Fachowy Elektryk 3/2017
SPIS TREŚCI 6, 8, 10, 11, 12, 14, 16 AKTUALNOŚCI, w tym: 6 Jubileuszowe 30. Targi ENERGETAB 2017 8 Raport „Rynek fotowoltaiki w Polsce ’2017” 12 i 14 Na targach Intersolar 2017 15. 19, 22, 47, 70, 71, 76, 77, 86 NOWOŚCI, w tym: 15 Oznaczniki typu PCC firmy KURANT 19 Szczypce do obróbki zakończeń przewodów Högert Technik 16 Rozdzielnice MSF – elastyczność i niezawodność 17 ECONOMIC BOXTM 18 Sterowanie radiowe roletami za pomocą sterowników firmy ZAMEL 20 Pierwsze przymiarki ETS na tableta 23 Znane i nieznane oblicza czujek GIRA 25 Kluczowa rola etykietowania 26 Jak połączyć instalację fotowoltaiczną z inteligentnym budynkiem 30 Seria osprzętu elektrycznego Niloe firmy Legrand ewoluuje 32 Z myślą o elektroinstalacjach, elektroinstalatorach i przyszłości – wywiad z Krzysztofem Płóciennkiem dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu firmy ELEKTRO-PLAST Opatówek 34 Trasy kablowe i osprzęt instalacyjny do obiektów służby zdrowia 38 Złączki szynowe do przewodów aluminiowych i miedzianych Morek 40 Kostki czy szybkozłączki? Jak szybko i bezpiecznie podłączyć oprawy oświetleniowe 42 Systemy szyn zbiorczych do rozdzielnic elektrycznych i szaf sterowniczych 46 Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK GALANT i INDUSTRIAL 48 Przewód HELUFLON-FEP-6Y w wiązce elektrycznej bolidu RT08 50 Przewody i kable – rodzaje, oznaczenia, zasady układania 54 Puszki i rury elektroinstalacyjne – rozwiązania na miarę potrzeb 58 Wybór obudowy – ważny element każdego produktu 60 Naścienne puszki łączeniowe Spelsberg Red Range IP55 62 Sygnalizacja zagrożeń pożarowych w budynku w pytaniach i odpowiedziach 66 Falowniki Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają zaopatrywanie w energię ze źródeł odnawialnych 24 godziny słońca coraz bliżej 68 Nowe funkcje przemienników częstotliwości PowerXL serii DC1 firmy Eaton 69 Zalety stosowania cyfrowych wyłączników różnicowoprądowych 72 Nowe oprawy w portfolio marki LEDVANCE 74 Nowoczesne rozwiązania w oświetleniu drogowym 78 Nowe modele serii profesjonalnych kamer termowizyjnych FLIR T530 i T540 80 Przegląd kamer termowizyjnych 84 Kamery termowizyjne – cenne narzędzie diagnostyczne 87 ENERGOTYTAN – promocje 3/2017 88 ENERGOTYTAN – obróbka szyn prądowych 90 Pozytywne wibracje
SPIS TREŚCI
6, 8, 10, 11, 12, 14, 16 AKTUALNOŚCI, w tym:
6 Jubileuszowe 30. Targi ENERGETAB 2017
8 Raport „Rynek fotowoltaiki w Polsce ’2017”
12 i 14 Na targach Intersolar 2017
15. 19, 22, 47, 70, 71, 76, 77, 86 NOWOŚCI, w tym:
15 Oznaczniki typu PCC firmy KURANT
19 Szczypce do obróbki zakończeń przewodów Högert Technik
16 Rozdzielnice MSF – elastyczność i niezawodność
17 ECONOMIC BOXTM
18 Sterowanie radiowe roletami za pomocą sterowników firmy ZAMEL
20 Pierwsze przymiarki ETS na tableta
23 Znane i nieznane oblicza czujek GIRA
25 Kluczowa rola etykietowania
26 Jak połączyć instalację fotowoltaiczną z inteligentnym budynkiem
30 Seria osprzętu elektrycznego Niloe firmy Legrand ewoluuje
32 Z myślą o elektroinstalacjach, elektroinstalatorach i przyszłości – wywiad z Krzysztofem Płóciennkiem dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu firmy ELEKTRO-PLAST Opatówek
34 Trasy kablowe i osprzęt instalacyjny do obiektów służby zdrowia
38 Złączki szynowe do przewodów aluminiowych i miedzianych Morek
40 Kostki czy szybkozłączki? Jak szybko i bezpiecznie podłączyć oprawy oświetleniowe
42 Systemy szyn zbiorczych do rozdzielnic elektrycznych i szaf sterowniczych
46 Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK GALANT i INDUSTRIAL
48 Przewód HELUFLON-FEP-6Y w wiązce elektrycznej bolidu RT08
50 Przewody i kable – rodzaje, oznaczenia, zasady układania
54 Puszki i rury elektroinstalacyjne – rozwiązania na miarę potrzeb
58 Wybór obudowy – ważny element każdego produktu
60 Naścienne puszki łączeniowe Spelsberg Red Range IP55
62 Sygnalizacja zagrożeń pożarowych w budynku w pytaniach i odpowiedziach
66 Falowniki Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają zaopatrywanie w energię
ze źródeł odnawialnych 24 godziny słońca coraz bliżej
68 Nowe funkcje przemienników częstotliwości PowerXL serii DC1 firmy Eaton
69 Zalety stosowania cyfrowych wyłączników różnicowoprądowych
72 Nowe oprawy w portfolio marki LEDVANCE
74 Nowoczesne rozwiązania w oświetleniu drogowym
78 Nowe modele serii profesjonalnych kamer termowizyjnych FLIR T530 i T540
80 Przegląd kamer termowizyjnych
84 Kamery termowizyjne – cenne narzędzie diagnostyczne
87 ENERGOTYTAN – promocje 3/2017
88 ENERGOTYTAN – obróbka szyn prądowych
90 Pozytywne wibracje
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
3/<strong>2017</strong><br />
Czerwiec <strong>2017</strong><br />
ISSN 1643-7209
Systemy tras kablowych<br />
Materiały elektroinstalacyjne<br />
Korytka siatkowe<br />
Korytka kablowe<br />
Drabinki kablowe<br />
Korytka napodłogowe<br />
Systemy samonośne<br />
Kanały i kolumny elektroinstalacyjne stalowe<br />
Kanały aluminiowe<br />
Konstrukcje wsporcze<br />
Systemy podtrzymania funkcji w przypadku pożaru E30, E60, E90<br />
Kanały elektroinstalacyjne z PCV<br />
Kanały grzebieniowe<br />
Dławiki<br />
Listwy zaciskowe<br />
Uziemienie<br />
Systemy zamocowań<br />
Rury elektroinstalacyjne stalowe i aluminiowe<br />
Systemy z poliestru wzmacnianego włóknem szklanym<br />
Niedax Kleinhuis Polska Sp. z o.o.<br />
ul. Zagórska 133<br />
42-680 Tarnowskie Góry<br />
Tel. 32/381-98-10, 381-98-11<br />
Fax 32/384-39-56<br />
www.niedax.pl<br />
e-mail: info@niedax.pl
www.fachowyelektryk.pl<br />
Wydawca:<br />
Wydawnictwo Target Press<br />
sp. z o.o. sp. k.<br />
Biuro w Warszawie:<br />
ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />
tel. +48 22 635 05 82<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Redaktor Naczelna:<br />
Małgorzata Dobień<br />
tel. kom. 502 255 773<br />
malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />
Redaktor Prowadzący<br />
Jerzy Wierzbowski<br />
tel. kom. 501 602 059<br />
jerzy.wierzbowski@targetpress.pl<br />
Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />
Robert Madejak<br />
tel. kom. 512 043 800<br />
robert.madejak@targetpress.pl<br />
Dział Promocji i Reklamy:<br />
Andrzej Kalbarczyk<br />
tel. kom. 531 370 279<br />
andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />
Marcin Sikora<br />
tel. kom. 515 251 052<br />
marcin.sikora@targetpress.pl<br />
Ryszard Staniszewski<br />
tel. kom. 503 110 913<br />
ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />
Dyrektor Zarządzający:<br />
Robert Karwowski<br />
tel. kom. 502 255 774<br />
robert.karwowski@targetpress.pl<br />
Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />
ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />
tel./faks +48 22 635 41 08<br />
Prenumerata:<br />
prenumerata@fachowyelektryk.pl<br />
Skład:<br />
As-Art Violetta Nalazek<br />
as-art.studio@wp.pl<br />
Druk:<br />
MODUSS<br />
Redakcja nie zwraca tekstów<br />
niezamówionych, zastrzega sobie prawo<br />
ich redagowania oraz skracania.<br />
Nie odpowiadamy za treść<br />
zamieszczonych reklam.<br />
ISSN 1643-7209<br />
Na wakacje i nie tylko<br />
Drodzy Czytelnicy, strzeżmy się robotów, ale róbmy swoje. Taka propozycja – a mówiąc górnolotnie<br />
apel – przyszła mi do głowy, ponieważ tuż przed właśnie zaczynającym się okresem<br />
urlopowym docierało sporo informacji z pogranicza najnowszych rozwiązań technicznych<br />
i science fiction. I wale nie były to kaczki dziennikarskie na sezon ogórkowy.<br />
Żyjemy zresztą w czasach, w których granica między realem, a czymś wydumanym jest<br />
trudna do określenia.<br />
Niestrudzone umysły wynalazców nie wiedzących, że coś jest niemożliwe, wciąż tę barierę<br />
przesuwają, a dotyczy to – zaskakująco – nie tylko techniki.<br />
Techniki jednak się trzymając, spotkałem się z sugestią, że przydatność kandydatów do<br />
pracy na danym stanowisku będą coraz częściej sprawdzały systemy automatyczne, tacy<br />
komputerowi łowcy głów (patrz str. 22).<br />
Inny przykład: samoczynne urządzenie ma w niemieckim mieście Wittenberga zastępować<br />
księdza. Automaty już uśmierciły i stopniowo eliminują następne zawody w przemyśle,<br />
usługach i handlu.<br />
Zapowiadane jest wypuszczenie na rynek samochodów nie tylko elektrycznych, ale także zelektronizowanych<br />
– będą transportowały ludzi bez ich aktywnego udziału. To samo dotyczy<br />
(nomen omen) samolotów, które od startu do lądowania będą pod kontrolą automatycznego<br />
pilota. Ten z gatunku homo sapiens nie będzie potrzebny.<br />
Do przeszłości należy sytuacja, kiedy przez kilka pokoleń można było w rodzinie wykonywać<br />
ten sam zawód i przejmować warsztat pracy. W profesjach związanych z misją publiczną,<br />
pod sztandarem równego dostępu do nich dla wszystkich, de facto wprowadza się prawne<br />
ograniczenia, by nie było kumoterstwa. Ponieważ trudno za tym wszystkim nadążyć, udaję<br />
się z chęcią pod gruszę oraz inne drzewa i krzewy.<br />
Życzę by i dla Was Czytelnicy Fachowego <strong>Elektryk</strong>a zasłużone urlopy, wakacje itp. itd. były<br />
jak najbardziej udane.<br />
SPIS TREŚCI<br />
Jerzy Wierzbowski<br />
redaktor prowadzący<br />
6, 8, 10, 11, 12, 14, 16 AKTUALNOŚCI, w tym:<br />
6 Jubileuszowe 30. Targi ENERGETAB <strong>2017</strong><br />
8 Raport „Rynek fotowoltaiki w Polsce ’<strong>2017</strong>”<br />
12 i 14 Na targach Intersolar <strong>2017</strong><br />
15. 19, 22, 47, 70, 71, 76, 77, 86 NOWOŚCI, w tym:<br />
15 Oznaczniki typu PCC firmy KURANT<br />
19 Szczypce do obróbki zakończeń przewodów Högert Technik<br />
16 Rozdzielnice MSF – elastyczność i niezawodność<br />
17 ECONOMIC BOX TM<br />
18 Sterowanie radiowe roletami za pomocą sterowników firmy ZAMEL<br />
20 Pierwsze przymiarki ETS na tableta<br />
23 Znane i nieznane oblicza czujek GIRA<br />
25 Kluczowa rola etykietowania<br />
26 Jak połączyć instalację fotowoltaiczną z inteligentnym budynkiem<br />
30 Seria osprzętu elektrycznego Niloe firmy Legrand ewoluuje<br />
32 Z myślą o elektroinstalacjach, elektroinstalatorach i przyszłości – wywiad z Krzysztofem<br />
Płóciennkiem dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu firmy ELEKTRO-PLAST Opatówek<br />
34 Trasy kablowe i osprzęt instalacyjny do obiektów służby zdrowia<br />
38 Złączki szynowe do przewodów aluminiowych i miedzianych Morek<br />
40 Kostki czy szybkozłączki? Jak szybko i bezpiecznie podłączyć oprawy oświetleniowe<br />
42 Systemy szyn zbiorczych do rozdzielnic elektrycznych i szaf sterowniczych<br />
46 Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />
GALANT i INDUSTRIAL<br />
48 Przewód HELUFLON-FEP-6Y w wiązce elektrycznej bolidu RT08<br />
50 Przewody i kable – rodzaje, oznaczenia, zasady układania<br />
54 Puszki i rury elektroinstalacyjne – rozwiązania na miarę potrzeb<br />
58 Wybór obudowy – ważny element każdego produktu<br />
60 Naścienne puszki łączeniowe Spelsberg Red Range IP55<br />
62 Sygnalizacja zagrożeń pożarowych w budynku w pytaniach i odpowiedziach<br />
66 Falowniki Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają zaopatrywanie w energię<br />
ze źródeł odnawialnych 24 godziny słońca coraz bliżej<br />
68 Nowe funkcje przemienników częstotliwości PowerXL serii DC1 firmy Eaton<br />
69 Zalety stosowania cyfrowych wyłączników różnicowoprądowych<br />
72 Nowe oprawy w portfolio marki LEDVANCE<br />
74 Nowoczesne rozwiązania w oświetleniu drogowym<br />
78 Nowe modele serii profesjonalnych kamer termowizyjnych FLIR T530 i T540<br />
80 Przegląd kamer termowizyjnych<br />
84 Kamery termowizyjne – cenne narzędzie diagnostyczne<br />
87 ENERGOTYTAN – promocje 3/<strong>2017</strong><br />
88 ENERGOTYTAN – obróbka szyn prądowych<br />
90 Pozytywne wibracje
Piękne i inteligentne<br />
Programy stylistyczne Gira w Gira System 55<br />
hgschmitz.de<br />
Gira Standard 55<br />
Jakość i funkcjonalność instalacji<br />
Gira E2<br />
Prosta, minimalistyczna stylistyka<br />
Gira E3<br />
Nastrojowy program stylistyczny<br />
Gira Event<br />
Bogata kolorystyka i unikalne<br />
zaokrąglenia ramek<br />
Gira Esprit<br />
Czysta forma i niezwykła<br />
różnorodność materiałów<br />
Gira Esprit Szkło C<br />
Miękkie krawędzie szlifu C<br />
i zaokrąglone rogi<br />
Modułowy system obejmujący ponad 300 urządzeń<br />
Gira System 55 łączy bogatą stylistykę z szerokim asortymentem obejmującym m.in. dotykowe domofony, czujniki przyciskowe lub<br />
podtynkowe radia Gira. Sześć programów stylistycznych, ponad 50 odmian ramek i różne urządzenia w różnych kolorach, z różnych<br />
materiałów umożliwiają realizację wielu różnorodnych koncepcji designerskich – prostych, klasycznych i luksusowych. Programy stylistyczne<br />
Gira są od lat stale wyróżniane międzynarodowymi nagrodami za wysoką jakość wzornictwa i wykorzystanych materiałów.<br />
Więcej informacji www.gira.pl<br />
Programy stylistyczne Gira zostały wielokrotnie uhonorowane nagrodami w dziedzinie wzornictwa,<br />
m.in. iF DESIGN AWARD, dem Iconic Award, Plus X Award, Good Design Award und dem Red Dot Award Made in Germany since 1905
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Jubileuszowe 30. Międzynarodowe<br />
Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB <strong>2017</strong><br />
ENERGETAB to największe w Polsce targi<br />
nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii<br />
dla przemysłu energetycznego. Jest<br />
to zarazem jedno z najważniejszych spotkań<br />
czołowych przedstawicieli sektora elektroenergetycznego.<br />
Targom towarzyszyć<br />
będą konferencje, seminaria i prezentacje<br />
wystawców – zatem jest to także doskonałe<br />
forum dla rozmów o aktualnych kierunkach<br />
rozwoju branży oraz wdrażanych innowacjach.<br />
Targi ENERGETAB to doskonała okazja<br />
do nawiązania bezpośrednich kontaktów<br />
biznesowych między wystawcami a projektantami,<br />
dostawcami usług i czołowymi<br />
przedstawicielami przedsiębiorstw energetycznych<br />
– zarówno z Polski, jak i z zagranicy.<br />
Tradycyjnie już podczas targów odbędzie<br />
się konkurs nagradzający prestiżowymi<br />
medalami i pucharami „szczególnie wyróżniające<br />
się produkty” zgłoszone przez wystawców.<br />
Na targach również kontynuowane będą,<br />
cieszące się sporym zainteresowaniem<br />
zwiedzających, atrakcyjne formy promocji<br />
wystawców w postaci konkursów multimedialnych.<br />
W ubiegłym roku targi ENERGETAB 2016<br />
odwiedziło około 20 tys. zwiedzających<br />
z kraju i zagranicy, którzy mogli zapoznać<br />
się z ofertami 750 wystawców z 22 krajów<br />
Europy i Azji. Ekspozycje targowe zajęły<br />
prawie 4 ha urokliwie położonego terenu<br />
u stóp Dębowca i Szyndzielni zarówno<br />
w nowoczesnej hali wielofunkcyjnej, jak<br />
i w pawilonach namiotowych oraz terenach<br />
otwartych, na których wystawcy mieli<br />
możliwość ekspozycji wielkogabarytowych<br />
i ciężkich eksponatów.<br />
Warto zatem odwiedzić targi Energetab<br />
<strong>2017</strong> w dniach od 12–14 września <strong>2017</strong> r.<br />
Więcej informacji na stronie<br />
www.energetab.pl<br />
Jako zachętę do wizyty w Bielsku Białej<br />
zmieszczamy migawki fotograficzne z ubiegłorocznych<br />
targów ENERGETAB – red.<br />
6 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
@zamelpl
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Raport „Rynek fotowoltaiki w Polsce ’<strong>2017</strong>”<br />
Instytut Energetyki Odnawialnej opublikował<br />
piątą już edycję raportu „Rynek fotowoltaiki<br />
w Polsce ’<strong>2017</strong>”, który tradycyjnie<br />
zawiera syntezę stanu rozwoju branży i prezentację<br />
trendów rynkowych w fotowoltaice.<br />
Raport jest wynikiem szczegółowego<br />
badania rynku i powstaje we współpracy<br />
z firmami z branży. W raporcie zaprezentowano<br />
dane statystyczne dotyczące sprzedaży<br />
instalacji fotowoltaicznych w Polsce<br />
na przestrzeni ostatnich lat (import, eksport,<br />
segmentacja rynku krajowego), możliwości<br />
rozwoju rynku oraz dominujące modele biznesowe<br />
dla branży fotowoltaicznej w Polsce<br />
wynikające z ram prawnych i uwarunkowań<br />
ekonomicznych i rynkowych.<br />
Partnerem raportu jest Europejski Instytut<br />
Miedzi. Raport został objęty patronatem<br />
przez: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju,<br />
Polską Agencję Inwestycji i Handlu S.A.<br />
(dawniej PAIZ) oraz Związek Gmin Wiejskich<br />
RP.<br />
Łączna moc zainstalowana w systemach<br />
fotowoltaicznych w Polsce na koniec 2016 r.<br />
wyniosła około 199 MW. Moc instalacji<br />
fotowoltaicznych, w tym farm słonecznych<br />
zbudowanych w zasadniczym, obowiązującym<br />
do połowy 2016 r. systemie wsparcia<br />
w postaci zielonych certyfikatów przekroczyła<br />
99 MW. Pozostałe 100 MW zainstalowano<br />
w mikroinstalacjach podłączonych<br />
do sieci, ale nie korzystających z systemu<br />
zielonych certyfikatów. Głównymi wytwórcami<br />
energii w mikroinstalacjach są osoby<br />
fizyczne, coraz częściej jednak instalacje takie<br />
powstają w przedsiębiorstwach. U osób<br />
fizycznych dominują instalacje mniejsze<br />
– mikroinstalacje do 10 kW stanowią ponad<br />
90% wszystkich mikroinstalacji zainstalowanych<br />
u osób fizycznych. Z kolei u przedsiębiorców<br />
powstają zazwyczaj mikroinstalacje<br />
większe – instalacje powyżej 10 kW<br />
stanowią ok. 63%.<br />
Niestabilność przepisów i ulotność dotacji<br />
w 2016 r. oraz niepewność (obawy) inwestorów<br />
o warunki wsparcia w <strong>2017</strong> r. spowodowały,<br />
że rynek fotowoltaiki w ubiegłym<br />
roku rozwijał się impulsywnie jako wypadkowa<br />
wielu czynników. Bardzo trudno<br />
związać faktyczne efekty rynkowe i sprzedażowe<br />
branży PV z instrumentami wsparcia.<br />
Obraz polskiego rynku fotowoltaiki,<br />
jaki wyłonił się po przedstawieniu danych<br />
statystycznych za 2016 r. świadczy bardziej<br />
o żywotności technologii i niezmienności<br />
poparcia społecznego dla niej niż o świadomie<br />
realizowanej polityce wobec OZE.<br />
www.ieo.pl<br />
8 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging<br />
24HRS<br />
SUN<br />
24hoursofsun.com<br />
LEPIEJ ODDAWAĆ DO ŁAZIENKI<br />
NIŻ DO SIECI.<br />
Z FRONIUS OHMPILOT WYKORZYSTASZ<br />
PRODUKOWANĄ ENERGIĘ<br />
NAJBARDZIEJ EFEKTYWNIE.
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Inwestycja ES-SYSTEM<br />
ES-SYSTEM – czołowa polska firma<br />
specjalizująca się w oświetleniu profesjonalnym<br />
– uruchomiła nową linię do produkcji<br />
zaawansowanych modułów elektronicznych<br />
w zakładzie ES-SYSTEM NT<br />
w Dobczycach. Umożliwia ona produkcję<br />
modułów LED, układów oświetlenia<br />
awaryjnego, zasilaczy oraz sterowników<br />
do produktów ES-SYSTEM. Rozwój zaplecza<br />
technologicznego zapewni spółce<br />
utrzymanie najnowocześniejszego standardu<br />
produkcji oraz dalszy rozwój w kraju<br />
i za granicą.<br />
– Oddanie do użytku linii produkcyjnej<br />
w Dobczycach to kolejny krok w rozwoju zaplecza<br />
technologicznego ES-SYSTEM. Możliwość<br />
nadzoru nad wszystkimi liniami SMT<br />
za pomocą jednego oprogramowania skróciła<br />
czas potrzebny do wdrożenia nowych<br />
produktów, dzięki czemu szybciej możemy<br />
odpowiadać na zmieniające się potrzeby<br />
rynkowe. Pozwala ona również elastyczniej<br />
podchodzić do planowania procesu produkcji<br />
i szybciej reagować na zmienne założenia<br />
projektów – mówi Rafał Gawrylak, Prezes<br />
Zarządu ES-SYSTEM S.A.<br />
Firma postawiła na szybszy i bardziej wydajny<br />
proces wytwarzania.<br />
Szybszy i bardziej wydajny proces wytwarzania.<br />
Inwestycja w Dobczycach obejmuje<br />
linię do montażu modułów elektronicznych<br />
w technologii SMT, tj. montażu powierzchniowego<br />
oraz do znakowania laserowego<br />
wyrobów elektronicznych bezpośrednio<br />
w ciągu technologicznym, a także automatycznego<br />
testu optycznego. Funkcjonalność<br />
nowej linii pozwala znacząco przyspieszyć<br />
oraz ulepszyć proces wytwarzania i kontroli<br />
produktów – jej uruchomienie skróciło czas<br />
procesu oraz zwiększyło wydajność produkcji<br />
o 40%. Dodatkowo rozbudowany,<br />
9-kamerowy system optyczny linii do automatycznego<br />
testowania opraw zmniejsza<br />
liczbę fałszywych komunikatów o błędach<br />
podczas testów, co pozwala na wydajniejszą<br />
kontrolę wyrobów.<br />
W <strong>2017</strong> r. spółka planuje dalszy rozwój<br />
zaplecza technologicznego. Pozwoli to<br />
na zwiększenie przewagi nad innymi<br />
firmami działającymi na rynku polskim.<br />
ES-SYSTEM w swoich działaniach skupia<br />
się na rozwoju oferty opartej o rozwiązania<br />
LED i systemy sterowania. Nowe inwestycje<br />
mają na celu rozwój własnego parku<br />
technologicznego, aby zapewnić najnowocześniejszy<br />
standard produkcji.<br />
W 2016 r. spółka wydała 6 mln zł na inwestycje.<br />
W br. ES-SYSTEM planuje przeznaczyć<br />
na inwestycje 9 mln zł. W pierwszym<br />
kwartale <strong>2017</strong> r. na zakup sprzętu i maszyn<br />
produkcyjnych wydano 3,3 mln zł.<br />
www.essystem.pl<br />
Fabryka półprzewodników w Dreźnie<br />
Koncern Bosch buduje nową fabrykę materiałów<br />
półprzewodnikowych i układów<br />
scalonych w Dreźnie. Ma mieć ona kluczowe<br />
znaczenie dla rozwoju produktów<br />
w segmencie mobilności, Internetu rzeczy,<br />
Smart Home i Przemysłu 4.0. Inwestycja<br />
w nowy zakład produkcyjny, który zatrudni<br />
do 700 pracowników wyniesie około jednego<br />
miliarda euro.To największy jednostkowy<br />
projekt inwestycyjny w ponad 130-letniej<br />
historii koncernu Bosch.<br />
Budowa zaawansowanego technologicznie<br />
zakładu ma potrwać do końca 2019 r. Po<br />
zakończeniu fazy rozruchu produkcja rozpocznie<br />
się prawdopodobnie pod koniec 2021 r.<br />
Materiały i półprodukty półprzewodnikowe<br />
są najważniejszymi elementami wszystkich<br />
układów elektronicznych. Ich obszary zastosowań<br />
ulegają rozszerzeniu w miarę postępu<br />
integracji z internetem oraz automatyzacji.<br />
W procesie produkcji półprzewodnikowych<br />
układów scalonych wykorzystuje się okrągłe<br />
płytki krzemowe nazywane waflami. Im większa<br />
średnica wafli, tym więcej układów scalonych<br />
można wyprodukować w jednym cyklu<br />
technologicznym. W porównaniu do stosowanych<br />
technologii 150 i 200 mm, standard<br />
300 mm umożliwia osiągnięcie efektów skali.<br />
Bosch produkuje układy scalone półprzewodnikowe<br />
od ponad 45 lat i w różnych<br />
wersjach, przede wszystkim jako układy<br />
zaprojektowane do realizacji określonych<br />
zadań. Jest między innymi wiodący na świecie<br />
producentem półprzewodnikowych elementów<br />
mocy oraz czujników mikromechanicznych<br />
(MEMS).<br />
www.bosch.pl<br />
10 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
W Łodzi<br />
Schneider Electric i 180 Partnerów<br />
Coroczne, największe w branży Spotkanie<br />
Partnerów zorganizowane przez firmę<br />
Schneider Electric odbyło się 27 kwietnia<br />
<strong>2017</strong> r. Łodzi.<br />
Reputacja i wyniki biznesowe są wypadkową<br />
poziomu zaufania, które decyduje<br />
o sukcesie w biznesie. Dlatego Schneider<br />
Electric od wielu lat stawia na przejrzystość<br />
w działaniu i współpracę ze swoimi partnerami.<br />
Firma co roku organizuje spotkanie,<br />
podczas którego dzieli się najnowszą wiedzą<br />
i podsumowuje wzajemną współpracę.<br />
W tym roku dużo miejsca poświęcono ekonomii<br />
zaufania oraz najnowszemu rozwiązaniu<br />
– EcoStruxure.<br />
W dynamicznie zmieniającym się otoczeniu<br />
biznesowym firmy coraz częściej sięgają<br />
po narzędzia technologiczne. Są one potrzebne<br />
do utrzymania konkurencyjności.<br />
Internet rzeczy (IoT) jest coraz bardziej<br />
pożądany, jednak istnieje potrzeba edukacji<br />
w zakresie wdrażania tych rozwiązań – jak<br />
wynika z badań przeprowadzonych przez<br />
Schneider Electric.<br />
Z globalnego badania „IoT 2020”, w którym<br />
udział wzięło ponad 2500 firm, 70% kadry<br />
kierowniczej stwierdziło, że dostrzega jego<br />
wartość biznesową.<br />
W obszarze biznesowym IoT, w niedalekiej<br />
przyszłości, generować będzie dla<br />
firm nowe okazje rynkowe, umożliwiając<br />
zwiększenie efektywności własnych przedsiębiorstw,<br />
jak i innych podmiotów. Rozwiązania<br />
IoT stają się także coraz bardziej<br />
pomocne w walce o cyberbezpieczeństwo.<br />
Wdrażanie takich rozwiązań nie byłoby<br />
możliwe bez współpracy z zaufanymi firmami<br />
partnerskimi, których wiedza i doświadczenie<br />
decydują o sukcesie sprzedaży<br />
oraz wdrażania takich rozwiązań u klientów<br />
końcowych. Schneider Electric zdając sobie<br />
sprawę ze szczególnej pozycji, jaką takie<br />
firmy zajmują w codziennych biznesach<br />
firmy, co roku organizuje Spotkanie Partnerów.<br />
Jest to forum do wyrażenia przez<br />
firmę podziękowań, do omówienia wspólnych<br />
projektów oraz przedstawienia planów<br />
na przyszłość.<br />
Fot. PIOTR DRZEWIECKI<br />
Spotkanie odbyło się w ciekawie odrestaurowanym wnętrzu dawnej łódzkiej fabryki<br />
Jak podkreśla Prezes Schneider Electric, Jacek<br />
Łukaszewski:<br />
– Rozwiązania z zakresu IoT to nowość<br />
dla wielu firm. Ich wdrażanie, zwłaszcza<br />
w przemyśle, wymaga stopniowych zmian<br />
polegających na zastępowaniu inwestycji<br />
w starych systemach na nowe, które prowadzą<br />
do głębokiej transformacji procesów<br />
biznesowych, przynosząc długofalowe efekty.<br />
Dlatego tak ważna jest tutaj rola naszych<br />
partnerów, na których doświadczeniu oraz<br />
specjalistycznej wiedzy polegamy, dostarczając<br />
produkty i rozwiązania do naszych<br />
końcowych klientów.<br />
Schneider Electric proponuje swoim<br />
partnerom cały wachlarz narzędzi – nowoczesne<br />
platformy oprogramowania,<br />
Internet rzeczy oraz zaawansowaną<br />
analitykę w oparciu o Big Data, która<br />
pozwala w dokładny sposób przewidywać<br />
potrzeby i efekty w realizowanych<br />
wspólnie projektach. Zastosowanie tych<br />
wszystkich rozwiązań będzie stanowiło<br />
wsparcie dla partnerów firmy i pozwoli<br />
im osiągnąć spektakularne efekty biznesowe.<br />
Ponadto przyczyni się do wzrostu<br />
digitalizacji oraz dekarbonizacji polskiej<br />
gospodarki. Te zmiany technologiczne<br />
doprowadzą do większej decentralizacji<br />
różnych źródeł wytwarzania energii i wykorzystania<br />
ich we własnej działalności<br />
biznesowej – jak na przykład odnawialne<br />
źródła energii.<br />
Zaufanie podstawą działalności<br />
Coroczne Spotkanie Partnerów są doskonałą<br />
okazją do podsumowania zrealizowanych<br />
wspólnie projektów oraz przedstawienia<br />
planów w kontekście nowych produktów<br />
i rozwiązań. To także możliwość dla obu<br />
stron zacieśnienia relacji partnerskich i budowania<br />
zaufania we wzajemnych relacjach<br />
biznesowych.<br />
W spotkaniu uczestniczyło 180 firm –<br />
przedstawicieli rynku przemysłowego, budynkowego,<br />
IT, producentów rozdzielnic<br />
oraz dystrybutorów elektromechanicznych.<br />
Podczas spotkania wręczono Certyfikaty<br />
potwierdzające nadanie odpowiedniej klasy<br />
autoryzacji Schneider Electric.<br />
Na podstawie informacji<br />
Schneider Electric<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
11
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Na targach Intersolar <strong>2017</strong><br />
Na targach INTERSOLAR <strong>2017</strong>, polskich decydentów kolejnych ekip rządowych fotowoltaika nie przekonuje<br />
Od 31 maja do 2 czerwca na targach<br />
Intersolar <strong>2017</strong> w Monachium odbywały<br />
się najważniejsze targi branżowe sektora<br />
energetyki solarnej. Zgromadziły one<br />
około 1200 wystawców, zajęły 77 tys.<br />
m 2 powierzchni wystawienniczej i przyciągnęły<br />
około 40 tys. gości z ponad 162<br />
krajów. Ponad 200 specjalistów wystąpiło<br />
z referatami na konferencjach i seminariach<br />
towarzyszących imprezie.<br />
Tematyka targów INTERSOLAR była bardzo<br />
bogata. Obejmowała między innymi<br />
fotowoltaikę (w odniesieniu do urządzeń,<br />
instalacji i systemów dowolnej skali),<br />
słoneczną energetykę cieplną, urządzenia<br />
do pozyskiwania, magazynowania i przetwarzania<br />
tych form energii, rozwiązania<br />
organizacyjne i finansowe, urządzenia wykorzystujące<br />
energię uzyskiwaną z OZE,<br />
na przykład samochody elektryczne i stacje<br />
do ich ładowania, rozwiązania zwane inteligentnymi<br />
i wiele innych.<br />
Firma Fronius, którą często gościmy na<br />
łamach Fachowego <strong>Elektryk</strong>a, prezentowała<br />
na niedawnej imprezie w Monachium<br />
swoją bogatą ofertę produktów<br />
do inteligentnego i efektywnego pozyskiwania<br />
oraz wykorzystywania energii.<br />
Stanowisko firmy Fronius przyciągnęło<br />
licznych gości. Byli oni bardzo zainteresowani<br />
rozwiązaniami synchronizacji<br />
międzysektorowej, ekonomicznymi<br />
i zrównoważonymi technologicznie innowacjami<br />
dotyczącymi elektroniki modułów<br />
solarnych oraz narzędziami do obróbki<br />
danych i analiz, jak platforma online<br />
Fronius Solar.web. Duże zainteresowanie<br />
gości budziła także obszerna oferta usług.<br />
Między innymi eksperci uznani przez firmę<br />
są osiągalni w każdej chwili za pośrednictwem<br />
infolinii serwisowej oraz Fronius<br />
Solar Online Support (SOS).<br />
Przy okazji targów INTERSOLAR <strong>2017</strong><br />
obchodzono jubileusz 25-lecia istnienia<br />
Business Unit Solar Energy oraz promowano<br />
„wizję 24 godzin słońca”, stworzoną<br />
i realizowaną krok po kroku przez firmę<br />
Fronius.<br />
12 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
AKTUALNOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Inteligentne rozwiązania zwiększają korzyści z energetyki słonecznej<br />
Przedstawiciele firmy zwracają uwagę, że<br />
zainteresowanie przyciągały także ekonomiczne<br />
i zrównoważone technologicznie<br />
rozwiązania z zakresu elektroniki modułów<br />
solarnych, rozwijane przez firmę Fronius<br />
wspólnie z amerykańskim producentem<br />
układów półprzewodnikowych Maxim<br />
Integrated. Wielu odwiedzających było<br />
wręcz zachwyconych zaletami tych rozwiązań:<br />
dużą oszczędnością czasu i pieniędzy<br />
ze względu na brak konieczności montażu<br />
w module solarnym, maksymalnymi uzyskami,<br />
najwyższą elastycznością oraz gwarancją<br />
gotowości na przyszłe technologie.<br />
Jednym z takich rozwiązań prezentowanych<br />
przez Fronius na targach Intersolar<br />
był regulator obciążenia Fronius Ohmpilot,<br />
służący do bezstopniowej regulacji<br />
źródeł ciepła. Pokazywano na konkretnym<br />
przykładzie, jak najlepiej spożytkować<br />
efekty synergii przy użyciu techniki firmy<br />
Fronius. Za sprawą połączenia fotowoltaiki<br />
i elektromobilności zużycie własne<br />
wzrasta nawet o 20%. Tym samym mniej<br />
energii oddaje się do sieci. Sterowanie<br />
pompą ciepła przez funkcję zarządzania<br />
energią Fronius w falowniku dodaje<br />
jeszcze 20%. Fronius Ohmpilot zwiększa<br />
następnie zużycie własne o kolejne<br />
50 do 70%. W ten sposób dzięki synchronizacji<br />
między sektorami można pozyskiwać<br />
i zużywać na własne potrzeby nawet 100%<br />
wytworzonego prądu, co powinno być<br />
w oczywisty sposób oceniane jak korzystniejsze,<br />
niż sięganie po energię elektryczną<br />
wytwarzaną z paliw kopalnych, tak lubianą<br />
przez zarządzających polską gospodarką.<br />
Powracając do rozwiązań godnych uwagi,<br />
przejrzyste wskazania zużycia prądu<br />
zapewnia Smart Meter w połączeniu<br />
z narzędziem do monitorowania online<br />
Fronius Solar.web.<br />
Przy okazji targów obchodzono jubileusz 25-lecia istnienia Business Unit Solar Energy<br />
www.intersolar.de, www.fronius.pl<br />
14 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oznaczniki typu PCC<br />
firmy KURANT<br />
Profesjonalny i prosty w montażu sposób oznaczania przewodów<br />
i kabli zapewnia grupa oznaczników zatrzaskowych PCC wprowadzonych<br />
do oferty firmy KURANT.<br />
REKLAMA<br />
Obudowy stojące 6XS<br />
Większość dostępnych oznaczników nakłada się – nawleka na przewód<br />
– przed podłączeniem lub założeniem końcówki na przewód.<br />
Jeśli przewód jest już podłączony lub oznaczenia mogą ulec zmianom<br />
i należy je wymienić – firma zaleca stosowanie oznaczników<br />
serii PCC o profilu otwartym, które zatrzaskują się na przewodzie.<br />
Zdjęcie z przewodu oznacznika PCC nie uszkadza go, umożliwia<br />
ponowne założenie PCC, jest on elementem wielokrotnego użytku.<br />
Oznaczniki PCC wykonane są ze sprężystego i elektroizolacyjnego<br />
poliamidu. Nie przesuwają się na przewodzie, a dodatkowe występny<br />
na bocznych powierzchniach pozwalają na łączenie ich i tworzenie<br />
wieloznakowych adresów.<br />
Obudowy 4XP160<br />
Opisywane oznaczniki oferowane są z pojedynczymi dużymi literami,<br />
symbolami i znakami. Kolor tła oznaczników jest żółty, a nadruk<br />
czarny. Cyfry w międzynarodowym kodzie kolorów, gdzie każdej<br />
cyfrze przypisany jest określony kolor tła oznacznika. Umożliwia<br />
to dodatkową identyfikację adresu, kiedy przewody są zabrudzone<br />
i nadrukowane cyfry mogą być nieczytelne.<br />
Do zakładania oznaczników na przewody służy specjalny aplikator z magazynkiem.<br />
Dzięki niemu adresowanie przewodów oznacznikami typu<br />
PCC jest jeszcze łatwiejsze i szybsze niż w wielu innych rozwiązaniach.<br />
www.kurant.com.pl<br />
Obudowy hermetyczne GT<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
15
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rozdzielnice MSF – elastyczność i niezawodność<br />
Rozdzielnice MSF firmy Elektro-Plast Nasielsk zostały tak przemyślane, aby maksymalnie<br />
uprościć pracę instalatora, a następnie użytkowanie urządzenia i jednocześnie umożliwić<br />
szybką modernizację instalacji elektrycznej oraz systemów multimedialnych budynków.<br />
Nowoczesny budynek to skomplikowana,<br />
wielopoziomowa kompozycja.<br />
Na perfekcyjne funkcjonowanie całości<br />
wpływa każdy detal. Szczegółem,<br />
który ma kluczowy wpływ na dziesiątki<br />
procesów zachodzących w obiekcie<br />
są rozdzielnice: elektryczna oraz<br />
multimedialna. W przypadku niskoprądowych<br />
instalacji teletechnicznych<br />
i elektrycznych wykorzystywanych<br />
w budownictwie mieszkalnym wielorodzinnym<br />
niezastąpione będą rozdzielnice<br />
z serii MSF.<br />
Dedykowane do inwestycji<br />
deweloperskich<br />
Jednym z powodów, dla którego deweloperzy<br />
chętnie sięgają po propozycję<br />
firmy Elektro-Plast Nasielsk<br />
jest jego elastyczność. Wyprzedzają<br />
one dzisiejsze standardy i są zapro-<br />
jektowane na miarę aktualnych i przyszłych<br />
wymagań inwestorów oraz instalatorów.<br />
Nacisk położono tu na możliwość przyszłej<br />
modyfikacji oraz rozbudowy<br />
– modernizacja instalacji<br />
oraz zmiany wprowadzane<br />
w architekturę<br />
wnętrza<br />
rozdzielnicy<br />
nie będą<br />
wymagały wymiany urządzenia ani oznaczały<br />
konieczności przeprowadzenia większego<br />
remontu. Duża ilość wolnego miejsca<br />
na aparaty pozwoli zamontować kolejne<br />
z nich na dalszym etapie inwestycji lub podczas<br />
eksploatacji budynku.<br />
Kolejny czynnik to niezawodność rozdzielnic<br />
MSF. Wyróżniają się one wytrzymałością<br />
na uderzenia IK05 oraz stopniem ochrony<br />
IP30. Mimo niewielkich, kompaktowych<br />
rozmiarów.<br />
Elastyczność montażu<br />
Maksymalnie ułatwiono montaż rozdzielnicy<br />
do ściany. Przy ścianach pustych wystarczą<br />
kotwy tworzywowe, do murowanych<br />
– metalowe uchwyty. Na kołnierzu rozdzielnicy<br />
oraz na wysuwanych przepustach są<br />
wycięcia trasujące do obrysowania otworu<br />
montażowego, a w obudowie – rurkowy<br />
wskaźnik poziomu. Zapewnia to precyzję<br />
montażu oraz perfekcyjne wypoziomowanie.<br />
Obudowa została wyposażona także<br />
w metalowe łączniki do montażu kilku szaf<br />
obok siebie, na przykład multimedialnej<br />
i elektrycznej, z zachowaniem określonej<br />
przez przepisy odległości.<br />
Dobrze zaprojektowane rozdzielnice pozwalają<br />
na rozdział energii elektrycznej<br />
do poszczególnych segmentów budynku,<br />
a przy tym stają się kompleksowym centrum<br />
sterowania domowymi multimediami.<br />
W ich wnętrzu można zamontować wszystkie<br />
niezbędne aparaty. Wspomniana „elastyczność”<br />
oznacza więc komfort i swobodę<br />
nie tylko w zakresie projektowania, ale<br />
także – montażu. Urządzenia<br />
„przyjazne” monterowi,<br />
współpracujące z nim, pozwalają<br />
na szybkie, a przy tym<br />
bezbłędne przeprowadzenie<br />
prac, np. dzięki systemowi<br />
szybkiego mocowania, w który<br />
