierzanki rozdrobnić, zalać w 

słoiku ciepłym octem jabłkowym o temperaturze 

między 40, a 50 stopni Celsjusza. Zakręcić 

słoik i codziennie nim wstrząsać. Po tygodniu 

przecedzić. Uzyskany ocet połączy z miodem w 

proporcji 1:1, wymieszać. Uzyskany w ten sposób 

ziołomiód jest skuteczny i niezwykle pomocny 

przy kaszlu. Należy spożywać cztery lub pięć 

łyżek dziennie rozpuszczonych w 100 ml ciepłej 

wody. Octomiody stosował już Hipokrates, który 

łączył miód z octem, aby usuwać flegmę i ułatwić 

oddychanie podczas przeziębienia. Uważał ,że 

kwas obecny miodzie i occie pomaga pozbyć się 

zaparć. Octomiód jest bardzo smaczny, ponieważ 

słodycz miodu w połączeniu z mikroelementami 

kwasu octowego działa dobrze na kubki smakowe. 

Maść majerankowa dla dzieci 

Składniki: 50 ml suszu majerankowego, 60 g 

masła shea lub oleju kokosowego, pół łyżeczki 

wosku pszczelego. 

Olej kokosowy lub masło shea włożyć do słoika i 

wstawić do gorącej kąpieli wodnej, dodać wosk 

pszczeli. Wyciągnąć, gdy tłuszcz się stopi. Wrzucić 

rozdrobniony, suszony majeranek. Zioła powinny 

swobodnie pływać. Słoik owinąć ręcznikiem 

papierowym, by chronić go przed światłem i 

umieścić na kaloryferze. Temperatura w środku 

nie powinna przekraczać 50 stopni Celsjusza. 

Codziennie wstrząsać. Po dwóch dniach zawartość 

słoika należy przefiltrować i przelać do czystego 

słoika. Przechowywać w lodówce. 

W przypadku kataru, zwłaszcza u dzieci, włożyć 

odrobinę maści do każdej dziurki nosa kilka razy 

dziennie. Maść ma działanie przeciwbakteryjne. 

Do maści można dodać kilka kropli olejku 

tymiankowego lub oleju nagietkowego. Wówczas 

będzie leczyć miejscowe otarcia nosa. 

Mieszanka ziołowa z pietruszką 

Składniki: 3 duże korzenie pietruszki, łyżka 

bylicy, łyżka macierzanki, łyżka korzenia 

fiołka trójbarwnego, łyżka marzanny, 2 litry 

wody, 3 łyżki miodu. 

Pokroić trzy duże korzenie pietruszki, dodać 

jedną łyżkę bylicy, jedną łyżkę macierzanki, jedną 

łyżkę korzenia fiołka trójbarwnego, jedną. łyżkę 

marzanny, gotować w dwóch litrach wody około 

jednej godziny na wolnym ogniu. Przecedzić, 

dodać trzy łyżki miodu, jeszcze przez chwilę 

gotować. Pić pół szklanki wywaru na noc, przez 

dziewięć dni. Wywar z pietruszki ma działanie 

wzmacniające, oczyszczające, moczopędne, 

antyseptyczne, poprawiające apetyt. 

Można stosować przy zaburzeniach w 

miesiączkowaniu, otyłości, stanach zapalnych 

dróg moczowych, przy długotrwałym męczącym 

kaszlu po przeziębieniu, wspomagająco przy 

reumatyzmie. Powyższa kuracja ziołowa może 

być polecana kobietom, które po zimie mają 

zmęczoną i ziemistą cerę. 

Nalewka z korzenia imbiru 

Składniki: 250 g świeżego korzenia imbiru, ½ 

litra spirytusu. 

Świeży i oczyszczony ze skórki imbir utrzeć na 

tarce, włożyć do pojemnika z ciemnego szkła 

i zalać pół litra spirytusu. Odstawić w ciemne 

miejsce na dwa tygodnie. Jak najczęściej 

wstrząsać. Po tym czasie przefiltrować nalewkę 

przez gęste sito lub gazę. Przechowywać w 

ciemnym i chłodnym miejscu. 

Stosowanie: jedną łyżeczkę trzy razy dziennie 

w przypadku dolegliwości górnych dróg 

oddechowych. Nalewka ma działanie wykrztuśne, 

rozgrzewające, wzmacniające, stymulujące, 

poprawia krążenie, działa rozkurczowo. Może 

być stosowana przy braku apetytu, nudnościach, 

biegunce, osłabieniu, niestrawności, katarze, 

dreszczach. Imbir wykazuje właściwości 

rozrzedzające krew, nie powinny go stosować 

osoby przyjmujące leki o takim samym działaniu. 

Zalecana jest konsultacja z lekarzem. Nie należy 

przekraczać dawki 4 g imbiru dziennie w diecie.

REKLAMA 

22 FENG SHUI 

23 

Feng Shui we 

współczesnym 

świecie 

Zdjęcia: Remigiusz Senska 

Remigiusz Senska 

Międzynarodowy konsultant 

Feng Shui, 

absolwent Politechniki 

Gdańskiej. 

Swój sześcioletni pobyt w Chinach (1990-96) poświęcił 

na zgłębianie oryginalnej sztuki i wiedzy Feng Shui. 

Od 1997 roku praktykuje Feng Shui w Polsce, Europie, 

USA i w… Chinach. Kilka razy w roku odwiedza centra 

wiedzy Feng Shui na świecie (Chiny, Hong Kong, Malezja, 

Singapur), wzbogacając własne umiejętności i wiedzę 

zabieranych ze sobą osób. Specjalizuje się w praktycznych 

zastosowaniach Szkoły Kompasu; głównie doradza 

w kreacji dobrobytu i partnerstwie, stosując tradycyjne 

i nowoczesne środki aranżacyjne. Prowadzi profesjonalne 

konsultacje Feng Shui domów, mieszkań, firm 

i ich aranżacje zgodnie z zasadami Feng Shui, a doradztwo 

jest ściśle poufne. 

Co oznacza termin Feng Shui? 

To termin pochodzący z języka chińskiego i w bezpośrednim 

tłumaczeniu oznacza wiatr i wodę. Symbolika 

tych dwóch czynników potrzebnych do istnienia człowieka 

wywodzi się w prostej linii z filozofii taoistycznej - pierwsze 

wzmianki historyczne sięgają IX wieku przed nasza erą i 

związane są z budową miejsc spoczynku zmarłych oraz kultu 

bóstw. Przekładając zawiłe formuły na język polski zasady 

Feng Shui odnoszą się do konstrukcji domostw i budowli 

użyteczności w sposób zgodny z naturą mieszkańców, wpisany 

w jej rytm ,zarówno pod względem formy jak i czasu. 

Co wspólnego posiada dalekowschodnia filozofia z 

kulturą europejską lub polską? 

Bardzo wiele. Przede wszystkim nie jest ona sprzeczna z 

obowiązującym u nas systemem wartości, akceptując człowieka, 

jego zdolność do kreowania rzeczywistości i mobilność 

dokonywania zmian. Czerpiąc ze skarbnicy ogólnoludzkiego 

dorobku prawideł i zasad mamy możliwość - kierując 

się regułami Feng Shui - skonstruowania domu, mieszkania 

lub firmy, pasujących jak rękawiczka do dłoni. 

Czy jest to zapowiedź nowych trendów w architekturze? 

Absolutnie nie. Jest to wręcz pełna gloryfikacja dorobku 

polskiej, dobrej tradycji architektonicznej, w części dotyczącej 

budownictwa jednorodzinnego, wiejskiego oraz wielkomiejskiego 

o małej intensywności zabudowy, szczególnie 

niskiej. Z pełną dumą przedstawiam moim chińskim kolegom 

plany i zdjęcia dworków polskich, alkierzowych, stanowiących 

perełki sztuki Feng Shui! Wpisane w krajobraz, parterowe, 

otoczone drzewami, z łagodnymi podjazdami swa 

urodą podbijają nie tylko słowiańskie serca. 

Na co dzień Polacy nie budują dworków, a jednak w 

ich mieszkaniach pojawiają się chińskie dzwonki, kryształowe 

kule, flety... 

Powiem więcej – Prócz tego, Polacy śpią w odpowiednio 

i precyzyjnie wyznaczonych kierunkach i przestrzeniach, a 

wnętrza i elewacje domów pomalowane zostają na odpowiadające 

mieszkańcom, właściwe barwy. Wspomniane remedia, 

czyli regulatory energetyczne, używane są w celu 

wzmocnienia realizacji określonych celów lub ochrony tylko 

wówczas, kiedy nie można zrobić tego poprzez zastosowanie 

reguł tzw. Szkoły Kompasu statycznej lub jej wersji dynamicznej, 

zwanej Wędrującą Gwiazdą. Prawidłowe rozmieszczenie 

tych swoistych „lekarstw” Feng Shui wymaga jednak 

wiedzy i doświadczenia. 

Skąd więc zainteresowanie takimi metodami ? 

Polacy zawsze byli otwarci na świat, dotyczy to szerzej 

ludzi Zachodu, wiąże się to także z rozszerzającymi się ciągle 

horyzontami myślowymi oraz próbą znalezienia odpowiedzi 

na rozmaite pytania, jak choćby to, gdzie w istocie 

tkwi przyczyna sukcesu dalekowschodnich „tygrysów gospodarczych”. 

No właśnie, czy jest znana odpowiedź na to pytanie? 

Od lat zadają je sobie wszyscy przebywający na Dalekim 

Wschodzie, zadawałem je sobie i ja podczas moich 

wieloletnich podróży do Chin. Po pewnym czasie zauważyłem, 

że budynki współczesnych gmachów rządowych, 

użyteczności publicznej, wreszcie domy mieszkalne 

- skonstruowane są według konsekwentnych zasad. I tu 

jest odpowiedź. 

