ECHO 7

7 

Język rosyjski 

Podręcznik

Beata Gawęcka-Ajchel 

7 


Podręcznik

Podręcznik dopuszczony do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania i wpisany 

Podręcznik w wersji testowej, nieprzeznaczony do sprzedaży, zgodny z treścią podręcznika przesłanego do MEN w celu uzyskania 

do wykazu podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania języka rosyjskiego na poziomie 

dopuszczenia do użytku szkolnego zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe i Rozporządzeniem Ministra 

klasy I gimnazjum, na podstawie recenzji rzeczoznawców: dr Anny Ginter, mgr Grażyny Głód i dr. Tomasza Karpowicza. 

Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstaw programowych. 

Poziom: A1 

EGZEMPLARZ NIE DO SPRZEDAŻY 

Etap edukacyjny: III 

Typ szkoły: gimnazjum 

Rok dopuszczenia: 2009, 2015 

Numer dopuszczenia: 

97/1/2009/2015 

Podręcznik wpisany do wykazu podręczników MEN dopuszczonych do użytku szkolnego, przeznaczonych do kształcenia 

ogólnego, dostosowanych do wieloletniego użytku (na podstawie art. 22ao ustawy z dn. 7 września 1991 o systemie oświaty). 

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 

Warszawa 2009 

Wydanie I (2017) 

ISBN 978-83-02-15074-6 

978-83-02-16941-0 

Ilustratorzy: Zofia Mróz, Marek Sojka 

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Ewelina Białko (redaktor koordynator, redaktor merytoryczny) 

Konsultacja językowa: Hanna Putsiato, Andrei Makhnach 

Redakcja techniczna: Jolanta Dąbrowska, Maria Dylewska 

Projekt okładki: Joanna Plakiewicz 

Opracowanie graficzne: Joanna Plakiewicz 

Skład i łamanie: BELLE-AMI 

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna 

00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96 

KRS: 0000595068 

Tel.: 22 576 25 00 

Infolinia: 801 220 555 

www.wsip.pl 

Druk i oprawa: ArtDruk Zakład Poligraficzny Andrzej Łuniewski 

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz 

udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj 

ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty. 

Szanujmy cudzą własność i prawo. 

Więcej na www.legalnakultura.pl 

Polska Izba Książki

1. Rosja znana i nieznana 

Spis treści 

1. Rosja znana i nieznana ................................................................................... 5 

2. Шаг за шáгом ....................................................................................................... 9 

Тук-тук! Кто там? .................................................................................................... 9 

Кудá пойтԹ? .............................................................................................................. 11 

Как тебԾ зовԻт? ....................................................................................................... 13 

Друг Жéни живёт в Пóльше! ............................................................................ 16 

Жéнщина объяснԾет задáчу ............................................................................. 19 

Схвáтка с алфавԹтом! .......................................................................................... 22 

ПовторԹтельный урóк ........................................................................................ 24 

3. ФИО (фамԹлия, Թмя, óтчество) .............................................................. 26 

Привéт, Լто я! ........................................................................................................... 26 

Скóлько ей лет? ..................................................................................................... 30 

Андрéас говорԹт по-немéцки ......................................................................... 31 

Нéсколько слов о себé ....................................................................................... 34 


4. БԻдьте знакóмы! ............................................................................................... 39 

Давáйте познакóмимся! ..................................................................................... 39 

ЗапишԹ мне свой áдрес! .................................................................................... 43 

Жёлтый как сóлнце ............................................................................................... 48 

ПоздравлԾть мóжно по-рáзному ................................................................... 51 


5. Цéлыми днԾми ................................................................................................... 57 

Из дневникá гимназԹста .................................................................................... 57 

За шкóльным порóгом ........................................................................................ 61 

Шкóльная жизнь ................................................................................................... 65 


6. Врéмя от врéмени ........................................................................................... 73 

ЛисткԹ календарԾ ................................................................................................. 73 

На досԻге ................................................................................................................... 76 

СлԹшком мнóго занԾтий .................................................................................... 80 


7. Домáшний очáг ................................................................................................. 85 

В семьé ....................................................................................................................... 85 

Кто онԹ по профéссии? ...................................................................................... 88 

РодԹтели и дéти ..................................................................................................... 91 


Шпаргáлка по граммáтике ............................................................................. 96 

РԻсско-пóльский словáрь ............................................................................... 102 

Рабóчая тетрáдь .................................................................................................... 97 

3

Pamiętaj! ЭХО 1 jest podręcznikiem wieloletnim, dlatego nie pisz po nim. 

Piktogramy, które warto znać 

22 

Nie pisz w podręczniku! Odpowiedzi podawaj ustnie lub zapisuj w zeszycie przedmiotowym. 

Słucham tekstów nagranych na CD. 

Czytam i uczę się rozumieć teksty pisane. 

Mówię, opowiadam, wyrażam własne opinie. 

Piszę po rosyjsku. 

Chcę to zapamiętać! 

Reguła gramatyczna lub ortograficzna. 

Pracuję z koleżanką / kolegą lub w grupie. 

Zadania językowe w lekkiej formie. 

Ćwiczenie o podwyższonym stopniu trudności. 

Dobra rada. 

4

1 

Rosja znana i nieznana 

Po zakończeniu pracy z tym rozdziałem będziesz umieć: 

podać kilka informacji o Rosji, 

wymienić nazwy kilku ciekawych miejsc w tym kraju, 

znaleźć na mapie państwa sąsiadujące z Rosją, 

wymienić i odszukać na mapie największe rosyjskie miasta, rzeki, jeziora, 

wymienić nazwiska kilku znanych Rosjan. 

1 Przeczytaj informacje z podręcznika i uzupełnij je materiałami z encyklopedii lub internetu. 

Zdobytą wiedzą podziel się z kolegami i koleżankami z klasy. 

Rosja (Federacja Rosyjska) jest największym powierzchniowo państwem świata (17 075 400 km2). 

Jest dwukrotnie większa niż Australia i aż 54 razy większa od Polski. 

Mieszka tam ponad 142 mln osób. Najwięcej (ok. 80%) 

mieszka w europejskiej części Rosji. Najsłabiej zaludnionymi 

terenami są Syberia Wschodnia i Daleki Wschód. 

Na terytorium Rosji wystpuje a 9 stref 

czasowych. Kiedy na zachodzie kraju 

zapada wieczór, na wschodzie rozpoczyna 

si nowy dzie. 

Język rosyjski jest najbardziej rozpowszechnionym językiem słowiańskim. Posługuje się nim 

ogółem ok. 300 mln osób. Jest językiem urzędowym w Rosji, Kazachstanie, Kirgistanie i na Białorusi. 

Rosja graniczy bezporednio z 14 pastwami. 

Religią dominującą w Rosji jest prawosławie. 

Rosja zajmuje jedno z czołowych miejsc w świecie 

pod względem posiadanych i wydobywanych zasobów 

mineralnych (uran, złoto, srebro) i energetycznych 

(gaz ziemny, ropa naftowa). 

Dodatkowe informacje na temat Rosji znajdziesz na stronach: 

pl.wikipedia.org/wiki/Rosja oraz www.rosjapl.info 

5

2 Czy znasz te miejsca? Może już je kiedyś widziałeś/aś? Może coś o nich wiesz? 

Jeśli nie, to przeczytaj. Poszukaj dodatkowych informacji w internecie. 

Moskiewski Kreml 

Gród warowny, pierwotnie drewniany. Jego budowę 

rozpoczęto w 1147 roku. Był siedzibą książąt Księstwa 

Moskiewskiego, a potem – carów Rosji. Obecnie 

moskiewski Kreml otaczają wysokie mury, 

a na powierzchni 28 ha znajdują się liczne zabytkowe 

pałace, cerkwie, baszty oraz sobory, a także rezydencja 

i siedziba prezydenta Federacji Rosyjskiej. 

Jezioro Bajkał 

Najgłębsze jezioro na świecie (maksymalna głębokość 

– 1640 m), a także największy zbiornik wody pitnej 

(ok. 22% zasobów światowych). Położone jest na Syberii. 

Długość 636 km (porównaj: rozciągłość Polski z północy 

na południe wynosi 649 km). Do jeziora wpada 336 rzek 

i potoków, a wypływa z niego tylko jedna rzeka – Angara. 

Ermitaż 

Jedno z największych muzeów na świecie. Mieści się 

w centrum Sankt Petersburga. Kolekcja zgromadzona 

w Ermitażu została zapoczątkowana przez carycę 

Katarzynę II. Obecnie zbiory tego muzeum liczą ponad 

3 miliony dzieł sztuki i zabytków kultury światowej, 

począwszy od epoki kamiennej, na obecnym stuleciu 

skończywszy. Ermitaż wciąż gromadzi nowe eksponaty, które 

udostępnia także za pośrednictwem wycieczek wirtualnych. 

Sankt Petersburg 

Miasto założone przez cara Piotra I nad brzegiem Morza 

Bałtyckiego w 1703 roku. Od tego czasu wielokrotnie 

zmieniało nazwę – początkowo Sankt Petersburg, następnie 

Piotrogród, Leningrad i ponownie Sankt Petersburg. Od XVIII w. 

do 1922 roku było stolicą imperium rosyjskiego. Miasto jest 

uważane za jedno z najpiękniejszych na świecie. Nazywa się je 

„Wenecją Północy” lub „miastem na wodzie”. Na przełomie maja 

i czerwca występuje tu zjawisko tzw. białych nocy. 

Kaukaz – Góra Elbrus 

Pasmo górskie pomiędzy Morzem Czarnym i Morzem 

Kaspijskim, leżące na terenie Rosji, Azerbejdżanu i Gruzji. 

Najwyższy szczyt to góra Elbrus (5642 m n.p.m.), która jest 

wygasłym wulkanem. Kaukaz jest zasobny w bogactwa 

naturalne, zwłaszcza w ropę naftową, gaz ziemny, węgiel 

kamienny, mangan oraz wolfram. 

6

1. Rosja znana i nieznana 

3 Popracuj z mapą i wyszukaj: 

– państwa graniczące z Rosją, 

– największe rosyjskie miasta: Moskwę, Sankt Petersburg, Niżny Nowogród, Jekaterynburg, Samarę, 

Wołgograd, Omsk, Czelabińsk, Perm, Ufę, Rostów nad Donem, Nowosybirsk, Władywostok, 

– najdłuższą rzekę Europy – Wołgę (3690 km) – oraz najdłuższą rzekę Rosji – Ob z Irtyszem (5410 km), 

– największe jezioro Rosji i świata – Morze Kaspijskie. 

4 Którą z tych osób znasz? A może wiesz, z czego zasłynęła? Dobierz informacje do konkretnych 

nazwisk. 

a) Władimir Putin 

b) Lew Tołstoj 

c) Piotr Czajkowski 

d) Nikita Michałkow 

e) Dmitrij Mendelejew 

f) Maria Szarapowa 

1. Aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Zasłynął filmami „Spaleni słońcem” oraz 

„Cyrulik syberyjski”. 

