Isang-Sariling-Wika-Filipino

Recommendations

Info

118 Pagpapakilála sa Ilang Gitlaping Patay saTagalog Pangwakas na Kuro-kuro Sa buong pag-aaral na ito, pinagsikapan naming maipakilála na sa Tagalog ay mayroon táyong mga patay at buháy na gitlaping hindi pa nangakilála, na kung muling bubuhayin at gagamítin, ay malaki ang maitutulong sa pagpapayaman ng ating wika. Lima sa mga ito, ang aming pinagsikapang suriin at ipakilála sa pag-aaral na ito. Bukod sa kahirapan ng pagpapakilála sa mga gitlaping pinapaksa ng pag-aaral na ito, ang pagsusuri sa mga tungkulin at kahulugang ibinibigay ng mga ito sa pagkapagitlapi sa mga salitâng-ugat, ay naging isang malaking suliranin. Upang ito’y magawa, ang ginámit naming paraan ay ang paghahawig ng kahulugan ng salitâng-ugat at ng kahulugan ng salitâng nabuo sa pamamagitan ng gitlaping pinag-aaralan, na mangyari pang di kung ano ang naging pagkakaibá, ay siyá na ring ipinalalagay naming kahulugan at tungkulin ng gitlapi. Tungkol sa pagbúhay at paggámit na muli sa “a,” bílang gitlapi, at sa ibá pang sinuri’t pinag-aralan sa papel na ito, mahalagang maláman ang pag-aaral na ginawa ni E. Arsenio Manuel ng Pamantasan ng Pilipinas hinggil sa unlaping “hing-,” sa tatlong anyo nito:hing-, hin-, at him-. Nagbigay siyá ng mga halimbawa kung paano magagámit ang mga unlaping ito sa pagbubuo ng mga bagong salitâng hango sa mga kilaláng salitâng-ugat sa Tagalog, gaya ng himbabahay (gáling sa bahay), na tinapatan niya ng kahulugang “mansion” sa Ingles; hinlulook (gáling sa salitâng look), na ang ibig sabihin ay “gulf”; hindaragat (gáling sa dagat), na “ocean” naman ang kahulugan; at hintatao (galing sa tao), bílang katumbas ng “giant.” Madalîng mapupuna sa pag-aaral na ito ni Manuel, na ang kahulugang ibinibigay ng unlaping hing-, sa tatlong anyo nitó, ay diwa ng kalakhang kagyat na makikilála batay sa kahulugan ng salitâng-ugat at ng nabuong salitâ. Ang pag-aaral na ito, sa kabuuan, ay nagpapatibay sa pangkalahatang tuntunin na, sa Tagalog, ang mga gitlapi ay laging sa pagitan ng una at ikalawang titik ng salitâng batayan isinisingit, maliban sa “a,” na karaniwan nang isinisingit sa pagitan ng dalawang pantig na malimit ay magkatulad, kabilaan man o tambal-hulí. Dito’y pinagsikapan ding maipakilála ang gitlaping “ang,” na dahil sa isang pagkakamali ng unang pagsusuri, ay naging “nga.” Maliban sa mga gitlaping “um” at “in,” at sa “ang,” na karaniwang ginagámit sa pagbibigay ng anyong pangmarami sa mga pandiwang banghayin sa “ma” at “mag,” ang marami sa mga gitlaping Tagalog ay makangalan. TALA: Nalathala ang artikulong ito ni Vito C. Santos sa Linggwistikang Pilipino, blg. 3, 1971.
Purificacion G. Delima ANG GRAMATIKANG FILIPINO Nakapailalim ang wika sa mithiin ng pagbuo ng isang bansa. Tinuturing ang wika bílang simbolo ng pagkakakilanlan. Wika rin ang mabisàng salik ng pagbubuklod, lalo ng mga bansang dumaan sa mga puwersang kolonyal at ng mga lipunang multilingguwal, katulad sa karanasan ng mga bansa sa Silangang Africa, Timog at Timog-silangang Asia, kabílang na ang Filipinas (Millar, 2005). Sa parehong nabanggit na sitwasyon, mayroong agarang pangangailangan na makatáong interbensiyon sa pagpaplanong wika (PW). Tunguhin ng PW ang isang sadya at sistematikong pagtukoy sa patakaran sa wika at sa planong implementasyon nitó na may pagtanaw panghinaharap (Rubin at Jernudd, 1971 sa Baldauf sa Hinkel, 2005). Patakaran sa Wika Sa kaso ng Filipinas, ang PW ay nag-umpisa pa sa probisyon ng 1935 Konstitusyon nang matukoy ang pagbuo ng isang wikang pambansa batay sa isa sa umiiral na mga katutubong wika. Bunsod nitó pinirmahan ni Pangulong Manuel L. Quezon noong 1937 ang Atas Tagapagpaganap Blg. 134 na nagproklama ng Tagalog bílang batayang wika ng wikang pambansa. Pinangalanang “Pilipino” ang