Isang-Sariling-Wika-Filipino
48 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pambansang Pagsúlong Tungkol sa kinalabasan ng mga unang hakbang sa implementasyon ng plano, narito ang pahayag noong 30 Disyembre 1939 ng kauna-unahang Direktor ng SWP, si Jaime C. de Veyra: Tagalog has been elected (it has been taken) as the language-type, the language-nucleus, the language-axis, the language-soul. Proceed to put on particles and words, go on adding and mounting up more terms, and although the purpose has been originally to cast various materials over the forge in order there from to fashion a new product, of distinct purity and splendor, the basal element, the sediment, the seed, the leaven what you will becomes manifest at the surface, it develops, it permeates everything. And the outcome? The Tagalog language embellished with all the jewelry of her sister-languages—the princess invested and adorned by her own handmaidens. This is a case of the conqueror herself conquered. Ang pangalawa (Paglilinang/ Paghahanda) at pangatlo (Pamamanihala) sa tungko ng tipolohiya ng SWP ay magkaalinsabay sa pagpapairal kung mamalasin sa obhetibong pananaw ng isang sayantist ng wika. Sa patnubay ng ganitong plano ng WP ay umigpaw nang napakatayog hanggang sa ito’y inambilang “Pilipino” (PIL). Ang tagumpay ng PIL ay nakasalalay sa sistematikong implementasyon sa sistema ng edukasyon, at sa pangangasiwang pambayan sa loob ng humigit-kumulang sa apatnapu’t limang (45) taón, i.e., mula nang ideklarang Tagalog ang batayan ng WP noong 31 Disyembre 1937. Bagong Pananaw Ang kalagayang ito’y naligalig nang maratipikahan ang Saligang Batas (SB) ng 1972. At sa layunin ng bahaging ito ng pagtalakay, sisipiin ko ang mga pertinenteng probisyon ng SB: Sek. 3 (2) Ang Pambansang Asamblea ay dapat gumawa ng hakbang túngo sa pagpapaunlad at pormal na adopsiyon ng panlahat na wikang pambansa na makikilalang Filipino. Sek. 3 (3) Hangga’t walang ibáng itinatadhana ang batas, English at Pilipino ang dapat na mga wikang opisyal. (NB: Amin ang empasis.) Sa dahilan na ang PW na bahagi ng sosyolingguwistika ay kaugnay ng mga realidad na panlipunan, hindi kalabisang humanap ng kalutasan, sa layuning pamalagian o pansamantala man, sa awtoridad legal. Sa isang bahagi ng Opinyon 73-7 ng kalihim (Minister ngayon) ng Katarungan, sinabi niyang walang isinasaad ang SB na kagyat itinatakwil ang PIL na wikang pambansa, bagaman itinatakda sa sub-talataan (2) ang paglilinang ng isang wikang pambansa na tatawaging “Filipino” (FIL). Malinaw at walang
Pineda 49 alinlangang opisyal na wika ang PIL. Bukod dito, ang SB mismo ay sinulat at ipinahayag sa PIL at Ingles. Sa pagkilálang konstitusyonal na opisyal ang PIL, ito’y tumibay nang higit pa sa kalagayan nitó bago sinulat ang tadhanang pangwika sa bagong SB. Ang patakarang pambansa ay malinaw: Magsagawa ng mga hakbangin para sa pagbuo ng FIL hábang patuloy na gagamítin ang PIL hindi lámang ng pamahalaan kundi ng bansa. Walang anuman sa batas na nagbabawal sa alinmang sektor ng lipunang pribado sa paggámit ng opisyal na PIL. Makatwiran ngayong itanong: Ano bang talaga ang suliraning dapat isaalang-alang sa pagpaplano ng wika sa yugtong ito ng ating kasaysayan? Batayan ng Bagong Oryentasyon Sa aming pag-aaral, ang suliranin ay kung anong uri ng wikang PIL—hindi FIL—ang dapat gamítin sa paaralan, sa pamahalaan, sa lipunan, sa midya, atbp. Sinikap naming tugunin ang katanungan sa liwanag ng aming