RG 2008 Nr 2 - Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego w Bytomiu

ISSN 1426–3092 

Nr 2 (51) czerwiec 2008 r. 

KWARTALNIK CENTRALNEJ STACJI RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Redaguje zespół: 

Andrzej Plata — redaktor 

naczelny 

Jacek Dubiel — sekretarz 

redakcji 

Barbara Kochan 

Katarzyna Myślińska 

Adres redakcji: 

Centralna Stacja 

Ratownictwa Górniczego 

S.A. 

41–902 Bytom 

ul. Chorzowska 25 

tel. (0–32) 388–04–19 

lub 388–04–53 

fax. (0–32) 388–04–44 

e–mail: ap@csrg.bytom.pl 

Redakcja nie odpowiada 

za treść reklam i zastrzega 

sobie prawo dokonywania 

skrótów tekstów oraz 

zamieszczania własnych 

tytułów i śródtytułów. 

Nie zamówionych 

materiałów nie zwracamy 

SPIS TREŚCI: 

• Krótko 

Bezprzewodowe lampy – Gerard Libera 

Ocena lamp KSE – Piotr Golicz 

1 

• 

Rozmowa z dyrektorem OSRG Zabrze Adamem Ściukiem 3 

• Dariusz Brzózka 

Akcja przeciwpożarowa w KWK „Borynia” 5 

• Krzysztof Piernik 

Akcja ratownicza w KWK „Mysłowice–Wesoła” 9 

• Aleksander Szewczyk 

Prace ratownicze w KWK „Halemba” 13 

• Mirosław Bagiński 

Dwustopniowe zabezpieczenie w aparaty oddechowe 16 

• Ryszard Trzaska 

Za dużo tlenku węgla w ZG „Janina” 19 

• Andrzej Plata 

System przewietrzania 20 

• Ryszard Trzaska 

Pożar w ZG „Sobieski” 22 

• Zbigniew Nowicki 

Nowy sprzęt 24 

• Bogdan Ćwięk, Jerzy Kaczmarek 

Ruszyła reforma szkolenia 26 

• Iwona Chrószcz 

Osiągnąć sukces 28 

Skład, opracowanie 

techniczne oraz druk: 

Drukarnia SKILL, 

Bytom. Zdjęcie na okładce: wieża szybowa KWK „Rozbark”, fot. Adam Szadurski

ROK XIII RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 51 

NR 2/2008 

KRÓTKO 

BEZPRZEWODOWE 

LAMPY 

DLA RATOWNIKÓW 

GÓRNICZYCH 

Ratownicy biorący udział w akcjach, 

a szczególnie w akcjach ratowniczych 

w których konieczne jest użycie apara- 

tów oddechowych – roboczych, obciążeni 

są nie tylko osobistym wyposażeniem, 

ale też i dodatkowym sprzętem, 

który musi zabrać zastęp do akcji. Ratownik, 

aby wykonać dobrze i bezpiecznie 

swoje zadanie, powinien mieć jak 

największą swobodę tzn. od ramion 

w dół nie powinno nic ograniczać ruchów. 

W pewnym stopniu przeszkadza 

mu przy pracy lampa akumulatorowa 

z przewodem i akumulatorem przytwierdzonym 

do pasa. 

By ulżyć ratownikowi skonstruowano 

nowy lżejszy i wygodniejszy model 

lampy bez przewodu i akumulatora. 

Nowy typ lampy to połączenie litowego 

akumulatora z emitującą światło diodą, 

która jest jak przedstawia ją producent 

– najlżejszą lampą tego typu na świecie 

i waży 130 g. Lampa ta daje światło 

dzienne i nie wytwarza ciepła, jak inne 

konwencjonalne lampy. W zależności 

od modelu świeci minimum 14 godzin 

przy świetle o maksymalnym natężeniu 

oraz 5 dni przy oświetleniu awaryjnym 

i ma okres żywotności ponad 5 lat. Po 

500 cyklach ładowania lampa ma jeszcze 

ponad 80 % pojemności, a w razie 

potrzeby akumulator może być wymieniony 

przy bardzo małych kosztach. 

Lampy pozwalają zaoszczędzić rocznie 

kilka tysięcy euro na kosztach energii 

przy ich ładowaniu, bo zużywają tylko 

10 % energii w porównaniu do innych 

konwencjonalnych lamp nahełmnych 

i ładownic. Lampa KSE – Light – model 

KS 7700 H–2 z znakiem M–1 jest przeznaczona 

(ma zezwolenie) do stosowania 

w kopalniach metanowych i kopalniach, 

w których występują też inne 

gazy wybuchowe np. wodór. Obudowę 

wykonano z materiału odpornego na 

uderzenia i wysokowartościowego stopu. 

Jest wodoszczelna do głębokości 

1 metra. Nie musi być konserwowana 

ani naprawiana. Dla pomieszczenia ładownic 

do KSE –Lights nie potrzebna 

jest specjalna wentylacja, przy ładowaniu 

nie powstają żadne gazy. Mogą być 

stosowane pojedyncze ładownice, ładownice 

dla 8, 36 lub 200 lamp. Ładownice 

dla 200 lamp zużywają tak mało 

energii, że wystarcza dla nich gniazdko 

na 230 V z bezpiecznikiem 16 A. Funkcjonują 

bez zarzutu do temp. + 400 °C. 

Zdj. 1 Widok lampy typu KSE 7700, 

gniazdo do ładowania znajduje się pod 

czerwoną klapką. 

Zdj. 2. Indywidualna ładowarka sieciowa, 

dostępne są też ładowarki samochodowe 

i ładownice do zbiorczego ładowania 

lamp w lampowniach. 

1 

TECHNICZNE DANE 

LAMP RATOWNICZYCH 

KSE – 7700 H–2 

• Źródło energii: – litowy akumula- 

tor 3,7 V – 2,8 Ah, 

• Czas ładowania: – < 7 godz., 

• Napięcie ładowania: – pierwotne 

– AC 110V– 230 V, 

• Napięcie ładowania: – wtórne – 

DC 4,7 V < 600 m A, 

• Czas oświetlenia: – normalne ≥ 14 

godzin, 

• Czas oświetlenia: – awaryjne ≥ 50 

godzin, 

• Natężenie światła z naładowanym 

akumulatorem: –1500 lux, 

• Natężenie światła po 14 godzi- 

nach: ≥ 350 lux, 

• Ciężar: – 130 g, 

• Temperatura użycia: – –200 °C do 

+ 600 °C, 

• Gwarancja akumulatora po 500 

cyklach ładowania: – pojemność 

> 80 %, 

• Czas gwarancji: – 2 lata, 

• Cechy bezpieczeństwa KSE – 7700 

Ex I M1 Ex i a I, 

• Cechy bezpieczeństwa dla gazów 

wybuchowych KSE – 7700 H–2: Ex 

I M1 Ex i a I / II (H2). 

LAMPA NAHEłMNA TYPu 7710 

Model specjalny dla ratowników 

i nadzoru z chromowanym pierście- 

niem lampy.


Zdj. 3 Widok lampy typu KSE 7710 

Da n e t e c h n i c z n e j a k p r z y l a m p i e 7700 

z D w o m a g ł ó w n y m i 

s t o p n i a m i o ś w i e t l e n i a. 

• Czas oświetlenia przy normalnym 

użyciu światła: ≥ 14 godz., 

• Czas oświetlenia przy silnym użyciu 

światła: ≥ 5 godzin, 

• Czas oświetlenia przy pracy awaryj- 

nej: ≥ 50 godzin, 


akumulatorem – normalne: > 1500 

lux, 


akumulatorem – silne światło: ≥ 2500 

lux, 

• Natężenie światła po 14 godzinach – 

normalne: ≥ 350 lux, 

• Natężenie światła po 5 godzinach 

przy silnym oświetleniu: ≥ 350 lux. 

Zamieszczone zdjęcia ze strony pro- 

ducenta, firmy: KSE–LIGHTS GmbH, 

Sonnenstrasse 46b, D–58135 Hagen: 

www.kse–ligts.com 

mgr inż. Gerard Libera 

CSRG S.A. 

RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 51 ROK XIII 

GÓRNICZE LAMPY 

NAHEłMNE 

—OCENA 

13 marca 2008 r. w ZG „Piekary” 

na poz. 400 m pracownicy CSRG S.A. 

przeprowadzili próby funkcjonalne 

z użyciem dwóch bezprzewodowych 

górniczych lamp nahełmnych pro- 

dukcji niemieckiej firmy KSE–LIGHTS 

GmbH, typu KS–7700 i KSE–7710. 

Dla porównania przed zjazdem 

pod ziemię pobrano z lampowni 

używane w tym zakładzie górniczym 

lampy osobiste typu ELM01–P/D 

produkcji firmy Elektrometal S.A., 

które zgodnie ze stosownymi prze- 

pisami wyposażone były w nadaj- 

niki lokacyjne. Lampy KSE charak- 

teryzują się bardzo lekką budową 

– 130 g (nie posiadają nadajników 

lokacyjnych) i w przyszłości mogą 

skutecznie konkurować z istniejący- 

mi na rynku tradycyjnymi lampami, 

w których głowica nahełmna połą- 

czona jest kablem z puszką akumu- 

latora noszoną na pasie biodrowym. 

Lampa typu KSE 7710 odróżnia się 

od KSE 7700 możliwością zwiększe- 

nia strumienia światła z 1500 lx (wy- 

magana normą PN–EN 62013 dla 

lamp osobistych wartość oświetle- 

nia w odległości 1 m) do 2500 lx, co 

może być potrzebne np. dla chwilo- 

wego doświetlenia. Celem prób było 

wykonanie prostych prac z użyciem 

2 

tych lamp i porównanie ich światła 

ze światłem lamp pobranych z lam- 

powni. Praktyczne użycie udowodni- 

ło wyższą ergonomię lamp KSE przy 

zachowaniu takich samych parame- 

trów świetlnych jak lampy ELM01. 

Uzyskiwane oświetlenie indywidu- 

alnego miejsca pracy przy pracy 

precyzyjnej z zastosowaniem lam- 

py KS–7710 świecącej z natężeniem 

2500 lx (3 stopień mocy) było lepsze 

niż lamp ELM01. 

Oprócz prób pod ziemią pracow- 

nicy CSRG S.A. sprawdzili w warun- 

kach powierzchniowych także cza- 

sy ładowania i świecenia lamp KSE. 

Dla fabrycznie nowych lamp, który- 

mi dysponowano (2 szt.) były one 

zgodne z danymi zamieszczonymi 

w instrukcji użytkowania. Zastrzeże- 

nia może budzić jedynie sposób za- 

mocowania lamp KSE, które wykona- 

ne jest na inny rozmiar zaczepu niż 

stosowany był w przydzielonych heł- 

mach (luzy). Przy ewentualnym za- 

mówieniu tego typu lamp należało- 

by zatem dostosować zamocowanie 

do takich hełmów górniczych, jakie 

używane są w polskich kopalniach. 

mgr inż. Piotr Golicz 

CSRG S.A.



Każda akcja jest inna… 

Rozmowa z dyrektorem Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego 

w Zabrzu, mgr. inż. Adamem Ściukiem 

— Okręgowa Stacja Ratownic- 

twa Górniczego w Zabrzu jest jed- 

ną z czterech tego typu placówek, 

oprócz Bytomia, Jaworzna i Wodzi- 

sławia – oddziałów terenowych Centralnej 

Stacji Ratownictwa Górniczego 

S.A. w Bytomiu. Wszystkie 

z nich zajmują się taką samą działalnością. 

Niemniej z uwagi na charakter 

kopalń znajdujących się w rejonie 

działania każdej Okręgowej 

Stacji, występujące w nich zagrożenia 

naturalne, praca każdej „okręgówki” 

ma swoje specyficzne cechy. 

Jakby Pan scharakteryzował Okręgową 

Stację Ratownictwa Górniczego 

w Zabrzu? 

— W tym rejonie działało wiele 

już nieistniejących zakładów wydobywczych 

m.in. „Gliwice” „Pstrowski”, 

„Wawel”, „Dębieńsko”. Dzisiaj 

w naszym rejonie działania znajduje 

się osiem kopalń: „Pokój”, „Bielszowice”, 

„Budryk”, „Bolesław Śmiały”, 

„Knurów” i „Szczygłowice” oraz dwie 

kopalnie dwuruchowe: „Sośnica–Makoszowy” 

i „Halemba–Wirek”. Każdy 

ruch kopalni dwuruchowej ma swoją 

stację ratowniczą, więc mamy w sumie 

dziesięć stacji ratowniczych. Mówiąc 

o specyfice tych zakładów górniczych 

należy stwierdzić, że wszystkie 

oprócz „Bolesława Śmiałego” są kopalniami 

w których istnieją zagrożenia 

naturalne ze sobą skojarzone. Oznacza 

to, że współistnieją one ze sobą, 

że występuje równocześnie więcej 

niż jedno zagrożenie. Chodzi o zagrożenia 

metanowe, pożarami podziemnymi, 

tąpaniami, cieplne – związane 

z temperaturą pierwotną górotworu, 

która rośnie wraz z głębokością eksploatacji 

oraz wodne. W zabrzańskiej 

Stacji, podobnie jak i w innych, dyżurują 

zastępy ratowników pochodzące 

z kopalń leżących w rejonie naszego 

działania, wymienionych na wstępie. 

Po kolei, według harmonogramu, na 

okres sześciu dni przyjeżdżają dwa 

zastępy ratownicze z mechanikiem 

sprzętu ratowniczego, dyspozytorem 

i kierownikiem kopalnianej Stacji Ratownictwa 

Górniczego. Te dyżurujące 

zastępy ratownicze są gotowe do natychmiastowego 

uczestnictwa w akcji 

ratowniczej przez całą dobę. Oprócz 

tego w Stacji jest zatrudnionych w sumie 

trzynaście osób, w tym pięciu specjalistów 

w zakresie ratownictwa górniczego 

i czterech specjalistów sprzętu 

ratowniczego. Nasze działania muszą 

być perfekcyjne, a przede wszystkim 

skuteczne. Okręgowe Stacje Ratownictwa 

Górniczego można by nazwać 

oddziałami Centralnej Stacji znajdującymi 

się na pierwszej linii frontu. 

– Trwa stała restrukturyzacja 

techniczna ratownictwa górniczego, 

pozyskuje się nowe technologie. Na 

co powinno się położyć największy 

nacisk? 

– Pozyskanie i zastosowanie nowych 

technologii oraz doskonalenie 

tych już stosowanych w ratownictwie 

górniczym to jedno z podstawowych 

zadań CSRG S.A. Dotyczy to 

w szczególności działu pogotowi specjalistycznych 

CSRG S.A. Nasza rola 

polega na tym, żeby w rejonie Okręgowej 

Stacji Ratownictwa Górniczego 

w Zabrzu sukcesywnie „oswajać” 

ratowników z kopalń z użytkowaniem 

nowego sprzętu i aby kopalnie stopniowo 

go wprowadzały do wyposażenia 

swoich stacji. Wiadomo, że do każdej 

3 

nowości trzeba się przyzwyczaić i nabrać 

zaufania do nowego urządzenia. 

Trzeba na to czasu wypełnionego setkami 

godzin ćwiczeń. 

— Niezwykle ważny w ratownictwie 

górniczym jest problem szkolenia. 

Ratownicy muszą być doskonale 

przygotowani pod każdym 

względem do swoich działań, gdzie 

często stawką bywa ludzkie życie… 

— Pełniąc dyżury o których mówiłem 

wcześniej, jednocześnie prowadzimy 

intensywną działalność szkoleniową. 

Nie wnikając w szczegóły 

muszę podkreślić, że skala różnorodnych 

szkoleń i ćwiczeń sprawdzających, 

które nieustannie prowadzimy 

jest bardzo szeroka. W kopalniach rejonu 

działania OSRG pracuje około 

1500 ratowników górniczych. Każdego 

dnia – według szczegółowo określonego 

programu – odbywają się 

u nas ćwiczenia sprawdzające dla grupy 

do dwudziestu ratowników, oprócz 

tego prowadzone są kursy podstawowe 

dla kandydatów na ratowników górniczych 

i mechaników sprzętu ratowniczego. 

Co pięć lat każdy ratownik 

i mechanik muszą odbyć kurs powtórkowy. 

Każda osoba dozoru kopalnianego 

nie będąca ratownikiem także co 

pięć lat przechodzi kurs z zakresu ratownictwa 

górniczego. 

– Ratownicy z OSRG w Zabrzu 

w ciągu prawie półwiecza uczestniczyli 

w wielu akacjach ratowniczych. 

Przebieg niektórych z nich 

nieraz z zapartym tchem śledziła 

cała Polska….


— W tym roku będziemy obcho- 

dzić jubileusz pięćdziesięciolecia. Stacja 

powstała bowiem w sierpniu 1958 

r. Już w tym miesiącu mieliśmy poważną 

akcję ratowniczą w kop. „Makoszowy”, 

gdzie w wyniku pożaru 

podziemnego zginęło wiele osób. 

Ratownicy i pracownicy inżynieryjno–techniczni 

tej stacji brali udział 

w akcjach ratowniczych zarówno 

w kopalniach swojego rejonu, jak i w 

rejonach innych okręgowych stacji, 

w tym niemal we wszystkich ważnych 

akcjach ratowniczych, także podczas 

katastrof górniczych. Warto przypomnieć 

niektóre z akcji ratowniczych: 

„Generał Zawadzki” w 1969 r. – akcja 

wodna, „Rokitnica” w 1971 r. – akcja 

zawałowa, „Dymitrow” w 1979 r. i w 

1982 r. – akcje pożarowe, „Wawel” 

w 1987 r. – wybuch metanu, „Halemba” 

w 1990 r. – wybuch metanu, 

„Nowy Wirek” w 1995 r. – akcja zawałowa 

po tąpnięciu, „Bielszowice” 

w 1996 r. – akcja zawałowa po tąpnięciu, 

„Bielszowice” w 2003 r. – akcja 

pożarowa po wypaleniu metanu, „Sośnica” 

w 2003 r. – akcja pożarowa po 

wypaleniu metanu. Szczególnym sukcesem 

zakończyła się akcja ratownicza 

w „Rokitnicy”, gdzie 23 marca 

1971 r. nastąpił silny wstrząs tektoniczny 

skutkiem czego zostało zasypanych 

11 górników. Uratowano tylko 

jednego z nich, Alojzego Piątka, który 

przebywał bez żywności i wody przez 

158 godzin trwania akcji ratowniczej. 

Jego ocalenie uznano wtedy za jedno 

z największych osiągnięć polskiego 

ratownictwa górniczego. W lutym 

2006 r. braliśmy udział w podobnej 

akcji ratowniczej w kop. „Halemba”, 

gdzie po ponad 100 godzinach poszukiwań 

został odnaleziony i uratowany 

górnik Zbigniew Nowak. Uczestniczyliśmy 

także w głośnej akcji w „Halembie” 

w listopadzie 2006 r., kiedy to 

na skutek wybuchu metanu i pyłu węglowego 

zginęły 23 osoby. Kilkakrotnie 

nasi ratownicy brali udział w ak- 


cjach prowadzonych w zabrzańskich 

biedaszybach, stosunkowo niedawno 

penetrowaliśmy taki biedaszyb przed 

zasypaniem go. W 2003 r. ratowaliśmy 

także zasypanego w wałbrzyskim 

biedaszybie. 

