Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
30<br />
Nasyonalisasyon at Modernisasyon ng <strong>Filipino</strong><br />
ang legal na kapangyarihan nitóng mamahala sa anumang gawain kaugnay ng <strong>Filipino</strong><br />
at ibáng wikang katutubo upang sawatain, halimbawa, ang naganap na paglikha ng kanikaniyang<br />
ortograpiya ng mga “sariling wika” na ginamit sa K–3 at sa tulong ng mga<br />
banyagang tagapayo. Gayunman, maaaring sabihin ngayon na nag-uugat ang kawalan ng<br />
awtoridad ng KWF sa kawalan nitó ng maihahandog na pangkalahatang plano tungo sa<br />
mabilisang kultibasyon ng <strong>Filipino</strong>.<br />
Dapat isipin ngayon ang “kultibasyon” (cultivation) ng <strong>Filipino</strong> bílang kambal at<br />
magkaagapay na gampanin ng nasyonalisasyon at ng modernisasyon/intelektuwalisasyon.<br />
Nakaukol ang isang panig o direksiyon para sa pagpapalaganap ng <strong>Filipino</strong> bílang wikang<br />
pambansa at sa mataimtim na paglalahok ng anumang natatanging sangkap mula sa mga<br />
katutubong wika upang higit na maitatag ang pagiging pambansa nitó. Sa kabilâng dako,<br />
idinidiin ng ikalawa ang halaga ng pagpapaunlad sa <strong>Filipino</strong> bílang wika ng karunungan<br />
at makabagong kaunlaran. Kailangang magkasabay na isúlong ang dalawang lunggating<br />
kaganapan ng <strong>Filipino</strong>. Na ang ibig sabihin sa pagpaplanong wika ay kailangang magkaagapay<br />
at magkasanib na asikasuhin ang taunan at pangmatagalang mga target sa magkabilâng<br />
panig tungo sa isang pangkalahatang pagpangitain sa isang malusog at episyenteng wikang<br />
pambansa sa loob ng isang takdang panahon, halimbawa’y lima o sampung taón.<br />
Nais ko ngayong magpanukala ng ilang hakbang upang maisakatuparan ang<br />
dalawang naturang gampanin.<br />
<strong>Isang</strong> Mapa ng mga <strong>Wika</strong> ng Bansa<br />
Saliksik pangwika ang isang pangunahing kasangkapan sa pagpaplanong wika. Kailangang<br />
itanim ang kultura ng saliksik lalo na sa hanay ng mga guro sa <strong>Filipino</strong>. At isang pangunahing<br />
layunin ng saliksik ang pagbuo ng isang bagong mapa ng mga wika ng Filipinas. Bakit?<br />
Dahil luma na at hindi mapagtitiwalaan ang kasalukuyang mapa na ginagámit sa mga<br />
kagawaran ng lingguwistika. Dahil nagbago na ang heograpiya at populasyon ng mga wika<br />
ng Filipinas dahil sa migrasyon, edukasyon, at makabagong pamumuhay. At dahil kailangan<br />
ang isang malinaw na larawan ng bílang at distribusyon ng mga wikang katutubo upang<br />
maialinsunod ang mga ipaplanong proyekto at kaukulang materyales.<br />
Bahagi ng mapa ang nangyari nang paglaganap ng <strong>Filipino</strong> sa ibá’t ibáng pook<br />
at rehiyon. Tiyak na may ibá’t ibáng uri ito, may ibá’t ibáng antas ng pagtanggap, kayâ<br />
makapagmumungkahi ng kailangang interbensiyon, sa pamamagitan man ng karaniwang<br />
midyum—ang paaralan at ang ugnayang madla (mass media)—bukod sa maaaring tukuyin<br />
kung alin sa paaralan, brodkast, o espesyal na seminar ang higit na epektibo at matipid na<br />
pamamaraan upang mabago ang isang sitwasyong pangwika sa isang pook, probinsiya, o<br />
rehiyon. Maaari ding makatulong ang mapa sa pagtukoy sa mga partikular at sensitibong<br />
problema na nangangailangan ng mga tiyak na hakbangin sa panig ng mga tagaplanong<br />
wika.
Change language