RG 2008 Nr 2 - Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego w Bytomiu
RG 2008 Nr 2 - Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego w Bytomiu RG 2008 Nr 2 - Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego w Bytomiu
NR 2/2008 11 marca 2008 r. o godz. 5 10 w związku ze stwierdzeniem stężeń CO poniżej 26 ppm w powietrzu wypływającym ze ściany 217, Kierownik Akcji polecił zastępowi ratowniczemu dokonania penetracji dróg wentylacyjnych odprowadzających W artykule na kilku przykładach pokazano wpływ systemu przewietrzania na bezpieczeństwo pracującej załogi w przewietrzanym rejonie kopalni. Pokazano, że analiza stanu bezpieczeństwa załogi w aspekcie potencjalnego zagrożenia pożarowego wykazuje, że drogi ucieczkowe w określonych uwarunkowaniach mogą nie spełniać rygoru bezpiecznego wycofania się załogi. Prawidłowe wyznaczenie dróg ucieczkowych zapewniających możliwość wycofania się tymi drogami przez załogę powinno być zadaniem priorytetowym przy planowaniu rozcięcia złoża. Powstanie pożaru podziemnego stwarza poważne niebezpieczeństwo dla załogi dołowej objętej skutkami pożaru. Powstające w wyniku pożaru dymy i gazy pożarowe w znacznym stopniu wpływają na możliwości wycofania się załogi drogami ucieczkowymi ze strefy zagrożenia. Bardzo niebezpiecznym rodzajem pożaru podziemnego jest pożar egzogeniczny. Pożary tego typu mogą powstać praktycznie RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 51 ROK XIII powietrze ze ściany 217 i wykonania pomiaru składu atmosfery w wyznaczonej strefie zagrożenia. O godz. 6 00 ilość wypływającego powietrza ze ściany 217 wynosiła około 300m 3 /min, stężenie CO – 5 ppm, wydzielanie CO – 1,5l/min. O godz. Wpływ na bezpieczeństwo załogi 20 7 30 po zakończeniu penetracji dróg wentylacyjnych odprowadzających powietrze ze ściany 217 oraz uzyskaniu składu atmosfery zgodnego z przepisami Kierownik Akcji zakończył akcję pożarową. sYstem Przewietrzania mgr inż. ANDRZEJ PLATA CSRG Bytom w każdym miejscu kopalni, pojawiają się nagle i niespodziewanie bez dłużej trwających oznak ostrzegawczych. Pożary takie rozwijać się mogą gwałtownie z wydzielaniem dużej ilości dymów oraz gazów trujących i ciał smolistych. Pożar egzogeniczny gwałtownie się rozwijający może zaskoczyć ludzi i spowodować panikę w czasie wycofywania się drogami ucieczkowymi. Samoratowanie zagrożonych ludzi polega głównie na samodzielnym wycofywaniu się drogami ucieczkowymi do miejsca niezagrożonego przy oczywistym założeniu, że czas wyjścia ze strefy nie może przekroczyć czasu ochronnego działania stosowanego ucieczkowego aparatu regeneracyjnego. Złożoność i różnorodność czynników mających wpływ na prędkość poruszania się załogi zadymionymi wyrobiskami stwarza poważne trudności przy określeniu czasu potrzebnego na przejście załogi drogami ucieczkowymi w fazie pro- jektowania rozcinki złoża. Oczywiście pomocne mogą być dane zawarte w opracowaniach dotyczących wyznaczania czasu wycofania się określonymi drogami ucieczkowymi z podaniem średnich prędkości wycofania się wyrobiskami korytarzowymi, ścianami o różnych wysokościach, wyrobiskami pionowymi. Nieodzowne wydaje się, aby kopalnie posiadały bank informacji w zakresie własnych danych pomiarowych z prób wycofania się drogami ucieczkowymi w zróżnicowanych uwarunkowaniach. Dane te mogłyby być wykorzystywane w porównywalnych warunkach w fazie projektowania przyszłej eksploatacji, zwłaszcza przy niskich ścianach i długich wybiegach ścian. Istotnym elementem mogącym pozytywnie lub negatywnie wpłynąć na możliwość wycofania się załogi jest zastosowany system eksploatacyjno – wentylacyjny. W podziemnych zakładach górniczych systemy przewietrzania mogą zapewnić odpowiedni stan bezpieczeństwa załogi lub to bezpieczeństwo mogą pogorszyć. �
ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 51 NR 2/2008 Przeanalizujmy zatem powszechnie stosowane systemy przewietrzania typu „U” czy „Y” lub „Z” w świetle zapewnienia załodze bezpieczeństwa, czyli możliwości bezpiecznego wycofania się z rejonu w przypadku powstania zagrożenia pożarowego w rejonowym prądzie wlotowym. PRZyKłAd I (RyS.1.) – PRZEWIETRZANIE SySTEMEM „Z” Załóżmy, że powstaje zagrożenie pożarowe w wygradzanej, za frontem postępującej ściany, dowierzchni na odcinku od węzła 1 do linii przodka ścianowego. Ludzie zatrudnieni powyżej miejsca zagrożenia będą musieli wycofać się aż do skrzyżowania opisanego jako węzeł 2 i dalej na zachód od tego skrzyżowania. Strefa zagrożenia będzie opisana jako ciąg bocznic 1–2–4 i dalej do kanału szybu wentylacyjnego. Długość odcinka „miejsce pożaru – węzeł 2”, nachylenie i długość dowierzchni oraz przekrój poprzeczny i długość ściany będzie limitować czas wyjścia ludzi ze strefy. Załóżmy że załoga jest wyposażona w ucieczkowe aparaty regeneracyjne o nominalnym czasie ochronnego działania 60 minut. Weźmy do analizy przypadek, w którym wybieg ściany i długość ściany uniemożliwia wycofanie się przy użyciu jednego aparatu. Jakie wtedy mamy możliwości zapewnienia wyjścia załodze? Otóż możemy na drodze wyjścia (w strefie zagrożenia) zabudować stację ucieczkowych aparatów regeneracyjnych do wymiany lub wykonać przecinkę łączącą dwie równoległe dowierzchnie lub też przyjąć inną koncepcję prowadzenia ściany polegającą na nie likwidowaniu dowierzchni za frontem ściany (linia przerywana). Dowierzchnia ta byłaby wyrobiskiem „ratunkowym” dla załogi zatrudnionej w ścianie. Jakie zagrożenia stwarzałoby nie likwidowanie tej dowierzchni? Można stwierdzić, że zagrożenie pożarowe mogłoby wzrosnąć w zrobach w wyniku wzmożenia tendencji przepływu powietrza w zrobach. Temu zjawisku mogłoby zapobiec prowadzenie profilaktyki pożarowej polegającej na doszczelnianiu zrobów ze ściany jak również z obu dowierzchni przyścianowych. Decyzja mogłaby być podjęta po gruntownej analizie faktycznych uwarunkowań. PRZyKłAd II (RyS.2) – PRZEWIETRZANIE SySTEMEM „y” Pożar powstaje w prądzie wlotowym do ściany, czyli na odcinku węzeł 2 – ściana. Czas wyjścia ze strefy limitowany 1 3 TW TW ukształtowaniem wyrobisk i ich długościami. Jednak widać, że tak przyjęty model przewietrzania powoduje podniesienie bezpieczeństwa załogi pracującej w strefie zagrożenia obejmującej dowierzchnię „wlotową” i ścianę, w zakresie możliwości � bezpiecznego wycofania się. Węzeł 4 stanowi miejsce, w którym następuje doświeżanie „strefy zagrożenia” i jest możliwość wyjścia ze strefy. Droga ucieczkowa ulega w związku z tym skróceniu w stosunku do sytuacji w której takiego doświeżania nie byłoby. Umożliwia załodze pracują- ����� cej w ścianie wyjście ze strefy zagrożenia przy użyciu jednego aparatu ucieczkowego. Osobnym zagadnieniem może być zapewnienie bezpieczeństwa ludziom pracującym w dowierzchni „wlotowej” przy dużych długościach tej dowierzchni uniemożliwiających wyjście przy użyciu jednego aparatu. Tu należałoby przeanalizować konieczność wykonania przecinki z dowierzchni 1–6 do dowierzchni 2 – ściana. Przecinka ta wykonana np. w połowie długości dowierzchni „wlotowej” uprawdopodobniałaby możliwość bezpiecznego wycofania się ludzi przebywających w tej 21 ����� TI 3 TW Rys. 1. Rejon przewietrzany w systemie „Z.”. 4 ����� TI TW 5 2 Rys. 2. Rejon przewietrzany w systemie „Y”. 