Działamy nie tylko bezpośrednio 

na niwie ratowniczej. W tym roku 

w Zabrzu penetrowaliśmy 1300 metrowy 

odcinek zabytkowej „Sztolni 

Dziedzicznej Królowa Luiza”, która 

w zamierzeniach władz Zabrza ma 

być w przyszłości kolejną po Kopalni 

Zabytkowej „Guido” dużą atrakcją turystyczną. 

W maju br. właśnie w Kopalni 

Zabytkowej „Guido” podczas 

„Nocy Muzeów” pokazaliśmy pracę 

naszego pogotowia ratowniczego, a co 

roku w czasie Zabrzańskich Dni Nauki 

prezentujemy nasz dorobek. 

— Już wiele lat pracuje Pan 

w ratownictwie górniczym poznając 

go od różnych stron. Co jest najważniejsze, 

patrząc przez pryzmat tych 

doświadczeń, w zawodzie ratownika? 

— W tej branży pracuję już od 

1992 r. Wówczas to będąc zatrudnionym 

w kop. „Śląsk” ukończyłem 

kurs podstawowy dla kandydatów na 

ratowników górniczych. Z przemysłem 

węglowym jestem zaś związany 

od sierpnia 1990 r., tzn. od chwili 

rozpoczęcia pracy w kop. „Śląsk”, 

w której pracowałem do końca 1995 r. 

w dziale wentylacji. Początkowo byłem 

zwykłym ratownikiem, z czasem 

pełniłem w kopalnianej drużynie ratowniczej 

funkcje kierownika bazy 

ratowniczej, a następnie kierownika 

akcji na dole. Brałem udział w wielu 

akcjach ratowniczych i pracach profilaktycznych. 

Gdy trafiłem do zawodowych 

zastępów ratowniczych 

w Okręgowej Stacji Ratownictwa 

Górniczego w Bytomiu miałem już 

doświadczenie w tej dziedzinie. Byłem 

tam do listopada 2002 r., następ- 

4 

nie zostałem kierownikiem pogotowia 

w Stacji w Zabrzu. Po krótkim okresie 

pracy w Stacji w Tychach od sierpnia 

2007 r. pracuję na obecnym stanowisku. 

Uważam, że ratownictwo górnicze 

jest przede wszystkim służbą, co 

zawsze podkreślam na prowadzonych 

przez nas kursach dla kandydatów na 

ratowników górniczych. Dla niej niejednokrotnie 

trzeba poświęcać wiele 

innych spraw, nieraz osobistych. Ważna 

jest także wiedza i doświadczenie. 

Nabywa się ich podczas akcji ratowniczych, 

szkoleń i ćwiczeń. To sprawia, 

że ma się wpojone pewne zasady 

działania. Każda akcja ratownicza jest 

inna i tam zdobywa się największe doświadczenie. 

Im większą masz wiedzę 

tym lepiej rozwiążesz sytuację. Przychodzi 

ci z pomocą twoje doświadczenie 

z poprzednich akcji, a także 

wiedza kolegów z zastępu ratowniczego. 

Zastęp jest jak pięć palców jednej 

dłoni, każdy jest zależny od wiedzy 

i doświadczenia pozostałych. Ratownik 

musi ufać kolegom z zastępu, że 

wspomogą go w trudnych sytuacjach. 

Szczególną rolę odgrywa zastępowy, 

osoba z wielkim doświadczeniem ratowniczym, 

ciesząca się ogólnym zaufaniem. 

Ratownicy idąc do akcji nigdy 

nie wiedzą co zastaną na miejscu 

i jak skończy się ich działalność. Podejmują 

ryzyko, problem tylko w tym, 

żeby na poziomie tolerancyjnym odpowiednio 

je skalkulować. Konieczne 

jest też górnicze szczęście. Przypominam 

sobie, jak podczas studiów 

na Wydziale Górniczym Politechniki 

Śląskiej w Gliwicach prof. Andrzej 

Frycz powtarzał, że w tym zawodzie 

najważniejsze jest szczęście, potem 

spostrzegawczość, a następnie wiedza 

i doświadczenie. Rzeczywiście, przekonałem 

się po latach służby ratowniczej 

– że tak jest. 

– Dziękuję za rozmowę. 

Rozmawiał: JACEK DUBIEL



28–30 stycznia 2008 r. w rejonie 

tamy izolacyjnej TI–146 w przecince 

pomocniczej E –21 w pokładzie 405/1 łg 

zlokalizowanej na poziomie 838 prowadzono 

akcję przeciwpożarową (rys.1) 

Pożar endogeniczny powstał w przystropowej 

części przecinki pomocniczej 

E–21 w pokładzie 405/1 , w rejonie tamy 

łg 

izolacyjnej TI–146, na poziomie 838 m 

(rys.2). Pokład 405/1 zaliczony jest do III 

kategorii zagrożenia metanowego, klasy 

Rys. 1 

W KWK „Borynia” 

akcja PrzeciwPożarowa 

mgr inż. 

Dariusz Brzózka 

OSRG Wodzisław 

B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, 

I stopnia zagrożenia wodnego, I grupy 

samozapalności (bardzo małej skłonności 

do samozapalenia o wskaźnikach: Sza = 53 

oC/min. i energii aktywacji A=85 kJ/mol.), 

niezagrożony tąpaniami. Przecinka pomocnicza 

E–21 wykonana była w obudowie 

łukowej podatnej ŁP9/V25/3, a opinkę 

5 

stanowiły na całym obwodzie siatki zgrzewane 

typu zaczepowego. Nachylenie wyrobiska 

wynosiło od 12° do 17°. Przecinka 

miała długość 61 m i łączyła przekop 

taśmowy I wschodni na poziomie 838 m 

z pochylnią E–21 w pokładzie 405/1 . Wy- łg 

konana była w ten sposób, że od strony pochylni 

E–21 rozpoczynała się pod stropem 

w ławie górnej pokładu 405/1, zaś przy 

przekopie schodziła na spąg ławy dolnej 

tego pokładu. Dlatego nad przekopem taśmowym 

I wschodnim, przy skrzyżowaniu 

przecinką pomocniczą E–21 znajdowało 

się około 4 m węgla. Przecinka wykonana 

w listopadzie 1999 r., została otamowana 

we wrześniu 2005 r. przy pomocy dwóch 

tam izolacyjnych murowych TI–146 

i TI–147 (rys.3). 

Tama TI–146 została wykonana w odległości 

od około 6 m po lewym ociosie 

do około 9 m po prawym ociosie od 

skrzyżowania z przekopem taśmowym 

I wschodnim. W celu uniknięcia przewietrzania 

odcinka ślepego przecinki pomocniczej 

E–21 na wlocie z przekopu zabudowano 

dodatkowo tamę deskową, którą 

obito płótnem i siatką oraz torkretowano. 

W marcu 2006 r., od strony pochylni E–21 

do przecinki wtłoczono około 170 m3 mieszaniny 

popiołowo–wodnej, częściowo 

ją podsadzając w rejonie tamy TI–146. 

Do 28 stycznia 2008 r. pomiary wykonywane 

w rejonie tam izolacyjnych TI–146 

i TI–147 nie wykazywały obecności tlenku 

węgla. 

28 stycznia 2008 r. o godzinie 1036 sztygar 

oddziałowy robót przygotowawczych, 

przechodząc przekopem taśmowym I 

wschodnim na poziomie 838 m (rys.4), poczuł 

zapach spalenizny i spostrzegł dymy 

wydobywające się zza tamy deskowej zabudowanej 

przed tamą izolacyjną TI–146. 

Natychmiast powiadomił o tym telefonicznie 

dyspozytora ruchu kopalni. Po odchyleniu 

desek w tamie deskowej okazało się, 

że w stropie przed tamą TI–146 wystę


puje ognisko pożaru w postaci żarzącego 

się węgla. Pierwszy zastępca kierownika 

ruchu zakładu górniczego, powiadomiony 

przez dyspozytora ruchu kopalni, niezwłocznie 

podjął decyzję o rozpoczęciu 

akcji ratowniczej. 

PRZEBIEG AKCJI RATOWNICZEJ 

W pierwszej fazie akcji Kierownik Akcji 

Ratowniczej wyznaczył strefę zagrożenia, 

z której wyprowadzono 53 osoby bez 

konieczności użycia aparatów ucieczkowych. 

Strefa zagrożenia objęła swym zasięgiem 

m.in. wyrobisko eksploatacyjne 

i dwa wyrobiska przygotowawcze, z których 

jedno znajdowało się w postępie oraz 

część drogi dojściowej do eksploatowanej 

ściany A–31 w pokładzie 403/2. Dla zabezpieczenia 

dojść do strefy zagrożenia 

wyznaczono 11 posterunków obstawy. 

Baza ratownicza została zlokalizowana 

w pochylni pomocniczej 1 na poziomie 

838 m. W pierwszej fazie sztygar oddziałowy 

wraz ze znajdującym się w pobliżu pracownikiem 

aktywnie gasili pożar zlewając 

strop i ociosy wodą z rurociągu ppoż. Po 

około 10 minutach na miejsce pożaru dotarł 

dyżurujący zastęp ratowniczy, który 

przejął akcję aktywnego gaszenia pożaru. 

Rozebrano tamę deskową i cały czas gasząc 

wodą żarzący się węgiel usuwano go 

ze stropu za pomocą łomów, do czasu zlikwidowania 

zarzewia ognia. W tym czasie 

do bazy przybył drugi zastęp dyżurujący, 

a w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego 

zmobilizowano łącznie cztery zastępy, 

które kolejno udawały się do bazy. 

O godzinie 1059 powiadomiono OSRG 

Wodzisław o pożarze. Niezwłocznie na 

kopalnię udały się dyżurujące zastępy ratownicze 

oraz pogotowie pomiarowe. 

W dalszej fazie akcji, od strony tamy 

TI–147, przez jedną godzinę wtłaczano do 

przecinki pomocniczej E–21 wodę z rurociągu 

ppoż., a następnie podłączono rurociąg 

do podawania mieszanin popiołowo– 

wodnych, celem lepszego jej podsadzenia 

i wypełnienia spękań w górotworze. Od 

godziny 1707 przystąpiono do lokowania 

mieszaniny w dawkach 10–20 m3 oraz obserwowano 

wpływ podsadzania w rejonie 


Rys, 2 

Rys. 3 

Rys. 4 

6



7 

Rys. 5 

Rys. 6 

Rys. 7 

Rys. 8 

tamy TI–146. W sumie do godziny 20 40 

podano do przestrzeni otamowanej 95 ton 

popiołów, podsadzając w całości przecinkę 

pomocniczą E–21. 

W tym samym czasie prowadzono 

działania wentylacyjne, dzięki którym 

do godz. 1900 zmniejszono ilość powietrza 

płynącego w przekopie taśmowym 

I wschodnim oraz odwrócono kierunek 

przepływającego powietrza w części przekopu 

I wschodniego na poziomie 838 m. 

W związku z czym ograniczono strefę zagrożenia 

i zmniejszono ilość posterunków 

obstawy do pięciu (rys. 5 i 6). Pomimo 

wykonanych prac zmierzających do szybkiego 

opanowania pożaru, około godziny 

1630 zastęp ratowniczy pracujący w rejonie 

tamy TI–146 zauważył żarzący się węgiel 

w stropie na odcinku 2 m. W związku 

z tym wycięto siatki w stropie oraz wypuszczono 

węgiel na dwóch pierwszych 

odrzwiach obudowy przed tamą TI–146 na 

wysokość około 2 m. Jednocześnie kontynuowano 

schładzanie rejonu poprzez zlewanie 

ociosów i stropu wodą. 

Po zlikwidowaniu otwartego ognia 

i spadku stężeń tlenku węgla Kierownik 

Akcji Ratowniczej podjął decyzję o zabudowie 

tamy ryglowej na wlocie do przecinki 

pomocniczej E–21, w odległości 2,1 m 

od przekopu taśmowego I wschodniego 

na poziomie 838 m, a następnie o wypełnieniu 

przestrzeni przecinki pomiędzy 

TI–146, a tamą ryglową za pomocą spoiwa 

„EKO–BET”. Ponadto polecił odwiercić 

cztery otwory w stropie i ociosie przed 

TI–146 do podawania wody. Te prace zostały 

wykonane do godziny 700 29 stycznia 

2008 r. Po podłączeniu pompy MONO, od 

godziny 807 rozpoczęto wtłaczanie EKO– 

BET–u, które było prowadzone nieprzerwanie 

do godziny 1252 30 stycznia 2008 r., 

kiedy to stwierdzono, że korek jest w pełni 

podsadzony. Łącznie zużyto 48,7 tony 

EKO–BET–u. 

29 stycznia 2008 r. o godzinie 1330 odbyło 

się doraźne posiedzenie Zespołu ds. 

Zwalczania Zagrożenia Pożarowego, poszerzonego 

o przedstawicieli jednostek 

naukowo–badawczych, państwowego organu 

nadzoru górniczego i jednostki ra-


Tabela 1 

Tabela 2 

SK�AD ATMOSFERY PRZED TI 146 

28.01.2008r. 

GODZ 

O2% CO2% CH4% T O C �% CO 

ppm 

1248 20,3 0 0 17,0 54 48 

13 34 20,9 0 0 15,0 77 500 

13 42 20,9 0 0 15,0 77 500 

14 09 20,9 0 0 15,0 70 30 

14 43 20,9 0 0 16,0 75 30 

15 10 20,9 0 0 15,0 75 35 

15 42 20,9 0 0 16,0 77 15 

16 17 20,9 0 0 15,0 86 220 

18 14 20,6 0 0 16,0 80 26 

19 04 20,9 0 0 16,0 80 4 

20 14 20,6 0 0 20,8 70 28 

23 04 20,6 0 0 19,0 70 11 

23 02 20,6 0 0 18,6 70 11 

23 36 20,6 0 0 18,7 65 12 

0 01 20,5 0 0 18,7 65 11 

0 18 20,5 0 0 19,0 85 13 

2 04 20,5 0 0 19,0 86 13 

2 54 20,6 0 0 18,6 84 12 

3 36 20,5 0 0 18,6 85 12 

4 43 20,5 0 0 18,7 85 12 

5 20 20,5 0 0 18,0 86 10 


SK�AD ATMOSFERY PRZED TI 147 

28.01. – 29.01.2008 r. 

GODZ 

O2% CO2% CH4% T O C �% CO 

ppm 

13 14 20,8 0 0 18,0 54,0 150 

14 14 20,9 0 0 18,3 54,0 150 

14 33 20,9 0,2 0 18,0 54,0 150 

16 46 20,5 0 0,2 19,0 55,0 47 

18 14 20,6 0 0,2 19,0 55,0 25 

21 18 20,7 0 0 19,0 54,0 25 

2 10 20,7 0 0 21,0 55,0 25 

12 38 20,8 0 0,4 21,0 55,0 0 

8 

townictwa (CSRG S.A.). Kierownik ruchu 

zakładu górniczego przedstawił działania 

związane z prowadzoną akcją ratowniczą. 

Po przeanalizowaniu materiałów odnośnie 

akcji przeciwpożarowej zespół ocenił, że 

była prowadzona prawidłowo. Nie wystąpiło 

zagrożenie dla bezpieczeństwa załogi 

zakładu górniczego, a podjęte działania 

spowodowały ograniczenie zagrożenia 

pożarowego oraz jego szybką likwidację. 

Omówiono również plan prac, jakie kopalnia 

wykona w rejonie przecinki pomocniczej 

E–21 w pokładzie 405/1 , a było to: 

łg 

– uszczelnienie górotworu wokół tamy 

izolacyjnej TI–146 oraz tamy ryglowej 

od strony przekopu taśmowego 

I wschodniego na poziomie 838 m 

przy pomocy środków żelujących 

z dodatkiem antypirogenu, 

– przywrócenie stanu przewietrzania 

rejonu partii D w pokładzie 405/1 do 

stanu przed wykonaniem regulacji 

28 stycznia 2008 r. (rys.5), 

– opracowanie planu prac profilaktycznych. 

30 stycznia 2008 r. na zmianie I, oprócz 

wtłaczania spoiwa EKO–BET, wywiercono 

pięć otworów o długości 4 m nad tamą 

ryglową, do których wtłaczano ANTYPI- 

ROGEL (rys. 7 i 8). Ponadto podawano do 

czterech otworów przed TI–146 ANTY- 

PIROGEL, którego do pełnego podsadzenia 

otworów zużyto 300 kg. Po wykonaniu 

tych czynności pożar został ugaszony. 

W związku z tym 30 stycznia 2008 r. o godzinie 

1305 Kierownik Akcji Ratowniczej 

zadecydował o jej zakończeniu. W czasie 

akcji ratowniczej w miejscach prowadzonych 

prac przez zastępy ratownicze na bieżąco 

kontrolowany był skład atmosfery 

(tabela nr 1 i 2). 

�



Zdarzenie zaistniało w rejonie przecinki 

badawczej ściany 558 w pokładzie 

510 D wschód na poziomie 665 m. Pokład 

510 D wschód ma w tym rejonie 

miąższość od 8,0 do 10,3 m, warstwy 

zapadają pod kątem 6 stopni w kierunku 

południowo–zachodnim. Rozcinka 

poprowadzona jest w trzeciej warstwie 

przystropowej. 

Pokład 510 D wschód zaliczony został 

do IV kategorii zagrożenia metanowego, 

klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, 

III grupy skłonności węgla do 

samozapalenia, III stopnia skłonności do 

tąpań oraz i stopnia zagrożenia wodnego. 

Przecinka badawcza ściany 558 miała długość 

230,5 m i wykonana była w obudowie 

V32 ŁPRP 13/9. Chodniki przyścianowe 

wykonano w obudowie ŁP9/V32, 

przy czym chodnik IX wschodni miał długość 

1214 m, a chodnik VIIIa wschodni – 

1009 m. Przewietrzanie tego rejonu prowadzone 

było z poziomu 665 m w ilości 

około 800 m3 /min. i przebiegało chodni- 

Rys. 1 

KWK „Mysłowice–Wesoła” Ruch Wesoła 

akcja RAtownicza 

mgr inż. 

KRZYSZTOF PIERNIK 

OSRG Jaworzno 

kiem IX wschodnim, przecinką badawczą 

ściany 558, chodnikiem VIIIa wschodnim, 

chodnikiem VIII wschodnim, dalej drogami 

wentylacyjnymi do szybów wentylacyjnych: 

„Południowy” i „Wacław”. Chodnik 

IX wschodni wraz z przecinką ścianową 

558 o łącznej długości 263 m zostały otamowane 

3 czerwca 2007 r. tamą izolacyjną 

murową (nr 426) o grubości 0,25 m. – 

(rys. 1) 

13 stycznia 2008 r. w rejonie przecinki 

badawczej ściany 558 zatrudnionych było 

sześciu pracowników: jeden do obsługi 

pomp w chodniku VIIIa wschodnim, jeden 

wykonywał obchód wyrobisk tego rejonu, 

trzech pracowników znajdowało się 

w chodniku IX wschodnim na zachód od 

pochylni i wschodniej, a jeden w przekopie 

taśmowym AD poziom 665. 