2. Tenisistka, zajmująca obecnie jedno z czołowych miejsc w rankingu Women’s Tennis Association. 

3. Powieściopisarz, krytyk literacki i dramaturg. Autor powieści „Wojna i pokój”, „Anna Karenina”. 

4. Polityk. W latach 2000–2008 prezydent Federacji Rosyjskiej. 

5. Dyrygent i kompozytor muzyki symfonicznej i operowej. Autor m.in. baletów „Jezioro łabędzie” 

i „Dziadek do orzechów”. 

6. Chemik, odkrywca prawa okresowości pierwiastków chemicznych (1869), które uporządkował 

w postaci układu okresowego. 

7

5 Czy znasz ich nazwy? Które z nich uważasz za symbole Rosji? Które z podanych symboli Rosji 

są ci znane? 

Rosja słynie z wielu lokalnych wyrobów. Najbardziej znane są drewniane wyroby 

rzemieślników z Chochłomy, utrzymane w czerwono-czarno-złotej kolorystyce i pokryte 

warstwą lakieru. Wśród nich najczęściej można spotkać czarki, łyżki, malowane jajka. 

Na uwagę zasługują również drewniane lakierowane szkatułki z Palecha, 

z namalowanymi różnokolorowymi motywami. Motywy tych zdobień są związane 

z rosyjskim folklorem – twórcy czerpią bowiem tematy z rosyjskich podań, 

baśni, wierszy, a także historii Rosji. 

Inną bardzo popularną pamiątką są biało-niebieskie wyroby ceramiczne z Gżelu. 

Są to głównie naczynia domowego użytku lub figurki malowane 

w charakterystyczne niebieskie wzory. 

Przed przystąpieniem do powtórki materiału wracaj do początku rozdziału i spróbuj 

ocenić, co już umiesz, a nad czym warto jeszcze popracować. Sam/a przecież wiesz 

najlepiej, co przychodzi ci z łatwością, a co jeszcze sprawia problemy. 

8

2 

Шаг за шáгом 


powiedzieć z pamięci alfabet i poprawnie kaligrafować jego litery, 

zadawać proste pytania typu: Кто Լто?, Что Լто?, 

poprawnie przeczytać tekst drukowany i pisany odręcznie, 

przedstawić się i zapytać o imię, 

powiedzieć, gdzie kto mieszka (stosować konstrukcję жить в ...), 

odmieniać czasowniki należące do I koniugacji, np.: игрáть, знать, 

nazywać mieszkańców niektórych państw europejskich, 

zadawać pytania i odpowiadać na nie (twierdząco i przecząco). 

Тук-тук! Кто там? 

1 Słuchaj i powtarzaj. 

2 

А а О о И и Э э У у ы М м П п Д д К к Т т Н н Ч ч Р р 

2 Popatrz na rysunki. Posłuchaj. W każdym dialogu wymień słowa, które pomogły ci 

w zrozumieniu tekstu. 

3 

W tym ćwiczeniu bardzo pomocne jest podobieństwo języka polskiego 

i rosyjskiego. 

9

– Кто Լто? 

– Եто КԹра. 

– А Լто кто? 

– Եто кот КԹры. 

– Тук-тук! 

– Кто там? 

– Как кто? ДԹма! 

– Что Լто? 

– Եто дом. 

– ДԹма, а Լто что? 

– Եто кóмната НԹны. 

– А Լто что? 

– Եто торт мáмы. 

Spółgłoskę ч wymawiamy zawsze miękko – [ć]. 

W wyrazie что połączenie чт wymawiamy [szt]. 

Akcent w języku rosyjskim jest ruchomy, tzn. może padać na różne sylaby. Oznaczamy 

go ukośną kreską, umieszczając ją nad samogłoską akcentowaną, którą wymawiamy mocniej 

i dłużej (мáма, пáрта, онá). 

Samogłoski w sylabach nieakcentowanych wymawiamy krótko (ДԹма, Адáм). W wyrazach 

jednosylabowych akcentu nie zaznaczamy (np. дом, кот, кто). 

Akcent w języku rosyjskim ma ogromne znaczenie. Są słowa, które w formie pisemnej wyglądają 

identycznie, a w zależności od akcentu mogą mieć zupełnie inne znaczenie, 

np. мукá – mąka i мԻка – męka lub домá – domy, дóма – w domu. 

3 Słuchaj i czytaj. Podaj sylaby akcentowane w poniższych wyrazach. 

4 

Инна, Антон, Нина, Анна, мама, папа, он, она, они, кот, паук, утка, рама, 

карта, парта, мука, мука, нора, мода, комната, почта, диктант 

4 Słuchaj i powtarzaj. Od czego zależy odpowiedź? 

5 

1. – Кто там? 3. – Антóн дóма? 

– Áнна. – Да, Антóн. 

2. – Кто там? 4. – Áнна дóма? 

– Там мáма, а тут пáпа. – Да, дóма. 

Gdzie? – дóма – w domu 

10

2. Шаг за шáгом 

5 Uzupełnij dialogi. 

1. – Кто Լто? 3. – ...? 

– ... Բнна и Антóн. – Եто кáрта. 

2. – Եто Рáдом? 4. – Кто ...? 

– Да, ... . – Там Áнна. 

6 Pracujcie w parach. 

Pytajcie i odpowiadajcie. 

– Кто Լто? 

– Что Լто? 

– Кто там? 

Кудá пойтԹ? 


6 

Г г Б б С с Ф ф Й й З з Х х В в 

2 Słuchaj. Czytaj. Pisz w zeszycie. Zwracaj uwagę, żeby właściwie łączyć litery. 

7 

1. – Тамáра, кудá нам пойтԹ? 

– В кинó. 

2. – Антóн дóма? 

– Да, он дóма. 

3. – Мáрта, ЗԹна, вы кудá? 

– Домóй. 

4. – ОнԹ идԻт в парк, а вы кудá? 

– Мы на стадиóн. 

5. – А вы кудá? 

– На урóк. 

– Какóй? 

– ФԹзики. 

Кудá пойтԹ? 

домóй – do domu в кóмнату – do pokoju 

в парк – do parku на стадиóн – na stadion 

на пóчту – na pocztę в класс – do klasy 

Dokąd? – домóй – do domu 

3 Popatrz na rysunki i powiedz swojemu koledze / swojej koleżance, dokąd powinniście pójść. 

Нам нáдо идтԹ... 

11

4a Słuchaj i czytaj. Przyporządkuj słowa do fotografii. Zacznij od wyrazów, których znaczenia się 

8 domyślasz. 

2. 

1. 

ученԹк 

нóутбук 

часՀ 

3. 

4. 

компáкт-диск 

урóк фԹзики 

стадиóн 

морóз 

чай из самовáра 

рԻчка 

5. 

6. 

7. 

гóрод 

8. 9. 

10. 

4 Przeczytaj jeszcze raz wszystkie wyrazy. Postaraj się zapamiętać te słowa. 

5 Słuchaj uważnie i powtarzaj. Zwróć uwagę na wymowę «о» akcentowanego 

i nieakcentowanego, a następnie zapamiętaj regułę. 

9 

O w sylabie akcentowanej wymawiamy tak: 

дом, кот, урóк, кинó, дóма, нарóд 

О w sylabie nieakcentowanej wymawiamy tak: 

Լто, доскá, собáка, онá 

твóрог, ворóна, корóва, дорóга, гóрод 

Samogłoskę „o” w sylabie akcentowanej 

wymawiamy jak długie o – 

np. дóма, natomiast w sylabie 

nieakcentowanej wymawiamy 

jak krótkie, słabe а – np. домá. 

12 

Jeśli masz problem z głoską „o” akcentowaną i nieakcentowaną, to na początku 

możesz zamalowywać „o” nieakcentowane. Proste, a zwykle pomaga.


6 Posłuchaj. Podaj samogłoskę akcentowaną 

w każdym wyrazie. 

10 

Это город Москва. Тут Антон, Вика, мама 

и папа. У Антона в руках карта, у папы 

открытки и фотоаппарат. У мамы сумка. 

А это кто? Это кот Вики. А где их собака? 

Она дома. 

7 Słuchaj, powtarzaj, czytaj. 

11 

гóрод _’ _ 

компот _ _’ вода _ _’ 

рука _ _’ урок _ _’ 

окна _’ _ дорога _ _’ _ 

мама _’ _ корова _ _’ _ 

буква _’ _ ворота _ _’ _ 

этот _’ _ собака _ _’ _ 

окно _ _’ подруга _ _’ _ 

книга _’ _ картина _ _’ _ 

нога _ _’ стадион _ _ _’ 

8 Przetłumacz zdania na język rosyjski 

i zapisz je do zeszytu. 

Это город Москва. 

1. Anton i Ania są w domu. 

2. To jest pies Antona. 

3. Nina ma długopis, książkę i mapę. 

4. To lekcja fizyki. 

5. To jest herbata z samowara. 

Rosyjskim wyrażeniom: у Антóна, 

у мáмы, у пáпы, odpowiadają 

w języku polskim: Anton ma, 

mama ma, tata ma. 

9 Wysłuchaj dialogu i powiedz, 

kto z kim rozmawia. 

12 

10 Jesteś detektywem. Rozszyfruj zdanie. 

§ @ 

@ @ ¤ 

@ @ * 

– – – 

– – : ¤ – 

– – – 

@ – – § – 

– – * – . 

Как тебԾ зовԻт? 


13 

Е е Ё ё Ю ю Я я 

13

2 Słuchaj i powtarzaj słowa z literami е, ё, ю, я. Postaraj się je zapamiętać. 

14 

ребёнок 

кредԹтная кáрта 

Ծгоды Ծо 

éвро 

рюкзáк 

ягнёнок 

Խбка 

дерéвня 

3 Posłuchaj. Uzupełnij dialogi. Spróbuj zrozumieć wyróżnione wyrażenia. 

15 

привéт • онԹ • Мáрта • кто • сестрՀ • НԹна • егó 

1. – Привéт. Как тебԾ зовԻт? 

– ... . МенԾ зовԻт Вéра. Я россиԾнка. 

А тебԾ? 

– МенԾ зовԻт ... . Я пóлька. 

– БԻдем знакóмы. 

2. – ... вы? 

– Мы россиԾне. 

– А ... ? 

– ОнԹ чéхи. 

3. – У моéй ... зáвтра день рождéния. 

– Да, я пóмню – мы ровéсники. 

Но не пóмню, как её зовԻт? 

– Բнна. 

4. – ВԹка, как её зовԻт? 

– Её? Я не знáю. 

– А ... ? 

– Егó зовԻт Զра. 

5. – Áня, как их зовԻт? 

– Егó зовԻт Макс, а её – ... . 

– Кто онԹ? 

– Он полԾк, а онá нéмка. 

– СпасԹбо тебé. 

14 

Nazwy narodowości w języku rosyjskim 

piszemy małą literą. 

её – ją 

егó wymawiamy [jewo] – jego 

Как её зовԻт? – Jak ona ma na imię? 

Как егó зовԻт? – Jak on ma na imię?


