Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
vi<br />
ang nagtakda ng estandardisasyon at modernisasyon ng mga ito. Sang-ayon pa dito,<br />
hindi naman talaga kailangan ang tao upang pumagitna at magtakda sa mga nagaganap<br />
na pagbabago. <strong>Isang</strong> simplipikasyon ang gayong pagtanaw at nagsasantabi sa dinamika<br />
ng indibidwal na gumagámit ng wika at ng institusyon at lipunang nagpapakahulugan<br />
sa wikang iyon. Ang pagsasantabing ito ang nais na punan ng disiplina ng pagpaplanong<br />
wika. Bukod pa sa katotohanang ang panahon ng 1960s ay panahon ng deskolonisasyon<br />
at pagsílang ng mga bagong estado, ng Cold War, at ng pag-usbong ng tataguriang Third<br />
World o ang mga maliliit na bansang hindi tahasang umalyado sa ideolohiyang isinusúlong<br />
ng First World (Estados Unidos at Kanlurang Europa) at ng Second World (Soviet Union<br />
at China). Ang pangyayaring ito ay magbubunsod ng pagsasarili at pagbuo ng konstitusyon<br />
at identidad ng mga bansang ito—kasáma ang pagdeklara ng kaniláng wikang pambansa<br />
at wikang opisyal. Sa gayon, naging patnubay ng mga estado ang pagpaplanong wika para<br />
sa kaganapan ng kani-kaniláng wikang pambansa at wikang opisyal. Ang diwang ito ang<br />
iimpluwensiya din sa sitwasyong pangwika sa papadevelop na bansang gaya ng Filipinas.<br />
Sa Filipinas, panahon din ito ng mga sigwa para sa wikang pambansa. Sa proseso<br />
ng pagbuo ng tadhanang pangwika ng 1935 Konstitusyon ay nagsagawa ng mga pagdinig<br />
sa publiko at mga pag-aaral ang lupong pangwika ng 1934 Kumbensiyong Konstitusyonal.<br />
Iminungkahi ng lupon na pagtibayin ng Kumbensiyon ang probisyong pangwika na<br />
magdedeklarang ang wikang pambansa ay ibabatay sa isang katutubong wika. Binuo naman<br />
ang isang National Language Institute (NLI) noong 13 Disyembre 1936 sa pamamagitan<br />
ng Batas Komonwelt Blg. 184. Nagsumite ito pagkaraan ng rekomendasyong ibatay ang<br />
wikang pambansa sa wikang Tagalog. Pinagtibay ni dáting Pangulong Manuel Quezon<br />
ang nabanggit na rekomendasyon sa pamamagitan ng Atas Tagapagpaganap Blg. 134<br />
noong 30 Disyembre 1937. Naging masigla ang pagsúlong ng isang <strong>Wika</strong>ng Pambansa<br />
batay sa Tagalog noong 1940s hanggang 1950s—nailathala ang ortograpiya, gramatika, at<br />
diksiyonaryo para sa wikang ito. Sa bisà ng atas pangkagawaran noong 13 Agosto 1959 ni<br />
Kalihim Jose E. Romero ay tinawag na “Pilipino” ang wikang pambansa.<br />
Gayunman, nayanig ang wikang “Pilipino” nang ihain ni Kongresista Inocencio<br />
Ferrer ng Negros ang isang kaso laban sa pinalalaganap na wika ng NLI at ibá pang ahensiya<br />
ng pamahalaan noong 8 Pebrero 1963 sa Court of First Instance ng Maynila. Ipinawalangbisà<br />
ng Court of First Instance, Korte sa Apelasyon, at Korte Suprema ang kaso subalit<br />
naging pagkakataón ito upang umani ng batikos ang wikang Pilipino sa mga di-Tagalog<br />
dahil hindi ito ganap na kumakatawan sa kanilá.<br />
Nagkaroon ng ibá’t ibáng panukala para lumikha ng isang wika na higit na<br />
kumakatawan sa diwang pambansa—mula sa mga panukalang agad na maipatutupad<br />
hanggang sa pinakaradikal na hakbang. Panahon din ito ng pag-usbong ng mga organisasyong<br />
pangwika gaya ng Modernizing the Language Approach Movement (MOLAM) noong<br />
1968 at Linguistics Society of the Philippines (LSP) noong 1969. Sa pangalan pa lámang<br />
ng mga organisasyon na ito ay mahihinuha nang isinusúlong nilá ang isang lingguwistiko’t<br />
“obhetibong” pagdulog sa usaping pangwika sa bansa kompara sa di-siyentipiko't bataysa-pakiwaring<br />
pagdulog ng Surian. Ang lahat ng ito ay naglundo sa isang “alanganing”
Change language