Berisha: Gazeta “55”, kampione e dekomunistizimit në të gjithë ...

More documents

Recommendations

Info

16 Nga Kastriot DeRVISHI speciale Lëvizja studentore e dhjetorit 1990 8 dhjetor 1990, aty ku nisi E shtunë, 8 dhjetor 2012 @ | www.gazeta55.al gazeta shembja e diktaturës komuniste Ndryshimet e nisura në vitin 1989 në Europën lindore, si pasojë e faktorëve Bush e Gorbaçov, e gjetën Shqipërinë komuniste krejt të papërgatitur për të marrë vesh se ç’po ndodhte në anën tjetër të kontinentit. E përfshirë nga një izolim i thellë me botën dhe e mbrujtur me një ideologjizëm enveristo – stalinist, udhëheqja komuniste e Shqipërisë me në krye Ramiz Alinë, më tepër harxhonin kohë se si të ngrinin më lart kultin e Enver Hoxhës, sesa të kuptonin atë që po ndodhte në të vërtetë. Por gjithçka zhvillohej në përpjesëtim të drejtë me thellimin e krizës ekonomike në vend që niste me shterimet e rezervave, mungesën e lëndëve kryesore për ushqimin e popullatës, papunësinë e lartë, parazitizmin, thellimin e skajshëm të varfërisë e deri tek shfaqja e problemeve energjetike që lidheshin me “thatësirën e tejzgjatur”. Pikërisht shumë aspekte të kësaj krize, udhëheqja komuniste ia vinte “thatësirës” dhe kushteve atmosferike, për të dhënë përshtypjen se kriza e kishte pikërisht këtu burimin. Krejt në mënyrë të pakuptimtë, nga burime të pavërtetuara, shpesh herë është mëtuar se Ramiz Alia ka përshkruar frymën e katovicizmit me një fjalim të pambajtur në tetor 1989, përpara se të ndodhnin ngjarjet e përgjakshme në Rumani. Sigurisht, historia referon gjithnjë mbi bazë të çdo prove të besueshme, kryesisht në atë të dokumentit të shkruar. Tani, pas 15-vjetësh, çështjet shikohen edhe më mirë dhe interpretimet bëhen edhe më të drejta. Mund të shihet se Ramiz Alia nuk kishte në atë kurrfarë dëshirë për të ndërtuar në Shqipëri një rend kapitalist, por të moderonte ndjeshëm sistemin socialist. Nën peshën e një trysnie pakënaqësish në qytetet më të mëdha të vendit, të studentëve të Tiranës, si dhe të një falimentimi ekonomik, Ramiz Alia e pranoi pluralizmin pa asnjë dëshirë. Si provë mjafton të shikohen fjalimet e Ramiz Alisë në vitet 1989 – 1990. Pikësëpari është marrë Plenumi i 8-të të KQ të PPSH-së, më 25 shtator 1989. Mund të shihni betime të egra të Ramiz Alisë, që provohen e dhe në pamjet filmike. Sigurisht nuk bëhet fjalë për zhvillimin e ndonjë politike fjalimesh, pasi një gjë të tillë nuk e ka karakterizuar kurrë personin e Ramiz Alisë. Ramiz Alia më 25 shtator 1989 Mund të kujtohet as më pak e as më shumë se fjalimi i shtatorit 1989 i Ramiz Alisë ishte një provë e gjallë sesa larg ndryshimeve ishte sekretari i parë i PPSH-së. Për kujtesë, po shkëpusim dhe sjellim sot disa pjesë nga fjalimi i Ramiz Alisë. Ja disa pjesë prej tyre: “Në diskutimin tim dëshiroj të tërheq vëmendjen në disa probleme që kanë dalë në stadin e sotëm të ndërtimit socialist në vendin tonë ose që rrjedhin nga zhvillimet aktuale ndërkombëtare e veçanërisht nga ato që kanë përfshirë vendet e Lindjes. Rrojmë në një kohë të turbullt. Në pamjen e jashtme të krijohet përshtypja se fryjnë erëra paqësore, se hallet e njerëzimit po zgjidhen, se kontradiktat e konfliktet po zbuten, se, me disa masa për pakësimin e armatimeve, rreziku i luftës po largohet. Bile, fuqitë e mëdha, ato më të pasurat, po thonë se “do ta zgjidhin qesen” për të ndihmuar të varfrit. Kurrë ndonjëherë nuk ka qenë kaq intensive sa sot demagogjia për lirinë, për demokracinë, për të drejtat e njeriut. Por nuk duhet lëne pa parë ana tjetër e medaljes, ajo që përbën thelbin e imperializmit. Shfrytëzimi material e shpirtëror i klasës punëtore është