9 


(RyS.2) 

13 stycznia 2008 r. o godzinie 919 w rejonie przecinki badawczej ściany 

558 w pokładzie 510 D nastąpiło zapalenie 

i wybuch metanu, co spowodowało 

powstanie fali podmuchu zarejestrowane 

przez anemometr stacjonarny zabudowany 

w pochylni i wschodniej, a następnie 

wzrost zawartości CO i CH , zarejestrowa- 

4 

ne przez czujniki zabudowane w chodniku 

VIIIa wschodnim. Stężenie CO przekroczyło 

zakres pomiarowy czujnika wynoszący 

200 ppm, a zwartość CH przekro- 

4 

czyła 5 %. W wyniku zdarzenia stężenie 

powyżej 200 ppm CO popłynęło drogami 

wentylacyjnymi z rejonu pokładu 510 D 

wschód do szybu wentylacyjnego południowego. 

Trzech pracowników, zatrudnionych 

w chodniku IX wschodnim na 

zachód od pochylni i wschodniej, poczuło 

mocny podmuch i wycofało się z zagrożonego 

rejonu o własnych siłach. Pracownicy 

ci powiadomili o niebezpiecznym zdarze


Rys. 2 

niu dyspozytora kopalni, który rozpoczął 

prowadzenie akcji ratowniczej. Stężenia 

gazów płynące drogami wentylacyjnymi 

spowodowały zasłabnięcie pracownika 

przebywającego w przekopie taśmowym 

AD, poziom 665 m, który został znaleziony 

i wytransportowany z zagrożonego rejonu 

przez pracowników znajdujących się 

w sąsiednim wyrobisku. Służby kopalni 

nie nawiązały kontaktu z dwoma osobami 

będącymi w rejonie przecinki badawczej 

ściany 558. 

O godzinie 10 45 Kierownik Ruchu 

Zakładu Górniczego przejął prowadzenie 

akcji ratowniczej, której nadrzędnym 

celem było dotarcie do dwóch pracowników 

znajdujących się w rejonie zagrożenia. 

W akcji wzięły udział dwa zastępy 

dyżurujące z KWK „Mysłowice–Wesoła” 

i dwa wezwane z OSRG Tychy. Baza ratownicza 

została wyznaczona w chodniku 

XII wschodnim. Kierownik Akcji wyznaczył 

strefę zagrożenia, która obejmowała: 

chodnik IX wschodni, przecinkę ściany 

558, przecinkę badawczą ściany 558, 

chodnik VIIIa wschodni, chodnik łączący 

III wschodni, chodnik VIII wschodni, pochylnię 

I wschodnią, chodnik III wschodni, 

przekop taśmowy AD, poziom 665, 

chodnik łączący XI, przekop przewozowy 

AD, chodnik łączący II, pochylnię I za- 


chodnią, chodnik łączący X, szybik międzypoziomowy, 

przekop do szybika międzypoziomowego, 

poz. 465 m, przekop 

przewozowy AD, poz.465 m, pochylnię 

wentylacyjną w pokładzie 404/1, pochylnię 

wentylacyjną zachodnią w pokładzie 

404/1, szyb południowy, przekop BD, poz. 

465 m, objazd wozów poz. 465 m, przekop 

główny, poziom 465 m, szyb „Wacław”. 

Penetrację rozpoczęto od chodnika IX 

wschodniego, gdzie o godzinie 13 42 zastęp 

I dotarł do poszkodowanego pracownika, 

którego znaleziono w odległości około 

1000 m na wschód od pochylni i wschodniej. 

Poszkodowany był poturbowany, poparzony, 

ale przytomny. Zastęp rozpoczął 

transport poszkodowanego w kierunku 

pochylni I wschodniej, a następnie transport 

przejął zastęp II. Zastęp I kontynuował 

penetrację i doszedł na skrzyżowanie 

z przecinką badawczą ściany 558, gdzie 

stwierdził zniszczenie tamy izolacyjnej nr 

426 i rozrzucenie elementów tamy w kierunku 

pochylni i wschodniej. Zza rozbitej 

tamy wypływały stężenia: CO – 170 ppm, 

CH 4 – 0,4 %. Zastęp kontynuował penetrację 

przecinki badawczej ściany 558 docierając 

do skrzyżowania z chodnikiem 

VIIIa wschodnim, skąd został wycofany 

do bazy. Z raportu uzyskanego od zastępowego 

wynikało, że spośród czterech za- 

10 

pór przeciw wybuchowi pyłu węglowego, 

znajdujących się w chodniku IX wschodnim, 

została tylko część zapory (19 półek) 

zabudowanej najbliżej pochylni i wschodniej, 

pozostałe zapory uległy całkowitemu 

zniszczeniu. O godzinie 15 28 zastęp III wyszedł 

do penetracji chodnika VIIIa wschodniego, 

gdzie o godzinie 17 38 znaleziono poszkodowanego 

w odległości około 650 m 

na wschód od pochylni I wschodniej – nie 

dającego oznak życia. Po wytransportowaniu 

go z rejonu zagrożenia akcja ratowania 

ludzi została zakończona. Według raportu 

tego zastępu wszystkie zapory przeciw 

wybuchowi pyłu węglowego (3 zapory 

wodne) będące w chodniku VIIIa zostały 

zniszczone. 

Kierownik Akcji Ratowniczej opracował 

plan likwidacji zagrożenia określający 

sposób izolacji rejonu przecinki ściany 

558. Plan przewidywał działania wentylacyjne 

w celu ustabilizowania prądów 

powietrza w chodnikach pomiędzy pochylniami 

I wschodnią i I zachodnią oraz 

działania wentylacyjne w celu wyłączenia 

ze strefy zagrożenia pochylni i zachodniej 

dla umożliwienia transportu materiałów, 

następnie wykonanie tamy przeciwwybuchowej 

w chodniku IX wschodnim na bazie 

spoiw mineralnych oraz korka wodnego 

w chodniku VIIIa wschodnim. W trakcie



prowadzonych prac plan przewidywał inertyzowanie 

izolowanego rejonu. Po wykonaniu 

tych działań i po upływie ustalonego 

okresu oczekiwania przewidywano 

zabudowę tamy o konstrukcji przeciwwybuchowej 

w chodniku VIII wschodnim. 

Przewidziano zatrudnienie sześciu zastępów 

ratowniczych na zmianę tj. czterech 

zastępów z KWK „Mysłowice–Wesoła” 

oraz po dwa zastępy spoza kopalni: 

na zmianę trzecią wezwano dwa zastępy 

KWK „Wujek”, na zmianę pierwszą dwa 

zastępy KWK „Ziemowit”, a na zmianę 

drugą pogotowie OSRG Tychy. O godzinie 

22 00 rozpoczęto wykonywanie pomiarów 

chromatograficznych z chodnika VIII 

wschodniego, 30 m od skrzyżowania z pochylnią 

i wschodnią: O 2 – 20,16 %, CO 2 

– 0,08 %, CO – 0,0046 %, CH 4 – 0,27 %, 

temp.– 26,8 °C. O godzinie 0 30 uruchomiono 

pobieranie prób powietrza linią chromatograficzną 

z chodnika IX wschodniego, 

30 m od pochylni i wschodniej: O 2 

– 20,20 %, CO 2 – 0,05 %, CO – 0,0000 %, 

CH 4 – 0,08 %. W następnych godzinach 

akcji pomiary wykonywane na wylocie 

z rejonu, a więc w chodniku VIII wschodnim 

wykazywały szybki wzrost stężeń 

tlenku węgla i dwutlenku węgla. 

W celu wykonania korka wodnego 

w chodniku VIIIa wschód skierowano 

zastęp ratowniczy, który odkręcił cztery 

zawory hydrantowe na rurociągu przeciwpożarowym 

pomiędzy cechą 100 m, 

a 350 m. Woda nie była jednak podawana 

z uwagi na konieczność wcześniejszej 

zabudowy tamy przeciwwybuchowej 

w chodniku IX wschodnim. Jednocześnie 

prowadzono działania wentylacyjne polegające 

na zabudowie tam wentylacyjno 

– regulacyjnych w pochylni I zachodniej, 

na południe od chodnika łączącego I oraz 

w przekopie przewozowym AD, poziom 

665 m pomiędzy chodnikiem łączącym X, 

a chodnikiem łączącym II mające na celu 

wyłączenie ze strefy zagrożenia pochylni 

I zachodniej, chodnika łączącego II, odcinka 

przekopu przewozowego AD, poziom 

665 m na północ od chodnika łączącego II, 

chodnika łączącego XI, przekop taśmowy 

AD na północ od chodnika III wschodniego 

i chodnika II wschodniego pomiędzy 

przekopem przewozowym AD, poziom 

665 m i przekopem taśmowym AD, poziom 

665 m. 

14 stycznia 2008 r. kontynuowano prace 

wentylacyjne, transportowano materiały 

do budowy tamy przeciwwybuchowej 

w chodniku IX wschodnim oraz rozpo- 

częto prace w miejscu budowy tej tamy. 

Technologia budowy tamy przeciwwybuchowej 

przewidywała wykonanie zawarć 

wymurowanych z kostki betonowej, przy 

czym zawarcie po stronie zachodniej wykonywane 

było w odrzwiach tamy bezpieczeństwa. 

Tama o grubości 3 m miała być 

wyposażona w dwie lutnie Ø 800, zabezpieczone 

obudowami przeciwwybuchowymi 

przepustów tamowych. Zawarcia 

planowano oryglować, a przestrzeń pomiędzy 

nimi wypełnić spoiwem mineralnym 

– Tekblend. Wykonano próbę podawania 

wody rurociągiem p. poż. do chodnika 

VIIIa wschodniego, co pozwoliło określić 

wydajność tego rurociągu na poziomie 

1,2 m 3 /min. Obliczono, że do zamknięcia 

przepływu powietrza trzeba będzie podać 

około 2900 m 3 wody, biorąc pod uwagę 

dopływ naturalny w ilości 0,2 m 3 /min. Dla 

utworzenia korka wodnego spełniającego 

kryteria tamy przeciwwybuchowej (poziom 

wody 2 m powyżej stropu) należało 

podać około 9200 m 3 . 

14 stycznia 2008 r. odbyło się posiedzenie 

kopalnianego Zespołu ds. Zagrożeń 

Wentylacyjno–Pożarowych w składzie poszerzonym 

o specjalistów ds. zagrożeń naturalnych 

i zaproszonych gości w sprawie 

analizy warunków metanowych, pożarowych 

i podjętych działań podczas prowadzenia 

akcji ratowniczej w rejonie ściany 

558 w pokładzie 510 D wschód. Na posiedzeniu 

przyjęto następujące wnioski: 

1. Kontynuować izolację rejonu przecinki 

ściany 558 wg „Planu likwidacji 

zagrożenia” zatwierdzonego przez 

KRZG 13 stycznia 2008 r. 

2. Dodatkowo podawać gazy inertne 

(azot) do chwili zamknięcia pola, po 

zamknięciu podawać dwutlenek węgla. 

Wykorzystać w tym celu istniejący 

rurociąg sprężonego powietrza 

w chodniku IX wschodnim, którego 

wylot znajduje się ok. 15 m przed 

przecinką ściany 558. 

3. Szczególny nacisk położyć na jak najszybsze 

wykonanie tamy przeciwwybuchowej 

w chodniku IX wschodnim, 

a następnie przystąpić do zalewania 

korka wodnego w chodniku VIIIa 

wschodnim. 

Na zmianie drugiej 14 stycznia 2008 

r. w wyniku wykonania działań wentylacyjnych 

zmniejszono przepływ powietrza 

przez przecinkę badawczą ściany 558 do 

około 590 m3/min, w dalszym ciągu prowadzono 

prace związane z transportami 

11 

materiałów oraz budową tamy przeciwwybuchowej 

TP–1 w chodniku IX wschodnim. 

Prowadzono również prace mające 

na celu doprowadzenie gazów inertnych 

do chodnika IX wschodniego. 

15 stycznia 2008 r. o godzinie 8 55 

rozpoczęto podawanie dwutlenku węgla 

w ilości 600 kg/h. do chodnika IX wschodniego, 

rurociągiem kończącym się 15 m na 

zachód od przecinki badawczej ściany 558. 

W tym czasie pomiary chromatograficzne 

z chodnika VIII wschodniego przedstawiały 

się następująco: O 2 –19,48 %, CO 2 

– 0,59 %, CO – 0,0810 %, CH 4 – 0,48 %, 

temp.– 27,6 °C. 

Zakres prowadzonej inertyzacji zawarto 

w tabelach. 

16 stycznia 2008 r. na zmianie drugiej 

zakończono budowę konstrukcji obu 

zawarć tamy przeciwwybuchowej TP–1 

w chodniku IX wschodnim. Poprawność 

zabudowy skontrolował i potwierdził 

przedstawiciel jednostki ratowniczej. Rozpoczęto 

wypełnianie przestrzeni pomiędzy 

zawarciami spoiwem mineralnym – 

Tekblend za pomocą dwóch pomp Mono 

WT–820. O godzinie 21 00 rozpoczęto podawanie 

wody rurociągiem przeciwpożarowym 

do chodnika VIIIa wschód w ilości 

około 0,7 m 3 /min. Do czasu rozpoczęcia 

podawania wody, na skutek dopływu naturalnego, 

w chodniku VIIIa wschodnim 

zgromadziło się około 1000 m 3 wody. Na 

trzeciej zmianie o godzinie 3 00 zakończono 

zatłaczanie spoiwa Tekblend, wypełniając 

przestrzeń między zawarciami TP–1 

w chodniku IX wschodnim. Przedstawiciel 

jednostki ratowniczej dokonał odbioru 

tamy przeciwwybuchowej pod kątem 

pełnego wypełnienia spoiwem mineralnym. 

Przepływ powietrza do rejonu przecinki 

badawczej ściany 558 odbywał się 

przez dwa przepusty tamowe Ø 800 i wynosił 

około 450 m 3 /min. Stężenia gazów 

w chodniku VIII wschód przedstawiały się 

następująco: O 2 – 18,95 %, CO 2 – 2,14 %, 

CO – 0,0790 %, CH 4 – 0,65 %, temp. 

– 27,4 °C. 

17 stycznia 2008 r. o godzinie 6 30 rozpoczęto 

podawanie wody drugim rurociągiem 

(rekonsolidacyjnym) do chodnika 

VIIIa wschód. Łączny dopływ wody wynosił 

około 2,5 m 3 /min. O godzinie 13 00 

zamknięto przepusty tamowe w TP–1 

w chodniku IX wschód. Na czas wyczekiwania 

do uzyskania korka wodnego 

w chodniku VIIIa wschód wycofano zastępy 

z rejonu zagrożenia i odwołano zastępy 

spoza kopalni, pozostawiając w akcji po

nienia przestrzeni pomi�dzy zawarciami tamy przeciwwybuchowej, po czym dokonano zamkni�cia przepustów 

przeciwwybuchowych tamy oraz zakr�cenia pokryw na lutniach przepustów. O godzinie 18 47 Kierownik Akcji 

Ratowniczej zako�czył akcj� przeciwpo�arow�. 

NR 2/2008 ZA�. NR 2 

Data Godzina Czas wt�aczania 

od 15.01.08. od 8 

do 17.01.08. 

55 

do 4 00 

43 godz. 

5 min. 

18.01.08. od 17 50 

do 20 45 

2 godz. 

55 min 

od 20.01.08. od 7 

do 21.01.08. 

55 

do 12 00 

27 godz. 

55 min. 

21.01.08 od 13 15 

do 18 47 

5godz 

32min 

Data Godzina Czas wt�aczania 

18.01.08. od 1 00 

do 17 50 

16 godz. 

50 min. 

od 19.01.08. od 22 

do 20.01.08. 

50 

do 7 55 

8 godz. 

5 min. 

od 18.01.08. od 20 

do 21.01.08 

50 

do 10 00 

54 godz. 

50 min 

21.01.08 od 10 00 

do 11 15 

1godz 

15 min 


Inertyzacja - CO2 

Miejsce wt�aczania Wydajno�� Ilo�� ca�kowita 

Chodnik IX wschód – 15m na zachód 

od przecinki badawczej �ciany 558 

600 kg/h 25800 kg 

Chodnik IX wschód – 5m na wschód 

od TP-1 

800 kg/h 2400 kg 


od TP-1 

600 kg/h 16800 kg 

Chodnik IX wschód – 15 m na za- 

3300 kg 

chód od przecinki badawczej �ciany 

558 

600 kg/h 

RAZEM 48300 kg 

Inertyzacja - N2 

Miejsce wt�aczania Wydajno�� Ilo�� ca�kowita 


od TP-1 

1000 kg/h 16900 kg 


od TP-1 

800 kg/h 6400 kg 


od TP-1 

1500 kg/h 91400 kg 

Chodnik IX wschód- 5 m na wschód 

od TP-1 

400kg/h 500 kg 

RAZEM 115200 kg 

dwa zastępy na zmianę z KWK „Mysłowice–Wesoła”. 

18 stycznia 2008 r. o godzinie 1000 uruchomiono 

pobieranie prób powietrza trzecią 

linią chromatograficzną, podłączoną do 

rurociągu Ø100, zabudowanego w chodniku 

IX wschodnim, którego koniec znajdował 

się 15 m na zachód od przecinki 

badawczej ściany 558: O – 7,40 %, CO 2 2 

– 2,48 %, CO – 1,66240 %, CH – 4,79 %. 

4 

Pomiędzy godziną 1500 , a 2230 pomiary 

chromatograficzne wykonywane w chodniku 

IX wschodnim 20 m za tamą przeciwwybuchową 

TP–1 wykazywały stan 

atmosfery wybuchowej. O godzinie 230 poziom wody w chodniku VIIIa wschodnim 

przekroczył wymagany poziom dla 

uzyskania korka wodnego. Kierownik Akcji 

polecił dalsze zatłaczanie wody, ale 

już tylko z rurociągu rekonsolidacyjnego 

o wydajności około 1,8 m3 pochylni I wschodniej do chodnika VIII 

wschodniego i chodnika VIIIa wschodniego 

dla przewietrzenia wyrobisk do lustra 

wody. O godzinie 13 

/min. 