4 A teraz dyktando – twój kolega / twoja 

koleżanka przedyktuje ci pięć słów 

z ćwiczenia 2. Postaraj się zapisać je 

prawidłowo. Razem poprawcie błędy. 

5 Przeczytaj, co powiedzieli o sobie twoi 

rówieśnicy. Do każdej wypowiedzi dobierz 

fotografię. 

1. Привéт, менԾ зовԻт Բнна. Я россиԾнка 

из МосквՀ. Я не знáю твоéй странՀ. 

2. Здрáвствуйте! МенԾ зовԻт Григóрий. 

Я ученԹк гимнáзии в Гермáнии. У менԾ 

в РоссԹи – друг БорԹс. Он студéнт, 

Իчится в Санкт-ПетербԻрге. 

3. Привет! МенԾ зовԻт Кáтя. Я из Крáкова. 

Мне нрáвится моё Թмя. А вас как зовԻт? 

ПростԹте, но я не пóмню. 

6 Odpowiedz ustnie na pytania. 

– Как тебԾ зовԻт? 

– Кто ты? (полԾк, нéмка, ...) 

– Как зовԻт твоегó дрԻга / твоԽ подрԻгу? 

я – менԾ МенԾ зовԻт... . 

ты – тебԾ А тебԾ как зовԻт? 

он – егó А как егó зовԻт? Моегó брáта 

/ дрԻга зовԻт... . 

онá – её Её зовԻт Вéра. МоԽ подрԻгу 

/ сестрԻ зовԻт... . 

мы – нас Нас зовԻт Макс и Антóн. 

вы – вас РебԾта, как вас зовԻт? 

Вас зовԻт БорԹс Антóнович? 

онԹ – их Их зовԻт Сергéй и Пéтя. 

а) 

в) 

W formach powitania здрáвствуй / 

здрáвствуйте nie wymawiamy litery в. 

б) 

7 Przeczytaj dialogi. Słów w nawiasach użyj 

we właściwej formie. 

1 – Привéт, как (ты) ... зовԻт? 

– (Я) ... зовԻт Áся. 

А (ты) ... ? 

– А (я) ... зовԻт КԹра. 

2. – Андрéй, как зовԻт (друг) ... Áни? 

– (Он) ... зовԻт Макс. 

3. – Мáгда, как зовԻт твоԽ (подрԻга) 

... ? 

– (Онá) ... зовԻт НԹна. 

А вы не знакóмы? 

– Нет, мы не знакóмы. 

8 Wysłuchaj nagrania i określ, czy są to sytuacje oficjalne, czy – nieoficjalne. Jak sądzisz, 

16 kto to mówi? Określ po polsku wiek, płeć, zawód osób oraz miejsca, w których można 

usłyszeć takie wypowiedzi. 

Nie przejmuj się tym, że jeszcze nie wszystko dokładnie rozumiesz. 

Do rozwiązania zadania wystarczy, że poprawnie określisz kontekst, 

a podpowiedzią mogą być nawet odgłosy w nagraniu. 

15

Друг Жéни живёт в Пóльше! 


17 

Ж ж Ш ш Ц ц Л л ь 

Znak miękki (ь) jest literą, której nie 

można wymówić, gdyż nie odpowiada 

jej żaden dźwięk. Znak ten służy przede 

wszystkim do zaznaczenia miękkości 

spółgłoski, która go poprzedza. 

Obecność lub brak znaku miękkiego 

często zmienia znaczenie słowa, np.: 

ел (jadł) – ель (świerk), Իгол (kąt) – 

Իголь (węgiel). 

2 Posłuchaj. Dobierz słowa do fotografii. Zwróć uwagę na wymowę słów z жи, ши, ци. 

Zacznij od wyrazów, których znaczenia się domyślasz. 

18 

жёлтый карандáш • жирáф • пожилóй человéк • клáвиша • шить • 

цирк • цԹфры • оцéнка 

1. 

2. 

3. 

4. 

1, 3, 2, 7 

8. 

5. 6. 

7. 

16 

Rosyjskie spółgłoski ж, ш, ц to tzw. spółgłoski twarde – zawsze wymawia się je twardo. 

Literę и występującą po tych spółgłoskach wymawia się jak [y], np.: цирк, шить, жирáф. 

Piszemy жи, ши, a wymawiamy [ży], [szy]: пожилóй, шԹшка, стáрший. Piszemy ци, 

a wymawiamy [cy]: цирк, цԹфра, циклóн, ale w końcówkach i wyjątkach цы: огурцՀ, 

пáльцы, цыплёнок.


3 Słuchaj, a następnie czytaj. Zapamiętuj nowe słowa. Zwróć uwagę na wymowę głosek л i ь. 

19 

лóдка 

половԹна 

пóлка 

мáльчик 

малԹна 

мыть 

смотрéть фильм 

семь 

бродԹть по Интернéту 

семьԾ 

мáленький дóмик 

W języku rosyjskim literze л odpowiada twarda głoska [ł], którą wymawiamy przy rozchylonych 

i nieruchomych wargach, dotykając końcem języka górnych zębów, a środkowa część języka jest 

obniżona. 

Jeśli po л występuje: ь, и, е, ё, ю lub я, to spółgłoska ta staje się miękka i wymawiamy ją jak 

dźwięk zbliżony do [l], unosząc środkową część języka ku podniebieniu miękkiemu, koniec 

języka dotyka zaś górnych zębów. 

3 Posłuchaj i przeczytaj. Zwróć uwagę na wyróżnione słowa. 

20 

1. – МихаԹл, где ты живёшь? 

– Я полԾк и живԻ в Пóльше. 

– А в какóм гóроде? 

– В столԹце – Варшáве. 

– А ты, Андрéас, где живёшь? 

– Я живԻ в Гермáнии – я нéмец. 

3. – ДенԹс, что ты дéлаешь? 

– Рабóтаю на компьԽтере. Я прóсто 

не знáю, как мóжно без негó жить! 

2. – РебԾта, где вы живёте? 

– Я живԻ в гóроде Крáков. 

– А я живԻ в дерéвне Слóмники. 

– А вам нрáвится там жить? 

– Конéчно. 

17

3 Podaj końcówki czasowników 

w czasie teraźniejszym. 

я жив... 

ты жив... 

он, онá живёт 

жить – mieszkać, żyć 

4 Pracujcie w parach. 

Pytajcie i odpowiadajcie. 

мы живём 

вы жив... 

онԹ живԻт 

– Где живёт МихаԹл? 

– В какóй странé живёт Андрéас? 

– Где живԻт ребԾта? 

– Им нрáвится там жить? 

– Без чегó не мóжет жить ДенԹс? 

– А ты где живёшь? 

– Где живёт твоԾ тётя? 

5 Podaj czasownik жить w odpowiednich 

formach. 

МоԾ подрԻга ВԹка ... в Пóльше – 

в гóроде Кéльце. У неё есть бáбушка 

и дéдушка. ОнԹ ... в дерéвне 

недалекó от гóрода. РодԹтели ВԹки 

... и рабóтают за гранԹцей – в Áнглии. 

Стáрший брат ... и Իчится в Гермáнии – 

он студéнт и снимáет квартԹру в БерлԹне. 

Но мóжно смéло сказáть, что вся семьԾ ... 

в ЕвросоԽзе. А вы где ... ? 

5 Ułóż cztery pytania do tekstu. 

6 Posłuchaj nagrania. Odgadnij, co oznacza czasownik жить w każdej wypowiedzi. 

21 

Jeśli chcemy wyraźnie podkreślić fakt posiadania lub nieposiadania czegoś, 

używamy wymienionych zwrotów, dodając czasownik есть lub przeczenie нет. 

У менԾ есть мобԹльник. 

У нас нет квартԹры. 

У тебԾ есть расписáние урóков? 

У вас нет лóдки? 

У негó всегдá есть хорóшие фотогрáфии. У них нет проблéм! 

У неё есть мáленький дóмик. 

W wyrażeniach у менԾ есть... rzeczownik występuje w mianowniku, 

natomiast w przeczeniu у менԾ нет... w dopełniaczu. 

Aby powiedzieć w języku rosyjskim, że ktoś coś ma lub czegoś nie ma, stosujemy 

przyimek у (когó? чегó?). У менԾ есть кредԹтная кáрта. – Mam kartę kredytową. 

Patrz ćwiczenie 6. ze str. 13. 

18 

7 Zadawajcie pytania i odpowiadajcie. 

Powiedzcie, kogo lub co mają dane osoby. 

Pracujcie według wzoru. 

У Áни есть компьԽтер? 

– Да, есть. 

– Да, у Áни есть компьԽтер. 

НԹна – бáбушка 

ДԹма – компьԽтер 

Жáнна – нóутбук 

Мáша – хомԾк 

7 Zadawajcie pytania i odpowiadajcie. 

Powiedzcie, kogo lub czego nie mają dane 

osoby. Pracujcie według wzoru. 

У Áни есть компьԽтер? 

– Нет, у Áни нет. 

– Нет, у Áни нет компьԽтера. 

Пáвел Сергéевич – дом 

ЛԹда – бԻлка 

Ян – рюкзáк 

Вóва – лóдка


8 A teraz gimnastyka języka. Posłuchaj łamańców językowych, a następnie sam/a je przeczytaj. 

Ciekawe, kto spośród wszystkich uczniów w klasie zrobi to bezbłędnie. 

22 

Цáпля цéпкая былá, 

Цáпля дóлго не грустԹла, 

Срáзу «цап» и целикóм 

Лягушóнка проглотԹла. 

ТԹше, мՀши. 

ТԹше, мՀши. 

Кот сидԹт на нáшей крՀше. 

МՀшка, мՀшка, берегԹсь! 

И котԻ не попадԹсь. 

Жéнщина объяснԾет задáчу 


23 

Щ щ ъ 

Znak twardy (ъ) jest literą, której nie można wymówić, gdyż nie ma ona odpowiednika 

dźwiękowego. Pełni on funkcję rozdzielającą, tzn. rozdziela w wymowie spółgłoskę 

od następującej po niej samogłoski jotowanej, np.: объéзд, объявлéние, подъéзд, 

объяснԹть. 

2 Posłuchaj i przeczytaj. Zapamiętaj nowe słowa. 

24 

Продáм нóвый компьԽтер 

с прԹнтером и монитóром LG 

– нԹзкая ценá. Гарáнтия 1 год. 

Москвá, 

тел.112-35-27, 

e-mail: boria@google.ru 

ogle 

r 

щенóк 

объявлéние 

жéнщина 

борщ 

óвощи 

щԻка 

объяснԹть задáчу 

тащԹть 

19

3a Posłuchaj i przeczytaj. Wymień słowa z literami щ i ъ. 

25 

1. – Мáма, что сегóдня на обéд? 

– На пéрвое – борщ украԹнский. 

– А на вторóе? 

– ЩԻка с овощáми. 

2. – Áнна Сергéевна, тепéрь я ужé ничегó 

не понимáю... Не знáю, как решԹть 

Լту задáчу. 

– Мáша, я тебé всё ещё раз объяснԽ. 

