CamSep 3 S

31.03.2017 Views

PROFIL KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W MIĘŚNIU ODWŁOKOWYM GARNELI BAŁTYCKIEJ CRANGON CRANGON Z UZWGLĘDNIENIEM KWASU EPA I DHA W CYKLU ROCZNYM Adriana MIKA 1,2 , Marek GOŁĘBIOWSKI 3 , Edward SKORKOWSKI 1 , Piotr STEPNOWSKI 2 /HPLC-LLSD, GC-MS, MALDI-TOF/MS/ 1 Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański, Stacja Biologiczna, ul. Ornitologów 26, 80-680 Gdańsk, skorkows@biotech.univ.gda.pl 2 Wydział Chemii, Uniwersytet Gdański, Katedra Analizy Środowiska, ul. Sobieskiego 18/19, 80-952 Gdańsk, kas@chem.univ.gda.pl 3 Wydział Chemii, Uniwersytet Gdański, Pracownia Chemometrii Środowiska, ul. Sobieskiego 18/19, 80-952 Gdańsk, goleb@chem.univ.gda.pl Analiza profilu kwasów tłuszczowych obejmowała 4 sezony. Wykazano duże zróżnicowanie ilościowe i jakościowe w obrębie każdej z analizowanych frakcji lipidów. Techniką użytą do separacji tej niezwykle bogatej grupy związków była HPLC-LLSD, w wyniku której uzyskano takie grupy jak triacyloglicerole (TAG), wolne kwasy tłuszczowe (FFA), sterole oraz lipidy polarne (fosfolipidy). Grupę FFA i sterole poddano spochodnieniu za pomocą mieszaniny sililującej BSTFA:TMCS (99:1), zaś frakcję TAG i fosfolipidów procesowi estryfikacji. Tak przygotowane próbki materiału biologicznego poddano analizie GC-MS. Celem potwierdzenia lipidów polarnych oraz szerszej identyfikacji ich przedstawicieli użyto techniki MALDI-TOF/MS. Materiałem badawczym był mięsień odwłokowy (abdomen) Crangon crangon, garnela bałtycka. Według wielu autorów największym bogactwem NNKT są ryby i owoce morza, dlatego celem pracy było przeanalizowanie jakościowe i ilościowe profilu kwasów tłuszczowych. Ponadto z powodu dużego zainteresowania kwasami tłuszczowymi (FA) zarówno nasyconymi, jak i nienasyconymi, a pośród nich kwasami należącymi do rodzin omega-3 i omega-6 (NNKT) kolejnym zadaniem było ustalenie zmienności sezonowej FA w poszczególnych frakcjach lipidów w ciągu roku. Czynniki takie jak dostępność pokarmu powiązana z sezonem oraz pogoda, temperatura wody, miejsce bytowania, czas nasłonecznienia wody, jak również typ analizowanej tkanki, wywierały znaczny wpływ na zróżnicowanie lipidów w cyklu rocznym [1-2]. W okresie wiosny odnotowano największe ilości lipidów, 32,2 mg*g -1 mokrej masy tkanki, a pośród nich frakcja FFA wynosiła 20,3 mg wolnych kwasów tłuszczowych*g -1 mokrej masy tkanki mięśniowej. Sezon później, latem 2009 ilość lipidów kształtowała się w granicach 7 mg*g -1 mokrej masy tkanki, zaś ilość odnotowanych FFA wynosiła 1,34 mg*g -1 . Zanotowano znacznie mniej kwasów tłuszczowych zarówno we frakcji TAG, FFA jak również pośród fosfolipidów. Ilości NNKT, kwasu EPA (20:5n-3) zmniejszyły się z 276 mg mg*g -1 (wiosna) na 224 mg*g -1 (lato). Odwrotna sytuacja miała miejsce w przypadku kwasu AA (20:4n-6) należącego do konkurencyjnej rodziny kwasów omega - 6. Nastąpiła zmiana ilości z 9,9 mg*g -1 na 22 mg*g -1 . Wzrost niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych koreluje z cyklem rozwojowym garneli bałtyckiej - w okresie wiosny i lata wpływa na rozwój i wzrost młodych stadiów larwalnych [1], stąd wartości NNKT powinny być najwyższe, a wahania wartości lipidów i poszczególnych frakcji uzasadnione są właśnie zużyciem kwasów tłuszczowych na wymienione procesy. Potwierdzeniem tego są analizy z okresu zimy, kiedy to profil FA był bardzo ubogi, a kwasów AA, EPA i DHA nie odnotowano. Potwierdza to fakt, iż najniższe wskazania składników energetycznych i tym samym najniższe wskazania energii notowane są w okresie listopad - marzec [3]. [1] Abad M., (1995), Comp Biochem Phys C, 110,109–118. [2] Kasai T., (2004), Fisheries Sci, 70, 527–529. [3] Campos J., (2009), J Sea Res, 62 (2009) 106–113. 29