Jakie są więc te zasady? 

Odnoszą się do zasad wspomnianych Szkoły Formy i 

Szkoły Kompasu w wersji statycznej i dynamicznej. Pierwsza 

z nich zapewnia szeroko rozumiane bezpieczeństwo 

posadowienia domostwa a także sypialni, łóżka, biurka, 

tak by znaleźć oparcie za domem, wezgłowiem oraz plecami. 

Po bokach należy skonstruować wsparcie w formach 

pomocniczych, np. ogrodowych, szafkach nocnych, 

podłokietnikach, by z kolei zapewnić sobie perspektywy 

rozwoju poprzez inspirujące widoki przed sobą. Najczęściej 

są to wodne formy krajobrazowe, dalekie przestrzenie 

o stabilnych bądź wzniosłych treściach. 

Brzmi to bardzo ogólnie. 

Rzeczywiście, są to zasady ogólne. Szczegóły organizacji 

przestrzeni wyznacza indywidualny zespół cech człowieka 

i wspomniana wyżej Szkoła Kompasu. Inaczej mówiąc, 

by współcześnie rozumiana sztuka psychologii przestrzeni 

odniosła spektakularny sukces w życiu człowieka, 

musi być ściśle dopasowana do jego indywidualnych 

predyspozycji i wyznaczonych życiowych celów. W praktyce 

konsultacyjnej wygląda to w ten sposób, że wyznaczam 

właściwe przestrzenie i formy otoczenia dla każdego 

klienta. W większości przypadków praca polega na 

działaniach harmonizacyjnych, tj. dopasowaniu już istniejących 

lokali do zespołu cech pracujących bądź przebywających 

w nim osób. 

Kiedy warto „przemeblowywać” swoje otoczenie? 

Istnieją dwa wskazania. Pierwsze, gdy konstruujemy 

nowy dom, mieszkanie, firmę na miarę właścicieli i drugie, 

gdy w życiu pojawiają się niedostatki jego jakości. 

Zrealizowane zgodnie z zasadami psychologii przestrzeni 

Feng Shui projekty cieszą właścicieli i ich rodziny, stanowią 

też dumę prężnie rozwijających się firm. W przypadkach 

już istniejących szczególne osiągnięcia notowane są 

w podnoszeniu dochodowości firm i konsolidacji związków 

partnerskich. 

Jakieś przykłady... 

Konsultacje Feng Shui, choćby ze względu na wynikający 

z nich sposób oddziaływania na ludzi są poufne i nie 

ma możliwości dostępu do dossier klientów. Podam za to 

przykład, gdzie Feng Shui nie zadziałało zgodnie z intencją 

klientki a jednocześnie spełniło swój cel. Pani, mieszkająca 

w dużym mieście w centralnej części Polski, kilka lat 

temu poprosiła o konsultację związaną z jej sytuacją materialną. 

Zażyczyła sobie poprawy swojego statusu materialnego 

poprzez... wygraną w Lotto. Zignorowała moje 

uwagi dotyczące skierowania się w tej sprawie do instytucji 

bezpośrednio zajmującej się cudami, lecz zastosowała 

się do wskazówek aranżacyjnych istniejącej, acz podupadającej 

firmy. Właściwie zaakcentowane wejścia do jej pracy, 

szyldy i wizytówki w sposób aktywny kreujący wizerunek 

firmy, kolory w jej wnętrzu oraz mała zmiana profilu 

działalności wykorzystująca predyspozycje właścicielki, 

zapewniły wzrost dochodu i jego stabilizację. Teraz wierząc 

w siebie realizuje kolejne cele. 

Gdzie obecnie stosuje się Feng Shui? 

Zasady tej sztuki stosuje się praktycznie wszędzie, gdzie 

ludziom zależy na harmonii w życiu osobistym i sukcesie 

w pracy. Pomocy zasięgają osoby prywatne realizujące 

swój wymarzony dom wraz z ogrodem oraz właściciele 

mieszkań. Feng Shui rewelacyjnie sprawdza się także w 

tworzeniu wizerunku firm powstających i już istniejących. 

I nie bez powodu, jako że symbolika wiatru i wody po prostu 

oznacza pomyślność! 

Teresa Szczepanek

REKLAMA 

24 PUNKT WIDZENIA 

25 

Zima, najzdrowsza 

pora roku 

Od kilku lat albo praży nas słońce, 

albo jest zimno. Przejściowe pory roku 

zniknęły. Ledwie termometr wskazuje 

10 stopni Celsjusza, wyciągamy grube 

swetry i... niszczymy naszą odporność. 

Bycie zdrowym wymaga naszej pracy i zaangażowania 

Na początku chciałbym pozbawić Was pewnych złudzeń: 

dobre zdrowie nie jest nam dane raz na całe życie. Bycie 

zdrowym to proces. Na zdrowie najbardziej wpływa sprawnie 

działający układ odpornościowy. A odporność jest uzależniona 

przede wszystkim od stylu życia. Jak to, niektórzy 

zapytają: a genetyka? Fakt, zdarzają się pewne wyjątki - to 

ludzie z przysłowiowym genem Churchilla. Nazwa wzięła 

się od nazwiska legendarnego Premiera Wielkiej Brytanii, 

który prowadził niezwykle niezdrowy styl życia (pełen stresu, 

mocnego alkoholu i palenia tytoniu) a jednak przeżył 

91 lat bez większych problemów zdrowotnych. Określa się 

w ten sposób osoby, które prowadzą życie pełne niezdrowych 

nawyków, a które mimo wszystko nie chorują. Każdy 

z nas zna pewnie takie przykłady, jednak są to rzadkie wyjątki 

i nie powinny być dla nas punktem odniesienia. Dziś 

naukowcy są pewni, że od genów ważniejsza jest tzw. epigenetyka, 

czyli po prostu styl życia i środowisko. 

Nasze konto odpornościowe 

Jak więc zbudować sprawny układ odpornościowy? To 

podstawowe pytanie i nasze najlepsze ubezpieczenie na 

życie... Proponuję abyśmy wyobrazili sobie, że odporność 

przypomina konto inwestycyjne w banku. Aby 

móc z konta czerpać, musimy tam ciągle coś dokładać. 

Ale jak “inwestować” w odporność aby odnieść w przyszłości 

największe korzyści? Otóż okazuje się, że Zima 

jest najlepszym okresem aby to zrobić! Wiem, że wiele 

osób nie lubi zimy. Narzekamy na krótsze dni i wszechobecny 

chłód. A jednak warto w Siebie zainwestować 

właśnie zimą i solidnie doładować nasze konto odpornościowe, 

bo efekty będziemy mogli sobie odbierać 

przez całe lata.. 

REKLAMA 

Hartuj się, hartuj się, bo kto… 

Nic tak nie wzmacnia zdrowia, jak wystawianie ciała 

na kontakt z zimnem. Dlatego, że zdrowie jest pochodną 

potrzeby, wyzwań na jakie natrafia nasze ciało. A niska 

temperatura działa mobilizująco na nasz system. Jesteśmy 

zwierzętami stałocieplnymi, więc kontakt z zimnem 

mobilizuje organizm do bardziej wydajnej pracy, 

bo musimy wyprodukować więcej ciepła wewnątrz tkanek. 

Wiele organów wówczas pracuje wydajniej: układ 

krążenia, wątroba, mitochondria komórkowe itd. Nie 

bez powodu tak wspaniale na regenerację tkanek działa 

krioterapia (terapia bardzo niską temperaturą). Natomiast 

ciepło rozleniwia i pozbawia nasze ciało wigoru. 

Dlatego budowanie odporności jest trudniejsze podczas 

lata - znacznie lepiej robić to zimą. 

Chrońmy siebie i dzieci przed przegrzaniem. Polacy 

mają tendencję do przesadzania z ilością warstw ubrań 

w chłodne dni. Doświadczają tego szczególnie dzieci. 

Ciągle zamartwiamy się, czy dziecku nie jest zbyt zimno. 

Pamiętam swój szok jaki przeżyłem obserwując lekko 

ubrane dzieci w Wielkiej Brytanii czy USA - niezależnie 

od pogody. Jak większość Polaków, uważałem kiedyś 

taką postawę za pozbawioną rozsądku. Jednak w miarę 

nabywania wiedzy o budowaniu odporności, zmieniłem 

zdanie. Chorujemy częściej, kiedy się przegrzewamy. Jeśli 

lekko się ubieramy, może się zdarzyć, że nam ”cieknie z 

nosa”, ale z reguły nie doświadczamy poważnych chorób. 

Jednak nie wyłączajmy zimą kaloryferów. Jeśli cały czas 

odczuwamy w pomieszczeniu przenikliwe zimno to wychładzamy 

trwale organizm i grozi to osłabieniem odporności. 

Hartowanie polega przede na intensywnej zmianie 

temperatur otoczenia. Zimą regularnie róbmy sobie szybki 

spacer lub przebieżkę na chłodzie. Nie wspomnę o korzyściach 

z tzw. morsowania. Po zimowym wysiłku warto 

wskoczyć w ciepłe ubranka, wymoczyć nogi w misce z ciepłą 

wodą czy posiedzieć przy kominku. 

Nie od dziś wiadomo, że odporność na cały rok najlepiej 

budują sporty zimowe typu narty lub łyżwy, czy sanki. 

To cudowna okazja nie tylko żeby się poruszać, ale przede 

wszystkim doświadczyć niesamowitej radości, która wynika 

z zabawy z ludźmi. Sporty zimowe z natury są bardzo 

towarzyskie, bo odbywają się na limitowanej przestrzeni 

lodowiska czy ośnieżonej górki, których nie ma zbyt wiele 

w Polsce i często jest tam tłoczno. Powinniśmy to doceniać. 

