2008-07

De Binnenvaartkrant 43
26 maart 2008
Rüdesheim blijft een van Duitslands grootste trekpleisters
Stad van wijn en scheepvaart
DOOR SARAH DE PRETER
In het Duitse Rüdesheim meren
jaarlijks honderden passagiersschepen
af en dat is niet verwonderlijk
voor een stad die zowat
alles te bieden heeft waar de romantische
ziel naar verlangt:
burchten, legenden, steegjes vol
vakwerkhuizen en lekkere wijn.
Rüdesheim is de poort tot de Romantische
Rijn naar Koblenz en
Bonn, met de Lorelei als symbool.
Stad en omgeving staan op
de Werelderfgoedlijst.
Van de Romeinen leerden de oude
Rüdesheimers twee zaken die tot op
de dag van vandaag dragende zuilen
zijn van hun economie: de
wijnbouw en de scheepvaart. Rond
de elfde eeuw was zowat iedere Rüdesheimer
bij de wijnbouw betrokken.
Men verkocht de wijn op de
jaarmarkt en bracht hem met schepen
naar de klanten.
In de Middeleeuwen was Rüdesheim
dan ook een soort draaischijf
voor de snel groeiende goederenstromen.
Hier eindigde de weg over
het land en moesten alle goederen
op schepen worden overgeslagen.
Schippers verdienden goed hun
brood met de vrachtvaart, met veerdiensten
of als loods. Veel reizigers
maakten er een pauze om op een
schip te wachten.
Rijntol
Voor de aartsbisschoppen van
Mainz, die veel invloed hadden in
de streek, was de Rijntol dé belangrijkste
bron van inkomsten. Met de
tolgelden lieten ze in de twaalfde
De Germania.
eeuw de burcht Ehrenfels bouwen.
Ehrenfels is slechts één van de vele
burchten die je in de regio tegenkomt.
Tussen Rüdesheim en Koblenz
staat zowat om de drie kilometer
een burcht. In veel burchten
kun je overnachten, lekker eten en
historische vondsten bekijken.
Van de burcht Ehrenfels, met haar
De Goethe met op de achtergrond de ruïne Ehrenfels.
twee markante torens, is in de loop
der jaren alleen nog maar een ruïne
overgebleven. Veel beter bewaard is
de Brömser-burcht uit de negende
eeuw, waar men de collectie van het
Rheingauer Wijnmuseum en (in de
tuin) eeuwenoude wijnkelders kan
bezichtigen.
Muizentoren
Zoals de meeste historische steden
staat ook Rüdesheim bol van de
legenden, waarvan de meest bizarre
over de Muizentoren gaat.
Deze toren, op een rotseiland in de
Rijn, wordt ook wel ‘de toren van
Hatto’ genoemd. Hij was zo’n duizend
jaar geleden het woonhuis
van aartsbisschop Hatto II, die volgens
de legende een vreselijk man
was. Hij zou de plaatselijke bevolking
in de hongersnood hebben
gedreven door ook in magere jaren
een fors deel van de oogst op te eisen.
Toen de burgers zijn graanschuur
bestormden, stak hij deze
in brand. Terwijl de boeren omkwamen
in de vlammen, kropen duizenden
muizen uit de brandende
schuur. Hatto vluchtte naar zijn toren
op het eiland, omdat hij dacht
dat muizen niet kunnen zwemmen.
Maar hij had zich vergist: de muizen
zwommen massaal de Rijn over
en aten de bisschop levend op. In
de negentiende eeuw lieten de Pruisische
koningen de toren ombouwen
tot een signaaltoren voor de
schippers om ze veilig door het Bingener
Loch te helpen.
Bezienswaardigheden
De bekendste straat van Rüdesheim,
de Drosselgasse, werkt op
toeristen als een magneet. In dit
steile steegje vindt men tal van souvenirwinkels.
In het voorjaar wordt
er op straat gedanst en muziek gemaakt.
Op de vele terrassen kan
men genieten van de Rieslingwijn.
Ook wijnbouwers zetten in Rüdesheim
de deuren open voor toeristen.
In augustus vieren de inwoners
hun jaarlijkse wijnfeest, waarbij ze
ook de wijnkoningin en haar prinsessen
kronen. Wie de wijnranken
eens van boven wil zien, kan de
gondelbaan nemen naar het Niederwald-Monument,
dat herinnert
aan de Frans-Duitse oorlog van
1870. Op een groot bord nabij het
monument staat de tekst van de
Wacht am Rhein, een strijdlied dat
de bronzen Germania op het lijf
geschreven is. Haar strenge gezicht
in de richting van Frankrijk gewend,
lijkt ze wel te zingen:
“Zum Rhein, zum Rhein, zum deutschen
Rhein. Wer will des Stromes
Hüter sein? Lieb’ Vaterland, magst
ruhig sein. Fest steht und treu die
Wacht am Rhein.“
Een andere bekende attractie is de
fabriek van Asbach, waar de Duitse
Weinbrand wordt gestookt, die een
beetje te vergelijken is met Franse
cognac. Merkwaardig is dan weer
‘Siegfrieds Mechanisches Musikkabinett’,
een bonte collectie zelfspelende
muziekinstrumenten uit
de achttiende, negentiende en twintigste
eeuw.
Rheingauer wijn
In de vinotheken van Rüdesheim
kan men elke dag wijn proeven en
kopen. Hoewel de Rheingau slechts
een van de kleinste Duitse wijngebieden
is, is het wel een van de
oudste en bekendste. Op de steile
Gezelligheid in de Drosselgasse. (foto’s Tourist AG Rüdesheim)
leisteenbodem rijpen de druiven
voor de rode Spätburgunder. De
meest bekendste wijnsoort is echter
de Riesling.
Beide druivensoorten profiteren
van het optimale klimaat en het
zonlicht dat door de Rijn wordt
weerkaatst op de bergflanken. Niet
voor niets geniet de Rheingauer
Wein internationale faam. Voor
veel schrijvers, dichters en andere
denkers was hij een bron van inspiratie.
Dat bewijst ook een aankoop
van het Goethehuis in Frankfurt uit
2005. Voor z’n 82e verjaardag had
Goethe van vrienden 48 flessen
Riesling gekregen, waaronder zes
kostbare flessen uit het Rüdesheimer
Hinterhaus. De schrijver, bekend
om zijn grote passie voor en
kennis van wijn, stuurde prompt
een gedichtje terug. Uit zes strofen
bestaat dit gedicht, waarin Goethe
de ‘Schatz der Rebe’ (de schat van
de wijnrank) huldigt. Het Goethehaus
telde 3.000 euro neer voor het
briefje van Goethe.
Rhenus, Germania, Vater Rhein of
Bingen. Het zijn slechts enkele namen
van schepen die jaarlijks honderden
toeristen in het historische
plaatsje Rüdesheim aan land zetten.
Passagierreders lonken met
bijzondere rondvaarten, zoals een
burchtvaart, jazzrondvaarten en
natuurlijk de wijnvaart. Daarmee
vormen de wijn en de scheepvaart
ook anno 2008 nog steeds het kloppende
hart van deze schitterde
Duitse Rijnstad.