6 2 4 TW dowierzchni na odcinku miejsce pożaru – ściana. PRZyKłAd III (RyS.3) – PRZEWIETRZANIE SySTEMEM „u” TW � Pożar powstaje w prądzie wlotowym do ściany, czyli na odcinku węzeł 1 – ściana. Czas wyjścia ze strefy limitowany podobnie jak w poprzednich przypadkach ukształtowaniem wyrobisk i ich długościami. W zależności od miejsca powstania pożaru w dowierzchni „wlotowej” kształtowana jest długość drogi ucieczkowej. Załoga ze ściany musi przebyć ścianę i dowierzchnię „wylotową” do węzła TW �2 w którym następuje doświeżanie strefy i jest � możliwość wyjścia ze strefy. Możliwość wyjścia załogi ze strefy przy użyciu jednego aparatu ucieczkowego uzależniona jest od długości ściany i jej przekroju oraz długości i nachylenia dowierzchni. Rozpatrywane przykłady pokazują, że istotnymi elementami, które decydują o możliwości wycofania się w określonym aparacie ucieczkowym to oprócz m.in. długości dróg ucieczkowych, ich nachylenia 1 5 7
- Page 1 and 2: ISSN 1426-3092 Nr 2 (51) czerwiec 2
- Page 3 and 4: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 5 and 6: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 7 and 8: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 9 and 10: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 11 and 12: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 13 and 14: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 15 and 16: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 19 and 20: Minova Ekochem S.A. ul. Budowlana 1
- Page 21 and 22: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 23 and 24: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 25: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 29 and 30: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 31 and 32: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 33 and 34: ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 5
- Page 35 and 36: CENTRALNA STACJA RATOWNIICTWA GÓRN
ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 51<br />
NR 2/<strong>2008</strong><br />
Przeanalizujmy zatem powszechnie stosowane<br />
systemy przewietrzania typu „U”<br />
czy „Y” lub „Z” w świetle zapewnienia<br />
załodze bezpieczeństwa, czyli możliwości<br />
bezpiecznego wycofania się z rejonu<br />
w przypadku powstania zagrożenia pożarowego<br />
w rejonowym prądzie wlotowym.<br />
PRZyKłAd I (RyS.1.)<br />
– PRZEWIETRZANIE SySTEMEM<br />
„Z”<br />
Załóżmy, że powstaje zagrożenie pożarowe<br />
w wygradzanej, za frontem postępującej<br />
ściany, dowierzchni na odcinku od<br />
węzła 1 do linii przodka ścianowego. Ludzie<br />
zatrudnieni powyżej miejsca zagrożenia<br />
będą musieli wycofać się aż do skrzyżowania<br />
opisanego jako węzeł 2 i dalej na<br />
zachód od tego skrzyżowania. Strefa zagrożenia<br />
będzie opisana jako ciąg bocznic<br />
1–2–4 i dalej do kanału szybu wentylacyjnego.<br />
Długość odcinka „miejsce pożaru –<br />
węzeł 2”, nachylenie i długość dowierzchni<br />
oraz przekrój poprzeczny i długość<br />
ściany będzie limitować czas wyjścia ludzi<br />
ze strefy. Załóżmy że załoga jest wyposażona<br />
w ucieczkowe aparaty regeneracyjne<br />
o nominalnym czasie ochronnego działania<br />
60 minut. Weźmy do analizy przypadek,<br />
w którym wybieg ściany i długość ściany<br />
uniemożliwia wycofanie się przy użyciu<br />
jednego aparatu. Jakie wtedy mamy możliwości<br />
zapewnienia wyjścia załodze? Otóż<br />
możemy na drodze wyjścia (w strefie zagrożenia)<br />
zabudować stację ucieczkowych<br />
aparatów regeneracyjnych do wymiany<br />
lub wykonać przecinkę łączącą dwie równoległe<br />