Dziś więzy międzyludzkie coraz bardziej się rozluźniają 

i zamieniają w relacje w wirtualnym świecie mediów 

społecznościowych. A nic nie zastąpi niesamowitej energii 

i endorfin, jakich doświadczamy, kiedy bawimy się razem 

z innymi w zimowej aurze. Jeśli coś miło wspominamy z 

życia, to właśnie te chwile. Najlepiej oczywiście doświadczać 

tego wszystkiego razem z dziećmi. 

Dlatego korzystajmy pełnymi garściami z wszelakich 

dobrodziejstw Pani Zimy. 

Krzysztof Mencel 

Holistyczny Magazyn o zdrowiu 

i rozwoju świadoMości

REKLAMA 26 

HOROSKOP ZIOŁOWY 27 

Płynne złoto 

Maroka 

Olej arganowy ze świeżych orzechów od wieków uważany jest za jeden z najcenniejszych 

i najdroższych olejów na świecie z uwagi na jego ograniczoną dostępność oraz proces 

wytwarzania. Otrzymywanie oleju arganowego jest trudnym i pracochłonnym procesem, 

który kiedyś był realizowany wyłącznie pracą ludzkich rąk. Z 30 kg owoców uzyskuje 

się około 1 litr oleju. Choć dziś już tłoczenie na zimno odbywa się mechanicznie, olej 

nadal zachowuje swoje drogocenne właściwości. Drzewo arganowe nazywane przez 

rdzenną ludność Maroka drzewem życia do dziś rośnie wyłącznie na terenach tego 

państwa. Najcenniejszym darem drzewa jest olej, który swoje zastosowanie znalazł nie 

tylko w branży spożywczej. Jego walory i wspaniałe zalety szybko doceniono również w 

medycynie i branży kosmetycznej. 

STRZELEC 

23.11 - 21.12 

Rumianek 22.06 - 22.07 

Osobom spod znaku 

Rumianku najbliższy 

czas przyniesie dobry 

nastrój. Poprawią się 

relacje z rodziną bliskimi i 

przyjaciółmi. Zwiększona 

intuicja pomoże rozwiązać 

najtrudniejsze zadania. 

Potrzebne informacje same 

będą trafiać do rąk. 

Tatarak 24.10 - 22.11 

Dla Człowieka spod znaku 

Tataraku to będzie dosyć 

skomplikowany okres. 

Czekają go nieoczekiwane 

i zaskakujące zmiany. Dla 

niego będzie lepiej, aby 

stworzył sobie problem 

(zmiana pracy, remont 

mieszkania), niż miał być 

nim zaskoczony. 

Młodość zamknięta w arganie 

www.vivetia.com Unikalny skład oleju arganowego to bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, 

Mniszek 21.3 - 20.4 

które pełniąc funkcję bazy w kosmetykach, zapobiegają utracie wody przez skórę, 

głównie za pomocą warstwy ochronnej, która pokrywa naskórek. Dodatkowo zmiękczają 

warstwę rogową naskórka, a w stanach zapalnych zmniejszają napięcie skóry, osłabiając 

tym samym nieprzyjemne odczucia. Zbawienny wpływ na urodę ma również zawarta 

POKRZYWA 

w oleju witamina E w postaci tokoferoli, doskonały antyoksydant neutralizujący 

wolne rodniki, odpowiedzialne za pojawianie się zmarszczek, a także spłycający te już 

występujące na naszej skórze. Ważną funkcję pełnią również związki odpowiedzialne 

za właściwości przeciwzapalne, pielęgnujące, łagodzące oraz ochronne, są to między 

innymi tokoferole. Starzenie się skóry jest zjawiskiem naturalnym i nieuchronnym, lecz 

jego tempo w dużej mierze zależne jest od wielu czynników, takich jak uwarunkowania 

genetyczne czy hormonalne oraz długość snu. Na wygląd naszej skóry ma także 

wpływ środowisko, między innymi zanieczyszczenia, działanie promieni UV, substancje 

toksyczne, dlatego warto wspomnieć również o fakcie, że olej arganowy zawiera 

naturalny filtr przeciwsłoneczny i stanowi pewnego rodzaju tarczę ochronną. 

Olej polecany jest głównie w pielęgnacji cery z oznakami starzenia, suchej i 

odwodnionej. Idealnie sprawdzi się również dla skóry zniszczonej, wymagającej 

zregenerowania, uregulowania pracy gruczołów łojowych oraz wzmocnienia bariery 

lipidowej. Bardzo ważne w pielęgnacji skóry dojrzałej jest odpowiednie nawilżenie i 

dostarczenie składników odżywczych. Obecność skwalanu i nienasyconych kwasów 

tłuszczowych wzmacnia barierę hydrolipidową wpływając na odpowiednie nawodnienie 

naskórka. Pozwala także na uzupełnienie niedoboru ceramidów odpowiedzialnych 

między innymi za elastyczność skóry. 

Inne zastosowania w kosmetyce 

Argan, dzięki swoim bogatym właściwościom odżywczym i uelastyczniającym, 

znakomicie sprawdzi się również w pielęgnacji naszych paznokci, często zniszczonych 

i łamliwych w skutek niewłaściwej diety lub pielęgnacji. Dzięki kuracji z olejkiem 

zapobiegniemy łamliwości płytki paznokciowej a także doskonale ją zregenerujemy 

i wzmocnimy. Takie zbawienne działanie możemy też wykorzystać przy pielęgnacji 

przesuszonych włosów, skłonnych do rozdwajania a także przy problemie z 

pierzchnięciem ust, szczególnie odczuwalnym w okresie jesienno-zimowym. Olej 

arganowy wykazuje również działanie regenerujące i lecznicze, jest bardzo pomocny 

przy wielu problemach skórnych. W przypadku cery naczynkowej doskonale wzmacnia 

ściany naczyń krwionośnych, dzięki czemu poprawia jej wygląd i kondycję. Jeśli 

mamy cerę trądzikową, skłonność do przebarwień, łuszczycę, egzemę lub inne zmiany 

alergiczne olejek wspomoże walkę z tymi przypadłościami. Skutecznie eliminuje wszelkie 

podrażnienia. Nie zatyka porów, gdyż reguluje pracę gruczołów łojowych. Działa nie 

tylko odżywczo, ale co ważne ma działanie gojące i przeciwzapalne. Argan dzięki swoim 

właściwościom ujędrniającym i regenerującym to również doskonały sprzymierzeniec w 

walce z rozstępami i cellulitem. Obecność kwasu oleinowego wpływa na lepsze wnikanie 

składników aktywnych w głąb skóry. Jest świetną bazą do przyrządzania kremów, 

balsamów i olejków do masażu. Zastosowanie oleju arganowego jest bardzo szerokie, 

dlatego bez obaw powinniśmy czerpać jak najwięcej z jego cudownych właściwości. Z 

pewnością odwdzięczy się nam lepszą kondycją zdrowia i urody. 

Osobom urodzonym pomiędzy 23 listopada a 21 grudnia patronuje Pokrzywa zwyczajna, 

zwana inaczej żegawką, ostrzycą lub ognistym zielem. Pokrzywa jest znana z 

tego, że kto ją dotknie, ten się sparzy. Tak samo bywa parząca osoba urodzona pod 

znakiem tej rośliny. Człowiek Pokrzywa wyróżnia się szczerością, która niejednych 

może dotkliwie poparzyć. To osoba miłująca prawdę i własne racje. Nikt i nic nie jest 

w stanie jej przeszkodzić w wyrażaniu własnych poglądów pod czyimkolwiek adresem. 

Jasno i zrozumiale okazuje swoją przychylność, jak i niechęć. Z powodu tej cechy 

charakteru ludzie spod znaku Pokrzywy znajdują uznanie w swoim otoczeniu i 

cieszą się należnym im szacunkiem. Do tych aktywnych i wesołych ludzi trudno nie 

czuć sympatii. Osoby te lubią dynamiczne, kolorowe życie. Ich zainteresowania są 

wszechstronne, dlatego chętnie eksperymentują. Nie są jednak w swoich działaniach 

zbyt wytrwałe, a w uczuciach trudno dochować im wierności. Z łatwością zawierają 

przyjaźnie, pragną uznania tak w życiu towarzyskim, jak i zawodowym. Dążą do rozwijania 

swoich umiejętności, przede wszystkim zawodowych. Dzięki czemu mogą 

się wyróżniać i przodować w wykonywanej przez siebie profesji. Posiadają zdolności 

przywódcze, dobrze rozwinięty zmysł organizacyjny. Potrafią osiągać postawione 

przez siebie cele. Ich inteligencja i pracowitość sprawiają, że często pracują w dwóch 

zawodach jednocześnie. Jednakże ich niecierpliwość sprawia, że szybko się zniechęcają 

i często odstępują od realizacji wcześniejszych zamierzeń. 

Człowiek - Pokrzywa bywa czasem nieodpowiedzialny, beztroski. Chętnie oddaje 

się przyjemnościom duchowym i cielesnym. Kocha wolność i niezależność. Posiada 

doskonałą intuicję, dzięki której rzadko wpada w tarapaty. Na ogół żyje długo i mało 

choruje. Ma skłonność do skaleczeń, szczególnie dolnych części kończyn i biodra. 

W najbliższym okresie osobom spod znaku Pokrzywy towarzyszyć będą zmiany. 