wyposażono każdą z szyn TH.<br />
Aby na przykład wymontować<br />
zespół szyn z rozdzielnicy, wystarczy<br />
tylko jeden obrót wkrętaka.<br />
Dzięki wdrożonym nowoczesnym<br />
rozwiązaniom znacznie łatwiejsza<br />
jest organizacja przewodów we wnętrzu<br />
urządzenia. Są one przytrzymywane za pomocą<br />
opasek samozaciskowych, które ułatwiają<br />
zabudowanie w podstawie rozdzielnicy<br />
we wrębie w kształcie litery T.<br />
ELEKTRO-PLAST<br />
Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna<br />
05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18<br />
tel. +48 23 69 33 900<br />
www.elektro-plast.com.pl<br />
16 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
ECONOMIC BOX<br />
Uporządkowane wnętrze<br />
Montaż komponentów komunikacyjnych<br />
odbywa się na wygodnej płycie ażurowej<br />
oraz szynie nośnej. Szynę nośną można połączyć<br />
ponad zaciskami z przewodem do wyrównania<br />
potencjałów (wymóg normy DIN<br />
EN 5013:4-2005 dla neutralnych, przewodowych<br />
instalacji komunikacyjnych w obiektach<br />
mieszkaniowych). Umożliwiono instalację<br />
12-portowego patch panela, mocowanego<br />
na płycie montażowej za pomocą spinek.<br />
Etykiety opisowe umożliwiają zachowanie<br />
przejrzystości i porządku wewnątrz rozdzielnicy,<br />
a jednocześnie ułatwiają konfigurację<br />
i montaż gniazd sieci światłowodowej, komputerowej,<br />
telefonicznej, telewizji kablowej,<br />
systemu audio oraz alarmów.<br />
•<br />
ECONOMIC BOX to rozdzielnice<br />
mieszkaniowe firmy ELEKTRO-PLAST<br />
w stopniu ochrony IP40 z obudową<br />
i drzwiami z tworzywa (PC). Powstały one<br />
z połączenia serii Economic i Control Box<br />
w jedną serię rozdzielnic natynkowo-podtynkowych<br />
ECONOMIC BOX. Są one<br />
przystosowane do standardu deweloperskiego<br />
odpowiadające nowemu rozporządzeniu,<br />
które dotyczy przyłączy teletechnicznych.<br />
Rozdzielnice ECONOMIC<br />
BOX cieszą się dużą popularnością ze<br />
względu na spójność wizualną z rozdzielnicą<br />
elektryczną. Na uwagę zasługuje nowoczesne<br />
wzornictwo i wyposażenie opisywanych<br />
rozdzielnic.<br />
Podstawowe parametry i właściwości<br />
rozdzielnic ECONOMIC BOX firmy<br />
ELEKTRO-PlAST:<br />
• rozdzielnice w wersji elektrycznej<br />
i multimedialnej,<br />
• rozdzielnice w wersji multimedialnej<br />
zgodne z rozporządzeniem (Dz.U.<br />
z 2012),<br />
• wykonanie zgodne z normą PN-EN<br />
62208,<br />
• prąd znamionowy do 63 A,<br />
• wersje od 1 do 3 rzędów aparatury,<br />
• 6, 8, 12, 24, 36 – modułów,<br />
• rozdzielnice w wersji podtynkowej i natynkowej,<br />
• nowoczesne wzornictwo obudowy,<br />
• drzwi transparentne lub w kolorze obudowy,<br />
• kolor obudowy biały RAL 9016,<br />
• spójne wzornictwo rozdzielnicy elektrycznej<br />
i teletechnicznej,<br />
• stopień ochrony IP40,<br />
• odporność na uderzenie IK05,<br />
• II klasa ochrony,<br />
• warunki pracy od -20 do +70 o C,<br />
• zaciski śrubowe N/PE w standardzie,<br />
• szyna stalowa TS35 w standardzie,<br />
• opcja zamka na klucz,<br />
• możliwość plombowania,<br />
• osłabienia umożliwiające precyzyjne<br />
docięcie otworów na przewody,<br />
• nowa konstrukcja dna rozdzielnicy,<br />
• produkt inwestycyjny z referencjami.<br />
ELEKTRO-PLAST<br />
Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna<br />
05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18<br />
tel. +48 23 69 33 900<br />
www.elektro-plast.com.pl<br />
PROMOCJA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
17
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Sterowanie radiowe roletami<br />
za pomocą sterowników firmy ZAMEL<br />
Bezprzewodowe sterowniki rolet oferowane przez firmę ZAMEL współpracują z napędami<br />
230 V AC, a także 12-24 V DC. Urządzenia zostały dostosowane do pracy bezpośrednio pod<br />
przyciskami roletowymi, w puszkach elektroinstalacyjnych średnicy 60 mm lub w rozdzielnicy<br />
(urządzenia modułowe DIN TH-35).<br />
Fot. 1. Fot. 2. Fot. 4.<br />
Sterowanie roletami okiennymi<br />
za pomocą bezprzewodowego<br />
sterownika SRP-02<br />
Sterownik rolet SRP-02 (fot. 1.) pozwala<br />
na sterowanie przewodowe<br />
lokalne za pomocą przycisków roletowych<br />
oraz bezprzewodowe z dowolnego,<br />
dwukanałowego nadajnika systemu<br />
EXTA FREE lub jednostki centralnej<br />
EFC-02. Każdą roletą można sterować<br />
lokalnie za pomocą pilotów radiowych,<br />
bezprzewodowych nadajników klawiszowych<br />
czy też smartfona (poprzez<br />
centralę EXTA FREE EFC-02). Urządzenie<br />
umożliwia sterowanie radiowe,<br />
centralne oraz grupowe. Instalując kontroler<br />
EFC-02 użytkownik zyskuje opcję automatycznego<br />
opuszczania oraz podnoszenie rolet<br />
w określonych, zaprogramowanych wcześniej<br />
godzinach.<br />
Sterownik rolet inteligentnej instalacji<br />
EXTA LIFE SRP-22<br />
Sterownik SRP-22 (fot. 2.) to przedstawiciel<br />
najnowszej generacji sterowników inteligentnego<br />
domu EXTA LIFE. Urządzenie<br />
pozwala na sterowanie lokalne lub centralne<br />
przewodowe za pomocą przycisków pojedynczych<br />
lub podwójnych oraz za pośrednictwem<br />
pilota radiowego (fot. 3.). Dzięki<br />
dwukierunkowej radiolinii możliwe jest<br />
kontrolowanie poziomu każdej z rolet poprzez<br />
aplikację EXTA LIFE oraz kontroler<br />
EFC-01 (fot. 4.) Automatyczne sterowanie<br />
roletami w określonych godzinach, a także<br />
o wschodzie i zachodzie słońca to także jedna<br />
z funkcji SRP-22.<br />
Szczegółowe informacje na temat bezprzewodowego<br />
systemu sterowania EXTA FREE<br />
znaleźć można na stronie www.extafree.pl,<br />
natomiast informacje dotyczące inteligentnego<br />
domu EXTA LIFE zawarte zostały<br />
na stronie www.extalife.pl.<br />
www.zamel.pl<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 3.<br />
18 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Szczypce do obróbki zakończeń przewodów Högert Technik<br />
Marka Högert Technik wprowadziła do swojej oferty szczypce do zaciskania<br />
końcówek izolowanych i tulejek cienkościennych. Produkty przeznaczone<br />
są dla elektryków, monterów i serwisantów urządzeń elektrycznych.<br />
Przydatne są także w pracach przy elektryce samochodowej.<br />
Szczypce do zaciskania tulejek cienkościennych oznaczone są indeksami<br />
HT1P161 i HT1P162, zaś do zaprasowywania końcówek izolowanych<br />
numerem HT1P160. Narzędzia wykonane są z wysokogatunkowej<br />
stali nierdzewnej, odpornej na korozję. Wyróżniają się wysoką<br />
twardością szczęk zaciskających. Modele HT1P161 i HT1P162 są<br />
przeznaczone do obróbki przewodów o przekrojach z zakresów<br />
0,5 – 4,0 mm 2 /22-12 AWG oraz 6 – 16,0 mm 2 /10-6 AWG. Natomiast<br />
szczypce HT1P160 – o przekrojach z zakresów 0,5 – 2,5 mm 2 /22-14 AWG.<br />
Produkty te są dodatkowo kodowane kolorystycznie, co znacząco ułatwia<br />
wybór właściwej średnicy końcówki.<br />
Szczypce mają system zapadkowy z blokadą gwarantującą dokładne<br />
i powtarzalne zaciskanie końcówek i tulejek. Wyprofilowana rękojeść<br />
umożliwia wygodny chwyt i operowanie narzędziem. Szczypce<br />
mają długość 191 mm, są poręczne i lekkie.<br />
Na kolejnych fotografiach przedstawiono:<br />
Fot. 1. HT1P160 Szczypce do zaciskania końcówek izolowanych.<br />
Fot. 2. HT1P161 Szczypce do zaciskania tulejek cienkościennych.<br />
Fot. 3. HT1P162 Szczypce do zaciskania tulejek cienkościennych.<br />
Högert Technik, www.hoegert.com<br />
REKLAMA<br />
Fot. 1.<br />
Fot. 2.<br />
Fot. 3.<br />
– po prostu doskonałe LEDy!<br />
Ledinaire<br />
Oprawy LED<br />
Batten BN060C<br />
Belka LEDtube<br />
Waterproof WT060C<br />
Oprawa hermetyczna<br />
Pentura Mini LED<br />
Belka LED<br />
Panel RC065B<br />
Oprawa do wbudowania<br />
Recessed RC060B<br />
Oprawa do wbudowania<br />
Surface Mounted SM060C<br />
Oprawa nasufitowa<br />
Downlight DN060B<br />
Oprawa typu downlight<br />
Zadora LED<br />
Spot LED GU10<br />
Clearaccent RS060B<br />
Spot LED zintegrowany<br />
Poznaj rodzinę opraw Philips Ledinaire.<br />
Więcej informacji na www.philips.pl/ledinaire<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
19
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Pierwsze przymiarki<br />
ETS na tableta<br />
Standard automatyki budynków KNX świętował dwa lata temu 25-lecie istnienia. Nie trzeba go<br />
przedstawiać nikomu, kto choć trochę interesował się problematyką inteligentnych budynków.<br />
Nie trzeba też przedstawiać aplikacji ETS, która służy do programowania urządzeń opartych<br />
na standardzie KNX. Główne założenie programu to możliwość zaprogramowania wszystkich<br />
certyfikowanych urządzeń KNX niezależnie od producenta czy funkcji. Najnowsza wersja<br />
programu ETS na pecety ma numer 5 i została wydana w 2014 r. W tym roku premierę miała<br />
aplikacja ETS Inside – program dostępny na platformy mobilne Android i iOS, o czym <strong>Fachowy</strong><br />
<strong>Elektryk</strong> informował w poprzednim zeszycie.<br />
Jak wygląda praca z ETS na tablecie?<br />
Czy jest to rozwiązanie godne polecenia?<br />
Poniżej relacjonujemy pierwsze<br />
przymiarki do posługiwania się tym<br />
programem i płynące z nich wnioski<br />
autora. Po części wynikające ze świadomego<br />
wprowadzenia na rynek,<br />
przez organizację KNX, narzędzia informatycznego<br />
ETS Inside w wariancie<br />
przewidzianym do stopniowego<br />
doskonalenia, a częściowo (być może)<br />
z sięgnięcia przez testującego poniższą<br />
niż sugerowana przez organizację<br />
KNX wersję systemu operacyjnego<br />
Windows. Wielu instalatorów nie ma<br />
Windowsa 10 i informacja, że jednak<br />
możliwe jest korzystanie ze starszego<br />
systemu do zainstalowania programu<br />
wydaje się być bardzo cenna.<br />
Przygotowanie środowiska<br />
By rozpocząć pracę z ETS Inside potrzebujemy<br />
kilku elementów.<br />
1. Urządzeń KNX połączonych magistralą<br />
wraz z interfejsem (USB<br />
lub IP).<br />
Fot. 1.<br />
Logo „ETS Inside”<br />
2. Komputera stacjonarnego (sugerowany<br />
system to Windows 10) z uruchomioną<br />
aplikacją ETS Inside Server oraz łącznością<br />
z magistralą KNX.<br />
3. Tableta Android lub iPada pracującego<br />
w tej samej sieci Wi-Fi co serwer.<br />
Nie ma możliwości połączenia się z serwerem<br />
testowym, toteż poznanie możliwości<br />
aplikacji wymaga zbudowania małego stanowiska<br />
laboratoryjnego.<br />
Minimalne wymogi sprzętowe<br />
i programowe dla serwera<br />
ETS Inside:<br />
• system operacyjny Microsoft<br />
Windows 10,<br />
• procesor: ≥ 2 GHz,<br />
• RAM: ≥ 2 GB,<br />
• dysk twardy: ≥ 20 GB,<br />
• rozdzielczość: ≥ 1024 x 768<br />
Uruchomienie ETS Inside Server<br />
„Spodziewałem się, że uruchomienie ETS Inside<br />
będzie proste i intuicyjne. Sugerowały to poradniki<br />
pt. .<br />
Praktyka pokazała jednak coś innego.”<br />
Pominę w tekście punkt pierwszy – stworzenie<br />
magistrali KNX z urządzeniami,<br />
gdyż nie różni się ona niczym od instalacji<br />
programowanej klasyczną aplikacją<br />
ETS Professional. Przygotowanie serwera<br />
dla ETS Inside jest jednak czymś nowym.<br />
Jak to zrobić?<br />
Fot. 2.<br />
Logo organizacji KNX<br />
1. Zaloguj się na my.KNX.org<br />
2. Pobierz ETS Inside w zakładce software,<br />
a następnie zainstaluj go na swoim komputerze.<br />
Pobranie aplikacji nie wymaga<br />
zakupu licencji na program ETS Inside.<br />
„Podczas instalacji pojawiły się pierwsze<br />
kłopoty. Komputer z Windows 8.1 nie poradził<br />
sobie z instalacją. Musiałem sięgnąć<br />
po inny komputer (tym razem z systemem<br />
Windows 8). Instalacja na drugim komputerze<br />
również nastręczyła nieco trudności. Po<br />
godzinie spoglądania na nieruchomy pasek<br />
postępu, restarcie komputera i uruchomieniu<br />
instalatora w trybie administratora udało się<br />
dokończyć instalację.”<br />
3. Po zainstalowaniu aplikacji serwer jest<br />
gotowy do pracy. Nie wymaga uruchomienia<br />
programu ani żadnej konfiguracji.<br />
Niestety nie jest to wyraźnie zaznaczone<br />
i może wprowadzać w błąd.<br />
„Podczas pracy na tablecie komputer z zainstalowaną<br />
aplikacją przeszedł w tryb uśpienia,<br />
co skutkowało natychmiastową utratą<br />
połączenia z magistralą KNX. Serwer musi<br />
pracować cały czas.”<br />
20 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Uruchomienie aplikacji<br />
mobilnej ETS Inside<br />
Trzeci punkt dotyczy połączenia się za pomocą<br />
aplikacji mobilnej poprzez uruchomiony<br />
serwer z magistralą KNX. Pora sprawdzić<br />
możliwość ETS Inside w praktyce!<br />
1. Zainstaluj na tablecie aplikację ETS Inside<br />
(do pobrania w Apple Store lub<br />
Google Play), uruchom ją i wprowadź nazwę<br />
użytkownika oraz hasło.<br />
„Okazało się, że zainstalowanie ETS Inside<br />
na telefonie komórkowym również jest możliwe,<br />
jednak mimo sporej przekątnej ekranu<br />
oraz rozdzielczości FullHD telefon okazał<br />
się całkowicie bezużyteczny – na ekranie nie<br />
mieściło się żadne menu programu. Sięgnąłem<br />
po iPada.”<br />
2. Kliknij przycisk „Connections” w prawym<br />
górnym rogu.<br />
„Mój router IP na szczęście aplikację odnalazł,<br />
jednak gdyby się to nie udało – nie ma<br />
jeszcze możliwości wprowadzenia routera<br />
ręcznie. Brak polskich czcionek traktuję już<br />
jako drobiazg.”<br />
3. Następnym krokiem jest aktualizacja katalogu<br />
urządzeń KNX. W tym celu należy wejść<br />
w ustawienia aplikacji (Settings), wybrać<br />
Online Catalog i przycisk „Update now”.<br />
„Interfejs graficzny aplikacji mobilnej pozostawia<br />
wiele do życzenia – w niektórych przypadkach<br />
nie mogłem odczytać całości tekstu<br />
na pojawiąjącym się przycisku – było to wyjątkowo<br />
frustrujące w momencie operowania<br />
obiektami grupowymi. Musiałem posiłkować<br />
się dokumentacją producenta, by odczytać<br />
pełną nazwę obiektu grupowego!”<br />
4. Stwórz nowy projekt, a w nim nowy budynek,<br />
nowe piętro i nowe pomieszczenie<br />
(bez tego ani rusz!). Do tak stworzonego pomieszczenia<br />
możesz wreszcie dodać pierwsze<br />
urządzenie! Klikając „Add device” ukaże<br />
nam się cała gama producentów i urządzeń.<br />
„Katalog online to zdecydowanie wygodniejsze<br />
rozwiązanie, niż pobieranie i importowanie<br />
plików w klasycznym ETS.<br />
Ma jednak pewną wadę: w obecnym momencie<br />
w katalogu online jest tylko 25 producentów<br />
(z ponad 400 obecnych na rynku!) i nie<br />
ma możliwości samodzielnego dodawania kolejnych.<br />
Ograniczona jest też baza urządzeń<br />
w ramach producenta. Aplikacja nie obsługuje<br />
również urządzeń z wtyczkami.”<br />
Fot. 3.<br />
Wyszukiwanie bramki IP w ETS Inside<br />
5. Chcąc powiązać dwa urządzenia (w moim<br />
przypadku był to aktor przekaźnikowy oraz<br />
panel naścienny) należy je najpierw sparametryzować.<br />
Parametryzacja jest intuicyjna,<br />
gdyż odpowiada dokładniej tej znanej z oryginalnej<br />
aplikacji ETS – wszystko odbywa<br />
się po kliknięciu w konkretne urządzenie.<br />
Modyfikując parametry urządzenia naszym<br />
oczom ukazują się kolejne obiekty grupowe<br />
– dokładnie tak jak w klasycznym ETS.<br />
„Aplikacja jest nieintuicyjna. Niejednokrotnie<br />
nie wiedziałem, jak zrealizować daną<br />
funkcję. Na szczęście dostatecznie rozbudowane<br />
instrukcje pomogły rozwiązać większość<br />
problemów.”<br />
6. Następnym krokiem jest dodanie funkcji,<br />
czyli adresu grupowego. Mamy<br />
do dyspozycji sterowanie oświetleniem,<br />
roletami, ogrzewaniem oraz funkcję<br />
„CUSTOM”, która w domyśle ma służyć<br />
do wszystkich innych celów.<br />
„Aplikacja ETS Inside niestety nie jest jeszcze<br />
dopracowana. Kilkakrotnie podczas pracy<br />
musiałem ją restartować, gdyż przypadkowo<br />
wchodziłem w menu „bez wyjścia”, gdzie jedynym<br />
wyborem było np. usunięcie projektu.<br />
Ma to odzwierciedlenie w wyjątkowo niskich<br />
ocenach w sklepie Google Play.”<br />
7. Po zlinkowaniu obiektów grupowych<br />
pozostaje już tylko kliknąć przycisk<br />
„Download”, by wgrać nasze programy<br />
do urządzeń KNX i gotowe! Zaprogramowaliśmy<br />
nasz pierwszy system za pomocą<br />
narzędzia ETS Inside!<br />
Gdzie jest mój projekt?<br />
To, co jednak najbardziej rzuca się w oczy,<br />
to brak kompatybilności pomiędzy aplikacją<br />
ETS Professional na peceta a ETS Inside.<br />
Nie ma możliwości wczytania projektu stworzonego<br />
na pecetowym ETS’ie do „Inside’a”<br />
i odwrotnie. System zaprogramowany raz<br />
na ETS Inside może być konfigurowany tylko<br />
z tego środowiska! W tej chwili ETS Professional<br />
i ETS Inside to dwa osobne światy<br />
i dwa osobne projekty, których nie da się ze<br />
sobą synchronizować ani używać na zmianę!<br />
Drugą cechą, która wyraźnie zaskakuje jest fakt,<br />
że korzystając z ETS Inside musimy zakupić<br />
licencję na każdą instalację z osobna (160 €),<br />
a nie – jak dotychczas – tylko na komputer integratora.<br />
Do tego należy przewidzieć dedykowany<br />
komputer z systemem Windows (Organizacja<br />
Konnex sugeruje używanie mini-PC), który<br />
będzie pełnił funkcję serwera na instalacji. Jak<br />
do tych wydatków przekonać inwestora?<br />
Trzecia cecha, którą należy mieć w świadomości<br />
to możliwość realizacji projektu o maksymalnej<br />
liczbie 255 urządzeń oraz jednej linii.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
21
INTELIGENTNY<br />
budynek<br />
Fot. 5.<br />
Maciej Turski<br />
Fot. 4.<br />
Konfiguracja systemu w ETS Inside<br />
Produkt jest skierowany do domów jednorodzinnych,<br />
więc to ograniczenie nie jest szczególnie<br />
kłopotliwe. Problemem jest raczej fakt,<br />
że młodzi integratorzy i tak będą musieli poznać<br />
i kupić oryginalnego ETS Professional.<br />
Dla kogo jest ETS Inside?<br />
Po trosze dla inwestora, gdyż dzięki zainstalowaniu<br />
serwera ETS Inside może on samodzielnie<br />
modyfikować parametry swojej instalacji.<br />
Po trosze dla integratora, gdyż jest to kolejne<br />
narzędzie do programowania systemów KNX.<br />
Przede wszystkim jednak – w mojej ocenie –<br />
ETS Inside jest narzędziem marketingowym,<br />
chcącym udowodnić, że KNX jest wciąż dynamicznym<br />
standardem, nadążającym za biegiem<br />
technologii. Aplikację ETS Inside należy<br />
jednak w tym momencie traktować jedynie<br />
jako ciekawostkę. Producenci aplikacji mają<br />
do rozwiązania jeszcze wiele problemów technicznych,<br />
by narzędzie stało się funkcjonalne.<br />
Widocznie jednak mają tego świadomość, gdyż<br />
organizacja Konnex już w trakcie premiery<br />
zapowiedziała plany kolejnych usprawnień.<br />
Jestem niesamowicie ciekaw, jaka będzie kondycja<br />
tego programu za rok. Wierzę, że ETS<br />
Inside ma spory potencjał i w przeciągu roku<br />
czy dwóch może poważnie namieszać w branży<br />
inteligentnych domów.<br />
Maciej Turski<br />
ekspert ds. inteligentnych domów<br />
i nowoczesnych technologii<br />
w budownictwie,<br />
autor książki „10 mitów<br />
inteligentnych domów”<br />
poczta@maciejturski.pl<br />
Sztuczna inteligencja w rekrutacji?<br />
Publikowanie ofert pracy, selekcja nadesłanych<br />
aplikacji, rozmowa telefoniczna i spotkanie<br />
w siedzibie firmy – tak wygląda standardowy<br />
proces rekrutacyjny. Jednak walcząc o specjalistów,<br />
firmy proponują niestandardowe metody<br />
rekrutacji, które wykorzystują nowoczesne<br />
technologie i wszechobecny dostęp do internetu.<br />
Ciekawą informację na ten temat przesłała<br />
agencja Hays Poland. Kilka jej sugestii sygnalizujemy<br />
w tym tekście.<br />
Ogłoszenia na portalach przestają pełnić<br />
funkcję podstawowej formy komunikacji<br />
pracodawców z kandydatami. Firmy, aby<br />
spełnić oczekiwania coraz bardziej wymagających<br />
kandydatów, muszą być obecne<br />
w mediach społecznościowych oraz umiejętnie<br />
budować wizerunek pracodawcy takimi<br />
kanałami jak LinkedIn, Facebook lub nawet<br />
Instagram. Jest to odpowiedź firm na oczekiwania<br />
w szczególności najmłodszych pracowników,<br />
którzy utożsamiają dobrze przeprowadzony<br />
proces rekrutacyjny z szybkimi<br />
reakcjami i sprawną komunikacją.<br />
Aby pokazać im, jak na co dzień pracuje się<br />
w organizacji, pracodawcy coraz chętniej wykorzystują<br />
grywalizację. W zadania i gry powierzone<br />
kandydatowi wplecione są elementy<br />
pracy charakterystyczne dla danego stanowiska<br />
w firmie. Pozwala to potencjalnemu pracownikowi<br />
sprawdzić, co czeka na niego w przyszłej<br />
pracy i zdecydować – pracodawcy i kandydatowi<br />
– czy na pewno tego szukają.<br />
Sprawnie przeprowadzona rekrutacja to przede<br />
wszystkim częściowa automatyzacja procesów.<br />
Przyspiesza wstępną selekcję nadsyłanych dokumentów<br />
aplikacyjnych i pozwala poświęcić<br />
więcej uwagi analizie profili kandydatów,<br />
spełniających wymogi wymienione w ofercie.<br />
Na etapie dopasowania kandydata do danego<br />
stanowiska coraz częściej wykorzystuje się<br />
sztuczną inteligencję. Dzięki zaawansowanym<br />
filtrom algorytmy przeszukują słowa kluczowe<br />
zawarte w dokumentach, a dodatkowo analizują<br />
dane z mediów społecznościowych.<br />
Czy czynnik ludzki zostanie w przyszłości<br />
wyeliminowany z procesów rekrutacyjnych?<br />
Jest to zbyt daleko idący wniosek. Skuteczność<br />
oprogramowania jest satysfakcjonująca jedynie<br />
na etapie preselekcji CV. Odpowiednio skonfigurowane<br />
narzędzia mogą być silnym wsparciem<br />
dla rekruterów i pomagać w optymalizacji<br />
procesu poszukiwań. Jednak przy ostatecznej<br />
decyzji o zatrudnieniu brane są po uwagę kompetencje<br />
miękkie, których nie są w stanie przeanalizować<br />
żadne algorytmy.<br />
Ostateczną decyzję o zatrudnieniu kandydata<br />
najczęściej podejmuje jego przyszły przełożony,<br />
który oprócz kompetencji, bierze pod uwagę<br />
również czynniki takie jak osobowość i dopasowanie<br />
do zespołu – słowem, czy jest między<br />
nimi „chemia”. Można to ocenić jedynie podczas<br />
bezpośredniej rozmowy w cztery oczy.<br />
www.hays.pl<br />
22 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Znane i nieznane oblicza czujek GIRA<br />
Czujki ruchu i obecności ułatwiają życie oraz poprawiają bezpieczeństwo. Najczęściej nie<br />
zwracamy na nie uwagi. Najważniejsze, że są i działają. Ale aby tak było, czujki muszą być<br />
dobrze dobrane do miejscowych warunków, rodzaju wykrywanych obiektów oraz wykorzystywanych<br />
źródeł światła lub innych odbiorników, na przykład drzwi.<br />
Ogólnie rzecz ujmując czujki ruchu<br />
i obecności wykrywają w swoim otoczeniu<br />
ruch źródła ciepła, na przykład człowieka.<br />
Niemal wszystkie mają wbudowany<br />
czujnik natężenia oświetlenia oraz<br />
bramkę logiczną.<br />
Kiedy, jaka czujka?<br />
Dokonując doboru czujki ruchu, należy<br />
uzyskać dokładne informacje dotyczące<br />
oczekiwań potencjalnego użytkownika.<br />
W tym celu konieczne jest zgromadzenie<br />
danych dotyczących konfiguracji otoczenia<br />
oraz potencjalnych kierunków ruchu.<br />
Na podstawie tych danych oraz znajomości<br />
zasięgów detekcji można określić<br />
miejsce montażu czujki względnie<br />
zespołu czujek.<br />
Najczęściej czujki instalowane są<br />
na ścianach na wysokości wyłączników<br />
lub na wysokości około 2,2 do<br />
2,5 m nad podłogą. Znacznie rzadziej<br />
montowane są na poziomie gniazd<br />
wtyczkowych, tj. około 0,3 m nad posadzką.<br />
Oprócz tego czujki mogą być<br />
montowane na sufitach. Zwykle czujki są<br />
Fot. 1.<br />
Pomieszczenie pod nadzorem czujki ruchu<br />
przystosowane do montażu na ścianie lub na suficie.<br />
Ale są też czujki uniwersalne, które można<br />
mocować do płaszczyzn pionowych, poziomych<br />
a także ukośnych (na przykład Tectiv). Każda,<br />
czujka IR ma układ optyczny, od którego zależy<br />
kształt rozpoznawanego obszaru i co z tym<br />
związane, zasięg. Czujki montowane nisko „obserwują”<br />
świat dwoma wiązkami promieni nieco<br />
odchylonymi od poziomu. Czujki montowane<br />
wyżej charakteryzują się stożkowym obszarem<br />
wykrywania. Podobnie czujki montowane na suficie.<br />
Główną różnica jest kąt rozpoznawania.<br />
O ile urządzenia montowane na ścianach z reguły<br />
mają 180° kąt rozpoznawania, to czujki obecności<br />
oferują kat pełny (360°) obserwacji.<br />
Wewnątrz budynków, w pomieszczeniach<br />
suchych można eksploatować dowolne czujki.<br />
Natomiast w pomieszczeniach mokrych<br />
i na zewnątrz konieczne jest korzystanie<br />
z urządzeń bryzgoszczelnych, mających stopień<br />
ochrony co najmniej IP44.<br />
Istotną rolę odgrywa usytuowanie czujki względem<br />
potencjalnego ruchu. Wszystkie czujki IR<br />
dobrze rozpoznają ruch poprzeczny – przecinające<br />
ich „promienie. W przypadku ruchu do lub<br />
od czujki detekcja jest wyraźnie osłabiona. Jeśli<br />
Fot. 2.<br />
Jaka jestem smukła<br />
nie istnieje możliwość obserwacji „z boku”, należy<br />
wybrać czujki wysokoczęstotliwościowe<br />
działające w oparciu o efekt Dopplera.<br />
Za niezawodne działanie uważa się niemal<br />
100% wykrywanie ruchu (i załączanie wybranych<br />
odbiorników) oraz niemal zerowe prawdopodobieństwo<br />
fałszywych załączeń. W celu<br />
zwiększenia niezawodności czujki wyposaża<br />
się czujniki natężenia oświetlenia, które za pomocą<br />
bramki logicznej AND blokują (blokada<br />
może być ręcznie wyłączana) działanie, gdy jest<br />
wystarczająco jasno. Dodatkowo wykrywanie<br />
może być powiązane z porą dnia. W pewnych<br />
okresach może być zablokowane, a w innych<br />
aktywne.<br />
Zupełnie innym zagadnieniem jest dostosowanie<br />
czujki do rodzaju obciążenia. Komutacja<br />
następująca po wykryciu ruchu jest realizowana<br />
za pomocą mechanicznych przekaźników lub<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
23
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
układów elektronicznych – na przykład triakowych.<br />
W zależności od mocy odbiornika i jego<br />
charakterystyki (rezystancyjna, pojemnościowa<br />
czy indukcyjna) konieczne są różne rozwiązania.<br />
Oprócz tego oferowane są układy podające<br />
na wyjściu sygnał bezpotencjałowy (otwarty/<br />
zamknięty), a także z dwoma stykami – jednym<br />
natychmiastowym i drugim zwłocznym.<br />
Jednak zawsze niezawodność działania zależy<br />
w głównej mierze od specjalisty dobierającego<br />
czujkę do właściwego zastosowania. Oto<br />
przykłady wybranych takich urządzeń z oferty<br />
firmy GIRA.<br />
Ścienna czujka ruchu<br />
Ścienna czujka ruchu służy do samoczynnego<br />
załączania oświetlenia w zależności od wykrywania<br />
ruchu i natężenia oświetlenia. Wartość<br />
progowa ustawiana przyciskiem uczenia wynosi<br />
od 1 do 200 lx (także tryb dzienny), przy kącie<br />
wykrywania 180°. Zamontowana jest na wysokości<br />
2,2 m i ma zasięg 12 m. Instalowana<br />
w ramkach Gira TX_44 wyróżnia się stopniem<br />
ochrony IP44, dzięki czemu może działać także<br />
na zewnątrz w temperaturach od -15 do +45°C.<br />
Oprócz czasu podtrzymania ustawianego od<br />
10 s do 1 h można regulować jej czułość od 25<br />
do 100%, dzięki czemu udaje się unikać niepożądanych<br />
załączeń przez małe zwierzęta lub inne<br />
czynniki. Czujka współpracuje z wtórnikami<br />
tworząc sieć. We współpracy ze ściemniaczem<br />
istnieje możliwość zapamiętywania wartości<br />
załączeniowej. Parametry mogą być ustawiane<br />
za pomocą pilota. Czujka służy także do symulacji<br />
obecności, załączania oświetlenia nocnego<br />
i krótkotrwałego załączania sygnalizacji dźwiękowej.<br />
Sufitowa czujka ruchu i obecności<br />
Czujka ruchu i obecności zamontowana na suficie<br />
rozpoznaje ruch w zasięgu 20 m, a kąt rozpoznawania<br />
wynosi 360°. Uniwersalna czujka<br />
może współpracować z siecią czujek i z wtórnikami.<br />
A jej parametry można ustawiać za<br />
pomocą pilota. Oprócz załączania oświetlenia<br />
może na chwilę załączać sygnał dźwiękowy<br />
sygnalizujący początek wykrywania ruchu.<br />
Oprócz podstawowych funkcji czujka może<br />
być wykorzystywana do symulacji obecności<br />
oraz jako czujnik zmierzchowy. Wartość progowa<br />
natężenia oświetlenia mieszcząca się w zakresie<br />
od 5 do 2000 lx może być ustawiana za<br />
pomocą przycisku uczenia. Prąd znamionowy,<br />
w temperaturze otoczenia 35°, zasilany napięciem<br />
230 V wynosi 16 A. Czas podtrzymania<br />
załączenia sterowanych obwodów można regulować<br />
od 10 s do 30 min, z tym że czas załączania<br />
sygnału dźwiękowego wynosi zawsze około<br />
0,5 s. Urządzenie działa poprawnie w temperaturze<br />
od - 5 do + 45°C.<br />
Fot. 3. Czujka Tectiv<br />
Fot. 4.<br />
Fot. 5.<br />
Dzięki odbiciowej zasadzie działania<br />
Sensotec dozoruje przestrzeń nie<br />
tylko na wprost<br />
Sensotec to jednocześnie czujka<br />
ruchu i obecności oraz bezdotykowy<br />
wyłącznik oświetlenia<br />
Do zadań specjalnych<br />
Czujka ruchu Tectiv przeznaczona jest do miejsc,<br />
w których inne czujki ruchu niewłaściwie działają.<br />
Jedną z jej zalet jest wyjątkowo prosty montaż<br />
polegający na przyłączeniu i przykręceniu samego<br />
cokołu. Sama czujka jest nasadzana. Stopień<br />
ochrony IP55 i filtr UV umożliwiają montaż<br />
w miejscach narażonych na trudne warunki (zakres<br />
temperatur od -25 do +55°C) i długotrwałą<br />
eksploatację. Pole wykrywania ruchu, o powierzchni<br />
16 x 24 m, jest łatwo dostosowywane<br />
do miejscowych potrzeb dzięki głowicy o dwóch<br />
stopniach swobody i 4 strefom detekcji. Zakres<br />
regulacji progu zadziałania znajduje się w przedziale<br />
od 3 do 200 lx z możliwością przełączenia<br />
na tryb dzienny. Próg może być ustawiany<br />
pokrętłem lub za pomocą przycisku uczenia.<br />
Czas podtrzymania regulowany jest w zakresie<br />
od 1 s do 30 min, a załączanie względem<br />
wyłączanie na 2 h – za pomocą przycisku rozwiernego.<br />
Czujka Tectiv jest zasilana napięciem<br />
230 V i ma prąd znamionowy 16 A. Chwilowy<br />
prąd łączeniowy może wynosić nawet 100 A. Instalowana<br />
na ścianach lub sufitach czujka ruchu<br />
oferowana jest w trzech kolorach: białym, antracytowym<br />
i aluminiowym.<br />
Miniaturowa czujka obecności Gira<br />
Miniaturowa czujka obecności Gira KNX może<br />
być eksploatowana zarówno wewnątrz, jak<br />
i na zewnątrz. Ma stopień ochrony IP44. Dzięki<br />
swoim niewielkim wymiarom nie rzuca się<br />
w oczy i jest często wybierana przez architektów.<br />
A dodatkowy pierścień ozdobny zapewnia<br />
możliwość dostosowania kolorystycznego<br />
do dowolnego wnętrza. Wygodę instalowania<br />
zapewniono przystosowując ją do montażu podtynkowego,<br />
natynkowego oraz w sufitach podwieszanych.<br />
W tych ostatnich za pomocą sprężyn.<br />
Niezawodność wykrywania osiągnięto<br />
przez wbudowanie trzech detektorów. Dodatkowo<br />
wyposażona jest w czujnik zmierzchowy.<br />
Jak każde urządzenia KNX ma złącze magistralne.<br />
Miniaturowa czujka obecności ma kąt<br />
rozpoznawania 360° i zasięg o średnicy 12 m.<br />
Istnieje możliwość zapamiętania, za pomocą<br />
przycisku uczenia, parametryzacji lub obiektu<br />
komunikacyjnego trzech wartości progowych<br />
w zakresie od 10 do 2000 lx. Poprawna praca<br />
zapewniona jest w temperaturze otoczenia między<br />
-25 a + 55°C i wilgotności względnej od 10<br />
do 100%. Czujka pracuje w trybie automatycznym<br />
i półautomatycznym z ręcznym załączaniem<br />
lub wyłączaniem.<br />
Jak z powyższego widać, jest w czym wybierać.<br />
Firma Gira oferuje też czujki Sensotec doskonale<br />
pasujące do budynków inteligentnych.<br />
Andrzej Dubrawski<br />
PROMOCJA<br />
24 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Kluczowa<br />
rola etykietowania<br />
Drukarki etykiet zdecydowanie usprawniają<br />
proces oznaczania przedmiotów<br />
i elementów infrastruktury, dzięki czemu<br />
jest on szybszy, łatwiejszy oraz bezpieczniejszy.<br />
Stosowanie etykiet wśród<br />
elektryków i personelu technicznego<br />
w ciągu ostatnich trzech lat wzrosło<br />
o prawie 50% i nadal wykazuje wyraźną<br />
tendencje wzrostową. Zaniedbywanie<br />
profesjonalnych oznaczeń infrastruktury<br />
może być szczególnie niebezpieczne,<br />
kiedy nie są przestrzegane normy<br />
BHP, podczas ewakuacji w sytuacji zagrożenia<br />
czy w przypadkach błędnych<br />
oznaczeń instalacji elektrycznych. Dbanie<br />
o instalacje elektryczne we wszystkich<br />
typach budynków wymaga uniwersalnego,<br />
wytrzymałego i praktycznego<br />
sprzętu. Mobilna i prosta w obsłudze<br />
drukarka etykiet ułatwia pracę monterom<br />
i ich klientom, a łatwe odczytywanie<br />
oznacza oszczędność czasu i zasobów.<br />
Równie ważne są wysokiej jakości<br />
nośniki – profesjonalne taśmy zapewniające<br />
wysoką trwałość oraz czytelność<br />
wykonywanych oznaczeń. Elektrycy<br />
doceniają nowoczesną technologię<br />
– 93% z nich używa smartfonów w celach<br />
służbowych, 62% korzysta przy<br />
tym z aplikacji klasy profesjonalnej,<br />
a 1% – wykorzystuje nowe technologie<br />
w procesach znakowania przedmiotów<br />
w celu zachowania zgodności z obowiązującymi<br />
przepisami.<br />
Załączona infografika pokazuje między<br />
innymi główne problemy z etykietowaniem<br />
oraz wskazuje najczęściej znakowane<br />
przedmioty i opinie profesjonalistów.<br />
Powstała ona w oparciu o wyniki<br />
badania przeprowadzonego przez agencję<br />
badawczą Rainmakers CSI na grupie<br />
1024 ekspertów z Francji, Niemiec,<br />
Wielkiej Brytanii i Włoch pomiędzy<br />
sierpniem 2015, a marcem 2016 r.<br />
REKLAMA<br />
Etykietujesz<br />
- nie ryzykujesz<br />
Drukuj szybko i trwale dzięki<br />
mobilnym drukarkom etykiet<br />
P-Touch.<br />
www.brother.pl<br />
PT-E550WVP<br />
www.brother.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
25
FOTOWOLTAIKA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Jak połączyć instalację fotowoltaiczną<br />
z inteligentnym budynkiem<br />
Termin „inteligentny budynek” coraz częściej pojawia się w kontekście nowoczesnych rozwiązań,<br />
które służą uzyskaniu wymiernych oszczędności w kosztach eksploatacji. Dlatego<br />
instalacja fotowoltaiczna, która jest źródłem czystej i taniej energii powinna z systemem<br />
automatyki budynkowej być zintegrowana i odgrywać w nim ważną rolę. Poniższy artykuł<br />
opisuje, jak połączyć ze sobą te dwa światy.<br />
Fot.: FIBAR GROUP<br />
Fot. 1. Zarządzanie produkowaną i monitorowanie zużywanej energii to jedne z najważniejszych funkcji w inteligentnym domu<br />
Technologie i standardy<br />
w automatyce budynkowej<br />
Zacznijmy od krótkiego przeglądu<br />
technologii, standardów i pojęć<br />
stosowanych w szeroko pojętym<br />
zagadnieniu określanym mianem<br />
„automatyki budynkowej”. Jaki<br />
jest cel wprowadzania takich rozwiązań?<br />
Przede wszystkim chodzi<br />
o wymianę informacji pomiędzy<br />
jak największą liczbą urządzeń,<br />
czujników i instalacji w danym budynku.<br />
Dzięki temu można zarówno<br />
osiągnąć podniesienie komfortu<br />
użytkowania poprzez automatyczne<br />
dostosowywanie do panujących<br />
warunków pogodowych (temperatury,<br />
oświetlenia, opadów atmosferycznych),<br />
jak i zwiększyć bez-<br />
pieczeństwo, obniżyć koszty eksploatacji<br />
oraz ułatwić sterowania wszystkimi systemami<br />
na przykład poprzez urządzenia<br />
mobilne.<br />
Pierwsza linia podziału dotyczy wielkości<br />
budynku. O ile w przypadku budynków<br />
biurowych czy przemysłowych mówimy<br />
o integracji wszystkich instalacji (elektrycznej,<br />
HVAC, CCTV, p.poż., itd.) w celu<br />
automatyzacji procesów prowadzących<br />
do oszczędności energii, obniżenia kosztów<br />
i podniesienia poziomu bezpieczeństwa,<br />
o tyle w przypadku domów mieszkalnych,<br />
czyli w automatyce domowej (zwanej popularnie<br />
„inteligentnym budynkiem”)<br />
przede wszystkim chodzi o podniesienie<br />
standardu i wygody użytkowania danego<br />
mieszkania. Automatyka budynkowa ze<br />
względu na wielkość i złożoność poziomu<br />
integracji korzysta z otwartych protokołów<br />
komunikacji wykorzystujących połączenia<br />
przewodowe. W Polsce to przede wszystkim<br />
Modbus RTU, Modbus TCP oraz KNX<br />
(dawniej EIB). Cechą wspólną tych rozwiązań<br />
jest otwarty protokół komunikacji<br />
umożliwiający rozwijanie funkcjonalności<br />
automatyki budynkowej i integracji urządzeń<br />
przez dowolnych producentów z całego<br />
świata.<br />
W przypadku automatyki domowej<br />
największą popularność zdobyły również<br />
otwarte standardy: ponownie KNX<br />
oraz bezprzewodowe protokoły, takie jak<br />
Z-Wave czy ZigBee.<br />
I tu przechodzimy do najbardziej krytycznej<br />