RÓŻNORODNOŚĆ KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I STEROLI ZIDENTYFIKOWANYCH W TKANKACH MIĘKKICH CLUPEA HARENGUS METODĄ GC-MS I MALDI-TOF/MS Adriana MIKA 1,2 , Marek GOŁĘBIOWSKI 3 , Edward SKORKOWSKI 1 , Piotr STEPNOWSKI 2 /HPLC-LLSD, GC-MS, MALDI-TOF/MS/ 1 Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański, Stacja Biologiczna, ul. Ornitologów 26, 80-680 Gdańsk, skorkows@biotech.univ.gda.pl 2 Wydział Chemii, Uniwersytet Gdański, Katedra Analizy Środowiska, ul. Sobieskiego 18/19, 80-952 Gdańsk, kas@chem.univ.gda.pl 3 Wydział Chemii, Uniwersytet Gdański, Pracownia Chemometrii Środowiska, ul. Sobieskiego 18/19, 80-952 Gdańsk, goleb@chem.univ.gda.pl W komórce cholesterol używany jest jako ważny budulec przy jej regeneracji oraz pomaga w podtrzymaniu jej życiowych funkcji. Receptory, które znajdują się na powierzchni ściany komórkowej kontrolują dostarczanie cholesterolu w zależności od zapotrzebowania komórki. Cholesterol utrzymuje płynność błony komórkowej, jak również jest prekursorem hormonów steroidowych. Sterole takie jak 22-dehydrocholesterol, brassikasterol, ergosterol i izofukosterol są niezbędne dla narybku do dalszego wzrostu [1]. Z kolei kwasy nasycone stanowią główne źródła energii niezbędnej do wzrostu ryb i tworzenia ikry u samic, wielonienasycone kwasy są zaś źródłem energii w procesie reprodukcji i rozwoju gonad. Pobudzają wzrost ryby i wpływają na utrzymanie błony komórkowej oraz na jej funkcje. Kwas arachidonowy, AA (20-4n-6) mimo, iż ma podobne znaczenie biologicznie jak EPA (20:5n-3) i DHA (22:6n-3), często u ryb jest pomijany, prawdopodobnie z powodu niskich zawartości w organizmie, w przeciwieństwie do ssaków. AA ma istotny wpływ na różne funkcje fizjologiczne, w tym na osmoregulację, funkcję układu sercowonaczyniowego i funkcjonowania systemów układu rozrodczego [2]. Ryby stanowią główny magazyn niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych dla inhibicji chorób sercowo-naczyniowych i neurodegeneracyjnych. Na rynku istnieje wiele suplementów kwasów omega-3 i omega-6, jednak według naukowców kwasy te są lepiej przyswajalne bezpośrednio z ryb, pomimo, iż w suplemencie diety notuje się większe ilości kwasów EPA i DHA. Ryba zawiera kwasy n-3 i n-6 w postaci triacylogliceroli, które w tej postaci mogą być przyswajane przez organizm, zaś oleje rybne obfitują w estry etylowe tych kwasów [3]. Celem pracy było określenie różnorodności kwasów tłuszczowych w poszczególnych tkankach, zarówno w mięśniu, tak chętnie spożywanym, wątrobie, gdzie zachodzi proces lipogenezy de novo, jak również w plemnikach i płynu nasiennym, na które to rozwój mają duży wpływ wszystkie wymienione kwasy. W każdej tkance, prócz płynu nasiennego, dominowała frakcja kwasów tłuszczowych. W mięśniu odnotowano największe ilości steroli i NNKT. Pomimo procesu lipogenezy zachodzącego w wątrobie, cechowała się ona mniejszym zróżnicowaniem ilościowym i jakościowym kwasów tł., natomiast wyodrębniono z niej aż 10 steroli. W pozostałych tkankach w granicach 100 % dominował cholesterol. Metodą MALDI-TOF/MS zidentyfikowano polarne lipidy, a pośród nich fosfolipidy, które w największym stopniu magazynują wielonienasycone kwasy tłuszczowe [4]. Profil FA zawierał kwasy od C 10:0 (płyn nasienny) do C 24:1 (wszystkie analizowane tkanki). Zarówno w profilu kwasów tłuszczowych wyznaczonym techniką GC-MS jak i MALDI-TOF/MS dominowały kwasy EPA i DHA. Zgodnie z literaturą kwas AA przyjmował nawet 10-krotnie niższe wartości w porównaniu z kwasami omega-3. [1] Kanazawa A., (2001), Fish Sci, 67, 997–1007. [2] Huynh M., (2007), Comp Biochem Phys B, 146, 504–511. [3] Elvevoll E.O., (2006), Lipids, 41, 1109-1114. [4] Limbourn A.J., (2009), Comp Biochem Phys B, 152, 292-298. 30

RÓŻNORODNOŚĆ KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I STEROLI<br />

