Mój żłobek, moje przedszkole 2/2017

Nasi podopieczni WYCHOWANIE
Nasi podopieczni WYCHOWANIE
Marta Gładysz
RYSUNKI
DZIECKA
Rysunek malucha może być opowieścią
o nim samym, psychologowie uważają
nawet, że to ich „historie”. Co można
wyczytać z prac plastycznych dziecka?
Obrazki dzieci to kopalnia wiedzy
o nich. Zagospodarowanie przestrzeni,
kolor, sposób i kolejność rysowania dostarcza
informacji o emocjach dziecka,
o jego relacjach z otoczeniem. Odnajdujemy
w nich ukryte pytania, radości, lęki,
miłość i strach.
Analizując rysunek dziecka, zwracamy
uwagę na siłę linii, wielkość postaci
i przedmiotów, kierunek rysowania, kolejność
rysowania postaci.
ROZMIAR I GRUBOŚĆ LINII
Linie długie, rysowane z rozmachem
i dużą siłą nacisku świadczą o energii,
odwadze, pewności siebie, a nawet
o gwałtowności malarza. Delikatne,
rysowane niepewnie i tworzące postaci
nieraz tak małe, że na kartce zostaje
mnóstwo pustego miejsca, świadczą
o nieśmiałości dziecka. Linie zamaszyste,
chaotyczne, szybkie pociągnięcia kredki,
cechują dziecko nadpobudliwe. Linie
przerywane są przejawem większych lub
mniejszych zahamowań, którym towarzyszy
niezdecydowanie.
KSZTAŁT LINII
Linia zakrzywiona świadczy o łagodności,
czułości. Kanciasta – to siła i twardość.
Miękkość i krągłość linii mówi
o bierności, słabości do obrony. Duża
ilość kropek oznacza energię, silną
wolę, czasem usposobienie agresywne.
Linie cieniowane, prążkowane i czarne
plamy – mogą świadczyć o silnym lęku.
Wycieranie gumką, skreślenia to brak
ufności we własne siły, brak akceptacji
własnej osoby.
POŁOŻENIE RYSUNKU
NA KARTCE
Lewa strona zdaniem psychologów pokazuje
nam dziecko silnie związane
z mamą, szukające ciepła i poczucia bezpieczeństwa,
to przeszłość. Prawa – to
silne relacje dziecka z ojcem lub innymi
osobami, to przyszłość. Malec rysujący
po tej stronie jest osobą konkretną, mocno
stąpającą po ziemi, często materialistą
i realistą.
Rysunek u góry kartki oznacza duchowość,
świat marzeń, wyobraźni i fantazji.
Dolna część kartki to potrzeba fizycznego
bezpieczeństwa. Rysunek w centrum
kartki wykonuje osoba zrównoważona
i harmonijna.
RODZINA
Jedną z istotniejszych prac do rozszyfrowania
jest rysunek rodziny. Dla psychologa,
pracującego z dzieckiem istotna
Fot: Fotolia.com
jest kolejność rysowania postaci oraz ich
ustawienie względem siebie. Zwykle maluch,
tuż obok siebie rysuje osobę, z którą
jest najbardziej związany. O głębokiej
więzi może świadczyć także zwrócenie
się ku sobie osób na rysunku, a także
to, czy osoby trzymają się za ręce. Jeśli
na przykład w namalowanej pracy widzimy,
że malec trzyma za rękę mamę
i rodzeństwo, a tata stoi obok może to
świadczyć, że dziecko ma z nim jakieś
często ukryte „konflikty”. Być może nie
widzimy tego na co dzień, bo dziecko
bardzo kocha swojego tatę, ale może
odczuwać na przykład złość, bo tata poświęca
mu za mało uwagi. Jeśli na rysunku
tym, pomiędzy trzymającymi się za
ręce, a samotnym tatą znajdzie się jeszcze
jakiś „separator” w postaci na przykład
domowego pupilka (psa, kota),
możemy sądzić, że dziecko nie czuje się
przy ojcu bezpieczne. Być może wynika
to z poważnych zaburzeń w relacji rodzinnej,
a być może tak namalowany tata
po prostu za dużo wymaga od dziecka.
Tata jest przykładem, to może być również
inna osoba.
Osoby opuszczone przez dziecko w jego
rysunku są dla niego źródłem lęku, to
wyraźne odrzucenie i izolowanie się od
tej osoby.
Osoby rysowane z brzegu kartki wzbudzają
w dziecku niepokój, niechęć lub
inne przykre uczucia. Osoby rysowane
jako ostatnie nie odgrywają szczególnej
roli w życiu dziecka. Brak rąk to
nieporozumienia między tymi osobami,
a brak dłoni to brak czułości, miłości,
zrozumienia, jak również poczucie
winy z powodu ich używania. Gdy
dziecko na końcu rysuje samego siebie
to znaczy, że mało liczy się w rodzinie.
Gdy nie ma go w ogóle na rysunku
rodziny to sygnał, że jest odrzucone
emocjonalnie przez najbliższych i pozbawione
ich miłości.
SYMBOLIKA KOLORÓW
Kolory mają znaczenie psychologiczne,
każdy z nich ma pewną wartość emocjonalną.