3. – СкажԹте мне, пожáлуйста, как зовԻт 

Լту жéнщину в очкáх? 

– Я не знáю. Եто нóвая ассистéнтка 

дирéктора. 

4. – Вéра, что ты дéлаешь? 

– В Интернéте я нашлá óчень интерéсное 

объявлéние. Я хочԻ купԹть прԹнтер. 

5. – ДенԹс, кудá ты идёшь? 

– Я идԻ покупáть щенкá. РодԹтели обещáли, 

что когдá мне испóлнится 13 лет, 

онԹ позвóлят мне купԹть собáку. 

– А какԻю собáку ты хóчешь? 

– Кавкáзскую овчáрку. 

W słowie пожáлуйста nie wymawiamy -й-. 

3 Dialogi z ćwiczenia 3a dobierz do poniższych fotografii. 

в) 

б) 

а) 

г) 

д) 

Jeśli w 2. os. lp występują końcówki -ешь lub -ёшь, wówczas jest to czasownik I koniugacji 

i odmienia się według poniższego wzoru. Więcej informacji w „Ściągawce z gramatyki” 

na str. 99. 

знать – wiedzieć, umieć, znać 

идтԹ – iść 

я знáю мы знáем я идԻ мы идём 

ты знáешь вы знáете ты идёшь вы идёте 

он знáет онԹ знáют он идёт онԹ идԻт 

Zapamiętaj, że w 2. os. lp końcówka (-ешь, -ёшь) zawsze jest zakończona miękkim znakiem. 

20


4 Wstaw czasownik игрáть, знать lub идтԹ w odpowiedniej formie. 

1. Я ... домóй. 

2. МԹша, а ты ... в футбóл? 

3. Андрéй, ты ..., как решԹть Լту задáчу? 

4. Друг Пáвла ... на стадиóн. 

5. Мы ... НԹну Алексéевну. 

6. Сергéй и Нáдя ужé неплóхо ... на гитáре. 

5 Popatrz na ogłoszenia i powiedz po polsku, kto może być nimi zainteresowany. 

ОБЪЯВЛÉНИЯ 

Журнáл «Рыболóв» 

объявлԾет кóнкурс 

для молодёжи на лԻчшую 

фотогрáфию «ЩԻка и я» 

Информáция: www.rybalov1.ru 

Продáм нóвый компьԽтер 

с прԹнтером и монитóром LG 

– нԹзкая ценá. Гарáнтия 1 год. 

Москвá, 

тел.:112-35-27, 

e-mail: boria@google.ru 

Znasz już wszystkie litery 

alfabetu rosyjskiego. 

Teraz możesz swobodnie 

czytać i pisać po rosyjsku. 

W razie potrzeby korzystaj 

z alfabetu na skrzydełku 

okładki. 

Как я ненавԹжу граффԹти!!! 

Кудá же тепéрь éхать??? 

21

Схвáтка с алфавԹтом! 

1 Przeanalizuj schemat. Powiedz do jakiej rodziny językowej należą język rosyjski i polski. 

Jak sądzisz, czy przynależność języków do jednej rodziny ułatwia czy utrudnia naukę? 

Języki słowiańskie 

zachodniosłowiańskie (polski, czeski, słowacki) 

południowosłowiańskie (serbski, chorwacki, bułgarski, słoweński, macedoński) 

wschodniosłowiańskie (rosyjski, białoruski, ukraiński) 

Współczesny alfabet rosyjski pochodzi od cyrylicy, czyli alfabetu stworzonego na przełomie IX i X w. 

na bazie alfabetu greckiego oraz głagolicy. Za twórcę cyrylicy uznaje się uczniów Cyryla – greckiego 

misjonarza, który wspólnie z Metodym zapisał i wprowadził do liturgii język słowiański (głagolica). 

Kolejne zmiany w alfabecie wprowadzono na początku XVIII w. – za panowania cara Piotra I. Wówczas 

uproszczono alfabet rosyjski, tzn. usunięto część liter, zmodernizowano grafikę, przez co upodobniono 

litery do łacińskich. Nowy alfabet nazwano grażdanką. W obecnej formie alfabet, liczący 33 litery 

(10 samogłosek, 21 spółgłosek i 2 znaki – twardy i miękki), funkcjonuje od 1918 roku. 

2 Posłuchaj, a następnie przeczytaj wszystkie litery alfabetu rosyjskiego (patrz: skrzydełko okładki). 

26 Postaraj się zapamiętać nowe wyrazy. Naucz się alfabetu na pamięć. To ci się przyda w pracy 

ze słownikiem. 

Aby opanować alfabet, warto powtarzać go 2–3 razy dziennie przez kilka kolejnych dni. 

To da ci gwarancję, że w pracy ze słownikiem zawsze znajdziesz wyraz, którego szukasz. 

3 Spróbuj zmienić osobę w wierszyku. 

АлфавԹт я ужé знáю, 

Ужé пишԻ и читáю 

И все бԻквы по порԾдку 

Без ошԹбки назывáю... 

A teraz mów tak: 

«АлфавԹт ты ужé знáешь...» 

«АлфавԹт мы ужé знáем...» 

4 Wymień rosyjskie samogłoski i znaki. 

5 Popatrz, jak polscy gimnazjaliści zapisali swoje imiona po rosyjsku, a następnie napisz 

w zeszycie swoje imię. 

22


6 Pracujcie w parach. Przeliterujcie swoje 

imiona i nazwiska. Litery wymawiajcie tak, 

jak one brzmią w alfabecie. Pytajcie 

i odpowiadajcie według wzoru. 

– Как нáдо написáть твоԽ фамԹлию? 

– Żak – [же], [а], [ка]. 

– А твоё Թмя? 

– Małgorzata [эм], [а], [эл], [гэ], [o], [жэ], [а], 

[тэ], [а] 

– ПовторԹ, пожáлуйста, ещё раз. 

– Małgorzata [эм], [а], [эл], [гэ], [o], [жэ], [а], 

[тэ], [а] 

– СпасԹбо. 

7 Przeczytaj nazwy zwierząt, zwracając 

uwagę na akcent. Następnie zapisz je 

w zeszycie w porządku alfabetycznym. 

кузнéчик, гепáрд, рак, павлԹн, медвéдь, 

бегемóт, жирáф, акԻла, пчелá, слон, 

воробéй, хамелеóн, осá, дикобрáз, ёж, 

цáпля, лягԻшка, свиньԾ, уж, лещ, 

носорóг, червԾк, таракáн, змеԾ, гиéна, 

кабáн, пингвԹн, журáвль, паԻк, мԻха, 

зéбра, корóва 

8 Znasz już wiele słów. Utwórz słowniki 

tematyczne. Podaj po pięć przykładów 

do każdej kategorii. 

1. Шкóла (szkoła): ... 

2. Предмéты (przedmioty): ... 

3. Живóтные (zwierzęta): ... 

9a Przeczytaj wiersz. Powiedz, jakich liter 

alfabetu brakuje w spisie. 

МԹша профессионáл 

МԹша с друзьԾми не хотéл игрáть 

Ведь не мог решԹть, кем он хóчет стать. 

Однáжды малՀш отказáлся спать – 

СпԹсок профéссий стал приготовлԾть. 

МԹшка алфавԹт немнóжко уж знал, 

Затéм спԹсок сдéлал и всем читáл: 

А – актёр, 

Б – билéтный контролёр, 

В – ветеринáр, 

Г – гид-перевóдчик, 

Д – дирéктор 

Е – естéственник, 

Ж – железнодорóжник, 

З – зубнóй врач, 

И – инстрԻктор, 

К – кондԻктор, 

Л – лаборáнт, 

М – музыкáнт, 

Н – нотáриус, 

О – огорóдник 

П – программԹст, 

Р – репортёр, 

С – строԹтель, 

Т – таксԹст, 

У – учԹтель, 

Х – хранԹтель, 

Ч – чемпиóн по всемԻ, 

Ш – шахтёр, 

Э – экономԹст, 

Ю – юрԹст, 

Я – языковéд японԹст. 

9 W grupach po pięć osób wykonajcie 

kolaż, w którym przedstawicie wybrane 

zawody wymienione w wierszu. 

Następnie zaprezentujcie swoje prace 

na forum klasy. 

23

ПовторԹтельный урóк 

1 Ułóż słowa w porządku alfabetycznym. Zapisz je w zeszycie. (4 p.) 

Москвá, бԻква, шкóла, алфавԹт, жéнщина, знать, óвощи, пожáлуйста, очкԹ, 

задáча, цыплёнок, зелёный, хлеб, компьԽтер 

2 Z podanych słów ułóż zdania. Zapisz je w zeszycie. (12 p.) 

1. брат, футбóл, мой, игрáет, в, чáсто 

2. что, обéд, мáма, на, сегóдня 

3. тебԾ, есть, у, мобԹльник 

4. шкóлу, и, Вéра, идԻт, Мáша, в 

5. ученикԹ, живԻт, клáсса, в, нáшего, из, Варшáве 

6. идԻ, покупáть, я, щенкá 

3 Słowa z nawiasów podaj w odpowiedniej formie. (8 p.) 

1. ... (Я) зовԻт Ян, а как ... (ты) зовԻт? 

2. Я ... (жить) в Варшáве. Áня, а где ... (жить) ДенԹс? 

3. ОнԹ ... (идтԹ) в шкóлу, а кудá вы ... (идтԹ)? 

4. Мы не ... (знать), где бáбушка. А ты ... (знать)? 

4 Odpowiedz na pytania. Odpowiedzi zapisz w zeszycie. (10 p.) 

1. Где ты живёшь? 

2. Как зовԻт твоегó дрԻга? 

3. Ты знáешь рԻсский алфавԹт? 

4. У тебԾ есть прԹнтер и компьԽтер? 

5. У тебԾ есть кредԹтная кáрта? 

5 Powiedz po rosyjsku, że: (12 p.) 

24 

– masz na imię Sasza i mieszkasz w Sankt Petersburgu, 

– masz chomika i psa, ale nie masz kota, 

– idziesz do domu, 

– znasz tę panią w okularach, 

– nie możesz żyć bez komputera, 

– nie pamiętasz, jak ona ma na imię.


6 Posłuchaj nagrania i dobierz rzeczy do osób. (6 p.) 

27 

ВԹка БорԹс Բнна 

газéты молокó фотоаппарáт очкԹ 

компьԽтер банáны фотогрáфии телефóн 

óвощи клубнԹка объявлéние 

7 Wskaż właściwą reakcję językową. (3 p.) 

1. Chcesz się dowiedzieć, jak ma na imię 3. Chcesz się dowiedzieć, czy Masza 

twój kolega. 

idzie do domu. 

a) Как вас зовԻт? a) Мáша, ты дóма? 

б) Как тебԾ зовԻт? б) Я идԻ домóй. 

в) Кто ты? в) Мáша, ты идёшь домóй? 

2. Chcesz się dowiedzieć, czy Ania mieszka 

na wsi. 

a) Где живёт Áня? 

б) Áня живёт в дерéвне? 