i ważnej cechy technologii sieciowych,<br />
którą jest medium służące<br />
do transmitowania sygnału. Systemy<br />
26 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
FOTOWOLTAIKA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
radiowe używają fal radiowych, układy<br />
typu „powerline communication”<br />
(PLC) – istniejących linii energetycznych,<br />
wszystkie pozostałe wymagają<br />
dodatkowego, specjalnego okablowania.<br />
Doskonałym przykładem jest EIB/KNX<br />
-TP, który jako medium używa „skrętki”<br />
(TP – Twisted Pair), Modbus RTU<br />
wykorzystuje trójprzewodową magistralę<br />
szeregową RS-485, a Modbus TCP<br />
komunikuje się poprzez sieć Ethernet.<br />
Okablowanie takie musi być jednak<br />
wcześniej zaplanowane i ułożone razem<br />
z instalacją elektryczną. To wada w stosunku<br />
do systemów bezprzewodowych<br />
(radiowych), ale ich zaletą jest bezsprzeczna<br />
pewność transmisji, zapewnia<br />
również zasilanie podłączonym do magistrali<br />
aktorom i sensorom. Sprawy się<br />
nieco komplikują, gdy mamy do czynienia<br />
już z gotowym domem lub mieszkaniem,<br />
do którego chcielibyśmy dodać<br />
„inteligencję”. Jeśli remont generalny<br />
nie wchodzi w grę, pozostaje wyłącznie<br />
transmisja bezprzewodowa.<br />
Sposoby integracji instalacji<br />
fotowoltaicznej z automatyką<br />
budynkową<br />
Skoro podstawą idei automatyki budynkowej<br />
jest integracja wszystkich<br />
instalacji w budynku należy zastanowić<br />
się, w jaki sposób włączyć instalację<br />
fotowoltaiczną (ang. photovoltaics,<br />
PV) do takiego systemu . Problem<br />
nie jest trywialny, głównie ze względu<br />
na rozmaitość stosowanych w inteligentnych<br />
budynkach rozwiązań. Z pomocą<br />
przychodzi urządzenie pod nazwą<br />
Datamanager 2.0 firmy Fronius (fot. 2),<br />
standardowo instalowane we wszystkich<br />
falownikach fotowoltaicznych<br />
tego producenta. Jest to dodatkowa<br />
karta zapewniająca przede wszystkim<br />
monitorowanie pracy instalacji<br />
fotowoltaicznej na portalu Solar.Web<br />
(http://www.solarweb.com), oraz oferująca<br />
również znacznie bardziej zaawansowane<br />
funkcje.<br />
Poniżej opisujemy metody integracji instalacji<br />
PV z trzema najbardziej popularnymi<br />
standardami automatyki budynkowej.<br />
Modbus RTU / TCP<br />
Protokół komunikacyjny MODBUS został<br />
stworzony przez firmę Modicon, jednak<br />
ze względu na liczne zalety, stał się<br />
otwartym standardem zaakceptowanym<br />
przez wielu producentów urządzeń automatyki.<br />
Protokół określa zasady wymiany<br />
informacji pomiędzy kilkoma urządzeniami,<br />
z których zawsze jedno pełni rolę<br />
urządzenia nadrzędnego (typu Master),<br />
a reszta jest podrzędna (typu Slave).<br />
Kontrola i sterowanie odbywa się poprzez<br />
odczyt i zapis odpowiednich rejestrów.<br />
To producent urządzenia podaje<br />
adresy tych rejestrów, określa możliwość<br />
ich zapisu, bądź tylko odczytu. W przypadku<br />
producentów sprzętu do instalacji<br />
fotowoltaicznych zawiązało się stowarzyszenie,<br />
które opracowało otwarty<br />
protokół SunSpec. Aktualnie dostępnych<br />
jest kilkaset rejestrów, które umożliwiają<br />
zaawansowany monitoring i sterowanie.<br />
Urządzenia firmy Fronius standardowo<br />
wyposażone są zarówno<br />
w Modbus TCP, jak i RTU.<br />
Oprócz warstwy fizycznego<br />
połączenia, operator instalacji<br />
BMS (ang. Building Management<br />
System) powinien<br />
zdefiniować w urządzeniu<br />
nadrzędnym odpowiednie<br />
adresy rejestrów oraz wszyst-<br />
Fot.: FRONIUS<br />
Fot. 2. Karta komunikacji Fronius Datamanager 2.0<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
27
FOTOWOLTAIKA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: LOXONE<br />
Fot.: LOXONE<br />
Fot. 3. Loxone Miniserver Fot. 4. Przykład logicznych połączeń między blokami w programie Loxone Config<br />
kie operacje i zależności logiczne pomiędzy<br />
urządzeniami.<br />
Integracja instalacji fotowoltaicznej<br />
z budynkiem poprzez protokół Modbus<br />
daje największe możliwości, ponieważ<br />
umożliwia nie tylko odczyt<br />
danych z falownika, ale również jego<br />
pełną kontrolę, w tym sterowanie mocą<br />
bierną i czynną. Dlatego też zadanie<br />
to wymaga największej wiedzy i doświadczenia<br />
od integratora. Na stronie<br />
firmy Fronius (http://www.fronius.pl)<br />
dostępna jest pełna dokumentacja zawierająca<br />
adresy wszystkich rejestrów oraz<br />
ich przeznaczenie.<br />
KNX/EIB<br />
KNX (dawniej znany jako EIB) jest systemem<br />
opartym na topologii rozproszonej,<br />
w której nie ma konieczności<br />
stosowania jednostki centralnej. Każdy<br />
element podłączony do magistrali KNX<br />
(np. przycisk, stycznik, regulator) jest<br />
wyposażony we własny procesor i odpowiedni<br />
zestaw czujników lub elementów<br />
wykonawczych. Dzięki takiemu podejściu,<br />
w przypadku awarii pojedynczego<br />
elementu, pozostałe elementy systemu<br />
nadal działają poprawnie. Niemniej jednak<br />
bardziej złożone funkcje logiczne<br />
wymagają zastosowania nadrzędnej jednostki<br />
sterującej.<br />
Firma Loxone (http://www.loxone.com)<br />
oferuje rozwiązania dla inteligentnych domów<br />
w formie centrali, którą instaluje się<br />
w rozdzielni budynku – Loxone Miniserver<br />
(fot. 3) – zawierającej 8 cyfrowych i 4 analogowe<br />
wejścia oraz 8 wyjść przekaźnikowych<br />
i 4 analogowe wyjścia 0-10 V. Oprócz<br />
możliwości wizualizacji w sieci Ethernet<br />
i dołączania dodatkowych modułów<br />
– Loxone Extensions – Miniserver wyposażony<br />
jest również w interfejs KNX/EIB.<br />
Powiązania logiczne pomiędzy urządzeniami<br />
(wejściami i wyjściami) oraz reguły<br />
sterowania projektuje się przy użyciu<br />
bezpłatnego oprogramowania Loxone<br />
Config. Zawiera ono ponad sto funkcjonalnych<br />
bloków, w tym bloki odpowiadające<br />
za zarządzanie energią (konsumowaną<br />
i produkowaną). Konkretne<br />
powiązania pomiędzy wymuszeniem<br />
(daną wejściową) i stosowną akcją rysuje<br />
się graficznie w formie logicznych połączeń<br />
(fot. 4).<br />
Jednym z dostępnych w Loxone Config bloków<br />
jest falownik firmy Fronius. Połączenie<br />
między Loxone Miniserver i falownikiem<br />
– Datamanager 2.0 – odbywa się poprzez<br />
sieć Ethernet – nie jest konieczny żaden<br />
dodatkowy interfejs. Dane pobierane z instalacji<br />
fotowoltaicznej można z łatwością<br />
wykorzystać do tworzenia własnych reguł<br />
i scen, które bezpośrednio będą sterować<br />
dowolnym urządzeniem dostępnym<br />
na magistrali KNX.<br />
Z-Wave<br />
Ideą radiowego protokołu Z-Wave jest synchronizacja<br />
urządzeń automatyki domowej<br />
w topologii mesh (tzw. sieci kratowej), w której<br />
każde urządzenie komunikuje się z centralą<br />
inteligentnego zarządzania, będąc zarazem<br />
przekaźnikiem sygnału dla innych urządzeń<br />
– co kilkakrotnie zwiększa zasięg. W instalacji<br />
mogą być również wykorzystywane<br />
urządzenia zasilane bateryjnie, co eliminuje<br />
problemy z koniecznością doprowadzenia<br />
zasilania do lokalizacji w pobliżu okien,<br />
drzwi czy grzejników.<br />
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych producentów<br />
kompleksowego systemu automatyki<br />
domowej bazującego na protokole Z-Wave<br />
jest polska firma Fibar Group z Poznania<br />
(http://www.fibaro.com). To bardzo dobra<br />
wiadomość, zwłaszcza że urządzenia<br />
Z-Wave aktualnie oferuje kilkaset (ponad<br />
trzystu) producentów. A to z kolei daje pewność,<br />
że jeśli jakiegoś z interesujących nas<br />
produktów w ofercie urządzeń Fibaro nie<br />
znajdziemy – możemy swobodnie wybierać<br />
wśród innych dostawców.<br />
Fot.: FIBAR GROUP<br />
Fot. 5.<br />
Fibaro Wall Plug<br />
28<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
FOTOWOLTAIKA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Urządzenia sterujące pozwalają na wprowadzenie<br />
idei domu energooszczędnego<br />
poprzez monitorowanie i kontrolę zużycia<br />
energii – większość sterowników<br />
ma wbudowany zaawansowany licznik<br />
energii. Doskonałym przykładem jest Fibaro<br />
Wall Plug (fot. 5) – czyli „gniazdko<br />
w gniazdku”, które oprócz podstawowej<br />
funkcji załączania/wyłączania podłączonego<br />
do niego odbiornika, zawiera<br />
miernik mocy chwilowej i licznik energii<br />
elektrycznej oraz diody RGB sygnalizujące<br />
swoim kolorem stan urządzenia<br />
(w tym pobieraną moc, wyłączenie, przeciążenie,<br />
itp.).<br />
W instalacji Z-Wave konieczna jest centrala,<br />
która zbiera dane ze wszystkich<br />
czujników i odpowiada za sterowanie<br />
elementami wykonawczymi. Na rynku<br />
dostępnych jest wiele rozwiązań, ale naszym<br />
polskim hitem eksportowym jest<br />
Fibaro Home Center 2 (rys. 6).<br />
O wszystkich zaletach tego centrum<br />
sterowania można przeczytać na stronie<br />
producenta. W tym artykule skupimy<br />
się na możliwości integracji pomiędzy<br />
automatyką budynkową Fibaro a instalacją<br />
PV. Od strony falownika można<br />
tego dokonać poprzez protokół JSON<br />
Fot. 7.<br />
Przykład odpowiedzi przesłanej<br />
przez Datamanager 2.0 na zapytanie<br />
Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu<br />
hiperłącze<br />
Fot.: FIBAR GROUP<br />
Fot. 6. Fibaro Home Center 2<br />
(ang. Java Script Object Notation), standardowo<br />
dostępny w urządzeniu Fronius<br />
Datamanager 2.0. Firma Fronius udostępnia<br />
obszernie udokumentowane API,<br />
które daje możliwość odczytania praktycznie<br />
wszystkich kluczowych danych<br />
instalacji PV, począwszy od parametrów<br />
pracy falowników (w tym najważniejszych:<br />
aktualnej mocy i oddanej energii),<br />
ale również danych ze stacji pogodowej,<br />
przepływów energii przez inteligentny<br />
licznik Fronius Smart Meter, czy też<br />
magazyn energii Fronius Solar Battery.<br />
Przykład takich danych pokazuje fot. 7.<br />
W Fibaro Home Center 2 należy stworzyć<br />
tzw. urządzanie wirtualne (ang.<br />
Virtual Device, VD) z krótkim kodem<br />
w języku skryptów, jakim jest „Lua”<br />
(słowo to w ojczyźnie tego języka, Brazylii,<br />
oznacza księżyc), a wbudowana<br />
funkcja json.decode ( ) daje pełny i uporządkowany<br />
w formie zagnieżdżonych<br />
tablic dostęp do wszystkich przekazanych<br />
wartości. Niestety, w chwili obecnej<br />
wykorzystanie tej funkcjonalności<br />
i stworzenie odpowiednich powiązań wymaga<br />
od firmy instalacyjnej umiejętności<br />
pisania kodu w języku „Lua”. Dla instalatorów<br />
systemów automatyki domowej<br />
nie powinna być to jednak przeszkoda.<br />
Powiązanie informacji pochodzącej z instalacji<br />
PV ze sterowaniem najprostszym<br />
urządzeniem, jakim jest Fibaro Wall Plug,<br />
daje nam nieograniczone możliwości zaprogramowania<br />
„scen”: alarmy, progi zadziałania,<br />
zależności czasowe, monitorowanie,<br />
zaawansowana analiza produkcji<br />
i zużycia energii oraz bazujące na tych<br />
informacjach inteligentne sterowanie odbiornikami<br />
energii. Nic nie stoi na przeszkodzie,<br />
aby odpowiednio sterować<br />
również bardziej zaawansowane urządzenia,<br />
choćby ściemniacze (ang. dimmer)<br />
czy kontrolery LED RGBW, których<br />
w sieci Z-Wave może być nawet 232.<br />
Podsumowanie<br />
Każda możliwość integracji instalacji<br />
PV z systemem automatyki budynkowej<br />
przyczynia się do optymalnego wykorzystania<br />
produkowanej w instalacji<br />
fotowoltaicznej energii. Daje również<br />
możliwość pełnego monitorowania instalacji<br />
i podejmowania zaawansowanych<br />
działań, które w „zwykłej” instalacji<br />
nie byłyby możliwe. Dzisiaj nie jest już<br />
kluczowym zagadnieniem produkowanie<br />
energii ze źródeł odnawialnych, coraz<br />
ważniejsze staje się inteligentne jej wykorzystanie.<br />
Mam nadzieję, że rozwiązania<br />
techniczne opisane w niniejszym<br />
artykule pobudzą wyobraźnię projektantów,<br />
instalatorów i inwestorów. A to<br />
już tylko krok do spełnienia się wizji<br />
„24 godzin słońca”.<br />
Maciej Piliński<br />
Fronius Polska Sp. z o.o.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
29
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Seria osprzętu elektrycznego Niloe<br />
firmy Legrand ewoluuje<br />
Seria Niloe po wielu latach obecności i dobrego przyjęcia na rynku jest jeszcze łatwiejsza<br />
w montażu, spełnia wymagania każdego projektu. Ponadto zyskała dwa nowe kolory<br />
ramek – aluminium oraz grafit. Kształt serii nie zmienił się, zmiany zostały wprowadzone<br />
w konstrukcji mechanizmu.<br />
Zmiany obejmują nowy sposób<br />
mocowania gniazd w puszce, poprawioną<br />
percepcję działania łączników<br />
oraz modyfikację przyłączy,<br />
ze śrubowych na automatyczne.<br />
Znika również podział oferty<br />
na Niloe Eco oraz Niloe na rzecz<br />
Niloe, łączącego zalety różnorodnej<br />
formy i dobrej ceny.<br />
Wszystkie gniazda odświeżonego<br />
Niloe wyposażono w bezpieczny,<br />
plastikowy uchwyt montażowy<br />
oraz w pazurki doskonale trzymające<br />
gniazdo w puszce. Wersje<br />
gniazd z zaciskiem śrubowym<br />
są specjalnie przygotowane, tak<br />
by instalacja wymagała jedynie<br />
umieszczenia przewodu i przykręcenia<br />
go. Bez konieczności wcześniejszego<br />
przygotowania zacisku<br />
w postaci odkręcania jego śrub. Ta<br />
oczekiwana zmiana oszczędza czas<br />
instalatora i podnosi wydajność<br />
wykonywanej przez niego pracy.<br />
Interesującym, nowym rozwiązaniem<br />
serii Niloe jest gniazdo podwójne<br />
do ramek wielokrotnych,<br />
podwajające liczbę odbiorników<br />
dołączonych do pojedynczego<br />
punktu przyłączeniowego w ścianie.<br />
Zamiast stosowania trzech pojedynczych<br />
gniazd na przykład za<br />
meblem w salonie, możemy zamienić<br />
je na gniazda podwójne i podłączyć<br />
sześć różnych urządzeń<br />
w tym samym czasie. Eliminuje<br />
to stosowanie przedłużaczy, ułatwia<br />
sprzątanie i podnosi estetykę<br />
pomieszczenia. Ofertę gniazd podwójnych<br />
uzupełnia gniazdo typu<br />
monoblok, zintegrowane z ramką,<br />
w nowym lekkim wykonaniu.<br />
Gniazdo podwójne Niloe to niezawodna<br />
konstrukcja poddana<br />
Gniazda gotowe do podłączenia przewodów: otwarte<br />
zaciski śrubowe<br />
Fot. 1.<br />
Fot. 2.<br />
Fot. 3.<br />
Mechanizmy gniazd serii osprzętu Niloe<br />
Gniazdo podwójne w ramce trzykrotnej<br />
Gniazdo podwójne monoblok<br />
w nowej formie z ramką<br />
System przesłon we wszystkich gniazdach<br />
Fot. 4.<br />
Ładowarka indukcyjna z dodatkowym<br />
gniazdem USB<br />
30 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 5.<br />
Gniazdo TV-R-SAT-SAT z wejściem<br />
na 2 przewody<br />
rygorystycznym testom związanym<br />
z wielokrotnym umieszczaniem wtyczki<br />
w gnieździe. Testowane 40 000 powtórzeń<br />
nie powoduje mechanicznego zużycia<br />
elementów konstrukcyjnych, natomiast<br />
przesłony stanowiące standardowe<br />
wyposażenie gniazda nadal działają bez<br />
problemów. Przesłony są dziś standardem<br />
gwarantującym bezpieczeństwo, zwłaszcza<br />
w miejscach przebywania dzieci.<br />
Innym rodzajem źródła energii, a zarazem<br />
nowością w serii Niloe, jest indukcyjna<br />
stacja ładująca umożliwiająca szybkie<br />
ładowanie smartfona bez konieczności<br />
użycia kabla. Natychmiastowe automatyczne<br />
parowanie po umieszczeniu urządzenia<br />
w uchwycie pozwala w zasadzie<br />
zapomnieć, że ładowanie jest konieczne.<br />
Użytkownik odkładający telefon w przeznaczone<br />
do tego miejsce po 2 godzinach<br />
ma do dyspozycji pełną baterię.<br />
Ładowanie bezprzewodowe to wygoda,<br />
brak konieczności używania kabli i ryzyka<br />
uszkodzeń przewodów oraz złącz.<br />
Indukcyjna stacja ładująca oferuje również<br />
wyjście USB do jednoczesnego podłączenia<br />
innych urządzeń wykorzystujących<br />
tradycyjne ładowanie przewodowe.<br />
Warto podkreślić, że cechą wyróżniającą<br />
gniazda USB w serii Niloe jest duży prąd<br />
ładowania o wartości 2400 mA, skracający<br />
czas ładowania podłączonych urządzeń<br />
do rekordowo niskich wartości.<br />
Nowe Niloe to również multimedia.<br />
Współczesne dekodery satelitarne wyposażone<br />
w możliwość nagrywania wymagają<br />
podwójnego okablowania prowadzonego<br />
z konwertera anteny satelitarnej.<br />
Wszystko po to, by umożliwić jednoczesne<br />
oglądanie wybranego programu<br />
i nagrywanie kolejnego. Podłączenie dekodera<br />
w taki sposób umożliwiają dwa<br />
niezależne gniazda typu SAT lub jedno<br />
z podwójnym wyjściem SAT. W serii<br />
Niloe jednoczesne nagrywanie i oglądanie<br />
Fot. 6.<br />
Łącznik oświetlenia z automatycznym<br />
wyłączeniem w razie wykrycia<br />
braku ruchu<br />
zapewnia gniazdo R-TV-SAT-SAT. Warto<br />
je zastosować już teraz, nawet gdy z opcji<br />
nagrywania jeszcze nie korzystamy.<br />
Seria Niloe to obecnie 150 funkcji przydatnych<br />
w mieszkaniu, domu, biurze<br />
i hotelu. Obok tradycyjnych mechanizmów<br />
łączników i gniazd znajdziemy tu<br />
rozwiązania unikalne jak łączniki z automatycznym<br />
wyłączaniem oświetlenia dla<br />
zapominalskich lub takie, które potrafią<br />
wyłączyć w sypialni światło bez dodatkowego<br />
okablowania, drogą radiową.<br />
To oryginalne rozwiązanie umożliwia<br />
rozbudowę sterowania istniejącej instalacji<br />
oświetlenia bez kucia ścian. Stwarza<br />
również nowe możliwości w obrębie<br />
aranżacji ogrodów przez dodawanie różnorodnych<br />
scenariuszy sterowania punktami<br />
oświetlenia lub sterowania ruchem<br />
rolet i bram z dowolnego miejsca posesji.<br />
W przypadku serii Niloe oferowanych<br />
jest sześć popularnych kolorów ramek<br />
(biała, kremowa, srebrna, czarny mat,<br />
popielata i czerwona) oraz dwa kolory<br />
wykończeń plakietek (biały oraz kremowy).<br />
W sumie tworzy to 12 możliwych<br />
połączeń kolorystycznych. Warto podkreślić,<br />
że lekki, delikatny i ponadczasowy<br />
kształt Niloe gwarantuje dopasowanie<br />
do każdego rodzaju wnętrza. Wzornictwo<br />
serii cechuje się elegancką prostotą i jest<br />
dokładnie takie, jakiego oczekujemy.<br />
PROMOCJA<br />
Dowiedz się więcej www.legrand.pl<br />
Fot. 7.<br />
Bezprzewodowe sterowanie oświetleniem<br />
•<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
31
WYWIAD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Z myślą o elektroinstalacjach,<br />
elektroinstalatorach i przyszłości<br />
Wywiad z Krzysztofem Płóciennikiem<br />
dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu firmy ELEKTRO-PLAST Opatówek<br />
Redakcja Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
(dalej FE): Panie Dyrektorze firma<br />
ELEKTRO-PLAST Opatówek<br />
jest przede wszystkim producentem<br />
osprzętu elektroinstalacyjnego, a więc<br />
produktów, po które sięgają w pracy<br />
zawodowej nasi czytelnicy. Czy<br />
zechciałby Pan przedstawić historię<br />
przedsiębiorstwa, jego strukturę organizacyjną<br />
oraz zakres działania na<br />
polskim rynku?<br />
Dyrektor Krzysztof Płóciennik<br />
(dalej KP): Tradycje działalności<br />
naszej firmy sięgają 1980 r. W początkowej<br />
fazie działalności produkowaliśmy<br />
artykuły między innymi<br />
do użytku domowego, zabawki itp. Po<br />
zebraniu kilkuletniego doświadczenia<br />
w przetwórstwie tworzyw sztucznych<br />
i przeanalizowaniu perspektyw rozwoju<br />
różnych sektorów rynkowych<br />
zdecydowaliśmy się ukierunkować<br />
naszą działalność na branżę elektrotechniczną.<br />
Wzrost zatrudnienia, wprowadzanie<br />
nowoczesnego parku maszynowego oraz<br />
budowanie nowych obiektów pozwoliły<br />
nam ciągle rozszerzać zakres asortymentowy<br />
produkcji. Mamy własne biuro konstrukcyjne,<br />
własną narzędziownię, zaplecze<br />
logistyczne oraz doświadczoną kadrę.<br />
W tym roku uruchomiliśmy nowy obiekt – centrum<br />
logistyczno-biurowe w Niedźwiadach<br />
k. Kalisza. Nasz program produkcji to między<br />
innymi rozdzielnice, tablice licznikowe, puszki<br />
hermetyczne oraz wiele innych. Opieramy<br />
swój biznes na dostawach dla dystrybutorów<br />
hurtowych, jesteśmy cenionym partnerem dla<br />
tych podmiotów, świadczy o tym chociażby<br />
liczba corocznie podpisywanych umów.<br />
FE: ELEKTRO-PLAST Opatówek jest spółką<br />
z ograniczoną odpowiedzialnością. Czy<br />
forma prawna przeszkadza, czy też pomaga<br />
w codziennym funkcjonowaniu i rozwoju<br />
firmy?<br />
KP: Każda forma prawna, w jakiej prowadzi<br />
się działalność gospodarczą, ma swoje zalety<br />
i wady. W przypadku naszej firmy – forma<br />
prawna, jaką jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,<br />
daje przedsiębiorstwu stabilność<br />
i jasną sytuację dla naszych partnerów<br />
biznesowych.<br />
FE: Czy planowane są kolejne produkty lub<br />
wręcz grupy asortymentowe?<br />
KP: Tak, wdrażamy nowe produkty z myślą<br />
o uzupełnieniu dotychczasowych serii produktów<br />
lub o wejściu w kolejne obszary asortymentowe.<br />
Każdego roku pojawiają się takie<br />
nowości, często innowacyjne jak na przyklad<br />
puszka do złącza odgromowego PZO<br />
(zauważyliśmy już wielu „naśladowców”),<br />
niedawno obszerne rozdzielnice hermetyczne<br />
72-modułowe oraz – ostatnio – modele skrzynek<br />
multimedialnych, co nas wyróżnia na tle<br />
krajowych producentów i świadczy o naszym<br />
potencjale technologicznym.<br />
FE: W jakim stopniu eksport na rynki zewnętrzne<br />
pomaga rynkowi polskiemu?<br />
KP: Polski eksport rośnie z roku na rok.<br />
W ciągu kilku lat wartość polskiego eksportu<br />
ma się zwiększyć o około 30%. Polskie marki<br />
są coraz bardziej rozpoznawalne na rynkach<br />
zagranicznych. Na pewno to umacnia<br />
polskie firmy. Nie musimy konkurować na<br />
własnym terytorium, lecz na szerszym obszarze.<br />
Wkraczamy na rynki zagraniczne, gdzie<br />
dominowały firmy rodzime, często rynki bardzo<br />
hermetyczne, jak rynek niemiecki czy<br />
skandynawski. Duże możliwości dają obecnie<br />
narzędzia internetowe, o czym ciągle się<br />
przekonujemy. Uważam też, iż polscy dystrybutorzy<br />
powinni również pomyśleć o działalności<br />
zagranicznej, także tej online, stwarza<br />
to ciekawe możliwości chociażby w krajach<br />
ościennych. Podsumowując, nie warto czekać<br />
na następną konkurencję „u siebie”,<br />
tylko wyjść jej naprzeciw, „najlepszą obroną<br />
jest atak”. Co nie tak jest na rynku polskim?<br />
Na pewno stosowanie zbyt długich terminów<br />
płatności, które na dodatek też często nie są<br />
dotrzymywane. Ponadto kryterium wyboru<br />
dostawcy – najniższa cena towaru – co nie<br />
zawsze jest korzystne dla wszystkich stron.<br />
Brak też wyraźnej efektywnej współpracy<br />
między producentami krajowymi.<br />
FE: Panie Dyrektorze, czym wyróżnia się<br />
Państwa oferta na tle innych firm o zbliżonym<br />
profilu asortymentowym?<br />
KP: Wyróżnia nas bardzo dobry stosunek<br />
ceny do jakości. Jesteśmy też firmą, która słynie<br />
z dobrej i szybkiej logistyki. Jednym słowem,<br />
zapewniamy naszym klientom świetny<br />
serwis. Dużą uwagę przykładamy do rozwijania<br />
kontaktów i współpracy między polskimi<br />
producentami.<br />
32 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
WYWIAD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
FE: Czy ELEKTRO-PLAST Opatówek jest<br />
firmą innowacyjną, jeżeli tak, to jak to się<br />
przejawia?<br />
KP: Innowacyjność jest kluczem do rozwoju<br />
firmy. W naszym przypadku systematycznie<br />
wprowadzamy rozwiązania innowacyjne dotyczące<br />
różnych obszarów działania naszej<br />
firmy. Są to rozwiązania w zakresie procesu<br />
produkcji wyrobów – stosujemy urządzenia,<br />
w których wykorzystuje się innowacyjne<br />
rozwiązania technologiczne, dzięki czemu<br />
produkujemy szybciej i dokładniej. Wprowadzamy<br />
na rynek innowacyjne produkty<br />
zawierające nowe rozwiązania. Stosujemy<br />
technologie informacyjne i komunikacyjne<br />
(ICT) w celu usprawnienia utrzymania ruchu<br />
maszyn i urządzeń w zakresie procesu<br />
produkcji. Zastosowanie rozwiązań innowacyjnych<br />
pozwala nam dostarczać na rynek<br />
produkt o jak najwyższej jakości. Zdobyliśmy<br />
w Niemczech certyfikat VDE dla rozdzielnic<br />
z serii NEO Series. Przygotowaliśmy nową,<br />
atrakcyjną szatę graficzną opakowań dla naszych<br />
wyrobów.<br />
FE: Jakie czynniki decydują o pozycji Państwa<br />
firmy na rynku?<br />
KP: Elastyczność na potrzeby klientów<br />
przejawiająca się w zakresie dogodnego<br />
terminu realizacji zamówień, szybka reakcja<br />
na potrzeby rynku w zakresie nowych<br />
produktów oraz ich modyfikacji. Dobra<br />
promocja marki, bierzemy udział w licznych<br />
imprezach targowych, prowadzimy<br />
szkolenia, itp.<br />
FE: Nowoczesność, ochrona środowiska,<br />
niska energochłonność są głównymi standardami<br />
dla producentów i dostawców<br />
w Unii Europejskiej. A jak to wygląda<br />
w ELEKTRO-PLAST Opatówek?<br />
KP: Modernizując park maszynowy wybieramy<br />
urządzenia charakteryzujące się niską<br />
energochłonnością w porównaniu do tradycyjnych<br />
rozwiązań. Stawiamy na urządzenia<br />
zapewniające niski poziom hałasu oraz<br />
oszczędność zużycia oleju, aby ograniczać<br />
powstawanie czynników mających negatywny<br />
wpływ na środowisko.<br />
FE: Jak ocenia Pan sytuację na rynku szeroko<br />
pojętej elektrotechniki w bieżącym roku, zarówno<br />
patrząc przez pryzmat dostawcy, jak<br />
i całej branży?<br />
KP: Duże zmiany można zaobserwować jeśli<br />
chodzi o dystrybucję na rynku polskim.<br />
Jedne podmioty zmieniają właściciela, inne<br />
się konsolidują, na pewno nie będzie to bez<br />
wpływu na ich wyniki ekonomiczne. Ja liczę<br />
na „zdrową” polską konkurencję, mam nadzieję,<br />
iż polscy dostawcy będą między sobą<br />
stosować zasady fair play.<br />
FE: Z jakimi problemami obecnie borykają<br />
się producenci?<br />
KP: Stałym problemem jest napływ towarów<br />
niskiej jakości w niskiej cenie z kierunków<br />
Azji, brak zdecydowanej współpracy między<br />
producentami polskimi, ceny surowców, które<br />
potrafią tylko drożeć oraz malejąca corocznie<br />
marża.<br />
FE: Jak może Pan ocenić obecną sytuację<br />
na rynku dostawców elektrotechniki, jakie<br />
stoją przed tą branżą wyzwania, co firma<br />
ELEKTRO-PLAST Opatówek będzie robiła,<br />
aby w jak najmniejszym stopniu odczuć skutki<br />
zmian w koniunkturze, z jakimi mamy do<br />
czynienia w Polsce i na świecie?<br />
KP: Konkurencja nie „śpi”, trzeba się starać<br />
być o krok przed nią. To zadanie jest zawsze<br />
aktualne, nie ma znaczenia, czy jest kryzys,<br />
czy go nie ma. Nie każdy producent jest<br />
dla nas konkurencją i tu upatruję wspólne<br />
możliwości albo używając ostatnio modnego<br />
słowa „konsolidacji”. Już kooperujemy<br />
z kilkoma mniejszymi producentami i myślę,<br />
że ten kierunek trzeba rozwijać.<br />
FE: Jak przebiegała Pana droga zawodowa?<br />
KP: Zawsze była ona związana ze sprzedażą,<br />
przez działanie we własnym biznesie czy już<br />
później w spółkach. Początki dotyczyły branży<br />
spożywczej, później wiele lat pracowałem<br />
w branży instalacyjno-sanitarnej, w której<br />
zajmowałem się sprzedażą, zaopatrzeniem<br />
oraz logistyką. Obecnie od kilkunastu lat jestem<br />
związany z branżą elektroinstalacyjną<br />
zarządzając sprzedażą i marketingiem. Staram<br />
się też mieć duży wkład w wyznaczanie<br />
kierunków rozwoju firmy.<br />
FE: Jakie są Pana największe sukcesy?<br />
(może i porażki?)<br />
KP: Sukces jest zasługą całego naszego<br />
teamu. Ja nie chcę przypisywać sobie<br />
wszystkich zasług, ale należy tu wymienić<br />
wejście z naszą ofertą na 27 rynków, głównie<br />
europejskich, efektywne korzystanie<br />
z funduszy europejskich, także corocznie<br />
podpisywane umowy handlowe ze wszystkimi<br />
liczącymi się grupami zakupowymi<br />
i sieciami. Nie jesteśmy najlepsi, ale bardzo<br />
się staramy.<br />
FE: A Pańskie zainteresowania pozazawodowe?<br />
KP: Mam ich sporo, wymienię może kilka.<br />
W związku z wykonywaną pracą, fascynują<br />
mnie współczesne techniki sprzedaży<br />
i marketingu, ukończyłem niezliczoną<br />
liczbę szkoleń i seminariów z tym związanych,<br />
zgromadziłem pokaźną bibliotekę<br />
już chyba kultowych teraz publikacji na<br />
ten temat. Ale moją uwagę przykuwa także<br />
historia, zwłaszcza ta odtajniana, militaria,<br />
sport. Lubię posłuchać muzyki, w tym<br />
klasycznej. Staram się także znaleźć czas<br />
na dobre kino. Ostatnio próbujemy sił<br />
z córką w grze na keyboardzie. Bardzo<br />
liczy się dla mnie czas spędzany z rodziną<br />
– żoną, dziećmi.<br />
FE: Dziękujemy za rozmowę i życzymy powodzenia<br />
w realizacji planów.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
33
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Trasy kablowe i osprzęt instalacyjny<br />
do obiektów służby zdrowia<br />
Od systemów tras kablowych, które znajdują zastosowanie w obiektach służby zdrowia wymaga<br />
się przede wszystkim funkcjonalności, bezpieczeństwa, a także łatwego utrzymania<br />
w czystości.<br />
Fot.: LMMEDICALDIVISION<br />
Fot. 1.<br />
System do dystrybucji wielostanowiskowej<br />
Dobierając odpowiednie rozwiązanie<br />
systemu tras kablowych i pokrewnych<br />
rozwiązań, na przykład różnego<br />
typu paneli dystrybucyjnych,<br />
do placówek służby zdrowia należy<br />
pamiętać, że w obiektach tego typu<br />
wyróżnia się trzy obszary wpływające<br />
na ostateczny wybór.<br />
Kryteria wyboru<br />
Ważny jest obszar użyteczności<br />
publicznej z odpowiednią orientacją<br />
i bezpieczeństwem, a także przyjazny<br />
wygląd wnętrza i walory architektoniczne.<br />
W obszarach przeznaczonych<br />
dla personelu liczy się optymalizacja<br />
środowiska pracy i wygoda korzystania<br />
z instalacji. Chodzi tutaj o miejsca<br />
takie jak sale chirurgiczne, sale<br />
badań, laboratoria itp. Z kolei obszary<br />
pomocnicze to sale konferencyjne,<br />
pomieszczenia techniczne i magazynowe,<br />
a także kuchnia, pomieszczenia<br />
ochrony, pralnia itp. W tych miejscach<br />
stawia się przede wszystkim<br />
na funkcjonalność i higienę.<br />
Oprócz tego przy wyborze trzeba mieć<br />
na uwadze liczbę odbiorników nie tylko<br />
prądowych, ale również telekomunikacyjnych.<br />
Brany jest pod uwagę współczynnik<br />
wypełnienia kanałów kablowych, a także<br />
dopuszczalne promienie gięcia przewodów<br />
i odpowiednie rezerwy. Nie mniej ważne<br />
jest uwzględnienie wymagań koncepcji budowlanych<br />
w zakresie warunków architektury<br />
wewnętrznej.<br />
Nie można zapomnieć o elastyczności zastosowania.<br />
Chodzi głównie o możliwość<br />
szybkiego dopasowania do zmieniających<br />
się warunków aplikacyjnych. Trzeba mieć<br />
na uwadze łatwą zmianę liczby zamontowanych<br />
urządzeń. Kluczowe miejsce zajmują<br />
wymagania względem bezpieczeństwa,<br />
zwłaszcza w stosunku do ochrony sieci teleinformatycznych<br />
przed dostępem osób<br />
nieuprawnionych.<br />
Systemy podłogowe<br />
W trasach kablowych w obiektach służby<br />
zdrowia bardzo często wykorzystuje się systemy<br />
podłogowe. Konkretne rozwiązanie<br />
w tym zakresie dobiera się uwzględniając<br />
przede wszystkim rodzaj pomieszczenia<br />
pod względem poziomu wilgotności (mokre<br />
lub suche). Oprócz tego należy przeanalizować<br />
rodzaj i grubość wykładziny podłogowej,<br />
grubość i rodzaj podłóg twardych,<br />
obciążenia komunikacyjne oraz temperaturę<br />
otoczenia.<br />
Nie można zapomnieć o uwzględnieniu<br />
sposobu pielęgnacji podłogi. Chodzi głównie<br />
o zabezpieczenie kasety przed dostępem<br />
wilgoci i zanieczyszczeń. Stąd też<br />
odpowiednie kasety znajdą zastosowanie<br />
w pomieszczeniach, gdzie podłoga jest<br />
czyszczona na sucho, wilgotno lub mokro.<br />
W pomieszczeniach suchych zastosowanie<br />
znajdą kasety o stopniu ochrony IP 30, natomiast<br />
jeżeli pokrywa zostanie otwarta, to<br />
stopień ochrony zmniejszy się do IP 20. Stosując<br />
specjalne uszczelki otwarty kanał ma<br />
stopień ochrony IP 44. Najwyższy poziom<br />
ochrony zapewniają kasety o stopniu ochrony<br />
IP 65, przy warstwie wody o wysokości<br />
10 mm nie jest ona w stanie przedostać się<br />
do wnętrza kasety.<br />
Koryta kablowe<br />
W miejscach mniej widocznych, takich<br />
jak piwnice, tunele czy pomieszczenia<br />
techniczne zastosowanie znajdują stalowe<br />
koryta kablowe. Nowoczesne rozwiązania<br />
tego typu wykorzystują specjalne łączniki<br />
z elementami sprężynowymi, przy czym<br />
łączenie elementów wykonuje się bardzo<br />
szybko. Warto zwrócić uwagę na wy-<br />
Fot.: EL-PUK<br />
Fot. 2.<br />
Kaseta podłogowa<br />
34 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: KOPOS<br />
Fot.: HAGER<br />
Fot. 3. Kanał z szyną uziemiającą<br />
Fot. 4.<br />
Przekrój listwy przypodłogowej<br />
trzymałość oraz perforację zapewniającą<br />
większe obciążenia. Połączenia są bezśrubowe<br />
i łączniki umożliwiają formowanie<br />
łuków od 10° do kierunku trasy, co szczególnie<br />
sprawdza się w tunelach. Na uwagę<br />
zasługuje nowa konstrukcja dna koryta<br />
zapewniająca dobrą wentylację przewodów<br />
i kabli. Zgodnie z normą VDE 0298-4<br />
zaleca się, aby perforacja zajmowała 30%<br />
koryt, co zapewnia mniejszy mnożnik<br />
przy doborze odpowiednich kabli i przewodów<br />
umożliwiając stosowanie mniejszych<br />
przekrojów. Oprócz tego istotne jest<br />
optymalne odprowadzenie wody umożliwiające<br />
montowanie koryt poniżej systemów<br />
zraszaczy.<br />
Kanały ścienne<br />
Kanały kablowe ścienne są dostępne<br />
w wielu kształtach i wymiarach. Jeżeli prowadzona<br />
będzie niewielka liczba przewodów,<br />
to wystarczy korytko „mini” wyposażone<br />
w wysuwane pokrywy lub pokrywy<br />
zawiasowe. Korytka płaskie można zastosować<br />
w pomieszczeniach, które są już<br />
wykończone.<br />
Niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />
kanały przypodłogowe pozwalające na organizowanie<br />
kabli sterujących, telekomunikacyjnych<br />
i zasilających. W zależności<br />
od stopnia rozbudowania instalacji dobierana<br />
jest wysokość profilu – na przykład 11,<br />
15, 18, 25 i 30 mm, a bardziej złożone trasy<br />
mogą wymagać kanałów o przekroju 30, 40<br />
i 60 mm. Wytrzymałość profilu zapewniają<br />
wbudowane teowniki umożliwiające również<br />
montowanie przegród i osprzętu kablowego.<br />
Z kolei klamry rozporowe są usztywnieniem<br />
kanału i przytrzymują przewody<br />
przed nałożeniem pokrywy.<br />
Jako akcesoria do kanałów należy wymienić<br />
narożniki (zewnętrzne i wewnętrzne), łączniki<br />
(proste i kątowe), puszki kanałowe oraz<br />
klamry. Odgałęzienia kanału można wykonać<br />
za pomocą trójników.<br />
Ważną rolę mogą odgrywać kanały podparapetowe.<br />
Śruby mocujące są przeprowadzane<br />
przez perforację w dnie. Kanały<br />
powiększone mają 90 mm głębokości.<br />
Przy rozdziale energii uwzględniane są<br />
tzw. stacje zaopatrzeniowe z nośnikiem<br />
podstawowym łączącym elementy stacji.<br />
Niejednokrotnie zamknięcie pokrywy wykorzystuje<br />
mechanizm jednodotykowy,<br />
natomiast sprzęgło zawiasowe trzyma podnoszoną<br />
pokrywę od strony węzła obrotowego.<br />
Elastyczne przepusty służą do wprowadzenia<br />
kabli.<br />
Fot. 5.<br />
Gniazdo i ściemniacz w wykonaniu antybakteryjnym<br />
Fot.: JUNG<br />
Osprzęt elektryczny i telekomunikacyjny<br />
montuje się do puszek.<br />
Osprzęt<br />
Specjalny osprzęt elektryczny jest oferowany<br />
z myślą o szpitalach i innych obiektach,<br />
w których wymaga się łatwego utrzymania<br />
czystości. Przede wszystkim ważne<br />
są gniazda o konstrukcji zapobiegającej<br />
osadzaniu zanieczyszczeń, z możliwością<br />
łatwego czyszczenia. Specjalne konstrukcje<br />
powodują, że przy podłączaniu wtyczki<br />
dno gniazda jest samoczynnie przesuwane<br />
do tyłu, a przy odłączaniu powraca do położenia<br />
wyjściowego. Tym sposobem do wnętrza<br />
gniazda nie przedostają się zanieczyszczenia.<br />
Warto zwrócić uwagę na osprzęt elektryczny<br />
wykonany z materiałów antybakteryjnych<br />
z wykorzystaniem jonów srebra Ag+.<br />
Zastosowanie takiej technologii produkcji<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
35
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: HAGER<br />
Fot. 6.<br />
Zasilanie kolumny z sufitu<br />
Fot.: LEGRAND<br />
Fot. 7.<br />
zapewnia wyeliminowanie bakterii, grzybów<br />
i wirusów. W takim wykonaniu dostępny<br />