unang wikang pambansa noong 1959, subalit sa 1973 Konstitusyon idineklarang “Filipino” ang wikang pambansa at hábang ito ay pinayayaman at pinalalaganap, ang “Pilipino” ay mananatíli bílang wikang opisyal ng bansa. Bunsod din ng 1973 Konstitusyon nabuo ang unang determinadong patakaran sa wika—ang Patakaran sa Edukasyong Bilingguwal (BEP)—sa pamamagitan ng National Board of Education (NBE) Resolution No. 73-7, s. 1973, ng Department of Education and Culture (DEC) Order No. 25, s. 1974, at ng Department of Education, Culture, and Sports (DECS) Order No. 52, s. 1987—mulang 1973–2008. Sa BEP, tinukoy ang wikang kolonyal na Ingles bílang wikang panturo sa mga disiplinang agham at matematika; samantalang ang wikang pambansang Pilipino naman ang tinukoy para sa mga disiplinang sosyohumanidades. Lingid sa lahat, ang BEP ay may mithiin na sa kalaunan ang Pilipino ang mamamayaning wikang panturo sa lahat ng disiplina sa lahat ng antas sa sistemang edukasyon ng Filipinas—isang makabayang mithiin na nauwi lámang sa límot dahil sa pagpapalit ng pamunuan sa pamahalaan.
Page 1:
Isang Sariling Wikang Filipino Mga
Page 4 and 5:
Isang Sariling Wikang Filipino Mga
Page 6 and 7:
vi ang nagtakda ng estandardisasyon
Page 8 and 9:
viii debelopin ang wikang pambansan
Page 10 and 11:
x Filipino bílang Ikalawang Wika a
Page 12 and 13:
NILALAMAN I Jose Villa Panganiban A
Page 14 and 15:
Dapat isipin ngayon ang “kultibas
Page 16 and 17:
2 Ang Modernisasyon ng Isang Wika K
Page 18 and 19:
4 Ang Modernisasyon ng Isang Wika [
Page 20 and 21:
6 Ang Modernisasyon ng Isang Wika n
Page 22 and 23:
8 Ang Modernisasyon ng Isang Wika 5
Page 24 and 25:
Ernesto Constantino ANG HINAHARAP N
Page 26 and 27:
Ernesto Constantino ANG PILIPINO BI
Page 28 and 29:
Ernesto Constantino ANG “UNIVERSA
Page 30 and 31:
16 Ang "Universal Approach" at ang
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
28 Nasyonalisasyon at Modernisasyon
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Ang isinasailalim sa pagpaplano'y i
Page 54 and 55:
40 Pagdevelop ng Wika at Edukasyong
Page 56 and 57:
Page 58 and 59:
Page 60 and 61:
Ponciano B. P. Pineda PAGPAPLANO NG
Page 62 and 63:
48 Pagpaplano ng Wika Ukol sa Pamba
Page 64 and 65:
Page 66 and 67:
Page 68 and 69:
Page 70 and 71:
Page 72 and 73:
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Bonifacio P. Sibayan PAGPAPLANONG W
Page 80 and 81:
66 Pagpaplanong Wika at Pagdevelop
Page 82 and 83: 68 Pagpaplanong Wika at Pagdevelop
Page 84 and 85: 70 Ang Surian ng Wikang Pambansa sa
Page 90 and 91: Virgilio S. Almario MGA MISYON PARA
Page 92 and 93: 78 Mga Misyon para sa Komisyon sa W
Page 94 and 95: 80 Mga Misyon para sa Komisyon sa W
Page 96 and 97: Cecilio Lopez ANG PAGHAHAMBING NANG
Page 98 and 99: 84 Ang Paghahambing nang manga Wika
Page 106 and 107: 92 Ang Tunog Glottal sa Pilipino at
Page 108 and 109: 94 Ang Tunog Glottal sa Pilipino at
Page 110 and 111: Alfonso O. Santiago ANG PAGHAHAMBIN
Page 112 and 113: 98 Ang Paghahambing sa Dalawang Wik
Page 114 and 115: 100 Ang Paghahambing sa Dalawang Wi
Page 116 and 117: Fermina G. Gatal ISANG PAHAMBING NA
Page 118 and 119: 104 Isang Pahambing na Pagsusuri sa
Page 126 and 127: 112 Pagpapakilála sa Ilang Gitlapi
Page 134 and 135: 120 Ang Gramatikang Filipino Sa Art
Page 136 and 137: 122 Ang Gramatikang Filipino Ang mg
Page 138 and 139: 124 Ang Gramatikang Filipino vocabu
Page 140 and 141: 126 Ang Gramatikang Filipino (OP) n
Page 142 and 143: 128 Ang Gramatikang Filipino Bukod
Page 144 and 145: 130 Ang Gramatikang Filipino Kontem
Page 146 and 147: 132 Ang Gramatikang Filipino Paghah
Page 148 and 149: 134 Ang Gramatikang Filipino Sanggu
Page 151: Ang Aklat ng Bayan ay bahagi ng isa
show all

Isang-Sariling-Wika-Filipino

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?