Dla tych, które nie boją się ryzyka i są zdeterminowane to będzie czas triumfu. Możliwy 

jest przypływ pieniędzy, uzyskanie dochodów z biznesu, dywidendy z akcji, zwrot 

długu, premia lub nagroda materialna. Jednak nie należy w tym czasie zaciągać pożyczek 

i kredytów. To dobry moment na wszelkiego rodzaju uroczystości, śluby, rodzinne 

spotkania, wyznanie miłości czy zaręczyny. Udane będą wszelkie wyjazdy 

służbowe i podróże dla rozrywki. Osoby chore mogą szybciej dojść do zdrowia. Nie 

wskazane jest podjadanie, które może odbić się niekorzystnie na figurze. 

Tekst i zdjęcie: Ewa Ślężak 

Osoby spod znaku Mniszka 

czeka trudny i napięty 

okres. Będą musiały dużo 

pracować, rozwiązywać 

problemy związane z pracą, 

pieniędzmi lub kredytami. 

To dobra pora na domowe 

porządki w domu a także 

pozbycie się starych lub 

nielubianych rzeczy. 

Nagietek 21.4 - 20.5 

Osobom spod znaku 

Nagietka emocje będą 

wymykać się spod kontroli, 

co grozi różnego rodzaju 

skandalami i awanturami. 

Może pojawić się uczucie 

zazdrości, zawiści, niezadowolenia. 

Nie należy w 

tym czasie inwestować 

lub pożyczać pieniędzy. 

Podbiał 21.05 - 21.06 

W najbliższym czasie myśli 

Człowieka spod znaku 

Podbiału będą ukierunkowane 

na bieżącą działalność 

zawodową i karierę. Pojawi 

się realna możliwość 

zrealizowania pomysłów, 

nawiązania nowych znajomości 

z osobami na wysokich 

stanowiskach. 

Dziurawiec 23.07 - 23.08 

Dla osób spod znaku Dziurawca 

korzystne będą 

wszelkie podróże związane 

z nauką lub zainteresowaniami. 

Możliwe są kontakty 

z interesującymi ludźmi. To 

dobry czas na egzaminy, 

obronę dyplomu lub 

rozwiązywanie problemów 

prawnych. 

Cykoria 24.08-23.09 

Człowieka-Cykorię będą 

charakteryzować pośpieszne 

działania i dążenie 

do szybkiego rozwiązania 

kwestii zawodowych. 

Problemy mogą wywoływać 

nadmierną nerwowość i 

impulsywność. Nie wskazane 

są podróże i podejmowanie 

ważnych decyzji. 

Krwawnik 24.09-23.10 

Osoby . spod znaku 

Krwawnika będą przywiązywać 

dużo uwagi do 

relacji partnerskich. Ich 

związki będą rozpadać się 

lub przechodzić na wyższy 

etap rozwoju. Wygasłe 

uczucia mogą rozpalać się 

na nowo. Możliwe są tez 

przelotne znajomości. 

Żywokost 22.12 - 20.01 

Najbliższy czas będzie 

dla osób spod znaku 

Żywokostu próbą trwałości 

znaczących więzi z 

przyjaciółmi. Oddani 

przyjaciele pozostaną, inni 

odejdą. Jest to dobry okres 

na planowanie i wytyczanie 

nowych celów, zmianę 

swoich zainteresowań. 

Melisa 21.01 - 19.02 

Dla osób spod znaku Melisy 

możliwa jest życiowa 

transformacja, uwolnienie 

się od wszelkich ograniczeń. 

To czas na korzystne 

zmiany dotyczące profesji, 

kariery. W wskutek 

czynników zewnętrznych 

może nastąpić poprawa 

sytuacji finansowej. 

Babka 20.02 - 20.03 

W najbliższym czasie 

osoby, którym patronuje 

Babka mogą oczekiwać 

powodzenia i sukcesów 

w sprawach finansowych 

i zawodowych. Ich zasługi 

zostaną docenione. Pojawią 

się duże pieniądze. dzięki 

udanym transakcjom 

finansowym lub loterii.

REKLAMA 

28 NOWE PRODUKTY 

29 

Jaki kosmetyk? 

Naturalny! 

Niektórzy twierdzą, że kosmetyki naturalne to tylko chwyt marketingowy. 

Z pewnością jest to chwyt skuteczny, skoro potentaci branży kosmetycznej 

przeczesują rynek w poszukiwaniu marek eko, które mogliby przechwycić. 

Najwięksi gracze chcą się wpisać w nowy trend ponieważ produkty wytwarzane 

z dużo większą rozwagą i troską tak o zdrowie klienta jak i środowisko naturalne 

sprzedają się rok do roku coraz lepiej. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że 

rośnie nasza świadomość. 

Kosmetyki naturalne to nie tylko pielęgnacja. Chociaż zwykle od tego się zaczyna. 

Jakiś artykuł w prasie, rozmowa z kimś znajomym z pracy, równie często ciąża, 

urodzenie pierwszego dziecka – i zaczynamy się zastanawiać z czego są zrobione 

mydło, oliwka, szampon, pasta do zębów, dezodorant. Szybko okazuje się, że tak 

zwana masówka naszpikowana jest chemikaliami, które nie są dla nas zdrowe. 

Sprawdzamy etykiety, a tam parabeny, silikony, SLSy – jeśli nie zatykają porów to 

uczulają. Szukamy więc źródeł dobrych kosmetyków, poznajemy marki, znajdujemy 

ulubione, zaczynamy świadomie dbać o bliskich i siebie. I tu ważny aspekt, nie można 

zapominać, że producenci wpychają złą chemię także do kosmetyków kolorowych: 

primerów, podkładów, korektorów, pudrów, różów, rozświetlaczy, cieni do powiek 

i tuszów, czy tak często w ciągu dnia wyjmowanych z torebki, żeby szybo poprawić 

wygląd, szminek i błyszczyków. Z częścią szkodliwych substancji organizm radzi 

sobie sam, warto jednak i tu zachować rozwagę i wybierać takie kosmetyki, które 

upiększają bez obciążania i skutków ubocznych. Na rynku nie ma w tej chwili 

szerokiej gamy produktów ekologicznych do makijażu, ale jest już w czym wybierać. 

Producenci zwracają uwagę nie tylko na naturalność i nieszkodliwość składników, 

ale również na ich dobre pochodzenie, sposoby produkcji np. z niskim zużyciem 

wody i z zachowaniem praw pracowników, przyjazne środowisku opakowania, 

często produkowane z surowców wtórnych i nadające się do recyklingu. Dla wielu 

klientów ważne jest również, żeby kosmetyki były wegańskie a więc wytwarzane bez 

wykorzystania materiałów pochodzenia zwierzęcego i nietestowane na zwierzętach. 

W tej chwili zdrowymi kosmetykami można wykonać pełen makijaż, w ofercie 

znajdziemy wszystko, co kobiecie jest potrzebne do zrobienia pięknego i trwałego 

make upu, od błyszczyków po tusze do rzęs, w pełnej gamie kolorystycznej i w 

zgodzie z najnowszymi trendami. Są i nowatorskie rozwiązania, jedna z marek 

podpowiada klientkom, jakie kolory będą najbardziej odpowiednie dla ich typu 

urody, na wszystkich opakowaniach można u nich znaleźć odpowiednie symbole: N - 

jak północ, dla typu chłodnego i S - jak południe, na ciepłego. Możemy być i zadbane, 

i zdrowe. ` 

Z upływem czasu widać, że trend wzrostowy w sprzedaży naturalnych kosmetyków 

wciąż trwa i jest to bardzo rozwojowy segment rynku. Szacuje się, iż sprzedaż 

detaliczna kosmetyków będzie wzrastać o kilka procent rocznie. Sytuacji tej sprzyja 

szeroki dostęp do internetu, coraz większy zasięg mediów społecznościowych, 

gdzie nawet początkujące marki mają możliwość się wypromować bez ogromnego 

budżetu marketingowego. W sieci pojawiło się wielu influencerów, prowadzących 

w internecie swoje kanały i profile poświęcone urodzie i pielęgnacji, testujących 

kosmetyczne nowinki rynkowe. Szczególnie dla młodszych pokoleń jest to znacznie 

bardziej wiarygodne źródło informacji niż popularne reklamy. Nie bez znaczenia 

jest także rozwój sklepów internetowych, który daje praktycznie każdemu niemal 

nieograniczony dostęp do szerokiej gamy produktów kosmetycznych. Istotnym 

czynnikiem w szerzeniu postawy proekologicznej jest promowanie życia w zgodzie 

z naturą przez celebrytów zarówno na krajowym jak i międzynarodowym rynku. 

Celebrytki stają się ambasadorkami marek kosmetycznych, zachęcają swoich fanów 

do wszelkiego rodzaju zachowań ekologicznych w codziennym życiu 

Primum non nocere - po pierwsze nie szkodzić, to podstawowa zasada w medycynie. 

Ta sama zasada powinna obowiązywać w branży kosmetyków dla dzieci, dla 

dorosłych, dla kobiet. Nie szkodzić, nie wywoływać chorób. Łagodnie pielęgnować i 

upiększać. Jest też druga znana łacińska sentencja - Mens sana in corpore sano - w 

zdrowym ciele zdrowy duch. Dbajmy mądrze o siebie, żeby każdy kolejny dzień witać 

pięknym uśmiechem. 

Jest wiele sposobów, które umożliwią nam zadbanie o odpowiednią ochronę 

naszego organizmu w okresie jesienno-zimowym. Ważne jest jednak, aby 

zawsze wybierać produkty o naturalnym składzie, dlatego też zachęcamy do 

czytania etykiet wszystkich produktów. Poniżej przedstawiamy propozycje 

tych dostępnych w hurtowni greenport polecane przez naszych dietetyków. 

Krem z witaminą C 

Witamina C jest nie tylko 

cennym składnikiem 

naszego pożywienia, ale 

także świetnie się sprawdza 

jako składnik kosmetyków. 

Odpowiada za tworzenie 

kolagenu w skórze, dzięki 

temu jest ona odporniejsza 

na działanie m.in. mrozu. 

