Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
v<br />
<strong>Isang</strong> Introduksiyon<br />
PAGPAPLANONG WIKA SA<br />
PANAHON NG SIGWA<br />
SAKLAW NG KATIPUNANG ito ang ilang pilîng artikulong pangwika ng hulíng<br />
tatlong dekada at may layuning magtanghal ng sitwasyong pangwika ng Filipinas sa<br />
nabanggit na mga panahon. Pinilì ang mga artikulo batay sa ambag nitó sa diskurso ng<br />
pambansang wika, bukod pa sa mula ito sa mga nangungunang tagapagsúlong at kritiko<br />
ng wika. Hinati sa tatlong bahagi ang mga artikulo at isinunod sa tema: (1) teorya; (2)<br />
institusyon; at (3) kalikasán ng wika. Sa teorya, matutunghayan ang mga makrong pagtingin<br />
sa pambansang wika gámit ang konseptong panlingguwistika gaya ng “modernisasyon.”<br />
Hábang ang institusyon ay nagpokus sa gampanin ng dáting Surian ng <strong>Wika</strong>ng Pambansa<br />
(na ngayon ay Komisyon sa <strong>Wika</strong>ng <strong>Filipino</strong>) bílang natatanging ahensiyang pangwika ng<br />
bansa sa pagpapaunlad ng pambansang wika alinsunod sa diwa ng tadhanang pangwika ng<br />
Konstitusyon. Ang kalikasán ng wika ay mga artikulong matalik na nagsuri sa katangian<br />
hindi lámang ng wikang pambansa, kundi maging ang paghahambing nitó sa mga<br />
katutubong wika ng bansa, tungo sa isang lunggating armonisasyon ng mga katutubong<br />
wika at ng wikang pambansa ng Filipinas.<br />
Pangunahing diwa ng mga artikulo ang pagpaplanong wika—isang bagong<br />
konseptong sabay na yumabong sa disiplina ng sosyolingguwistika noong 1960s. Si Einar<br />
Haugen ang isa sa mga unang tumalakay sa konsepto at proseso ng pagpaplanong wika<br />
at pinakahulugan niya itong: “Language change by conscious deliberation.” Sa isang bandá,<br />
nangangahulugan ito ng isang pagpupunyagi ng mga gumagámit ng wika na patnubayan<br />
ang pag-unlad ng wika túngo sa isang pagbabagong angkop sa tradisyon at sa kasalukuyan<br />
at pleksible’t tumutugon din sa mga inaasahang pagbabago sa hinaharap. Ang bagay ding<br />
ito ay nangangahulugang may tagapagsúlong at tagapagpatupad ng pagbabago. May<br />
tradisyon at may pagbabago. May pagpapasiya at may pagtitimbang. May nananaig at may<br />
nawawaglit. Kung kayâ itinatanong sa pagpaplanong wika kung sino ang tagapagbago, ano<br />
ang binabago, bakit at kailan binabago, at paano binabago ang wika.<br />
May mga iskolar na duda sa isinusúlong ng pagpaplanong wika. Batayang tanong<br />
pa rin kung napaplano nga ba ng tao ang wika. Sa kaso ng makapangyarihang mga wika sa<br />
Europa—gaya ng French at German—ang matagal na tradisyon at kasaysayan na diumano
Change language