19 stycznia 2008 r. od zmiany pierwszej 

zwiększono obłożenie zastępów powołując 

po sześć zastępów na zmianę (po 

cztery zastępy KWK „Mysłowice–Wesoła” 

na zmianie oraz po dwa zastępy spoza 

kopalni: zmiana pierwsza – KWK „Ziemowit”, 

zmiana druga – OSRG Tychy, 

zmiana trzecia – KWK „Murcki”). Decyzją 

Kierownika Akcji Ratowniczej rozpoczęto 

budowę wentylacji odrębnej od 

40 doprowadzono koniec 

lutniociągu do lustra wody tj. do cechy 

120 m, co dało potwierdzenie uzyskania 

korka wodnego spełniającego kryteria 

tamy przeciwwybuchowej. O godzinie 1345 zakończono podawanie wody do chodnika 

VIIIa wschodniego oraz zniesiono strefę 

zagrożenia wraz z posterunkami zabezpieczającymi. 

W związku z powyższym Dyrektor 

OUG w Katowicach wydał decyzję 

nakazującą uzyskanie opinii właściwej 

jednostki ratownictwa górniczego w zakresie 

możliwości dalszego bezpiecznego 

prowadzenia akcji pożarowej w związku 

ze zniesieniem strefy zagrożenia i posterunków 

zabezpieczających. Opierając się 

o opinię Centralnej Stacji Ratownictwa 

Górniczego, Kierownik Akcji Ratowniczej 

o godzinie 1715 ciwwybuchowymi obudowami przepustów 

tamowych. 

20 stycznia 2008 r. na zmianie trzeciej 

po wykonaniu wrębu i zamknięciu zawarć 

tamowych oraz oryglowania tamy, o godzinie 

3 

wyznaczył strefę zagrożenia 

w chodniku VIII wschodnim oraz 

chodniku VIIIa wschodnim od pochylni 

i wschodniej do lustra wody. Przystąpiono 

do budowy tamy przeciwwybuchowej 

w chodniku VIII wschodnim, która miała 

być posadowiona pomiędzy tamami bezpieczeństwa, 

zamkniętymi konstrukcją 

murową z oryglowaniem oraz z dwoma 

lutniami Ø 800, zabezpieczonymi prze- 

00 dokonano odbioru konstrukcji 

tamy przez przedstawiciela jednostki ratowniczej. 

Następnie rozpoczęto podawanie 

środka mineralnego – Tekblend do 

wypełnienia przestrzeni pomiędzy zawarciami, 

pracę wykonywano przy wykorzystaniu 

dwóch pomp Mono typ WT–820. 

21 stycznia 2008 r. na zmianie drugiej 

zakończono wypełnianie korka przeciwwybuchowego 

w chodniku VIII wschód, 

oznaczonego jako TP–2. O godzinie 1800 przedstawiciel jednostki ratowniczej dokonał 

odbioru wypełnienia przestrzeni pomiędzy 

zawarciami tamy przeciwwybuchowej, 

po czym dokonano zamknięcia 

przepustów przeciwwybuchowych tamy 

oraz zakręcenia pokryw na lutniach przepustów. 

O godzinie 1847 Po zako�czeniu akcji kontynuowano podawanie CO2 do chodnika IX wschód -15 m na zachód od przecinki badawczej 

�ciany 558. 

Kierownik Akcji 

Ratowniczej zakończył akcję przeciwpożarową. 

Po zakończeniu akcji kontynuowano 

podawanie CO do chodnika IX wschód 

2 

–15 m na zachód od przecinki badawczejściany 

558. 

� 

12



Opis przebicia drążonym przodkiem 

chodnika ścianowego 3b dowierzchni 

wentylacyjnej w pokładzie 405/1, poziom 

1030 m, na zasadach akcji ratowniczej. 

W związku z projektowanym przebiciem 

drążonym chodnikiem ścianowym 

3b w pokładzie 405 przewietrzanym wentylacją 

odrębną w układzie ssącym do nieprzewietrzanej 

dowierzchni wentylacyjnej 

(zaizolowanej tamą na południe od chodnika 

ścianowego 3) zachodziła konieczność 

zabezpieczenia prac związanych z 

tym przebiciem. 

Prace były prowadzone w dwóch etapach: 

• pierwszy etap – prace wstępne prowadzone 

na zasadach normalnych do momentu, 

gdy przodek osiągnął ok. 2,0 m do planowanego 

przebicia. W ramach tych prac 

prowadzono wiercenie otworów badawczych 

42 mm celem ustalenia rzeczywistej 

odległości od planowanego przebicia, 

rozeznania stężeń gazów w zaizolowanym 

wyrobisku i kierunku ich migracji oraz 

prace przygotowawcze do przebicia związane 

z zabudową dodatkowego wentylatora 

powietrznego WLP600 wraz z zapasem 

lutni w przodku, związane z przygotowaniem 

niezbędnych materiałów do wykonania 

tamy izolacyjnej przeciwwybuchowej 

(korka wypełnionego spoiwem mineralnym), 

jak również kontrolą zabezpieczeń 

metanometrycznych i pyłowych, 

• drugi etap – prace prowadzone na zasadach 

akcji ratowniczej związane bezpośrednio 

z przebiciem przodkiem do 

zaizolowanej dowierzchni wentylacyjnej, 

przewietrzeniem odcinka dowierzchni 

wentylacyjnej na północ od miejsca 

przebicia, przewietrzeniem odcinka dowierzchni 

wentylacyjnej na południe od 

miejsca przebicia (w celu zabudowy korka 

izolacyjnego), wykonaniem tylnej tamy 

korka przeciwwybuchowego oddzielającej 

miejsce korka od ślepej części dowierzchni 

wentylacyjnej. 

W KWK „halemba” 

PRAce RAtownicze 

inż. 

ALEKSANDER SZEWCZYK 

OSRG Zabrze 

ZAGROżENIA NATuRALNE 

• Zagrożenie metanowe – pokład 40511 

zaliczono do IV kategorii zagrożenia 

metanowego, 

• Zagrożenie wybuchem pyłu węglowego 

– pokład 405/1 zaliczono do klasy 

B zagrożenia pyłowego, 

• Zagrożenia wodne – pokład 405/1 

zaliczono do I i II stopnia zagrożenia 

wodnego – rejon ściany 3 do I stopnia 

zagrożenia wodnego, 

• Zagrożenie tąpaniami – pokład 405/1 

zaliczono do III stopnia zagrożenia tąpaniami, 

• Zagrożenie pożarowe – pokład 405/1 

jest mało skłonny do samozapalenia 

i został zakwalifikowany do II grupy 

samozapalności węgla. Wskaźnik samozapalności 

Sza – 70° C/min. Sza – 19 

°C/min. Energia aktywacji A = 55kJ/ 

mol. Okres inkubacji pożaru określony 

w warunkach adiabatycznych dla t = 

10 °C – 86 dni, prognozowany okres inkubacji 

pożaru dla warunków kopalnianych 

wynosił 75 dni. 

• Temperatura pierwotna górotworu 

w miejscu przebicia wynosiła 38 °C. 

PRZEWIETRZANIE REJONu 

ChOdNIKA ŚCIANOWEGO 3B 

Świeże powietrze do miejsca przebicia 

doprowadzane było szybem Grunwald 

III i IV na poziom 1030 m przekopem 

zachodnim, przekopem zachodnim 

równoległym, przekopem wznoszącym, 

przekopem zbiorczym oraz przekopem 

wschodnim równoległym, przekopem 

transportowym do przekopu wentylacyjnego 

do pokładu 402 i dalej dowierzchnią badawczą 

I, pokł. 405/1 do przodka chodnika 

ścianowego 3b. Powietrze odprowadzano 

z przodka lutniociągiem ssącym zabudowanym 

w chodniku ścianowym 3b, pokł. 

405, następnie dowierzchnią badawczą I, 

pokł. 405/1, chodnikiem ścianowym 4a, 

pokł. 405/1, dowierzchnią badawczą, pokł. 

405/1, chodnikiem ścianowym 3, pokł. 

405/1, dowierzchnią wentylacyjną, pokł. 

13 

405/l, przecznicą południową do pokł. 405, 

wyrobiskami w pokładzie 405/1/K, chodnikiem 

wentylacyjnym I, chodnikiem łączącym, 

chodnikiem odstawczym, przekopem 

wentylacyjnym IV, dowierzchnią IV, 

chodnikiem nadścianowym, przecinką badawczą, 

przecinką VI, chodnikiem transportowym, 

przekopem transportowym I, 

przekopem pochyłym III, przekopem taśmowym 

do partii „H” i dalej do szybu 

Wschodniego, poziom 773 m. Dowierzchnią 

badawczą I, pokł. 405 (opływowy prąd 

powietrza) płynęło ok. 1400 m3 /min., drążonym 

chodnikiem ścianowym 3b przewietrzanym 

w układzie wentylacji ssącej 

– około 700 m3 /min. o parametrach: Ts = 

20,0 °C, Tw = 17,6 °C. 

POMIARy STężEń GAZÓW 

W OTAMOWANEJ dOWIERZChNI 

WENTyLACyJNEJ 

Odcinek dowierzchni wentylacyjnej 

na południe od chodnika ścianowego III, 

o długości około 340 m został wyłączony 

z czynnej sieci wentylacyjnej na początku 

lutego 2006 r. Obudowę tego fragmentu 

stanowiła obudowa stalowa ŁP – 10 

o przekroju około 15 m2 . Należało zatem 

spodziewać się, że otamowana objętość 

nie przekracza 5000 m3 . Część dowierzchni 

wentylacyjnej na południe od chodnika 

ścianowego IVa została podsadzona. Chodnik 

ścianowy 3b przebito do najwyższego 

fragmentu dowierzchni wentylacyjnej (15 

m na południe od chodnika ścianowego 3). 

Analizy prób powietrza zza korka (405/09) 

– tj. otamowanej dowierzchni wentylacyjnej 

na południe od chodnika ścianowego 

3 w pokł. 405/1 – wykonywane metodą 

tradycyjną, jak i metodą precyzyjnej analizy 

chromatograficznej wykazywały, że 

stężenia gazów w otamowanej przestrzeni 

kształtowały się następująco (pomiary z 

22 stycznia 2008 r.) 

tlen O – 20,46 %, 

2 

dwutlenek węgla CO – 0,06 %, 

2 

tlenek węgla CO – 0,0000 %, 

metan CH – 0,14 %, 

4 

wskaźnik Grahama G – 0,0000.


PRACE PROWAdZONE 

NA ZASAdACh 

AKCJI RATOWNICZEJ 

Prace prowadzone na zasadach akcji 

ratowniczej związane z przewietrzeniem 

odcinka dowierzchni wentylacyjnej na południe 

od miejsca przebicia oraz wznowieniem 

wentylacji w dowierzchni wentylacyjnej 

na północ od miejsca przebicia 

z chodnikiem ścianowym 3b wykonywane 

były przez dwa zastępy ratownicze. Dodatkowo 

zachowano wymóg posiadania 

w bazie ratowniczej dla zastępu biorącego 

udział w akcji, zastępu asekuracyjnego. 

Podczas wykonywania prac nie przewidywano 

wystąpienia trudnych warunków 

mikroklimatycznych. Prace związane ze 

wznawianiem wentylacji w dowierzchni 

wentylacyjne prowadzone były w taki 

sposób, aby w wylotowym (opływowym) 

prądzie powietrza skład atmosfery, warunki 

klimatyczne odpowiadały wymaganiom 

określonym w paragrafie 187 rozporządzenia 

MG z 28 czerwca 2002 r. w sprawie 

„bezpieczeństwa i higieny pracy oraz specjalistycznego 

zabezpieczenia pożarowego 

w podziemnych zakładach górniczych”, 

czyli, by stężenie tlenu nie spadło poniżej 

19 %, a stężenie metanu nie przekroczyło 

1,5 %. Prace związane bezpośrednio 

z przebiciem chodnika ścianowego 3b, 

pokł. 405, do dowierzchni wentylacyjnej 

� prowadzone były jako prace ratownicze 

z rygorami obowiązującymi dla prowadzenia 

akcji ratowniczej tj.: 

�� 


– prace wykonywane były przez dwa zastępy 

ratownicze kopalni ,,Halemba – 

Wirek,” 

– wyznaczone były osoby do kierowania 

tymi pracami, 

– wyznaczona była strefa zagrożenia, posterunki 

obstawy oraz baza ratownicza. 

MONITOROWANIE ZAGROżEń 

GAZOWyCh 

Do monitorowania stężeń metanu w rejonie 

prowadzonych prac służyły czujniki: 

• MM – w chodniku ścianowym 3b, pokł. 

405/1 – w przodku wyrobiska – o progu 

wyłączenia 1,0 %, 

• MM – w chodniku ścianowym 3b, pokł. 

405/1 – od 10 do l5 m na wsch. od dowierzchni 

badawczej 1 – o progu wyłączenia 

1,0 %, 

• MM – w lutni przed wentylatorem odprowadzającym 

powietrze z przodka – 

o progu wyłączenia 2,0 %, 

Dodatkowo zostanie zabudowany MM 

– w dowierzchni wentylacyjnej na południe 

od chodnika ścianowego 3b, p. 405/1 

– o progu wyłączenia 2,0 %, 

Do monitorowania stężeń tlenu: 

• CSO – w przodku chodnika ścianowe- 

2 

go 3b, p. 405/1 – po przebiciu i przewietrzeniu 

dowierzchni wentylacyjnej do 

przebudowania na południe od chodnika 

ścianowego 3b, 

Do monitorowania stężeń tlenku węgla: 

• CSTW – w dowierzchni wentylacyjnej 

na południe od chodnika ścianowego 3b 

�� 

�� 

�� 

14 

(przed tamą izolacyjną).Dodatkowo re- 

jon monitorowany był czujnikami zabu- 

dowanymi na drogach odprowadzenia 

powietrza z rejonu. 

Zastępy ratownicze biorące udział 

w pracach były wyposażone w detekto- 

ry wielogazowe (ATX, TMX lub X–am 

7000) oraz termohigrometr. 

Prace prowadzono w dwóch etapach: 

ETAP I 

– PRACE PRZyGOTOWAWCZE 

dO WyKONANIA PRZEBICIA 

Roboty górnicze związane z drążeniem 

chodnika ścianowego 3b prowadzone 

były zgodnie z ,,Projektem technicznym 

drążenia wyrobisk w pokł. 405”, natomiast 

zgodnie z „Technologią drążenia chodnika 

ścianowego 3b na odcinku przejeżdżania 

przez dowierzchnię wentylacyjną 

w pokł. 405/1 na poziomie l030 m” w momencie, 

gdy czoło przodka osiągnęło odległość 

20,0 m od planowanego przebicia 

dalsze drążenie chodnika ścianowego 3b 

prowadzone było z wykonywaniem otworów 

badawczych w czole przodka – w celu 

określenia stężeń gazów, rozeznania stopnia 

zawodnienia dowierzchni wentylacyjnej 

i w razie konieczności jej odwodnienia. 

Wykonywane były przedwierty w czole 

przodka na wysokości 1,0 m od spągu 

o długości min.8,0 m z częstotliwością raz 

na zmianę, celem stwierdzenia rzeczywistej 

odległości do miejsca przebicia. 

Przed przystąpieniem do prac na zasadzie 

akcji ratowniczej wykonano: 

�� 

�� 

�� 

��

Minova Ekochem S.A. 

ul. Budowlana 10, 41-100 Siemianowice Âl. 

Tel: 32 208 68 00, Fax: 32 208 68 01 

minova.ekochem@minovaint.com, www.minova.pl 

Minova Ekochem S.A. produkuje i oferuje do wykorzystania 

w przemyÊle górniczym nast´pujàce materia∏y: 

● ¸adunki klejowe do obudowy kotwiowej LOKSET 

● Systemy poliuretanowe do wzmacniania ska∏ i pok∏adów w´gla 

● Systemy fenolowe do wype∏niania pustek i tam izolacyjnych 

● Systemy mocznikowe do wype∏niania pustek i uszczelniania 

● Systemy mineralno – organiczne do wzmacniania i uszczelniania 

górotworu i w´gla 

● Spoiwa nieorganiczne do budowy tam wentylacyjnych, tam 

przeciwwybuchowych i pasów podsadzkowych 

● Zestawy pompowe i osprz´t do iniekcji 

● Torby wodne do budowy przeciwwybuchowych 

zapór wodnych 

● Sprz´t ochrony osobistej 

Realizujemy procesowy model 

Zarzàdzania JakoÊcià ISO 9001: 2000

CENTRUM US�UG SPECJALISTYCZNYCH 

CENTRALNEJ STACJI RATOWNICTWA 

GÓRNICZEGO 

CEN-RAT SP. Z O.O. 

41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25 

tel. +48 32 38-80-481, fax +48 32 38-80-482 

e-mail: sekretariat@cen-rat.bytom.pl 

http://www.cen-rat.bytom.pl/ 

ZAKRES DZIA�ALNO�CI: 

- inertyzacja z zastosowaniem azotu i dwutlenku 

w�gla, 

- utylizacja zu�ytego sprz�tu ochrony uk�adu 

oddechowego, 

- serwisy „FASER” S.A. i „HOLMATRO Polska” 

Sp. z o.o., 

- us�ugi laboratoryjne, 

- us�ugi w zakresie rzeczoznawstwa i opracowa� 

ekspertyzowych, 

- us�ugi transportowe, 

- sprzeda� i serwisowanie ga�nic, 

- produkcja i sprzeda� lamp specjalnego 

przeznaczenia, 

- produkcja i sprzeda� przewodowej ��czno�ci 

ratowniczej, 

- serwisowanie i wynajem pomp, 

- dzia�alno�� gastronomiczna i cateringowa, 

- sprzeda� specjalistycznego sprz�tu ratowniczego 

i medycznego.



• przygotowano w przodku wentylator 

powietrzny WLP–600 wraz z lutniami 

elastycznymi Ø 600, 

• przygotowano w chodniku ścianowym 

3b lutnie elastyczne Ø 1000 typu Spiro 

w celu wydłużenia lutniociągu zasadniczego 

z chodnika ścianowego 3b do 

dowierzchni wentylacyjnej (w kierunku 

północnym), 

• sprawdzono poprawność działania zabudowanych 

w rejonie przodka czujników 

gazometrii, 

• zgromadzono materiały i sprzęt potrzebny 

do wykonania tamy izolacyjnej 

przeciwwybuchowej w dowierzchni 

wentylacyjnej na południe od chodnika 

ścianowego 3b (deski, stojaki, płótno, 

pompa typu ,,Mono”, spoiwo do wypełniania 

korka), 

• zabezpieczono przodek w: 

– w czujnik metanometryczny 2 %, 

– czujnik stężeń CO, 

– czujnik stężeń O , 2 

które zabudowano po przebiciu w dowierzchni 

wentylacyjnej na południe 

od chodnika ścianowego 3b, 

• skontrolowano stan techniczny urządzeń 

wentylacyjnych tj. tam bezpieczeństwa, 

tam wentylacyjnych itp. w 

rejonie, 

• skontrolowano stan zabezpieczeń przeciwko 

wybuchowi pyłu węglowego, 

• wycofano i rozliczono załogę z wyznaczonej 

strefy zagrożenia, 

• zabezpieczono strefę zagrożenia posterunkami 

obstawy, 

• wyłączono urządzenia elektryczne 

w strefie zagrożenia, zgodnie z ustaleniami 

Kierownika Akcji Ratowniczej. 