Krem z dodatkiem 

witaminy C jest idealnym 

rozwiązaniem dla cery 

dojrzałej, gdyż redukuje i 

zapobiega powstawaniu 

przebarwień. 

Jeżówka purpurowa 

Jest jednym z najbardziej 

rozpoznawalnych ziół w 

ostatnich latach. Pochodzi 

z Ameryki Północnej, gdzie 

jest stosowana wśród Indian. 

Ziele jeżówki podnosi 

odporność organizmu, 

zapobiega infekcjom. Ziele 

jeżówki można stosować 

zarówno zewnętrznie 

jak i wewnętrznie. Napar 

stosować również jako 

środek kosmetyczny, 

przeciwzapalny, ułatwiający 

gojenie się. 

Moringa – drzewo 

podnoszące 

odporność 

Moringa doskonale wspomaga 

naturalną odporność 

oraz kondycję organizmu. 

Jest ona rośliną bogatą w 

witaminy A, D i C oraz potas, 

wapń, żelazo. Zawiera wiele 

związków o właściwościach 

przeciw utleniających, 

które odpowiedzialne są 

za spowolnianie procesu 

starzenia się komórek. Znaną 

cechą moringi jest to, że 

wykazuje silne właściwości 

oczyszczające organizm. 

Babcine przepisy 

Nalewka z jarzębiny 

Do ciemnej butelki o pojemności 1,5l 

dodać do 1/3 wysokości starannie wymyte 

i przemrożone owoce jarzębiny. Całość 

zalać czystą wódką i odstawić na minimum 

14 dni w ciepłe i zacienione miejsce. 

Następnie płyn znad owoców zlać do innej 

butelki, a owoce ponownie zalać wódką. 

Po kolejnych 14 dniach płyn odcedzić, 

wymieszać obie porcje nalewki i dodać 3 

duże łyżki miodu rozpuszczone w ciepłej 

wodzie. Nalewka świetnie sprawdza 

się w przypadku niestrawności. Należy 

spożywać około 25 ml po posiłkach. 

POWIDŁA ŚLIWKOWE 

Do dużego garnka wrzucić 1 kilogram 

dojrzałych śliwek z niewielką ilością wody. 

Całość dusić pod przykryciem na małym 

ogniu, aż uzyskamy gładką masę. Jeżeli 

śliwki były słodkie, gorącą konfiturę należy 

przełożyć do słoiczków, mocno zakręcić, 

a następnie ustawić do góry dnem na 

ok. 15 minut. Gdy śliwki są mało słodkie 

możemy dodać około 150 g cukru oraz 

doprawić cynamonem oraz goździkami. 

Pamiętajmy, że na powidła najlepiej 

nadają się takie śliwki, które zaczęły się 

marszczyć przy ogonkach.

30 REPORTAŻ 

31 

Szansa na lepsze zdrowie 

Firma Swanson Health Products została założona w 1969 roku, jako wynik marzenia jednego człowieka 

o obdarowaniu całego świata dobrym zdrowiem. I dzisiaj, kontynuując to marzenie, dociera do 

milionów ludzi świadomych swojego zdrowia w Stanach Zjednoczonych oraz na całym świecie. 

Początek rodzinnej firmy to emigracja Augusta Swansona, który zostawił swój dom w 

Szwecji i w połowie lat 90-tych XIX wieku znalazł się w Północnej Dakocie w USA, osiedlając 

się w mieście Fargo. W 1915 roku urodził się jego syn, Leland. Wychowując się na równinach 

Północnej Dakoty, młody Leland dorastał w zauroczeniu przyrodą oraz pięknem 

łanów pól pszenicy i jęczmienia, falujących na letnim wietrze. Leland szczęśliwie przetrwał 

działania wojenne bez żadnych ran i w 1945 roku został zwolniony ze służby. Jego 

pasją była gra w golfa. Niestety, pod koniec lat 50-tych zauważył, że sprawia mu ona coraz 

więcej kłopotów. Były to początki artretyzmu i Leland zaczął szukać pomocy. Pomimo 

wysiłków lekarzy jego stan się nie poprawiał. Postanowił więc sam pogłębić wiedzę na temat 

chorób. 

Czytał wszystko, co mu wpadło do rąk i wraz z pogłębianiem swojej wiedzy na temat 

odżywiania, zwiększał ilość i różnorodność zażywanych suplementów diety, generalnie 

skupiając się na zdrowiu. Do roku 1968 składane zamówienia obejmowały już znaczące 

ilości i Leland zaczął zastanawiać się nad zamówieniami hurtowymi, aby zawsze mieć 

pod ręką niezbędne ilości. Zdecydował się zamówić 5 tysięcy kapsułek witaminy E bezpośrednio 

u producenta w Ohio i rozpoczął sprzedaż suplementów z dostawą pocztową do 

klienta. Niedługo po tym Leland zamówił inne suplementy diety oraz produkty lecznicze, 

zebrał je w nieduży katalog i rozesłał go do potencjalnych klientów. 

Kiedy podjął decyzję o sprzedaży suplementów diety, a co za tym idzie o dostarczaniu 

szansy na lepsze zdrowie bezpośrednio do każdego domu w kraju, ustanowił jednocześnie 

podwaliny pod Swanson Health Products (SHP), deklarując: „zadowolenie i dobro 

naszych klientów jest naszym najcenniejszym skarbem". Zobowiązał się dostarczać najlepszej 

jakości suplementy diety po możliwie najniższej cenie, gwarantując uczciwy i wyjątkowy 

serwis. I dokładnie te zasady są aktualne do dziś i tworzą one solidny fundament, 

na którym zbudowana jest firma SHP, ceniona przez klientów. 

Wraz ze zbliżającą się 45 rocznicą istnienia firmy, Lee Swanson – syn Lelanda i aktualny 

prezes firmy SHP podkreśla sukces firmy słowami: „W naszej firmie traktujemy każdego 

klienta, tak jak traktuje się swojego dobrego przyjaciela, czy sąsiada i mam nadzieję, że 

większość ludzi to docenia. Kiedy ktoś robi zakupy w Swanson, może spodziewać się za 

każdym razem szybkiej i miłej obsługi. Ciężko oszacować wartość takiej obsługi, ale wydaje 

nam się, że różnica jest ewidentna. Prawdopodobnie nasze atrakcyjne ceny produktów 

są pierwszym powodem zakupu w naszej firmie, ale z pewnością wyjątkowa obsługa 

naszych klientów jest tym czynnikiem, który sprawia, że klienci stale do nas wracają. To 

jest dokładnie tak, jak na samym początku powiedział mój ojciec, że „zadowolenie i dobro 

naszych klientów jest naszym najcenniejszym skarbem". 

Marka na medal 

Aktualnie w Polskiej dystrybucji znajduje się ponad 440 produktów firmy Swanson i ta 

liczba ciągle rośnie. W ofercie znajdują się nie tylko suplementy ziołowe, ale także, między 

innymi, witaminy, minerały, probiotyki, aminokwasy. Produkty marki Swanson znajdują 

uznanie wśród coraz większej liczby osób, sięgają po nie również osoby aktywne, 

sportowcy trenujący amatorsko i zawodowo, gdzie można wymienić chociażby współpracującego 

z marką wielokrotnego mistrza Polski, pływaka Filipa Zaborowskiego czy karateki 

Jonatana Kujawy. 

W ofercie firmy można znaleźć dużo produktów unikatowych na polskim rynku, takich 

jak np. olejek z mięty pieprzowej w kapsułkach dojelitowych (bardzo pomocny dla osób 

borykających się z takim schorzeniem jak jelito drażliwe), Immuno-LP 20 czyli immunobiotyk, 

który w naturalny sposób efektywnie wzmacnia funkcjonowanie układu odpornościowego 

czy też Spearmint Phenolic complex with Neumentix, który w sposób naturalny 

wspomaga pamięć roboczą, ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu. Produkty firmy 

Swanson to traf w dziesiątkę. 

(Tess) 

Tajemnice gór 

Olbrzymich 

Każdy, kto raz pozna tajemnicę Ducha Gór, a z wierzchołków 

spojrzy na otaczający go świat, zakochany 

w uroku Karkonoszy, powraca do nich co roku. Wraca 

do magicznych gór, które ciągle zaskakują człowieka 

i niezmiennie potwierdzają wielkość Boga – architekta 

natury. 

Choć nie są najwyższymi czy najrozleglejszymi z polskich 

gór, urzekają szczytami i dolinami, lasami i strumieniami, 

Latem skrzą się niezliczoną ilością odcieni zieleni, 

jesienią mienią tysiącami barw, by zimą koić oczy nieskazitelną 

bielą śniegu. Karkonosze pełne są urokliwych zakątków, 

z których początek biorą górskie strumienie, miejsc, 

w których niegdyś wydobywało się złoto, owianych legendami, 

sztolni i kopalń drogocennych kruszców, znienacka 

wyłaniających się malowniczych dolin, stworzonych przez 

lodowce czy rezerwatów przyrody. Wszystko to pozwala 

nam przeżyć niezapomnianą przygodę. 

Szczypta historii 

Nazwa Karkonosze używana jest w języku polskim zaledwie 

od ponad sześćdziesięciu lat. Wcześniej nazywano 

je Górami Olbrzymimi. Niemcy zwali je Riesengebrige, 

w angielskim brzmieniu używa się nazwy Giant Mountains. 

Czesi zaś mówią:Krkonose i właśnie od czeskiego 

brzmienia przyjęła się w Polsce oficjalna nazwa. Geologiczna 

przeszłość tych gór jest bardzo złożona. Zbudowane 

są bowiem głównie z metamorficznych skał powstałych 

w Erze Proterozoicznej. Ponownie wypiętrzone zostały 

w okresie fałdowania alpejskiego, czyli w niezbyt odległym 

trzeciorzędzie. 