jest nie tylko osprzęt, ale również<br />
ramka o budowie zapewniającej łatwe<br />
czyszczenie.<br />
Kolumna biurowa<br />
W odniesieniu do łączników niejednokrotnie<br />
zastosowanie znajdują urządzenia<br />
bezdotykowe pozwalające na ograniczenie<br />
rozprzestrzenianie zarazków przenoszonych<br />
na dłoniach. Załączenie lub wyłączenie<br />
obwodu odbywa się poprzez przesunięcie<br />
ręki w pobliżu łącznika.<br />
Kolumny elektroinstalacyjne<br />
i bloki biurowe<br />
Kolumny elektroinstalacyjne umożliwiają<br />
pionową dystrybucję energii elektrycznej,<br />
a także sygnałów telekomunikacyjnych<br />
i sterujących, przy czym przewody główne<br />
są doprowadzane z sufitu lub podłogi.<br />
Wnętrze kolumny zawiera osprzęt dystrybucji<br />
energii łącznie z siłowym. Wyposażenie,<br />
kształt i wysokość kolumny sygnalizacyjnej<br />
dopasowuje się do konkretnych<br />
potrzeb, zwłaszcza w odniesieniu do przyłączy<br />
telekomunikacyjnych, gniazd i łączników.<br />
Wysokość typowych kolumn wynosi<br />
do 2,8 m. Mechanizm rozporowy<br />
pozwala na dopasowanie urządzenia niemal<br />
do każdej wysokości pomieszczenia,<br />
a montaż ułatwia wbudowana poziomica.<br />
Specjalne elementy umożliwiają montaż<br />
do sufitu podwieszanego.<br />
Odpowiednie bloki są przeznaczone do dystrybucji<br />
energii w pomieszczeniach biurowych<br />
szpitali. W urządzeniach tego typu stawia się<br />
przed wszystkim na estetykę, bezpieczeństwo<br />
i funkcjonalność. Zazwyczaj zastosowanie<br />
znajdują bloki przeznaczone do pomieszczeń<br />
w kształcie litery „U” lub ze stołem centralnym.<br />
Typowy blok ma gniazda z możliwością<br />
obciążenia do 4 kW przy napięciu zasilania<br />
230 V AC i wejścia nachylone pod kątem<br />
45°. Zasilanie bloku można wyłączyć. W niektórych<br />
blokach przewiduje się zabudowany<br />
switch internetowy będący punktem dostępowym<br />
Wi-Fi. Warto zwrócić uwagę na wyposażenie<br />
dodatkowe w postaci elastycznych osłon<br />
przewodów. Niejednokrotnie zastosowanie<br />
Fot.: LEGRAND<br />
Fot.: FAMOR<br />
Fot. 8. Zasilający blok biurkowy<br />
Fot. 9.<br />
Panele dystrybucyjne – często stosowane wyposażenie szpitali<br />
36 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
znajdują bloki chowane, które po odłączeniu<br />
odbiorników można wsunąć w blat stołu<br />
poprzez zatrzaśnięcie. W blokach biurowych<br />
główny przewód zasilający wprowadza się<br />
z dołu lub boku, a kable można organizować<br />
dzięki specjalnym odwracalnym listwom<br />
przytrzymującym.<br />
Oprogramowanie wspomagające<br />
dobór trasy kablowej<br />
Dobierając poszczególne elementy systemów<br />
tras kablowych można skorzystać ze<br />
specjalnego oprogramowania komputerowego.<br />
Aplikacje tego typu są przeznaczone<br />
zarówno dla profesjonalistów, jak do zastosowań<br />
nieprofesjonalnych.<br />
Zaawansowane narzędzia stanowią nakładki<br />
AutoCAD, które są dostępne w kilku językach.<br />
Mają one czytelny wygląd okien dialogowych,<br />
prostą obsługę oraz szerokie możliwości w zakresie<br />
prezentacji poszczególnych elementów<br />
systemów tras kablowych. Jest przy tym możliwe<br />
ustawienie prezentacji obiektów z uwzględnieniem<br />
indywidualnych potrzeb użytkownika.<br />
Program wyznacza wymiary z dodatkowymi<br />
materiałami, a rezultat wyznaczania wymiarów<br />
jest dostępny w wielu formatach plików (tekstowy,<br />
pdf, Excel). Ważna jest łatwa aktualizacja,<br />
a także możliwość importowania i edycji<br />
zestawień produktowych.<br />
Prostsze programy bardzo często są używane<br />
przez instalatorów w ich codziennej<br />
pracy. Aplikacje tego typu niejednokrotnie<br />
stanowią uproszczone wersje internetowe<br />
i nie wymagają zastosowania systemu CAD.<br />
Fot.: WWW.LMMEDICALDIVISION.COM<br />
Fot.: INSEL<br />
Fot. 10.<br />
Fot. 11.<br />
Panel dystrybucyjny z załączonym oświetleniem<br />
Panel dystrybucyjny do oddziałów dziecięcych<br />
Należy przy tym podkreślić łatwą obsługę,<br />
szybkie i łatwe zastosowanie, brak konieczności<br />
instalacji, a także dostęp z dowolnego<br />
komputera i możliwość zapisu danych projektu.<br />
Efekt końcowy stanowiący kompletny<br />
projekt można wydrukować.<br />
Fot.: INSEL<br />
Podsumowanie<br />
W obiektach użyteczności publicznej takich<br />
jak szpitale, konieczne jest spełnianie<br />
przez instalacje elektryczne szeregu wymagań<br />
w zakresie bezpieczeństwa. Zgodnie<br />
z normą DIN 4102 zakłada się sprawdzenie<br />
kabli wraz z systemem mocującym<br />
nazywanym zespołem kablowym pod kątem<br />
tego, czy w wymaganej temperaturze<br />
i przez określony czas będzie dostarczana<br />
energia elektryczna do odbiorników.<br />
Podtrzymywanie funkcjonowania instalacji<br />
elektrycznej jest ciągłym zasilaniem energią<br />
elektryczną budynku podczas pożaru.<br />
Chodzi tutaj o określone obwody, które<br />
są istotne dla bezpieczeństwa ludzi przebywających<br />
w budynkach. Są to obwody<br />
oświetlenia awaryjnego, a także systemy<br />
DSO i urządzenia wentylacyjne. W praktyce<br />
podtrzymywanie funkcji sprowadza się<br />
do dwóch grup – E-30 i E-90, ale w normie<br />
występuje jeszcze jedna grupa (E 60), która<br />
jest rzadko stosowana.<br />
Fot. 12.<br />
Nowoczesna sala szpitalna z płaskimi panelami dystrybucyjnymi nad wezgłowiami łóżek<br />
Damian Żabicki<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
37
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Złączki szynowe do przewodów<br />
aluminiowych i miedzianych Morek<br />
Złącza uniwersalne Morek zostały zaprojektowane do łączenia w jednym zacisku przewodów<br />
miedzianych i aluminiowych. Można za ich pomocą łączyć przewody wykonane<br />
z tych dwóch materiałów jednocześnie lub zastosować tylko przewody miedziane czy<br />
tylko aluminiowe.<br />
Przeznaczone są do wszystkich rodzajów<br />
przewodów Al i Cu o przekroju<br />
do 300 mm 2 , czyli drutów<br />
jednorodnych i przewodów wielożyłowych<br />
(linek). W standardowych<br />
połączeniach przewody mogą<br />
być rozgałęziane w jednym zacisku,<br />
co pozwala na dokonywanie<br />
rozgałęzień prądowych bez użycia<br />
zwieraczy. Złącza OTL gwarantują<br />
stopień ochrony IP20.<br />
Korpusy izolujące zaciski wewnątrz<br />
złączek uniwersalnych OTL wykonano<br />
z poliamidu PA66 w klasie<br />
palności V0, wolnego od halogenów.<br />
Części przewodzące zacisków<br />
wykonano z jednorodnego ocynowanego<br />
aluminium. Złącza mają<br />
specjalnie ukształtowany profil<br />
z frezowaniem w dolnej części, aby<br />
zapobiec wyrwaniu przewodu spod<br />
śruby dociskowej. Śruby dociskowe,<br />
dokręcane kluczem sześciokątnym,<br />
wykonane są z aluminium ocynowanego,<br />
a powierzchnie stykowe złącz<br />
pokryto warstwą pasty kontaktowej<br />
SR-1, którą można nabyć także oddzielnie.<br />
Temperatura użytkowania złączek<br />
zawiera się w przedziale od -25<br />
do +80 °C.<br />
Właściwa przewodność połączenia<br />
wynika z zastosowania zacisku śrubowego.<br />
Śruby dociskowe są przykręcane<br />
za pomocą klucza sześciokątnego<br />
( IMBUS ) w rozmiarze 4, 5, 6 lub<br />
8 w zależności od rozmiaru zacisku.<br />
Śruba dociska przewody w zacisku<br />
praktycznie na całej jego szerokości,<br />
dzięki czemu mogą one być dociskane<br />
z tą samą siłą . Złącza OTL mogą być<br />
instalowane w rozdzielnicy na standardowych<br />
szynach DIN (wszystkie<br />
rozmiary złączek) lub na płycie mon-<br />
Fot. 1.<br />
Fot. 2.<br />
Aluminiowe i miedziane przewody w złączkach Morek łączą się bez problemu<br />
Konstrukcja łatwa w demontażu dla indywidualnych zastosowań<br />
38 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4.<br />
Złączka MAA1050A10<br />
Fot. 3.<br />
Najważniejsze cechy nowej serii złączek Morek<br />
Fot. 6.<br />
Złączka MAA5035A10<br />
Fot. 5.<br />
Użyteczna złączka OTL 35-5X dla układów trójfazowych<br />
Szczegółowe uwagi dotyczące instalacji:<br />
1. W złączkach można stosować połączenia przewodów z jednego materiału<br />
(miedzi lub aluminium) oraz stosować równoczesne połączenia<br />
przewodów aluminiowych i miedzianych w jednym zacisku.<br />
2. W jednym otworze zaciskowym nie powinno się stosować przewodu<br />
aluminiowego i miedzianego jednocześnie. Różny stopień ściskania<br />
tych przewodów powodowałby różną siłę dociskową w zacisku.<br />
W czasie użytkowania mogłoby nastąpić rozluźnienie przewodów<br />
w zacisku.<br />
3. Zarówno w otworach wejściowych, jak wyjściowych można wprowadzać<br />
wiele odizolowanych przewodów. Konstrukcja zacisku umożliwia<br />
równomierny ich docisk na całej przestrzeni.<br />
4. W jednym otworze zaciskowym dopuszczalne jest łączenie przewodów<br />
o różnym przekroju znamionowym. Lecz różnica tych przekrojów<br />
powinna być nie większa niż jedna klasa przekroju znamionowego.<br />
Na przykład mogą być połączone przewody 1,5 i 2,5 mm 2 .<br />
Niedopuszczalne jest jednoczesne łączenie w jednym otworze na<br />
przykład przewodów o przekroju 1,5 i 4 mm 2 .<br />
tażowej z zastosowaniem płaskich śrub (dotyczy<br />
złącz o rozmiarze 95 – 300 mm 2 ).<br />
Złącza uniwersalne OTL są certyfikowane<br />
zgodnie z normami EN 61238-1, EN 60947-7-1<br />
oraz EN 60998-2-1, które dopuszczają zastosowanie<br />
tych złącz w instalacjach przemysłowych<br />
jako przyłącza główne, a także w systemach<br />
rozdziału energii. Zgodnie z normą<br />
EN 61238-1 złącza OTL mogą być częścią instalacji<br />
rozdzielczej przemysłowej oraz spełniają<br />
wymogi klasyfikacji A (Class A).<br />
Złączki Al/Cu wykonane są zgodnie ze<br />
standardem UL94, w klasie V0 i mają deklarację<br />
CE. Bloki rozdzielcze spełniają<br />
wymogi zastosowania w instalacjach fotowoltaicznych<br />
typu PV dla prądu stałego.<br />
Pełny proces produkcyjny złączek wykonywany<br />
jest w Finlandii.<br />
Głównym przedstawicielem handlowym<br />
i dystrybutorem na rynku polskim jest<br />
firma Simet z Jeleniej Góry.<br />
Mariusz Młyńczak, SIMET<br />
www.simet.com.pl<br />
PROMOCJA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
39
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Kostki czy szybkozłączki?<br />
Jak szybko i bezpiecznie podłączać oprawy oświetleniowe<br />
Standardowe kostki śrubowe wykorzystywane do podłączania opraw oświetleniowych<br />
są wciąż popularne, ale mogą być kłopotliwe w montażu. Odkręcanie małych śrubek<br />
w kostce w trakcie łączenia przewodów do oprawy jest czasochłonne i bywa uciążliwe.<br />
Tymczasem można skorzystać ze złączek instalacyjnych z zaciskiem sprężynowym, które<br />
pozwolą wykonać to samo zadanie znacznie szybciej i lepiej.<br />
ki, niechcący wykręci się ją całkowicie, a ona<br />
gdzieś spadnie i się zgubi.<br />
Przy kostkach nie ma większego problemu<br />
z podłączeniem przewodu od strony instalacji,<br />
gdzie mamy sztywny drut. Ale już od strony<br />
oprawy może pojawić się przewód elastyczny<br />
typu linka i jego podłączenie pod śrubę może<br />
stanowić problem. Tradycyjne kostki wyglądają<br />
identycznie zarówno od strony instalacji,<br />
jak i od strony lampy. Przez to możemy przypadkowo<br />
zdemontować oprawę wraz ze złączką.<br />
Wtedy odizolowane przewody wychodzące<br />
ze ściany czy sufitu, które mogą być pod<br />
napięciem, pozostaną całkowicie odsłonięte.<br />
Istnieje wtedy niebezpieczeństwo dotyku<br />
części czynnej instalacji i porażenia prądem<br />
elektrycznym. Kolejną wadą tradycyjnych kostek<br />
śrubowych jest efekt samoluzowania się<br />
styku, do którego dochodzi przy dłuższej eksploatacji.<br />
Prowadzi to do iskrzenia i przegrzewania<br />
się styku, co stanowi częstą przyczynę<br />
pożarów w budynkach.<br />
Złączki oświetleniowe<br />
– bezpieczne i proste w obsłudze<br />
Z powodu wyżej wymienionych uciążliwości,<br />
profesjonaliści wybierają złączki oświetleniowe<br />
lub uniwersalne złączki instalacyjne (potocznie<br />
nazywane „szybkozłączkami”). W przypadku<br />
złączek oświetleniowych od strony okrągłego<br />
otworu montażowego wtykamy sztywne<br />
druty o przekrojach od 1 do 2,5 mm 2 . Zaś<br />
od strony czworokątnego otworu, naciskając<br />
obudowę złączki, możemy zamontować przewód<br />
linkowy wychodzący z oprawy oświetleniowej<br />
mający przekrój od 0,5 do 2,5 mm 2 .<br />
Musimy pamiętać, że jedna złączka przypada<br />
na jeden potencjał, więc potrzeba ich tyle, ile<br />
Fot. 1.<br />
Montaż złączek oświetleniowych WAGO 224 na przewodach wyprowadzonych z wypustu<br />
oświetleniowego<br />
Najczęściej używanymi złączkami<br />
do łączenia opraw oświetleniowych<br />
takich jak: lampy wiszące, kinkiety,<br />
żyrandole, halogeny czy plafoniery,<br />
z przewodami instalacji stałej, są<br />
kostki śrubowe, zwane powczechnie<br />
LZ-tkami. W praktyce okazuje się,<br />
że mają one sporo wad.<br />
Uciążliwości zwykłych kostek<br />
przyłączeniowych<br />
Aby prawidłowo podłączyć przewody<br />
za ich pomocą, trzeba dokręcić śrubki<br />
z odpowiednią siłą, przez co dość często<br />
dochodzi do zniszczenia główki lub<br />
do przekręcenia gwintu. Cała operacja<br />
zazwyczaj ma miejsce podczas niekomfortowego<br />
montażu na wysokości.<br />
Zdarza się, że podczas luzowania śrub-<br />
Fot. 2. Złączki oświetleniowe WAGO 224<br />
po przyłączeniu lekkiej zwieszanej<br />
oprawy oświetleniowej<br />
40 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 5.<br />
Złączki uniwersalne WAGO 221 w puszce instalacyjnej<br />
Fot. 3.<br />
Fot. 4.<br />
Wariant przyłączenia oprawy oświetleniowej<br />
przy wykorzystaniu przewodu<br />
trójżyłowego, złączek uniwersalnych<br />
WAGO 221 i miniaturowej puszki<br />
Montaż złączek oświetleniowych<br />
WAGO 224 w miniaturowej puszcze<br />
podtynkowej<br />
przewodów wychodzi z sufitu. Zazwyczaj równa<br />
się to liczbie przewodów w oprawie oświetleniowej.<br />
Maksymalny prąd złączek oświetleniowych<br />
wynosi 24 A.<br />
Wyróżniamy dwie wersje złączek oświetleniowych.<br />
Szare – pozwalają podłączyć jeden przewód<br />
ze ściany z jednym przewodem z oprawy.<br />
Wykorzystujemy je w przypadku jednopunktowego<br />
źródła światła. Z kolei jeśli chcemy jednym<br />
łącznikiem sterować większą liczbą opraw<br />
oświetleniowych, chociażby przy oświetleniu<br />
typu spotlight, halogenach lub spotach LED, to<br />
powinniśmy zastosować złączkę białą umożliwiającą<br />
łańcuchowe połączenie wielu opraw.<br />
Różni się ona od wersji szarej podwójnym<br />
zaciskiem od strony instalacji. Spotykamy też<br />
specjalistyczne złączki koloru czarnego, które<br />
stosuje się przy wyższych temperaturach otoczenia<br />
– do 120ºC.<br />
Zastosowanie<br />
złączek uniwersalnych<br />
Do łączenia opraw o większej liczbie punktów<br />
świetlnych, żyrandoli i wielożarówkowych kinkietów<br />
przydadzą się uniwersalne złączki sprężynowe<br />
z wejściem na 2, 3 lub 5 przewodów.<br />
Dzięki nim połączymy przewody linkowe,<br />
sztywne drutowe i linkowe ze spojoną końcówką<br />
w zakresie przekroju od 0,2 do 4 mm 2 .<br />
Tutaj również obowiązuje zasada, według której<br />
na jeden potencjał przypada jedna złączka.<br />
Pod jeden zacisk złączki uniwersalnej podłączamy<br />
zasilanie, a resztę wykorzystujemy<br />
do podłączenia poszczególnych źródeł światła.<br />
Ten rodzaj konektorów jest przystosowany<br />
do układów o maksymalnym prądzie do 32 A.<br />
Dobra instalacja tylko<br />
z odpowiednią techniką połączeniową<br />
Maksymalne napięcie izolacji dla wszystkich<br />
rodzajów wspomnianych złączek instalacyjnych<br />
wynosi co najmniej 400 V.<br />
– Zacisk sprężynowy w złączkach instalacyjnych<br />
to technologia stosowana już przez<br />
WAGO od 60-ciu lat. Zapewnia ona optymalny<br />
docisk przewodu, jednocześnie chroniąc<br />
go przed uszkodzeniem. Złączki tego<br />
typu eliminują notoryczny problem z luzowaniem<br />
się styku, minimalizując ryzyko wystąpienia<br />
problemów z instalacją po latach<br />
eksploatacji – tłumaczy Henryk Ziegler,<br />
przedstawiciel firmy WAGO, producenta<br />
złączek i komponentów elektrotechnicznych.<br />
Ważny jest również fakt, że w porównaniu<br />
do kostek śrubowych, złączki oparte na rozwiązaniu<br />
sprężynowym pozwalają na znacznie<br />
szybszy montaż przewodów. Jednocześnie nie<br />
wymagają użycia jakichkolwiek dodatkowych<br />
narzędzi. Co więcej mają specjalny otwór, który<br />
pozwala na dokonywanie pomiarów bez konieczności<br />
odłączania przewodów.<br />
Kiedy liczy się szybkość i bezpieczeństwo<br />
w montażu pojedynczych opraw i systemów<br />
oświetlenia, profesjonalne szybkozłączki<br />
okazują się lepszym wyborem,<br />
niż śrubowe kostki przyłączeniowe. Wybierając<br />
złączki z zaciskiem sprężynowym<br />
do instalacji elektrycznych możemy mieć<br />
pewność, że mimo upływających lat nie<br />
dojdzie do awarii ze względu na luzowanie<br />
się i przegrzewanie styków.<br />
•<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
41
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Systemy szyn zbiorczych<br />
do rozdzielnic elektrycznych i szaf sterowniczych<br />
Szyny zbiorcze najczęściej montuje się w górnej lub dolnej części rozdzielnic i szaf sterowniczych,<br />
przy czym poszczególne odcinki szyn są dobierane z uwzględnieniem wielkości pola<br />
rozdzielnicy. Stosowane też bywają przedziały z pionowymi szynami zbiorczymi.<br />
Fot. 1.<br />
Przykład rozdzielnicy z szynami zbiorczymi<br />
Szyny zbiorcze fazowe oraz główne<br />
szyny neutralne (ochronno-neutralne<br />
PEN dla układu 4-przewodowego)<br />
umieszcza się w tylnej części rozdzielnicy<br />
w specjalnym przedziale<br />
szynowym. Niektóre modele szaf<br />
można wyposażyć w specjalne nadstawki<br />
z szynami zbiorczymi, przez co<br />
zwiększa się wysokość rozdzielnicy, ale<br />
szyny nie zabierają przestrzeni w aparatowej<br />
części obudowy szafy. Wybierając<br />
szyny nie można zapomnieć o szeregu akcesoriów<br />
i elementów zapewniających łatwy<br />
montaż systemu.<br />
Szyny zbiorcze bardzo często są montowane<br />
w stacjach elektroenergetycznych, przy<br />
czym zastosowanie znajdują układy jedno -,<br />
dwu- oraz trójfazowe. W każdym układzie<br />
szynowym można przewidzieć sekcje oraz<br />
je wzbogacić dodatkowymi pomocniczymi<br />
szynami zbiorczymi.<br />
42 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 2.<br />
Szyny zbiorcze z mocowaniami osprzętu<br />
Poszczególne elementy systemu dobiera się<br />
uwzględniając parametry techniczne w postaci<br />
napięcia roboczego, prądu znamionowego<br />
ciągłego, napięcia znamionowego<br />
czy mocy zwarciowej sieci. Ponadto trzeba<br />
mieć na uwadze wytrzymałość mechaniczną<br />
wsporników oraz wytrzymałość na ciepło,<br />
które pochodzi od prądów zwarciowych.<br />
Budowa systemów<br />
szyn zbiorczych<br />
Typowy system szyn zbiorczych zawiera<br />
szyny, prowadnice i magistrale, wykonane<br />
najczęściej z miedzi, aluminium lub aluminium<br />
pokrytego otuliną z płaszcza miedzianego.<br />
Rozstaw pomiędzy belkami najczęściej<br />
wynosi 60, 100 i 185 mm, przy szerokości<br />
20-100 mm i grubości 5 i 10 mm. Niektóre<br />
szyny mają przekrój dwuteownika z odstępem<br />
pomiędzy osiami wynoszącym 60 mm. Jest<br />
więc możliwy montaż typowych aparatów<br />
w postaci rozłączników bezpiecznikowych<br />
i wyłączników mocy. Specjalne adaptery<br />
umożliwiają instalację aparatów i odprowadzeń.<br />
Należy podkreślić, że przy montażu<br />
aparatury wykorzystuje się uchwyty do bezotworowej<br />
instalacji i łączenia szyn. Za pomocą<br />
elementów dystansujących można regulować<br />
szerokość rozstawu. Specjalne elementy wyrównujące<br />
odpowiadają za niwelowanie różnic<br />
powstałych w przypadku zastosowania<br />
szyn o różnych grubościach. Boczne osłony<br />
chronią przed przypadkowym dotknięciem.<br />
Specjalne wsporniki (montowane poziomo)<br />
są wykorzystywane do prowadzenia belek.<br />
Systemy szyn zbiorczych, jakie znajdują zastosowanie<br />
w rozdzielnicach, mogą być pojedyncze,<br />
podwójne, wielokrotne, a także z konstrukcjami<br />
układów blokowych, mostkowych<br />
i wielobokowych. Za najprostsze rozwiązanie<br />
stosowane w rozdzielnicach można uznać układy<br />
o pojedynczym systemie szyn zbiorczych.<br />
Należy pamiętać, że układy tego typu mają niski<br />
poziom pewności zasilania. Wynika to stąd,<br />
że w przypadku uszkodzenia szyn zbiorczych<br />
lub innego elementu pola zasilającego dochodzi<br />
do wyłączenia zasilania i przerwy w dostawie<br />
energii do wszystkich zasilanych odbiorników.<br />
Stąd też bardzo często wykorzystuje się<br />
selekcjonowanie szyn zbiorczych.<br />
Fot. 3.<br />
Przekrój szyn zbiorczych systemu Linergy Evolution<br />
Cechy szyn dystrybucyjnych<br />
i ochronnych<br />
Szyny do dystrybucji energii zazwyczaj są prowadzone<br />
w tylnej części rozdzielnicy lub szafy.<br />
W zależności od wartości przepływającego<br />
prądu głębokość montażu szyn wynosi 1-2 m.<br />
Z kolei na szerokość toru szynowego wpływa<br />
rodzaj zasilanej aparatury. Szyny ochronne najczęściej<br />
montuje się w dolnej, tylnej części rozdzielnicy,<br />
poziomo wzdłuż całej rozdzielnicy<br />
i w pionowych przedziałach kablowych. Belka<br />
ochronna powinna być prowadzona w uchwytach<br />
szynowych lub zamocowana bezpośrednio<br />
do konstrukcji. Nie można zapomnieć o odpowiedniej<br />
izolacji od konstrukcji.<br />
Łączenie<br />
z innymi elementami instalacyjnymi<br />
Szyny zbiorcze można bez problemu łączyć<br />
z innymi elementami instalacji elektrycznych.<br />
Zapewniają to przede wszystkim specjalne<br />
zaciski przyłączeniowe, do których podłącza<br />
się zarówno przewody, jak i szyny warstwowe<br />
wykonane z miedzi. Przydatne są również zaciski<br />
płytkowe przeznaczone do podłączania<br />
szyn miedzianych bez konieczności wiercenia<br />
otworów. Ponadto zaciski płytkowe umożliwiają<br />
łączenie taśm miedzianych i szyn prostokątnych.<br />
Specjalne pokrywy chronią zaciski<br />
przed przypadkowym dotykiem.<br />
Szyny elastyczne<br />
Ciekawe rozwiązanie techniczne stanowią<br />
dystrybucyjne szyny elastyczne. Nowoczesne<br />
elementy tego typu nie fałdują się i nie<br />
trzeba z nich zdejmować izolacji. Szyny elastyczne<br />
bardzo często uwzględnia się przy<br />
połączeniach szyny głównej z rozłącznikami<br />
i wyłącznikami, mostu z transformatorem<br />
oraz mostu z rozdzielnicami.<br />
Materiałem na izolację jest najczęściej mieszanka<br />
winylowa o wysokiej odporności na uszkodzenia<br />
mechaniczne. Ważna jest również maksymalna<br />
temperatura pracy wynosząca około<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
43
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4. Narzędzie do cięcia szyn zbiorczych Fot. 5. Narzędzie do wykonywania otworów w szynach zbiorczych<br />
Fot. 6.<br />
Wykonywanie kształtki szyny zbiorczej<br />
100°C, wytrzymałość dielektryczna osiągająca<br />
20 kV/mm, natomiast maksymalne napięcie<br />
pracy wynosi 1000 V AC – 1500 V DC.<br />
Jako materiał na elementy przewodzące wykorzystuje<br />
się cynowaną plecionkę miedzianą.<br />
Należy podkreślić, że materiały do produkcji<br />
szyn elastycznych są tak dobrane, aby mogły<br />
swobodnie przesuwać się, skręcać i zginać.<br />
Warto wspomnieć o szynach zaprojektowanych<br />
z myślą o aplikacjach przemysłowych<br />
i przystosowanych do pracy<br />
w skrajnych warunkach zewnętrznych.<br />
Stąd też na uwagę zasługują szyny, które<br />
można montować w urządzeniach narażonych<br />
na temperaturę mieszącą się pomiędzy<br />
-50°C a 280°C, a do przyłączenia<br />
innych elementów instalacyjnych bardzo<br />
często wykorzystuje się otwory wybijane<br />
w szynie bez potrzeby używania złączek<br />
i końcówek.<br />
Rozdział energii<br />
Do podłączenia zasilania i odbiorników<br />
do szyn zbiorczych służą specjalne moduły. Za<br />
ich pomocą można również przenosić zasilanie<br />
z jednej szyny na drugą. Moduły mają zaciski<br />
w podstawie, a w górnej części przewiduje<br />
się osłonę pokrywy. Zacisk ramowy pozwala<br />
na doprowadzenie kabli płaskich i okrągłych.<br />
Osłona na zaciski przyłącza i zaciski płytkowe<br />
eliminuje ryzyko porażenia w razie przypadkowego<br />
dotknięcia. Osłona jest tak skonstruowana,<br />
aby można ją było nałożyć jednocześnie<br />
na trzy szyny, przesunąć w bok i regulować<br />
szerokość.<br />
Najprostsze bloki dystrybucji energii są przeznaczone<br />
do instalacji jednofazowych i można<br />
je montować na szynach montażowych. Tym<br />
sposobem zyskuje się łatwy, a co najważniejsze,<br />
bezpieczny rozdział energii elektrycznej.<br />
W razie potrzeby bloki mogą być zamontowane<br />
śrubami do płyty montażowej. Dzięki przezroczystej<br />
obudowie przytrzymującej zyskuje<br />
się optyczną kontrolę połączenia. Bloki najczęściej<br />
są w stanie przewodzić prąd o natężeniu<br />
do 100 kA. Ważna jest modułowa budowa<br />
systemu dystrybucji energii, zatem przy użyciu<br />
tylko jednego wejścia bloki mogą być zasilane<br />
równolegle przewodem połączeniowym. Odpowiednie<br />
bloki dobiera się również do insta-<br />
44 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
lacji dwu- i trójfazowych. Na rynku spotyka się bloki dystrybucyjne<br />
dwu- i trójfazowe z szynami mosiężnymi oraz otworami<br />
do mocowania o dużej średnicy.<br />
Osprzęt do szyn zbiorczych<br />
Do szyn zbiorczych oferowany jest osprzęt, między innymi<br />
rozłączniki bezpiecznikowe. Mogą one być listwowe lub<br />
z elektronicznym systemem kontrolującym wkładkę bezpiecznikową.<br />
Ponadto rozłączniki tego typu mogą współpracować<br />
z takimi urządzeniami jak przekładniki prądowe,<br />
uchwyty kablowe, zaciski ramowe i blokady przekładnika.<br />
Szyny zbiorcze można wyposażyć w rozłączniki do bezpieczników<br />
topikowych typu D z systemem pierścieni i tulejek.<br />
Oprócz tego stosowane są rozłączniki z wkładkami<br />
cylindrycznymi o prądzie 32 A i napięciu 400 V AC.<br />
Interesujące rozwiązanie techniczne stanowią podstawy bezpiecznikowe<br />
wyposażone w zintegrowany sygnalizator migający<br />
i wskaźnik stanu. Dzięki specjalnym konstrukcjom pokryw<br />
zyskuje się ochronę w przypadku dotyku podstawy od przodu,<br />
z dołu i od góry. Ponadto dodatkowe zabezpieczenia zapewnią<br />
osłony boczne montowane zatrzaskowo.<br />
Systemy szyn zbiorczych mogą współpracować z bezpiecznikami<br />
mocy montowanymi na płycie montażowej. W niektórych<br />
urządzeniach tego typu uwzględnia się systemy elektromechanicznej<br />
lub elektronicznej kontroli wkładki bezpiecznikowej. Za<br />
pomocą zacisków ramowych z przyłączem śrubowym można<br />
bezpośrednio połączyć przewody okrągłe i sektorowe z warstwowymi<br />
szynami miedzianymi. Specjalna pokrywa zabezpiecza<br />
przestrzeń bezpiecznikową rozłącznika mocy. W razie<br />
potrzeby wydłuża się osłonę zabezpieczającą za pomocą kabli<br />
z długą tuleją zaciskową z dowolnym szeregowaniem na dole<br />
i na górze. Bezpiecznikowe rozłączniki mocy można wyposażyć<br />
również w adaptery szyn zbiorczych, pryzmaty przyłączenia<br />
zacisków obejmowych, mikroprzełączniki i komory gaśnicze.<br />
Z myślą o współpracy z szynami zbiorczymi oferowane są też<br />
moduły przeciwprzepięciowe. W modułach tego typu zasilanie<br />
wykorzystuje system szynowy, natomiast odprowadzenia mają<br />
zaciski śrubowe. Ważne jest przy tym zabezpieczenie wstępne ze<br />
specjalnym bezpiecznikiem o określonej odporności na zwarcie<br />
i odpowiedniej charakterystyce, a także z warystorami i iskiernikami,<br />
które odpowiadają za rozładowanie fali przepięciowej.<br />
REKLAMA<br />
Cztery zdania na zakończenie<br />
Szyny zbiorcze są zespołem szyn sztywnych lub elastycznych,<br />
do których podłącza się obwody elektryczne i pola rozdzielcze<br />
rozdzielnic i szaf sterowniczych. Rozwiązania tego typu mają<br />
wiele zalet. Przede wszystkim dzięki szynom oszczędza się<br />
miejsce w rozdzielnicach i szafach rozdzielczych. W nowoczesnych<br />
systemach szyn zbiorczych projektanci stawiają<br />
na szybki montaż, pewne połączenia oraz elastyczność przy<br />
dystrybucji energii elektrycznej. Wybierając rozwiązanie,<br />
które będzie odpowiednie w danym przypadku należy wziąć<br />
pod uwagę przede wszystkim możliwości funkcjonalne i parametry<br />
techniczne kompletowanych produktów.<br />
Dariusz Śląski
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />
GALANT i INDUSTRIAL<br />
W praktyce fachowego elektryka często trzeba zapewnić bezpieczeństwo instalacji elektrycznej<br />
i sterującej również w wyjątkowo wymagających warunkach. Umożliwiają to między innymi<br />
rozdzielnice i puszki hermetyczne – charakteryzujące się wysokim stopniem ochrony (IP65).<br />
Fot. 1.<br />
Dzięki temu parametrowi technicznemu,<br />
wynikającemu ze specjalnej<br />
konstrukcji oraz zastosowanych materiałów,<br />
wyroby te pozwalają uzyskać<br />
skuteczne zabezpieczenie przed wnikaniem<br />
pyłu w ilości, która mogłaby<br />
w jakikolwiek sposób zakłócić poprawną<br />
pracę urządzeń zamontowanych<br />
we wnętrzu puszki. Oznacza to<br />
jednocześnie ochronę przed strugami<br />
wody – padającymi z wszystkich stron<br />
oraz pod dowolnym kątem. Dzięki<br />
temu takie obudowy rozdzielnic i puszki<br />
mogą być z powodzeniem wykorzystywane<br />
nie tylko w warunkach<br />
przemysłowych, ale także na zewnątrz,<br />
bądź wszędzie tam, gdzie wymagane<br />
są szczególne cechy użytkowe.<br />
Rozdzielnice natynkowe<br />
hermetyczne GALANT Plus IP65<br />
Rozdzielnice GALANT, a właściwie<br />
obudowy przeznaczone do montażu<br />
w nich aparatury modułowej<br />
i osprzętu elektrycznego można najprościej<br />
scharakteryzować w poniższych<br />
punktach:<br />
• montaż natynkowy,<br />
• stopień ochrony IP65,<br />
• napięcie znamionowe 400 V,<br />
• II klasa ochronności,<br />
• wykonane z tworzywa >ABS<<br />
wysokiej jakości,<br />
• zaciski PE+N we wsporniku,<br />
• wersja przemysłowa, ze zwiększonym<br />
poziomem odporności<br />
na promieniowanie UV,<br />
• wytrzymałość na uderzenia<br />
IK08,<br />
Obudowy do rozdzielnic GALANT<br />
• od 1 do 4 rzędów aparatów modułowych,<br />
• 12 lub 18 modułów w rzędzie,<br />
• listwy PE + N w komplecie,<br />
• wyjmowany stelaż zawierający szyny<br />
DIN z regulacją głębokości<br />
położenia,<br />
• przepusty 2-komponentowe do<br />
wprowadzenia przewodów – na<br />
wyposażeniu,<br />
• drzwi w kolorze obudowy lub transparentne,<br />
• kolor obudowy RAL 7035,<br />
• opcjonalny zamek z kluczykiem,<br />
• możliwość plombowania rozdzielnicy,<br />
• produkt zgodny z normami: IEC/EN<br />
62208; IEC/EN 60670-24.<br />
Fot. 2.<br />
Puszki INDUSTRIAL<br />
Puszki INDUSTRIAL<br />
– pewność i bezpieczeństwo<br />
Hermetyczne puszki INDUSTRIAL są odporne<br />
na działanie środków chemicznych, bezhalogenowe,<br />
a dodatkowo umożliwiają pracę<br />
w szerokim zakresie temperatury. Różnią się<br />
od siebie liczbą wejść oraz wymiarami. Aby<br />
wybrać puszki instalacyjne do wymagającego<br />
środowiska pracy, należy wziąć pod uwagę<br />
wiele zmiennych i różnorodnych czynników<br />
oraz postawić na sprawdzone rozwiązanie renomowanego<br />
producenta.<br />
Puszki INDUSTRIAL przeznaczone są<br />
do montażu natynkowego. Dostępne są<br />
w wersjach z poliwęglanu (PC) oraz ABS<br />
(zapewnia łatwość otworowania). Wyroby<br />
charakteryzują się dużym<br />
wybłyszczeniem powierzchni,<br />
dzięki czemu utrzymanie<br />
obudowy w czystości jest<br />
znacznie łatwiejsze.<br />
Poza wysokiem stopniem<br />
ochrony (IP65) puszki z serii<br />
INDUSTRIAL wyróżniają<br />
się również wysoką udarnością<br />
(IK07) oraz odpornością<br />
na oddziaływanie promieniowania<br />
słonecznego UV<br />
– dzięki zastosowanym dodatkom<br />
do tworzywa. Ponadto nie można<br />
zapomnieć o wysokiej wytrzymałości na niskie<br />
oraz wysokie temperatury (od -25°C<br />
do +75°C).<br />
Postaw na szczelność<br />
W zależności od zastosowania można wybrać<br />
wersję wyrobów z gładkimi ścianami<br />
lub ścianami z przetłoczeniem pod przewody<br />
i dławicami membranowymi. Kluczową<br />
rolę, nie tylko w specjalistycznych rozwiązaniach,<br />
odgrywa uszczelnienie pokryw,<br />
dzięki czemu stają się one jeszcze pewniejszym<br />
rozwiązaniem dedykowanym między<br />
innymi dla działów utrzymania ruchu. Dławice<br />
membranowe pozwalają na uzyskanie<br />
szczelnego połączenia oraz idealnego<br />
uszczelnienia wejść puszek instalacyjnych.<br />
Puszki INDUSTRIAL dostępne są również<br />
w wersji z aplikacjami klienta, to znaczy<br />
z zamontowanymi przyciskami sterowniczymi,<br />
lampkami kontrolnymi, wyłącznikami<br />
itd.<br />
ELEKTRO-PLAST<br />
Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna<br />
05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18<br />
tel. +48 23 69 33 900<br />
www.elektro-plast.com.pl<br />
PROMOCJA<br />
46 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowości<br />
w ofercie Technokabla<br />
Firma TECHNOKABEL S.A. w swojej działalności kładzie duży nacisk na doskonalenie<br />
procesów wytwarzania i wprowadzanie nowych produktów do oferty. Na przestrzeni ostatniego<br />
roku w ofercie firmy pojawiło się wiele nowych konstrukcji kabli i przewodów do<br />
zastosowania w układach pomiarowych automatyki.<br />
Są to:<br />
• przewody w powłoce poliuretanowej<br />
dodatkowo wzmocnione<br />
włóknem aramidowym,<br />
• przewody w powłoce z fluoropolimerów<br />
z przeznaczeniem<br />
do stosowania w agresywnych<br />
środowiskach przemysłowych<br />
(odporne na kwasy nieorganiczne,<br />
zasady i rozpuszczalniki organiczne),<br />
• przewody do opomiarowania elewatorów<br />
zbożowych,<br />
• przewody w powłoce ze specjalnego<br />
poliuretanu, który razem<br />
z sondami pomiarowymi jednego<br />
z klientów uzyskał atest PZH<br />
i może być wykorzystywany do<br />
pomiaru poziomu wody prze-<br />
znaczonej do spożycia oraz mediów<br />
w przemyśle spożywczym.<br />
Dynamicznie rozwijającą się grupą są kable<br />
na napięcie 0,6/1 kV do przekształtników<br />
częstotliwości 2YSLCY-J i 2XSLCY-J<br />
czterożyłowe lub wykonane w wersji 3Plus<br />
(z rozdzieloną na 3 żyłą ochronną) oraz odmiany<br />
uniepalnione 2YSLCYn-J i 2XSL-<br />
-CYn-J. Zakup nowej oplatarki umożliwił<br />
rozszerzenie tej grupy kabli o żyły przewodzące<br />
do przekrojów 240 mm 2 .<br />
W grupie kabli do instalacji przeciwpożarowych<br />
zachowujących funkcje w warunkach<br />
pożaru znajdują się również specjalne konstrukcje<br />
do przekształtników częstotliwości.<br />
Są to kable typu (N)HXCH-J-SERVO<br />
FE180 PH90/E90 na napięcie pracy<br />
0,6/1 kV. Mogą one być stosowane w pomieszczeniach<br />
chronionych stałymi wodnymi<br />
urządzeniami gaśniczymi. Do takich<br />
stref przeznaczone są także przewody silikonowe<br />
na napięcie 300/500 V typów:<br />
HDGs-W FE180 PH90/E30-E90, HDGsekw<br />
-W FE180 PH90/E30-E90, HLGs-W FE180<br />
PH90/E30-E90, HLGsekw-W FE180 PH90/<br />
E30-E90.<br />
Nowe rozwiązania konstrukcyjne uzupełniły<br />
szeroką gamę oferowanych do wielu<br />
zastosowań produktów. Potrzeby naszych<br />
klientów determinują TECHNOKABEL<br />
do konstruowania wyrobów o optymalnej<br />
budowie spełniających najostrzejsze wymagania.<br />
www.technokabel.com.pl<br />
PROMOCJA<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
47
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przewód HELUFLON-FEP-6Y<br />
w wiązce elektrycznej bolidu RT08<br />
RT07 pojawia się nowy absorber o strukturze<br />
plastra miodu – ponad 40% lżejszy niż<br />
poprzednie prototypy wykonywane z profili<br />
aluminiowych. Dzięki tym wszystkim innowacjom<br />
bolid RT07 wygrał konkurencję Acceleration,<br />
będąc najlepiej przyspieszającym autem<br />
spalinowym na torze Silverstone(FS United<br />
Kingdom) i Hockenheimring(FS Germany).<br />
Bolid RT08 to najnowsza konstrukcja PWR<br />
Racing Team, najbardziej doświadczonego<br />
zespołu klasy Formula Student w Polsce.<br />
Po zakończeniu fazy projektowej, trwającej<br />
od września do końca 2016 r, zespół przystąpił<br />
do budowy nowego bolidu. Zaadaptowano<br />
w nim wiele nowoczesnych rozwiązań, które<br />
z pewnością pozwolą powtórzyć takie sukcesy,<br />
jak pierwsze miejsce w konkurencji Acceleration<br />
w czasie najbardziej prestiżowych zawodów<br />
w Niemczech na torze Hockenheimring.<br />
Fot. 1.<br />
Drużyna PWR Reacin Team<br />
PWR Racing Team, to zespół utworzony<br />
przez grupę studentów z Politechniki<br />
Wrocławskiej, który od 2009 r. łączy<br />
wspólny cel: budowa bolidu wyścigowego<br />
i start w międzynarodowych zawodach<br />