ETAP II 

– PRACE PROWAdZONE 

NA ZASAdACh 

AKCJI RATOWNICZEJ 

Prace związane z zabudową lutniociągu 

i przewietrzaniem dowierzchni wentylacyjnej 

(na południe od miejsca przebicia) 

wykonywane były przez zastęp ratowniczy 

z użyciem aparatów regeneracyjnych. 

Zabudowa tylnej tamy korka przeciwwybuchowego 

w dowierzchni wentylacyjnej 

na południe od miejsca przebicia, wykonywana 

była przez zastęp ratowniczy z aparatami 

gotowymi do użycia. Prace bezpośrednio 

związane z przebiciem chodnika 

ścianowego 3b, pokł. 405 do dowierzchni 

wentylacyjnej prowadzone były na zasadach 

akcji ratowniczej z udziałem czterech 

zastępów ratowniczych kopalnianych 

tj. dwóch zastępów prowadzących roboty 

związane ze wznawianiem wentylacji oraz 

budową tamy tylnej korka przeciwwybuchowego 

w dowierzchni wentylacyjnej na 

południe od miejsca przebicia oraz dwóch 

zastępów stanowiących asekurację w bazie 

ratowniczej. W momencie, gdy przodek 

znalazł się w odległości ok. 2,0 m od miejsca 

przebicia wstrzymano drążenie, wycofano 

kombajn, przystąpiono do wykonania 

otworów badawczych w czole w kierunku 

dowierzchni wentylacyjnej. Otwory 

te posłużyły do określenia faktycznej odległości 

do miejsca przebicia, określenia 

stężeń gazów w dowierzchni wentylacyjnej, 

kierunku przepływu powietrza, wzajemnego 

usytuowania wyrobisk. Otwory 

badawcze o średnicy 42 mm były wiercone 

w osi prostopadle do czoła przodka, 

w płaszczyźnie pionowej w odległości co 

1 m od siebie. Drążone otwory badawcze 

poszerzono do średnicy Ø l43 mm. 

Do dolnego otworu wprowadzono wąż 

ppoż. podłączony do rurociągu sprężonego 

powietrza. Po przedmuchaniu otworów 

i stwierdzeniu, że w wypływającym z nich 

powietrzu stężenia metanu były zgodne z 

przepisami przystąpiono do dalszych prac. 

Na polecenie Kierownika Akcji rozpoczęto 

prace zmierzające do uzyskania wstępnego 

otworu w chodniku ścianowym 3b. 

Bezwzględnie utrzymywano ciągłą pracę 

lutniociągu ssącego. Przy czynnej wentylacji 

dokonywano poszerzania przekroju 

w miejscu przebicia . W miejscu przebicia 

uzyskano przepisowe stężenia gazów oraz 

potwierdzono wskazania na czujnikach 

metanometrii automatycznej i pomiarami 

ręcznymi stężeń metanu wartości poniżej 

dopuszczalnych. Kierownik Akcji zezwolił 

zastępowi ratowników na załączenie wentylatora 

powietrznego i rozpoczęcie wydłużania 

lutniociągu zasadniczego (ssącego) 

zabudowanego w chodniku ścianowym 

3b – za pomocą lutni elastycznych Ø 1000 

typu Spiro do dowierzchni wentylacyjnej, 

kierując jego wlot w stronę północną wraz 

z przebudową czujnika metanometryczne- 

15 

go MM 1 %. Następnie przystąpiono do 

przedłużenia lutniociągu tłoczącego, kierując 

jego wylot do dowierzchni wentylacyjnej 

w stronę południową równocześnie 

przebudowując czujniki metanometryczny 

MM 2 %, CSO oraz czujnik stężeń tlen- 

2 

ku węgla. Czynności te były powtarzane, 

aż do około 10 m poniżej skrzyżowania tj. 

poniżej wyznaczonego miejsca budowy 

tylnej tamy korka przeciwwybuchowego 

w dowierzchni wentylacyjnej na południe 

od chodnika ścianowego. Po stwierdzeniu, 

że stężenia gazów i warunki klimatyczne 

w miejscu pracy (wykonywania tamy) 

były zgodne z przepisami, Kierownik Akcji 

zezwolił na wykonanie przez zastęp ratowniczy 


dowierzchni wentylacyjnej 

na południe od chodnika ścianowego 3b, 

oddzielającej miejsce wykonywania korka 

przeciwwybuchowego od ślepej części 

dowierzchni wentylacyjnej. Po wykonaniu 


w odległości ok. 5 m od chodnika ścianowego 

3b oraz stwierdzeniu poprawnych 

warunków gazowo–wentylacyjnych Kierownik 

Akcji zezwolił na zakończenie prac 

prowadzonych na zasadach akcji ratowniczej. 

Po wykonaniu tylnej tamy oddzielającej 

(na południe od miejsca przebicia) do 

czasu wykonania ostatecznego korka przeciwwybuchowego, 

zza tej tamy pobierane 

były próby powietrza i przekazywane do 

analizy laboratoryjnej celem określenia 

składu badanej atmosfery z częstotliwością 

1 x na zmianę. 

ZAKOńCZENIE PRAC 

RATOWNICZyCh 

Kierownik Akcji podjął decyzję o zakończeniu 

akcji po osiągnięciu prawidłowego 

przewietrzania wyrobisk, uzyskaniu 

składu powietrza i warunków mikroklimatu 

zgodnego obowiązującymi przepisami 

oraz wykonaniu tymczasowej tamy izolacyjnej 

w dowierzchni wentylacyjnej na południe 

od miejsca przebicia. 

�


Przedstawiamy system zabezpieczenia 

pracowników w ucieczkowy sprzęt 

ochrony układu oddechowego, proponowany 

przez firmę „OCENCO” Incorporated, 

stosowany w kopalni węgla 

kamiennego EIGHTY–FOUR MINING 

Company MINE 84. 

Zgodnie z treścią § 367 Rozporządzenia 

Ministra Gospodarki z 28 czerwca 

2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny 

pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego 

zabezpieczenia przeciwpożarowego 

w polskich podziemnych zakładach 

górniczych, osoba przebywająca w wyrobiskach 

powinna mieć przydzielony sprzęt 

oczyszczający ucieczkowy (pochłaniacz 

ochronny górniczy), albo sprzęt izolujący 

układ oddechowy (aparat regeneracyjny 

ucieczkowy lub powietrzny butlowy). 

Zapisy rozporządzenia określają również 

to, że osoba której przydzielono sprzęt powinna 

posiadać go przy sobie, od chwili 

zjazdu do wyrobisk do chwili wyjazdu 

na powierzchnię. Bardzo istotne znaczenie, 

uwzględniając oczywiście określony 

na odpowiednio wysokim poziomie stopień 

zabezpieczenia układu oddechowego, 

mają w tej sytuacji walory użytkowe 

tego rodzaju sprzętu (ciężar, wymiary zewnętrzne, 

wygoda i stabilność układu nośnego 

itp.), bowiem zasadniczo wpływają 

na komfort jego użytkowania w bieżącej 

eksploatacji przez pracowników zakładu 

górniczego. Pochodną tych czynników jest 

stopień akceptacji tego sprzętu przez pracownika, 

który został w niego wyposażony 

i który powinien posiadać przy sobie. Długość 

dróg dojścia do docelowego miejsca 

pracy, wykonywana praca związana z prowadzeniem 

wydobycia, obchody rejonów 

wydobywczych i pozostałych rejonów 

podziemnych wyrobisk zakładów górniczych 

dokonywane przez pracowników 

zakładów górniczych, generują duży wysiłek 

fizyczny. Istotną składową tego wysiłku 

stanowi posiadane przez pracownika 


Czy znajdzie zastosowanie w Polsce… 

dwUstoPniowe 

zaBezPieczenie w aPaRAtY 

oddecHowe 

mgr inż. 

MIROSŁAW BAGIŃSKI 

dyrektor techniczny CSRG S.A. 

wyposażenie, do którego należy zaliczyć 

również sprzęt ochrony układu oddechowego. 

Również w samym miejscu pracy, 

pracownik wyposażony w sprzęt ciężki, 

o dużych gabarytach zewnętrznych, niejednokrotnie 

z konieczności wynikającej 

z nieporęczności tego sprzętu może mieć 

tendencję do jego odkładania na czas pracy 

w różne miejsca, niekonieczne będące 

w jego bezpośredniej bliskości. Dodatkowym 

czynnikiem wpływającym na tego 

typu zachowania może być niedostateczna 

wygoda i stabilność układu nośnego 

sprzętu, w który pracownik został wyposażony. 

Aparat lżejszy i mniejszy jest mniej 

uciążliwy dla użytkownika przy jego codziennym 

noszeniu, co również powinno 

zmniejszać tendencję do jego odkładania 

w miejscu wykonywania pracy, przekładając 

się bezpośrednio na zwiększenie bezpieczeństwa 

pracy pracowników tak wyposażonych. 

Amerykańska firma OCENCO Inc. 

proponuje w tym zakresie dwustopniowy 

system zabezpieczenia pracowników 

zakładu górniczego w ucieczkowy sprzęt 

ochrony układu oddechowego. W propo- 

16 

nowanym systemie zastosowanie znajdują 

dwa typy aparatów regeneracyjnych 

ucieczkowych: EEBD M–20.2 jako pierwszy 

stopień zabezpieczenia oraz EBA 6.5 

jako drugi stopień zabezpieczenia pracownika 

– obydwa produkcji OCENCO Inc. 

Aparat ucieczkowy EEBD M–20.2 

(zdj.1) z tlenem sprężonym w butli – czas 

ochronnego działania 15–20 minut, w spoczynku 

ok. 30 minut, waga z obudową 

ok.1,5 kg, waga do użycia ok. 0,86 kg, 

wymiary aparatu 17 cm x 17 cm x 6 cm, 

ilość tlenu w butli 27 litrów, ciśnienie tlenu 

w butli 265 bar. Aparat jest lekki i ergonomicznie 

ukształtowany. Można go wygodnie 

nosić z wykorzystaniem specjalnego 

biodrowego pasa nośnego. Sposób noszenia 

aparatu uniemożliwia jego odłożenie 

w miejscu pracy, co stanowi właściwe zabezpieczenie 

jego użytkownika. Z dostępnych 

informacji wynika, że aparat oprócz 

zastosowania w górnictwie stanowi wyposażenie 

m.in. cywilnych statków morskich 

oraz okrętów wojennych. 

Aparat EBA 6.5 (zdj.2) dostarcza ilość 

tlenu wystarczającą na 90 minut typowej 

górniczej ewakuacji lub do 8 godzin 

oczekiwania zgodnie z standardem MSHA 

i NIOSH. Stały przepływ tlenu może wynosić 

od 1,5 l/min do 100 l/min w zależ- 

Zdj. 1. Aparat EEBD M–20.2 na pasie biodrowym i aparat gotowy do użycia.



Zdj. 2. Aparat EBA 6.5 używany w czasie ćwiczeń i widok aparatu. 

ności od zapotrzebowania użytkownika mieniu i atmosferze niezdatnej do oddy- 

aparatu. Producent przewiduje regenerację chania oraz spodziewanym w takich sy- 

aparatu po upływie 15 letniej przydatności tuacjach stresie, wymaga od użytkownika 

do użytkowania, co może wpłynąć na ob- opanowania oraz precyzji wykonywanych 

niżenie kosztów jego użytkowania. Cechy 

czynności. Producent aparatów ucieczko- 

charakterystyczne aparatu to wg producenwych 

przewiduje opcjonalne wykorzystata 

to m.in.: prosta kontrola wizualna, krótki 

nie aparatów typu EBA 6.5 jako podstawo- 

czas uruchomienia, długi czas ochronnego 

wego wyposażenia górników, przy czym 

działania – ok. 90 minut w trybie uciecz- 

przewiduje w tym układzie zastosowanie 

kowym i ok.8 godzin w trybie spoczynku, 

mała masa w proporcji do parametru 

pokrowców ochronnych dla aparatów, co 

czas ochronnego działania – 4,17 kg (dane niestety powoduje wzrost ich gabarytów 

katalogowe aparatu z butlą stalową) oraz zewnętrznych. Nie przewidziano nato- 

wymiary – 21,6x30x11,4 cm, ilość tlenu miast użytkowania prezentowanych apara- 

w butli 157 litrów, ciśnienie tlenu w butli tów na dwie zmiany robocze w ciągu doby, 

207 bar. 

aczkolwiek OCENCO Inc. zadeklarowało 

Przedstawiony przez OCENCO Inc. przeprowadzenie stosownej analizy tech- 

system zabezpieczenia w aparaty regenenicznej w tym zakresie. W przypadku 

racyjne ucieczkowe przewiduje wyposaże- użytkowania aparatów EBA 6.5 na jedną 

nie górników w noszony stale przy sobie zmianę roboczą w ciągu doby jako wypo- 

na pasie biodrowym aparat ucieczkowy 

typu EEBD M–20.2, który pobierają przed 

zjazdem do wyrobisk podziemnych kopalni, 

natomiast w wyznaczonych miejscach 

na dole kopalni składowane są aparaty 

EBA 6.5 w takiej odległości od siebie, którą 

można pokonać w czasie nie dłuższym 

niż 30 minut. Aparaty EBA 6.5 są również 

składowane na urządzeniach transportowych 

dla pracowników. 

Proponowany kompleksowo system 

zabezpieczenia przewiduje proces zamiany 

aparatów EEBD M–20.2 na EBA 6.5 

przez użytkownika podczas wycofywania 

się z miejsca zagrożenia. Proces ten 

powinien stanowić zasadniczy i często 

powtarzany element szkolenia, bowiem 

w skrajnie niekorzystnych warunkach (np. 

utraty oświetlenia osobistego), w zady- 

17 

sażenie dla górników, producent określił, 

że czas użytkowania aparatu mógłby wynosić 

nawet do 15 lat pod warunkiem przeprowadzania 

co 5 lat czynności serwisowej 

polegającej na wymianie wszystkich podzespołów 

aparatu na nowe (oprócz butli) 

na koszt użytkownika. 

Proponowany przez OCENCO Inc. 

system zabezpieczenia górników w ucieczkowe 

aparaty regeneracyjne stosowany jest 

z powodzeniem m.in. w amerykańskiej kopalnia 

węgla kamiennego EIGHTY–FOUR 

MINING COMPANY MINE 84. Kopalnia 

zatrudniająca ok. 400–500 pracowników, 

przy średnim zatrudnieniu ok. 250 pracowników 

na jedną zmianę. Wydobycie 

dobowe węgla dochodzi do 20 t przy eksploatacji 

z jednej ściany na poziomie 300 

m. Urobek w zdecydowanej większości taśmociągami 

odstawiany jest bezpośrednio 

do elektrowni. Eksploatowany pokład o 3 

metrowej miąższości, zalega praktycznie 

poziomo, posiada miejscowe przerosty kamienia. 

W kopalni oprócz lokalnych uskoków 

w zasadzie nie występują zagrożenia 

związane z prowadzoną eksploatacją złoża. 

Pracownicy kopalni zabezpieczeni są 

w zakresie ucieczkowego sprzętu ochrony 

układu oddechowego w aparaty ucieczkowe 

z tlenem sprężonym w butli w systemie 

wykorzystującym w pierwszej kolejności 

aparaty EEBD M–20.2, w drugiej kolejności 

w aparaty EBA 6.5. Aparaty EBA 6.5 

są składowane w podziemnych wyrobi- 

Zdj. 3. Składowanie aparatów EBA 6.5 na dole na skrzyżowaniu wyrobisk w kopalni.


Zdj. 4. Skrzynka z aparatami EBA 6.5 umieszczona na maszynie. 

skach kopalni w skrzyniach, w uprzednio sie oględzin prowadzona jest co 90 dni. 

ustalonych ilościach, w środkach transpor- Zastosowany w kopalni system zabezpietu 

pracowników (zdj.4) oraz na skrzyżoczenia pracowników w ucieczkowy sprzęt 

waniach wyrobisk (zdj.3). Kopalnia jest ochrony układu oddechowego wydaje się 

wyposażona w około 1700 szt. aparatów być optymalnym w zakresie samego sys- 

EBA 6.5, co przy uwzględnieniu ogóltemu, natomiast wykorzystuje nadmierną 

nego stanu zatrudnienia na jedną zmia- liczbę aparatów EBA 6.5. 

nę roboczą oraz kilkusetmetrowych odległościach 

pomiędzy kolejnymi miejscami 

składowania tych aparatów na trasie dróg 

ucieczkowych, wydaje się ilością zdecydowanie 

zawyżoną, nie dającą możliwości 

wykorzystania nominalnego czasu ochronnego 

działania przedmiotowych aparatów 

ucieczkowych, natomiast wynika to z wymagań 

stanowych amerykańskich przepi- 

Zdecydowanie korzystne w prezentowanym 

systemie jest wyposażenie pracowników 

w aparaty noszone na pasie biodrowym 

(aparat z pasem jest przypisany 

do pracownika), co ogranicza możliwość 

odłożenia aparatu przez użytkownika 

w czasie wykonywanej pracy w wyrobiskach 

podziemnych kopalni. 

sów w tym zakresie. Pracownicy kopalni System ten posiada zasadnicze założe- 

odbywają szkolenia dotyczące użytkowania zbieżne do zasad stosowanych w polnia 

tych aparatów ucieczkowych co 3 mieskich zakładach górniczych zarówno w zasiące 

z wykorzystaniem aparatów szkolekresie konieczności przydzielenia osobie 

niowych stanowiących atrapy aparatów przebywającej w wyrobiskach podziem- 

właściwych, w zakresie czynności umożnych zakładu górniczego ucieczkowego 

liwiających prawidłowe otwarcie apa- sprzętu ochrony układu oddechowego, 

ratów i ich prawidłowe podłączenie do konieczności prowadzenia odpowiednich 

układu oddechowego. Raz w roku wszy- szkoleń w posługiwaniu się przydzieloscy 

pracownicy odbywają szkolenie z wynym sprzętem, konieczności dokumenkorzystaniem 

jednokrotnego użycia intowania szkoleń, jak również posiadania 

dywidualnych miniaturowych układów, go przy sobie od chwili zjazdu do wyro- 

symulujących temperaturę powietrza wdybisk do chwili wyjazdu na powierzchnię, 

chanego oraz opory oddychania w apara- posługiwania się nim zgodnie z instruktach 

ucieczkowych. Układy te wyposażone cją użytkowania oraz chronienia przed 

są w wielokrotnego użycia ustniki przypi- uszkodzeniem (§ 367 Rozporządzenia Misane 

do danego pracownika. Okresowa nistra Gospodarki z 28 czerwca 2002 r. 

kontrola aparatów ucieczkowych w zakre- w sprawie bezpieczeństwa i higieny pra- 


18 

cy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego 


w podziemnych zakładach górniczych 

(Dz. U. Nr 139, poz. 1169). 

