VUKOVARSKA TRAGEDIJA 1991

Vukovarska tragedija 1991
navodnom budjenju neofažizma i ponavlajanju istorije, odnosno na tome da je
srpski narod ponovo izložen genocidnim namerama. U tom cilju Vojna
kontraobaveštajna služba (KOS) je organizirala niz incidenata (na primer,
skrnavljenje jevrejskog groblja ili napad na srpsku pravoslavnu crkvu) koji su
trebali izazvati strah kod, pre svega, Srba, a istovremeno skrenuti pažnju
svetske javnosti na karakter novog hrvatskog režima. U medijima je stvarana
slika da svaka nezavisna hrvatska država može biti samo ustaška. Takodje je
promovisana teza da su antifašisti bili samo Srbi i da je učešće hrvatskog
naroda u antifašističkom pokretu bilo marginalno. Iz takve interpretacije
Drugog svetskog rata proizašla je srpska politička filozofija da “pobednik”
odredjuje uvjete mira u čemu je Srbija u suštini imala i podršku medjunarodne
zajednice. Slobodan Milošević je to i izričito naglasio “da najjači odredjuju
granice”. Medjutim, na talasu antikomunizma nakon kolapsa SSSR i pada
Berlinskog zida, srpski nacionalisti su istovremeno promovisali i tezu da su
Srbi antikomunisti, što je otvorilo prostor promociji četničkog pokreta kao
antifašističkog, a marginalizaciji partizanskog.
Grupa istoričara i pravnika, medju kojima je se najviše isticao Vasilije
Krestić, Milorad Ekmečić, Smilja Avramov, Budimir Košutić, ali i sam Dobrica
Ćosić se isključivo bavila Hrvatima i Hrvatskom. Razočarani Jugosloven i
komunista, Ćosić je o Hrvatima isključivo govorio kao o šovenima, koji nikada
nisu osećali Jugoslaviju kao svoju, već kao tudju tj. srpsku državu. Isticao je da
hrvatski separatizam datira još od ujedinjenja (1918) i da su se Hrvati stalno u
miru trudili da otkinu što više teritorije za svoju “banovinu”. Jovan Rašković,
psihijatar iz Šibenika, najodgovorniji za pobunu Srba u Hrvatskoj, je tada dao
svoju “stručnu” eksplikaciju hrvatskog nacionalnog karaktera ističući da su
“Hrvati feminizirani katoličanstvom, te da zato pate od kompleksa kastracije,
čije je porjeklo vezano za primarnu hordu u kojoj sva zadovoljstva i svu vlast
ima otac. Sinovi su povinovani do trenutka dok ne reše da smaknu oca – kako
bi se oslobodili kastracionog straha i za sebe prigrabili vlast i zadovoljstva.” 10
Prvi demokratski izbori u Hrvatskoj doživljeni su kao obnavljanje NDH,
odnosno kontrarevolucija. U tom kontekstu i Milorad Ekmečić, akademik, ističe
da će ključnu ulogu u odredjivanju srpske budućnosti imati evropsko priznanje
hrvatske nezavisne države. On naglašava da “koliko god danas izgledala nova
kao demokratski odgovor na komunizam, hrvatska idelogija je samo staro vino u
novim mehovima.” Prerušeni u novo ruho, nošeni na plećima bivših hrvatskih
marksista i klerikalaca, kaže Ekmečić, “svi su elementi stare ideologije preneseni
10 Jovan Rašković, Luda zemlja, Akvarijus, Beograd, 1990.
12
Vukovarska tragedija 1991
u novo vreme. Istorijski uzeto, to je samo još jedan trijumf srednjeevropskog
klerikalizma. kao svaki trijumf, zaneo je intelektualce i vernike” 11 .
Radovan Karadžić ponavlja iste teze i u Bosni tako mobilišući Srbe iz
Bosanske krajine za Srpsku demokratsku stranku (SDS). Ističe da je “srpska
inteligencija vidjela da je vrag odnio šalu i da je mogućnost NDH ili NDBiH
sasvim realna, te da je jedina brana tome SDS”. Otuda je, kaže Karadžić, u stranci
mnoštvo univerzitetskih profesora, slobodnih intelektualaca, ajkademika..I borci
su masovno prilazili SDS jer su videli da se “pred njihovim očime tope svi
rezulati njihove borbe i uspostavlja NDH, protiv koje su dizali ustanak”. 12
Mobilisanje Srba izvsan Srbije
Srpska pravoslavna crkva je aktivno učestvovala u mobilisanju srpskog
naroda; sa moštima kneza Lazara krenula je u narod, od mesta do mesta, sa
do u tančine razradjenim verskim i nacionalnim ponašanjem, jer Srbi su
‘nebeska duša’ i jedini Božiji izabrani poslanici. Crkvene procesije i nosenje
moštiju kneza Lazara Hrebljanovića bilo je u okviru priprema za obeležavanje
600 - godišnjice Kosovske bitke (1389). Paralelno sa proslavom na Kosovu,
organizovana je i svečanost kod crkve Lazarice na dalmatinskom Kosovu
(1989), što je istovremeno poslužilo i rehabilitaciji četnistva. Još 1982. godine
SPC je bila veoma aktivna u mobilisanju domaće i inostrane janosti u vezi sa
dogadjajima na Kosovu. 21 sveštenik je potpisao Apel za “zaštitu duhovnog i
biološkog bića srpskog nsroda na Kosovu i Metohiji”. 13 Vladika Atanasije
Jeftić je krajem 1983 objavljivao svoj feljton “Od Kosova do Jadovna” koji je u
fokusu imao isključivo stradanja srpskog naroda u Jugoslaviji. Sabor SPC je
1990. tražio od nadležnih organa dozvolu za otkopavanje jama iz Drugog
svetskog rata zbog dostojanstvenog sahranjivanja pobijenih. Tokom cele te i
1991. godine u Bosni i Hrvatskoj su organizovana opela žrtvama genocida. O
tome se široko obaveštava u svim medijima, posebno elektronskim. Sve to je
bilo u funkciji mobilisanja Srba u Hrvatskoj na stereotipu Hrvata kao
genocidnog naroda.
Štampaju se specijalna izdanja pojedinih časopisa, kojima se Srbi
upozoravaju na opasnost od asimilacije. U specijalnom izdanju lista Duga ‘Srbi
11 Milorad Ekmečić, Srbija izmedju srednje Evrope i Evrope, (Srbi i jugoslovensko
pitanje), “Politika”, Beograd, 1992.
12 Radovan Karadžić, intervju NIN-u, Srbi izvan bosanskog lonca, 9. novembra
1990.
13 Pravoslavlje, 1982.
13