в) А онԹ где живԻт – в гóроде Թли в дерéвне? 

0–16 Nie opanowałeś/aś materiału 

17–27 Musisz wziąć się do nauki 

28–38 Nieźle 

39–49 Dobrze 

50–55 Super 

25

3 

ФИО (фамԹлия, Թмя, óтчество) 


przywitać się i pożegnać stosownie do okoliczności i pory dnia, 

tworzyć krótkie warianty imion i tzw. óтчество, czyli imię odojcowskie, 

odmieniać rzeczowniki rodzaju żeńskiego, np.: мáма, пáрта, пéсня, 

liczyć do 30, 

zadawać pytania o wiek, pochodzenie, miejsce zamieszkania i odpowiadać na nie, 

wymienić i zapisać nazwy krajów i stolic europejskich w języku rosyjskim, 

nazywać obywateli tych krajów i języki, jakimi się posługują, 

powiedzieć kilka słów o sobie i innych. 

Począwszy od tego rozdziału, polecenia będą podawane w dwóch językach – 

rosyjskim i polskim. Postaraj się korzystać z rosyjskich poleceń, a tylko 

w naprawdę uzasadnionych przypadkach posiłkuj się wersją polską. 

Привéт, Լто я! 

1 Прочитáй рéплики. ПрослԻшай зáпись и скажԹ, котóрые из них появԹлись в ней. 

28 Что онԹ означáют? 

Przeczytaj zwroty. Posłuchaj nagrania i powiedz, które z nich się w nim pojawiły. Co one oznaczają? 

26 

Привéт! 

Дóброе Իтро! 

Как твоԹ делá? 

Спокóйной нóчи! 

Дóбрый день! 

Здрáвствуй! 

У менԾ всё в порԾдке. 

До встрéчи! 

Дóбрый вéчер! 

Как в шкóле?

3. ФИО 

2 Прочитáй. Запóмни дáнные словá и выражéния. 

Przeczytaj. Zapamiętaj podane słowa i wyrażenia. 

Przy powitaniu używamy następujących 

zwrotów: 

Здрáвствуй(те)! 

Дóброе Իтро! 

Дóбрый день! 

Дóбрый вéчер! 

Óчень рад тебԾ / вас вԹдеть! 

Привéт! Какóй сюрпрԹз! 

Какáя встрéча! 

Здорóво! 

Przy zapoznawaniu się mówimy: 

РазрешԹте предстáвиться... 

Я óчень рад / рáда познакóмиться с тобóй / с вáми! 

Przy pożegnaniu mówimy: 

До свидáния! 

До встрéчи! 

Покá! 

Спокóйной нóчи! 

До зáвтра! 

3 ПрослԻшай зáпись, а затéм прочитáй диалóги. 

29 ПодберԹ их к рисԻнкам. 

Posłuchaj nagrania, a następnie przeczytaj dialogi. Dobierz je do rysunków. 

а) 

1. – НԹна, какáя встрéча! Скóлько лет, скóлько зим! 

– Привéт! СмотрԹ, какóй сюрпрԹз! 

2. – Здрáвствуйте, Áнна Сергéевна! 

Я óчень рад Вас вԹдеть! 

– Мне тóже óчень приԾтно! 

3. – Андрéй! Как делá? Всё в порԾдке? 

– Да, у менԾ всё нормáльно. 

4. – Вáнда, здорóво! Кудá ты так спешԹшь? 

– Привéт, ГрԹша! В шкóлу. Я проспалá... 

5. – Покá, Բра! 

– Покá, Кáтя, до зáвтра! 

6. – До свидáния, Áнна Алексéевна! 

– До свидáния, ВԹктор Сергéевич! 

б) в) 

г) д) е) 

3 СкажԹ, какԹе фóрмы привéтствий / прощáний официáльны, а какԹе неофициáльны. 

Powiedz, które formy powitań / pożegnań są oficjalne, a które – nieoficjalne. 

3 Рабóтай с дрԻгом / подрԻгой. Состáвьте похóжие мԹни-диалóги. 

Pracuj z kolegą / koleżanką. Ułóżcie podobne minidialogi. 

27

W kontaktach nieoficjalnych Rosjanie stosują krótkie warianty imion: 

Áнна – Áня Алексáндра – Сáша Ивáн – Вáня 

Óльга – Óля ЛюдмԹла – ЛԽда Николáй – Кóля 

Елéна – Лéна 

ДмԹтрий – ДԹма 

ЕкатерԹна – Кáтя Алексáндр – Сáша Евгéний – Жéня 

Натáлья – Натáша ВԹктор – ВԹтя Զрий – Զра 

Любóвь – ЛԽба Пáвел – Пáша БорԹс – Бóря 

Елизавéта – ЛԹза 

4 Прочитáй текст, заменԾя пóлные именá уменьшԹтельно-ласкáтельными. 

Przeczytaj tekst, zamieniając pełne imiona na zdrobnienia. 

Рáно Իтром гимназԹстка Áнна вошлá в зал дéтского сáда, в котóрый ходԹл её млáдший брат 

Николáй. Крóме учԹтельниц, там ужé бՀли: Любóвь, Елéна, ЛюдмԹла и Алексáндра. Вдруг 

в дверԾх появԹлись трéнер и друзьԾ Николáя: ВԹктор, Ивáн и егó стáрший брат Զрий. 

На полԻ сидéли Пáвел, Алексáндр и Евгéний. ОнԹ рисовáли. Тогдá Áнна вспóмнила, 

как Լто бՀло, когдá ей бՀло 3 (три) гóда. 

Óтчество to imię odojcowskie, czyli forma powstała od imienia ojca danej osoby. Posługują się 

nim obywatele Rosji i krajów Wspólnoty Niepodległych Państw. Przedstawiając się, podają imię, 

imię odojcowskie i nazwisko, np.: Áнна Сергéевна Ухвáнова, Пётр Николáевич Иванóв. 

Лев Николáевич Толстóй 

Թмя óтчество (Թмя отцá – Николáй) фамԹлия 

Zwracając się do jakiejś osoby w sposób oficjalny, możemy użyć tylko jej imienia i imienia 

odojcowskiego, co jest uważane za formę grzecznościową, np. uczeń może powiedzieć 

do swej nauczycielki: Áнна Сергéевна, скажԹте мне, пожáлуйста, ... . 

Բмя отцá Óтчество сՀна Óтчество дóчери 

Пётр Петр + -óвич Петр+ -óвна 

Алексéй й Алексé + -евич Алексé + -евна 

Զрий ий = ь Զр + ь + -евич Զр + ь + -евна 

ВасԹлий ий = ь ВасԹл + ь + -евич ВасԹл + ь + -евна 

Բгорь ь Բгор + -евич Բгор + -евна 

5 CкажԹ, как их зовԻт официáльно и неофициáльно. 

Powiedz, jak ich nazywają oficjalnie i nieoficjalnie. 

28 

Натáлья (отéц Алексéй) – Натáлья Алексéевна, Натáша 

1. Óльга (отéц Сергéй) – ... 4. БорԹс (отéц Զрий) – ... 

2. ЕкатерԹна (отéц Пётр) – ... 5. Николáй (отéц ВԹктор) – ... 

3. Алексáндра (отéц Ивáн) – ... 6. Евгéний (отéц Բгорь) – ...

3. ФИО 

6 Как ты скáжешь Լто по-рԻсски? 

Jak powiesz to po rosyjsku? 

– witasz kolegę / koleżankę; 

– pytasz kolegę / koleżankę, jak się ma; 

– witasz się z nauczycielem; 

– żegnasz się z panią Kuzniecową; 

– witasz nauczycielkę, którą spotkałeś / 

spotkałaś na ulicy; 

– mówisz Annie Pietrownie, że miło 

ją widzieć. 

7 НайдԹ словá мáма, пáрта, пéсня 

в «Шпаргáлке по граммáтике» на стр. 96 

и вՀучи их, а затéм сдéлай слéдующие 

упражнéния. 

Znajdź słowa мáма, пáрта, пéсня w „Ściągawce 

z gramatyki” na str. 96 i naucz się ich, a następnie 

zrób kolejne ćwiczenia. 

Porównaj odmianę rzeczownika 

мама w języku rosyjskim 

i polskim. Podobne, prawda? 

8 Прочитáй предложéния, обратԹ внимáние 

на выражéния с о и об. Запóмни 

прáвило, котóрое нахóдится нԹже. 

Przeczytaj zdania, zwróć uwagę na wyrażenia z о 

i об. Zapamiętaj regułę, która znajduje się poniżej. 

1. МоԹ подрԻги чáсто разговáривают 

по телефóну об Ивáне. Он им нрáвится. 

А тебé? Ты так рéдко говорԹшь о нём. 

2. На геогрáфии мы читáли интерéсные 

истóрии о КолԻмбе. 

3. Мой друг всё врéмя говорԹт о своéй 

дéвушке ИрԹне. Мы ужé всё знáем 

об Լтой Բре. 

4. Я написáл сочинéние о мáме. 

W miejscowniku używamy przyimka о lub об: 

о – jeśli następujące po nim słowo zaczyna się 

od spółgłoski (np. о мáме), 

об – jeśli następujace po nim słowo zaczyna się 

od samogłoski (np. oб Áфрике). 

9 Закóнчи предложéния. Испóльзуй словá дáнные нԹже. 

Dokończ zdania. Wykorzystaj słowa podane niżej. 

кóмнату • стенé • подрԻгу • Пóльше • Амéрике • 

Áфрике • пéсен • дéвушек 

1. В моём клáссе нет ... . 

2. Я óчень люблԽ Լту ... . 

3. Пóлка висԹт на ... . 

4. ВԹка, я покажԻ тебé своԽ ... . 

5. Я никогдá нé был в ... . 

6. ВԹка, твоԹ знакóмые так мнóго знáют о ... . 

7. КолԻмб расскáзывал об ... . Եто бՀли óчень интерéсные истóрии. 

8. Мы не знáем Լтих ..., котóрые вы нашлԹ на сáйте www.pesni.ru. 

29

Скóлько ей лет? 

1 Посчитáй с дԹктором, а затéм прочитáй самостоԾтельно. 

Policz z lektorem, a następnie przeczytaj samodzielnie. 

30 

0 ноль 6 шесть 12 двенáдцать 18 восемнáдцать 

1 одԹн 7 семь 13 тринáдцать 19 девятнáдцать 

2 два 8 вóсемь 14 четՀрнадцать 20 двáдцать 

3 три 9 дéвять 15 пятнáдцать 21 двáдцать одԹн 

4 четՀре 10 дéсять 16 шестнáдцать 22 двáдцать два 

5 пять 11 одԹннадцать 17 семнáдцать 30 трԹдцать 

W liczebnikach głównych: 0, 5–20 i 30 piszemy znak miękki na końcu. 

2 ПрослԻшай диалóги. СкажԹ, скóлько лет их герóям. 

Posłuchaj dialogów. Powiedz, ile lat mają ich bohaterowie. 

31 

1. – Мáша, я хорошó пóмню, у тебԾ есть кóшка? 