Formuła Student. Jest to najbardziej<br />
prestiżowy konkurs dla studentów<br />
na świecie, mający wyłonić najlepszych<br />
inżynierów i menadżerów. Jest to również znakomita<br />
okazja do połączenia teorii z praktyką,<br />
gdzie wiedza zdobyta na studiach przekłada się<br />
na budowę samochodu wyścigowego Do tej<br />
pory w zespole powstało 8 zaprojektowanych<br />
i zbudowanych od podstaw bolidów.<br />
Sezon 2015/2016 zaowocował stworzeniem<br />
bolidu RT07, łączącego najlepsze rozwiązania<br />
ze wszystkich poprzednich aut. W modelu<br />
180 m przewodu, 1800 g wagi<br />
Krwioobiegiem i układem neuronów wszystkich<br />
systemów elektronicznych i elektrycznych,<br />
a więc i jedną z najważniejszych części<br />
bolidu jest wiązka elektryczna. Przekazuje<br />
ona ogromne liczby sygnałów od czujników,<br />
umożliwia sterowanie elementami wykonawczymi<br />
takimi jak wtryskiwacze paliwa<br />
czy cewki zapłonowe. Ponadto, musi być<br />
możliwie lekka i odporna na trudne warunki<br />
pracy, takie jak paliwo, oleje oraz wysoka<br />
temperatura.<br />
Fot. 2. Fot. 3.<br />
48 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4. Fot. 5.<br />
Wiązki elektryczne stosowane w Motorsporcie<br />
przeszły bardzo poważną ewolucję.<br />
Zaczęto stosować coraz lżejsze materiały,<br />
począwszy od złącz, a kończąc<br />
na przewodach. Te ostatnie, stanowią<br />
główną masę wiązki. W celu redukcji<br />
masy stosuje się dwie techniki. Pierwsza<br />
to projektowanie wiązki z użyciem<br />
komputerowych środowisk 3D. Pozwalają<br />
one bardzo precyzyjnie prowadzić<br />
przewody, gwarantować im odpowiednią<br />
długość i promienie gięcia. Dodatkowym<br />
atutem jest możliwość znacznej jej optymalizacji.<br />
Drugą techniką jest redukcja<br />
przekrojów oparta o dokładny pomiar poboru<br />
prądu przez różne urządzenia, a także<br />
dokładne poznanie sygnałów, które<br />
dane przewody mają przenosić. Przykładowo,<br />
nie ma żadnej potrzeby, aby sygnał<br />
od czujnika położenia przepustnicy<br />
był przesyłany przez przewód o przekroju<br />
0,5 mm 2 , w zupełności wystarczy tutaj<br />
przekrój poniżej 0,15 mm 2 . Dodatkowym<br />
atutem, są same właściwości wybranych<br />
przewodów.<br />
Budowa wiązki w bolidzie RT08 z sukcesem<br />
zakończyła się z sukcesem już w marcu <strong>2017</strong> r.<br />
Jej masa to 1800 g, uzyskana przy zastosowaniu<br />
180 m przewodu HELUFLON<br />
-FEP-6Y.<br />
O wykorzystaniu tych przewodów zadecydowało<br />
głównie to, że są one, dzięki<br />
izolacji fluropolimerowej, bardzo lekkie,<br />
mają dobre właściwości mechaniczne,<br />
odporność na wysokie temperatury<br />
(do 205 0 C) oraz niewrażliwości na paliwa<br />
i oleje. Dzięki bardzo elastycznej konstrukcji<br />
możliwa jest redukcja naprężenia<br />
w wiązce, a co za tym idzie zminimalizowanie<br />
prawdopodobieństwa awarii. Pozwoliły<br />
one także znacznie zredukować<br />
masę wiązki.<br />
Sama wiązka została w całości zaprojektowana<br />
komputerowo – począwszy od schematu<br />
2D, a kończąc na modelu trójwymiarowym.<br />
Następnie wygenerowane zostały<br />
tablice montażowe oraz raporty pozwalające<br />
na docięcie przewodów na odpowiednie<br />
długości. Po umieszczeniu ich w koszulkach<br />
termokurczliwych zostały zamontowane<br />
bardzo lekkie złącza Deutsch.<br />
Autosport<br />
Dla zespołu PWR Reacing Team jednym<br />
z założeń było wykonanie jeszcze lepszej<br />
wiązki niż w modelu RT07. Wydawało się<br />
to niemalże nieosiągalne, gdyż zeszłoroczna<br />
elektronika wykonana była na bardzo wysokim<br />
poziomie. Dziś jednak możemy oglądać<br />
efekty pracy zespołu – dzięki wykorzystaniu<br />
komponentów z najwyższej półki wiązka<br />
spełnia najwyższe standardy jakości.<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 6.<br />
Tekst i zdjęcia udostępnione przez firmę<br />
HELUKABEL<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
49
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przewody i kable<br />
– rodzaje, oznaczenia, zasady układania<br />
<strong>Elektryk</strong> powinien dobierać przewody do konkretnych warunków pracy oraz obciążenia. Powinien<br />
więc znać stosowane oznaczenia informujące o ich budowie. Ponadto rodzaj przewodu<br />
musi być dostosowany do warunków ułożenia. Ponieważ warunki ułożenia wpływają<br />
na odprowadzanie ciepła należy więc brać je pod uwagę przy doborze przekroju żył. Ważną<br />
sprawą z punktu widzenia eksploatacji instalacji jest przestrzeganie kolorystyki żył. Ich barwa<br />
informuje o funkcji danego przewodu lub żyły w wielożyłowych przewodach i kablach.<br />
Oznaczenia<br />
Informacje dotyczące materiału, z jakiego<br />
zostały wykonane przewody i kable<br />
oznaczane są kodem złożonym z członu<br />
literowego i cyfrowego. Problem stanowi<br />
stosowanie różnych zasad oznaczania<br />
przewodów. W Polsce spotykamy<br />
przewody niezharmonizowane oznaczane<br />
według zasad opartych na wycofanej<br />
w 2002 roku polskiej normie<br />
[2] oraz przewody zharmonizowane<br />
oznaczane według normy międzynarodowej<br />
wydanej przez PKN w 2002 r.<br />
w języku polskim [3]. W normie tej zawarto<br />
system oznaczenia zharmonizowanych<br />
kabli i przewodów o napięciu<br />
znamionowym do 450/750 V. W wydanym<br />
pięć lat później uzupełnieniu [4]<br />
tej normy zapisano, że do oznaczania<br />
przewodów i kabli niezharmonizowanych<br />
dopuszcza się stosowanie dowolnych<br />
symboli klasyfikacyjnych, o ile nie<br />
są one sprzeczne z podanymi w HD 361.<br />
Oprócz oznaczeń według norm polskich<br />
na rynku spotyka się przewody oznaczane<br />
według norm niemieckich (VDE).<br />
Najbardziej rozpowszechniony system,<br />
oparty na wycofanej normie [2],<br />
ma człon literowy, który określa:<br />
• przeznaczenie przewodu,<br />
• materiał żyły i sposób jej wykonania<br />
(drut, linka),<br />
• materiał izolacji i żyły,<br />
• rodzaj i materiał powłoki<br />
oraz człon cyfrowy składający się<br />
z dwóch części:<br />
• pierwsza oznacza dopuszczalne<br />
napięcie, na jakie przewód jest<br />
przeznaczony,<br />
• druga oznacza liczbę i przekroje<br />
żył.<br />
Tabela 1. Oznaczenia literowe przewodów niezharmonizowanych przeznaczonych<br />
do układania na stałe [2]<br />
Grupa informacji Symbol literowy Informacje o przewodzie<br />
materiał powłoki<br />
zewnętrznej<br />
materiał żyły<br />
budowa żyły<br />
materiał izolacji<br />
dodatkowe informacje<br />
o izolacji<br />
dodatkowe informacje<br />
o przewodzie<br />
brak symbolu<br />
Gs<br />
H<br />
Y<br />
brak symbolu<br />
A<br />
F<br />
D<br />
Dc<br />
L<br />
Lc<br />
Lg<br />
Lgg<br />
G<br />
Gs<br />
S<br />
Y<br />
Zb<br />
brak symbolu<br />
c<br />
d<br />
r<br />
ek<br />
ekf<br />
p<br />
pp<br />
przewód jednożyłowy bez powłoki<br />
guma silikonowa<br />
materiał bezhalonowy<br />
polwinit<br />
miedź<br />
aluminium<br />
stal<br />
jednodrutowa okrągła<br />
jednodrutowa okrągła, ocynowana<br />
linka wielodrutowa<br />
linka wielodrutowa, ocynowana<br />
linka wielodrutowa, o zwiększonej giętkości<br />
linka wielodrutowa, o specjalnej giętkości<br />
guma zwykła<br />
guma silikonowa<br />
guma silikonowa w przewodach z żyłą Lgg<br />
polwinit<br />
tworzywo fl uoroorganiczne<br />
izolacja zwykła<br />
izolacja z polwinitu ciepłoodpornego<br />
izolacja wzmocniona<br />
izolacja z wzdłużnymi rowkami na powierzchni<br />
przewód ekranowany oplotem z drutów miedzianych<br />
przewód ekranowany obwojem z folii aluminiowej<br />
przewód płaski<br />
przewód płaski do przyklejenia<br />
t<br />
przewód wtynkowy<br />
u<br />
przewód uzbrojony drutami stalowymi<br />
w<br />
przewód na napięcie wyższe niż 1kV<br />
materiał osłony brak symbolu przewód bez osłony<br />
g<br />
guma<br />
c<br />
materiał włóknisty<br />
y<br />
polwinit<br />
50 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oznaczenia literowe przewodów układanych<br />
na stałe składają się z 7 pozycji (tabela 1).<br />
Przykłady popularnych oznaczeń :<br />
• YDY 2 x 1,5 – przewód okrągły dwużyłowy<br />
o przekroju żyły 1,5 mm 2 , każda żyła<br />
z drutu miedzianego w powłoce polwinitowej,<br />
wszystkie żyły razem w zewnętrznej<br />
powłoce polwinitowej,<br />
• YDYp 3 x 1,0 – przewód płaski trójżyłowy<br />
o przekroju żyły 1,0 mm 2 , każda<br />
żyła z drutu miedzianego w powłoce<br />
polwinitowej, wszystkie żyły razem<br />
w zewnętrznej powłoce polwinitowej,<br />
• LgY 0,5 – przewód o przekroju żyły<br />
0,5 mm 2 w postaci linek splatanych z wielu<br />
drobnych drucików miedzianych, o zwiększonej<br />
giętkości, izolowany polwinitem,<br />
• DY 0,75 – przewód o przekroju żyły<br />
0,75 mm 2 w postaci drutu miedzianego,<br />
izolowany polwinitem.<br />
Oznaczenia przewodów zharmonizowanych<br />
składają się z 9 pozycji (tabela 2).<br />
Przykład oznaczenia:<br />
• H03VV–F2X0,5 – przewód zharmonizowany<br />
o napięciu znamionowym<br />
300/300V, dwie żyły giętkie (do odbiorników<br />
ruchomych) w osłonie winylowej<br />
każda o przekroju 0,5mm 2 ,<br />
wszystkie żyły razem w osłonie zewnętrznej<br />
winylowej, brak żółto-zielonej<br />
żyły,<br />
• H07RR–5G6,0 – przewód zharmonizowany<br />
o napięciu znamionowym<br />
450/750V, pięć żył wielodrutowych<br />
6,0 mm 2 , w osłonie z gumy (z kauczuku<br />
naturalnego lub syntetycznego),<br />
wszystkie żyły razem w osłonie<br />
zewnętrznej gumowej (z kauczuku naturalnego<br />
lub syntetycznego), w tym<br />
jedna żyła żółto-zielona.<br />
Tabela 2. Oznaczenia przewodów zharmonizowanych [3]<br />
Grupa informacji Symbol Informacje o przewodzie<br />
H<br />
typ zharmonizowany<br />
identyfi kacja<br />
A<br />
typ niezharmonizowany<br />
03 300 / 300 V<br />
napięcie znamionowe 05 300 / 500 V<br />
07 450 / 750 V<br />
V<br />
polichlorek winylu (PVC)<br />
V2<br />
ciepłoodporny polichlorek winylu (PVC)<br />
R guma z kauczuku naturalnego lub syntetycznego<br />
materiał izolacyjny<br />
N<br />
guma chloroprenowa<br />
S<br />
guma silikonowa<br />
J<br />
oplot z włókna szklanego<br />
T<br />
oplot bawełniany<br />
V<br />
polichlorek winylu (PVC)<br />
V2<br />
ciepłoodporny polichlorek winylu (PVC)<br />
R guma z kauczuku naturalnego lub syntetycznego<br />
materiał powłokowy<br />
N<br />
guma chloroprenowa<br />
S<br />
guma silikonowa<br />
J<br />
oplot z włókna szklanego<br />
T<br />
oplot bawełniany<br />
Brak symbolu<br />
przewód okrągły<br />
kształt budowy zewnętrznej H<br />
płaski, podatny na rozdzielanie żył<br />
H2<br />
płaski, niepodatny na rozdzielanie żył<br />
myślnik –<br />
U<br />
jednodrutowa<br />
R<br />
wielodrutowa<br />
K<br />
giętka do układania na stałe<br />
budowa żyły<br />
F<br />
giętka do odbiorników ruchomych<br />
H<br />
bardzo giętka<br />
Y<br />
super giętka<br />
liczba żył<br />
cyfry<br />
X<br />
bez żyły żółto-zielonej<br />
żyła ochronna<br />
G<br />
z żyłą żółto-zieloną<br />
przekrój żyły w mm 2 cyfry<br />
Jak wspomniano na polskim rynku spotyka<br />
się także przewody oznaczone według<br />
norm niemieckich. Wybrane przykłady<br />
porównań oznaczeń polskich i wg VDE<br />
zestawiono w tabeli 3.<br />
Tabela 3. Porównanie przykładowych<br />
oznaczeń polskich i niemieckich<br />
Oznaczenie polskie<br />
YDY- żo 300/500V<br />
YDY 300/500V<br />
YKY- żo 0,6/1KV<br />
LgY 300/500V<br />
YAKY 0,6/1kV<br />
YAKY- żo 0,6/1kV<br />
DY 500/750V<br />
DY 300/500V<br />
Oznaczenie wg<br />
DIN VDE 0276-603<br />
NYM-J<br />
NYM-O<br />
NYY-J<br />
H05 V-K<br />
NAYY<br />
NAYY-J<br />
H07 V-U<br />
H05 V-U<br />
Kolorystyka izolacji przewodów i żył<br />
Kolory izolacji przewodów informują o ich<br />
funkcji. Dotyczy to zarówno pojedyńczych<br />
przewodów jednożyłowych wciąganych<br />
do rurek, jak i żył w przewodach i kablach<br />
wielożyłowych. Pozwala to na ich rozróżnianie<br />
na pierwszy rzut oka. Dlatego tak<br />
ważne jest przestrzeganie postanowień zawartych<br />
w Polskiej Normie [5]. Zgodnie<br />
z ich treścią należy stosować kolory żył<br />
zestawione w tabelach 4 oraz 5.<br />
W przypadku kabli jednożyłowych w powłoce<br />
oraz przewodów w izolacji powinny<br />
być stosowane niżej podane kolory izolacji:<br />
• kombinacja kolorów zielonego i żółtego<br />
dla oznaczania przewodu ochronnego<br />
oraz kolor niebieski dla oznaczania<br />
przewodu neutralnego,<br />
• kolory brązowy, czarny i szary dla oznaczania<br />
przewodów fazowych .<br />
Zasady układania<br />
Wewnętrzne linie zasilające i obwody instalacji<br />
elektrycznych muszą być umieszczane<br />
w miejscach dla nich wyznaczonych<br />
przepisami, a także przyjętych zwyczajowo.<br />
Jednocześnie instalacje elektryczne<br />
nie mogą kolidować z innymi instalacjami<br />
i urządzeniami stanowiącymi wyposażenie<br />
techniczne obiektu. Z tego względu przy<br />
wykonywaniu robót elektrycznych należy<br />
kierować się przepisami i ogólnie przyjętą<br />
dobrą praktyką monterską. Pozwoli to<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
51
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Tabela 4. Kolorystyka izolacji żył kabli i przewodów oraz przewodów<br />
sznurowych z żyłą zielono-żółtą [4]<br />
Liczba<br />
żył<br />
Żyła ochronna<br />
Kolory żył b)<br />
3 Zielono-żółty Niebieski Brązowy<br />
Żyła robocza (czynna)<br />
4 Zielono-żółty - Brązowy Czarny Szary<br />
4 a) Zielono-żółty Niebieski Brązowy Czarny<br />
5 Zielono-żółty Niebieski Brązowy Czarny Szary<br />
a)<br />
Tylko dla wybranych zastosowań.<br />
b)<br />
W tablicy tej nieizolowane przewody koncentryczne takie jak metalowa powłoka, druty pancerza czy druty żyły powrotnej nie są określane<br />
jako żyła. Przewód koncentryczny jest identyfi kowany swoim położeniem i dlatego nie wymaga się jego oznaczenia kolorem.<br />
Tabela 5. Kolorystyka izolacji żył kabli i przewodów oraz przewodów<br />
sznurowych bez żyły zielono-żółtej (wg PN-HD 308 S2:2007)<br />
Liczba żył Kolory żył 2)<br />
2 Niebieski Brązowy<br />
3 - Brązowy Czarny Szary<br />
3 1) Niebieski Brązowy Czarny<br />
4 Niebieski Brązowy Czarny Szary<br />
5 Niebieski Brązowy Czarny Szary Czarny<br />
1)<br />
Tylko dla wybranych zastosowań.<br />
2)<br />
W tablicy tej nieizolowane przewody koncentryczne takie jak metalowa powłoka, druty pancerza czy druty żyły powrotnej nie są określane<br />
jako żyła. Przewód koncentryczny jest identyfi kowany swoim położeniem i dlatego nie wymaga się jego oznaczenia kolorem.<br />
w trakcie użytkowania łatwo znaleźć trasę<br />
przewodów ułożonych pod tynkiem,<br />
a ponadto uchroni je przed przypadkowym<br />
uszkodzeniem na przykład przy wierceniu<br />
otworów w ścianach lub zmianach innych<br />
instalacji. Pod względem formalnym zasady<br />
te określa „Rozporządzenie zawierające<br />
warunki techniczne dla budynków”<br />
określane skrótem WT [1] oraz zasadami<br />
podanymi w powołanych w rozporządzeniu<br />
normach (załącznik nr 1). Ponadto praktyczne<br />
zalecenia zawierają wytyczne dotyczące<br />
instalacji w budynkach mieszkalnych, opracowane<br />
i wydane przez Centralny Ośrodek<br />
Szkolenia i Wydawnictw Stowarzyszenia<br />
<strong>Elektryk</strong>ów Polskich. Jego drugie wydanie<br />
ukazało się w roku 2009 i zawiera normę<br />
SEP oraz wytyczne i komentarz [6].<br />
W Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury<br />
[1] znajdują się następujące postanowienia<br />
dotyczące układania instalacji elektrycznych.<br />
Zgodnie z ustępem 1 pkt. 8 § 183<br />
w instalacjach elektrycznych należy stosować<br />
zasadę prowadzenia tras przewodów<br />
elektrycznych w liniach prostych równoległych<br />
do krawędzi ścian i stropów. Natomiast<br />
ustęp 1 w § 186 nakazuje prowadzić<br />
instalację elektryczną i rozmieszczać urządzenia<br />
elektryczne w budynku tak, aby zapewnić<br />
bezkolizyjność z innymi instalacjami<br />
w zakresie odległości i ich wzajemnego<br />
Rys. 1.<br />
usytuowania, a także uwzględniać warunki<br />
określone w § 164. Zgodnie z wymienionym<br />
paragrafem przewody elektryczne i gazowe<br />
należy instalować w sposób zapewniający<br />
bezpieczeństwo ich użytkowania. Odległość<br />
między przewodami instalacji gazowej<br />
a innymi przewodami, w tym elektrycznymi,<br />
powinna umożliwiać wykonywanie<br />
prac konserwacyjnych. Poziome odcinki instalacji<br />
gazowych powinny być usytuowane<br />
w odległości co najmniej 0,1 m powyżej innych<br />
przewodów instalacyjnych. Natomiast<br />
jeśli gęstość gazu jest większa od gęstości<br />
powietrza przewody gazowe powinny być<br />
umieszczane poniżej przewodów elektrycznych<br />
i urządzeń iskrzących. Przewody instalacji<br />
gazowej krzyżujące się między innymi<br />
z przewodami elektrycznymi powinny być<br />
od nich oddalone co najmniej o 0,02 m.<br />
Ustęp 2 w § 186 nakazuje główne ciągi<br />
instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym<br />
wielorodzinnym, budynku zamieszkania<br />
zbiorowego i budynku użyteczności<br />
publicznej prowadzić poza mieszkaniami<br />
i pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt<br />
ludzi, w wydzielonych kanałach lub szybach<br />
instalacyjnych. W § 187 w kolejnych<br />
ustępach znajdują się następne zalecenia.<br />
Zgodnie z treścią ustępu 1 przewody i kable<br />
elektryczne należy prowadzić w sposób<br />
umożliwiający ich wymianę bez potrzeby<br />
naruszania konstrukcji budynku. W ustępie<br />
2 zapisano, że dopuszcza się prowadzenie<br />
przewodów elektrycznych wtynkowych<br />
pod warunkiem pokrycia ich warstwą tynku<br />
o grubości co najmniej 5 mm.<br />
Rozmieszczenie stref instalacyjnych pionowych oraz stref poziomych górnych i<br />
dolnych [ wg 6]<br />
52 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Rys. 2. Rozmieszczenie stref instalacyjnych pionowych oraz stref poziomych górnych, dolnych i środkowych wg [6]<br />
W myśl § 188. ust. 1 w budynku wielorodzinnym<br />
obwody odbiorcze instalacji elektrycznej<br />
należy prowadzić w obrębie każdego<br />
mieszkania lub lokalu użytkowego.<br />
We wspomnianych wcześniej Wytycznych,<br />
wydanych przez SEP [6], zasadom<br />
prowadzenia przewodów i rozmieszczania<br />
urządzeń poświęcono punkt 5. Zalecono<br />
w nim umieszczanie, w miarę możliwości,<br />
przewodów elektrycznych w określonych<br />
strefach. Wytyczne wyróżniają<br />
poziome strefy instalacyjne (SH) o szerokości<br />
30 cm oraz strefy pionowe (SP)<br />
o szerokości 20 cm. Górna strefa pozioma<br />
(SH-g) obejmuje pas od 15 do 45 cm<br />
poniżej gotowej powierzchni sufitu, strefa<br />
dolna (SH-d) – pas od 15 do 45 cm nad<br />
powierzchnią gotowej posadzki, a strefa<br />
środkowa (SH-s) – pas od 90 do 120 cm<br />
nad powierzchnią gotowej posadzki. Przy<br />
czym strefa środkowa dotyczy takich pomieszczeń<br />
w których powierzchnie robocze<br />
znajdują się wyżej niż blat standardowego<br />
stołu lub biurka na przykład w kuchniach.<br />
Strefy pionowe usytuowane są w pobliżu<br />
okien i drzwi oraz w narożnikach<br />
pomieszczeń sięgając w pionie od podłogi<br />
do sufitu. Przy oknach i drzwiach<br />
dwuskrzydłowych strefy pionowe znajdują<br />
się po obu stronach otworu. Pionowe<br />
strefy przy drzwiach (SP-d) zajmują<br />
pionowe pasy ściany od 10 do 30 cm licząc<br />
od skraju ościeżnicy drzwi, pionowe<br />
strefy przy oknach (SP-o) takie same<br />
pasy licząc od ościeżnicy okna. Pionowe<br />
strefy w kątach ( narożnikach) pomieszczeń<br />
(SP-k) zajmują pasy po obu<br />
stronach naroża od 10 do 30 cm licząc<br />
od zbiegu ścian w kącie pomieszczenia.<br />
Przewody elektryczne układane w strefach<br />
poziomych górnych i dolnych powinny<br />
być umieszczane w odległości 30 cm<br />
od sufitu lub podłogi, a w strefie środkowej<br />
100 cm nad podłogą. W strefach pionowych<br />
15 cm od ościeżnicy lub zbiegu<br />
ścian. Na ścianach ukośnych na przykład<br />
na poddaszach strefy pionowe przebiegają<br />
wzdłuż linii zbiegu ścian (rys.1 oraz 2).<br />
Dla instalacji układanych w podłogach<br />
i na sufitach w Wytycznych nie określono<br />
stref instalacyjnych.<br />
Powyższy artykuł traktujemy jako wprowadzenie<br />
do kolejnych opracowań na temat<br />
doboru przewodów i kabli do warunków ich<br />
ułożenia oraz ich obciążalności.<br />
Janusz Strzyżewski<br />
Materiały źródłowe:<br />
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury [1] z dnia 12 kwietnia<br />
2002 r., w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać<br />
budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002 r.,<br />
poz. 690 późniejszą zmianą – aktualizowany bieżąco tekst tego<br />
rozporządzenia jest dostępny na stronie www.gunb.gov.pl),<br />
2. PN-E-90403:1993 – wersja polska „Kable elektroenergetyczne<br />
i sygnalizacyjne o izolacji i powłoce polwinitowej na napięcie<br />
znamionowe nie przekraczające 6/6 kV” – Kable sygnalizacyjne<br />
na napięcie znamionowe 0,6/1 kV,<br />
3. PN-HD 361 S3:2002 – wersja polska „Klasyfikacja przewodów<br />
i kabli”,<br />
4. PN-HD 361 S3:2002/A1:2007 – wersja polska „Klasyfikacja<br />
przewodów i kabli”,<br />
5. PN-HD 308 S2:2007 „Identyfikacja żył w kablach i przewodach<br />
oraz w przewodach sznurowych”,<br />
6. Norma SEP N SEP – E – 002 – WYTYCZNE – KOMEN-<br />
TARZ – Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych –<br />
Instalacje elektryczne w obiektach mieszkalnych – Podstawy<br />
planowania. COSiW SEP Wydanie 2. Warszawa 2009 r.,<br />
7 PN-HD 60364-5-52:2011- wersja polska „Instalacje elektryczne<br />
w obiektach budowlanych – Dobór i montaż wyposażenia<br />
elektrycznego – Oprzewodowanie”,<br />
8. PN-IEC 60364-5-523:2001 „Instalacje elektryczne w obiektach<br />
budowlanych – Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego<br />
- Obciążalność prądowa długotrwała przewodów”,<br />
9. N SEP – E – 005 „Dobór przewodów elektrycznych do zasilania<br />
urządzeń przeciwpożarowych, których funkcjonowanie<br />
jest niezbędne w czasie pożaru. (COSiW SEP 2013)”.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
53
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Puszki i rury elektroinstalacyjne<br />
– rozwiązania na miarę potrzeb<br />
Specjalizacja w zakresie puszek elektroinstalacyjnych postępuje szybko. Świadomość tego<br />
faktu wśród instalatorów również – jeszcze dwie dekady temu co drugi z nich nie przywiązywał<br />
zbytniej wagi do tego, czy dana puszka spełnia właściwe normy, czy rzeczywiście będzie<br />
zastosowana zgodnie z przeznaczeniem, jak zachowa się w czasie pożaru, itd. Obecnie<br />
większość fachowców dobrze orientuje się w wielu rodzajach i odmianach puszek dla różnych<br />
typów budownictwa, do wszelakich zastosowań oraz o różnych sposobach montażu.<br />
Fot.: KOPOS<br />
Fot. 1.<br />
Puszka wielopolowa podtynkowa do ścian gipsowo-kartonowych<br />
Puszki mają za zadanie chronić miejsca<br />
łączenia odcinków przewodów<br />
elektrycznych ze sobą i z osprzętem<br />
elektrycznych oraz niekiedy z odbiornikami<br />
energii elektrycznej. Przez to<br />
umożliwiają, ułatwiają montaż łączników,<br />
gniazd wtyczkowych lub służą<br />
do rozgałęziania instalacji, ich podziału<br />
na odrębne obwody. Wiele z nich można<br />
łączyć poziomo lub pionowo w wielokrotne<br />
szeregowe moduły, ale produkowane<br />
są jednocześnie puszki wielokrotne jednomodułowe,<br />
czyli tzw. wielopolowe. Wszystkie<br />
one znajdują zastosowanie w każdym rodzaju<br />
budownictwa – począwszy od ogólnego,<br />
poprzez budownictwo obiektów przemysłowych,<br />
a skończywszy na budownictwie drewnianym<br />
(szkieletowym). W każdym z wymienionych<br />
wyżej typów budownictwa wyróżnia<br />
się dziś wiele rodzajów i podrodzajów puszek<br />
– postępująca specjalizacja i rosnące wymagania<br />
rynku mobilizują do tego producentów.<br />
Puszki podtynkowe<br />
W dużym uogólnieniu można stwierdzić,<br />
że w budownictwie ogólnym dominują<br />
– wręcz królują – puszki podtynkowe, gdy<br />
tymczasem domeną puszek natynkowych jest<br />
budownictwo przemysłowe. Puszki podtynkowe<br />
montuje się wewnątrz ściany i przykrywa<br />
tynkiem, wskutek czego są niewidoczne,<br />
co podyktowane jest w zasadzie wyłącznie<br />
względami estetycznymi. Ma to swoje plusy:<br />
instalacja jest dobrze zabezpieczona<br />
przed uszkodzeniami, zaś wnętrze puszki<br />
wraz z zawartością, jest całkowicie odizolowane.<br />
Problem pojawia się jednak w sytuacjach<br />
awaryjnych, gdy na przykład prace<br />
serwisowe wymagają dostępu do puszki<br />
– wówczas sposób ich montowania jest<br />
w pewnym sensie przeszkodą, z którą należy<br />
sobie jednak poradzić.<br />
Patrząc na puszki podtynkowe należy zwrócić<br />
uwagę na najistotniejszy parametr: materiał,<br />
w którym wedle specyfikacji producenta<br />
należy je mocować. Oferta dostawców obejmuje<br />
modele przeznaczone między innymi<br />
do zalewania betonem, instalowania w ścianach<br />
Fot.: KOPOS<br />
Fot.: SIMET<br />
Fot. 2. Przegląd różnych rodzajów puszek Fot. 3. Puszka do instalacji przeciwpożarowych<br />
54 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4. Puszka do ścian regipsowych Fot. 5. Przykład puszki głębokiej<br />
gipsowych, drewnianych, w murze, cegłach<br />
czy pustakach, do montowania w betonowych<br />
podłogach oraz kilku innych materiałach budowlanych.<br />
Puszki podtynkowe uniwersalne wykonuje się<br />
między innymi z twardego i samogasnącego<br />
PCV, odpornego na temperatury od -5ºC do<br />
+ 60ºC. Większość z nich przechodzi bez<br />
problemu testy próby rozżarzoną pętlą<br />
o temperaturze 850ºC i współpracuje z przewodami<br />
pod napięciem do 400 V i przewodzącymi<br />
prąd do 16 A. Często spotyka się<br />
je w wykonaniu w kolorze szarym. Ważną<br />
wśród nich grupą, której znaczenie wciąż<br />
rośnie, są podtynkowe puszki do ścian<br />
gipsowo-kartonowych, zwane czasem też<br />
puszkami do ścian pustych. Wykonywane<br />
są na przykład z polipropylenu lub utwardzanego<br />
PCV i mocowane na wkręty lub<br />
na pazurki w uprzednio przygotowanych<br />
otworach – najczęściej o średnicach Ø68<br />
/ Ø72 / Ø82. Ich typowe napięcie pracy to<br />
250 V – 400 V (16 A), a kolorystyka obejmuje<br />
między innymi kolor ceglasty bądź<br />
żółty. Spotyka się je również wersji samogasnącej,<br />
wykonane z bezhalogenowego<br />
polipropylenu. Ich odporność temperaturowa<br />
mieści się wówczas w zakresie od -45ºC do<br />
+ 105ºC. Puszki do ścian z gipsokartonu<br />
są też często stosowane w budownictwie<br />
drewnianym. Niezależnie jednak gdzie się<br />
je zastosuje, mocuje się je w ściance poprzez<br />
osadzenie od wewnętrznej strony. W wielu<br />
przypadkach polega to na wywierceniu otworu<br />
montażowego i przykręceniu puszki<br />
za pomocą kilku (często czterech) wkrętów<br />
z jednoczesnym wsunięciem jej kołnierza<br />
do otworu. Sprawne wykonanie wprowadzeń<br />
przewodów umożliwiają takie rozwiązania,<br />
jak osłabienia w dnie lub całkowicie<br />
otwierane dno puszki. Boki puszek z reguły<br />
dają możliwość dojścia dwiema rurami sztywnymi<br />
lub giętkimi peszlami o średnicy do<br />
20 mm. Puszki do ścian gipsowo-kartonowych<br />
sprawdzają się w budownictwie drewnianym<br />
(szkieletowym), gdyż pozwalają na rozprowadzenie<br />
instalacji elektrycznej jeszcze<br />
przed przytwierdzeniem ścian wewnętrznych<br />
konstrukcji domów. W takim zastosowaniu<br />
puszki powinny być bezhalogenowe, samogasnące<br />
i długo znosić wysokie temperatury<br />
(wysoka odporność na żar). Wielu producentów<br />
wydzieliło z puszek do gipsokartonu specjalne<br />
podgrupy produktowe, dedykowane<br />
właśnie budownictwu drewnianemu.<br />
Wciąż dość nową grupę wśród puszek podtynkowych<br />
stanowią tzw. puszki wiatroszczelne,<br />
które wyposażane są w gumowane membrany<br />
przebiciowe. Celem tych zabiegów jest<br />
uzyskanie uszczelnienia przy wprowadzaniu<br />
przewodu do puszki bezpośrednio lub w rurze<br />
osłonowej bądź peszli – i chodzi tu o szczelność<br />
dla wyeliminowania przepływu powietrza. Jest<br />
to istotne w budynkach ze ścianami szkieletowymi<br />
oraz tych, w których obieg powietrza jest<br />
ściśle kontrolowany (budynki pasywne i o niskim<br />
zużyciu energii).<br />
Puszki do betonu jeszcze niedawno mocowano<br />
w tym materiale poprzez wywiercenie<br />
odpowiedniego otworu, co zważywszy<br />
na właściwości mechaniczne betonu i pylenie,<br />
przysparzało zawsze wiele kłopotów.<br />
Dziś projektuje się tak, by umieszczać je we<br />
właściwych miejscach jeszcze przed wylewkami<br />
betonowymi. Mocowane są wów-<br />
Fot.: KOPOS<br />
Fot.: KOPOS<br />
Fot.: SIMET<br />
Fot.: ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />
Fot. 6.<br />
System puszek do zalania betonem z akcesoriami, takimi jak<br />
wsporniki, rozpórki, końcówki dla rur itd. Fot. 7. Przykład puszek do podłóg betonowych<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
55
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: KOPOS<br />
Fot. 8.<br />
Fot.: SIMET<br />
Fot. 9.<br />
Uniwersalna puszka natynkowa<br />
w wersji przeciwpożarowej<br />
Puszka do ociepleń w budynkach<br />
czas do prętów zbrojeniowych lub ewentualnie<br />
gwoździami (wkrętami) do szalunku,<br />
zamykane szczelnie deklami, zalewane –<br />
a po wszystkim pozbawiane dekli dla uzyskania<br />
dostępu do wnętrza. Niektóre z nich<br />
– te mocowane w sufitach – służą do podwieszenia<br />
opraw oświetleniowych i pozwalają<br />
na zawieszenie sprzętu o masie nawet<br />
rzędu 20–25 kg. Wówczas wyposażane są<br />
w specjalne haki wkręcane w dno puszki.<br />
EKSPERT Fachowego<br />
<strong>Elektryk</strong>a<br />
Czy wymagania rynku wobec puszek elektroinstalacyjnych<br />
są na rynku polskim zaspokojone, czy też nadal potrzeby<br />
przerastają podaż?<br />
Mariusz Młyńczak<br />
Gł. Specjalista ds. marketingu<br />
Przedsiębiorstwo „SIMET”<br />
Spółka Akcyjna w Jeleniej Górze<br />
Wymagania na polskim rynku nigdy nie<br />
będą zaspokojone, ponieważ rozwiązania<br />
elektroinstalacyjne wyprzedzają<br />
producentów puszek o co najmniej kilka<br />
lat. W momencie, gdy dana puszka<br />
wchodzi do produkcji, zapełniając niszę<br />
- już wiadomo, że jest to rozwiązanie<br />
tylko częściowo dobre. Rzeczywistość jest taka, że od pomysłu do produkcji<br />
sprawdzonego rynkowo produktu mija 2 lata, więc już na starcie rynkowym<br />
produkt jest przestarzały.<br />
Dodatkowym czynnikiem mocno komplikującym kreacje nowych produktów<br />
są wymagania dotyczące różnych rynków zbytu. Rozwiązania elektroinstalacyjne<br />
Europy Zachodniej i Wschodniej, powoli się unifikują, ale<br />
wymaga to zastosowań w jednym produkcie wielu rozwiązań pasujących<br />
w tych różnych „okolicznościach” elektroinstalacyjnych. Często jest to dopasowywanie,<br />
godzenie w jednym wyrobie lub grupie produktów przeciwstawnych<br />
wymogów.<br />
Puszki natynkowe<br />
Puszki natynkowe dominują w budownictwie<br />
przemysłowym oraz wszędzie tam, gdzie estetyka<br />
jest nie na drugim, lecz trzecim lub znacznie<br />
dalszym miejscu, ustępując miejsca choćby<br />
względom bezpieczeństwa – chodzi tu więc<br />
o pomieszczenia gospodarcze, techniczne, magazyny,<br />
składy itp. Puszki natynkowe narażone<br />
są często na działanie niepożądanych sił mechanicznych,<br />
temperatury czy czynników atmosferycznych<br />
z uwzględnieniem promieniowania<br />
UV. Dlatego ich odporność i szczelność musi<br />
być na wysokim poziomie. Wersje zamknięte<br />
plastikowe ogólnego stosowania cechują się<br />
szczelnością w przedziałach IP 40 / 54 / 65 / 66<br />
i wykonywane są z twardego PCV, ABS lub<br />
polipropylenu, ale zastosowanie znajduje też<br />
polietylen czy poliwęglan o wytrzymałości<br />
cieplnej od -25ºC do +65ºC. Wersje zamknięte<br />
metalowe wykonywane są z zachowaniem<br />
szczelności IP 54 – 66 między innymi z różnych<br />
stopów na bazie aluminium bądź ze stali<br />
nierdzewnej. Generalnie należy szukać puszek<br />
z jak najwyższym parametrem IP (66) oraz IK<br />
(od 07 w górę), gdyż to gwarantuje właściwą<br />
hermetyczność i odporność na uderzenia. Ich<br />
odporność na promieniowanie UV też nie jest<br />
bez znaczenia. Producenci oferują w tej grupie<br />
produktów różne rozmiary i wyposażają<br />
je we wszelkie dodatkowe elementy konstrukcyjne.<br />
Szczególnie te dedykowane dla przemysłu<br />
zaopatrywane są w takie dodatki, jak<br />
między innymi metalowe wkręty mocujące,<br />
zintegrowane elastyczne uszczelki w otworach<br />
przeznaczonych do montażu na podłożu,<br />
nierdzewne wkręty dla instalacji pokrywki,<br />
szczelne nakładki na łebki śrub montażowych,<br />
pierścienie samouszczelniające, dławice<br />
(dławiki) IP 65-68, membrany do szczelnego<br />
wprowadzania przewodów, kolorowe<br />
zaciski montażowe dla przewodów 2,5 mm 2 ,<br />
czy też specjalne uszy montażowe dla za<br />
Fot.: OBO BETTERMANN<br />
Fot.: OBO BETTERMANN<br />
Fot.: ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />
Fot. 10. Puszka z serii FireBox do systemów<br />
p-poż – zgodne z DIN 4102<br />
Fot. 11. Seria T to rodzina puszek rozgałęźnych<br />
o różnych zastosowaniach<br />
i w różnych wykonaniach<br />
Fot. 12. Puszka natynkowa z uchytami<br />
zewnętrznymi do mocowania i fabrycznymi<br />
zaciskami przewodów<br />
56 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PORADY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 13.<br />
mocowania puszki w korytkach kablowych<br />
za pomocą opasek zaciskowych. Niektórzy<br />
producenci dodają jeszcze możliwość plombowania<br />
obudowy, co często stanowi duży<br />
atut produktu.<br />
Część oferty rynkowej puszek natynkowych<br />
to produkty do instalacji przeciwpożarowych,<br />
czyli takie, których zadaniem jest nie tyle<br />
przetrwanie w warunkach pożaru, ile konstrukcyjne<br />
utrzymanie w nich sprawności<br />
instalacji przez jak najdłuższy czas – przynajmniej<br />
w początkowej fazie trwania pożaru.<br />
Celem jest utrzymanie zasilania czy transmisji<br />
danych lub wszelkich innych sygnałów dla<br />
urządzeń chroniących budynek w czasie pożaru,<br />
a takimi urządzeniami są między innymi.<br />
wentylatory usuwające dym, oświetlenie awaryjne<br />
i ewakuacyjne oraz dźwiękowe systemy<br />
ostrzegania o zagrożeniu oraz windy ewakuacyjne<br />
i windy dla ekipy ratunkowej.<br />
Inne, specjalistyczne rozwiązania<br />
Ciekawym zastosowaniem puszek jest ich mocowanie<br />
w ociepleniach na elewacjach budynków,<br />
na które składa się najczęściej styropian<br />
pokryty siatką i tynkiem. Mogą to być puszki<br />
instalowane w zastanej już izolacji cieplnej oraz<br />
puszki zamontowane już przez ich producenta<br />
w małym bloczku styropianu, który później<br />
Fot.: KOPOS<br />
Puszka z bardzo odpornej serii Mx<br />
z aluminium dla zastosowania<br />
w przemyśle<br />
Fot. 15. Kopos – Przegląd rur elektroinstalacyjnych<br />
Fot.: OBO BETTERMANN<br />
zostaje obudowany ociepleniem budynku.<br />
W tym pierwszym przypadku są to często typowe<br />
puszki osprzętowe pokrywane na zewnątrz<br />
klejem akrylowym dla mocnego zespolenia ze<br />
styropianem i mocowane w uprzednio przygotowanym<br />
otworze (np. Ø 82) poprzez wciśnięcie<br />
i użycie elementów rozporowych puszki.<br />
W drugim przypadku puszki są już fabrycznie<br />
zamontowane w bloku styropianu przyklejanego<br />
do ściany budynku z odpowiednim zapasem<br />
grubości, co pozwala poprzez przycięcie dopasować<br />
do grubości nakładanego ocieplenia.<br />
Rozwiązanie to znacznie skraca czas montażu<br />
i jest niezwykle wygodne.<br />
Inna specyficzna grupa puszek to puszki podłogowe,<br />
które mocuje się w specjalnie dla nich<br />
przeznaczonych osłonach (ramach) podłogowych<br />
i zalewa betonem o grubości do 10 cm<br />
po uprzednim zastosowaniu płyty kryjącej,<br />
która po betonowaniu zostaje usunięta. Puszki<br />
takie przeznaczone są dla kabli o wtyczkach łamanych<br />
jak i prostych, wyposażone są z reguły<br />
w system niwelacyjny dla regulacji ich wypoziomowania<br />
i cechują się wysoką odpornością<br />
na obciążenie – około 1500 N.<br />
Przy puszkach<br />
– rury elektroinstalacyjne<br />
Z puszkami instalacyjnymi powiązane są bardzo<br />
często rury elektroinstalacyjne, gdyż to<br />
nimi poprowadzone w wielu przypadkach<br />
przewody spotykają się w puszkach. Rury te<br />
można ogólnie podzielić na giętkie i sztywne,<br />
bądź na takie, które nadają się do instalacji natynkowej<br />
oraz te, które producent przeznaczył<br />
do poprowadzenia pod tynkiem. Wykonywane<br />
są z bardzo różnych materiałów – PCV, polietylenu,<br />
stali, aluminium czy innych metali.<br />