bërë më i egër. Arrogancës së borgjezisë e të imperializmit i ka dhënë e po i jep dorë tradhtia revizioniste, që, me perestrojkën e Gorbaçovit e valën aktuale të reformizmit kundërrevolucionar, po e çon deri në fund procesin e kalimit të shoqërisë sovjetike e të vendeve të Lindjes krejtësisht mbi binare kapitaliste. Mohimi i komunizmit, zëvendësimi i ideologjisë proletare me ideologjinë borgjeze sollën dekadencën morale dhe ekonomike shthurjen e gjithanshme. Duke demaskuar ato që po ndodhin në Bashkimin Sovjetik e në vendet e tjera të Lindjes, është detyra jonë që kritikën ndaj revizionizmit ta çojmë më tej, ta thellojmë e ta pasurojmë me argumente të reja. Sidomos duhet bërë objekt studimi të mëtejshëm çështja se cilat ishin kushtet që i lehtësuan punën revizionizmit, 55 ç’faktorë ekonomikë, ideologjikë e shoqërorë u shfrytëzuan prej tij për t’i vënë minat socializmit. Është e domosdoshme të ndalemi në këto pyetje, sepse fenomeni i shfaqjes së revizionizmit nuk ka të bëjë vetëm me faktorin subjektiv, si qëllon të reduktohet ndonjëherë: doli një Hrushov ose një Brezhnjev a një Gorbaçov, apo tradhtoi një udhëheqje, dhe klasa punëtore e populli u mashtruan! Vetëm në disa drejtime kurrë dhe në asnjë rrethanë nuk do të lëvizim: kurrë nuk do të lejojmë dobësimin e pronës së përbashkët socialiste, siç nuk do të lëmë që t’i hapen shtigje kthimit te prona private e shfrytëzimi kapitalist; kurrë nuk do të lejojmë dobësimin e pushtetit popullor, të diktaturës se proletariatit, nuk e kemi ndarë e nuk do të ndajmë pushtetin me asnjë forcë antipopullore, kurrë nuk do të heqim dorë e nuk do të lejojmë dobësimin e rolit udhëheqës të Partisë sonë marksiste-leniniste për hir të të ashtuquajturit pluralizëm që na servir borgjezia; kurrë nuk do të lejojmë që të cenohen liria, pavarësia dhe sovraniteti ynë kombëtar. Këto çështje i quajmë të shenjta, për to?”. Në vitin 1990 Edhe gjatë vitit 1990, Ramiz Alia do të vazhdonte të mbronte vendosmërisht regjimin e tij. Për këtë mjafton të shihet egërsia e fjalimeve të pranverës dhe të vjeshtës. Është e qartë se ai në këtë kohë është përpjekur të shpëtojë regjimin e tij, duke reformuar sistemin politik nëpërmjet krijimit të njëlloj “pluralizmi” shoqatash dhe nëpërmjet një sistemi ekonomik të quajtur “mekanizmi i ri ekonomik”, i cili ishte në fakt model i vetadministrimit jugosllav, një formë titiste e kaluar kohe, krejt e papërshtashme për atë çast në Shqipëri. pikësëpari, Alia filloi ndryshimet në drejtimin ekonomik, duke mos sjellë asgjë të suksesshme për ekonominë shqiptare që shkonte në rrënim të vazhdueshëm. Pasi u këmbëngul në këtë drejtim, së fundi radha u erdhi eksperimentit politik që kishte të bënte me kthimin e shoqatave në subjekte politike, duke imituar Kinës komuniste, e cila veç PKK-së edhe 8 “parti” të tjera që duartrokisnin rolin udhëheqës të partisë komuniste në pushtet. Pas rënies së murit të Berlinit
gazeta E shtunë, 8 dhjetor 2012 55 @ | www.gazeta55.al dhe ngjarjeve të përgjakshme në Rumani, Ramiz Alia, ndjeu frikën se vala e ndryshimeve mund të përfshinte edhe Shqipërisë. Më 22 janar 1990, në Plenumin e 9-të, Ramiz Alia do të diskutonte për çështjet e lidhjes së partisë me masat, përsosjen e përzgjedhjen e kuadrove, luftë kundër burokratizmit, revolucionarizmin e jetës së vendit e “përsosja e demokracisë socialiste”. deklaronte para KQ të PPSH-së: “Në vendet e Lindjes, në Poloni, Hungari, Çekosllovaki, RDGJ, Bullgari e Rumani, kanë ndodhur ndryshime të mëdha. Vihet re që këto vende, duke mbetur anëtare të Traktatit të Varshavës, po zgjerojnë lidhjet me perëndimin, sidomos në marrëdhëniet ekonomike. Po vihen