Mój żłobek, moje przedszkole 2/2017

nasi podopieczni WYCHOWANIE
nasi podopieczni WYCHOWANIE
Marta Gładysz
Bajki terapeutyczne
W oczach dorosłych problemy dzieci są mniejsze lub większe, w odczuciu maluchów –
każdy może rosnąć do gigantycznych rozmiarów i utrudniać normalne funkcjonowanie.
Pomocne mogą okazać się bajki terapeutyczne.
Fot: Fotolia.com
Bajki terapeutyczne silnie oddziałują
na emocje, ponieważ dotykają trudnych
sytuacji, z którymi dziecko zmaga
się na co dzień. Proponują sposoby
zachowania się, uczą samodzielnego
rozwiązywania problemów. Przybliżają
nieznany świat, pełen zagrożeń, niebezpieczeństw
płynących ze strony ludzi
i natury. To świat, w którym dziecko
dopiero uczy się żyć.
OPOWIEŚCI NIE ZWYCZAJNE
Maluchy wymagają wsparcia w rozwoju,
ponieważ inaczej rozumieją sytuacje
zagrażające, mocno je przeżywają, są
jakby w klatce własnych myśli i silnych
emocji. Bajki terapeutyczne zawierają
elementy kompensujące bezpieczeństwo,
miłość czy uznanie.
Takie opowieści to często krótkie, dowcipne
utwory, w których świat realny miesza
się z fantastycznym. Akcja rozgrywa
się w bajkowym świecie zabawek, ufoludków,
zwierzątek, nieraz trafiają tam dzieci
i znajdują to czego szukają, tzn. wsparcie,
akceptację, miłość, zrozumienie.
Wyróżnia się trzy rodzaje bajek terapeutycznych:
relaksacyjne, psychoedukacyjne,
psychoterapeutyczne.
DLACZEGO WARTO SIĘGAĆ
PO BAJKI TERAPEUTYCZNE?
Celem bajek relaksacyjnych jest uspokojenie
i odprężenie dziecka. Wykorzystuje
się w nich wizualizację. Uwolnienie
od napięć i negatywnych emocji możliwe
jest dzięki uaktywnianiu zmysłów
w trakcie opowiadania bajki. Relaksacja
prowadzi do zmniejszenia napięcia nerwowego.
Osoba opowiadająca bajkę powinna
być też odprężona, może przy tym
towarzyszyć muzyka relaksacyjna.
W bajkach psychoedukacyjnych poka-
zane są problemy dzieci i możliwości
ich rozwiązania. Obniżają lęk związany
z przeżywaniem nowych sytuacji. Doskonale
sprawdzają się, kiedy dziecko
ma problem z adaptacją w przedszkolu
i związanym z tym rozstaniem z rodzicami,
ale także w innych sytuacjach,
jak np. pójście do dentysty czy lekarza.
Dziecko uczy się jak zachować się
w nieznanej dotąd sytuacji.
Bajki terapeutyczne pomagają obniżyć
poziom lęku, kiedy dziecko przeżywa
sytuacje traumatyczne, jak np. rozwód
rodziców, strata bliskiej osoby. Przekazują
dziecku wiedzę o lękach i strategie
radzenia sobie z nimi. Pomagają nazwać
nieznane dotąd uczucia.
Dzieci często nie potrafią rozmawiać
o swoich uczuciach lub nie mają dostatecznie
rozwiniętej mowy, aby przekazać
dorosłym to, co czują. Mogą wstydzić
się ich oceny, bać się strofowania.
Rozmowa może spowodować wycofanie
się dziecka, zamknięcie. Bajka natomiast
daje poczucie bezpieczeństwa.
Może skłonić dziecko do przemyśleń,
dostarcza możliwe rozwiązania. Malec
może utożsamić się z bohaterem, odkryć
i nazwać swoje uczucia.
NAUCZYCIEL TWÓRCĄ BAJKI
Każdy z nas może sam napisać bajkę
i zachęcić do tego rodziców. Na początku
warto zapoznać się z bajkami wzorcowo
napisanymi np. autorstwa Marii
Molickiej lub Doris Brett.
Podejmując wyzwanie stworzenia takiej
bajki musimy wiedzieć jakie najważniejsze
elementy powinniśmy zawrzeć:
• należy ustalić główny temat, czyli sytuację,
wydarzenie lub emocje do których
dobierzemy treść, przeżycia muszą
być trudne emocjonalnie,
• fabułę należy umieścić w fantastycznym
świecie, dbając przy tym o identyczność
problemów z tymi z życia
dziecka,
• stwarzamy bohatera bajki terapeutycznej,
który doświadcza w swoim życiu
powyższej sytuacji i podobnych emocji;
bohaterem nie może być konkretne
dziecko, ale ktoś podobny; może mieć
ten sam wiek, płeć, a nawet zainteresowania,
należy zmienić mu imię; dziecko
nie może widzieć w bajce siebie,
ale kogoś, kto poradził sobie z takim
samym problemem, perspektywa ta
pozwala się zdystansować,
• zapewniamy bohaterowi obecność innych
postaci, które będą udzielały mu
wsparcia; postaci te nie mają jednak
pełnić roli ekspertów czy mędrców, ale
osób, które doświadczyły podobnych,
co bohater sytuacji,
• zadbajmy o pogodny nastrój opowiadania
– o pozytywne myślenie skutkujące
pomyślnym działaniem; tu nie
ma miejsca na magiczne rozwiązania,
a na konkretne sposoby radzenia sobie
z problemem.
Bajka terapeutyczna zawsze musi kończyć
się szczęśliwie. Niepotrzebne jest
moralizowanie czy pouczanie, a nawet
zbędne wyjaśnianie. Opowiadanie ma
dać słuchaczowi i czytelnikowi siłę oraz
wiarę we własne możliwości.
Do bajki warto przygotować ilustracje
obrazujące treść. Jeśli dziecko jest
zainteresowane bajką , należy co jakiś
czas do niej wracać, jednorazowe oddziaływanie
opowiadania nie jest wystarczające.
Bibliografia:
Molicka M., Biblioterapia i bajkoterapia.
Rola literatury w procesie zmiany
rozumienia świata społecznego i siebie.
mój
mój
44 45