– Да, её зовԻт МԻрка. 

– Скóлько ей лет? 

– МԻрке четՀре гóда. 

2. – Мáрта, скóлько тебé лет? 

– Мне одԹннадцать лет. А тебé, Сáша? 

– Мне тóже одԹннадцать. 

– Знáчит, мы ровéсники. 

3. – Андрéй, сегóдня у твоегó брáта 

день рождéния? 

– Да. ЕмԻ ужé 21 год. 

– Ты купԹл емԻ подáрок? 

– Конéчно. 

А скóлько тебé лет? 

Скóлько тебé / емԻ / ей / нам / вам / им лет? 

1 год 2, 3, 4 гóда 5, 6, 7, ... лет 

КомԻ скóлько лет? 

Мáрта Мáрте 11 лет. друг ДрԻгу 15 лет. 

сестрá Сестрé 33 гóда. брат Брáту 21 год. 

подрԻга ПодрԻге 6 лет. БорԹс БорԹсу 12 лет. 

кóшка Кóшке 1 год. хомԾк ХомякԻ 3 гóда. 

3 Cкóлько им лет? СкажԹ, а затéм напишԹ в тетрáди. ЧислԹтельные запишԹ прóписью. 

Ile oni mają lat? Powiedz, a następnie zapisz do zeszytu. Liczebniki zapisz słownie. 

30 

Мой брат – 2 Мáма Пáвла – 37 Сын ДенԹса – 3 

Сестрá Вéры – 15 Пáпа Áни – 21 ХомԾк Мáшки – 1 

Я – 13 ПодрԻга Антóна – 13 Собáка Дорóты – 5

3. ФИО 

3 Состáвь вопрóсы к Լтим предложéниям. 

(Իстно). 

Postaw pytania do tych zdań (ustnie). 

4 ПрослԻшай зáпись и запишԹ в тетрáди 

32 все числԹтельные. 

Posłuchaj nagrania i zapisz w zeszycie 

wszystkie liczebniki. 

5 СкажԹ, скóлько лет: 

Powiedz, ile mają lat wymienione osoby. 

– твоéй мáме / подрԻге? 

– твоемԻ пáпе / брáту? 

– твоéй рՀбке / собáке? 

– твоемԻ компьԽтеру / телефóну? 

6 СкажԹ дрԻгу / подрԻге, что: 

Powiedz koledze / koleżance, że: 

– живёшь в дóме нóмер... 

– нóмер твоéй квартԹры... 

– твой нóмер телефóна... 

7 Отвéть на вопрóсы. 

Odpowiedz na pytania. 

Скóлько тебé бՀло лет, когдá ты: 

– пошёл / пошлá в детсáд / в шкóлу? 

– нáчал / началá учёбу в гимнáзии? 

– научԹлся / научԹлась катáться 

на велосипéде? 

– получԹл/а сóтовый телефóн? 

Андрéас говорԹт по-немéцки 

1. 

1 ПрослԻшай и прочитáй. ПодберԹ фотогрáфию к зáписи. 

Posłuchaj i przeczytaj. Dobierz zdjęcie do nagrania. 

33 

2. 

ПосмотрԹте на фотогрáфию. Моегó дрԻга 

зовԻт Андрéас. Он живёт в Гермáнии и Իчится 

в немéцкой шкóле. Андрéасу 13 лет. Он говорԹт 

по-немéцки, потомԻ что Լто егó роднóй язՀк. 

Но мой друг знáет тáкже рԻсский язՀк. 

Он пԹшет мне электрóнные сообщéния 

по-рԻсски. 

3. 

1 СкажԹ по-пóльски, что ты узнáл/а об Андрéасе. 

Powiedz po polsku, czego dowiedziałeś/aś się o Andreasie. 

2 НапишԹ в тетрáди нéсколько слов о своём дрԻге / своéй подрԻге. 

Испóльзуй подскáзки. 

Napisz w zeszycie kilka słów o swoim koledze / swojej koleżance. 

Skorzystaj z podpowiedzi. 

МоԽ подрԻгу / Моегó дрԻга зовԻт ... . Онá / Он живёт в ... и знáет ... язՀк. Ей / ЕмԻ ... лет. 

... говорԹт ... , потомԻ что Լто её / егó роднóй язՀк. Но мой друг / моԾ подрԻга знáет тáкже 

... язՀк. 

31

2 А тепéрь приготóвь такóй же расскáз Իстно. Ведь Լто нетрԻдно. 

A teraz przygotuj takie opowiadanie ustnie. Przecież to łatwe. 

3a ПосмотрԹ на флáги, а затéм назовԹ странՀ Еврóпы. Испóльзуй словá, дáнные нԹже. 

Popatrz na flagi, a następnie nazwij państwa Europy. Wykorzystaj słowa podane niżej. 

Фрáнция, Пóльша, РоссԹя, Чéхия, РумՀния, Великобритáния, Болгáрия, Áвстрия, Грéция, Гeрмáния 

Флаг Странá ЯзՀк 

ЖԹтели 

Լтой странՀ 

ОнԹ говорԾт 

(PL) 

пóльский 

язՀк 

он – полԾк 

онá – пóлька 

онԹ – полԾки 

по-пóльски 

(RU) 

рԻсский 

язՀк 

он – россиԾнин 

онá – россиԾнка 

онԹ – россиԾне 

по-рԻсски 

(DE) 

немéцкий 

язՀк 

он – нéмец 

онá – нéмка 

онԹ – нéмцы 

по-немéцки 

(UK) 

англԹйский 

язՀк 

он – англичáнин 

онá – англичáнка 

онԹ – англичáне 

по-англԹйски 

(FR) 

францԻзский 

язՀк 

он – францԻз 

онá – францԻженка 

онԹ – францԻзы 

по-францԻзски 

3 Мóжешь ли ты назвáть все Լти стрáны по-англԹйски Թли по-немéцки? 

СравнԹ, как звучáт их назвáния. 

A może umiesz nazwać te kraje po angielsku lub po niemiecku? Porównaj brzmienie ich nazw. 

Czy wymawia się je podobnie, jak w języku rosyjskim, czy – nie? 

4 ПрослԻшай и прочитáй. 

Posłuchaj i przeczytaj. 

34 

У Клáры – дóллары, у Áнки – фрáнки, у Բры – лԹры, у Лéны – иéны, у Нóны – крóны, 

у Тáни – юáни, у Нáты – лáты и манáты, у Дорóты – злóтые, а у Éнса – éвро. 

4 НайдԹ в Интернéте Թли словарé Լти валԽты и скажԹ, из какԹх стран Լти молодՀе лԽди. 

Znajdź w internecie lub słowniku te waluty i powiedz, z jakich krajów pochodzą ci młodzi ludzie. 

У Клáры – дóллары. 

Онá из США Թли из Канáды. 

32

3. ФИО 

Канáда – из Канáды 

Китáй – из Китáя 

Лáтвия – из Лáтвии 

Словáкия – из Словáкии 

CША (Соединённые Штáты 

Амéрики) – из США 

Туркменистáн – из Туркменистáна 

ТԻрция – из ТԻрции 

Чéхия – из Чéхии 

Швейцáрия – из Швейцáрии 

Япóния – из Япóнии 

Пóльша – из Пóльши 

Гермáния – из Гермáнии 

5 Рабóтайте в пáрах. СкажԹте друг дрԻгу, какԹе языкԹ вы знáете. 

Pracujcie w parach. Powiedzcie, jakie języki znacie. 

ГимназԹсты знáют инострáнные языкԹ: англԹйский, немéцкий, рԻсский и францԻзский. 

Я знáю пóльский язՀк и англԹйский язՀк. 

Вéра знáет францԻзский и рԻсский языкԹ. 

6 ПосмотрԹ на фотогрáфии и скажԹ, кто онԹ по национáльности. 

Popatrz na fotografie i powiedz, jakiej oni są narodowości. 

ЗинедԹн Зидáн 

Кáйя 

ДԼниэл РԼдклифф 

Лех Валéнса 

А кто ты по национáльности? 

A ty jakiej jesteś narodowości? 

Елизавéта II (вторáя) 

МарԹя Шарáпова 

Жюльéтт Бинóш 

7 ПрослԻшай зáпись и скажԹ, какԹе языкԹ онԹ ужé знáют. 

Posłuchaj nagrania i powiedz, jakie języki oni już znają. 

35 

1. Вéра 2. Хéльмут 3. Жюльéтт 

33

8 Прочитáй диалóг и скажԹ. 

Przeczytaj dialog i powiedz. 

1. Скóлько человéк учáствует в диалóге? 

2. КакԹе стрáны Еврóпы Натáша ужé 

вԹдела? 

– Натáша, в какԹх стрáнах Еврóпы 

ты ужé былá? 

– Во Фрáнции – я вԹдела ПарԹж и Бордó. 

Я также былá в Чéхии и Гермáнии. 

– А Пóльшу ты вԹдела? 

– Нет, но я мнóго читáла о Крáкове. 

Мне нрáвится Լтот гóрод. 

– Да, он всегдá нрáвится инострáнцам. 

А мóжет ты приéдешь со своԹми 

родԹтелями, и мы вмéсте поéдем 

в Крáков? 

– Конéчно, я мечтáла об Լтом! 

gdzie? – где? 

Фрáнция – во Фрáнции 

Гермáния – в Гермáнии 

РоссԹя – в РоссԹи 

Пóльша – в Пóльше 

9 Состáвьте похóжие диалóги с дрԻгом / 

подрԻгой по пáрте. Вам помóгут дáнные 

нԹже выражéния 

Utwórzcie podobne dialogi z kolegą / koleżanką 

z ławki. Pomogą wam podane niżej wyrażenia. 

Я ещё нé был / былá за гранԹцей. 

Знáю мнóго интерéсных мест в нáшей 

странé. 

Чáсто éзжу в гóры. 

Мы с родԹтелями éздим на экскԻрсии 

в другԹе городá. 

Я ужé вԹдел/а ... . 

ХочԻ увԹдеть ещё ... . 

Мне нрáвится ... . 

10 Отвéть на вопрóс. 

Odpowiedz na pytanie. 

Ты говорԹшь по-пóльски / 

по-немéцки / ...? 

– Да, немнóжко. 

– Нет, не говорԽ. 

– Да, Լто мой роднóй язՀк. 

– Я хорошó говорԽ по-... 

Нéсколько слов о себé 

1 ПрослԻшай выскáзывания молодՀх людéй из рáзных стран мԹра. СкажԹ по-пóльски, 

36 о чём онԹ говорԾт. 

Posłuchaj wypowiedzi młodych ludzi z różnych krajów świata. Powiedz po polsku, o czym oni mówią. 

Zapamiętaj ten zwrot, abyś mógł / mogła powiedzieć, gdzie się uczysz lub gdzie się uczy 

twój kolega / twoja koleżanka. 

Я учԻсь в гимнáзии / лицéе. – Uczę się w gimnazjum / liceum. 