në lidhje me partitë socialiste e socialdemokrate perëndimore, po afrohen të hyjnë në Bashkimin Evropian, po forcojnë lidhjet me TPE-në, me Fondin Monetar Ndërkombëtar dhe institucionet e tjera të Perëndimit. Vendet perëndimore po i nxisin ndryshimet politike në Evropën Lindore. Nën thirrjet për zgjedhje të lira e pluralizëm politik, për krijimin e sa më shumë partive e grupeve të ndryshme, ata kërkojnë të shkatërrohet çdo gjë që mund të kujtojë socializmin. Në propagandën borgjeze, ideali socialist është shpallur anakronik. Reaksioni e paraqet komunizmin si një fantazmë kërcënuese jo për borgjezinë, po për popullin. Ngjarjet në Lindjen Evropiane në kuptimin e përgjithshëm, nuk janë të papritura. Ndodhi ajo që pati parashikuar prej dekadash Partia jonë e shoku Enver dhe që, në atë kohë, në botën e jashtme, pakkush e besoi. ..Armiqtë tanë me siguri do të dështojnë me turp. Lirinë dhe pavarësinë e fituar me gjak, fitoret tona, do t’i mbrojmë si gjënë më të shtrenjtë, me vendosmëri, me çdo mjet e pa asnjë hezitim. Populli ynë e ka zgjedhur vetë rrugën e zhvillimit dhe për këtë nuk i jep llogari askujt. Ai e askush tjetër e di se ç’duhet bërë, kur duhet bërë e si duhet bërë, që procesi i ndërtimit socialist të ecë gjithnjë përpara. Në Shqipëri zot është populli shqiptar, ai dhe vetëm ai është sovran i fateve të tij. Në këto situata, në radhë të parë duhet të rritet vigjilenca. Nga ana tjetër lipset të intensifikohet puna politike e propagandistike, veçanërisht brenda vendit, por edhe me botën e jashtme” (“Zëri i Popullit” 25 janar 1990). Alia këmbëngulte se thirrjet për pluralizëm partish donin të thonin ringjallje e Ballit Kombëtar dhe e Legalitetit, ose krijim organizatash të ngjashme politike, antisocialiste e antikombëtare”. Ai tha se kjo nuk do të ishte shprehje e demokracisë, por “mjet për dobësimin e unitetit kombëtar dhe krijim i kushteve për shkatërrimin e socializmit”. Alia këmbëngulte se demokracinë, populli e ushtronte nëpërmjet shoqatave të tij. Më 26 mars 1990, u zhvillua një demonstratë tjetër antikomuniste në Kavajë, duke provuar njëkohësisht se ndryshimet në lindje dhe gjendja e rëndë ekonomike nuk mund të ishin pa efekte edhe në Shqipëri. speciale 8 dhjetor 1990, fillimi i protestave në qytetin “Studenti” Gjendja e rëndë e krijuar në vend, mori një kthesë të befasishme kur më 8 dhjetor 1990, studentët e Universitetit të Tiranës, filluan një protestë të nxitur fillimisht nga shkaqe ekonomike, si për kushte më të mira në mjediset ku ato jetonin. Këto kërkesa më vonë u përshkallëzuan dhe u kalua në kërkesa politike, ndër të cilat edhe kërkesa për pluralizëm politik. Studentët ndërmorën edhe një takim me Ramiz Alinë, të prirë nga pedagogë udhëheqësi i tyre Azem Hajdari. Ndërkohë si gjithmonë me vonesë, shtypi i PPSHsë njoftonte se gjendja në Universitetin e Tiranës vazhdonte të ishte e çrregullt, ku përmendej fakti se studentët kishin kërkuar takim me kryetarin e Presidiumit të Kuvendit Popullor Ramiz Alia (Zëri i Popullit” 11 dhjetor 1990). Studentët e Universitetit të Tiranës, nisën protestat e tyre kundër regjimit, duke sjellë ndër të tjera edhe një tjetër precedent të paparë për udhëheqjen e atëhershme. Pas protestave në Kavajë e Shkodër, ngjarjes së ambasadave në Tiranë, lëvizja studentore i dha regjimit goditjen më të fortë që kishte marrë ndonjëherë. Kjo edhe për faktin se deri atë çast, propaganda komuniste kishte mbrojtur pikëpamjen se ishin shtresat jointelegjente ato kishin ndërmarrë veprimet e mëparshme. Në këtë plan, goditja që iu dha pushtetit nëpërmjet lëvizjes në fjalë ishte disaplanëshe. E nisur në fakt si një kundërshti