ZIDENTYFIKOWANYCH W TKANKACH MIĘKKICH CLUPEA<br />

HARENGUS METODĄ GC-MS I MALDI-TOF/MS<br />

Adriana MIKA 1,2 , Marek GOŁĘBIOWSKI 3 , Edward SKORKOWSKI 1 ,<br />

Piotr STEPNOWSKI 2<br />

/HPLC-LLSD, GC-MS, MALDI-TOF/MS/<br />

1 Wydział Biologii, Uniwersytet Gdański, Stacja Biologiczna, ul. Ornitologów 26, 80-680 Gdańsk,<br />

skorkows@biotech.univ.gda.pl<br />

2 Wydział Chemii, Uniwersytet Gdański, Katedra Analizy Środowiska, ul. Sobieskiego 18/19, 80-952 Gdańsk,<br />

kas@chem.univ.gda.pl<br />

3 Wydział Chemii, Uniwersytet Gdański, Pracownia Chemometrii Środowiska, ul. Sobieskiego 18/19, 80-952 Gdańsk,<br />

goleb@chem.univ.gda.pl<br />

W komórce cholesterol używany jest jako ważny budulec przy jej regeneracji oraz pomaga<br />

w podtrzymaniu jej życiowych funkcji. Receptory, które znajdują się na powierzchni ściany<br />

komórkowej kontrolują dostarczanie cholesterolu w zależności od zapotrzebowania komórki.<br />

Cholesterol utrzymuje płynność błony komórkowej, jak również jest prekursorem hormonów<br />

steroidowych. Sterole takie jak 22-dehydrocholesterol, brassikasterol, ergosterol i izofukosterol są<br />

niezbędne dla narybku do dalszego wzrostu [1]. Z kolei kwasy nasycone stanowią główne źródła<br />

energii niezbędnej do wzrostu ryb i tworzenia ikry u samic, wielonienasycone kwasy są zaś źródłem<br />

energii w procesie reprodukcji i rozwoju gonad. Pobudzają wzrost ryby i wpływają na utrzymanie<br />

błony komórkowej oraz na jej funkcje. Kwas arachidonowy, AA (20-4n-6) mimo, iż ma podobne<br />

znaczenie biologicznie jak EPA (20:5n-3) i DHA (22:6n-3), często u ryb jest pomijany,<br />

prawdopodobnie z powodu niskich zawartości w organizmie, w przeciwieństwie do ssaków. AA ma<br />

istotny wpływ na różne funkcje fizjologiczne, w tym na osmoregulację, funkcję układu sercowonaczyniowego<br />

i funkcjonowania systemów układu rozrodczego [2].<br />

Ryby stanowią główny magazyn niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych dla<br />

inhibicji chorób sercowo-naczyniowych i neurodegeneracyjnych. Na rynku istnieje wiele<br />

suplementów kwasów omega-3 i omega-6, jednak według naukowców kwasy te są lepiej<br />

przyswajalne bezpośrednio z ryb, pomimo, iż w suplemencie diety notuje się większe ilości<br />

kwasów EPA i DHA. Ryba zawiera kwasy n-3 i n-6 w postaci triacylogliceroli, które w tej postaci<br />

mogą być przyswajane przez organizm, zaś oleje rybne obfitują w estry etylowe tych kwasów [3].<br />

Celem pracy było określenie różnorodności kwasów tłuszczowych w poszczególnych<br />

tkankach, zarówno w mięśniu, tak chętnie spożywanym, wątrobie, gdzie zachodzi proces<br />

lipogenezy de novo, jak również w plemnikach i płynu nasiennym, na które to rozwój mają duży<br />

wpływ wszystkie wymienione kwasy. W każdej tkance, prócz płynu nasiennego, dominowała<br />

frakcja kwasów tłuszczowych. W mięśniu odnotowano największe ilości steroli i NNKT. Pomimo<br />

procesu lipogenezy zachodzącego w wątrobie, cechowała się ona mniejszym zróżnicowaniem<br />

ilościowym i jakościowym kwasów tł., natomiast wyodrębniono z niej aż 10 steroli. W pozostałych<br />

tkankach w granicach 100 % dominował cholesterol. Metodą MALDI-TOF/MS zidentyfikowano<br />

polarne lipidy, a pośród nich fosfolipidy, które w największym stopniu magazynują<br />

wielonienasycone kwasy tłuszczowe [4]. Profil FA zawierał kwasy od C 10:0 (płyn nasienny) do C 24:1<br />

(wszystkie analizowane tkanki). Zarówno w profilu kwasów tłuszczowych wyznaczonym techniką<br />

GC-MS jak i MALDI-TOF/MS dominowały kwasy EPA i DHA. Zgodnie z literaturą kwas AA<br />

przyjmował nawet 10-krotnie niższe wartości w porównaniu z kwasami omega-3.<br />

[1] Kanazawa A., (2001), Fish Sci, 67, 997–1007.<br />

[2] Huynh M., (2007), Comp Biochem Phys B, 146, 504–511.<br />

[3] Elvevoll E.O., (2006), Lipids, 41, 1109-1114.<br />

[4] Limbourn A.J., (2009), Comp Biochem Phys B, 152, 292-298.<br />

30

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!