Przedstawiony w kopalni EIGH- 

TY– FOUR MINING COMPANY MINE 

84, system zabezpieczenia pracowników 

oparty o propozycję OCENCO Inc., tj. 

w pierwszej kolejności o aparaty regeneracyjne 

ucieczkowe o niewielkiej masie, 

wymiarach oraz czasie ochronnego 

działania, noszone na pasie biodrowym, 

a w drugiej kolejności o aparaty większe 

i cięższe, ale o dłuższym czasie ochronnego 

działania nie ma obecnie odpowiednika 

w polskich zakładach górniczych. Posiada 

odpowiedniki w zakładach górniczych 

za granicą. Należy jednak stwierdzić, że 

składowanie aparatów regeneracyjnych 

ucieczkowych w podziemnych wyrobiskach 

zakładów górniczych, jest dopuszczalne 

również w polskich zakładach górniczych, 

co uregulowano w załączniku nr 

5 do rozporządzenia MG z.28 czerwca 

2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny 

pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego 


w polskich podziemnych zakładach 

górniczych. W związku z tym tego rodzaju 

system mógłby być zastosowany również 

w polskich zakładach górniczych, 

oczywiście z uwzględnieniem występujących 

zagrożeń naturalnych. Na podstawie 

przeprowadzonych analiz technicznych 

można stwierdzić, że dwustopniowy system 

zabezpieczenia pracowników kopalń 

w aparaty regeneracyjne ucieczkowe jest 

możliwy do adaptacji również w warunkach 

polskich zakładów górniczych, przy 

uwzględnieniu polskich uregulowań prawnych 

oraz adaptacji stosownego sprzętu 

ochrony układu oddechowego o niewielkich 

gabarytach, niewielkiej masie oraz 

układzie nośnym ograniczającym możliwość 

odłożenia aparatu przez użytkownika 

w czasie wykonywanej pracy w wyrobiskach 

podziemnych kopalni, co zdecydowanie 

mogłoby mieć pozytywny wpływ na 

optymalizację indywidualnego zabezpieczenia 

pracownika w ucieczkowy sprzęt 

ochrony układu oddechowego. 

�



W Zakładzie Górniczym „Janina” 

za dUżo tlenkU węgla 

Przedstawiamy relację z akcji przeciwpożarowej 

w PKW S.A. ZG „Janina” 

w związku z pożarem endogenicznym 

w ścianie 217 w pokładzie 118, na 

poziomie 350 m, w dniach 9 – 11 marca 

2008 r. 

9 marca 2008 r. o godzinie 23 05 w ścianie 

217 w pokładzie 118, na poziomie 350 

m wystąpił pożar endogeniczny. Czujnik 

CO zabudowany w chodniku 34 – 303 

(prąd powietrza ze ściany 217) zarejestrował 

przekroczenie dopuszczalnego stężenia 

tego gazu. 

Pokład 118 zaliczony jest do: 

• klasy A zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, 

• V grupy skłonności węgla do samozapalenia, 

• II stopnia zagrożenia wodnego, 

• niemetanowy. 


Akcję pożarową rozpoczęto o godzinie 

2305 . Kierownik Akcji wyznaczył strefę 

zagrożenia, dojścia do strefy zostały 

zabezpieczone posterunkami. Ustalono, 

że w strefie zagrożenia nie przebywają 

ludzie. Wezwano pogotowie pomiarowe 

z CSRG S.A. w Bytomiu. Przystąpiono do 

aktywnego gaszenia pożaru poprzez wiercenie 

otworów w ścianie nad sekcjami 70 

– 79. Kierownik Akcji dysponował dwoma 

zastępami własnymi oraz dwoma zastępami 

z CSRG S.A. w Bytomiu. Podjęto 

decyzję o rozciągnięciu linii chromatograficznej 

do pobierania prób gazowych ze 

skrzyżowania przecinki 34 – 372 z chodnikiem 

34 – 303. Czujnik CO zabudowany 

� 

�� 

�� 

�� 

mgr inż. 

RYSZARD TRZASKA 


w rejonie tego skrzyżowania zarejestrował 

stężenie tlenku węgla – 140 ppm. przy wydatku 

500 m 3 powietrza na minutę. Ustalono 

trzy punkty pomiarowe, w których 

wykonywano ręczny pomiar gazów z częstotliwością 

co 30 min. Pobieranie prób 

gazowych z linii chromatograficznej rozpoczęto 

o godz. 7 30 , stężenia gazów wynosiły: 

O 2 – 19,79 %, CO – 139 ppm, CO 2 

– 0,19 %, H 2 – 0,13 %, węglowodorów nie 

stwierdzono. 

10 marca 2008 r. Kierownik Akcji dysponował 

czterema zastępami w systemie 

czterozmianowym (w tym zastępy z ZG 

„Sobieski” oraz z OSRG Jaworzno). Zakres 

wykonywanych prac przedstawiał się 

następująco: 

1. Kontynuowano aktywne gaszenie pożaru 

przez wtłoczenie wody do otworów 

w rejonie sekcji 71 – 79, do godz. 

900 wykonano 22 otwory. 

2. Ograniczono przepływ powietrza 

przez ścianę 217 z 500 m3 /min. do 320 

m3 /min. 

3. Przystąpiono do transportu środków 

antypirogenicznych wraz z dwoma 

pompami WT – 30 w rejon zwrotni 

ściany 217. 

4. Kontynuowano pracę nad zabudową 

zapory przeciwwybuchowej oraz zabudową 

linii termistorowej. 

�� 

�� 

#��$%&��'��%�!�� %�� 

19 

�� 

O godz. 13 00 zebrał się zespół ds. 

zagrożeń wentylacyjno – pożarowych 

w składzie poszerzonym o specjalistów 

i postanowiono: 

• zmniejszyć ilość powietrza przepływającą 

przez ścianę 217 do niezbędnego 

minimum, 

• kontynuować wiercenie otworów i zatłaczanie 

wody oraz środków antypirogenicznych, 

• przygotować niezbędny materiał do 

zabudowy tam izolacyjnych w chodnikach 

34 – 303, 34 – 371 oraz przystąpić 

do wykonania odrzwi tam izolacyjnych 

w tych chodnikach, 

• rozwiercić otwór nr 23 do średnicy 

Ø 100 mm w celu podawania przez niego 

większej ilości wody i środków antypirogenicznych. 

Do godz. 1800 wykonano 24 otwory 

o długości od 3 do 17 m, z czego do 

5 otworów wtłaczano bez przerwy wodę 

z rurociągu ppoż. Przepływ powietrza 

przez ścianę 217 o godz. 1800 wynosił około 

300 m3 /min przy stężeniu CO w ilości 

180 ppm. Rozpoczęto pomiar temperatury 

z linii termistorowej. Kontynuowano wykonywanie 

włomów pod zabudowę tamy 

izolacyjnej w rejonie skrzyżowania chodnika 

34 – 371 z przecinką 34 – 372. Na 

zmianie III zainstalowano w ścianie dwie 

pompy WT – 30 do podawania środków 

antypirogenicznych. Poszerzono otwór nr 

23 do średnicy 80 mm i rozpoczęto podawanie 

przez niego wody i antypirofixu. 

Rozpoczęto budowę odrzwi tamy izolacyjnej 

w chodniku 34 – 371 na zachód od 

przecinki 34 – 372. 

��!"��


11 marca 2008 r. o godz. 5 10 w związku 

ze stwierdzeniem stężeń CO poniżej 26 

ppm w powietrzu wypływającym ze ściany 

217, Kierownik Akcji polecił zastępowi 

ratowniczemu dokonania penetracji 

dróg wentylacyjnych odprowadzających 

W artykule na kilku przykładach 

pokazano wpływ systemu przewietrzania 

na bezpieczeństwo pracującej załogi 

w przewietrzanym rejonie kopalni. Pokazano, 

że analiza stanu bezpieczeństwa 

załogi w aspekcie potencjalnego zagrożenia 

pożarowego wykazuje, że drogi 

ucieczkowe w określonych uwarunkowaniach 

mogą nie spełniać rygoru bezpiecznego 

wycofania się załogi. Prawidłowe 

wyznaczenie dróg ucieczkowych 

zapewniających możliwość wycofania 

się tymi drogami przez załogę powinno 

być zadaniem priorytetowym przy planowaniu 

rozcięcia złoża. 

Powstanie pożaru podziemnego stwarza 

poważne niebezpieczeństwo dla załogi 

dołowej objętej skutkami pożaru. Powstające 

w wyniku pożaru dymy i gazy 

pożarowe w znacznym stopniu wpływają 

na możliwości wycofania się załogi drogami 

ucieczkowymi ze strefy zagrożenia. 

Bardzo niebezpiecznym rodzajem pożaru 

podziemnego jest pożar egzogeniczny. Pożary 

tego typu mogą powstać praktycznie 


powietrze ze ściany 217 i wykonania pomiaru 

składu atmosfery w wyznaczonej 

strefie zagrożenia. O godz. 6 00 ilość wypływającego 

powietrza ze ściany 217 wynosiła 

około 300m 3 /min, stężenie CO – 5 

ppm, wydzielanie CO – 1,5l/min. O godz. 

Wpływ na bezpieczeństwo załogi 

20 

7 30 po zakończeniu penetracji dróg wentylacyjnych 

odprowadzających powietrze ze 

ściany 217 oraz uzyskaniu składu atmosfery 

zgodnego z przepisami Kierownik Akcji 

zakończył akcję pożarową. 

sYstem Przewietrzania 

mgr inż. 

ANDRZEJ PLATA 

CSRG Bytom 

w każdym miejscu kopalni, pojawiają się 

nagle i niespodziewanie bez dłużej trwających 

oznak ostrzegawczych. Pożary takie 

rozwijać się mogą gwałtownie z wydzielaniem 

dużej ilości dymów oraz gazów trujących 

i ciał smolistych. Pożar egzogeniczny 

gwałtownie się rozwijający może zaskoczyć 

ludzi i spowodować panikę w czasie 

wycofywania się drogami ucieczkowymi. 

Samoratowanie zagrożonych ludzi polega 

głównie na samodzielnym wycofywaniu 

się drogami ucieczkowymi do miejsca 

niezagrożonego przy oczywistym założeniu, 

że czas wyjścia ze strefy nie może 

przekroczyć czasu ochronnego działania 

stosowanego ucieczkowego aparatu regeneracyjnego. 

Złożoność i różnorodność 

czynników mających wpływ na prędkość 

poruszania się załogi zadymionymi wyrobiskami 

stwarza poważne trudności przy 

określeniu czasu potrzebnego na przejście 

załogi drogami ucieczkowymi w fazie pro- 

jektowania rozcinki złoża. Oczywiście pomocne 

mogą być dane zawarte w opracowaniach 

dotyczących wyznaczania czasu 

wycofania się określonymi drogami ucieczkowymi 

z podaniem średnich prędkości 

wycofania się wyrobiskami korytarzowymi, 

ścianami o różnych wysokościach, 

wyrobiskami pionowymi. Nieodzowne 

wydaje się, aby kopalnie posiadały bank 

informacji w zakresie własnych danych 

pomiarowych z prób wycofania się drogami 

ucieczkowymi w zróżnicowanych 

uwarunkowaniach. Dane te mogłyby być 

wykorzystywane w porównywalnych warunkach 

w fazie projektowania przyszłej 

eksploatacji, zwłaszcza przy niskich ścianach 

i długich wybiegach ścian. Istotnym 

elementem mogącym pozytywnie lub negatywnie 

wpłynąć na możliwość wycofania 

się załogi jest zastosowany system eksploatacyjno 

– wentylacyjny. 

W podziemnych zakładach górniczych 

systemy przewietrzania mogą zapewnić 

odpowiedni stan bezpieczeństwa załogi 

lub to bezpieczeństwo mogą pogorszyć. 

�



Przeanalizujmy zatem powszechnie stosowane 

systemy przewietrzania typu „U” 

czy „Y” lub „Z” w świetle zapewnienia 

załodze bezpieczeństwa, czyli możliwości 

bezpiecznego wycofania się z rejonu 

w przypadku powstania zagrożenia pożarowego 

w rejonowym prądzie wlotowym. 

PRZyKłAd I (RyS.1.) 

– PRZEWIETRZANIE SySTEMEM 

„Z” 

Załóżmy, że powstaje zagrożenie pożarowe 

w wygradzanej, za frontem postępującej 

ściany, dowierzchni na odcinku od 

węzła 1 do linii przodka ścianowego. Ludzie 

zatrudnieni powyżej miejsca zagrożenia 

będą musieli wycofać się aż do skrzyżowania 

opisanego jako węzeł 2 i dalej na 

zachód od tego skrzyżowania. Strefa zagrożenia 

będzie opisana jako ciąg bocznic 

1–2–4 i dalej do kanału szybu wentylacyjnego. 

Długość odcinka „miejsce pożaru – 

węzeł 2”, nachylenie i długość dowierzchni 

oraz przekrój poprzeczny i długość 

ściany będzie limitować czas wyjścia ludzi 

ze strefy. Załóżmy że załoga jest wyposażona 

w ucieczkowe aparaty regeneracyjne 

o nominalnym czasie ochronnego działania 

60 minut. Weźmy do analizy przypadek, 

w którym wybieg ściany i długość ściany 

uniemożliwia wycofanie się przy użyciu 

jednego aparatu. Jakie wtedy mamy możliwości 

zapewnienia wyjścia załodze? Otóż 

możemy na drodze wyjścia (w strefie zagrożenia) 

zabudować stację ucieczkowych 

aparatów regeneracyjnych do wymiany 

lub wykonać przecinkę łączącą dwie równoległe 

dowierzchnie lub też przyjąć inną 

koncepcję prowadzenia ściany polegającą 

na nie likwidowaniu dowierzchni za frontem 

ściany (linia przerywana). Dowierzchnia 

ta byłaby wyrobiskiem „ratunkowym” 

dla załogi zatrudnionej w ścianie. Jakie 

zagrożenia stwarzałoby nie likwidowanie 

tej dowierzchni? Można stwierdzić, że 

zagrożenie pożarowe mogłoby wzrosnąć 

w zrobach w wyniku wzmożenia tendencji 

przepływu powietrza w zrobach. Temu 

zjawisku mogłoby zapobiec prowadzenie 

profilaktyki pożarowej polegającej na doszczelnianiu 

zrobów ze ściany jak również 

z obu dowierzchni przyścianowych. Decyzja 

mogłaby być podjęta po gruntownej 

analizie faktycznych uwarunkowań. 

PRZyKłAd II (RyS.2) 


„y” 

Pożar powstaje w prądzie wlotowym 

do ściany, czyli na odcinku węzeł 2 – ściana. 

Czas wyjścia ze strefy limitowany 

1 

3 

TW 

TW 

ukształtowaniem wyrobisk i ich długościami. 

Jednak widać, że tak przyjęty model 

przewietrzania powoduje podniesienie 

bezpieczeństwa załogi pracującej w strefie 

zagrożenia obejmującej dowierzchnię 

„wlotową” i ścianę, w zakresie możliwości � 

bezpiecznego wycofania się. Węzeł 4 stanowi 

miejsce, w którym następuje doświeżanie 

„strefy zagrożenia” i jest możliwość 

wyjścia ze strefy. Droga ucieczkowa ulega 

w związku z tym skróceniu w stosunku 

do sytuacji w której takiego doświeżania 

nie byłoby. Umożliwia załodze pracują- 

�� 

cej w ścianie wyjście ze strefy zagrożenia 

przy użyciu jednego aparatu ucieczkowego. 

Osobnym zagadnieniem może 

być zapewnienie bezpieczeństwa ludziom 

pracującym w dowierzchni „wlotowej” 

przy dużych długościach tej dowierzchni 

uniemożliwiających wyjście przy użyciu 

jednego aparatu. Tu należałoby przeanalizować 

konieczność wykonania przecinki 

z dowierzchni 1–6 do dowierzchni 2 – ściana. 

Przecinka ta wykonana np. w połowie 

długości dowierzchni „wlotowej” uprawdopodobniałaby 

możliwość bezpiecznego 

wycofania się ludzi przebywających w tej 

21 

�� 

TI 

3 

TW 

Rys. 1. Rejon przewietrzany w systemie „Z.”. 

4 

�� 

TI 

TW 

5 2 

Rys. 2. Rejon przewietrzany w systemie „Y”. 

6 

2 4 

TW 

dowierzchni na odcinku miejsce pożaru 

– ściana. 

PRZyKłAd III (RyS.3) 


„u” 

TW 

� 

Pożar powstaje w prądzie wlotowym 

do ściany, czyli na odcinku węzeł 1 – ściana. 

Czas wyjścia ze strefy limitowany podobnie 

jak w poprzednich przypadkach 

ukształtowaniem wyrobisk i ich długościami. 

W zależności od miejsca powstania 

pożaru w dowierzchni „wlotowej” 

kształtowana jest długość drogi ucieczkowej. 

Załoga ze ściany musi przebyć ścianę 

i dowierzchnię „wylotową” do węzła 

TW 

�2 

w którym następuje doświeżanie strefy 

i jest � możliwość wyjścia ze strefy. Możliwość 

wyjścia załogi ze strefy przy użyciu 

jednego aparatu ucieczkowego uzależniona 

jest od długości ściany i jej przekroju 

oraz długości i nachylenia dowierzchni. 

Rozpatrywane przykłady pokazują, 

że istotnymi elementami, które decydują 

o możliwości wycofania się w określonym 

aparacie ucieczkowym to oprócz m.in. długości 

dróg ucieczkowych, ich nachylenia 

1 

5 

7


i przekroju, są zastosowany system przewietrzania 

i elementy wspomagające wycofanie 

się załogi. Przy dużych wybiegach 

ścian przewietrzanych w systemie „U” lub 

„Z” bezpieczeństwo może poprawić jedynie 

zastosowanie stacji aparatów rezerwowych 

lub też przy rozcince z podwójnymi 

chodnikami wykonanie przecinki łączącej 

te chodniki. Natomiast rejonach przewietrzanych 

systemem „Y” istnieje możli- 

� 

�� 

Przedstawiamy akcję przeciwpoża- 

rową w Zakładzie Górniczym „Sobie- 

ski” w Jaworznie, która odbyła się 17 

– 22 lutego 2008 r. w związku z pożarem 

endogenicznym w rejonie skrzyżowania 

diagonali XVI z przecinką ściany 537 

w pokładzie 207 na poziomie 500 m. 

Rozcinka ściany 537 wykonana w obu- 

dowie ŁP V32/9/I oraz przewietrzana systemem 

na ,,U”. 17 lutego 2008 r. około 

godz. 1200 w rejonie skrzyżowania diagonali 

XVI z przecinką ściany 537 w pokładzie 

207 na poziomie 500 m (oddział G– 2) 

wystąpił pożar endogeniczny, objawiający 

się wzrostem stężenia CO w powietrzu 

powyżej dopuszczalnej zawartości, lekkimi 

dymami oraz charakterystycznym zapachem 

węglowodorów aromatycznych. 

Rozpoczęto akcję ratowniczą. W zagrożonym 

rejonie znajdowało się dwudziestu 

pracowników. Wszyscy zostali wycofani 

bez użycia sprzętu ochrony dróg oddechowych. 