Duch gór 

Rzepiór, Liczyrzepa, czy po czesku Krakonos, zaczął się 

pojawiać w krążących po Europie opisach Śląska, Karkonoszy 

i Gór Izerskich już w XVI wieku. W przedstawieniach 

Ducha Gór dominowały dwa nurty: tradycyjny-baśniowy 

oraz symbolizujący karkonoskiego władcę jako uosobienie 

sił natury. Z upływem czasu zaczęto go przedstawiać 

jako zamyślonego wędrowca, najczęściej z maczugą lub 

kosturem - symbolem władzy, wiecznie przemierzającego 

karkonoskie królestwo. W trudnych chwilach dobrym 

ludziom niósł pomoc, lecz złym potrafił dotkliwie zaszkodzić. 

Po czeskiej stronie spotykano go najczęściej dobrotliwie 

kurzącego fajkę, w otoczeniu ptaków i zaprzyjaźnionych 

zwierząt leśnych. Niezależny, często przewrotny w 

swych działaniach, surowy, lecz sprawiedliwy - pozostaje 

legendarnym władcą ludzi i przyrody, a wszyscy jesteśmy 

tylko gośćmi w jego karkonoskim królestwie. 

Dobrodziejstwa ziół 

Z Karkonoszy pochodzi wiele receptur, na bazie których 

do dzisiaj produkowane są nalewki, eliksiry i wina ziołowe. 

Już w dawnych czasach Karkonosze i Góry Izerskie penetrowane 

były przez poszukiwaczy i wytwórców ziołowych 

medykamentów, zwanych „laborantami". Legendarny 

początek kręgowi śląskich „laborantów" dali rozczarowani 

oficjalną nauką studenci medycyny uniwersytetu w 

Pradze. Pojawili się w górach i przy współpracy z miejscowymi 

zielarzami podnieśli lecznicze wykorzystanie tutejszych 

roślin do wyżyn medycznej doskonałości. „Laboranci" 

zajmowali się nie tylko zbieraniem, przygotowywaniem 

leków i ich sprzedażą, ale też czasem nielegalnymi praktykami 

lekarskimi. Głównym miejscem sprzedaży ziołowych 

medykamentów były jarmarki i odpusty oraz handel domokrążny, 

a „laboranci" za patrona obrali sobie karkonoskiego 

władcę, niejednokrotnie jego podobiznami ozdabiając 

zielarskie kramy i wyroby. Duch Gór bywał określany 

przez nich jako „Wurzelmann", czyli „korzennik" - najbardziej 

wtajemniczony w leczniczą skuteczność karkonoskich 

ziół. Dzisiaj na terenie Karkonoszy, zwłaszcza czeskich, 

w Pecu pod Sneżkou, Vrchlabi, Trutnovie czy Harrachovie 

kupić można wiele nalewek na bazie ziół i leczniczych 

miodów. Rarytasem jest Kitl – wyrób lekarza zajmującego 

się niegdyś ziołolecznictwem, posądzanego o konszachty 

z diabłem. Wyprodukowany na bazie białego lub 

czerwonego wina z dodatkiem pięciu ziół, przyjmowany 

na dwie godziny przed snem, pozwala się wyciszyć, uspokoić, 

dobrze spać i czuć zrelaksowanym. 

Drogocenne kruszce 

Te tajemnicze góry, których klimat, fauna i flora są unikatowe 

na tyle, że utworzone w nich rezerwaty przyrody 

są pod patronatem UNESCO, kryły i do dzisiaj kryją w sobie 

niezliczone ilości minerałów. O sztolniach w Kowarach 

napisano wiele legend, o poszukiwaczach drogich kruszców 

również. Dziś te dawne kopalnie, wydrążone niegdyś 

w skałach, przyciągają uwagę turystów. Jednym z takich 

miejsc jest Kovarna – dawna kopalnia wolframu. Po czeskiej 

stronie Karkonoszy, idąc szlakiem prowadzącym doliną 

Obri Dul, dojść można do miejsca, skąd zabierze nas 

przewodnik, ubrany jak ci, którzy kilka wieków temu wydobywali 

tu wolfram. W Cernym dole natrafić można na 

kamień wapienny, a w potokach do dzisiaj niektórzy wytrwali 

szukają drobinek złota. Legenda głosi, że przez wiele 

wieków opowiadano w Karkonoszach o wielkim, złotym 

drzewie rosnącym gdzieś wysoko w górach. Poszukiwało 

go wielu śmiałków, nikomu jednak nie udało się go znaleźć. 

Mieszkał jednak w górach biedny chłop, który nigdy 

nie przestał poszukiwać złotego drzewa. Jego trud został 

nagrodzony, odkopał w Kotle Jagniątkowskim jeden ze 

złotych korzeni, tak gruby jak wał koła młyńskiego. Radość 

chłopa była wielka, ale krótka, ponieważ sam nie był w 

stanie wydobyć całej żyły złota. Zgodnie z prawem wszystko, 

co było pod ziemią, należało do właściciela ziemi, czyli 

hrabiego Schaffgotscha z Sobieszowa. Udał się więc chłop 

do niego. Dziedzica, który akurat narobił długów karcianych, 

ucieszyła opowieść poddanego. Pomyślał, że będzie 

najbogatszym człowiekiem w państwie, a z chłopem 

nie miał zamiaru się dzielić. Swoim sługom kazał go pobić 

i wypędzić. Kiedy rano postanowił wybrać się z robotnikami, 

aby odkopać korzeń, nie mogli go odnaleźć. Przez tydzień 

bezskutecznie krążyli po lesie, gubili ścieżki, ale niczego 

nie znaleźli - korzeń zniknął. Miejscowi twierdzą, że 

to za sprawą oszukanego chłopa, który zaklął i zaczarował 

miejsce, w którym znajdował się złoty korzeń. 

Magia Karkonoszy 

Tak stare góry muszą kryć w sobie wiele tajemnic. Wiele 

jest też miejsc, które, będąc w Karkonoszach, trzeba odwiedzić. 

Należą do nich ścieżki edukacyjne po czeskiej 

stronie. Nie można nie pójść trasą spacerową wiodącej do 

Wilczej Jamy. Z Rużovej hory na Jelenkę wiedzie ścieżka 

nazwana tundrą karkonoską. Trzeba koniecznie zobaczyć 

cernohorskie Torfowisko liczące przeszło sześć tysięcy lat. 

Warto zajrzeć do myśliwskiego zameczku Aichelburg. Trasa 

ta łączy ciekawe miejsca Horni Marsom, Teiny Dul i Velka 

Upa. Miłośników historii zachwyci Stachelberg – imponująca 

twierdza między Trutnovem a Zacierem. Szlak prowadzący 

do tego mieszczącego się 60 metrów pod ziemią 

muzeum wiedzie obok bunkrów powstałych miedzy 

1934 a 1938 rokiem, a podziemne korytarze twierdzy długo 

nie dają o sobie zapomnieć. Przyroda karkonoska pokaże 

nam swoją krasę przy Wodospadzie Upy i Łąkowej Górze 

u źródeł Łaby. Do przejścia obok stawów Wielkiego i Małego 

oraz odwiedzenia Śnieżnych Kotłów, Czarciej Góry chyba 

nikogo nie trzeba zachęcać, podobnie jak do wejścia 

na Śnieżkę, skąd rozpościera się przecudny widok na okolicę. 

Jednak tych, którzy obcowanie z przyrodą stawiają 

ponad wszystko zachwyci przede wszystkim trasa Zeleny 

Dul, wzdłuż której strumienie wiją się wśród mchów tworząc 

najpiękniejsze kobierce, jakie mogła stworzyć natura. 

Miejscowi powiadają, że właśnie woda z Zielonego Potoku 

ma lecznicze właściwości. Pomaga na wszelkie zmiany 

skórne, wypłukuje piasek z nerek, wspomaga wątrobę 

i pomaga w leczeniu wzroku. 

Tekst i zdjęcia: Teresa Szczepanek

REKLAMA 32 HISTORIA MEDYCYNY i ZIOŁOLECZNICTWA 33 

DĄB 

DRZEWO 

CZY 

ZIOŁO ? 

 

Dąb – (Quercus sessilis Ehrh.) jakby nie patrzeć to roślina…tylko 

taka większa…no, może nawet wielka - jak piszą 

znawcy tematu, dochodzi do 40 m. wysokości. Ale jak 

tu nie nazwać tego drzewa rośliną zielarską, skoro wykorzystuje 

się korę, żołędzie, liście i to co jest na liściach, czyli 

galasówkę. 

No więc po kolei: Korę zbieramy zanim ruszą soki, z młodych 

odrośli lub gałązek 5-6 letnich. Kora zawiera 10 % 

garbnika, kwas galusowy, ellagowy, kwercyt, kwercynit, 

flobafen dębowy, pentozany, lewulina, pektyny, tłuszcz, 

do 8 % popiołu z dużą zawartością wapnia, do 0,6 % krystalizującej 

katechiny. Skoro zawiera tyle tajemniczych 

składników to nie byle po co…i słusznie. Kora ma działanie 

mocno ściągające (dzięki garbnikom) oraz wzmacniające 

naczynia krwionośne. Mało ? To na dodatek działa 

przy biegunce, krzywicy, krwotokach, zbyt częstym oddawaniu 

moczu ( O ! coś dla mnie…), pluciu krwią, wrzodach 

żołądkowych, krwotokach żołądkowych, chorobach dróg 

moczowych, nadmiernym miesiączkowaniu (O ! coś dla 

mojej dziewczyny…). Zewnętrznie stosuje się do płukania 

ust przy chorobach dziąseł i gardła, przy poceniu nóg, 

przy białych upławach, do lewatyw i nasiadówek. 