Te z tworzyw sztucznych często występują<br />
w wersjach o niskiej bądź średniej odporności<br />
na udary oraz w wersjach o wysokiej udaroodporności<br />
– prawie zawsze są to wersje samogasnące<br />
i nierozprzestrzeniające płomienia.<br />
Rury giętkie karbowane z reguły dedykowane<br />
są do instalacji naściennych wewnętrznych,<br />
instalacji podtynkowych, instalacji w ścianach<br />
gipsowych lub na powierzchniach drewnianych.<br />
Zdecydowanie odradza się zalewania ich<br />
betonem czy też stosowania w instalacjach naściennych<br />
zewnętrznych. Ich typowe średnice<br />
mieszczą się w zakresie od 16 do 63 mm.<br />
Rury sztywne z tworzyw sztucznych, łączone<br />
bardzo często systemem kielichowym,<br />
większość producentów oferuje ze stopniem<br />
ochrony na poziomie IP40 – IP44 i dedykuje<br />
Fot. 14. Standardowe puszki naścienne<br />
do praktycznie tych samych zastosowań, co<br />
wyżej opisana grupa. Różnica jest taka, że rury<br />
sztywne zapewniają nieco lepszą ochronę przy<br />
instalacjach natynkowych, gdyż ich odporność<br />
na udary i zgniatanie (wyrażana w dżulach<br />
i niutonach) bywa wyższa. Część producentów<br />
proponuje też rury sztywne do zastosowania<br />
w zewnętrznych instalacjach naściennych, jednak<br />
wówczas muszą być to mieszanki tworzyw<br />
o wyższej odporności na skoki temperatury,<br />
udary i zgniatanie, a ponadto rury takie muszą<br />
obowiązkowo być odporne na długotrwałe wystawienie<br />
na promieniowanie UV. Rury sztywne<br />
z tworzyw sztucznych spotyka się najczęściej<br />
w zakresie średnic od 16 do 47 mm.<br />
Do pracy w ekstremalnych warunkach (np.<br />
w temperaturach od -45ºC do + 400ºC) nadają<br />
się rury stalowe cynkowane galwanicznie<br />
lub ogniowo-zanurzeniowo. Są to wyroby dla<br />
przemysłu, wytrzymujące bardzo silne udary,<br />
działanie różnych związków chemicznych przy<br />
różnych temperaturach oraz bardzo długo podtrzymujące<br />
wszelkie funkcje, stąd ich częste zastosowanie<br />
w systemach sygnalizacji pożarowej.<br />
Apetyt rośnie w miarę jedzenia<br />
Różnorodność oferowanych elektroinstalatorom<br />
rozwiązań w zakresie puszek i rur jest dziś<br />
bardzo duża. Można odnieść wrażenie, że specjalizacja<br />
tych produktów poszła bardzo daleko,<br />
zaś oferta rynkowa składa się z dostatecznie<br />
wielu rodzajów i podrodzajów puszek. Prawda<br />
jest jednak taka, że producenci wprowadzają<br />
kolejne nowości, starając się odpowiedzieć<br />
na pojawiające się potrzeby rynku, które zawsze<br />
wyprzedzają producentów, dając im kolejne<br />
powody do badań i poszukiwań nowych<br />
rozwiązań w konstrukcjach i materiałach.<br />
Łukasz Lewczuk<br />
Na podstawie materiałów<br />
publikowanych przez firmy: SIMET, KOPOS,<br />
OBO BETTERMANN, ELEKTRO-PLAST NASIELSK.<br />
Fot.: SIMET<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
57
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Wybór obudowy<br />
– ważny element każdego produktu<br />
Firmy coraz częściej wybierają jakość i dotyczy to także komponentów takich jak obudowy.<br />
Właściwy dobór elementów to niezwykle istotna część pracy nad każdym produktem.<br />
Współczesny rynek i konkurencja stawiają bowiem coraz wyższe wymogi, nie tylko co do<br />
jakości, ale także ceny.<br />
Aby sprostać tym wyzwaniom,<br />
a jednocześnie budować markę wokół<br />
własnych produktów, trzeba wybierać<br />
doświadczonych, godnych zaufania<br />
współpracowników i dostawców.<br />
Oprócz jakości samych komponentów,<br />
takich jak obudowy, ważne są<br />
także: szybkie terminy i ciągłość dostaw,<br />
stały dostęp do asortymentu,<br />
pewność, że obudowa, którą wybierzemy<br />
będzie dostępna w niezmienionych<br />
parametrach i zapewni ciągłość<br />
produkcji.<br />
Wybór modeli obudów plastikowych<br />
do zastosowań w branży elektrycznej<br />
jest bardzo szeroki. Rynek ten<br />
jak każdy inny rozwija się, zmienia<br />
i oczekuje, że także producent<br />
obudów będzie dostosowywał się<br />
do zmieniających się warunków<br />
i potrzeb. Każdy produkt, czy będzie<br />
nim czujnik, miernik, sterownik, bezpiecznik<br />
lub moduł do wi-fi potrzebuje<br />
obudowy, która zapewni nie tylko<br />
ochronę elementów elektrycznych<br />
czy elektronicznych, ale stanowić<br />
będzie również pewną wizytówkę<br />
końcowego wyrobu. Oprócz wymogów<br />
związanych z jakością, zgodnością z obowiązującymi<br />
normami zarówno krajowymi,<br />
jak i międzynarodowymi ważna jest więc<br />
także trwałość produktu, jego wykonanie,<br />
materiał, ale też wcześniej już wspomniana<br />
ciągłość dostaw. Pod uwagę często brane są<br />
również posiadane przez produkt certyfikaty,<br />
na przykład w zakładzie produkcyjnym<br />
obowiązuje unijna dyrektywa ROHS.<br />
Obudowy można także wybierać kierując<br />
się kryteriami szczelności. Wyróżniamy<br />
klasy szczelności między innymi takie jak:<br />
IP20, IP52, IP53, IP54 mające uszczelkę<br />
z sylikonu spienionego, idealnie dociętą pod<br />
wymiar obudowy. Dostępne są także obudowy<br />
o wyższej klasie IP65.<br />
W kryteriach IP każda pierwsza i druga liczba<br />
mają duże znaczenie, dzięki którym możemy<br />
się dowiedzieć, które z obudów mają<br />
ochronę pyłoszczelną.<br />
IP65 zapewnia całkowitą ochronę przed<br />
przedostaniem się pyłów czy kurzu oraz<br />
ochroną przed strumieniem wody skierowanym<br />
na obudowę. Wysoką jakość zapewnia<br />
także użyty materiał ABS, który charakteryzuje<br />
się odpornością na zarysowania, nie<br />
odkształca się podczas zmiany temperatury,<br />
ani nie przyswaja wilgoci z powietrza. Materiał<br />
ten jest także dość lekki.<br />
Oprócz klasy szczelności IP dostępne są<br />
także obudowy ze stopniem ochrony przed<br />
uderzeniami mechanicznymi. IK09 zapewnia<br />
ochronę przed uderzeniem o energii<br />
10 J. Jeden dżul to praca wykonana przez<br />
siłę o wartości 1 N przy przesunięciu punktu<br />
przyłożenia siły o 1 m w kierunku równoległym<br />
do kierunku działania siły.<br />
Tam zaś, gdzie wymagana jest jeszcze wyższa<br />
klasa szczelności, dobrym wyborem są<br />
obudowy hermetyczne z uszczelką wylewaną,<br />
pozwalającą uzyskać IP67. Obudowy<br />
z tej linii mają jeszcze wiele innych zalet takich<br />
jak szybszy montaż, bez konieczności<br />
układania i docinania tradycyjnej uszczelki,<br />
wyciszenie wibracji, a uszczelka nie ulega<br />
odkształceniom, zachowuje plastyczność<br />
i ciągłość uszczelnienia.<br />
Obudowa ta polecana jest w szczególności<br />
tam, gdzie działają niekorzystne warunki<br />
atmosferyczne oraz mogą być stosowane<br />
również na zewnątrz budynków.<br />
Dodatkowo produkty te mogą mieć mosiężne<br />
tulejki, które są bardzo trwałe i ułatwiają<br />
Fot. 1. i 2. Obudowy Z96SJ oraz Z124SJ z uszczelką wylewaną z klasą szczelności IP67<br />
58 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
mocowanie śrub. Umożliwiają też wielokrotne<br />
skręcanie i rozkręcanie obudowy bez<br />
uszkodzenia gwintu.<br />
Zarówno tulejki, jak i uszczelki wylewane<br />
to ważne elementy, na które warto zwrócić<br />
uwagę. Dzięki nim bowiem montaż produktów<br />
końcowych jest szybszy, sprawniejszy<br />
i sprawia mniej problemów, a co za tym<br />
idzie może przynieść pewne oszczędności<br />
przy planowaniu produkcji.<br />
Do zastosowań w branży elektronicznej bardzo<br />
popularne są także obudowy do montażu<br />
na szynę DIN. Tutaj także należy zwrócić<br />
uwagę na materiał, którym może być<br />
ABS lub samogasnący ABS V0 o najwyższej<br />
klasie palności. W zależności od zastosowania<br />
obudowę można także wybrać<br />
z panelem transparentnym bezbarwnym czy<br />
czerwonym.<br />
Najbardziej rozpowszechnione są te w kolorze<br />
jasnym. Obudowy te to doskonały wybór<br />
do rozwiązań przemysłowych czy elektroniki<br />
przeznaczonej do montażu na przykład<br />
w rozdzielniach napięcia czy urządzeń stosowanych<br />
w automatyce.<br />
Fot. 3. i 4. Obudowa Z101F Kradex na szynę NS 35<br />
Oprócz jakości, wygody montażu czy<br />
szybkich terminów dostaw producenci poszukują<br />
także sposobów na wyróżnienie<br />
swojego produktu wśród konkurencji – także<br />
od strony wizualnej. Jednym z popularniejszych<br />
rozwiązań w tej kwestii jest inny<br />
kolor materiału. Producent z odpowiednim<br />
zapleczem technicznym może na specjalne<br />
zamówienie klienta przygotować obudowę<br />
w innych dostępnych kolorach z palety<br />
RAL. Kolejną formą personalizowania produktów<br />
są nadruki, na przykład z logo.<br />
Dla jeszcze bardziej wymagających klientów<br />
istnieje możliwość zaprojektowania<br />
i wykonania nowego wzoru obudowy pod<br />
indywidualne wymagania. W takim przypadku<br />
warto szczególną uwagę zwrócić<br />
nie tylko na zaplecze techniczne, które zagwarantuje<br />
dobrą jakość i utrzymanie tej<br />
jakości przez cały okres produkcji, ale także<br />
na ustalenie stanów magazynowych, by zapewnić<br />
sobie ciągłość dostaw i nie narażać<br />
zaplanowanej produkcji na opóźnienia.<br />
www.kradex.com.pl<br />
PROMOCJA<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
59
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Naścienne puszki łączeniowe Spelsberg<br />
Red Range IP55<br />
Spelsberg, to już od ponad 100 lat uznawany na całym świecie producent obudów, skrzynek<br />
i puszek odgałęźnych do stosowania w trudnych warunkach, a jedną z grup produktów stanowią<br />
bezhalogenowe puszki łączeniowe Red Range IP55.<br />
Przeznaczone są na napięcie 400 V AC,<br />
IK07, posiadają zatrzaskowy system<br />
zamykania pokrywy oraz dedykowane<br />
miejsce na opis. Na ścianach<br />
bocznych mają fabryczne wpusty<br />
kablowe, dzięki czemu nie wymagają<br />
użycia dodatkowych dławnic.<br />
Mogą być stosowane także na podłożach<br />
palnych (na przykład drewno).<br />
Wyposażone są w opatentowany system<br />
mocowania zewnętrznego (także dla<br />
opasek), a wszystkie parametry techniczne<br />
poparte są certyfikatem VDE.<br />
Podstawowym kolorem dla „Red<br />
Range” jest szary. Puszki te występują<br />
jako puste lub z zaciskami,<br />
a wśród dedykowanych akcesoriów<br />
możemy wyróżnić: zaciski, uchwyty<br />
kablowe, przyrządy do robienia otworów<br />
oraz zaślepki.<br />
Red Range IP55 możemy podzielić<br />
głównie ze względu na stopień twardości<br />
wprowadzeń przewodów:<br />
1. Twardsze wpusty – tzw. otwornice<br />
są dodawane fabrycznie:<br />
• Mini 25: 89 x 43 x 37 mm,<br />
mocowanie zewnętrzne, idealna<br />
dla instalacji z małą ilością<br />
miejsca jak sufity podwieszane,<br />
kanały kablowe,<br />
• Sd 7: 75 x 75 x 37 mm, mocowanie<br />
zewnętrzne, dostęp-<br />
Fot. 4. Puszka RR Fot. 5.<br />
w wersji 2K-12AB<br />
Fot. 1.<br />
Fot. 2.<br />
Puszka RR<br />
w wersji Mini 25<br />
Wszystkie dostępne wersje kolorystyczne puszki RR<br />
Miejsce na opis<br />
ny też kolor czerwony dla obwodów<br />
oświetlenia bezpieczeństwa,<br />
• i 12: 85 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />
zewnętrzne, także: białe, czarne, zielone,<br />
czerwone (oświetlenie bezpieczeństwa),<br />
• i 16: 130 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />
zewnętrzne,<br />
2. Elastyczne membrany – do przekłuwania:<br />
• 2K-12: 85 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />
wewnętrzne, białe w opcji,<br />
•2K-12 AB: 85 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />
zewnętrzne, białe w opcji,<br />
• 2K-16: 130 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />
wewnętrzne, białe w opcji,<br />
Fot. 3.<br />
Puszki otwiera się tyko używając<br />
narzędzia<br />
• 2K-16 AB: 130 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />
zewnętrzne, białe w opcji.<br />
Informacje dodatkowe:<br />
• Puszki „RR” zamawiane jako puste<br />
zgodnie z aprobatą VDE mogą być wykorzystywane<br />
dla pojedynczych zacisków.<br />
• Wybrane puszki z rodziny „RR” są stale<br />
dostępne w wybranych hurtowniach<br />
elektrotechnicznych na terenie całego<br />
kraju – szczegóły na zapytanie.<br />
www.spelsberg.pl<br />
PROMOCJA<br />
60
Produkty z podtrzymaniem funkcji elektrycznej w czasie pożaru<br />
Puszki naścienne<br />
WKE 1 do WKE 5 – IP54/IP65, E90<br />
WKE 2 do WKE 5 DUO – IP54/IP65, E90,<br />
podwójne zaciski<br />
WKE 200 do WKE 400 – IP66, E30,<br />
tunelowe<br />
WKE 54 – IP67, E90, tunelowe, z podstawami<br />
D01<br />
WKE 405 LSA – IP66, E30, telekomunikacyjne<br />
złącza LSA-PLUS<br />
WKE 2 do WKE 5 SB – E90, IP54/IP65,<br />
z bezpiecznikami przewodowymi F2A<br />
WKE 200 do WKE 400 SB – E30, IP66,<br />
z podstawami 2FS, D0, 2D0<br />
Rozdzielnice naścienne pod aparaturę modułową<br />
WKE AK – IP65, E90, do 63 A<br />
WKE AK 14 (14 modułów) do WKE AK 70/2<br />
(2x70 modułów).Pełny typoszereg zawiera<br />
10 rozdzielnic i zawsze krotność 14 modułów<br />
jako jeden rząd<br />
Zestawy tunelowe Rapid-Box – IP66/IP67,<br />
do 100 A, E30-E90<br />
Przeznaczone do łączenia dwóch kabli<br />
max. 35 lub 50 mm 2<br />
Dostępne także wersje zawierające na pokrywie<br />
3 lub 5-biegunowe gniazda typu CEE<br />
z wyłącznikami zabudowanymi wewnątrz zestawu<br />
www.spelsberg.pl<br />
Tel. : +48 512 090 745<br />
e-mail : robert.marzec@spelsberg.pl<br />
www.spelsberg.pl
ZABEZPIECZENIA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Sygnalizacja zagrożeń pożarowych w budynku<br />
w pytaniach i odpowiedziach<br />
Szybkie i precyzyjne wykrycie pożaru jest konieczne dla zapewnienia najwyższego poziomu<br />
bezpieczeństwa zarówno w budownictwie rodzinnym, jak i w obiektach użyteczności<br />
publicznej. Ponadto ważna jest odpowiednia sygnalizacja zagrożeń.<br />
Warto zatem odpowiedzieć na pytania:<br />
w jaki sposób może być wykrywany<br />
pożar w budynkach, czym<br />
cechują się oferowane na rynku sygnalizatory<br />
akustyczne i optyczne oraz<br />
jakie wymagania powinny spełniać<br />
urządzenia tego typu? Ważne zagadnienie<br />
stanowią również systemy<br />
oświetlenia ewakuacyjnego.<br />
W jaki sposób może być<br />
wykrywany pożar w budynkach?<br />
Do wykrywanie pożaru w budynkach<br />
stosowane są specjalne czujniki<br />
współpracujące z odpowiednimi<br />
centralami i systemami. Podstawą<br />
w tym zakresie są czujniki optyczne<br />
mierzące promieniowanie podczerwone.<br />
W komorze pomiarowej<br />
czujnika dochodzi do rozproszenia<br />
promieniowania podczerwonego,<br />
przy czym konstrukcja detektora<br />
zapewnia odizolowanie komory<br />
od światła zewnętrznego. Fotodioda<br />
nie odbiera promieniowania podczerwonego,<br />
które wysyła nadajnik<br />
do momentu, gdy do komory nie<br />
wnikną cząstki dymu rozpraszające<br />
to promieniowanie. W czujnikach<br />
autonomicznych dochodzi do uruchomienia<br />
sygnalizacji akustycznej<br />
i optycznej.<br />
Czujniki optyczne wykorzystuje<br />
się w aplikacjach wymagających<br />
wykrywania widzialnego dymu<br />
powstałego w bezpłomieniowej<br />
fazie pożaru. To właśnie na tym<br />
etapie następuje tlenie zanim pojawi<br />
się otwarty płomień przy zauważalnym<br />
wzroście temperatury.<br />
Czujniki optyczne montowane są<br />
w pomieszczeniach zamkniętych<br />
nie narażonych na działanie kurzu<br />
i skraplanie pary wodnej. Z kolei<br />
Fot. 1.<br />
Czujki dymu<br />
gdy w instalacji wykorzystano czujniki<br />
nie autonomiczne, które stanowią element<br />
szerszego systemu wykrywającego i sygnalizującego<br />
pożar, to dochodzi do zadziałania<br />
styku przekaźnika wyjściowego.<br />
W zależności od potrzeb wyjście styku<br />
może być wykorzystane jako napięciowe<br />
lub beznapięciowe.<br />
W systemach wykrywania pożaru, zwłaszcza<br />
w dużych obiektach, zastosowanie<br />
znajdują również liniowe czujniki dymu.<br />
Niejednokrotnie wykorzystuje się również<br />
czujniki bezprzewodowe zasilane za pomocą<br />
baterii. Niektóre wersje urządzeń tego<br />
typu mają wbudowany sygnalizator optyczny<br />
i akustyczny, a sygnał może być przesyłany<br />
do central alarmowych oraz innych<br />
urządzeń sterujących. Na rynku nie brakuje<br />
również czujników realizujących funkcje<br />
optycznego detektora dymu i czujnika temperatury,<br />
przy czym sygnały z obu sensorów<br />
mogą być przetwarzane cyfrowo, co<br />
zmniejsza ryzyko wystąpienia fałszywych<br />
alarmów. Funkcjonalność czujnika może<br />
być wykorzystana jednocześnie i osobno.<br />
Ciekawe rozwiązanie techniczne stanowią<br />
czujniki wielokryteriowe – chemiczno-temperaturowe,<br />
dymowo-temperaturowe, dymowo-<br />
-chemiczno-temperaturowe. Za ich pomocą<br />
prowadzona jest jednoczesna analiza temperatury,<br />
obecności tlenku węgla i zadymienia.<br />
Ważne są przy tym szerokie możliwości w za-<br />
Fot. 2. Czujka dualna marki Kilsen Fot. 3. Czujka termiczna<br />
Fot.: SPS ELECTRONICS<br />
Fot.: SIEMENS<br />
Fot.: SPS ELECTRONICS<br />
62 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
ZABEZPIECZENIA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
kresie przesyłu danych. Urządzenie może być<br />
parametryzowane pod kątem optymalizowania<br />
poziomu czułości czy ryzyka wystąpienia<br />
fałszywych alarmów. W czujnikach tego typu<br />
wszystkie sensory są w stanie pracować jednocześnie,<br />
ale w systemie przesyłu danych<br />
poszczególnym czujnikom można przypisać<br />
odrębne adresy. Tym sposobem jeden czujnik<br />
wielokryteriowy jest w stanie pracować jako<br />
kilka czujników jednodetektorowych.<br />
Fot.: SPS ELECTRONICS<br />
Fot. 4.<br />
Centrala systemu sygnalizacji<br />
pożaru<br />
Czym cechują się oferowane na rynku<br />
sygnalizatory akustyczne?<br />
Najprostsze sygnalizatory akustyczne, jakie<br />
znajdują zastosowanie w systemach wykrywania<br />
i sygnalizowania pożaru, to syreny.<br />
Z racji prostej budowy nie mogą one przekazywać<br />
informacji o zakresie możliwości<br />
ucieczki, sposobie postępowania przy<br />
zagrożeniu i odwołaniu alarmu. Nie da się<br />
również określić rodzaj zagrożenia.<br />
Nieco większą funkcjonalność mają systemy<br />
głośnikowe. Dzięki nim zyskuje się<br />
możliwość ewakuacji ludzi z obszarów,<br />
na których wystąpiło zagrożenie. W obiektach<br />
takich jak na przykład centra handlowe<br />
stosuje się systemy dźwiękowe, które<br />
bardzo często są wykorzystane także w innych<br />
celach – przekazywanie komunikatów,<br />
informowanie o promocjach, emisja reklam,<br />
nadawanie muzyki w tle. Norma PN<br />
-EN60840 „Dźwiękowe Systemy Ostrzegawcze”<br />
zawiera wymagania w zakresie<br />
projektowania, montażu i eksploatacji systemów<br />
DSO.<br />
Od nowoczesnych systemów wymaga się<br />
przede wszystkim stabilnej pracy również<br />
w warunkach pożaru. Istotną rolę<br />
odgrywa odpowiednio zaprojektowana<br />
i wykonana instalacja kablowa spełniająca<br />
odpowiednie wymagania w zakresie<br />
odporności na wysokie temperatury.<br />
Instalację z reguły dzieli się na strefy, natomiast<br />
wzmacniacze są dublowane i mają<br />
dodatkowe źródło zasilania. Ponadto dublowana<br />
jest linia głośnikowa. Specjalne<br />
systemy odpowiadają za monitorowanie<br />
poszczególnych urządzeń i instalacji.<br />
Wykorzystywane są przy tym specjalne<br />
układy testujące, przy czym monitoruje<br />
się również parametry zasilania.<br />
Fot. 6. Centrala marki Kilsen Fot. 7. Ręczny ostrzegacz pożarowy Kilsen<br />
Fot.: SPS ELECTRONICS Fot.: CERBEX<br />
Fot. 5.<br />
Wnętrze centrali systemu sygnalizacji<br />
pożaru<br />
Fot.: CERBEX<br />
Czym cechują się oferowane na rynku<br />
sygnalizatory optyczne?<br />
Ciekawe rozwiązanie stanowią urządzenia<br />
będące sygnalizatorem optycznym i akustycznym<br />
jednocześnie. Typowe urządzenia<br />
tego typu mają obudowę z niepalnego<br />
tworzywa sztucznego – korpus i podstawa<br />
ABS, soczewka PC. Górna część obudowy<br />
ma źródło światła LED. Sygnalizatory mają<br />
złącze zasilające, złącze wyłącznika oraz<br />
przełącznik umożliwiający wybór pracy<br />
sygnalizatora (master, slave) oraz rodzaju<br />
sygnału dźwiękowego. Sygnalizator dobiera<br />
się w zależności od obszaru, w którym<br />
natężenie światła jest większe od 0,4 lx.<br />
Nowoczesne urządzenia można łączyć w sieciach,<br />
a synchronizacja części akustycznej<br />
i optycznej wykorzystuje dodatkową linię.<br />
W odniesieniu do części akustycznej sygnalizatora<br />
jest możliwa regulacja głośności<br />
i wykorzystanie opcji liniowego<br />
zwiększania głośności. Regulacja wykorzystuje<br />
potencjometr umieszczony w pokrywie<br />
sygnalizatora.<br />
Mówiąc o sygnalizatorach optycznych<br />
warto zwrócić uwagę na kolumny sygnalizacyjne<br />
(tzw. sygnalizatory wieżowe)<br />
będące nieodzownymi elementami optycznych<br />
systemów bezpieczeństwa w przemyśle.<br />
Bardzo często odpowiadają one<br />
za informowanie o realizowanych przez<br />
maszynę funkcjach lub występujących<br />
w niej błędach czy też awariach. Sygnalizatory<br />
instaluje się w dobrze widocznych<br />
miejscach po to, aby generowane sygnały<br />
optyczne były dostrzegane możliwie jak<br />
najwcześniej przez użytkownika. Informacja<br />
przekazywana za pomocą światła powinna<br />
być widoczna zarówno z daleka, jak<br />
i z bliska. Generowane światło jest ciągłe,<br />
pulsujące, wirujące lub błyskowe. Jedna<br />
z ważniejszych cech dostępnych na rynku<br />
kolumn sygnalizacyjnych to modułowa<br />
budowa oraz prosty montaż, dzięki czemu<br />
zyskuje się nie tylko uniwersalność,<br />
ale również dostosowanie do indywidualnych<br />
wymagań użytkownika. Ważna jest<br />
przy tym możliwość stworzenia wielu<br />
kombinacji, zróżnicowanych pod względem<br />
kolorystyki. W zależności od wersji<br />
urządzenia światło może być generowane<br />
przez tradycyjne żarówki lub diody LED.<br />
Wymiana źródła światła nie wymaga użycia<br />
narzędzi. Warto podkreślić, że dostępne<br />
na rynku sygnalizatory wieżowe dostosowane<br />
są do bezpośredniej współpracy<br />
ze sterownikami PLC.<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
63
ZABEZPIECZENIA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 8.<br />
Schemat systemu oświetlenia ewakuacyjnego<br />
Jakie wymagania powinny spełniać<br />
sygnalizatory używane w systemach<br />
przeciwpożarowych?<br />
Sygnalizatory, jakie znajdują zastosowanie<br />
w systemach przeciwpożarowych<br />
najogólniej można podzielić na urządzenia<br />
pracujące na zewnątrz i wewnątrz<br />
pomieszczeń. W zależności od przeznaczenia<br />
różna jest bowiem odporność<br />
na działanie temperatury i innych czynników<br />
środowiskowych. Sygnalizatory<br />
klasyfikuje się jako A, czyli urządzenia<br />
przeznaczone do użytku wewnętrznego<br />
oraz jako B stosowane na zewnątrz budynków.<br />
Ponadto przy klasyfikacji bierze<br />
się pod uwagę sposób sygnalizowania.<br />
Wykorzystywane są tutaj sygnalizatory<br />
głosowe, optyczne, akustyczne oraz<br />
różne ich kombinacje. Biorąc pod uwagę<br />
sposób połączenia zastosowanie znajdują<br />
urządzenia konwencjonalne oraz adresowalne<br />
(pętlowe).<br />
Sygnalizatory przeciwpożarowe muszą<br />
spełniać wymagania określonych<br />
Fot.: HYBRYD<br />
Fot.: HYBRYD<br />
Fot.: HYBRYD<br />
Fot. 9. Piktogram oświetlenia ewakuacyjnego Fot. 10. Zdalny test oprawy oświetlenia ewakuacyjnego<br />
64 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
ZABEZPIECZENIA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 11. Oprawa oświetlenia awaryjnego<br />
Fot. 12. Układ zasilania awaryjnego<br />
Fot.: DACPOL<br />
Fot.: DACPOL<br />
Fot.: HYBRYD<br />
Fot.: HYBRYD<br />
Fot. 13. Sygnalizatory świetlne<br />
Fot. 14. Kolumna sygnalizacyjna<br />
norm i rozporządzeń MSWiA. Wymagania<br />
względem sygnalizatorów głosowych<br />
i akustycznych precyzuje norma<br />
PN-EN 54-3:2003 wraz z jej aktualizacją<br />
A2:2007. Z kolei w stosunku do modeli<br />
optycznych norma PN-EN 54-23:2010<br />
określa zarówno pracę, jak i parametry<br />
impulsu świetlnego. Zgodnie z wymaganiami<br />
dopuszcza się częstotliwość błysków<br />
mieszczącą się pomiędzy 0,5 a 2 Hz.<br />
Ważne jest przy tym, aby czas rozbłysku<br />
nie przekraczał 0,2 s. W przypadku, gdy<br />
urządzenie ma człon akustyczny i optyczny<br />
to powinno ono spełniać wymagania<br />
obu norm. Sygnalizatory muszą również<br />
spełniać wymagania normy PN-EN 54-13<br />
(systemy sygnalizacji pożarowej).<br />
Jakie nowatorskie rozwiązania<br />
stosuje się w sterowaniu<br />
systemami ewakuacyjnymi?<br />
W nowoczesnych systemach oświetlenia ewakuacyjnego<br />
stawia się na szerokie możliwości<br />
w zakresie wizualizacji i sterowania systemem.<br />
Stąd też oprogramowanie komputerowe wykonuje<br />
automatyczne oraz ręczne testy funkcjonalne<br />
sprawdzając przy tym działanie wszystkich<br />
urządzeń, jakie pracują w ramach systemu.<br />
Ponadto wyniki testów można wydrukować.<br />
Z poziomu oprogramowania blokuje się pracę<br />
awaryjną oraz programuje adresy i inne parametry<br />
opraw awaryjnych. Interfejs obsługi bazuje<br />
na przeglądarce internetowej.<br />
Użytkownicy systemu mają możliwość planowania<br />
zdarzeń uwzględniając odpowiednie<br />
wymagania w zakresie bezpieczeństwa. Szereg<br />
funkcji przewiduje się w odniesieniu do tworzenia<br />
raportów. Można więc generować raport<br />
dla pojedynczej oprawy oraz wszystkich urządzeń<br />
pracujących w systemie. Powstaje przy<br />
tym dziennik odpowiedzialny za rejestrowanie<br />
zdarzeń, jakie zaszły w systemie. Chodzi tutaj<br />
o wszelkie logowania do systemu, wykonane<br />
testy lamp, edycje grup urządzeń czy historie<br />
wykonanych zadań i generowanie raportów.<br />
Nowoczesne oprogramowanie zapewnia<br />
szereg możliwości w zakresie wizualizacji<br />
pracy urządzeń. Każda lampa ma przypisany<br />
adres, a kolor jej symbolu graficznego<br />
informuje o stanie pracy.<br />
Damian Żabicki<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
65
FOTOWOLTAIKA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Falowniki Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają<br />
zaopatrywanie w energię ze źródeł odnawialnych<br />
24 godziny słońca coraz bliżej<br />
Tworząc rodzinę urządzeń SnapINverter, pionier na polu technologii solarnej – firma Fronius<br />
– zaprojektowała generację falowników, która w równym stopniu zachwyciła projektantów,<br />
instalatorów i użytkowników instalacji solarnych. Urządzenia zastosowano z powodzeniem<br />
już na całym świecie, w bardzo różniących się strefach klimatycznych: od domów<br />
jednorodzinnych, przez budynki użyteczności publicznej, aż po kompleksy przemysłowe<br />
i hale magazynowe.<br />
Poniżej opisane przykłady przekonują<br />
między innymi inteligentnymi funkcjami<br />
przydatnymi w przyszłości i wyjątkowo<br />
wysoką elastycznością zastosowania.<br />
Wykonaliśmy duży krok w celu<br />
zbliżenia się do stworzonej przez firmę<br />
Fronius wizji 24 godzin słońca – światowego<br />
zasilania energią pochodzącą<br />
wyłącznie ze źródeł odnawialnych.<br />
Dzięki modelom falowników<br />
SnapINverter Eco, Primo, Galvo,<br />
Symo i Symo Hybrid firma Fronius<br />
pokrywa pełne zapotrzebowanie<br />
na falowniki do instalacji fotowoltaicznych<br />
o dowolnych parametrach.<br />
Urządzenia są dostępne w zakresie<br />
mocy znamionowej od 1,5 do 27 kW<br />
i mają identyczną konstrukcję – co<br />
jest dużą zaletą w oczach handlowców<br />
i instalatorów: „Znajomość naszych<br />
aktualnych modeli falowników<br />
pozwala na bezproblemowy montaż<br />
i obsługę wszystkich innych”, mówi<br />
Fot. 1.<br />
W kanadyjskiej Arktyce trzy falowniki Fronius Primo niezawodnie zaopatrują<br />
w energię elektryczną położoną na odludziu gminę Sachs Harbour<br />
Martin Hackl, kierownik działu Fronius<br />
Solar Energy. Firma jest światowym liderem<br />
w dziedzinie zastosowania innowacyjnych<br />
technologii wykorzystujących OZE i w tym<br />
roku świętuje 25-lecie swojego powstania.<br />
Fot. 2.<br />
Instalacja PV zainstalowana w międzynarodowym porcie lotniczym na Sri Lance<br />
ma obudzić zainteresowanie mieszkańców odnawialnymi źródłami energii<br />
Energia elektryczna<br />
dla kanadyjskiej Arktyki<br />
Falowniki SnapINverter są idealnym rozwiązaniem<br />
nie tylko w instalacjach solarnych<br />
o różnych rozmiarach. Można użyć je także<br />
do innych celów: w kanadyjskiej Arktyce trzy<br />
falowniki Fronius Primo niezawodnie zaopatrują<br />
w prąd położoną na odludziu gminę Sachs<br />
Harbour i stanowią czystą alternatywę wykorzystującą<br />
zasadę zrównoważonego rozwoju<br />
66 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
FOTOWOLTAIKA<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
dla generatorów wysokoprężnych. Falownik<br />
firmy Fronius pracuje nawet w temperaturze<br />
-40°C. Dla 132 mieszkańców fotowoltaika<br />
oznacza większą niezależność od paliw kopalnych<br />
i niekorzystnych szczytów cenowych.<br />
Projekt fotowoltaiczny jako wzór<br />
dla mieszkańców Sri Lanki<br />
Międzynarodowy port lotniczy Bandaranaike<br />
na Sri Lance niedawno postawił<br />
na prąd pochodzący ze słońca:<br />
dach budynku, służący do utrzymywania<br />
sprawności technicznej samolotów, pokrywa<br />
instalacja o mocy prawie 78 kW,<br />
dostarczająca 20% zapotrzebowania hali<br />
na energię. Dzięki gniazdom na karty<br />
elektroniczne i otwartym interfejsom<br />
w zastosowanych trzech falownikach Fronius<br />
Eco można rozszerzać zestaw funkcji,<br />
także w późniejszym czasie. Sprawia<br />
to, że inwestycja jest doskonale przygotowana<br />
na przyszłość. Kierownik projektu<br />
Kushan Jayasuriya: „Projekt ma na celu<br />
obudzić w mieszkańcach zainteresowanie<br />
odnawialnymi źródłami energii”.<br />
Także na Filipinach<br />
Zespół 46 falowników Fronius Symo dostarcza<br />
prąd do filipińskiego centrum handlowego.<br />
O tym, że wykorzystanie energii<br />
słonecznej jest opłacalne także na dużą<br />
skalę, przekonuje przykład Gaisano Capital<br />
w filipińskiej stolicy prowincji lloilo City:<br />
łańcuch centrów handlowych uruchomił<br />
niedawno dachową instalację fotowoltaiczną<br />
o mocy 1 MW. Pokrywa ona 50%<br />
codziennego zapotrzebowania budynku<br />
na energię. Ponadto zastosowanie tych falowników<br />
przynosi dodatkowe korzyści<br />
dzięki funkcji dynamicznej regulacji mocy<br />
zasilania. Użytkownik może więc szczególnie<br />
wydajnie zasilać odbiorniki energii<br />
elektrycznej.<br />
Fot. 3.<br />
Fot. 4.<br />
Fot. 5.<br />
46 falowników Fronius Symo zasila „zielonym prądem” centrum handlowe<br />
w filipińskiej stolicy prowincji Iloilo City<br />
Z pomocą Fronius Energy Package budowniczy Boris Maier spełnił swoje marzenie<br />
o autonomicznym domu<br />
Urządzenia Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają zaopatrywanie<br />
w energię ze źródeł odnawialnych.<br />
Marzenie o autonomicznym domu<br />
Szczególnie atrakcyjna jest oferta dla prywatnych<br />
inwestorów budowlanych: Fronius<br />
Energy Package – łącząca inteligentne<br />
funkcje falowników SnapINverter z możliwością<br />
gromadzenia energii w akumulatorze.<br />
Koncepcję tę zastosowano na przykład<br />
w Schwertberg (Górna Austria), gdzie budowniczy<br />
Boris Maier spełnił swoje marzenie<br />
o autonomicznym domu. Przy rocznym<br />
zużyciu wynoszącym około 2000 kWh,<br />
Energy Package z dodatkowym falownikiem<br />
Fronius Symo pokrywa ponad 90%<br />
zapotrzebowania na energię elektryczną.<br />
Resztę wytwarza piec peletowy o mocy<br />
600 W ze zintegrowanym generatorem<br />
Stirlinga. W ten sposób dom jest całkowicie<br />
niezależny od publicznej sieci energetycznej.<br />
Boris Maier: „Innowacyjny dom<br />
potrzebuje innowacyjnych, pionierskich<br />
firm, od dawna zajmujących się tematyką<br />
falowników i możliwością gromadzenia<br />
energii. Taką firmą jest Fronius”.<br />
Powyższe przykłady dowodzą, że przy<br />
właściwie dobranych rozwiązaniach technicznych,<br />
w tym falownikach, instalacje PV<br />
mogą być korzystnym źródłem energii elektrycznej<br />
niemal w dowolnym regionie.<br />
www.fronius.com<br />
Zdjęcia: Fronius International GmbH<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
67
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowe funkcje przemienników częstotliwości<br />
PowerXL serii DC1 firmy Eaton<br />
Tak, jak w przypadku sprawdzonych przemienników częstotliwości z serii DA1, urządzenia<br />
PowerXL serii DC1+ obsługują teraz wszystkie typy wysoce wydajnych silników IE4, w tym silniki<br />
z magnesami trwałymi, bezszczotkowe silniki prądu stałego i silniki synchroniczne reluktancyjne.<br />
Podobnie, jak w przypadku wcześniejszych produktów, udoskonalony model DC1 jest łatwy<br />
w użyciu i wymaga jedynie podstawowej, automatycznej konfiguracji parametrów silnika.<br />
Oprócz trybu sterowania U/f, do nowych<br />
funkcji należy również możliwość<br />
bezczujnikowego sterowania<br />
wektorowego (sensorless vector control,<br />
SLV). Dzięki temu dostępny jest<br />
duży moment obrotowy przy małych<br />
prędkościach, jak również duży stopień<br />
stabilności prędkości, co otwiera<br />
nowe obszary zastosowań w aplikacjach<br />
z dużą dynamiką zmian obciążenia.<br />
„Tryb pożarowy”, podczas którego<br />
ignorowane są komunikaty dotyczące<br />
standardowych błędów i komunikaty<br />
ostrzegawcze, przydaje się<br />
w szczególności w zastosowaniach<br />
związanych z ogrzewnictwem, wentylacją<br />
i klimatyzacją. Na przykład<br />
w przypadku zastosowania przemiennika<br />
częstotliwości z serii DC1+<br />
w instalacji oddymiania, aktywacja<br />
trybu pożarowego oznacza priorytet<br />
sterowania wentylatorem nad ochroną<br />
przemiennika tak, aby usunąć<br />
z budynku jak najwięcej dymu.<br />
Dodatkowe funkcje umożliwiają również<br />
zastosowanie przemiennika DC1+<br />
w nowych obszarach: przy zastosowaniu<br />
w pompach można na przykład<br />
ustawić drugi profil przyspieszania<br />
lub spowalniania, na który urządzenie<br />
będzie się przełączać po osiągnięciu<br />
określonej częstotliwości. Ponadto<br />
hamowanie strumieniem prądu przemiennego<br />
zapewnia większą wydajność<br />
hamowania co ogranicza konieczność<br />
stosowania rezystora hamowania.<br />
Urządzenie wyposażono w funkcję<br />
monitorowania ponad 30 nowych<br />
parametrów, co umożliwia rejestrowanie<br />
większej liczby informacji<br />
o stanie przemiennika, zwiększając<br />
możliwości diagnostyczne. Obejmuje to<br />
między innymi wyświetlanie kilowatogodzin,<br />
co pozwala określić pobór mocy napędu.<br />
Użytkownik może również mierzyć<br />
zmienne, takie jak godziny pracy wbudowanego<br />
wentylatora, temperaturę wewnętrzną<br />
lub liczbę zakłóceń wywołanych<br />
przetężeniem, podnapięciem/przepięciem<br />
lub przegrzaniem.<br />
Tak jak w przypadku wcześniejszych modeli,<br />
rozruch przemienników częstotliwości DC1+<br />
jest szybki i łatwy – w przypadku podstawowej<br />
konfiguracji wystarczy zweryfikować<br />
i ewentualnie ustawić 14 standardowych parametrów.<br />
W przypadku bardziej złożonych<br />
zastosowań dodatkowe parametry dostępne<br />
są w obszarze parametrów rozszerzonych lub<br />
zaawansowanych. Po zapisaniu ustawień parametrów<br />
można również skopiować je do innych<br />
przemienników serii DC1+ przy użyciu<br />
dostępnych akcesoriów.<br />
Przemienniki częstotliwości z serii DC1+ są<br />
również niezwykle wytrzymałe. Dodatkowe<br />
zabezpieczenie obwodów chroni układy<br />
elektroniczne przed wilgocią, pyłem, środkami<br />
chemicznymi i ekstremalną temperaturą.<br />
Zapewnia to większą niezawodność i dłuższy<br />
okres użytkowania urządzenia.<br />
Nowe przemienniki częstotliwości są<br />
w stu procentach kompatybilne z wcześniejszą<br />
generacją. W związku z tym mogą<br />
zostać z łatwością użyte w istniejących<br />
zastosowaniach – bez żadnych zmian<br />
w zakresie obudowy, wymiarów montażowych<br />
czy wymogów eksploatacyjnych.<br />
Można w dalszym ciągu korzystać z istniejącego<br />
osprzętu, takiego jak dławiki<br />
silnikowe, moduły rozbudowujące wejścia/wyjścia<br />
czy moduły SmartWire-DT.<br />
Wymagane są tylko nowe wersje modułu<br />
komunikacyjnego Bluetooth oraz zewnętrznego<br />
panelu sterującego.<br />
68 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przemienniki częstotliwości DC1+ dostępne<br />
są w czterech rozmiarach o stopniu ochrony<br />
IP20 w zakresie mocy do 22 kW. W wersji<br />
IP66 dostępne są trzy rozmiary, w zakresie<br />
mocy do 7,5 kW. Oprócz wbudowanych interfejsów<br />
ModbusRTU i CANopen wszystkie<br />
produkty z tej serii można również dodatkowo<br />