dowierzchnie lub też przyjąć inną<br />
koncepcję prowadzenia ściany polegającą<br />
na nie likwidowaniu dowierzchni za frontem<br />
ściany (linia przerywana). Dowierzchnia<br />
ta byłaby wyrobiskiem „ratunkowym”<br />
dla załogi zatrudnionej w ścianie. Jakie<br />
zagrożenia stwarzałoby nie likwidowanie<br />
tej dowierzchni? Można stwierdzić, że<br />
zagrożenie pożarowe mogłoby wzrosnąć<br />
w zrobach w wyniku wzmożenia tendencji<br />
przepływu powietrza w zrobach. Temu<br />
zjawisku mogłoby zapobiec prowadzenie<br />
profilaktyki pożarowej polegającej na doszczelnianiu<br />
zrobów ze ściany jak również<br />
z obu dowierzchni przyścianowych. Decyzja<br />
mogłaby być podjęta po gruntownej<br />
analizie faktycznych uwarunkowań.<br />
PRZyKłAd II (RyS.2)<br />
– PRZEWIETRZANIE SySTEMEM<br />
„y”<br />
Pożar powstaje w prądzie wlotowym<br />
do ściany, czyli na odcinku węzeł 2 – ściana.<br />
Czas wyjścia ze strefy limitowany<br />
1<br />
3<br />
TW<br />
TW<br />
ukształtowaniem wyrobisk i ich długościami.<br />
Jednak widać, że tak przyjęty model<br />
przewietrzania powoduje podniesienie<br />
bezpieczeństwa załogi pracującej w strefie<br />
zagrożenia obejmującej dowierzchnię<br />
„wlotową” i ścianę, w zakresie możliwości �<br />
bezpiecznego wycofania się. Węzeł 4 stanowi<br />
miejsce, w którym następuje doświeżanie<br />
„strefy zagrożenia” i jest możliwość<br />
wyjścia ze strefy. Droga ucieczkowa ulega<br />
w związku z tym skróceniu w stosunku<br />
do sytuacji w której takiego doświeżania<br />
nie byłoby. Umożliwia załodze pracują-<br />
�����<br />
cej w ścianie wyjście ze strefy zagrożenia<br />
przy użyciu jednego aparatu ucieczkowego.<br />
Osobnym zagadnieniem może<br />
być zapewnienie bezpieczeństwa ludziom<br />
pracującym w dowierzchni „wlotowej”<br />
przy dużych długościach tej dowierzchni<br />
uniemożliwiających wyjście przy użyciu<br />
jednego aparatu. Tu należałoby przeanalizować<br />
konieczność wykonania przecinki<br />
z dowierzchni 1–6 do dowierzchni 2 – ściana.<br />
Przecinka ta wykonana np. w połowie<br />
długości dowierzchni „wlotowej” uprawdopodobniałaby<br />
możliwość bezpiecznego<br />
wycofania się ludzi przebywających w tej<br />
21<br />
�����<br />
TI<br />
3<br />
TW<br />
Rys. 1. Rejon przewietrzany w systemie „Z.”.<br />
4<br />
�����<br />
TI<br />
TW<br />
5 2<br />
Rys. 2. Rejon przewietrzany w systemie „Y”.<br />
6<br />
2 4<br />
TW<br />
dowierzchni na odcinku miejsce pożaru<br />
– ściana.<br />
PRZyKłAd III (RyS.3)<br />
– PRZEWIETRZANIE SySTEMEM<br />
„u”<br />
TW<br />
�<br />
Pożar powstaje w prądzie wlotowym<br />
do ściany, czyli na odcinku węzeł 1 – ściana.<br />
Czas wyjścia ze strefy limitowany podobnie<br />
jak w poprzednich przypadkach<br />
ukształtowaniem wyrobisk i ich długościami.<br />
W zależności od miejsca powstania<br />
pożaru w dowierzchni „wlotowej”<br />
kształtowana jest długość drogi ucieczkowej.<br />
Załoga ze ściany musi przebyć ścianę<br />
i dowierzchnię „wylotową” do węzła<br />
TW<br />
�2<br />
w którym następuje doświeżanie strefy<br />
i jest � możliwość wyjścia ze strefy. Możliwość<br />
wyjścia załogi ze strefy przy użyciu<br />
jednego aparatu ucieczkowego uzależniona<br />
jest od długości ściany i jej przekroju<br />
oraz długości i nachylenia dowierzchni.<br />
Rozpatrywane przykłady pokazują,<br />
że istotnymi elementami, które decydują<br />
o możliwości wycofania się w określonym<br />
aparacie ucieczkowym to oprócz m.in. długości<br />
dróg ucieczkowych, ich nachylenia<br />
1<br />
5<br />
7
Change language