Żołędzie zawierają: do 8 % garbnika, 5 % oleju, 6,65 % 

proteiny, 4,9 % dekstrozy, 1,9 % cukru trzcinowego, 44, 3 % 

skrobi, 3,2 % pentozanów, 2,25 % popiołu, kwasu cytrynowego, 

kwercytu. Z żołędzi prażonych, po obróbce można 

sporządzić namiastkę kawy (aż mnie korci, żeby spróbować 

i chyba to zrobię jako stary kawosz). Zmielone i uprażone 

wraz z miseczkami, działają przy krzywicy, skrofułach 

u dzieci oraz przy obrzękach śledziony u dorosłych. A rozgniecione 

liście działają ściągająco na świeże rany (to akurat 

wiem od dziadka – sanitariusza w wojnie polsko – bolszewickiej), 

a odleżyny goją się od odwaru z korzenia w 

połączeniu np. z wazeliną lub lanoliną. Pozostała jeszcze 

galasówka. Cóż to takiego ? Na spodniej części liści dębu 

wyrastają narośla, są to miejsca, w których samice owada 

galasówki dębianki składają jaja. Galasy dębowe zawierają 

dużo garbnika, szczególnie taniny i kwas galusowy. Z galasówek 

robi się nalewki o działaniu ściągającym i osłaniającym. 

Kwas garbnikowy w postaci maści działa ściągająco 

i odkażająco. Z galasu przed wiekami wyrabiano atrament, 

którym pisano na pergaminie. Uf…chyba wystarczy…ja 

już nie mam wątpliwości, że to roślina zielarska… 

tylko taka duża. 

Dąb także ma znaczenie symboliczne. W mitologiach 

większości kultur jest symbolem bóstw burzy, w słowiańszczyźnie 

symbolem męskiej płodności i mądrości, 

symbolizuje także dostojeństwo i trwałość. Znałem taki 

dąb „osobiście”…stał we wsi moich dziadków, miał ponad 

400 lat, był pomnikiem przyrody i nazywał się „Jakub”, na 

cześć ojca mojej babci. Pod tym dębem dziadkowie mieli 

pierwsze gospodarstwo. Jako mały chłopak z pewną 

trwogą stawałem pod jego ogromną, zdrową koroną. Jako 

symbol burzy przyjmuje pierwsze uderzenie pioruna. „Jakub” 

po pierwszym piorunie tylko się otrząsnął, kilkanaście 

lat później drugi go powalił. O jak rzesz ja głupi, że nie 

nazbierałem jego żołędzi, teraz miałbym jego potomków. 

Ale coś mi po nim pozostało: wytrwałość, dostojeństwo 

i co nieco końskiego zdrowia. Na mojej ulicy rośnie kilka 

stuletnich (jak na moje oko) dębów. Gdy opadają żołędzie, 

z nabożną czcią staram się ich nie deptać i na palcach, jak 

baletnica, omijam meandrami. Wszak to drzewo święte… 

a ja czczę świętości, szczególnie te związane z naturą. Ale 

także przez wzgląd na spokój bóstw burzowych…a nuż 

się rozgniewają…a po co mi burza nad głową…Tak dla 

świętego spokoju, szanujmy dęby ! 

Tekst i rysunek: ANDRZEJ SOBCZYK

REKLAMA 34 NUMEROLOGIA 35 

Utalentowany uparciuch, analityk i odkrywca 

Jedynka rozpoczyna cykl numerologiczny i zadanie ma nie lada. 

Toż to pionierka, większość życia samotna (nawet w tłumie), w 

dodatku uparta, ale jakże utalentowana. Analityczna, odkrywcza, 

jednak potykająca się w życiu z racji nieumiejętnej komunikacji. 

Kiedy przyglądacie się ludziom i widzicie człowieka niecierpliwego, 

zdawkowego, który niewiele mówi, bardziej 

interesuje go praca niż nawiązywanie znajomości, możecie 

zakładać, że na drodze stanęła Wam numerologiczna 

Jedynka. To osoby, które schodząc na ten świat, mają stać 

się swego rodzaju pionierami, wynalazcami, odkrywcami, 

w najróżniejszych sferach, zarówno zawodowych jak i 

uczuciowych. 

Jedynka to ktoś, kto, aby radzić sobie, otrzymał niebezpiecznie 

inteligentny i analityczny umysł, stąd wśród Jedynek 

wiele osób z wykształceniem technicznym, bądź matematycznym. 

Ze względu na osobowość, Jedynki najczęściej 

pochłania analiza sytuacji, bądź konkretnych osób, 

niekoniecznie komunikacja z otoczeniem. 

To ludzie małomówni, rzadko rozumiani przez innych, 

w młodym wieku przestali się wypowiadać na forum, bowiem 

ich umysł i pomysły wyprzedzały obecne czasy. 

Numerologiczna Jedynka to człowiek niejako skazany 

na ciągłe uczenie się i nieustanny rozwój. Świetnie operując 

faktami, nie nauczył się operować emocjami, tę naukę 

zgłębia w trakcie dorosłego życia. 

Jedynka uważa, że skoro jesteśmy ludźmi, to jesteśmy 

tacy sami lub bardzo do siebie podobni. A zatem jeśli ją 

pewne słowa czy gesty nie bolą, czy też nie wzruszają, 

myśli, że inny człowiek powinien mieć podobne odczucia. 

Odkrycie, że jest inaczej może Jedynce zająć sporo czasu. 

Warto zauważyć, że numerologiczne Jedynki oddziałują 

na umysł partnerów życiowych jak i zawodowych w sposób 

bardzo enigmatyczny, zdawkowy i złożony. Inne wibracje 

przyzwyczajone są do szerokiego omawiania tematu, 

wyrażania opinii, Jedynki, poprzez nijakość swoich wypowiedzi, 

doprowadzają do sytuacji, w których w niepotrzebny 

sposób ich odbiorcy dorabiają sobie własną, czasami 

niczym nie uzasadnioną ideologię. 

W związkach, poprzez zdawkowość, potrafią doprowadzić 

potencjalnego partnera do chorych projekcji na swój 

temat. Maja, niestety, problem ze zrozumieniem uczuć. 

Dlatego też często nie zważają na uczucia innych, nie zdają 

sobie sprawy z cudzego pożądania, fascynacji i miłości 

kierowanej do nich przez inne osoby. Często bywają 

tak zwanymi „królami“ bądź „królowymi“ internetowych 

związków na odległość. 

Komputer jako narzędzie a monitor jako tarcza dają im 

możliwość anonimowości, stąd też rzadko spotkacie Jedynkę 

na umówionej randce w realnym świecie. Za to zakochana 

Jedynka potrafi być bardzo zaborcza i w sposób 

bardzo roszczeniowy podchodzić do swojej domniemanej 

własności - partnera lub partnerki. Zasada: „ja mogę 

wszystko, a ty nic “ w odniesieniu zdrady i nie zwracania 

uwagi na uczucia innych w stosunku do Jedynek sprawdza 

się bardzo mocno. Nieświadome uczuć drugiej strony, 

nie zdają sobie sprawy, jak dalece mogą człowieka zranić 

emocjonalnie. 

Dzieci o tej wibracji to osoby energetycznie zaprogramowane 

do pionierstwa, odkrywczości oraz wyprzedzania 

swojego otoczenia. Dlatego też będą charakteryzowały 

się bardzo logicznym podejściem do spraw i podporządkują 

rzeczywistość do swoich potrzeb. Narażone są na 

błędy komunikacyjne. Dlatego obcując z nimi rodzice powinni 

zadbać o jasność przekazu. Pewne sprawy powinny 

być albo czarne albo białe. Mała Jedynka źle znosi wartości 

pośrednie. Wychowując malca nie pozwalajcie sobie na 

dezinformacje czy też wykluczające się informacje Warto 

pamiętać, że dzieci – Jedynki kochają nowoczesność. 

Teresa Szczepanek

REKLAMA 

36 MASAŻ 

37 

Masaż na cztery ręce 

Wyobraźmy sobie, że po dniu pełnym napięć, 

nieustannej gonitwy myśli, długich godzin w 

pracy i innych stresujących obowiązkach, trafiamy 

do gabinetu masażu. Kładziemy się, zamykamy 

oczy, zaczyna rozbrzmiewać muzyka, unosi 

się delikatny zapach olejków i kadzideł i nagle 

nasze ciało czuje dotyk... dwudziestu palców, 

czterech dłoni. Niemożliwe? Ależ jak najbardziej! 

Nazywany też masażem Mandara, nazwę swoją 

zawdzięcza legendzie o azjatyckim bogu, który 

słynął z wiecznej młodości i doskonałości. Gabinety 

masażu oferują coraz szerszą ofertę zabiegów relaksacyjnych. 

Wśród rożnego rodzaju masaży, z których 

ochoczo korzystamy, jest coraz częściej - ostatnio 

bardzo modny - masaż na cztery ręce. Bardzo 

ekskluzywny, przynoszący osobie masowanej maksimum 

przyjemnych doznań, zaliczany jest do masaży 

głęboko relaksujących. Niegdyś zarezerwowany 

tylko dla gości najdroższych i renomowanych salonów 

SPA. Obecnie większość gabinetów masażu 

pragnie mieć go w swojej ofercie. 

Wykonuje go dwoje masazystów, do odpowiedniej 

muzyki relaksacyjnej, a jego prawidłowe wykonanie 

wcale nie należy do najłatwiejszych. Obie 

masujące osoby muszą ściśle ze sobą współpracować, 

utrzymując takie samo tempo, zachowując jednakową siłę 

nacisku i precyzję trafień w punkty spustowe naszego ciała. 