podłączyć do inteligentnego systemu<br />
połączeń SmartWire-DT.<br />
Nowe przemienniki są zintegrowane z szeroką<br />
gamą energooszczędnych rozwiązań firmy<br />
Eaton przeznaczonych dla silników elektrycznych.<br />
Wykorzystując PowerXL Selection Aid<br />
można szybko i łatwo dobrać napęd wymagany<br />
do danego zastosowania. Internetowe<br />
narzędzie konfiguracyjne wyświetla numer<br />
odpowiednich produktów, w tym również<br />
powiązanej aparatury sterującej, zabezpieczającej<br />
oraz dławików i filtrów. Dodatkowe<br />
informacje o urządzeniu PowerXL Selection<br />
Aid są dostępne pod adresem: www.eaton.<br />
eu/config/powerxl. Natomiast więcej informacji<br />
na temat energooszczędnych rozwiązań<br />
napędowych firmy Eaton można znaleźć<br />
pod adresem www.eaton.pl/moem-ee oraz<br />
www.eaton.pl.<br />
•<br />
Zalety stosowania cyfrowych wyłączników różnicowoprądowych<br />
Firma Eaton opublikowała białą księgę zatytułowaną „Wydłuż czas pracy swoich maszyn dzięki cyfrowym<br />
wyłącznikom różnicowoprądowym”, w której omówiono zalety i korzyści stosowania cyfrowej<br />
technologii w wyłącznikach różnicowoprądowych (residual current devices, RCD). Dzięki ich zaawansowanym<br />
możliwościom monitorowania i wczesnego ostrzegania producenci maszyn mogą wprowadzić<br />
usprawnienia zarówno w zakresie niezawodności, jak i bezpieczeństwa, oszczędzając przy<br />
tym czas i pieniądze własne i swoich klientów przy prowadzeniu sprzedaży eksportowej urządzeń.<br />
Ta biała księga to druga z serii trzech ksiąg poruszających<br />
temat prądów różnicowych. Pokazano<br />
w niej, że prawidłowe stosowanie wyłączników<br />
RCD umożliwia producentom maszyn<br />
zwiększenie wydajności i bezpieczeństwa ich<br />
urządzeń, w rezultacie prowadząc do zwiększenia<br />
produktywności ich klientów. Technologia<br />
cyfrowa może dostarczać personelowi odpowiedzialnemu<br />
za konserwację istotne dane,<br />
umożliwiając przeprowadzenie konserwacji<br />
zapobiegawczej w celu zminimalizowania czasu<br />
przestoju maszyny.<br />
Połączenie funkcji zabezpieczających<br />
i cyfrowych sprawia, że cyfrowe wyłączniki<br />
RCD stanowią doskonały wybór<br />
dla producentów maszyn. To unikatowe<br />
urządzenie na rynku zabezpieczeń obwodów<br />
nieprzerwanie mierzy wartość<br />
prądów różnicowych i wyświetla status<br />
– lokalnie za pośrednictwem kontrolek<br />
wczesnego ostrzegania LED i zdalnie<br />
za pośrednictwem bezpotencjałowych<br />
styków wyjściowych, pełniących funkcję<br />
wczesnego ostrzegania. Status systemu<br />
jest zawsze widoczny, co umożliwia<br />
zmniejszenie kosztów konserwacji.<br />
– Konserwacja zapobiegawcza stanowi jedno<br />
z działań zalecanych w normie IEC 60204,<br />
a zastosowanie najnowszej technologii cyfrowych<br />
wyłączników różnicowoprądowych<br />
pozwala producentom maszyn na ich wdrożenie<br />
– powiedział Peter-Lukas Genowitz,<br />
kierownik ds. produktów RCCB w Eaton.<br />
– Funkcje wczesnego ostrzegania najnowszych<br />
cyfrowych wyłączników RCBO i RCCB umożliwiają<br />
wykrywanie rosnących prądów uszkodzeniowych.<br />
To z kolei umożliwia powiadomienie<br />
użytkowników o zbliżającej się awarii jeszcze<br />
przed jej wystąpieniem, dzięki czemu mogą oni<br />
podjąć niezbędne działania w celu zapobiegnięcia<br />
tej awarii.<br />
W białej księdze przedstawiono przykład,<br />
jak można łatwo zintegrować wyłączniki<br />
RCD w środowisku oszczędnej automatyki<br />
(Lean Automation). Wyszczególniono,<br />
w jaki sposób producenci maszyn i instalatorzy<br />
mogą jeszcze bardziej wydłużyć czas<br />
bezawaryjnej pracy urządzeń i osiągnąć<br />
dodatkowe oszczędności sięgające nawet<br />
30%. Informacje na temat statusu zabezpieczeń<br />
można udostępnić w systemie sterowania<br />
lub monitorowania maszyny bądź<br />
sieci dystrybucji zasilania, co ułatwia pracę<br />
zespołów utrzymania ruchu. Pozwala to im<br />
reagować niezwłocznie na problemy, ograniczając<br />
przestój instalacji do minimum.<br />
Uwzględniono również temat doboru wyłącznika<br />
RCD i przedstawiono informacje<br />
dla czytelnika dotyczące tego, jak najlepiej<br />
dobrać urządzenie, aby spełniało wymogi<br />
odpowiednich norm i regulacji dotyczących<br />
bezpieczeństwa, co jest istotne dla producentów<br />
maszyn, którzy zajmują się eksportem,<br />
zapewniając jeszcze większą oszczędność<br />
czasu i dodatkowo obniżając koszty.<br />
Oprócz cyfrowych i analogowych wyłączników<br />
RCD Eaton oferuje wyjątkową gamę wiodących<br />
na rynku produktów i rozwiązań, takich<br />
jak wyłączniki nadprądowe, kompaktowe wyłączniki<br />
mocy MCCB, wyłączniki powietrzne,<br />
bezpieczniki i hydro-magnetyczne wyłączniki<br />
mocy. W ten sposób Eaton może pomóc producentom<br />
maszyn spełnić wszystkie wymagania<br />
w zakresie zabezpieczenia obwodów, poczynając<br />
od specyfikacji i doboru, aż po montaż<br />
i konserwację.<br />
Białą księgę można pobrać bezpłatnie pod<br />
adresem www.eaton.eu/pl/cp/rcd.<br />
Więcej informacji dostępnych jest na stronie<br />
www.eaton.pl.<br />
•<br />
PROMOCJA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
69
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Oprawa hermetyczna LOTUS LED<br />
Oprawy hermetyczne LED sprawdzą się w trudnych warunkach pracy,<br />
gdzie panuje duża wilgotność i zapylenie oraz w miejscach, w których<br />
norma nakazuje stosować oświetlenie o stopniu ochrony IP65. Do znanych<br />
i sprawdzonych modeli opraw przeznaczonych do przestrzeni<br />
przemysłowych i magazynowych firma GTV dołącza<br />
nowość – oprawę hermetyczną LOTUS LED.<br />
Oprawa hermetyczna LOTUS może z powodzeniem<br />
działać w warunkach szczególnie trudnych, zwłaszcza<br />
w obszarach o zwiększonej wilgotności i zapyleniu: w halach<br />
przemysłowych, warsztatach, pomieszczeniach magazynowych,<br />
piwnicach, kotłowniach, garażach czy hydrowęzłach. Wykonana<br />
jest z wytrzymałego tworzywa sztucznego – mieszanki poliwęglanu<br />
(PC) i kopolimeru akrylonitrylo-butadienowo-styrenowego (ABS)<br />
– dzięki czemu charakteryzuje się dużą odpornością na czynniki<br />
zewnętrzne i szczelnością (stopień ochrony IP65 oznacza całkowitą<br />
ochronę przed dostępem pyłu i strugą wody o niskim ciśnieniu) oraz<br />
wysokim stopniem odporności na uszkodzenia mechaniczne – IK08.<br />
Kolor oprawy – szary.<br />
Oprawa LOTUS przeznaczona<br />
jest do montażu wydajnych<br />
źródeł świetła LED T8 z trzonkiem G13<br />
zasilanych jednostronnie.<br />
Oprawy można łatwo przymocować do ściany lub sufitu za pomocą zatrzaskowych<br />
uchwytów mocujących, zapewniających regulację wzdłużną<br />
w zakresie około 20 mm lub zamontować na zawiesiach. W bocznej<br />
części obudowy znajduje się zaślepiony dławikiem otwór o średnicy<br />
20 mm, służący do wprowadzenia przewodów zasilających. Długość oprawy<br />
(w zależności od wybranego modelu) wynosi: 665, 1270 i 1570 mm.<br />
Oprawy LOTUS LED mają klasę energetyczną A++ E, a parametry zasilania<br />
to : 220-240V; 50-60Hz, a klasa ochronności przed porażeniem<br />
elektrycznym: II.<br />
www.gtv.com.pl<br />
Nowy chiller Blue e+ Rittal<br />
Precyzyjna obróbka metalu wymaga wyposażenia obrabiarek w dokładną<br />
regulację temperatury medium chłodniczego. Jednocześnie<br />
chłodzenie powinno być efektywne energetycznie, niezawodne,<br />
umożliwiać elastyczne zastosowanie i łatwą konserwację. Do 15%<br />
łącznego zużycia energii przez obrabiarkę przypada na chłodzenie.<br />
Przyczyna dużego zużycia energii jest następująca: temperatura<br />
medium chłodniczego musi być regulowana bardzo precyzyjnie.<br />
Aby osiągnąć taką dokładność w zakresie temperatury i jednocześnie<br />
spełnić wymagania dotyczące wysokiej efektywności energetycznej,<br />
Rittal wprowadza na rynek nową serię chillerów Blue e+,<br />
która pozwala na niesamowity skok w zakresie efektywności energetycznej.<br />
Jej miarą w systemach chłodzenia jest współczynnik<br />
Energy Efficiency Ratio (EER), będący ilorazem mocy chłodniczej<br />
do zastosowanej mocy elektrycznej. Tradycyjne chillery z by-passem<br />
gorącego gazu mają EER rzędu 1, a z nowymi chillerami Blue e+<br />
możliwy jest EER równy 3. Podstawą wysokiej efektywności<br />
energetycznej jest sprężarka z regulacją obrotów. Zamiast, tak jak<br />
w przypadku by-passu gorącego gazu, używać sprężarki chłodniczej<br />
pod pełnym obciążeniem i przez to tracić dużą część mocy chłodniczej,<br />
sprężarka DC z regulacją inwerterową może dostarczać dokładnie<br />
tyle mocy chłodniczej, ile w danej chwili jest potrzebne.<br />
Dzięki temu histereza może być bardzo mała bez niepotrzebnego<br />
tracenia mocy chłodniczej.<br />
Jako napęd do sprężarek Rittal stosuje silniki synchroniczne DC,<br />
które w większości zakresów pracy osiągają większą sprawność,<br />
niż zwykłe silniki asynchroniczne AC. Tak zwany inwerter w połączeniu<br />
z wentylatorami promieniowymi DC i elektronicznym zaworem<br />
rozprężnym umożliwia dokładną regulację prędkości obrotowej<br />
tych silników, dzięki czemu chillery Blue e+ zawsze pracują<br />
na optymalnych obrotach. Pozwala to zaoszczędzić do 70% energii<br />
w porównaniu z chillerami z by-passem gorącego gazu. Ponieważ<br />
silniki są włączane i wyłączane bardzo rzadko, wydłuża się także<br />
przewidywana żywotność komponentów.<br />
Nowe chillery są dostępne w trzech klasach mocy z mocami chłodniczymi<br />
2,5, 4 i 6 kW (regulowanymi w zakresie od 20 do 100%).<br />
Mogą być przy tym stosowane w sposób bardzo elastyczny w zakresie<br />
temperatury otoczenia od -5°C do 50°C.<br />
Panel obsługi z ekranem dotykowym wyświetla wszystkie komunikaty<br />
w postaci tekstu. Znana już z klimatyzatorów Blue-e+ aplikacja<br />
Blue e+, która komunikuje się z urządzeniami przez NFC, może być<br />
używana także z chillerami Blue e+. Umożliwia ona bezprzewodowe<br />
przesyłanie informacji, co stanowi duże ułatwienie pracy, szczególnie<br />
w przypadku konfiguracji z większą liczbą chillerów.<br />
www.rittal.pl<br />
70 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
Otwory na kołki przez pobijanie młotkiem<br />
Producent narzędzi ręcznych – firma Wiha, zaprezentowała nowy<br />
produkt służący do osadzania kołków w miękkich materiałach budowlanych<br />
(pustaki, płyty gipsowo-kartonowe lub beton komórkowy).<br />
Wkrętak do pobijania stanowi ciekawą alternatywę dla<br />
elektronarzędzi i z pewnością spodoba się poszukiwaczom niestandardowych<br />
rozwiązań. Umożliwia solidne osadzanie kołków bez<br />
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
użycia wiertarki, która generuje większy hałas oraz kurz. Konstrukcja<br />
wkrętaka pozwoliła na odizolowanie trzonka od metalowego<br />
kołpaka, przez co stanowi pełną ochronę użytkownika przed porażeniem<br />
prądem, gdy natrafi on w trakcie prac na kable lub przewody<br />
ukryte pod tynkiem.<br />
Wkrętak do pobijania umożliwia wykuwanie otworów bez względu<br />
na odległość do najbliższego gniazdka i bez konieczności<br />
noszenia ciężkich elektronarzędzi czy wkrętaków<br />
udarowych. Jedno lub kilka zręcznych uderzeń<br />
w kołpak stanowi metodę znacznie czystszą i mniej<br />
hałaśliwą w porównaniu do rozwiązań z użyciem wiertarek.<br />
Wysokiej jakości trzonek wkrętaka średnicy<br />
6 mm, wyposażony w skalę, umożliwia precyzyjny pomiar<br />
głębokości otworu. Niemal zupełny brak hałasu,<br />
mały ciężar, oszczędność czasu i przestrzeni oraz bezpieczeństwo<br />
i komfort użytkownika to zdaniem firmy<br />
Wiha argumenty za sięgnięciem po nowe narzędzie dla<br />
elektryków. Nowy produkt oferowany jest w sklepach<br />
specjalistycznych w formie zestawu, na który składają<br />
się wkrętak (6 mm trzonek okrągły, profil PH2) oraz<br />
kołki firmy Fischer.<br />
www.wiha.com/pl<br />
Puszka KPL 64-50/2LD<br />
KPL 64-50/2LD to puszka do ścian pustych (na przykład do ścian<br />
gipsowo-kartonowych). Produkowana jest w technologii podwójnego<br />
wtrysku, przy jednoczesnym użyciu twardego i miękkiego PVC w kolorze<br />
żółtym, samogasnącego w ciągu 30 s. Klasa reakcji na ogień<br />
materiału podłoża A1-F. Odporność termiczna wynosi 5 – +60 °C.<br />
Instalacja odbywa się w identyczny sposób, jak instalacja pozostałych<br />
puszek do ścian pustych z oferty firmy Kopos. Najważniejszą<br />
zaletą tej puszki jest możliwość łatwego i szybkiego stworzenia otworu<br />
przelotowego w puszce, co ułatwia sprawną instalację kabli<br />
lub rurek, otwór automatycznie dopasowuje się do różnych wymiarów<br />
wprowadzanych elementów. Ponadto puszki te obniżają straty<br />
ciepła i nadają się do domów niskoenergetycznych oraz domów<br />
pasywnych.<br />
Puszka ma wydłużone krawędzie do wygodnego montażu i dokładnego<br />
ustawienia w ścianie gipsowo-kartonowej. Produkt wyposażony<br />
jest w śruby Ø 3x35 z plastikową stópką do szybkiego montażu<br />
oraz z dwiema śrubami Ø 3x25 do montażu osprzętu elektrycznego,<br />
które po dokręceniu chowają się poniżej kołnierza puszki. Oba rodzaje<br />
śrub są samogwintujące.<br />
Puszka KPL 64-50/2LD wysposażona jest w przegrodę, co umożliwia<br />
rozdzielenie obwodów elektrycznych. Przegroda zawiera<br />
miękką część, aby ułatwić wzajemne połączenie obu przestrzeni<br />
w obrębie puszek.Masa puszki wynosi 57 g. Wyrób ma certyfikat<br />
EN 60 670-1, a sposób jej składowania określa norma ČSN<br />
64 0090.<br />
www.kopos.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
71
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowe oprawy<br />
w portfolio marki LEDVANCE<br />
Prosta instalacja, niezawodna jakość, trwałość i wydajność, przy jednocześnie niskim<br />
zużyciu energii elektrycznej i korzystnej cenie – to czynniki składające się na ofertę<br />
gotowych do podłączenia opraw oświetleniowych LED marki LEDVANCE. Do portfolio<br />
sukcesywnie włączane są kolejne innowacyjne modele.<br />
Asortyment opraw LEDVANCE to<br />
bardzo szerokie portfolio produktów<br />
przeznaczonych do różnych zastosowań.<br />
Można je podzielić na wiele<br />
grup pod względem konstrukcji<br />
i obszaru ich zastosowania. Do opraw<br />
wewnętrznych zaliczamy: Downlight<br />
LED, Spot LED, Panel LED, Linear,<br />
Surface Circular. Zaś do oświetlenia<br />
zewnętrznego i przemysłowego – oprawy<br />
typu DampProof LED, HighBay<br />
LED, Floodlight LED. Dzięki wykorzystaniu<br />
innowacyjnej technologii<br />
wszystkie produkty cechuje wysoka<br />
skuteczność świetlna, wydajność,<br />
oszczędność w kosztach eksploatacji<br />
oświetlenia oraz trwałość – od 30 do 50<br />
tysięcy godzin. W zależności od modelu<br />
producent udziela na oprawy od<br />
3 do nawet 5 lat gwarancji.<br />
Już w styczniu tego roku portfolio<br />
opraw z rodziny Downlight LED zostało<br />
uzupełnione kilkoma nowymi<br />
modelami – nowe produkty wytwarzają<br />
aż do 3500 lm, przy mocy do<br />
35 W i temperaturach barwowych<br />
wynoszących 3000, 4000 lub 6500 K.<br />
Można je również ściemniać za po-<br />
mocą zalecanych regulatorów strumienia<br />
świetlnego DALI (ang. Digital Addressable<br />
Lighting Interface). Oprawy dostępne są<br />
do otworów montażowych o średnicy 150 lub<br />
200 mm. Są bardzo proste w montażu, a dzięki<br />
zewnętrznemu zasilaczowi dołączanemu<br />
do zestawu stanowią uniwersalne rozwiązanie<br />
dla wielu systemów oświetleniowych. Szczególnie<br />
polecane są do zastosowań w przestrzeniach<br />
publicznych – klatkach schodowych,<br />
sklepach, korytarzach i holach.<br />
Również asortyment opraw Spot LED został<br />
wzbogacony o kilka nowych modeli<br />
– dostępnych do otworów o średnicy 68<br />
i 83 mm,w wersjach z białą lub srebrną<br />
obudową. Do wyboru są dwie temperatury<br />
barwowe – 3000 lub 4000 K. Innymi no-<br />
wymi produktami w tej rodzinie są ogniotrwałe<br />
modele charakteryzujące się czasem<br />
odporności na ogień wynoszącym 90 minut<br />
i stopniem ochrony IP65. Oprawy skutecznie<br />
rozświetlą miejsca w barach, restauracjach,<br />
galeriach, muzeach, pokojach hotelowych,<br />
a także wnętrza mieszkań.<br />
W przypadku opraw Panel LED o wymiarach<br />
600 i 625 mm, wprowadzono praktyczne<br />
ramki do montażu natynkowego. Od marca<br />
tego roku są również dostępne oprawy o wymiarach<br />
1200 x 300 mm wraz z ramkami<br />
do montażu natynkowego. Oferta produktów<br />
obejmuje również dodatkowe akcesoria<br />
oświetleniowe do montażu zwieszakowego.<br />
Do biur szczególnie polecane są wersje<br />
o stopniu redukcji olśnienia UGR < 19, co<br />
skutecznie zwiększa komfort pracy. Ich zastosowanie<br />
zamiast tradycyjnych świetlówkowych<br />
opraw przyniesie do 50% oszczędności<br />
kosztów eksploatacji oświetlenia.<br />
LEDVANCE Surface Circular LED są okrągłymi<br />
oprawami do montażu natynkowego,<br />
wytwarzającymi równomierne oświetlenie.<br />
Matowy klosz zapewnia bardzo miękkie i nie<br />
wywołujące olśnienia oświetlenie. Oprawy<br />
dostępne w dwóch mocach: 18 i 24 W, a ich<br />
zastosowanie zapewni do 55% oszczędności<br />
kosztów eksploatacji w porównaniu do opraw<br />
świetlówkowych. Ponadto, dostępna wersja<br />
Fot. 1.<br />
Oprawa LEDVANCE High Bay LED 120 W<br />
Fot. 2. Oprawa LEDVANCE Panel LED 600 Fot. 3. Oprawa LEDVANCE Panel LED 1200<br />
72 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4.<br />
Oprawy LEDVANCE Floodlight o mocy od 20 do 150 W, z obudowami białymi i czarnymi<br />
z czujnikiem ruchu i światła dziennego pozwoli<br />
na dalsze zmniejszenie kosztów związanych<br />
z oświetleniem. Najpopularniejszymi<br />
obszarami zastosowań Surface Circular są<br />
korytarze, hole, klatki schodowe, a także<br />
– dzięki klasie ochrony IP44 – również<br />
miejsca narażone na występowanie wilgoci,<br />
na przykład łazienki.<br />
Naświetlacze LED w połączeniu z czujnikiem<br />
PIR (ang. Pyroelectric Infrared) do wykrywania<br />
ruchu i światła dziennego to absolutna nowość<br />
na rynku. W porównaniu z tradycyjnymi<br />
naświetlaczami z żarówkami halogenowymi<br />
produkty te obniżają koszty związane ze zużyciem<br />
energii nawet do 90%. Przednia część<br />
oprawy ma stopień ochrony IP65, a same<br />
oprawy mają stopień odporności na udar<br />
o energii 2 J i odporności mechanicznej IK07,<br />
przy kącie rozsyłu wynoszącym 100°.<br />
Jeśli chodzi o naświetlacze bez czujnika,<br />
najnowsze produkty wprowadzone<br />
do tego asortymentu są również najmniejsze<br />
w rodzinie i uzupełniają portfolio w głównej<br />
mierze o produkty wytwarzające strumień<br />
świetlny o wartości 800 lm. Z kolei<br />
poprzednie modele generujące 2000 lm są<br />
teraz dostępne w wersji o temperaturze barwowej<br />
4000 K, a modele w wersji 10 000,<br />
15 000 i 20 000 lm – 6500 K. Dzięki konstrukcji<br />
klosza wykonanego z hartowanego<br />
szkła znacznie zmniejszono występowanie<br />
olśnienia. Oprawy dostępne są w czterech<br />
kształtach, sześciu poziomach mocy – 10,<br />
20, 50, 100, 150 i 200 W oraz dwóch kolorach<br />
obudowy (czarnym i białym). Zapewniają<br />
aż do 90% oszczędności kosztów eksploatacji<br />
w porównaniu z oprawami do lamp<br />
wyładowczych.<br />
Wszystkie oprawy LEDVANCE cechuje<br />
nowoczesne wzornictwo, jednakowe<br />
dla każdej rodziny produktów, zgodność<br />
ze wszystkimi obowiązującymi normami<br />
i przepisami oraz wszystkie istotne certyfikaty<br />
i homologacje. Oprawy wyposażone są<br />
wyłącznie w wysokiej jakości moduły LED,<br />
w najwyższych klasach efektywności energetycznej<br />
(A, A+ i A++).<br />
Proste, wydajne, łatwe do zainstalowania<br />
produkty o sprawdzonej jakości z optymalnym<br />
stosunkiem ceny do wydajności,<br />
idealnie dopasowane do codziennych potrzeb.<br />
To jest dokładnie to, co w firmie<br />
LEDVANCE rozumiemy jako zaawansowane<br />
światło.<br />
www.ledvance.pl<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
73
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowoczesne rozwiązania w oświetleniu drogowym<br />
Nowoczesne urządzenia oświetlenia drogowego to przede wszystkim odpowiednie oprawy,<br />
coraz częściej ze źródłami LED.<br />
Są one montowane na słupach o zróżnicowanej<br />
konstrukcji. Coraz większym<br />
uznaniem cieszą się inteligentne systemy<br />
sterowania oświetleniem. Na rynku<br />
przybywa również lamp zasilanych<br />
energią wytworzoną przez zestawy fotowoltaiczne<br />
i generatory wiatrowe.<br />
Oprawy oświetleniowe<br />
W nowoczesnych oprawach oświetleniowych<br />
stawia się na ciekawą<br />
stylistykę oraz ochronę przed działaniem<br />
czynników zewnętrznych. Ważne<br />
są układy optyczne zapewniające<br />
odpowiednią ilość i rozsył światła.<br />
Najczęściej wykorzystuje się odbłyśniki<br />
wykonane z aluminium, natomiast<br />
płyty, do których montowany<br />
jest osprzęt elektryczny, zazwyczaj<br />
wytwarza się z ze stalowej, ocynkowanej<br />
blachy. Materiałem do produkcji<br />
korpusu, płyty mocującej optykę<br />
oraz uchwytu jest aluminium odlewane<br />
ciśnieniowo. Na rynku oferowane<br />
są oprawy z odbłyśnikami fasetonowymi.<br />
Pokrywę otwiera się z góry,<br />
a uszczelka zapewnia ochronę przed<br />
działaniem czynników zewnętrznych.<br />
Oprócz tego zastosowanie<br />
znajdują oprawy z tzw. konstrukcją<br />
wandaloodporną.<br />
Fot. 2.<br />
Latarnia uliczna o nowoczesnym<br />
kształcie, na<br />
wysmukłym maszcie<br />
Fot.: ALUMAST<br />
Fot. 1.<br />
Oświetlenie ulicy we wrażliwym miejscu<br />
Fot.: ENERGA<br />
Klosze opraw bywają między innymi wypukłe,<br />
płaskie lub kuliste. Najczęściej wytwarza<br />
się je z tworzyw sztucznych takich jak<br />
PC lub PMMA. Drogi główne, drugorzędne,<br />
lokalne oraz węzły drogowe bardzo często<br />
są oświetlane za pomocą opraw z precyzyjną<br />
regulacją kierunku wiązki światła.<br />
Oprawy najczęściej instaluje się na pionowym<br />
słupie lub na wysięgniku. Ważne jest<br />
zabezpieczenie źródła światła zazwyczaj za<br />
pomocą szkła hartowanego.<br />
Od nowoczesnych opraw oświetleniowych<br />
oczekuje się odpowiednich konstrukcji odbłyśnika,<br />
zapewniających optymalny poziom<br />
oświetlenia drogi przy wyeliminowaniu<br />
olśnienia u kierowców. Stąd też w zakresie<br />
parametrów dobiera się odpowiedni wskaźnik<br />
zwiększenia progu kontrastu określający spadek<br />
wydolności wzrokowej będący skutkiem<br />
olśnienia. W odniesieniu do dróg głównych<br />
przyjmuje się, że parametr ten powinien wynosić<br />
przynajmniej 10. Z kolei wraz ze wzrostem<br />
równomierności poprawie ulegają warunki jazdy.<br />
Minimalna całkowita równomierność luminancji<br />
drogi powinna wynosić 0,4.<br />
Konstrukcje opraw oświetleniowych zawieszonych<br />
nad ulicą są tak zaprojektowane, aby<br />
wskazywały kierowcy kierunek skrętu drogi.<br />
Efekt taki uzyskuje się poprzez oświetlanie<br />
dróg dojazdowych i zjazdów za pomocą innego<br />
rodzaju światła. W tym celu można również<br />
zawiesić oprawy na innej wysokości lub zastosować<br />
lampy świecące różną barwą światła.<br />
Trzeba przy tym mieć na uwadze odpowiedni<br />
poziom luminancji zapewniający właściwą<br />
widoczność na drodze. Wraz ze wzrostem luminancji<br />
drogi rosną szanse na to, aby dostrzec<br />
przeszkody.<br />
Nowoczesne słupy oświetleniowe<br />
Nowoczesne oprawy oświetleniowe są instalowane<br />
na dedykowanych słupach, które<br />
można montować we wszystkich strefach<br />
obciążenia wiatrem i na różnych rodzajach<br />
terenów. Nowoczesne słupy są odporne<br />
na obciążenia statyczne i dynamiczne oraz<br />
na działanie korozji. Trwałość i wytrzymałość<br />
jest uzyskana dzięki powłoce cynkowej,<br />
niejednokrotnie nanoszonej poprzez<br />
zanurzenie. Zabezpieczona jest zarówno<br />
zewnętrzna, jak i wewnętrzna ściana słupa.<br />
Nowoczesne słupy zapewniają skuteczne tłumienie<br />
drgań, co w dużej mierze przyczynia<br />
się do bezawaryjności źródeł światła. Ponadto<br />
słupy mają małe masy i wymiary pozwalając<br />
na łatwy transport. Trzeba mieć również<br />
na uwadze ciekawą stylistykę i wygląd.<br />
Słupy montuje się w gruncie lub na fundamencie<br />
prefabrykowanym lub wylewanym. Oferowane<br />
na rynku słupy mają różne konstrukcje<br />
74 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: WWW.GENERATORY-WIATROWE.PL<br />
Fot.: ENERGA<br />
Fot. 3.<br />
Ośmioramienna latarnia z oprawami<br />
LED<br />
– ostrosłupy ścięte z przekrojem ośmiokąta<br />
foremnego, stożek ścięty z przekrojem kołowym,<br />
rurowe o stałej średnicy, rurowe stopniowane,<br />
spawane z rur o różnych średnicach.<br />
Systemy sterowania<br />
W nowoczesnych sterownikach systemów<br />
oświetleniowych stawia się nie tylko na szerokie<br />
możliwości w zakresie nadzorowania pracy<br />
opraw, ale i na stabilny przesył danych między<br />
urządzeniami sterującymi i wykonawczymi.<br />
Sterowniki, które najczęściej montuje się<br />
w oprawie nadzorują wartości podstawowych<br />
parametrówy: prądu, mocy czy czasu pracy.<br />
Do przesyłu danych między lampami może<br />
być wykorzystana instalacja zasilająca. Typowa<br />
instalacja sterująca wykorzystuje koncentrator<br />
sieciowy, czujniki (np. zmierzchu,<br />
deszczu), układ regulacyjny i sterownik. Jest<br />
możliwy przesył danych poprzez moduł pakietowej<br />
transmisji danych GPRS (General Packet<br />
Radio Service). Dane zebrane ze sterowników<br />
są przesyłane do dyspozytorni centralnej. Instalacja<br />
przesyłu danych do dyspozytorni niejednokrotnie<br />
wykorzystuje linie światłowodowe.<br />
Specjalny sterownik odpowiada za zbieranie<br />
informacji z kontrolerów, które znajdują<br />
się w oprawach. Sterownik stanowi<br />
urządzenie nadrzędne synchronizujące pracę<br />
poszczególnych grup latarń. Wszystkie<br />
parametry są poddawane rejestracji. Z dyspozytorni<br />
mogą być zarówno odczytywane,<br />
jak i zmieniane parametry systemów<br />
oświetleniowych w zakresie parametrów<br />
takich jak pobór mocy, prąd, zerowanie<br />
liczników czasu pracy lamp, redukcja<br />
mocy na lampie, załączenie i wyłączenie<br />
lampy, czas pracy, natężenie oświetlenia<br />
zewnętrznego i natężenie ruchu przejeżdżających<br />
pojazdów. System sterowania<br />
jest w stanie sygnalizować uszkodzenia<br />
Fot. 4.<br />
Oświetlenie drogi lokalnej z ciągiem pieszym; oprawy zamocowane na słupach sieci<br />
elektroenergetycznej<br />
rozróżniając rodzaj awarii – źródła światła,<br />
osprzętu, sterownika. Dzięki licznikowi<br />
czasu określa się stopień zużycia lampy.<br />
System sterowania systemem oświetlenia<br />
analizuje zebrane informacje i może generować<br />
alarmy. Jeżeli dojdzie do zerwania<br />
przesyłu wymiany danych z jednostką sterującą<br />
to urządzenie przejdzie w tryb pracy<br />
awaryjnej. Z kolei dzięki zegarowi jest<br />
możliwe zarządzanie załączeniami i wyłączeniami<br />
oświetlenia. Przydatną funkcjonalność<br />
sterowników stanowi uwzględnianie<br />
sygnałów pochodzących z czujników<br />
pogodowych i kamer. Można również<br />
uwzględnić sygnały zebrane ze stacji pogodowych,<br />
kamer drogowych, pomiarów<br />
natężenia oświetlenia, zegarów systemowych,<br />
drogowej sygnalizacji świetlnej itp.<br />
W efekcie zbierania danych z poszczególnych<br />
opraw parametry pracy systemu oświetleniowego<br />
są dostosowywane do potrzeb użytkowników<br />
drogi, które ciągle się zmieniają.<br />
Oświetlenie uliczne plus fotowoltaika<br />
W miejscach, gdzie nie ma możliwości wykonania<br />
podłączenia sieci elektroenergetycznej<br />
wykorzystuje się coraz częściej latarnie uliczne<br />
zasilane energią elektryczną wytworzoną przez<br />
ogniwa fotowoltaiczne. Typowe urządzenie<br />
tego typu obejmuje polikrystaliczne lub monokrystaliczne<br />
moduły klasy A osiągające moc<br />
2 x 250 W, 36V. Standardowe lampy LED tego<br />
typu mają moc 80 W i są zasilane napięciem<br />
24 V. Dodatkowo ważne są funkcje zapewniające<br />
oszczędzanie energii. W praktyce skuteczność<br />
świetlna osiąga 100-110 lm/W, przy<br />
trwałości 50 tys. godzin i współczynniku mocy<br />
przekraczającym > 0,98. Ważny jest wysoki<br />
stopień ochrony (IP 68) i możliwość pracy<br />
w szerokim zakresie temperatur (od -30°C<br />
do 50°C). Za sterowanie oprawą oświetleniową<br />
LED odpowiada kontroler, który współpracuje<br />
z czujnikiem zmierzchu. W razie potrzeby obciążenie<br />
jest odłączane automatycznie. Obsługę<br />
urządzenia ułatwia wyświetlacz LCD oraz<br />
możliwość sterowania radiowego z pilotem<br />
bezprzewodowym.<br />
Do magazynowania energii zazwyczaj wykorzystuje<br />
się całkowicie uszczelnioną baterię<br />
żelową. Skrzynka z bateriami może znajdować<br />
się pod ziemią lub być zamontowana na słupie<br />
najczęściej o wysokości 6 m. Latarnia uliczna<br />
LED w standardowym wykonaniu może pracować<br />
10 h dziennie przy 6 h pełnej mocy oświetlenia<br />
i 4 h w trybie tzw. półmocy oświetlenia.<br />
Fot. 5.<br />
Latarnia do oświetlenia terenu<br />
rekreacyjnego<br />
Fot.: ALUMAST<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
75
OŚWIETLENIE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot.: WWW.GENERATORY-WIATROWE.PL<br />
RACER<br />
SMART<br />
Fot. 6.<br />
Generator wiatrowy z pionową osią obrotu zasilający latarnię LED<br />
Latarnie hybrydowe<br />
Interesujące rozwiązanie techniczne stanowią<br />
latarnie hybrydowe – zasilane energią elektryczną<br />
wytworzoną przez ogniwa PV i turbinę<br />
wiatrową. To alternatywa dla tradycyjnego<br />
oświetlenia ulicznego. W szczególności chodzi<br />
o miejsca, które są oddalone od infrastruktury<br />
i może okazać się nieopłacalne doprowadzenie<br />
sieci elektroenergetycznej. Ponadto bieżące<br />
koszty eksploatacji systemów oświetleniowych<br />
zasilanych energią odnawialną są niskie<br />
ze względu na to, że nie pobierają energii<br />
elektrycznej z sieci. Latarnie tego typu bardzo<br />
często znajdują zastosowanie przy oświetlaniu<br />
przystanków autobusowych, przejść dla pieszych,<br />
skrzyżowań ulic, parkingów, placów<br />
zabaw, a także obiektów przemysłowych, deptaków<br />
i promenad. Systemy oświetlenia hybrydowego<br />
sprawdzają się również przy oświetlaniu<br />
domów jednorodzinnych i ogrodów.<br />
Źródło światła stanowią diody LED o trwałości<br />
do 30 tys. godzin pracy ciągłej. Barwa światła<br />
jest przyjemna i dobrze odwzorowuje barwy<br />
otoczenia. Trzeba mieć przy tym na uwadze<br />
brak kosztów utrzymania, wysoki poziom<br />
wydajności i energooszczędności oraz szybki<br />
zwrot inwestycji. Urządzenie jest zasilane niskim,<br />
bezpiecznym napięciem. Można również<br />
wybrać odpowiednią szerokość wiązki światła<br />
i wykonać regulację kątową.<br />
Latarnię hybrydową można szybko i łatwo zamontować.<br />
Pracuje ona niezależnie i jest natychmiast<br />
gotowa do pracy po zainstalowaniu. Czas<br />
pracy w warunkach nienasłonecznionych może<br />
wynosić nawet kilka dni. Typowe urządzenie<br />
zawiera generator wiatrowy, panel fotowoltaiczny,<br />
diodowe źródło światła i akumulator. Kluczową<br />
rolę odgrywa zaawansowany cyfrowy<br />
sterownik lampy z wyświetlaczem LCD, maszt<br />
wolnostojący oraz specjalny prefabrykat do posadowienia.<br />
Panel fotowoltaiczny jest nachylony<br />
pod kątem 65˚.<br />
Podsumowanie<br />
Nowoczesne systemy oświetleniowe wykorzystują<br />
sterowanie inteligentne. Zapewniają one<br />
zarówno bezpieczeństwo, jak i komfort użytkowników<br />
drogi. Ważne są również optymalne<br />
parametry oświetlenia przy niskich kosztach<br />
eksploatacji i prostej budowie.<br />
Na etapie wyboru oświetlenia analizuje się<br />
parametry, które bezpośrednio wpływają<br />
na bezpieczeństwo ruchu. Chodzi o odpowiedni<br />
poziom luminancji i jej równomierność przy<br />
ograniczonym olśnieniu. Jeżeli system oświetleniowy<br />
wykorzystuje rozproszoną strukturę<br />
oświetlenia to urządzenia sterujące są w stanie<br />
analizować czynniki, jakie wpływają na warunki<br />
oświetleniowe – pora dnia, podwyższone natężenie<br />
ruchu, mniejsza widoczność, zdarzenia<br />
szczególne (np. imprezy masowe).<br />
W miejscach takich jak osiedla, skwery czy<br />
place należy dokładnie przeanalizować grupowanie<br />
punktów oświetleniowych. Systemy<br />
zarządzające oświetleniem rozliczają zużytą<br />
energię przeznaczoną do zasilania instalacji<br />
z uwzględnieniem kryterium czasowego, liczby<br />
lamp tytułu prawnego (np. zarządcy parkingów,<br />
zarządcy dróg, wspólnoty mieszkaniowe).<br />
W przypadku wystąpienia awarii system<br />
automatycznie powiadamia administratora lub<br />
odpowiednie służby, przy czym rejestrowane są<br />
wszystkie nieuprawnione otwarcia opraw.<br />
Andrzej Pawlicki<br />
RACER SMART to nowa<br />
linia opraw oświetlenia<br />
ulicznego w systemie<br />
bezprzewodowego sterowania<br />
ZLight.<br />
Głównymi korzyściami są: redukcja<br />
kosztów energii elektrycznej nawet<br />
o 75%, błyskawiczna reakcja na usterki,<br />
możliwość zaprogramowania dowolnego<br />
cyklu pracy każdej oprawy<br />
oraz automatyczne raportowanie usterek.<br />
Przyjazny interfejs umożliwia<br />
obsługę systemu przez przeglądarkę<br />
www oraz działanie w chmurze, które<br />
zapewnia dostęp z każdego miejsca<br />
na ziemi. ZLight gwarantuje niezawodną<br />
i prostą komunikację drogą<br />
radiową w systemie ZigBee, zdalną<br />
aktualizację oprogramowania oraz<br />
autolokalizację opraw w terenie.<br />
System oświetleniowy RACER<br />
SMART charakteryzuje dwukomorowa<br />
budowa, która umożliwia prostą<br />
wymianę zasilacza oraz panelu LED<br />
bez demontażu całej oprawy, przy<br />
jednoczesnym zachowaniu wysokiego<br />
stopnia szczelności (IP66). Wykorzystane<br />
moduły LED cechuje wysoka<br />
żywotność – nawet do 100 000 h.<br />
Dodatkowo oprawa nie generuje<br />
efektu light pollution. Dzięki zakresowi<br />
mocy od 19 do 235 W RACER<br />
może zostać wykorzystany zarówno<br />
na osiedlach mieszkaniowych,<br />
jak i w centrach miast oraz na autostradach<br />
i drogach szybkiego ruchu.<br />
Dostępne są dwie wielkości opraw:<br />
RACER SMART i RACER SMART<br />
MINI.<br />
www.essystem.pl<br />
76 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Schréder zdobywcą pierwszej nagrody<br />
w konkursie Smart City!<br />
Schréder, we współpracy z Atkins Global,<br />
wygrał pierwszy konkurs projektowy „<br />
Smart City – Inteligentne Miasto”. Celem<br />
konkursu było podkreślenie potencjalnych<br />
korzyści płynących z wdrożenia inteligentnych<br />
technologii na Placu Milem w Londynie.<br />
Jest on od dawna uważany za finansową<br />
stolicę Europy i lidera w obszarze przedsiębiorczości<br />
oraz innowacji technologicznych.<br />
Prężnie rozwija się w dziedzinie tzw. smart<br />
economy, stając się doskonałym terenem dla<br />
rozwoju idei Smart City. Naszym „kluczem<br />
do miasta” są aplikacje na smartfony oraz<br />
inteligentna mała architektura miejska, która<br />
zapewnia bezpłatny dostęp do londyńskiej<br />
sieci internetowej. Informacje wyświetlane<br />
są na ulicznych monitorach dzięki czemu<br />
mieszkańcy i turyści mogą łączyć się interaktywnie<br />
ze swoim otoczeniem.<br />
Firma Schréder jest wiodącym liderem<br />
w szerzeniu i promowaniu inteligentnych<br />
rozwiązań oświetleniowych na całym świecie.<br />
Inteligentne kolumny oświetleniowe,<br />
takie jak Shuffle, zostały zaprojektowane, aby<br />
poprawić jakość życia i komfort mieszkańców<br />
w zgodzie ze środowiskiem. Kolumna<br />
oświetleniowa Shuffle została zainstalowana<br />
w ponad 15 krajach na całym świecie, w tym<br />
pierwsza instalacja oświetleniowa połączona<br />
z Wi-Fi została zamontowana wokół Stadionu<br />
MK w Milton w Wielkiej Brytanii. Kolumna<br />
łączy w sobie energooszczędne oświetlenie<br />
LED z kamerami CCTV, systemami nagłośnienia<br />
(PA), Wi-Fi i różnymi systemami ładowania<br />
pojazdów elektrycznych. Nagroda<br />
przyznana firmie Schréder będzie prezentowana<br />
w City Center do grudnia <strong>2017</strong> roku.<br />
http://www.thecitycentre.london/<br />
exhibitions-events/<br />
Układy elektroniczne pod okiem<br />
kamery termowizyjnej<br />
Na rynku pojawiła się kamera termowizyjna<br />
FLIR ETS320 do prac rozwojowych i testowych<br />
w zakresie układów elektronicznych.<br />
Stanowi ona połączenie kamery termowizyjnej<br />
o wysokiej czułości – stworzonej<br />
do obrazowania płytek drukowanych i innych<br />
układów – z regulowanym statywem, pozwalającym<br />
na pracę bez użycia rąk. Dzięki<br />
nowej kamerze możliwe jest spójne, bezkontaktowe<br />
testowanie parametrów termicznych<br />
przez cały cykl projektowania, budowy<br />