Czerwony oznacza działanie,
męskość, to kolor pobudzający i dynamiczny,
wyraża potęgę pragnień. Jest też
oznaką agresywności, gniewu. Przewaga
czerwieni może oznaczać pobudzenie
i potrzebę ruchu. Niebieski wyraża
wrażliwość, podatność na bodźce, emocje,
zamknięcie się w sobie. Symbolizuje
spokój, wyciszenie, odpoczynek, czasem
bierność i rezygnację. Barwa fioletowa
wyraża pragnienie czegoś innego. Jeśli
w rysunkach ten odcień pojawia się
często oznaczać może niepokój, sprzeczne
popędy, lęk. Żółty kolor to synonim
światła, radości i optymizmu, przejawia
pragnienie uczestnictwa lub chęć pójścia
własną drogą. Przesadne użycie tego koloru
może wskazywać potrzebę uwolnienia
wewnętrznych napięć.
Zielony – wiąże się z potrzebą uznania
i poważania ze strony innych. W psychologii
oznacza wolę działania, wytrwałość
i upór. Zieleń czasem wyraża postawę
sprzeciwu, oporu. Intensywna barwa
wpadająca w żółć to skłonność to ekstrawersji,
zieleń w odcieniu niebieskim lub
brązowym oznacza introwersję. Ten kolor
wyraża również potrzeby zmysłowe
i powodzenie materialne.
Pomarańczowy wyraża radość, wesołość
i dynamizm. Nadmiar może oznaczać
pobudzenie, przejaw pragnienia podobania
się i zwrócenia na siebie uwagi.
Różowy kolor to spokój, równowaga,
harmonia, to przejaw czułości i łagodności.
Czerń jest negacją koloru. Jej nadmiar
na rysunku sygnalizuje negację,
niepokój, śmierć, brak nadziei, smutek,
Analiza postaci
Głowa: ten kto jest mądrzejszy, ma głowę największą. Dziecko
rysujące siebie z wielką głową wskazuje na osobę z fantazją czy
intelektualistę. Mała głowa z reguły znajduje się na kartkach
dzieci, u których często zdarzają się bóle głowy czy inne
schorzenia.
Oczy: duże, otwarte, wyraźne oczy świadczą o pozytywnym
nastawieniu do świata, otwartości. Małe – rysuje egocentryk lub
histeryk. Oczy narysowane jako punkt przedstawia schizofrenik,
osoba skłonna do różnego rodzaju histerii, paranoi. Rzęsy i brwi
rysują osoby o dużym ilorazie inteligencji.
Uszy: duże uszy rysują osoby głuche lub niedosłyszące. Małe,
przemieszczone w inne miejsce mogą wskazywać na zaburzenia.
Brak uszu wskazuje na introwertyka (nie rysuję ich, bo są
brzydkie).
Nos: mocno zaznaczony nos to symbol siły odwagi, męskości.
Usta (kontakty społeczne): gdy są ciepłe, otwarte i miękkie
wskazują na osobę pozytywnie nastawioną do ludzi, otwartą.
Małe, wąskie i zaciśnięte, wyrażone czasami jako kreska, rysuje
osoba zamknięta w sobie lub z wadami wymowy.
Nogi (kontakt ze światem): brak nóg to niepewność, lęk.
Nogi bez stóp – zachwianie emocjonalne, brak stabilizacji.
Długie nogi rysuje osoba ruchliwa, aktywna. Nogi w rozkroku
świadczą o potrzebie przywództwa. Nogi w ruchu (idące)
oznaczają dążenie do celu, wielką aktywność.
Ręce (kontakty interpersonalne): podane drugiej osobie
mówią o bliskości z tą osobą. Długie ręce rysuje osoba
zawsze mająca coś do zrobienia, aktywna. Brak dłoni – osoba
nieprzystosowana społecznie, zakłopotana. Brak rąk w ogóle
może wskazywać na nieprzystosowanie, bezradność z powodu
odczuwanej wrogości. Ręce założone na krzyż to wrogość,
podejrzliwość. Trzymane za plecami – oznaczają niechęć do
kontaktów z innymi osobami.
Włosy: 3-4 latek ich nie rysuje, 5-6 latki rysują je, choć częściej
robią to dziewczynki ze względu na chęć ich posiadania. Chłopcy
rysują raczej pionowe kreski.
Zęby: wyszczerzone świadczą o agresywnej, niedojrzałej
społecznie osobowości.
rozpacz. Drobne czarne plamki oznaczają
lęk. Czerń zastosowana w niewielkich
ilościach podkreśla inne barwy i nabiera
innego znaczenia. Szarość natomiast
może oznaczać trudności w wyrażaniu
uczuć i przechodzeniu do czynów.
To niektóre elementy, które pozwolą
nauczycielom poznać głębiej dziecko
na podstawie rysunku. Analizując rysunki
dziecka należy zachować ostrożność
w interpretacji, poważnym błędem jest
wyciąganie wniosków na podstawie jednego
rysunku. Dopiero seria rysunków
pozwoli zaobserwować elementy stałe
i zmienne. Każdy element należy rozpatrywać
w szerszym kontekście, należy
brać również pod uwagę okoliczności
sytuacyjne.
mój
mój
40 41