Z racji tego, że masażyści starają się działać jednocześnie 

na lewą i prawą stronę osoby masowanej, zabieg ten 

zyskał drugą nazwę – masażu synchronicznego. Jak twierdzą 

osoby wykonujące tego rodzaju masaż, nie istnieje jeden 

dla niego scenariusz. Wszystko zależy od umiejętności 

pracowników albo specyfiki placówki. Spotkać więc 

można masaż na cztery ręce łączony z aromaterapią, muzykoterapią, 

wykorzystujący elementy masażu polinezyjskiego, 

lomi lomi, czy innych wschodnich technik relaksacyjnych. 

Tak naprawdę masaż na cztery ręce jest rozszerzeniem 

masażu klasycznego. Zabieg taki trwa zazwyczaj 

od 50 do 80 minut ( przynajmniej po 30 minut na każdą 

stronę ciała). Bardzo mocno relaksuje. Świetnie zatem nadaje 

się dla osób pracujących w szybkim tempie, pod presją, 

zestresowanych. Ci, którzy poddali się takiemu masażowi, 

twierdzą, że można stracić poczucie upływu czasu. 

Masażyści wykonują go przy wykorzystaniu głównie całych 

dłoni, kciuków, łokci i przedramion. 

- Oprócz rewelacyjnego działania, mającego na celu 

usuwanie skutków długotrwałego stresu, masaż ten ma 

również działanie lecznicze. Przywraca równowagę w 

układzie kostno-mięśniowym, krążenie limfy i ukrwienie 

skóry. Niweluje bóle karku, głowy i pleców. Działa 

leczniczo na włókna nerwowe i ujędrnia skórę 

– mówi Larysa Kulish, fizjoterapeutka z ogromnym 

doświadczeniem, od dziesięciu lat wykonująca 

masaż na cztery ręce. Najpierw na Ukrainie, od 

dwóch lat w Polsce. 

- Masowana jest tylna i przednia strona naszego 

ciała. W pozycji leżenia na brzuchu, masowane 

są kończyny górne, grzbiet, pośladki i tylne strony 

kończyn dolnych. W leżeniu na plecach masowane 

są kończyny górne, przednia strona tułowia 

i przednie strony kończyn dolnych – wyjaśnia. 

Klientów ma bardzo różnych. Jak twierdzi, masaż 

ten dobry jest dla każdego, od dzieci począwszy, 

przez osoby dorosłe aż po klientów w podeszłym 

wieku. Bardzo chętnie masuje dzieci z rozmaitymi 

upośledzeniami, jak choćby porażenie 

mózgowe, autyzm, zespół Aspergera. - Bardzo im 

to pomaga – przyznaje. Co ciekawe, zdaniem Larysy 

Kulish, techniką tego masażu doskonale wykonuje 

się peeling całego ciała. - Na cztery ręce 

działa rewelacyjnie. Polecam taki peeleng z użyciem 

soli himalajskiej albo kawowy lub czekoladowy. 

Efekt jest zadziwiający – zapewnia. 

Z uśmiechem dodaje, że jest to masaż, po którym 

nic już nie jest takie samo, a świat wygląda 

inaczej, bardziej kolorowo. 


Masaż na 4 ręce dostępny jest w Centrum GreenPort Natura i Zdrowie, Warszawa, Ursynów, Al.KEN 15

grudzień 

cena 4 zł w tym 8% VAT 

REKLAMA 

Czasopismo Green Port Natura & Zdrowie dostępne 

w sieci sklepów firmowych Green Port Natura & Zdrowie 

oraz w sklepach partnerskich na terenie całego kraju. 

Szukaj również w sieci dystrybucyjnej RUCH 

Cieszyn, Strefa 

KOS-MED, 

ul. Mennicza 9 

Płock, Sklep 

Zielarsko-Medyczny, 

ul. Bielska 43 

Adres redakcji 

Green Port Natura&Zdrowie 

miesięcznik 

ul. Matuszewska 20 

03-876 Warszawa 

redakcja@greenport.pl 

Redaktor naczelny 

Arkadiusz Wrzos 

Redaktor prowadzący 


Grafik designer 

Liliana Maria Soja 

Wydawca 

Greenport Team Sp. Z o.o. 

ul. Matuszewska 20 


Prezes 

Agnieszka Wójtowicz 

Biuro reklamy 

Sylwia Wilczyńska 

reklama@greenport.pl 

38 39 

ISSN 2544-4107 

Nr indeksu: 419427 

NATURA&ZDROWIE 

Lato 

STOP zimowej 

depresji 

Ziołowy 

horoskop 

str 27 

03 

2017 

Życiodajne 

nerki 

str 20-21 

Cała prawda 

o bursztynie 

str 10-11 

Słowiańskie 

sposoby 

na zdrowie 

str 7 

Zimowe 

przepisy 

babuni 

str 29 

Moc świerku 

i jemioły 

str 6 

Kosmetyki 

idealne 

na zimę 

str 18 

W kolejnym, 

Grudniowym 

numerze m.in.: 

Życiodajne 

nerki 

★ HITY CENOWE 

★ 

Produkty 

dostępne w sieci punktów 

partnerskich Green Port - adresy na 

stronie 38 oraz www.greenport.pl 

Sklepy Firmowe: 

Warszawa Ochota 

Green Port 

Natura i Zdrowie 

Hala Kopińska 

ul. Grzymały- 

Sokołowskiego 2 

Tel. 533-315-994 

Warszawa Ursynów 

Green Port 

Natura i Zdrowie 

Al. KEN 15 

Tel. 733 301 031 

Sklepy Partnerskie: 

Białogard, Filiżanka, 

ul. Lindego 22 

Biłgoraj, DiM, 

ul. Komorowskiego 3/2 

Chełm, Amarantus, 

ul. Popiełuszki 5 

Elbląg , MID, 

ul. Pomorska 9a 

Gdynia , Zioła, 

ul. Słoneczna 2 paw.11 

Gorlice, Stara Zielarnia, 

ul. Stawiska 8 

Katowice, AILeko sklep 


ul. Grażyńskiego 13a 

Legnica, Sfera Zdrowia, 

ul. Szkolna 1 

Lublin, Sklep Zielarsko 

Medyczny Zdrowie, 

ul. Biernackiego 12/19 

Łochów, Spiżarnia 

Zdrowia, 

Al. Łochowska 75 

Łódź, Gakama, 

ul. Skupiona 1 (obok 

zajezdni Kurczaki) 

Olsztyn, Ekosklep, 

ul. Ratuszowa 7 

Opole, Moc Natury, 

ul. Niemodlińska 21 

Pawłowice, Sklep 


ul. Górnicza 15 

Poznań, Zielarnia Polna, 

ul. Polna 6/1 

Solec Zdrój, Tinex, 

ul. Sienkiewicza 5 

Sochaczew, Zielarnia, 

ul. Warszawska 17 

Szczecin, Dary Zdrowia, 

ul. Bohaterów Warszawy 

40/1b2 

Świebodzin, BioLife, 

ul. Wałowa 13 

Warszawa, Zielarnia, 

Al. Jerozolimskie 179 

lok.1/2 

Warszawa, Sklep 

Zielarsko-Medyczny S.C., 

ul. Broniewskiego 85 

Warszawa, Spiżarnia 

Zdrowia, 

ul. Składkowskiego 4 

Warszawa, Herbica, 

ul.Wąwozowa 4/h12 

Warszawa, Almir, 

ul. Rembielińska 12 

Wołomin, Zdrowy 

Sklep, 

ul. Legionów 30 

Prowadzisz lub chcesz otworzyć sklep zielarsko-medyczny, ekologiczny, poradnie z naturalnymi produktami i poradami? 

Chcesz dystrybuować nasze Czasopismo 

Zgłoś się do nas i przyłącz – razem możemy więcej! 

GreenPort24 - Hurtownia kosmetyków naturalnych, Numer telefonu: 22 618-38-34 / 730-007-872, E-mail: hurt@greenport24.pl 

www.greenport24.pl / www.greenport.pl / www.greenportmarket.pl 

Drukarnia 

Polska Press Sp. z o.o. 

Drukarnia w Bydgoszczy 

ul. Grunwaldzka 229 

tel. 052-58-48-660 

Za treść ogłoszeń redakcja 

ponosi odpowiedzialność 

w granicach wskazanych w 

ust.2 art.42 ustawy Prawo 

prasowe. Rozpowszechnianie 

materiałów redakcyjnych 

bez zgody wydawcy 

jest zabronione. 

Zabroniona jest bezumowna 

sprzedaż gazety po cenie 

niższej od ceny detelicznej 

ustalonej przez wydawcę. 

Sprzedaż numerów aktualnych 

i archiwalnych po innej 

cenie jest nielegalna i grozi 

odpowiedzialnością karną. 

PRENUMERATA 

razem z wysyłką; 

6 numerów - 42 zł 

3 numery - 21 zł 

Green Port Team sp. z o.o. 

ul. Matuszewska 20, 


nr konta mBank 

88 1140 2105 0000 

3087 9300 1001 

w tytule przelewu podaj 

dane adresowe 

i opis zamówienia, 

możliwe również 

wysłanie starych 

numerów 

hurt@greenport24.pl 

tel: 22 618-38-34 

Słowiańskie 

sposoby 

na zdrowie 

Wszystko 

o bursztynie 

Zimowe 

przepisy 

babuni 

Moc świerku 

i jodły 

Kosmetyki 

idealne 

na zimę 

Ziołowy 

horoskop 

Znajdziesz nas 

w kioskach, 

salonach prasowych 

i sklepach 

zielarskich.

★ HITY CENOWE 

★ 

Produkty 

dostępne w sieci punktów 

partnerskich Green Port - adresy na 

stronie 38 oraz www.greenport.pl

NR2_cały

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?