simulain na ang FIL ay transpormasyon ng PIL, viz: P F. Hindi dapat magkaroon ng salungatan o ng dikotomiya: Wikang Pambansa (WP) vs. Wikang Opisyal (WO). Sa tingin ay agad nang nakalalamáng ang hulí sapagkat ito ngayon ang behikulong nag-uugnay sa pamahalaan sa isang dáko at sa mga mamamayan sa kabilâng dáko naman. Ang henesis ng planong ito ay nag-uugat sa pananalig na hanapin ang isang puntong maaaring mapagkasunduan. Ito’y ang uri ng PIL na dapat isailalim ng paglilinang/ kultibasyon para sa ibubungang FIL, ang wikang konseptuwal ng SB. Dahil dito’y nagsagawa kami ng isang pambansang pananaliksik noong taóng-aralan 1978–1979. Ang punong problema ay ito: Anong modelo ng Wikang Pilipino (PILM) ang kanais-nais sa lahat ng modelo sa persepsiyon ng mga respondent mula sa ibá’t ibáng larangan ng búhay sa Filipinas nang taóng-aralan 1978–1979? Ang mga sub-problema ay gaya ng sumusunod: 1. Anong mga PILM na ginagámit sa pakikipagtalastasan ng mga mamamayan sa kasalukuyan ang maaaring matiyak? 2. Anong PILM ang kanais-nais sa lahat ng modelo para sa pakikipagtalastasang pasalitâ at pasulat, sa mga kalagayang pormal at impormal? 3. Anong PILM ang kanais-nais sa lahat ng modelo na gamítin sa pagtuturo ng ibá’t ibáng paksang-aralin? 4. Anong mga hakbang ang kanais-nais sa lahat ng hakbang sa pagpapayaman at modernisasyon ng PILM? 5. Ano ang pagkakatulad at/o pagkakaibá ng persepsiyon ng mga tinanong tungkol sa mga PILM?
- Page 12 and 13: NILALAMAN I Jose Villa Panganiban A
- Page 14 and 15: Dapat isipin ngayon ang “kultibas
- Page 16 and 17: 2 Ang Modernisasyon ng Isang Wika K
- Page 18 and 19: 4 Ang Modernisasyon ng Isang Wika [
- Page 20 and 21: 6 Ang Modernisasyon ng Isang Wika n
- Page 22 and 23: 8 Ang Modernisasyon ng Isang Wika 5
- Page 24 and 25: Ernesto Constantino ANG HINAHARAP N
- Page 26 and 27: Ernesto Constantino ANG PILIPINO BI
- Page 28 and 29: Ernesto Constantino ANG “UNIVERSA
- Page 30 and 31: 16 Ang "Universal Approach" at ang
- Page 32 and 33: 18 Ang "Universal Approach" at ang
- Page 34 and 35: 20 Ang "Universal Approach" at ang
- Page 36 and 37: 22 Ang "Universal Approach" at ang
- Page 38 and 39: 24 Ang "Universal Approach" at ang
- Page 40 and 41: 26 Ang "Universal Approach" at ang
- Page 42 and 43: 28 Nasyonalisasyon at Modernisasyon
- Page 44 and 45: 30 Nasyonalisasyon at Modernisasyon
- Page 46 and 47: 32 Nasyonalisasyon at Modernisasyon
- Page 48 and 49: 34 Nasyonalisasyon at Modernisasyon
- Page 50 and 51: 36 Nasyonalisasyon at Modernisasyon
- Page 52 and 53: Ang isinasailalim sa pagpaplano'y i
- Page 54 and 55: 40 Pagdevelop ng Wika at Edukasyong
- Page 56 and 57: 42 Pagdevelop ng Wika at Edukasyong
- Page 58 and 59: 44 Pagdevelop ng Wika at Edukasyong
- Page 60 and 61: Ponciano B. P. Pineda PAGPAPLANO NG
- Page 64 and 65: 50 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pamba
- Page 66 and 67: 52 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pamba
- Page 68 and 69: 54 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pamba
- Page 70 and 71: 56 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pamba
- Page 72 and 73: 58 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pamba
- Page 74 and 75: 60 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pamba
- Page 76 and 77: 62 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pamba
- Page 78 and 79: Bonifacio P. Sibayan PAGPAPLANONG W
- Page 80 and 81: 66 Pagpaplanong Wika at Pagdevelop
