VUKOVARSKA TRAGEDIJA 1991

Vukovarska tragedija 1991
vođe, uz pomoć iz Slovenije, Hrvatske i inostranstva potopili mase albanskog
naroda prema Srbiji i srpskom narodu.
Kako ga vi vidite i šta je srpski nacionalni i državni interes u samoj završnici
raspleta jugoslovenske državne krize. Mislite li da je moguća neka treća Jugoslavija ili
pak, samo mala ili krnja Jugoslavija?
Najpre ću odgovoriti na drugi deo vašeg pitanja. Na žalost, ja mislim da
neka nova treća Jugoslavija nije moguća u njenim sadašnjim ili dojučerašnjim
granicama.
Po mom shvatanju ona nije moguća zato što je uzduž i popreko
ispunjena takvom mržnjom koja zajednički život za duže vreme čini
nepodnošljivom. Tome su doprinele dugotrajne i bezkrupulozne manipulacije
javnim mnjenjem, koje su obnovile i osnažile sve moguće nacionalne
predrasude i stereotipe.
Ako Hrvatska i Slovenija ili Makedonija traže svoju nezavisnost od
omražene Jugoslavije, koju nazivaju „Srboslavija“, onda srpski narod i srpska
država nemaju nikakvog interesa da ih na bilo koji način ometaju u njihovoj
nameri, osim u nameri Hrvatske da jedan, i to znatan deo srpskog naroda
jednostranim aktom i nasilno odvede sa sobom. Otuda sledi zaključak, a to je i
odgovor na prvi deo vašeg pitanja da je u ovom času srpski nacionalni i
državni interes u tome da srpski narod, tamo gde je u većini, ostane da živi u
jednoj državi, zvala se ona i dalje Jugoslavija ili nekako drukčije. Ako
zvanična Srbija ne osporava pravo hrvatskom narodu na otcepljenje od
Jugoslavije, odna po istom pravnom osnovu, ni Hrvatska ne može to isto
pravo osporavati masi srpskog naroda koji žive u njenim sadašnjim
republičkim okvirima, pogotovo zato što je pre pola veka od jedne
nacifašističke hrvatske državne tvorevine bio izložen stravičnom genocidu.
Imate li utisak da je u poslednje vreme došlo do krajnje nekritičke apsolutizacije
prava na samoopredeljenje do otcepljenja?
Neka mi bude dopušteno da vam povodom izložim jedan svoj stav.
Pravo naroda na samoopredeljenje do otcepljenja je boljševičko načelo koje je
igralo veliku ulogu u politici „Kominterne“, pa i jugoslovenskih komunista.
Kao pravo na otcepljenje, koliko mi je poznato, ono nema mesta u ustavima
nekomunističkih država. Panično dobacujući komunizam i komunističke
političke principe i simoble bivši komunistički funkcioneri u Hrvatskoj,
Sloveniji i Makedoniji, koji su u međuvremenu, promenili i imena svojih
stranaka, ili su postali ogorčeni antikomunisti i šovinisti, ljubomorno su
sačuvali samo ovaj ostatak komunističke politike kao osnovno titoističkokardeljevsko
nasleđe. Tako je komunistička politika o nacionalnom pitanju
568
Vukovarska tragedija 1991
postala ishodište separatističkih pokreta u Jugoslaviji. Bile su dovoljne pobede
pojedinih šovinističkih stranaka na višestranačkim izborima u
severozapadnim republikama, pa da se cela državna zgrada Jugoslavije
dovede u pitanje. Pokazalo se da je Jugoslavija kao država za te stranke, baš
kao za boljševičkog ideologa Kardelja i njegove istomišljenike, bila samo
privremena, tranzitna stanica.
Na prividno paradoksalan način ovo stanje bilo je ideološki
pripremljeno u titoističkom sistemu. U njemu je izvršena (originalna)
reinterpretacija marksističke teorije od odumiranju države na taj način što je u
svom oficijelnom praktičnom značenju bila bez principijelno ograničena na
kritiku saveznog etatizma, ali upravo u njegovoj funkciji integrativnog faktora
jugoslovenskog društva. Tako je pripremljen i Ustavom iz 1974. godine
ustanovljen policentrički etatizam koji je omogućio pretvaranje pojedinih
republika u posebne nacionalne države na razvalinama Jugoslavije.
I gle, besmisla. Ono što u svojim državama ne mogu ni zamisliti kao
mogućnost, neke zapadne velesile i njihovi mali državni sateliti smatraju u
Jugoslaviji sasvim legitimnim. U američkom građanskom ratu 60-tih godina
prošlog veka proliveno je mnogo krvi dok federalni sever nije prinudio
konfederalistički i robovlasnički Jug na predaju. Danas nemački političari, bez
razlike dali je reč o demohrišćanima ili socijaldemokratima, koji žive u
federaciji (Nemci su davno napustili konfederaciju) svesrdno podržavaju ne
samo konfederalističke projekte Slovenije, Hrvatske i Makedonije nego u
poslednje vreme čak podupiru zahteve za otcepljenje Slovenije i Hrvatske.
Principijelno, nema šta...
Vidite li vi kao pravni filozof i teoretičar mogućnosti za jugoslovensku
konfederaciju i zajednicu suverenih država? Kako uopšte vidite državno uređenje neke
nove zajednice, tj. Male ili krnje Jugoslavije?
Tendenciju ka konfederaciji sam uočio već prilikom pripremanja i
donošenja jugoslovenskog Ustava iz 1963. godine i to istakao u svojoj knjizi
„Poredak i sloboda“ (Beograd, 1967.). U raspravi „postoji li kriza
jugoslovenske federativne zajednice“ napisanoj početkom 1984. godine i
objavljenoj u knjizi „Dali je nacionalizam naša sudbina“ 1986. godine, pokazao
sam da je konfederacija jedan retrogradan državni oblik, pravi istorijski i
pojmovni besmisao, nešto što predstavlja istorijski pluskvamperfekt.
Istorija pamti da je konfederacija bila uvodna etapa u raspad svake
državne tvorevine. Politička misao i ustavna praksa na Zapadu su odbacivali
besmisao konfederacije kao „države u državi“. Naši „mudri“ protagonisti
konfederacije su došli čak dotle da federaciju smatraj oblikom unitarističke
569