You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bonifacio P. Sibayan<br />
PAGPAPLANONG WIKA AT PAGDEVELOP NG PILIPINO<br />
NOONG HILINGIN NI Dr. Fe A. Yap na magsalitâ ako sa harap ninyo, sabi niya, maaari<br />
daw akong magsalitâ tungkol sa alinmang paksang nais kong talakayin. Pero iminungkahi<br />
ko noon (sa pag-uusap namin sa telepono) na magsasalitâ ako tungkol sa mga mungkahing<br />
proyekto para sa pagpapaunlad ng wikang pambansa na siyáng pamagat na nakasaad sa<br />
iskedyul. Sapagkat mas inisip ko ang tungkol sa paksa at pagkatapos makíta ang mga<br />
paksa ng mga tagapagsalitâ, waring nagbago ang isip ko at sa halip ay pinilì kong magsalitâ<br />
tungkol sa Pagpaplanong <strong>Wika</strong> at Pag-unlad ng <strong>Wika</strong>ng Pambansa (pansinin na sinadya<br />
kong gamítin ang wikang pambansa sapagkat ang “Pilipino” at “<strong>Filipino</strong>” ay waring<br />
nagdudulot ng dalahing emosyonal sa panig ng mga responsable at iginagalang na pangkat<br />
ng mga <strong>Filipino</strong>). Samakatwid, pinilì kong magsalitâ tungkol sa Pagpaplanong <strong>Wika</strong> (PW)<br />
ngayon sapagkat ito ang larang ko, marami na akong naisulat tungkol dito at dahil dito kayâ<br />
ako naimbitahang magtúngo sa Honolulu sa Agosto sa kagandahang-loob ng East West<br />
Center upang magbigay ng serye ng panayam. Higit pa rito, sa palagay ko, ang larang ng<br />
pag-aaral na tinatawag na PW ay mahalaga sa Surian ng <strong>Wika</strong>ng Pambansa, isang larang<br />
na hinihimok kong paglaanan ninyo ng interes.<br />
Ang Pagpaplanong <strong>Wika</strong> (PW) bílang gawain ay hindi na bago ngunit ang<br />
katawagang Pagpaplanong <strong>Wika</strong> ay bago pa lámang. Sa katunayan sa mga tomong Current<br />
Trends in Linguistics, inedit ni Thomas Sebeok, tinukoy itong inhenyeriya sa wika. Ang<br />
katawagang Pagpaplanong <strong>Wika</strong> ay utang sa kilaláng iskolar, si Einar Haugen (Tingnan<br />
ang Haugen, Einar, 1966 “Linguistics and Language Planning” sa Bright, William, ed.<br />
Sociolinguistics, The Hague: Mouton, mp.50-71, 1966).<br />
Makapaglilista táyo ng maraming halimbawa dito ng PW ngunit sa halip na gawin<br />
natin ang gayon, sisikapin nating sundin ang balangkas na iminungkahi ni Haugen sa<br />
kaniyang 1966 na papel na binanggit sa itaas. Gagámit táyo ng mga halimbawang mula sa<br />
Filipinas at mula sa ibáng bansa kung kailangan. Sa paraang ito umaasa akong mabibigyangdiin<br />
ko kung paano natin matutugunan ang ilan sa lalong mahahalagang suliranin ng wika<br />
at kung ano ang dapat gawin sa mga iyon.<br />
Kung ilalapat sa isang sitwasyon sa Filipinas, ang sumusunod ay isang elaborasyon<br />
ng modelong Haugen:
Change language