- Page 82 and 83: 68 Pagpaplanong Wika at Pagdevelop
- Page 84 and 85: 70 Ang Surian ng Wikang Pambansa sa
- Page 86 and 87: 72 Ang Surian ng Wikang Pambansa sa
- Page 88 and 89: 74 Ang Surian ng Wikang Pambansa sa
- Page 90 and 91: Virgilio S. Almario MGA MISYON PARA
- Page 92 and 93: 78 Mga Misyon para sa Komisyon sa W
- Page 94 and 95: 80 Mga Misyon para sa Komisyon sa W
- Page 96 and 97: Cecilio Lopez ANG PAGHAHAMBING NANG
- Page 98 and 99: 84 Ang Paghahambing nang manga Wika
- Page 100 and 101: 86 Ang Paghahambing nang manga Wika
- Page 102 and 103: 88 Ang Paghahambing nang manga Wika
- Page 104 and 105: 90 Ang Paghahambing nang manga Wika
- Page 106 and 107: 92 Ang Tunog Glottal sa Pilipino at
- Page 108 and 109: 94 Ang Tunog Glottal sa Pilipino at
- Page 110 and 111: Alfonso O. Santiago ANG PAGHAHAMBIN
Pineda<br />
49<br />
alinlangang opisyal na wika ang PIL. Bukod dito, ang SB mismo ay sinulat at ipinahayag sa<br />
PIL at Ingles.<br />
Sa pagkilálang konstitusyonal na opisyal ang PIL, ito’y tumibay nang higit pa<br />
sa kalagayan nitó bago sinulat ang tadhanang pangwika sa bagong SB. Ang patakarang<br />
pambansa ay malinaw: Magsagawa ng mga hakbangin para sa pagbuo ng FIL hábang<br />
patuloy na gagamítin ang PIL hindi lámang ng pamahalaan kundi ng bansa. Walang<br />
anuman sa batas na nagbabawal sa alinmang sektor ng lipunang pribado sa paggámit ng<br />
opisyal na PIL.<br />
Makatwiran ngayong itanong: Ano bang talaga ang suliraning dapat isaalang-alang<br />
sa pagpaplano ng wika sa yugtong ito ng ating kasaysayan?<br />
Batayan ng Bagong Oryentasyon<br />
Sa aming pag-aaral, ang suliranin ay kung anong uri ng wikang PIL—hindi FIL—ang<br />
dapat gamítin sa paaralan, sa pamahalaan, sa lipunan, sa midya, atbp. Sinikap naming<br />
tugunin ang katanungan sa liwanag ng aming simulain na ang FIL ay transpormasyon<br />
ng PIL, viz: P F. Hindi dapat magkaroon ng salungatan o ng dikotomiya: <strong>Wika</strong>ng<br />
Pambansa (WP) vs. <strong>Wika</strong>ng Opisyal (WO). Sa tingin ay agad nang nakalalamáng ang hulí<br />
sapagkat ito ngayon ang behikulong nag-uugnay sa pamahalaan sa isang dáko at sa mga<br />
mamamayan sa kabilâng dáko naman.<br />
Ang henesis ng planong ito ay nag-uugat sa pananalig na hanapin ang isang<br />
puntong maaaring mapagkasunduan. Ito’y ang uri ng PIL na dapat isailalim ng paglilinang/<br />
kultibasyon para sa ibubungang FIL, ang wikang konseptuwal ng SB. Dahil dito’y<br />
nagsagawa kami ng isang pambansang pananaliksik noong taóng-aralan 1978–1979.<br />
Ang punong problema ay ito: Anong modelo ng <strong>Wika</strong>ng Pilipino (PILM) ang<br />
kanais-nais sa lahat ng modelo sa persepsiyon ng mga respondent mula sa ibá’t ibáng<br />
larangan ng búhay sa Filipinas nang taóng-aralan 1978–1979? Ang mga sub-problema ay<br />
gaya ng sumusunod:<br />
1. Anong mga PILM na ginagámit sa pakikipagtalastasan ng mga mamamayan<br />
sa kasalukuyan ang maaaring matiyak?<br />
2. Anong PILM ang kanais-nais sa lahat ng modelo para sa pakikipagtalastasang<br />
pasalitâ at pasulat, sa mga kalagayang pormal at impormal?<br />
3. Anong PILM ang kanais-nais sa lahat ng modelo na gamítin sa pagtuturo<br />
ng ibá’t ibáng paksang-aralin?<br />
4. Anong mga hakbang ang kanais-nais sa lahat ng hakbang sa pagpapayaman<br />
at modernisasyon ng PILM?<br />
5. Ano ang pagkakatulad at/o pagkakaibá ng persepsiyon ng mga tinanong<br />
tungkol sa mga PILM?
Change language