� 


TW 

� 

TW 

Rys. 3. Rejon przewietrzany w systemie „U”. 

� 

wość wyjścia ze ściany do wyrobiska niezadymionego 

i w związku z tym poprawia 

się stan bezpieczeństwa załogi. 

Oczywiście przedstawiona tu analiza 

jest bardzo ogólna, w rzeczywistości opracowanie 

dróg wycofania załogi obejmuje 

wykonanie takich czynności jak: 

• opisanie dróg ucieczkowych w dokumentacji 

rejonu, 

W Zakładzie Górniczym „Sobieski” 

Pożar 

mgr inż. 

RYSZARD TRZASKA 


Pokład 207 zaliczony jest do: 

• I stopnia zagrożenia wodnego, 

• Klasy A zagrożenia wybuchem pyłu 

węglowego, 

• V grupy skłonności węgla do samozapalenia. 

PRZEBIEG AKCJI 

W pierwszej fazie akcji ratowniczej 

Kierownik Akcji wyznaczył strefę zagrożenia 

oraz posterunki obstawy. Wyznaczono 

miejsce lokalizacji bazy ratowniczej 

oraz stanowisko chromatografu. Plan akcji 

przewidywał następujące przedsięwzięcia: 

• zamknięcie TB 536f zlokalizowanej 

w diagonali XV w celu ograniczenia 

dopływu powietrza do ogniska pożaru, 

• po zamknięciu TB 536f, otwarcie tam 

wentylacyjnych zabudowanych w diagonali 

XVI w celu doprowadzenia 

22 

• sprawdzenie możliwości wyjścia tymi 

drogami poprzez wykonanie stosownych 

obliczeń czasu wyjścia z określonych 

miejsc pracy, 

• przeprowadzenie analizy dróg ucieczkowych 

w kontekście zastosowanego 

systemu przewietrzania, 

• sprawdzenie praktyczne, czasu i możliwości 

wyjścia z rejonu po wykonaniu 

rozcinki złoża, 

• zastosowanie dodatkowych elementów 

poprawiających bezpieczeństwo pracujących 

ludzi. 

Niemniej analiza wykazuje, że zagadnienie 

prawidłowego określenia dróg 

ucieczkowych jest niezwykle istotne. I ten 

temat musi być rozwiązywany równolegle 

z innymi problemami w trakcie przygotowania 

rejonu do eksploatacji. Nie można 

projektować rozcinki złoża, a następnie 

dopiero dopasowywać do niej systemu 

wycofania załogi, bo może się okazać że 

takiego systemu nie znajdziemy. 

większej ilości powietrza do rejonu 

czynnego frontu ściany 536 w pokładzie 

207, 

• montaż rurociągu podsadzkowego 

umożliwiającego podanie wody w rejon 

ogniska pożarowego, przygotowanie 

stanowiska pomiarowego i rozciągnięcie 

dwóch linii chromatograficznych 

(do diagonali XVI poniżej skrzyżowania 

ze ścianą 536 i do diagonali XVII) 

w celu precyzyjnego monitorowania 

składu atmosfery w rejonie, 

• transport materiałów i zabudowa zapór 

przeciw wybuchowych zabezpieczających 

bazę ratowniczą, 

• podawanie wody z rurociągu p–poż. 

i podsadzkowego w celu zalania (podsadzenia) 

rejonu ogniska pożaru. 

Zmobilizowano do akcji sześć zastępów 

własnych oraz jeden zastęp pogotowia 

pomiarowego z CSRG S.A. Skład atmosfery 

w wylotowym prądzie powietrza 

(pochylnia kamienna do przekopu Byczyna) 

oddalona od ogniska pożarowego ok. 

�



840 m na godz. 14 00 był następujący: CO 

– 131 ppm, CO 2 – 0,19 %, O 2 – 20,3 %. 

Odczyt czujnika zabudowanego w diagonali 

XVII w prądzie powietrza wylotowego 

ze ściany 536 wynosił 151 ppm. 

Do godz. 21 00 wykonano następujące 

prace: 

• zamknięto TB 536f w diagonali XV, 

• przeprowadzono regulację powietrza 

poprzez otwarcie tam wentylacyjnych 

w diagonali XVI, 

• przygotowano stanowisko pomiarowe 

i rozpoczęto rozwijanie dwóch linii 

chromatograficznych do wyznaczonych 

wcześniej miejsc pobierania prób. 

Skład atmosfery w wylotowym prądzie 

powietrza na pochylni kamiennej do 

przekopu Byczyna o godz. 1945 był nastę- 

pujący: CO – 131 ppm, CO 2 – 0,31 %, O 2 

– 20,2 %. 

W punkcie pomiarowym w pochylni 

odstawczej odprowadzającej powietrze do 

szybu wentylacyjnego odnotowano: CO – 

61 ppm, CO 2 – 0,15 %, O 2 – 20,2 %. 

Odczyt czujnika CO w diagonali XVII 

w prądzie wylotowym ze ściany 536 wynosił 

180 ppm. O godz. 23 20 na polecenie 

Kierownika Akcji wezwane zostały zastępy 

dyżurujące z OSRG Jaworzno. Do godz. 

5 15 rozciągnięto linię chromatograficzną nr 

1 w diagonali XVI (10 m poniżej napędu 

ściany 536). O godz. 530 podano analizę 

gazów pożarowych z chromatografu (li- 

nia nr.1): O – 18,92 %, CO – 1,18 %, CO 

2 2 

– 1450 ppm, CH – 0,00 %, H – 0,00 %, 

4 2 

C 2 H 4 – 0,00 %, C 2 H 6 – 0,00 %. 

18 lutego 2008 r. od godz. 600 prowadzono 

prace ratownicze mające na celu: 

• transport rur podsadzkowych do diagonali 

XVI, 

• podawanie wody rurociągiem p– poż. 

w celu zalania ogniska pożarowego, 

• rozciąganie linii chromatograficznej 

w diagonali XVII, 

• doszczelnianie TB 536f w diagonali 

XV. 

Około godz. 1350 uruchomiono podawanie 

wody ze zbiornika na powierzchni 

rurociągiem podsadzkowym Ø 185 mm 

z wydajnością 120 m3 /h. Skład atmosfery 

kopalnianej w wylotowym prądzie powietrza 

(pochylnia kamienna do przekopu Byczyna) 

o godz. 1400 : CO – 83 ppm, CO2 – 0,25 %, O – 20,3 %.Wydatek powietrza 

2 

w diagonali XVII wylot ze ściany 536 wynosił 

300 m3 /min. 

W celu zastosowania metody precyzyjnej 

oceny stanu zagrożenia pobrano w diagonali 

XVI i XVII z obu linii chromatograficznych 

próby workowe. Na zmianie III 

i IV prowadzono prace związane ze skracaniem 

i łączeniem rurociągów w diago- 

23 

nali XVI, budową lutniociągu Ø 600 mm 

w rejonie napędu ściany 536 oraz transportem 

izopiany do TB 536f w diagonali 

XV i wypełnianiem korka pianą. O godz. 

2300 zatrzymano podawanie wody rurociągiem 

podsadzkowym Ø 150 mm. Woda 

podawana jest rurociągiem p– poż. Ø 100 

mm z wydajnością 60 m 3 /h. Do godz. 6 00 

prowadzono prace związane z dokładką 

lutniociągu między ścianą 536, a rozcinką 

ściany 537. 19 lutego 2008 r. prowadzono 

dalsze prace nad uruchomieniem 

rurociągu podsadzkowego w diagonali 

XVI. Do godz. 1700 połączono rurociąg 

podsadzkowy Ø 150 mm. Od godz. 1855 rozpoczęto przewietrzanie diagonali XVI 

poniżej ściany 536. Kontynuowano podawanie 

wody do diagonali XVI rurociągiem 

p–poż. o wydajności ok. 60m3/h. Kontynuowano 

doszczelnianie TB 536f w diagonali 

XV (wymurowano drugą tamę do wys. 

3,1 m oraz wypełniono izopianą przestrzeń 

między tamami na wys.1,5 m). 

20 lutego 2008 r. na zmianie I zastęp 

ratowniczy dokonał penetracji diagonali 

XVI docierając do skrzyżowania z rozcinką 

ściany 537. O godz. 1045 zastępowy 

podał informację do bazy o stanie skrzyżowania. 

Zastęp otrzymał polecenie odkręcenia 

trzech rur od końca rurociągu Ø 150 

mm i podniesienia wylotu. Po wykonaniu 

zadania został wycofany do bazy ratowni-


czej. Analiza gazów zza korka TB 536f na 

godz. 230 przedstawiała się następująco: O2 – 19,63 %, CO – 0,21 %, CO – 15 ppm, 

2 

różnica ciśnienia wynosiła – 2 mm H O. 2 

21 lutego 2008 r. o godz. 640 rozpoczęto 

podawanie podsadzki hydraulicznej 

w rejon skrzyżowania diagonali XVI 

z rozcinką ściany 537. Podano ok. 530 m3 piasku. Ukończono wypełnianie korka TB 

536f pianą w diagonali XV oraz rozpoczęto 

budowę komory kompensacyjnej przed 

tym korkiem. Różnica ciśnienia wynosiła 

+ 1 mm H O. 2 

W ostatnim czasie zastępy specjalistyczne 

CSRG S.A. zostały doposażone 

w nowy sprzęt, który w znacznym stopniu 

usprawni działania podczas akcji 

ratowniczych, jak również prac profilaktycznych. 

Na szczególną uwagę zasługują: 

POMPA SZLAMOWA 

PNEuMATyCZNA CP 0077 

Pompa Chicago Pneumatic CP 0077 

jest jednostką samodzielną, przenośną 

o napędzie pneumatycznym, przeznaczoną 

do pracy w kopalniach, kamieniołomach 

i na budowach. Czynnikiem pompowanym 

może być woda zawierająca do 15 % 

substancji stałych i cząstek o wielkości do 

25 mm. CP 077 jest pompą ejectorową tzn. 

nie posiada wirnika, tłoków itp. Jej działanie 

oparte jest o zasadę dyszy Venturiego, 

jest pompą samoodpowietrzającą się. Została 

wyposażona w uchwyty służące zarówno 

do przenoszenia, jak i zawieszania 


W celu sprawdzenia efektu podsadzania 

wyrobiska w rejonie skrzyżowania diagonali 

XVI z rozcinką ściany 537 Kierownik 

Akcji podjął decyzję o wysłaniu w ten 

rejon zastępu ratowniczego. Około godz. 

030 zastęp dotarł w rejon rozcinki ściany 

537 i przekazał meldunek do bazy ratowniczej, 

że długość podsadzonego na pełno 

wyrobiska przed skrzyżowaniem z rozcinką 

ściany 537 wynosi ok. 22 m. Stężenie 

CO na wylocie ze ściany 536 wynosiło 

15 ppm przy ilości powietrza w wyrobisku 

290 m3 /min. Wydzielanie tlenku węgla 

4,3 l/min. 

dla zawodowych zastępów specjalistycznych 

nowY sPrzęt 

inż. 

ZBIGNIEW NOWICKI 


w miejscu pracy. Ze względu na sposób 

zasilania, budowę i zastosowane materiały 

pompa może być używana w pomieszczeniach 

zagrożonych wybuchem metanu 

i pyłu węglowego jako urządzenie nieelektryczne 

grupy I kategorii M1 wg PN–EN 

13463–1:2003. Parametry pompy.: 

• max. wysokość zasysania wody 

— 6,10 m, 

• średnica złącza wylotowego 

— 62,5 mm, 

• zalecana średnica węża zasilającego 

— 25 mm, 

• masa 

— 69 kg, 

• ciśnienie robocze 

— 6,2 bar, 

• zapotrzebowanie na powietrze 

— 40 l/s (2,4 m3 /min), 

• wydajność 

— 136 – 341 l/min, 

• wysokość podnoszenia 

— 7,6 – 53,3 m, 

• max. średnica ziarna 

— (zanieczyszczeń stałych) 25 mm. 

POMPA RZĄPIOWA Z NAPędEM 

PNEuMATyCZNyM ATP 551P 

Nowa pompa typu ATP–551P jest 

pompą lekką, przenośną, napędzaną sprężonym 

powietrzem, całkowicie zanurzalną 

24 

Rozpoczęto, więc, penetrację dróg 

wentylacyjnych odprowadzających powietrze 

ze ściany 536 do szybu wydechowego. 

O godz. 1205 Kierownik Akcji ogłosił 

zakończenie akcji ratowniczej w związku 

z zakończoną penetracją wyrobisk odprowadzających 

powietrze do szybu wentylacyjnego 

oraz uzyskaniem wymaganego 

przepisami składu atmosfery kopalnianej. 

o wydajności do 818 litrów wody na minutę. 

Pompa nie zatyka się, sama się oczyszcza 

i może być używana do pompowania 

zarówno wody czystej, jak i brudnej, do 

ścieków, olejów i szlamów. Obudowa została 

wykonana z wytrzymałego odlewu 

żeliwnego odpornego na ciężkie warunki 

eksploatacyjne. Pompa posiada wbudowaną 

olejarkę umożliwiającą ciągłe smarowanie 

silnika powietrznego przez okres 

do 16 godzin pracy ciągłej. Wyposażona 

w uchwyty służące zarówno do przenoszenia 

jak i zawieszania w miejscu pracy. 

MłOTy PNEuMATyCZNE 

Lekkie uniwersalne młoty pneumatyczne 

przeznaczone są do rozdzielania 

skał w górnictwie, rozbijania murów, beto- 

�



nu, jezdni w budownictwie drogowym itp. 

Składają się z cylindra z rozrządem, tłoka 

i korpusu z rękojeścią. 

Wszystkie wyposażone są w skutecznie 

działające tłumiki hałasu i cechują się 

zmniejszonym poziomem hałasu i wibracji. 

hydRAuLICZNA WIERTARKA 

GÓRNICZA hWG/SM 

M–0.6, M–0.75 

Hydrauliczna wiertarka górnicza typu 

HWG/SM jest przeznaczona do ręcznego 

wiercenia otworów w węglu i skałach 

o średniej twardości. Przystosowana do 

wiercenia otworów ø 42 mm za pomocą 

typowych górniczych żerdzi wiertniczych 

na głębokości do 20 mb. Jej obsługa jest 

jedno lub dwuosobowa. Może pracować 

w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. 

MłOT uRABIAJĄCy 

hydRAuLICZNy BK 2112 

HSK BK 2112 jest lekkim, wysoko 

wydajnym młotem urabiającym przeznaczonym 

do urabiania betonu, cegieł, ścian, 

skał, cięcia asfaltu i innych prac burzących 

i urabiających. Posiada rękojeść przeciwdrganiową 

zwartego typu „D”, która 

umożliwia jego wygodne użycie w pozycji 

poziomej i pionowej. Rękojeść o kształcie 

„D” wyposażono w wykładzinę poliuretanową 

dla podwyższenia bezpieczeństwa 

pracy. Dzięki funkcji hydraulicznej, młot 

ma mnóstwo zalet – cichą pracę, bezpieczeństwo, 

niezawodność i wytrzymałość. 

Może być napędzany przez małe jednostki 

hydrauliczne lub przyłączony do rozrządu 

hydraulicznego maszyn ziemnych itp. 

WENTyLATOR LuTNIOWy 

PNEuMATyCZNy WLP–402/SK 

Wentylator stosowany jest do pracy 

w podziemnych zakładach górniczych, 

w których występują zagrożenia metanowe 

oraz zagrożenie wybuchem pyłu węglowego. 

Należy do urządzeń grupy I kategorii 

MI. 

PARAMETRY: 

1. Nadciśnienie 0.29 MPa–0.39MPa, 

2. Kierunek obrotów – zgodny ze strzałką 

na obudowie, 

3. Temperatura powietrza – 20 do +40 ºC, 

4. Wilgotność powietrza przy 25 ºC mniejsza 

niż 100 %. 

WENTyLATOR 

ELEKTROPNEuMATyCZNy 

Wentylatory przeznaczone są do samo- 

BLOK dzielnych REGULACYJNY systemów RB1 

wentylacji, instalacji 

odpylania i urządzeń chłodniczych w głębinowych 

kopalniach węgla kamiennego. 

25 

5 

Mogą być zastosowane do systemów ssących 

i tłoczących z nachyleniem systemu 

lutniowego nawet 90° w stosunku do osi 

poziomej. Po odłączeniu od prądu elektrycznego 

oraz napędu pneumatycznego 

dochodzi do wyhamowania silnika i tym 

samym nie generuje się napięcie na zaciskach 

wirnika, nawet gdy koło wentylatora 

nakręcane jest prądem powietrza w lutniociągu. 

Wentylator został zatwierdzony do 

eksploatacji w środowisku IM1 z zastosowaniem 

napędu pneumatycznego, w wypadku 

zastosowania napędu el. wewnątrz 

wentylatora IM1, na zewnątrz IM2. Wentylatory 

elektropneumatyczne mają możliwość 

przełączania między napędem pneumatycznym 

lub elektrycznym. Wentylator 

elektropneumatyczny przełącza się automatycznie 

na napęd pneumatyczny przy 

przerwach w dostawie prądu. 

BLOK REGuLACyJNy RB1 

Wentylatory przeznaczone s� do samodzielnych systemów wentylacji, instalacji odpylania i urz�dze� chłodniczych 

w gł�binowych kopalniach w�gla kamiennego. Mog� by� zastosowane do systemów ss�cych i tłocz�cych z nachyleniem 

systemu lutniowego nawet 90° w stosunku do osi poziomej. Po odł�czeniu od pr�du elektrycznego oraz nap�du 

pneumatycznego dochodzi do wyhamowania silnika i tym samym nie generuje si� napi�cie na zaciskach wirnika, 

nawet gdy koło wentylatora nakr�cane jest pr�dem powietrza w lutnioci�gu. Wentylator został zatwierdzony do 

eksploatacji w �rodowisku IM1 z zastosowaniem nap�du pneumatycznego, w wypadku zastosowania nap�du el. 

wewn�trz wentylatora IM1, na zewn�trz IM2. Wentylatory elektropneumatyczne maj� mo�liwo�� przeł�czania mi�dzy 

nap�dem pneumatycznym lub elektrycznym. Wentylator elektropneumatyczny przeł�cza si� automatycznie na 

nap�d pneumatyczny przy przerwach w dostawie pr�du. 

Obj�to�� transpor- Zu�ycie Ci�nienie Pcv [Pa] Obrotów za Pobór Masa 

Typy wentylatorów towanegopowie- powietrza powietrza P = 1,3 minut� mocy (kg) 

trza Qv 

[kW] 

VPAV 630 5,5 m3/s 685 m7h 5 bar 1100 2500 14 279 

VPAE2 630 hamowany 

6,2 m3/s - - 2100 2940 22 593 

VPAE21 630 nieham. 6,2 m3/s - - 2100 2940 22 583 

VPAK2 630 elektr. 6,2 m3/s - - 2100 2940 22 612 

VPAK2 630 pneum. 5,5 m3/s 685 m 3 /h 5 bar 1100 2500 14 612 

Blok regulacyjny RB 1 przeznaczony 

jest do regulacji ciśnienia i przepływu 

oleju hydraulicznego dla urządzeń z napędem 

hydraulicznym, wszędzie tam, gdzie


agregat nie umożliwia regulacji lub dodaje 

wartości wyższe od wartości pożądanych. 

