CamSep 1

W chromatografii analitycznej celem jest uzyskanie rozdzielenia interesujących
(czasem wszystkich) substancji w jak najkrótszym czasie, z rozdzielczością
R = ok. 1. Dąży się do zmniejszenia skali procesu i oszczędności
drogich składników eluentu przez zmniejszenie wymiarów kolumny,
zwłaszcza średnicy, dbając równocześnie o jak najwyższą sprawność rozdzielania.
Stosuje się niewielkie objętości roztworu dozowanej mieszaniny,
by obniżyć do minimum tzw. rozmycie poza-kolumnowe. Ze względu na wysoką
czułość współczesnych detektorów ilość dozowanej próbki może być
bardzo mała (poza przypadkami analityki śladowej) i eluat traktowany jest
jako ściek, który zostaje poddany utylizacji.
W skali preparatywnej, lub procesowej stosuje się, natomiast, kolumny
o dużych średnicach i wysokie natężenia przepływu eluentu.
Chromatografia w zastosowaniu preparatywnym jest powszechnie
uważana za szczególnie efektywną technikę rozdzielania wieloskładnikowych
mieszanin w celu otrzymywanie czystych substancji do zastosowań
badawczych lub mikrosyntez, gdy problem rozdzielczy należy do trudnych,
lub bardzo trudnych, gdy możliwy do osiągnięcia współczynnik rozdzielenia
interesującej nas substancji i pasm towarzyszących jest niższy od 1.05.
Również, w skali procesowej znajduje coraz więcej zastosowań do otrzymywania
substancji w ilości nawet do kilkudziesięciu kilogramów na dobę.
Szczególnie, w nowoczesnym przemyśle farmaceutycznym można dzisiaj
spotkać hale produkcyjne, gdzie znajdują się, wyłącznie, kolumny chromatograficzne
i ich oprzyrządowanie w postaci pomp eluentu, pomp dozujących
wsad, zbiorników, kolektorów frakcji, urządzeń do wzbogacania frakcji eluatu
w postaci odparowywaczy próżniowych, lub membranowych wymienników
masy oraz urządzeń do izolacji substancji w postaci krystalicznej z frakcji
eluatu.
Najważniejsze dziedziny preparatywnych i procesowych zastosowań
chromatografii to:
- izolacja produktów biotechnologii, szczególnie białek i enzymów, polisacharydów,
fosfolipidów, określonych fragmentów DNA, lub RNA itp.;
- izolacja produktów naturalnych pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego,
- izolacja produktów oraz zanieczyszczeń powstałych podczas syntezy leków
(farmaceutyków, składników kosmetyków itp.),
- izolacja lantanowców i transuranowców,
- izolacja użytkowych ilości substancji do badań i mikrosyntez w zakresie
chemii organicznej, biochemii, mikrobiologii itp.,
- izolacja izomerów optycznych.
TECHNIKI I MECHANIZMY CHROMATOGRAFII UŻYWANE
W ZASTOSOWANIACH PREPARATYWNYCH ORAZ NAJWAŻNIEJSZE
ZASADY POWIĘKSZANIA SKALI ROZDZIELANIA
Techniki chromatograficzne stosowane w skali preparatywnej i procesowej to:
- Kolumnowa, elucyjna chromatografia cieczowa (P-LC, lub P-HPLC) – największy
zakres preparatywnych i procesowych zastosowań chromatografii,
81