Isang-Sariling-Wika-Filipino

xi
ginámit ang q. Ngunit sa mga salitâng pinaghahambing dito, sa ponolohiya…
ginámit ko ang q sa unahán, kalagitnaan, at hulihán sapagkat sa mga salitâng
ito’y pinaghahambing ang bawat tunog sa tunog sa ibá’t ibáng wika, at ang q ay
dapat isaalang-alang na gaya din ng ibáng K. Hindi ako gumámit ng tuldik (na
maaaring pagmulan ng mga kamalian sa paglilimbag). Ginámit ko ang tutuldok
(:) sa mga pantig na may likás na haba ang bigkas gayundin sa mga unlaping
may ganito ring angking bigkas upang mailagan ang hidwang pakahulugan…
bagama’t itoy hindi ko sinunod sa inuulit na pantig sa pangkasalukuyan at
panghinaharap na panahon ng mga pandiwa. (Amin ang pagsasaayos ng
ortograpiya.)
Hindi ganap na sinunod ni Constantino ang transkripsiyong ponetiko ni Lopez,
kahit pa kapuwa mga pangunahing tagapagsúlong ng lingguwistika ang dalawa. Tanging
nasunod ang pagkakabit ng y (pinaikling ay) at pagkakabit ng t (pinaikling at) sa sinusundang
salitâ, halimbawa “hanggat,” “kayat.”
Hindi naman binago ang mga isinagawang reispeling ni Constantino sa kaniyang
mga artikulo, halimbawa “madiskas,” “mag-adap,” “present,” “ipropos,” “prestijus,” “palisi,” at
ibá pa. Ang reispeling ng mga salitâng Ingles tungo sa palabaybayang Filipino ay naging
tugon ni Constantino sa purismo ng wikang Pilipino na pilit diumanong tinatakdaan ng
katumbas sa Tagalog ang mga salitâng banyaga.
Pinanatíli ang tawag na “Pilipino” para sa wika sa mga artikulong nabibílang sa
isang panahong “Pilipino” pa ang itinatadhanang wikang pambansa ng Konstitusyon
(1960s hanggang 1985). Makikíta namang “Filipino” na ito sa artikulong isinulat sa
panahon ng 1987 hanggang sa kasalukuyan upang itugma ito sa tadhanang pangwika ng
1987 Konstitusyon na kumikilála sa isang “Filipino” bílang wikang pambansa.
KRISCELL LÁRGO LABÓR