i produkcji układów elektronicznych.<br />
FLIR ETS320 mierzy temperaturę w ponad<br />
76 000 punktach. Urządzenie pozwala, jeszcze<br />
podczas projektowania, monitorować<br />
zużycie energii, wykrywać gorące punkty<br />
i identyfikować miejsca, w których produkt<br />
może ulec awarii. Duża dokładność pomiarów<br />
i wizualizacja niewielkich różnic temperatury<br />
pozwalają ocenić charakterystykę<br />
termiczną, pomagają w zachowaniu zgodności<br />
z przepisami dotyczącymi ochrony<br />
środowiska, a także umożliwiają rozwiązywanie<br />
problemów z szeroką gamą produktów<br />
elektronicznych.<br />
Firma FLIR zaprojektowała to akumulatorowe<br />
urządzenie pod kątem szybkiej i łatwej<br />
konfiguracji. Prowadzący prace rozwojowe<br />
mogą więc bez zbędnej zwłoki obserwować,<br />
w czasie rzeczywistym, charakterystyki<br />
termiczne swoich projektów. Kamera jest<br />
w pełni zmontowana fabrycznie. Jest od razu<br />
gotowa do połączenia z komputerem, na którym<br />
zainstalowano oprogramowanie FLIR<br />
Tools do szczegółowej analizy, rejestrowania<br />
i raportowania danych. Zintegrowany statyw<br />
do testowania i przesuwny element montażowy<br />
zapewniają optymalną elastyczność<br />
obrazowania dużych i małych komponentów<br />
elektronicznych. FLIR ETS320 jest dostępna<br />
za pośrednictwem autoryzowanych partnerów<br />
dystrybucji FLIR.<br />
www.flir.com/ETS320<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
77
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Nowe modele serii profesjonalnych kamer termowizyjnych<br />
FLIR T530 i T540<br />
W maju br. firma FLIR Systems Inc. wprowadziła na rynek profesjonalne kamery termowizyjne<br />
T530 i T540. Są one przeznaczone dla specjalistów termografii pracujących w różnych środowiskach,<br />
takich jak elektrownie, rozdzielnie elektryczne i laboratoria badawcze. Nowe modele<br />
charakteryzują się jeszcze lepszą ergonomią. Dodatkowo w urządzeniach tych zastosowano<br />
automatyczne ustawianie ostrości wspomagane laserem i obiektywy z funkcją autokalibracji, które<br />
można wymieniać między wybranymi kamerami FLIR.<br />
Fot. 1.<br />
Kamery FLIR serii T500 ograniczają<br />
wysiłek i zmęczenie związane z prowadzeniem<br />
długich kontroli termowizyjnych,<br />
oferując obrotowy – w zakresie<br />
180 stopni – układ optyczny. Specjaliści<br />
w dziedzinie termografii, dzięki możliwości<br />
obracania kamery, mogą nakierować<br />
ją na obiekty położone nad ich głowami,<br />
poniżej, a nawet sięgając z boku<br />
przeszkód, zachowując przy tym wysoki<br />
komfort pracy. Dzięki technologii<br />
AutoCal TM obiektywy można wymieniać<br />
między modelami serii FLIR T500,<br />
a także kamerami innej nowej serii Exx.<br />
Nie trzeba wykonywać dodatkowego<br />
wzorcowania lub kalibracji fabrycznej.<br />
Te inteligentne obiektywy tworzą wy-<br />
raźny obraz i wykorzystują dane<br />
z dalmierza laserowego do optymalnego<br />
ustawienia ostrości i precyzyjnego<br />
pomiaru temperatury.<br />
Fot. 2.<br />
78 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRODUKTY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Kamery T500 pozwalają uzyskać niezwykle<br />
wysoką jakość obrazu termowizyjnego dzięki<br />
technologii obróbki obrazu FLIR Vision<br />
Processing TM . Połączono w niej zaawansowane,<br />
nowoczesne algorytmy filtrowania firmy<br />
FLIR z czytelnością technologii FLIR MSX ®<br />
i wzmacnianiem obrazu UltraMax ® . Maksymalna<br />
rozdzielczość termowizji 464×348<br />
(161 472 piksele), ultrawysoka czułość i wyraźny<br />
obraz pozwalają specjalistom termografii<br />
identyfikować minimalne różnice temperatury.<br />
Dużą pomoc w tym zakresie stanowi również<br />
4-calowy wyświetlacz dotykowy, o rozdzielczości<br />
czterokrotnie wyższej niż w porównywalnych<br />
produktach.<br />
– Nowe modele FLIR T530 i T540 są przeznaczone<br />
dla użytkowników, którzy od swoich<br />
kamer termowizyjnych wymagają czegoś<br />
więcej, a na kontrole termowizyjne sprzętu,<br />
maszyn i wyposażenia poświęcają więcej<br />
czasu – mówi Rickard Lindvall, wiceprezes<br />
i dyrektor generalny FLIR Instruments.<br />
– Kierowaliśmy się przede wszystkim ergonomią,<br />
aby zmniejszyć uciążliwość związaną<br />
z długotrwałym używaniem kamery.<br />
Jednocześnie nie zapomnieliśmy o czułości,<br />
czytelności obrazu i usprawnieniu procesu<br />
pracy. Teraz kontrolerzy mogą jeszcze łatwiej<br />
i szybciej diagnozować problemy i generować<br />
raporty.<br />
Kamery FLIR T530 i T540 są dostępne<br />
w sprzedaży już od maja za pośrednictwem<br />
sieci autoryzowanych partnerów<br />
dystrybucyjnych FLIR.<br />
PROMOCJA<br />
Fot. 3.<br />
www.flir.eu/T500Series<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
79
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd kamer termowizyjnych<br />
Producent/dystrybutor FLIR SYSTEMS FLIR SYSTEMS<br />
Model FLIR E95 FLIR T540<br />
Zastosowanie Energetyka, przemysł, budownictwo Energetyka, przemysł, budownictwo, nauka<br />
Zakres pomiarowy temperatury -20°C do +1500°C -20°C do +1500°C<br />
Zakres temperatury eksploatacji -15°C do +50°C -15°C do +50°C<br />
Dokładność pomiarów ±2°C lub ±2% odczytu ±2°C lub ±2% odczytu<br />
Minimalna/maksymalna odległość<br />
pomiaru<br />
150 mm do nieskończoności 150 mm do nieskończoności<br />
Kompensacja odbitej temperatury<br />
tła na wyświetlaczu<br />
Typ detektora<br />
Tak<br />
Niechłodzony mikrobolometr,<br />
464 x 349 pikseli<br />
Tak<br />
Niechłodzony mikrobolometr,<br />
464 x 349 pikseli<br />
Częstotliwość odświeżania 30 Hz 30 Hz<br />
Rozdzielczość przestrzenna<br />
obiektywu podczerwieni<br />
0,90 mRad/piksel 0,90 mRad/piksel<br />
Kąt widzenia 24° x 18° 24° x 18°<br />
Sposób regulacji ostrości Ręcznie, automatycznie, ciągłe Ręczna, automatyczna, ciągła<br />
Rodzaj i wielkość wyświetlacza 4”; LCD; dotykowy 4”; LCD; dotykowy<br />
Rozdzielczość wyświetlacza 640 x 480 640 x 480<br />
Rodzaj akumulatora i czas jego<br />
pracy<br />
Li-Ion, 4 godziny<br />
Li-Ion, 4 godziny<br />
Nośniki danych i możliwości<br />
eksportu do innych urządzeń<br />
Karta SD 8GB<br />
Karta SD 8GB<br />
Formaty zapisywanych plików JPEG dla IR i Foto, csq dla sekwencji, MPEG-4 dla wideo JPEG dla IR i Foto, csq dla sekwencji, MPEG-4 dla wideo<br />
Oprogramowanie FLIR Tools/Tools+ FLIR Tools/Tools+ lub ResearchIR<br />
Masa z akumulatorem 1 kg 1,3 kg<br />
Szczelność obudowy IP54 IP54<br />
Długość gwarancji 2 lata na kamerę, 10 lat na detektor 2 lata na kamerę, 10 lat na detektor<br />
Menu w języku polskim Tak Tak<br />
Zalecana częstotliwość kalibracji 1x / rok 1x / rok<br />
Cechy charakterystyczne<br />
Wbudowany dalmierz laserowy, pomiar pola powierzchni,<br />
alarm punktu rosy, alarm izolacji, Wi-Fi, Bluetooth, GPS,<br />
Kompas, MSX, Ultramax, Monitor czytelny pod kątem<br />
120°, inteligentne obiektywy niewymagające kalibracji<br />
producenta<br />
Wbudowany dalmierz laserowy, pomiar pola powierzchni, alarm<br />
punktu rosy, alarm izolacji, Wi-Fi, Bluetooth, GPS, Kompas, MSX,<br />
Ultramax, Monitor czytelny pod kątem 120°, inteligentne obiektywy<br />
niewymagające kalibracji producenta<br />
Wyposażenie opcjonalne<br />
Obiektyw szerokokątny 42° x 32°<br />
Obiektyw tele 14° x 10°<br />
Obiektyw szerokokątny 42° x 32°<br />
Obiektyw tele 14° x 10°<br />
Pomiar makro z rozdzielczością 71µm<br />
Cena katalogowa netto 9995 € 13 995 €<br />
80 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd kamer termowizyjnych<br />
FLUKE<br />
TiS45<br />
FLUKE<br />
Ti480<br />
<strong>Elektryk</strong>a (oględziny rozdzielnic, instalacji elektrycznej), budownictwo<br />
(diagnostyka budynków – poszukiwanie mostków termicznych), HVAC,<br />
utrzymanie ruchu (temperatura pracujących maszyn i ich części)<br />
od –20°C do +350°C<br />
od –10°C do +50°C<br />
±2°C lub 2% (większa z tych wartości, przy temperaturze nominalnej 25°C)<br />
<strong>Elektryk</strong>a (oględziny rozdzielnic, instalacji elektrycznej), budownictwo<br />
(diagnostyka budynków – poszukiwanie mostków termicznych), HVAC,<br />
utrzymanie ruchu (temperatura pracujących maszyn i ich części),<br />
badania i rozwój (R&D)<br />
od –20°C do +800°C<br />
od –10°C do +50°C<br />
±2°C lub 2% (większa z tych wartości, przy temperaturze nominalnej 25°C)<br />
257:1 15 cm, D:S 1065:1<br />
Tak<br />
Tak<br />
9 Hz lub 30 Hz 9 Hz lub 60 Hz<br />
3,9 mRad 0,93 mRad, D:S 1065:1<br />
34 °H x 24 °W<br />
Ręczny, automatyczny<br />
Ręczny, automatyczny<br />
Ekran LCD 3,5 cala<br />
Ekran LCD 3,5 cala<br />
320 × 240 (w poziomie) 640 x 480 (307,200 pikseli) lub 1280 x 960 z SuperResolution<br />
Akumulator Li-Ion ze wskaźnikiem poziomu naładowania,<br />
czas pracy w godzinach 4+<br />
Wewnętrzna pamięć o pojemności 4 GB<br />
(zawiera gniazdo na opcjonalną kartę microSD) + Wi-Fi+ Fluke Connect ®<br />
Zwykłe (.bmp) i (.jpeg) lub w pełni radiometryczne (.is2). Pliki w formacie .bmp<br />
i .jpg nie wymagają żadnego oprogramowania do analizy.<br />
Poprzez Smart View: BMP, DIB, GIF, JPE, JFIF, JPEG, JPG, PNG, TIF i TIFF<br />
Do pobrania za darmo: Oprogramowanie SmartView ® na komputery<br />
oraz instrukcja obsługi<br />
NFC<br />
Akumulator Li-Ion ze wskaźnikiem poziomu naładowania,<br />
czas pracy w godzinach 4+<br />
Obsługa karty micro SD 4 GB, 4 GB pamięci wewnętrznej, możliwość<br />
zapisywania danych na nośniku USB, przesyłanie danych do Fluke Cloud<br />
w celu stałego przechowywania.<br />
Zwykłe (.bmp) i (.jpeg) oraz w pełni radiometryczne (.is2). Pliki zwykłe<br />
(w formacie .bmp, .jpg i .avi) nie wymagają żadnego oprogramowania do<br />
analizy. Poprzez Smart View: BMP, DIB, GIF, JPE, JFIF, JPEG, JPG, PNG, TIF<br />
i TIFF. Nieradiometryczny (pliki AVI używające kodeka MPEG) oraz w pełni<br />
radiometryczny (.IS3)<br />
Do pobrania za darmo: Oprogramowanie SmartView ® na komputery<br />
oraz instrukcja obsługi<br />
0,77 kg 1,04 kg<br />
IP54<br />
IP54<br />
Dwuletnia (standardowo), możliwość przedłużenia<br />
Dwuletnia (standardowo), możliwość przedłużenia<br />
Tak<br />
Tak<br />
Co dwa lata (przy normalnym użytkowaniu i zużyciu)<br />
Co dwa lata (przy normalnym użytkowaniu i zużyciu)<br />
• Możliwość natychmiastowego przesłania obrazów do serwera Fluke Connect<br />
za pośrednictwem połączenia Wi-Fi • Odporna na wstrząsy, urządzenie<br />
zaprojektowano, by wytrzymywało upadek z 2 m • Akumulator ze wskaźnikiem<br />
poziomu naładowania — 5 diod LED • W zestawie twarda walizka transportowa<br />
FLK-BLUETOOTH Zestaw słuchawkowy Bluetooth<br />
FLK-TI-TRIPOD3 Akcesorium do montażu na statywie<br />
BOOK-IT Książka pt. „Wprowadzenie do zasad termografii”<br />
• Menu w języku polskim • Zdalne sterowanie • Możliwość natychmiastowego<br />
przesłania obrazów do serwera Fluke Connect za pośrednictwem połączenia<br />
Wi-Fi • Możliwośc zapisywania notatek głosowych • Odporna na wstrząsy,<br />
urządzenie zaprojektowano, by wytrzymywało upadek z 2 m • Akumulator ze<br />
wskaźnikiem poziomu naładowania – 5 diod LED • W zestawie twarda walizka<br />
transportowa<br />
FLK-LENS/TELE1 lub FLK-LENS/TELE2 – teleobiektyw<br />
FLK-LENS/WIDE1 lub FLK-LENS/WIDE2 – soczewka szerokokątna<br />
FLK-BLUETOOTH Zestaw słuchawkowy Bluetooth<br />
1995 € 12 995 €<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
81
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd kamer termowizyjnych<br />
Producent/dystrybutor SONEL SONEL<br />
Model KT-560 KT-650<br />
Zastosowanie Pomiary termowizyjne Pomiary termowizyjne<br />
Zakres pomiarowy temperatury od 20°C do +800°C (opcja: +2000°C) od -20°C do +800°C (opcja: +2000°C)<br />
Zakres temperatury eksploatacji od -15°C do +50°C od -15°C do +50°C<br />
Dokładność pomiarów ±2°C lub ±2% ±2°C lub ±2% (opcja: ±1°C lub ±1% do 150°C)<br />
Minimalna/maksymalna odległość<br />
pomiaru<br />
50 mm do ∞ 50 mm do ∞<br />
Kompensacja odbitej temperatury<br />
tła na wyświetlaczu<br />
Tak<br />
Tak<br />
Typ detektora 400 x 300 pikseli 640 × 480 pikseli<br />
Częstotliwość odświeżania 50 Hz 50 Hz<br />
Rozdzielczość przestrzenna<br />
obiektywu podczerwieni<br />
0,99 mrad (obiektyw 25 mm) 0,67 mrad (obiektyw 25 mm)<br />
Kąt widzenia<br />
22,6° x 17,1°/25 mm (opcja: 42,1° x 32,2°/13 mm<br />
oraz 10,4° x 7,8°/55 mm)<br />
24,6° x 18,5°/25 mm (opcja: 45,4° x 34,9°/13 mm;<br />
11,3° x 8,5°/55 mm)<br />
Sposób regulacji ostrości Manualny/automatyczny Manualny/automatyczny<br />
Rodzaj i wielkość wyświetlacza 5 cali dotykowy LCD + wizjer 5 cali dotykowy LCD + wizjer<br />
Rozdzielczość wyświetlacza 1280 x 720 (wizjer: 1280 x 960 pikseli) 1280 x 720 (wizjer: 1280 x 960 pikseli)<br />
Rodzaj akumulatora i czas jego<br />
pracy<br />
Li-Ion, >4h Li-Ion, >4h<br />
Nośniki danych i możliwości<br />
eksportu do innych urządzeń<br />
Karta SD<br />
Karta SD<br />
Formaty zapisywanych plików JPG JPG<br />
Oprogramowanie ThermoAnalyze2 ThermoAnalyze2<br />
Masa z akumulatorem 1,3 kg 1,3 kg<br />
Szczelność obudowy IP54 IP54<br />
Długość gwarancji 3 lata 3 lata<br />
Menu w języku polskim Tak Tak<br />
Zalecana częstotliwość kalibracji 13 miesięcy 13 miesięcy<br />
Cechy charakterystyczne<br />
GPS / Cyfrowy kompas / Latarka / Laser / Mikrofon /<br />
Głośnik / Gigabit Ethernet / Mini HDMI / Wi-Fi.<br />
Wbudowane narzędzia analizy zdjęć,<br />
kreator raportów PDF, wydruk raportów<br />
bezpośrednio z kamery.<br />
GPS / Cyfrowy kompas / Latarka / Laser / Mikrofon / Głośnik /<br />
Gigabit Ethernet / Mini HDMI / Wi-Fi.<br />
Wbudowane narzędzia analizy zdjęć,<br />
kreator raportów PDF, wydruk raportów<br />
bezpośrednio z kamery.<br />
Wyposażenie opcjonalne Ładowarka do akumulatorów, obiektywy Ładowarka do akumulatorów, obiektywy<br />
Cena katalogowa netto 29 000 zł 49 800 zł<br />
82 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
PRZEGLĄD<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Przegląd kamer termowizyjnych<br />
TESTO Sp. z o.o.<br />
TESTO Sp. z o.o.<br />
testo 865 testo 872<br />
Wykrywanie wycieków, identyfikacja przegrzanych połączeń elektrycznych,<br />
wykrywanie mostków cieplnych lub wad strukturalnych. Jest idealnym<br />
rozwiązaniem do prac instalacyjnych i w przemyśle<br />
od -20 do +280°C<br />
od -15 do +50°C<br />
Wykrywanie miejsc zagrożonych występowaniem pleśni, mostków cieplnych,<br />
identyfikacja wad konstrukcyjnych lub przegrzanych połączeń elektrycznych<br />
od -30 do +650°C<br />
od -15 do +50°C<br />
±2 °C, ±2 % mierzonej wartości ±2 °C, ±2 % mierzonej wartości<br />
< 0,5 m < 0,5 m<br />
Tak<br />
Tak<br />
160 x 120 pikseli 320 x 240 pikseli<br />
9 Hz 9 Hz<br />
3,4 mrad 2,3 mrad<br />
31° x 23° 42° x 30°<br />
automatyczny<br />
automatyczny<br />
8,9 cm (3.5") TFT, QVGA 8,9 cm (3,5") TFT, QVGA<br />
320 x 240 pikseli 320 x 240 pikseli<br />
litowo-jonowo, 4 godziny<br />
wbudowana pamięć, eksport danych poprzez USB<br />
Li-Ion, 4 godziny<br />
wbudowana pamięć, eksport danych poprzez USB, Wi-Fi + aplikacja mobilna<br />
.bmt i .jpg; możliwość eksportu do .bmp, .jpg, .png, .csv, .xls<br />
.bmt and .jpg; możliwość eksportu do .bmp, .jpg, .png, .csv, .xls<br />
tak<br />
tak<br />
0,51 kg 0,51 kg<br />
IP54<br />
IP54<br />
2 lata 2 lata<br />
Tak<br />
Tak<br />
– –<br />
Funkcja SuperResolution – rozdzielczość 320 x 240 pikseli.<br />
Asystent ScaleAssist – automatyczne dopasowanie skali obrazu<br />
termograficznego do panujących warunków otoczenia.<br />
Asystent IFOV-warner – obrazuje rzeczywistą wielkość plamki pomiarowej na<br />
ekranie, pozwala na uniknięcie błędów pomiarowych związanych z pomiarem<br />
zbyt małego obiektu.<br />
Funkcja Delta T – pomiar różnicowy dla dowolnych punktów pomiarowych<br />
Funkcja SuperResolution – rozdzielczość 640 x 480 pikseli. Asystent ScaleAssist<br />
- automatyczne dopasowanie skali obrazu termograficznego do panujących<br />
warunków otoczenia. Asystent IFOV-warner – obrazuje rzeczywistą wielkość<br />
plamki pomiarowej na ekranie i pozwala na uniknięcie błędów pomiarowych<br />
związanych z pomiarem zbyt małego obiektu. Delta T - pomiar różnicowy dla<br />
dowolnych punktów pomiarowych. Asystent ε-Assist – automatycznie określa<br />
emisyjność badanego obiektu oraz wartość temperatury odbitej RTC.<br />
Bezprzewodowa komunikacja WLAN ze smartfonem lub tabletem z<br />
zainstalowaną aplikacją „testo Thermography App” – podgląd obrazu w czasie<br />
rzeczywistym na urządzeniu mobilnym oraz tworzenie raportów w postaci PDF<br />
i udostępnianie ich za pomocą wiadomości e-mail lub Dropbox, dysk Google itp.<br />
Współpraca poprzez Bluetooth z amperomierzem cęgowym testo 770-3 lub<br />
termohigrometrem testo 605i<br />
Dodatkowy akumulator Li-Ion, szybka ładowarka do akumulatora,<br />
taśma samoprzylepna o określonej emisyjności<br />
Dodatkowy akumulator litowo-jonowy, szybka ładowarka do akumulatora,<br />
taśma samoprzylepna o określonej emisyjności<br />
4375 zł 11 800 zł<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
83
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Kamery termowizyjne<br />
– cenne narzędzia diagnostyczne<br />
Najważniejszym elementem decydującym o opłacalności produkcji przemysłowej<br />
jest zapewnienie ciągłości procesów technologicznych. Jednym z najważniejszych zadań<br />
stawianym grupom utrzymania ruchu jest zatem prowadzenie działań prewencyjnych,<br />
które będą zapobiegać nieplanowanym przestojom. Szybka i precyzyjna metoda identyfikacji<br />
anomalii może spowodować znaczne ograniczenie lub wyeliminowanie przyczyn<br />
powstawania awarii urządzeń elektrycznych i mechanicznych.<br />
Termografia umożliwia bezinwazyjne<br />
prowadzenie badań profilaktycznych<br />
zarówno mechanicznych części<br />
wirujących, jak i instalacji i urządzeń<br />
elektrycznych czy termicznych. Jednak<br />
do tej pory dobrej jakości kamera<br />
termowizyjna stanowiła spory<br />
wydatek dla przedsiębiorstwa. Postęp,<br />
który dokonuje się praktycznie<br />
codziennie w elektronice pozwolił<br />
na skonstruowanie nowej generacji<br />
kamer o doskonałych parametrach<br />
technicznych przy jednoczesnym,<br />
znacznym obniżeniu kosztów produkcji.<br />
Nowa seria kamer termowizyjnych<br />
SONEL S.A. jest w tej sytuacji<br />
z pewnością godna polecenia.<br />
Te funkcjonalne, przenośne<br />
urządzenia wykrywają nawet najmniejsze<br />
różnice temperatury,<br />
Fot. 1.<br />
Kamera termowizyjna KT-650<br />
z uniesionym obiektywem<br />
i odchylonym ekranem<br />
niezbędne do lokalizowania problemów<br />
za pomocą technologii obrazowania podczerwonego<br />
(IR). Nowe modele kamer<br />
KT-560, KT-650 i KT-670 stanowią zatem<br />
doskonałe i niezastąpione narzędzie diagnostyczne<br />
przy umiarkowanej cenie.<br />
Fot. 2. Model KT-670 Fot. 3. Model KT-670<br />
z uniesionym obiektywem<br />
84 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
POMIARY<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 4.<br />
Walizka transportowa na kamerę<br />
KT-670<br />
Model KT-560 jest wyposażony w matrycę IR<br />
o rozdzielczości 400 x 300 pikseli, natomiast<br />
wyższe modele KT-650 oraz KT-670 mają matrycę<br />
o rozdzielczości 640 x 480 pikseli. W tych<br />
unikalnych, zaawansowanych technologicznie<br />
kamerach termowizyjnych zastosowano<br />
bardzo innowacyjny interfejs, co przekłada<br />
się na łatwość i intuicyjność obsługi, a tym samym<br />
nie wymaga on wnikliwego studiowania<br />
instrukcji. Wysokie rozdzielczości pozwalają<br />
pozyskać materiał w formie zdjęć oraz filmów,<br />
z dużą liczbą szczegółów lub objąć swoim zasięgiem<br />
większy obszar obserwacji. Kamery te<br />
sprawdzają się znakomicie, gdy potrzebujemy<br />
szybko i precyzyjnie zlokalizować problemy<br />
związane ze stratami energii elektrycznej,<br />
uszkodzeniami okablowania, wadami konstrukcyjnymi<br />
maszyn, zanikiem lub zakłócaniami<br />
zasilania, czy innymi pozostawiającymi<br />
ślad termiczny wielkościami fizycznymi, procesami<br />
oraz zdarzeniami.<br />
Prócz starannego wykonania oraz znakomitych<br />
parametrów dodatkowym atutem kamer<br />
termowizyjnych SONEL S.A. jest zastosowanie<br />
oprogramowania umożliwiającego obróbkę<br />
zdjęć i to zarówno na etapie ich wstępnego<br />
przeglądania w kamerze, jak i po przeniesieniu<br />
danych na komputer, co wpływa na wygodę<br />
eksploatacji. Ponadto kamery wyposażone<br />
są w duży dotykowy, ruchomy wyświetlacz,<br />
pozwalający na wygodną obsługę oraz szybki<br />
i łatwy dostęp do wszystkich funkcji urządzenia.<br />
Podczas pracy kamery w trudnych warunkach<br />
bardzo pomocny staje się również wbudowany<br />
wizjer. Korzystanie z niego pozwala<br />
na oglądanie wyraźnego obrazu bez refleksów<br />
i odbić oraz stanowi dodatkowe wsparcie<br />
kamery, szczególnie ważne podczas prowadzenie<br />
rejestracji termogramów. Przy słabym<br />
oświetleniu do dyspozycji użytkownika<br />
jest wbudowana latarka LED wraz ze wskaźnikiem<br />
laserowym. Modele kamer KT-560,<br />
KT-650 i KT-670 firmy SONEL S.A. oprócz<br />
trybów pracy: w podczerwieni, wizualnego<br />
oraz obrazu w obrazie (PIP) mają nowy tryb<br />
mieszania obrazów, polegający na nakładaniu<br />
konturów obrazu widzialnego na obraz<br />
IR. Zarejestrowany materiał można również<br />
rozbudować o dodanie notatek w formie<br />
tekstowej, dźwiękowej oraz graficznej. Najwyżej<br />
lokujący się w rodzinie model kamery<br />
termowizyjnej KT-670 pozwala jednocześnie<br />
na dodanie kilku dodatkowych zdjęć wizualnych<br />
dla każdego pliku IR. Standardowo dane<br />
zapisywane są w pamięci wewnętrznej lub<br />
na karcie SD, skąd można je bardzo szybko<br />
i w dowolny sposób przenosić tradycyjnie za<br />
pośrednictwem złączy LAN, USB czy HDMI,<br />
jak i bezprzewodowo dzięki wbudowanej opcji<br />
Wi-Fi i Bluetooth.<br />
Zapisane pliki można dowolnie analizować<br />
za pomocą dostarczanego w komplecie z kamerą<br />
najnowszego oprogramowania ThermoAnalyze2.<br />
Ten rozbudowany, profesjonalny<br />
program pozwala na pracę z kamerą<br />
w trybie „on-line”, co jest niezwykle pomocne<br />
podczas tworzenia i przesyłania raportów.<br />
Nowe kamery termowizyjne SONEL S.A dzięki<br />
swoim parametrom technicznym i przemyślanemu<br />
oprogramowaniu można polecić wszystkim<br />
użytkownikom ceniącym profesjonalizm i prostotę<br />
obsługi zaawansowanych funkcji pomiarowych.<br />
Mogą szybko stać się one podstawowym<br />
narzędziem diagnostycznym służb utrzymania<br />
ruchu w codziennej pracy podczas sprawdzania<br />
stanu technicznego różnych urządzeń, nawet<br />
w miejscach niedostępnych dla ekip prowadzących<br />
badania w tradycyjny sposób.<br />
Więcej na temat modeli: KT-560, KT-650,<br />
KT-670 na www.sonel.pl.<br />
Łukasz Baran<br />
Na podstawie materiałów firmy SONEL<br />
PROMOCJA<br />
REKLAMA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
85
NOWOŚCI<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Wkrętaki ZEBRA<br />
Würth Polska prezentuje zestaw wkrętaków<br />
precyzyjnych dla elektroników i elektryków<br />
ZEBRA. Są to precyzyjnie wykonane wkrętaki<br />
do pracy przy urządzeniach będących<br />
pod napięciem do 1 kV w zakresie mechaniki<br />
precyzyjnej. Wykonanie narzędzi jest<br />
zgodne z IEC 60900. Obrotowa końcówka<br />
uchwytu wkrętaka pozwala na delikatne<br />
i szybkie dokręcanie wkrętów. Zestaw zawiera<br />
wkrętaki z końcówkami PH 00 i 0<br />
oraz płaskimi – 0,3 x 1,5, 0,3 x 1,8, 0,4 x 2,0,<br />
0,4 x 2,5 i 0,5 x 3,0. Całość jest dostarczana<br />
w mocnej kasecie z tworzywa sztucznego.<br />
Zestaw precyzyjnych wkrętaków izolowanych<br />
VDE SL/PH z linii narzędziowej<br />
ZEBRA to idealne narzędzia do dokładnych<br />
prac w elektronice i mechanice precyzyjnej.<br />
Produkt dostępny jest w sklepach stacjonarnych<br />
Würth Polska oraz w e-sklepie: www.wurth.pl<br />
Cechy produktu.<br />
• Obrotowa głowica wkrętaka z dużym<br />
wgłębieniem pod palec operatora.<br />
– Do precyzyjnych prac z dużym wyczuciem<br />
przy uchwycie zegarmistrzowskim.<br />
• Oznaczenie grota wkrętaka i rozmiar na<br />
obrotowej głowicy.<br />
– Prosta i szybka identyfikacja narzędzia.<br />
• Ergonomiczna rękojeść wkrętaka z dużą<br />
powierzchnią miękkich komponentów.<br />
– Komfortowa i przyjemna praca.<br />
• Strefa szybkiego wkręcania.<br />
– Dla szybkiej pracy przy chwycie pełną dłonią.<br />
• Chromowane klingi z ulepszanej i utwardzanej<br />
stali.<br />
– Zapewniają pełną odporność na korozję.<br />
• Grot typu Black Point.<br />
– Dokładność wykonania.<br />
www.wurth.pl<br />
Wydajność na poziomie urządzeń sieciowych<br />
Modele GBH 18V-26 Professional i GBH 18V<br />
-26 F Professional to dwa wyjątkowo wydajne<br />
narzędzia, które uzupełniają ofertę młotów udarowo-obrotowych<br />
Bosch z silnikami EC. Oba<br />
młoty gwarantują energię udaru 2,6 J – o 50%<br />
większą niż najwydajniejszy, jak do tej pory<br />
młot udarowo-obrotowy 18 V. Dzięki efektywnemu,<br />
bezobsługowemu silnikowi EC nowe<br />
modele dorównują urządzeniom sieciowym,<br />
na przykład modelowi GBH 2-26 Professional.<br />
W nowych młotach wprowadzono funkcję<br />
KickBack Control, dzięki czemu użytkownicy<br />
mogą zachować maksimum kontroli podczas<br />
tak wymagających zastosowań, jak na przykład<br />
wiercenie w betonie zbrojonym. W przypadku<br />
nagłego i niespodziewanego szarpnięcia wywołanego<br />
na przykład przez zablokowanie się<br />
wiertła w betonie zbrojonym – wbudowany<br />
czujnik w ciągu ułamków sekund wyłącza silnik.<br />
Zapobiega to odrzutowi urządzenia i chroni<br />
użytkownika przed obrażeniami.<br />
Funkcja EPC (Electronic Precision Control<br />
umożliwia precyzyjne wiercenie w delikatnych<br />
materiałach, takich jak płytki. Przy aktywnej<br />
funkcji EPC maksymalna moc młota jest automatycznie<br />
ograniczana do 70%, a wzrost mocy<br />
jest mniej gwałtowny. Dzięki temu użytkownik<br />
od samego początku może pracować w trybie<br />
udaru. Funkcja ta zapobiega też ześlizgiwaniu<br />
się wiertła podczas nawiercania materiału.<br />
Pracując nad nowymi modelami zmodernizowano<br />
konstrukcję młotów udarowo-obrotowych<br />
18 V, optymalizując je pod kątem ergonomii<br />
pracy. Rękojeść znajduje się teraz w jednej<br />
linii z osią wiercenia,<br />
co zapewnia<br />
znacznie bardziej<br />
komfortową pracę.<br />
Oba elektronarzędzia<br />
wyposażono<br />
w skuteczny system<br />
tłumienia drgań.<br />
Wśród nowych<br />
modeli znajdziemy<br />
urządzenie ze<br />
stałym uchwytem<br />
narzędziowym oraz<br />
model z wymiennym<br />
uchwytem<br />
narzędziowym (F), do którego dołączany jest<br />
dodatkowo szybkozaciskowy uchwyt wiertarski<br />
umożliwiający pracę wiertłami z chwytem<br />
cylindrycznym.<br />
Aby umożliwić bezpyłową pracę w budynkach,<br />
na przykład podczas montażu oświetlenia,<br />
Bosch wyposażył nowe młoty<br />
udarowo-obrotowe 18 V w aktywny i zintegrowany<br />
system odsysania pyłu: w razie potrzeby<br />
wystarczy zamontować system GDE<br />
18V-16 Professional na urządzeniu. Ma on<br />
własny silnik zasilany energią z akumulatora<br />
młota udarowo-obrotowego. System<br />
jest wyposażony w funkcję Auto-Power<br />
-On/Off, dzięki czemu wykonanie otworów<br />
z jego zastosowaniem jest łatwe i precyzyjne.<br />
Funkcja uruchamia się automatycznie<br />
wraz z młotem udarowo-obrotowym, ale<br />
pozostaje włączona jeszcze przez dwie sekundy<br />
po zakończeniu procesu wiercenia,<br />
co zapewnia wysoką efektywność w odsysaniu<br />
pyłu. Niezawodną ochronę przed pyłem<br />
oferuje także zintegrowany filtr HEPA,<br />
który podobnie jak pojemnik na pył, można<br />
w łatwy sposób oczyścić.<br />
Pozostałe elementy wyposażenia młotów<br />
udarowo-obrotowych 18 V to: oświetlenie<br />
LED na obudowie, wydajny akumulator<br />
o pojemności 6,0 Ah i szybka ładowarka<br />
GAL 1880 CV Professional, która ładuje akumulator<br />
w ciągu 50 minut.<br />
www.bosch.pl<br />
86 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
ENERGOTYTAN - PROMOCJE 3/<strong>2017</strong><br />
WIKI <br />
• <br />
• <br />
• <br />
• 10-300 mm²<br />
• <br />
999 zł netto<br />
²<br />
• <br />
• <br />
²<br />
• <br />
• w zestawie zaciskarka i 1125 tulejek w boxach<br />
Model Zakres Seria Cena netto<br />
Z 0,25- 2,5 mm² EXPERT <br />
Model Zakres Waga Cena netto<br />
OX 0,25-10 mm² <br />
PROFI<br />
• <br />
<br />
• <br />
miejscach<br />
Model Wymiary Waga Cena netto<br />
x240 <br />
Model Zakres Cena netto<br />
300 mm² <br />
PROMOCJA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
87
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Energotytan<br />
- obróbka szyn prądowych<br />
Narzędzia serii Professional Line przeznaczone są do przemysłowej wielkoseryjnej obróbki<br />
szyn prądowych. Charakteryzują się one powolnym zużyciem i niezrównaną dokładnością.<br />
Urządzenia Professional Line to niezwykle wydajne maszyny CNC do otworowania<br />
i gięcia z kompensacją sprężenia zwrotnego, które są w stanie wyginać pojedyncze szyny,<br />
a także niewielkie partie produkcyjne z taką samą precyzją i wydajnością, jak w przypadku<br />
produkcji seryjnej. Dokładność gięcia wynosi +/- 0,2°, począwszy od pierwszego obrabianego<br />
elementu. Najnowsza wersja SV pracuje z prędkością do 50 mm/s. Poszczególne narzędzia<br />
mogą być szybko zmieniane za pomocą prostego systemu wtyczek.<br />
Budowa modułowa<br />
Przy projektowaniu giętarek Professional<br />
Line kierowano się zapewnieniem<br />
ich maksymalnej mobilności i elastyczności<br />
dla klientów. Podstawowa<br />
jednostka umożliwia użytkowanie<br />
mobilne i może być łatwo transportowana<br />
na plac budowy przy niewielkim<br />
wysiłku. Wyposażona w sterowane<br />
CNC, stanowiska robocze i oprogramowanie<br />
Windows maszyna umożliwia<br />
realizację produkcji seryjnej, a jej<br />
modułowa konstrukcja zapewnia ekonomiczne<br />
wdrożenie technologii gięcia<br />
EHRT (fot. 1).<br />
Fot. 1.<br />
Pomiar kątowy<br />
Dokładność pomiaru urządzeń EHRT wynosi<br />
0,1º, co jest możliwe dzięki zastosowaniu<br />
pryzm gnących z techniką elektronicznego<br />
pomiaru kątowego, na podstawie którego komputer<br />
oblicza wymagany skok końcowy. Sprężynowanie<br />
każdego gięcia jest kompensowane<br />
niezależnie od typu materiału. Wysoka standardowa<br />
dokładność zaginania +/- 0,2º osiągana<br />
jest już wraz z pierwszym giętym elementem<br />
– nie są wymagane żadne korekty, co redukuje<br />
liczbę odpadów (fot. 4).<br />
Fot. 4.<br />
Zakres gięcia<br />
Dzięki sile gięcia do 300 kN Professional<br />
Line może zaginać materiały<br />
o przekroju 160 x 20 mm (miedź).<br />
Cylindry hydrauliczne są umieszczone<br />
pod obudową, aby zapewnić maksymalny<br />
dostęp do przestrzeni roboczej.<br />
Specjalne narzędzia gnące umożliwiają<br />
wykonanie nawet najbardziej skomplikowanych<br />
operacji (fot. 2).<br />
Fot. 2.<br />
Fot. 5.<br />
Sterowanie CNC<br />
Linia Professional ma punkt zatrzymania<br />
CNC ze ścieżką trakcyjną około<br />
1500 lub 2000 mm (dodatkowe przedłużenia<br />
są dostępne na życzenie). Dedykowane<br />
oprogramowanie PowerBend<br />
precyzyjnie oblicza długość płaskownika,<br />
a także pozycję zatrzymania i przesyła<br />
wyniki bezpośrednio do jednostki<br />
sterującej CNC, co gwarantuje wysoką<br />
precyzję produkcji (fot. 3).<br />
Fot. 3.<br />
Fot. 6.<br />
88 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>
WARSZTAT<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />
Fot. 9.<br />
b)<br />
a)<br />
c)<br />
Fot. 7.<br />
Pomiar skoku<br />
Jeśli ze względu na rozmiar (zbyt krótki dystans pomiędzy<br />
dwoma kolejnymi zagięciami) nie mogą być użyte pryzmy<br />
gnące ze zintegrowanym pomiarem kątowym, można zastosować<br />
pryzmy bez pomiaru. W takich przypadkach jednostka<br />
sterująca może być przełączona z pomiaru kątowego na pomiar<br />
skoku. Metoda ta pozwala na wybór odległości gięcia od ramy,<br />
przy dokładności +/- 0,1 mm (fot. 5).<br />
Idealne dostosowanie do potrzeb<br />
Giętarki EHRT zostały zaprojektowane z uwzględnieniem sugestii<br />
i konkretnych technicznych wymagań klientów w oparciu o ponad<br />
50-letnie doświadczenie EHRT w branży maszynowej, co przekłada<br />
się na ich wydajność i zaawansowaną ergonomię (fot. 6).<br />
Fot. 8.<br />
Model<br />
EB 30<br />
EB 40<br />
Professional E Professional E<br />
Siła 300 kN 400 kN<br />
Skok tłoka<br />
200 mm<br />
Gięcie płaskie 160 x 200 mm 200 x 20 mm<br />
Gięcie boczne 120 x 10 mm 160 x 10 mm<br />
Przekręcanie<br />
125 x 10 mm<br />
System gięcia<br />
Servo Electric<br />
Dokładność 0,2°<br />
Szybość wysuwu<br />
50 mm/s<br />
Prędkość powrotu<br />
10 mm/s<br />
Skok tłoka<br />
200 mm<br />
Powrót tłoka<br />
automatyczny<br />
Wysokość robocza<br />
900 mm<br />
Norma elektryczna<br />
VDE<br />
Moc<br />
20 kW<br />
Ogranicznik boczny<br />
kontrolowany przez serwonapęd<br />
Sterowanie<br />
Komputer przemysłowy z oprogramowaniem<br />
Windows<br />
Oprogramowanie<br />
PowerBend<br />
Sieć<br />
tak - kompatybilna<br />
Kolory RAL 5010 i RAL 7035<br />
Certyfi kat<br />
CE STANDART ( cat.2)<br />
Oprogramowanie do gięcia PowerBend<br />
– intuicyjna obsługa<br />
Łatwe do opanowania, dedykowane oprogramowanie PowerBend<br />
oparte na systemie Microsoft Windows nie wymaga umiejętności<br />
programowania CNC. Wszystkie potrzebne wejścia są wyświetlane<br />
na ekranie i mogą być w każdej chwili korygowane. Minimalne<br />
odległości są sprawdzane w czasie rzeczywistym, aby zapobiec<br />
niewłaściwej konfiguracji wejść. Operator może używać wymiarów<br />
zewnętrznych, wewnętrznych, środkowych i kątowych. Oprogramowanie<br />
umożliwia pomiar w milimetrach lub calach (fot. 7).<br />
Zaawansowane obliczenia<br />
Oprogramowanie PowerBend automatycznie oblicza długość<br />
każdej giętej części i określa dokładną pozycję bocznego ogranicznika.<br />
Do jednego płaskownika można określić maksymalnie<br />
trzy zagięcia (fot. 8).<br />
Programy produkcyjne<br />
Dla każdego rysunku płaskownika można zapisać jego indywidualny<br />
program produkcyjny jako nazwę alfanumeryczną o długości<br />
do 24 znaków. Baza danych umożliwia przechowywanie ponad<br />
200 000 różnych programów produkcji, którymi można łatwo zarządzać<br />
przy użyciu opcji wyszukiwania i sortowania (fot. 9 a, b, c).<br />
Adrian Zając<br />
www.energotytan.com<br />
PROMOCJA<br />
<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />
89
POZYTYWNE WIBRACJE<br />
Fachowego <strong>Elektryk</strong>aka<br />
Czy jest tu gdzieś<br />
silnik?<br />
•••<br />
Sukcesy dyplomatyczne pewnego kraju:<br />
– nauczył Francuzów posługiwać się wreszcie<br />
widelcem,<br />
– Chińczykom pokazał, jak jeść ryż pałeczkami.<br />
A może odwrotnie?<br />
•••<br />
•••<br />
Dlaczego w roli głównej filmu „Titanic” reżyser<br />
obsadził Leonardo DiCaprio?<br />
Bo Chuck Norris wszystkich by uratował.<br />
•••<br />
Aktualne inicjatywy i hasła:<br />
apteki tylko dla aptekarzy, wojsko tylko dla wojskowych,<br />
opera tylko dla operatorów, miny tylko dla ministrów, lody<br />
tylko dla lodziarzy, psy tylko dla psychologów,<br />
leki wyłącznie dla lekarzy, premie tylko dla premierów<br />
itd. itp.<br />
•••<br />
Podobno posłowie pracują nad nową ustawą.<br />
Przewiduje ona utworzenie ministerstwa ochrony<br />
energetyki narodowej i przyznanie właścicielom<br />
gruntów ze słupami linii elektroenergetycznych<br />
prawa do swobodnego wycinania tych słupów; potem<br />
ewentualnie wprowadzi się poprawki do ustawy<br />
w sprawie obowiązku zgłaszania zamiaru takiej<br />
wycinki do zakładów energetycznych.<br />
•••<br />
Ile pompek na godzinę może zrobić Chińczyk?<br />
Dziesięć: dwie samochodowe, trzy do roweru i pięć do piłki.<br />
Filmowy zwierzyniec (mały fragment):<br />
Młode lwy<br />
Psy<br />
Tylko dla orłów<br />
Sokół maltański<br />
Kobieta kot (oraz wąż i nie tylko)<br />
Planeta małp<br />
Krokodyl Dundee<br />
Przyczajony tygrys, ukryty smok<br />
Rybka zwana Wandą<br />
Szczur<br />
Wojownicze Żółwie Ninja<br />
Dzień szakala.<br />
•••<br />
Poboczem drogi idzie facet i raz wybucha<br />
śmiechem, to znów macha ręką i krzywi się.<br />
Przejeżdżający radiowozem policjanci pytają go:<br />
– Co Pana tak śmieszy?<br />
– Opowiadam sobie dowcipy.<br />
– A dlaczego macha Pan ręką ?<br />
– Bo niektóre już wiele razy słyszałem.<br />
•••<br />
No i słuchaj, wczoraj znajomi z podstawówki<br />
zaprosili mnie na piwo. Wszystko wydawało się<br />
w porządku, aż do chwili, kiedy barman powiedział,<br />
że alkohol sprzeda tylko mnie, a dzieciaki mają się<br />
wynosić z pubu.<br />
90 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>