34 

Кáмиль, 13 лет 

МенԾ зовԻт Кáмиль. Моя фамԹлия 

– Козлóвский. Я полԾк – живԻ 

в Пóльше, в Пóзнани. Мне 13 лет. 

Я ученԹк гимнáзии № 5. В моéй 

шкóле мы Իчим инострáнные 

языкԹ: рԻсский и англԹйский. 

Я ужé немнóго говорԽ по-рԻсски, 

но писáть мне ещё трԻдно. 

Блáнка, 15 лет 

Хай! МенԾ зовԻт Блáнка. 

Мне 15 лет. Я чéшка, живԻ 

в столԹце Чéхии – Прáге, 

где учԻсь в лицéе. Чéшский 

– это мой роднóй язՀк, 

но я тáкже хорошó говорԽ 

по-англԹйски.

3. ФИО 

БорԹс, 17 лет 

Привéт! Եто я – БорԹс! Я живԻ в Санкт-ПетербԻрге. 

Я прóжил здесь ужé 17 лет, и мне нрáвится мой гóрод. 

Я ученԹк лицéя № 156 в ПԹтере. В шкóле мы Իчим инострáнные 

языкԹ: немéцкий и англԹйский. Я ужé хорошó говорԽ и пишԻ 

по-англԹйски, но немéцкий для менԾ трԻдный. А ты какԹе 

языкԹ знáешь? Ты говорԹшь по-рԻсски? 

2 Прочитáй выскáзывания из 

упр. 1 и скажԹ, Լто прáвда 

Թли нет. 

Przeczytaj wypowiedzi z ćwiczenia 1. 

i powiedz, czy to prawda, czy – nie. 

звать 

я зовԻ 

ты зовёшь 

он, онá зовёт 

мы зовём 

вы зовёте 

онԹ зовԻт 

1. Кáмиль – россиԾнин. 

2. ЕмԻ 13 лет. 

3. Блáнка живёт в Брно. 

4. Онá знáет пóльский язՀк. 

5. БорԹс – россиԾнин из МосквՀ. 

6. БорԹсу нрáвится гóрод 

Санкт-ПетербԻрг. 

3 Прочитáй диалóги. ОбратԹ внимáние на 

все фóрмы слóва звать. Угадáй значéния 

Լтого слóва. 

Przeczytaj dialogi. Zwróć uwagę na wszystkie 

formy słowa звать. Odgadnij znaczenia tego 

słowa. 

1. – Давáйте знакóмиться! МенԾ зовԻт 

Тиккирéй. 

– А менԾ ДԹма. Как я могԻ звать тебԾ? 

– ЗовԹ менԾ Тик. 

2. – Вы ужé слՀшали обо мне? 

– Да, мне говорԹл о вас Пётр Пáвлович. 

Но я не пóмню, как вас зовԻт? 

– МарԹя, но мóжете звать менԾ, 

как в Лóндоне – МԼри. 

– А мóжно звать тебԾ Мáшей? 

– Я прóсто не выношԻ, когдá менԾ 

Мáшей назывáют! ЗовԹте менԾ 

МА-РԲ-Я! И никáк инáче! 

3. – ДԹма, Áня, мáма зовёт нас к столԻ! 

– Идём. 

4. – ВԹктор, что ты дéлаешь? 

– СмотрԽ прогрáмму «Мóре зовёт». 

3 Ты пóмнишь, как звáли тебԾ в дéтстве 

родԹтели, друзьԾ? А как онԹ зовут 

тебԾ сейчáс? 

Czy pamiętasz, jak w dzieciństwie nazywali cię 

rodzice lub przyjaciele? A jak zwracają się do ciebie 

teraz? 

В дéтстве менԾ назывáли 

Ясь, а родԹтели звáли 

Сóлнышко. 

Сейчáс менԾ назывáют 

Էнэк, а друзьԾ 

и рóдственники зовԻт 

менԾ ЖԻжик, потомԻ что 

я бՀстро говорԽ. 

4 CлԻшай и повторԾй за дԹктором. 

Słuchaj i powtarzaj za lektorem. 

37 

Я полԾк. Я пóлька. Пóльша – Լто моԾ 

рóдина. 

Я живԻ в гóроде. 

Я ужé нéсколько лет живԻ в дерéвне. 

Мне нрáвится мой гóрод / моԾ дерéвня. 

Я ученԹк гимнáзии / лицéя. 

Я учԻсь в гимнáзии. 

Я учԻсь в лицéе. 

Я ужé студéнт / студéнтка. 

Скóлько тебé лет? 

Мне 15 лет. 

35

4 Рабóтайте в пáрах. Задавáйте вопрóсы и отвечáйте на них. 

Pracujcie w parach. Zadawajcie pytania i odpowiadajcie na nie. 

– Как тебԾ зовԻт? 

– Как твоԾ фамԹлия? 

– Ты ученԹк? 

– Скóлько тебé лет? 

– Где ты живёшь (дом / квартԹра, гóрод / дерéвня, странá)? 

– КакԹе языкԹ ты знáешь? 

– Тебé нрáвится твой гóрод / твоԾ дерéвня Թли нет? 

5 СкажԹ нéсколько слов о себé (6–7 предложéний). 

Powiedz kilka słów o sobie (6–7 zdań). 

6 Ты хóчешь найтԹ дрԻга / подрԻгу в РоссԹи. НапишԹ крáткую информáцию о себé, 

котóрую ты поместԹшь на сáйте «Знакóмство». ПосмотрԹ на Լтот примéр. 

Chcesz znaleźć kolegę / koleżankę w Rosji. Napisz krótką informację o sobie, którą zamieścisz 

na stronie «Znajomość». Popatrz na ten przykład. 

Привéт всем! 

МенԾ зовԻт Милéна. Мне 13 лет. Я весёлая и дружелԽбная. У менԾ мнóго реáльных друзéй, 

но покá ещё нет виртуáльных. 

ПишԹте milena13@rambler.ru Թли звонԹте! +48 (095) 547-93-93 

7 Допóлни предложéния так, чтóбы онԹ имéли смысл. 

ЗапишԹ их в тетрáди. 

Dokończ zdania w taki sposób, by miały sens. Zapisz je w zeszycie. 

где ... . 

как ... . 

ДенԹс знáет, скóлько ... . 

кто ... . 

когдá ... . 

ДенԹс знáет, где живёт егó друг МԹша. 

36 

8 Zaprojektujcie plakat. Przedstawcie znanego Rosjanina / znaną Rosjankę, zilustrujcie jego / jej 

osiągnięcia. Uwzględnijcie imiona, nazwisko, datę urodzenia i miejsce zamieszkania. 

Możecie także umieścić inne informacje, które potraficie sformułować w języku rosyjskim.



1 Познакóмься с дáнными ситуáциями. ПодберԹ соотвéтствующую языковԻю реáкцию. (3 p.) 

Zapoznaj się z opisami sytuacji. Wybierz właściwą reakcję językową. 

1. Żegnasz się ze swoją koleżanką. 

а) Привéт! 

б) Покá! 

в) Здорóво! 

2. Pan wita się z panią. 

а) Здрáвствуйте, Áнна Алексéевна! 

б) Дóбрый день, Բра! 

в) Привéт, Сáша! 

3. Zapoznajesz się z nowym kolegą z Rosji. 

а) Скóлько лет, скóлько зим! 

б) Я óчень рад / рáда Вас вԹдеть! 

в) Я óчень рад / рáда познакóмиться 

с тобóй! 

2 СкажԹ, как их зовԻт официáльно и неофициáльно. (4 p.) 

Powiedz, jak ich nazywają oficjalnie i nieoficjalnie. 

1. БорԹс (отéц Пётр) 

2. Óльга (отéц Ивáн) 

3. Пáвел (отéц Николáй) 

4. ЕкатерԹна (отéц ВԹктор) 

3 ВՀбери прáвильный отвéт. 

Wybierz właściwą odpowiedź. 

1. Это вáша подрԻга? Как ... зовԻт? 

а) онá б) ей в) её 

2. Скóлько ... лет? 

а) тебԾ б) тебé в) ты 

3. Мне 21 ... . 

а) лет б) год в) гóда 

ЕкатерԹна Алексáндровна Бóброва 

и ДмԹтрий ВладԹмирович Соловьёв 

4. ... зовԻт ВадԹм. 

а) Мой пáпа в) Моегó пáпу 

б) МоемԻ пáпе 

5. ... 18 лет. Онá взрóслая. 

а) Моéй сестрé в) МоԽ сестрԻ 

б) МоԾ сестрá 

(5 p.) 

4 Ты хóчешь познакóмиться с нóвым дрԻгом / нóвой подрԻгой из РоссԹи. (10 p.) 

Задáй емԻ / ей 5 вопрóсов. 

Chcesz zapoznać się z nowym kolegą / nową koleżanką z Rosji. Zadaj mu / jej 5 pytań. 

5 ПрослԻшай зáпись и скажԹ, кто лԽбит инострáнные языкԹ, а кто нет. (3 p.) 

Wysłuchaj nagrania i powiedz, kto lubi języki obce, a kto – nie. 

38 

1. Свéта 2. Жéня 3. Кáтя 

37

Шпаргáлка по граммáтике 

Rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki i zaimki odmieniają się przez przypadki. 

W języku rosyjskim jest ich 6 – nie ma bowiem wołacza. Zamiast niego Rosjanie używają mianownika. 

Porównaj: 

M. кто? что? 

Aniu, co ty robisz? D. кого? чего? 

Аня, что ты делаешь? C. кому? чему? 

B. кого? что? 

N. (с) кем? (с) чем? 

Ms. (о) ком? (о) чём 

Rzeczownik 

W języku rosyjskim w liczbie pojedynczej rzeczowniki, podobnie jak w języku polskim, występują 

w trzech rodzajach: 

męskim – najczęściej zakończone są na spółgłoskę lub spółgłoskę i znak miękki 

(город, друг, учитель), 

żeńskim – najczęściej zakończone są na -а, -я, -ия (мама, школа, тётя, гимназия), 

nijakim – najczęściej zakończone są na -о, -е, -ие (окно, поле, море, солнце, упражнение). 

Deklinacja I 

Do pierwszej deklinacji należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -а, -я (парта, 

мама, тётя, песня) oraz nieliczne, wyłącznie osobowe rzeczowniki rodzaju męskiego 

zakończone na -а, -я (мужчина, дядя, Коля). Odmieniają się one w następujący sposób: 

lp lm lp lm lp lm 

M. парта парты мама мамы песня песни 

D. парты парт мамы мам песни песен 

C. парте партам маме мамам песне песням 

B. парту парты маму мам песню песни 

N. партой партами мамой мамами песней песнями 

Ms. парте партах маме мамах песне песнях 

Rzeczowniki żywotne (osoby i zwierzęta) we wszystkich rodzajach mają biernik liczby mnogiej 

równy dopełniaczowi liczby mnogiej, np.: У меня не было ваших мам. (dopełniacz, lm), 

Я вижу мам. (biernik, lm). 