në dukje për kërkesa ekonomike, lëvizja studentore me lajtmotivin “e duam Shqipërinë si gjithë Europa”, përfaqësoi kërkesat politike duke shembur në fakt pluralizmin e shoqatave të Ramiz Alisë dhe duke i hapur rrugë pluralizmit politik. Do të krijohej kështu Partia e parë opozitare në vend, ajo Demokratike. Lëvizja studentore do të kishte si rezultante të saj, formimin e së parës parti politike në vend, Partisë Demokratike të Shqipërisë. Pikërisht trysnia antikomuniste e atyre ditëve që kishte në thelb brenda saj nevojën për ndryshim, do të kristalizohej në formimin e një partie politike, aq e kundërshtueshme nga PPSHja deri ato çaste. Udhëheqësi komunist Ramiz Alia, deri në çastet e fundit, kishte këmbëngulur se nuk do të lejonte kurrë pluralizmin politik dhe as dobësimin e rolit udhëheqës të PPSH-së. Thënë ndryshe, Alia kërkonte vetëm përmirësim të imazhit të Shqipërisë, pa ndryshuar pothuajse asgjë në jetën e brendshme të vendit. Nevojës për ndryshime politike në vend, ai iu përgjigj me përpjekjen për krijimin e një pluralizmi shoqatash, për ta pasur gjithnjë të pandryshuar kontrollin e PPSH-së mbi jetën e vendit. Deri në fund pra, Alia mbrojti fort sistemin qoftë me anë të forcës (si shembull janë vrasjet e shumta në kufi), qoftë me ligje si ai për monumentet që doli kur ishte lejuar pluralizmi në vend. PPSH u detyrua t’i japë fund monopolit politik në vend, pas 17 Pasi u këmbëngul në këtë drejtim, së fundi radha u erdhi eksperimentit politik që kishte të bënte me kthimin e shoqatave në subjekte politike, duke imituar Kinës komuniste, e cila veç PKK-së edhe 8 “parti” të tjera që duartrokisnin rolin udhëheqës të partisë komuniste në pushtet lëvizjes studentore duke parë se nuk kishte rrugë tjetër për të dalë nga gjendja e rëndë ku ata e kishin futur vendin. Më 11 dhjetor 1990, në kushtet e krizës së thellë politike e ekonomike, u mblodh Plenumi i 13-të i KQ të PPSH-së i cili miratoi mbledhjen e Kongresit të 10-të të partisë në qershor 1991, mbledhjen e aktivit të partisë më 26 dhjetor 1990 për të miratuar listën e kandidatëve. Plenumi u shpreh se ishte në përkrahje të demokratizimit të vendit dhe të pluralizmit, krijimi i organizatave politike të pavarura. Këtë Alia ua bëri të ditur edhe studentëve e pedagogëve në takimin që pati me ta. Pas disa ditësh, pasi PPSH në kushtet e krijuara në vend, pranoi marrjen fund të monizmit, më 17 dhjetor 1990 doli dekreti “Për krijimin e organizatave e shoqatave politike”, sipas së cilit, lejohej formimi i partive të reja politike pasi të merrej leje nga Ministria e Drejtësisë. Është interesante të thuhet se ky dekret binte ndesh me kushtetutën staliniste të vitit 1976, e cila ruante rolin udhëheqës të PPSH-së në jetën e vendit. Sigurisht që Ramiz Alia mund të kishte thirrur një sesion të jashtëzakonshëm të Kuvendit Popullor në fund të vitit 1990 për ta hequr nenin përkatës, por një gjë të tillë nuk e bëri. Ky moment nuk analizuar shumë dhe mund të shihet si pasqyrim i mëdyshjes që ka pasur edhe pas daljes së dekretit të 17 dhjetorit 1990, Ramiz Alia. Kjo lë të kuptohet se demokracia shqiptare hynte në vitin 1991, në kushte gjysmëilegaliteti. Në çdo çast ajo edhe mund të shpallej armike. Do të ishin zhvillimet e vitit 1991, në radhë të parë përmbysja e monumenteve të Enver Hoxhës, që do të përforconin rrugën që kishte marrë Shqipëria.
Page 1 and 2: E PËRDITSHME E PAVARUR Drejtor: FA
Page 3 and 4: gazeta E shtunë, 8 dhjetor 2012 55
Page 13 and 14: C M Y K
Page 15: gazeta E shtunë, 8 dhjetor 2012 55

Berisha: Gazeta “55”, kampione e dekomunistizimit në të gjithë ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?