• Podstawowe dane techniczne: 

• Ciśnienie max. na wlocie: 

— 32 MPa, 

• Ciśnienie na wylocie: 

— 1 – 14 MPa, 

• Przepływ max. na wlocie: 

— 120 dm3.min-1, 

• Przepływ max. na wylocie: 

— 0,25 – 32 dm3.min-1, 


• Ciecz robocza: 

— olej hydrauliczny, 

• Lepkość kinematyczna przy 40O : 

— 29 – 75 mm2 . s-1, 

• Filtracja: 

— 25 μm, 

• Łącze wężowe – wlot: 

— M 22 x 1,5 DKL, 

• Łącze wężowe – wylot: 

— M 18 x 1,5 DKL, 

• Temperatura max. cieczy roboczej: 

— 60 °C, 

26 

• Wymiary zewnętrzne dł x wys x szer: 

— 146 x 232 x 79 mm, 

• Masa: 

— 7,3 kg. 

Blok regulacyjny RB 1 składa się 

z dwudrogowego zaworu dławiącego ze 

stabilizacją i zaworu przepustowego. Oba 

zawory są umieszczone w kostce do podłączeniami 

dla węży. Części sterujące są wyposażone 

w pokrywę do zdejmowania. 

Jedno z najważniejszych działań Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego 

Szkolenie w ratownictwie górniczym 

było zawsze jednym z najważniejszych 

działań, bowiem tylko człowiek świadomy 

zadań i sposobów ich realizacji może 

swoje obowiązki wykonywać z należytym 

stopniem bezpieczeństwa i uwagi. 

Obecnie problem ten jest szczególnie 

istotny, z uwagi na znaczący spadek liczby 

zdarzeń w kopalniach wymagających 

prowadzenia akcji ratowniczych. Gdzie, 

więc, mają doskonalić wiedzę ratownicy 

i pracownicy odpowiedzialni za ich organizację 

i gotowość? 

Szukać należy nowych form doskonalenia 

działania służb ratowniczych, pogłębiania 

wiedzy teoretycznej, jak i zwiększania 

umiejętności praktycznych. Stosować 

trzeba metody szkolenia, które będą atrakcyjne 

nowoczesnością, zapewnią przekazywanie 

aktualnej wiedzy i ugruntowywanie 

umiejętności już posiadanych, zawsze 

istotnych dla ratowników. Mają one pobudzać 

do inicjowania działań umożliwiających 

zdobywanie kwalifikacji na miarę 

potrzeb XXI wieku. Aby tak się działo, 

wszystko to musi być nie tylko konsekwentnie 

podejmowane w CSRG S.A., 

jako instytucji odpowiedzialnej za ratownictwo 

w przemyśle węgla kamiennego 

oraz w zakładach górniczych, które wchodzą 

w zakres jej zainteresowania, ale także 

być ze zrozumieniem przyjęte przez osoby 

bezpośrednio zaangażowane w tych służ- 

rUszYła refor ma 

szkolenia 

dr inż. 

BOGDAN ĆWIĘK 

mgr inż. 

JERZY KACZMAREK 


bach. Chodzi nie tylko o ratowników, ale 

także o pracowników kierownictw i dozoru 

kopalń odpowiedzialnych za szeroko 

rozumiane bezpieczeństwo górniczych załóg. 

Dotyczy to również całej kadry przygotowanej 

do zwalczania zagrożeń. 

Kierownictwo CSRG S.A. wychodząc 

naprzeciw tym wymogom podjęło 

reorganizację szkolenia zarówno prowadzonego 

w Centralnej Stacji w Bytomiu, 

jak również w Okręgowych Stacjach Ratownictwa 

Górniczego. W miejsce dotychczasowej 

komórki organizacyjnej został 

powołany Dział Ratownictwa ds. Szkolenia, 

podlegający bezpośrednio wiceprezesowi 

Zarządu ds. Technicznych (rys.1). 

Nieprzypadkowa jest to podległość, ponieważ 

ma ona zapewnić odpowiednią rangę 

podejmowanych decyzji, uprościć ich realizację, 

zapewnić ich optymalizację. Kto 

bowiem może bardziej doceniać znaczenie 

szkolenia, jak nie dyrektor techniczny, 

odpowiedzialny za gotowość ratownictwa 

do realizacji zadań wszędzie, gdzie zajdzie 

potrzeba. Kierownikiem Działu został dotychczasowy 

dyrektor OSRG w Jaworznie, 

mgr inż. Jerzy Kaczmarek, o wieloletnim 

ratowniczym stażu, mający bogate 

doświadczenie i rozeznanie w tej dziedzi- 

nie. We wszystkich Okręgowych Stacjach 

utworzono specjalne delegatury - komórki 

organizacyjne zajmujące się problemami 

szkolenia i czuwające także nad właściwym 

jego przebiegiem w kopalniach podporządkowanych 

tym Stacjom. 

Już na wstępie podjęto wiele działań, 

służących zapewnieniu pełnej realizacji 

zamierzeń, a także powstaniu warunków 

dla dalszego ich doskonalenia i rozwoju. 

• Przygotowywany jest dokument dla 

akredytacji działalności szkoleniowej 

CSRG, co zapewni odpowiednią rangę 

kwalifikacjom ratowników zdobywających 

wiedzę na kursach kwalifikacyjnych. 

Akredytacja wymagać będzie 

utrzymania na odpowiednim poziomie 

zarówno programów nauczania, jak 

również kadry wykładowców, co może 

tylko pozytywnie wpłynąć na kwalifikacje 

ratownicze na wszystkich szczeblach 

organizacji przemysłu węglowego. 

Uzyskanie akredytacji, a potem jej 

utrzymanie wymagać też będzie posiadania 

i ciągłej jeszcze w większym 

stopniu niż obecnie, dbałości o środki 

dydaktyczne oraz sprzęt służący do 

przekazywania wiadomości. 

• Kierownictwo Centralnej Stacji duży 

nacisk położyło na doskonalenie kwalifikacji 

kadry technicznej tu zatrudnionej. 

Już w maju odbyły się jednodniowe 

�



CSRG – Dzia� DTS 

seminaria doskonalące z oderwaniem 

od pracy dla wszystkich osób dozoru 

ratowniczego uprawnionych do sprawowania 

funkcji doradczych w czasie 

akcji ratowniczych w sztabie akcji czy 

w bazie ratowniczej. Seminaria będą 

organizowane systematycznie raz na 

kwartał, ale częstotliwość może być 

zwiększona, jeżeli zajdzie potrzeba. 

• W maju i czerwcu zorganizowane zostały 

kursy pedagogiczne dla kadry wykładowców 

Centralnej Stacji Ratownictwa 

Górniczego S.A. i Okręgowych 

Stacji pozwalające wiedzę przekazywać 

w sposób bardziej fachowy, oparty 

o wiedzę pedagogiczną. 

• W maju rozpoczęły się również seminaria 

dla kierowników ruchu zakładu 

górniczego, w czasie których niezależnie 

od przekazywania słuchaczom nowości 

z zakresu ratownictwa i zwalczania 

zagrożeń, będą podejmowane 

dyskusje na te tematy związane bezpośrednio 

z reprezentowanymi przez nich 

kopalniami. Będzie można wyjaśnić 

wiele ratowniczych spraw związanych 

z problemami dnia codziennego. 

• Dział ds. Szkolenia podejmuje akcję 

nowelizacji programów nauczania na 

wszystkich kursach prowadzonych w 

�� 

Cz�onek Zarz�du Wiceprezes ds. Technicznych DT 

Delegatura DTS 

OSRG Bytom 

Dzia� Ratownictwa ds. Szkolenia DTS 

Kierownik Dzia�u Zast�pca Kierownika Dzia�u Delegatura DTS 

OSRG 

�� 

Jaworzno 

ratownictwie, również na szczeblu kopalń 

(ćwiczenia ratownicze). Nowelizacja 

musi zapewnić wprowadzenie 

nowych form szkolenia i nie może być 

dokonywana sporadycznie i przypadkowo, 

ale systematycznie w każdym 

roku. 

• Dział ds. Szkolenia będzie się starał zapewnić 

słuchaczom kursów ratowniczych 

pisemne materiały informacyjne 

dotyczące przedmiotowej problematyki. 

Wiele z nich jest już opracowanych 

w formie skryptów, które Stacja wydała 

w latach 2005 i 2006. Są to podręczniki 

dla kierowników akcji, kierowników 

akcji na dole i kierowników baz, kierowników 

kopalnianych stacji ratowniczych, 

dozoru nie ratowniczego, a 

także dla ratowników. Zawierają skondensowaną 

wiedzę, która w podstawowej 

części jest nadal aktualna. Zawsze 

może być przypomniana, kiedy uleci z 

pamięci. Dla innych grup ratowniczych 

materiały będą opracowywane sukcesywnie 

i przekazywane w okresie odbywanych 

szkoleń. 

• Inne zamierzenia w tej dziedzinie to 

zorganizowanie zbioru bibliotecznego 

ratowniczych pozycji książkowych, a 

także czasopism fachowych, z jakich 

mogliby korzystać słuchacze kursów, 

27 

Delegatura DTS 

OSRG Wodzis�aw Delegatura DTS 

OSRG Zabrze 

wykładowcy i inni pracownicy. Zebranie 

tego typu literatury w jednym 

miejscu jest celowe i pożyteczne, pod 

warunkiem, że ta działalność będzie 

prowadzona systematycznie i zapewni 

dopływ pozycji, jakie ukazują się nie 

tylko na rynku krajowym. To ambitne 

przedsięwzięcie będzie wymagało pozyskanie 

fachowego i zaangażowanego 

pracownika. 

• Odrębne zagadnienie to wachlarz problemów 

związanych z unowocześnianiem 

pomocy naukowych, jakie powinny 

być w dyspozycji szkolących i 

szkolonych. Zakłada się rozszerzanie 

komputerowych metod prezentacji informacji, 

a także sprawdzania wiedzy 

słuchaczy, wykorzystywanie tablic interaktywnych 

i innych nowoczesnych 

urządzeń elektronicznych. 

Waga problematyki szkoleniowej powoduje, 

że w każdym numerze kwartalnika 

„Ratownictwo Górnicze” Czytelnicy 

zostaną poinformowani o nowych działaniach 

w tej dziedzinie. Będziemy się starali 

przekazywać wiadomości pozytywne, 

świadczące o zrozumieniu problemów 

przez zainteresowanych, ale także przykłady 

uchybień, które, mamy nadzieję, będą 

bardzo rzadkie. 

�


Osiągnięcie sukcesu zawodowego 

wiąże się z prestiżem i wysoką pozycją 

społeczną. Nie jest to pragnienie nieosiągalne. 

Naukowcy uznali, że sukces w życiu 

zależy nie tylko od intelektu, ale także 

od inteligencji emocjonalnej, która, w 

odróżnieniu od ilorazu inteligencji, nie 

jest uwarunkowana genetycznie, lecz 

rozwija się przez całe życie. Co najważniejsze, 

można się jej nauczyć. 

Dotychczas o zdobyciu pracy decydowały 

głównie ranga ukończonej uczelni 

i doświadczenie zawodowe. Oczywiście 

oceny na dyplomie też miały niemałe znaczenie, 

im lepsze tym potencjalny pracownik 

wydawał się bardziej atrakcyjny zawodowo. 

Pracodawcy przedkładali oceny 

na efektywność pracy. Obecne zasady rekrutacji 

w renomowanych firmach różnią 

się od reguł stosowanych wcześniej. Pracodawcy 

zdecydowanie większą uwagę 

przywiązują do cech osobowościowych 

przyszłych pracowników. Liczy się umiejętność 

współpracy z ludźmi, odporność 

na stres, zdolność przekonywania i rozwiązywania 

problemów. 

Daniel Goleman, pracownik naukowy 

Harvardu, w swojej książce „Inteligencja 

emocjonalna” zakwestionował opinię, że 

do osiągnięcia sukcesu potrzebny jest sam 

intelekt. Stwierdził, że testy na iloraz inteligencji 

są zawodne, a osoby z bardzo 

dobrymi ocenami w szkole i wysokim IQ 

często nie dają sobie rady w pracy, wypadając 

na tle innych blado. Natomiast osoby, 

które nie były prymusami w szkole mogą, 

paradoksalnie, odnieść sukces. Umiejętności 

czysto szkolne przestają mieć znaczenie. 

Co więcej szkoła zaczęła przypominać 

fabrykę, w której uczniom wtłacza się 

często niepotrzebną wiedzę. Nie ocenia się 

ich na podstawie twórczego myślenia, ale 

na podstawie mechanicznego odtwarzania 

definicji i reguł. 

Szkoła nie rozwija talentów i nie pomaga 

młodzieży w odnalezieniu dziedziny, 


Pomoże inteligencja emocjonalna 

osiĄgnĄĆ sUkces 

mgr 

IWONA CHRÓSZCZ 

w której staną się w przyszłości ekspertami. 

Nauczyciele często tracą czas i energię 

na realizację tak zwanego „programu” zamiast 

przygotować młodzież do przyszłego 

życia zawodowego. Pracodawcy natomiast 

szukają dziś osoby, która stanie się 

liderem grupy, przodownikiem pracy, a nie 

kogoś narażonego z góry na porażkę. 

Inteligencja emocjonalna według definicji 

zaczerpniętej z wikipedii (pl.wikipedia.org) 

to „zdolność rozpoznawania uczuć 

własnych i uczuć innych osób, zdolności 

motywowania się i kierowania emocjami, 

zarówno własnymi, jak i osób innych”. Są 

to zdolności odmienne od inteligencji czysto 

intelektualnej, ale je uzupełniające. Ponieważ 

decyduje o umiejętności realizacji 

wyznaczonych sobie celów jeszcze bardziej 

niż iloraz inteligencji IQ – inteligencja 

emocjonalna jest szczególnie ważnym 

czynnikiem decydującym o sukcesie. 

Dlaczego tak jest? O sukcesie bardziej 

decydują cechy osobowości, takie jak np. 

inicjatywa i umiejętność współdziałania, 

zdolność przystosowania się, czy dar przekonywania. 

W praktyce wygląda to tak, 

że nasze emocje decydują o tym, jaki pożytek 

zrobimy ze swojego intelektu. Badania 

prowadzone przez amerykańskich 

uczonych wykazały, że aż 80 proc. zwolnionych 

z pracy menadżerów wyższego 

szczebla nie odnosi sukcesu, a wręcz traci 

swoje posady nie z powodu braku kwalifikacji 

technicznych, a z powodu niewykształconych 

umiejętności współpracy z 

innymi ludźmi. 

Na inteligencję emocjonalną według 

Golemana składa się pięć kompetencji 

emocjonalnych i społecznych. Są to: 

• samoświadomość – obiektywne ocenianie 

własnej sytuacji, wiedza o 

swoich stanach wewnętrznych, pre- 

28 

ferencjach, możliwościach i ocenach 

intuicyjnych, poprawna samoocena, 

wiara w siebie, tj. silne poczucie własnej 

wartości i świadomość swoich 

możliwości i umiejętności, 

• samoregulacja – panowanie nad własnymi 

emocjami, impulsami i możliwościami 

czyli samokontrola, utrzymywanie 

norm uczciwości i prawości, 

sumienność, elastyczność w dostosowywaniu 

się do zmian, innowacyjność; 

• motywacja – skłonności emocjonalne, 

które prowadzą do nowych celów lub 

ułatwiają ich osiągnięcie, zaangażowanie, 

inicjatywa, optymizm, 

• empatia – uświadamianie sobie uczuć, 

potrzeb i niepokojów innych osób, czyli 

świadomość społeczna – analizowania 

sytuacji z punktu widzenia innych, 

rozumienie innych, 

• umiejętności społeczne – umiejętność 

wzbudzania u innych pożądanych reakcji, 

czyli wpływanie na innych, zawieranie 

porozumień, łagodzenie konfliktów, 

przewodzenie, tworzenie więzi, 

współpraca i współdziałanie, umiejętności 

zespołowe. 

Ludzie potrafiący korzystać z tych 

umiejętności osiągają sukcesy tam, gdzie 

inni ponoszą porażki. Inteligencja emocjonalna 

pozwala kontrolować własne zachowanie, 

radzić sobie w relacjach z innymi i 

podejmować w życiu takie decyzje, które 

dają pożądane rezultaty. Posiadając wysoki 

poziom inteligencji emocjonalnej będziesz 

umiał pokonywać barierę pomiędzy 

emocjami i rozsądkiem. Ponadto zrozumiesz 

emocje nie tylko swoje, ale i innych, 

aby być lepszym partnerem w pracy i życiu 

prywatnym, jak i rodzicem. Inteligencja 

emocjonalna jest bardzo bliska pojęciu 

dojrzałości życiowej. Niewątpliwą zaletą 

inteligencji emocjonalnej jest również i to, 

że w przeciwieństwie do inteligencji w tradycyjnym 

znaczeniu możemy się jej uczyć 

i rozwijać ją przez całe życie. 

�

CENTRALNA STACJA RATOWNIICTWA GÓRNIICZEGO S. .A. . 

W BYTOMIIU 

Redakcja kwartalnika „Ratownictwo Górnicze” oferuje miejsce 

na łamach czasopisma na reklamy i artykuły sponsorowane, w których Pa�stwo mo�ecie 

zaprezentowa� swoj� firm� lub produkty firmy. 

Reklamy i artykuły mog� by� zamieszczane dora�nie wg zlecenia lub systemowo w oparciu 

1. Reklama kolorowa 

o zawart� umow�. 

( 1 strona – format A-4, pełny kolor, papier kredowy - 1.800,00 PLN + 22% VAT 

2. Reklama czarno-bia�a 

( 1 strona – format A-4, papier kredowy - 1.200,00 PLN + 22% VAT 

3. Artyku� reklamowy 

( 1 strona - format A-4, czarno-biały, papier offsetowy – 70g) - 1.200,00 PLN + 22% VAT 

Ceny obowi�zuj� do 31.12.2008 r. 

Materiały reklamowe prosimy przesyła� na CD wraz z zleceniem na reklam�. Zlecenie 

dora�ne prosz� wypisa� w oparciu o w/w cennik i poda�, w którym numerze kwartalnika ma 

by� zamieszczony materiał. W przypadku zamiaru zamieszczania reklam systemowo prosimy 

o kontakt na e-mail: ap@csrg.bytom.pl lub tel. 3880-419 w godz. 7-15 

Redakcja

Centralna 

Stacja 

Ratownictwa 

Górniczego S.A. 

ul. Chorzowska 25 

41 – 902 Bytom 

tel. 282 – 25 – 25 

fax. 282 – 26 – 81 

e–mail: 

info@csrg.bytom.pl 

http://www.csrg.bytom.pl

RG 2008 Nr 2 - Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego w Bytomiu

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?