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -ия odmieniają się według następującego wzoru: 

M. экскурсия экскурсии 

D. экскурсии экскурсий 

C. экскурсии экскурсиям 

B. экскурсию экскурсии 

N. экскурсией экскурсиями 

Ms. экскурсии 

экскурсиях 

96 

Warto zapamiętać, że nazwy państw zakończone na -ия nie mają form liczby mnogiej, gdyż jest 

tylko jedna Rosja (Россия), jedne Niemcy (Германия), Włochy (Италия).


Rzeczowniki rodzaju żeńskiego o temacie zakończonym na: г, к, х, ч, щ, ж, ш, ц odmieniają się 

w następujący sposób: 

lp lm lp lm 

M. дача дачи ученица ученицы 

D. дачи дач ученицы учениц 

C. даче дачам ученице ученицам 

B. дачу дачи ученицу учениц 

N. дачей дачами ученицей ученицами 

Ms. даче дачах ученице ученицах 

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -ья odmieniają się w następujący sposób: 

lp 

lm 

M. семья семьи 

D. семьи семей 

C. семье семьям 

B. семью семьи 

N. семьёй семьями 

Ms. семье семьях 

Deklinacja II 

Do drugiej deklinacji należą rzeczowniki rodzaju męskiego z tematem zakończonym na spółgłoskę 

(пенал, друг, праздник, адрес, город). Odmieniają się według następującego wzoru: 

lp lm lp lm 

M. праздник праздники театр театры 

D. праздника праздников театра театров 

C. празднику праздникам театру театрам 

B. праздник праздники театр театры 

N. праздником праздниками театром театрами 

Ms. празднике праздниках театре театрах 

Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę mają w mianowniku liczby mnogiej 

końcówkę -а, np. адрес – адресá, дом – домá, город – городá. Końcówka ta jest zawsze akcentowana. 

Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -ь, -й. 

Rzeczowniki rodzaju męskiego z tematem zakończonym na г, к, х, ч, щ, ж, ш, ц. 

lp lm lp lm 

M. учитель учителя музей музеи 

D. учителя учителей музея музеев 

C. учителю учителям музею музеям 

B. учителя учителей музей музеи 

N. учителем учителями музеем музеями 

Ms. учителе учителях музее музеях 

lp 

lm 

M. ученик ученики 

D. ученика учеников 

C. ученику ученикам 

B. ученика учеников 

N. учеником учениками 

Ms. ученике учениках 

97

Warto zapamiętać, że rzeczowniki żywotne (osoby, zwierzęta) rodzaju męskiego mają biernik równy 

dopełniaczowi, natomiast rzeczowniki nieżywotne (przedmioty, rośliny) – biernik równy mianownikowi. 

Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego, np. друг, сын, муж, tworzą liczbę mnogą w szczególny sposób. 

W tej grupie rzeczowników znak miękki rozdzielający piszemy we wszystkich przypadkach liczby 

mnogiej z wyjątkiem dopełniacza i równego mu biernika. 

lp 

lm 

M. друг друзья 

D. друга друзей 

C. другу друзьям 

B. друга друзей 

N. другом друзьями 

Ms. друге друзьях 

Przymiotnik 

W liczbie pojedynczej przymiotnik, podobnie jak w języku polskim, występuje w trzech rodzajach: 

męskim, żeńskim i nijakim. 

rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki 

Какой? Какая? Какое? 

белый шар белая юбка белое окно 

большой дом большая кошка большое здание 

хороший врач хорошая идея хорошее предложение 

весенний день весенняя погода весеннее утро 

Liczba mnoga jest taka sama dla wszystkich trzech rodzajów. 

Какие? 

белые куртки 

большие поля 

хорошие ученики 

весенние дни 

Wyróżniamy przymiotniki twardotematowe i miękkotematowe. Do twardotematowych należą 

przymiotniki rodzaju męskiego z końcówką -ый, -ой, rodzaju żeńskiego -ая, rodzaju nijakiego -ое. 

Do miękkotematowych należą przymiotniki rodzaju męskiego z końcówką -ий, rodzaju żeńskiego 

-яя, nijakiego -ее. 

Zaimek 

Zaimki wskazują na osoby, przedmioty i cechy bez ich nazywania. Mogą zatem zastępować 

rzeczowniki oraz przymiotniki. W tym roku poznałeś/aś następujące zaimki: 

98 

osobowe (я, ты, он, она, оно, мы, вы, они), np.: Как тебя зовут? Меня зовут Паша. 

Её зовут Тамара, а моего брата зовут Михаил. 

У него всегда хорошие отметки. 

У вас есть скутер? 

У нас нет проблем!


dzierżawcze (мой, твой, свой, его, её, наш, ваш, их), np.: Это мой друг. Вера, это твоя ручка? 

pytające (кто, что, какой, чей, сколько), np.: Кто это? Что это? Сколько тебе / ему / ей / нам / 

вам / им лет? 

я – меня, у меня мы – нас, у нас 

ты – тебя, у тебя вы – вас, у вас 

он – его, у него они – их, у них 

она – её, у неё 

Po dodaniu przyimka do zaimków osobowych он, она, оно, они należy po przyimku wstawić 

literę н, np.: 

его – у него, с ним, о нём, 

её – у неё, с ней, о ней, 

их – у них, с ними, о них 

Czasownik 

Czasownik oznacza czynność lub stan. Bezokolicznik to nieodmienna forma czasownika. 

Bezokoliczniki w języku rosyjskim zazwyczaj są zakończone na: -ть (работать), -ти (идти), -чь (помочь). 

W języku rosyjskim, podobnie jak w polskim, czasowniki mają formy czasu: teraźniejszego, przeszłego 

i przyszłego. 

Czas teraźniejszy 

Czasowniki, w zależności od końcówek czasu teraźniejszego, dzielą się na dwie koniugacje. 

O przynależności do danej koniugacji decydują końcówki osobowe 2 os. lp. 

Koniugacja I 

Należą do niej czasowniki mające w 2. os. lp – końcówki -ешь lub -ёшь. Według koniugacji 

pierwszej odmienia się większość czasowników zakończonych na -ать (читать, отвечать, знать). 

читать 

я читаю 

ты читаешь 

он, она читает 

мы читаем 

вы читаете 

они читают 

нести 

я несу 

ты несёшь 

он, она несёт 

мы несём 

вы несёте 

они несут 

Koniugacja II 

Należą do niej czasowniki mające w 2. os. lp – końcówkę -ишь. Według koniugacji drugiej odmienia 

się większość czasowników zakończonych na -еть i -ить (смотреть, учить, говорить, готовить). 

говорить спешить сидеть 

я говорю я спешу я сижу (д:ж) 

ты говоришь ты спешишь ты сидишь 

он, она говорит он, она спешит он, она сидит 

мы говорим мы спешим мы сидим 

вы говорите вы спешите вы сидите 

они говорят они спешат они сидят 

99

W tego typu odmianie niekiedy występuje wymiana spółgłosek w temacie w formie 1. os. lp: 

я готовлю, ты готовишь, он готовит... (в : вл). 

Zapamiętaj! 

Charakterystycznymi końcówkami I koniugacji są: 

ты – -ешь 

они – -ют, -ут 

Charakterystycznymi końcówkami II koniugacji są: 

ты – -ишь 

они – -ят, -ат 

W 2. os. lp czasu teraźniejszego na końcu wyrazu zawsze piszemy znak miękki (-ешь, -ёшь, -ишь). 

Czasowniki zwrotne 

Odmieniają się podobnie jak niezwrotne, z tą różnicą, że oprócz końcówek osobowych dodajemy: 

-сь – po samogłoskach, a -ся – po spółgłoskach. 

увлекаться учиться катáться 

я увлекаюсь я учусь я катáюсь 

ты увлекаешься ты учишься ты катáешься 

он, она увлекается он, она учится он, она катáется 

мы увлекаемся мы учимся мы катáемся 

вы увлекаетесь вы учитесь вы катáетесь 

они увлекаются они учатся они катáются 

Polskiej partykule zwrotnej się w języku rosyjskim odpowiada -ся lub -сь. 

Czas przeszły 

rodzaj męski -л 

rodzaj żeński -ла 

rodzaj nijaki -ло 

liczba mnoga -ли 

я, ты, он играл, говорил, сидел, был 

я, ты, она играла, говорила, сидела, была 

я, ты, оно играло, говорило, сидело, было 

мы, вы, они играли, говорили, сидели, были 

W języku rosyjskim w liczbie mnogiej nie rozróżniamy rodzaju męskoosobowego 

i niemęskoosobowego. Dlatego dla osób płci męskiej, żeńskiej i grupy osób, w której 

znajdują się przedstawiciele obu płci, czasownik ma taką samą formę i kończy się na -ли. 

Павел и Борис бродили по Интернету. 

Вика и Наташа бродили по Интернету. 

Вика и Павел бродили по Интернету. 

Czas przyszły złożony 

Składa się z czasownika быть w formie osobowej oraz drugiego czasownika w bezokoliczniku. 

Я буду знать. 

Ты будешь делать. 

Он будет отдыхать. 

100 

Мы будем заниматься. 

Вы будете писать. 

Они будут учиться.


Liczebnik 

Liczebniki główne określają liczbę osób lub przedmiotów i odpowiadają na pytanie сколько? 

один год, мальчик, музей 

два, три, четыре года, мальчика, музея 

пять, шесть, ... лет, мальчиков, музеев 

Pamiętaj o znaku miękkim w liczebnikach głównych! 

W liczebnikach 0, 5–20, 30 znak miękki piszemy na końcu. 

W liczebnikach 50–80, 500–900 znak miękki piszemy w środku. 

Liczebniki porządkowe określają miejsce osoby lub przedmiotu wśród innych. Odpowiadają 

na pytanie который?, которая?, которое?, которые?. 

Liczebniki porządkowe tworzy się od tematu liczebników głównych, dodając końcówki 

przymiotników. 

пять – пятый, пятая, пятое, пятые 

Zapamiętaj! 

три– третий, третья, третье, третьи 

cемь – седьмой, седьмая, седьмое, седьмые 

восемь – восьмой, восьмая, восьмое, восьмые 

ale: один – первый, первая, первое, первые 

два – второй, вторая, второе, вторые 

Какое число? 

первое, второе, третье, четвёртое, пятое, шестое, седьмое, восьмое, девятое, десятое, 

одиннадцатое, двенадцатое, тринадцатое, четырнадцатое, пятнадцатое, шестнадцатое, 

семнадцатое, восемнадцатое, девятнадцатое, двадцатое, 

но: двадцать первое, двадцать второе, двадцать третье, тридцать первое 

101

7 

7 


Podręcznik 


Zeszyt ćwiczeń 

 

 

 

 

e-poradnik 

 

Gramatyka 

© Copyright 

języka rosyjskiego z ćwiczeniami 

CD–ROM 

by Wy Wydawnictwa Szkolne 

W dawnictwa Szkolne i Pe 

i Pedagogiczne 

P 

ed 

sp. z 

wersja 1.1 

R–119–2 

o.o., Warszawa 2005–2010 

NA DOBRY START 

PORADNIK 

NAUCZYCIELA 

 

 

7

ECHO 7

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?