CamSep 7 1

81
wykluczanie steryczne. Świadczy o tym zbliżona elucja polarnych i hydrofobowych związków chemicznych z
delikatną przewagą większej retencji polarnych związków chemicznych. Ponadto niepolarne polistyreny
uległy silnej adsorpcji, co nie powinno występować, gdyby miały miejsce tylko oddziaływania typu NP. Silna
adsorpcja polistyrenów świadczy albo o występowaniu wykluczania sterycznego, albo o słabej
rozpuszczalności tych związków chemicznych w eluencie. Silniejsza adsorpcja polarnych związków
chemicznych, aniżeli hydrofobowych została zaobserwowana, gdy eluentem była mieszanina
MTBE:izopropanolu (3:1 v/v), jednak żadna z tych mieszanin nie uległa rozdzieleniu. Polisty reny nie uległy
elucji w ogóle, co potwierdziło słabą rozpuszczalność tych związków w izopropanolu, który jest składnikiem
eluentu. Z koleji niewielka elucja polistyrenów (R f ≈ 0,025) została zaobserwowana dla MTBE jako fazy
ruchomej. W tym przypadku miała również miejsce zwiększona adsorpcja polarnych związków chemicznych.
Natomiast hydrofobowe związki chemiczne wykazały zwiększoną retencję i uzyskane zostało ich
rozdzielenie. Podobne obserwacje odnotowano także, gdy użytym eluentem był THF. DCM powoduje z kolei
zwiększoną retencję polarnych związków chemicznych (zostają na linii „startu”), która może wynikać ze
słabej rozpuszczalności niektórych związków chemicznych w DCM (np. woda). W przypadku hydrofobowych
związków chemicznych, można zauważyć, że związki chemiczne silniej sorbowane zostają rozdzielone,
natomiast te, wykazujące niższą retencję – nie uległy rozdzieleniu. Polistyreny ulegają elucji, jednak nie
rozdzielają się. Zaobserwowano, iż n-heksan posiada zbyt niską siłę elucji i/lub jest zbyt słabym
rozpuszczalnikiem dla badanych związków chemicznych, aby przy zastosowaniu sorbentów Si 60 (jak również
RP 18 ) rozdzieleniu uległy jakiekolwiek związki chemiczne, poza silnie hydrofobowymi. Jednakże dodatek
izopropanolu do eluentu (n-heksan:izopropanol (3:1 v/v)), spowodował, że nastąpiło częściowe rozdzielenie
hydrofobowych związków chemicznych, jednak polarne związki chemiczne pozostały nierozdzielone
i posiadały retencję zbliżoną do najsilniej sorbowanych hydrofobowych związków chemicznych.
- dla tłuszczów, tj. MAG, DAG, TAG oraz próbki oleju rzepakowego:
Podczas stosowania izopropanolu jako eluentu tłuszcze są eluowane zgodnie z malejącą masą
cząsteczkową, za wyjątkiem kwasu erukowego (WKT), który to jest eluowany przed monooleinianem
glicerolu (MAG). Elucja w tej samej kolejności, tj.: TAG, DAG, WKT, MAG miała także miejsce, gdy
zastosowane zostały następujące fazy ruchome: MTBE, THF oraz n-heksan:izopropanol (3:1 v/v). Natomiast
elucja całkowicie zgodna z malejącą masą cząsteczkową (tj. bez zamiany kolejności elucji MAG oraz WKT)
miała miejsce w przypadku zastosowania acetonu jako fazy ruchomej. Dodatkowo, warunki tego rozdzielania
okazały się bardziej korzystne niż w przypadku użycia izopropanolu, ponieważ uzyskano niższe wartości
współczynników retencji (tab. 6), co sugeruje krótszy czas trwania analizy; dyskusyjna pozostała natomiast
kwestia efektywnego rozdzielania DAG i TAG (mają zbliżone współczynniki retencji). Z kolei najniższymi
wartościami współczynników retencji charakteryzowały się próbki rozdzielane w mieszaninie MTBE:izoOH
(3:1v/v). W przypadku tego układu rozdzielczego prawdopodobnie występuje wykluczanie steryczne z
sorpcją typu NP. Należałoby sprawdzić za pomocą kolumnowej chromatografii wykluczania czy możliwe jest
rozdzielenie TAG i DAG, ponieważ z rezultatów uzyskanych za pomocą TLC wynika, iż retencja obu
związków jest zbliżona. Gdy jako fazę ruchomą zastosowano MTBE zaobserwowano, iż tłuszcze zostały
lepiej rozdzielone niż w przypadku zastosowania mieszaniny MTBE:izopropanol (3:1 v/v), jednak MAG uległ
znacznie silniejszej adsorpcji, co może znacznie wydłużać czas analizy, gdyby opisywane warunki zostały
przeniesione do kolumnowej chromatografii wykluczania. W przypadku zastosowania tego układu
chromatograficznego w kolumnowej GPC, może być konieczne zastosowanie zaworu przepływu zwrotnego.
Po zastosowaniu DCM jako eluentu, tłuszcze są eluowane w kolejności: trioleinian glicerolu; 1,3-dioleinian
glicerolu; kwas erukowy; 1,2-dioleinian glicerolu. W przypadku zastosowania układu rozdzielczego z
sorbentem oznaczonym jako Si 60 i DCM jako eluentem możliwe jest zatem rozdzielenie próbki DAG na dwa
izomery, charakteryzujące się różną polarnością, przy czym izomer 1,3 - jest mniej polarny aniżeli izomer
1,2.Tłuszcze są lepiej rozdzielone niż w przypadku zastosowania tetrahydrofuranu jako eluentu, jednak WKT
oraz obydwa izomery DAG uległy znacznie silniejszej adsorpcji, co może znacznie wydłużać czas analizy,
gdyby opisywane warunki zostały przeniesione do kolumnowej chromatografii wykluczania. M onooleinian
glicerolu zostaje na linii „startu”. W przypadku zastosowania tego układu chromatograficznego w kolumnowej
GPC, również konieczne byłoby zastosowanie zaworu przepływu zwrotnego. Oddziaływania, jakie mają
miejsce mają charakter układu NP (polarna adsorpcja). Współczynniki opóźnienia dla acylogliceroli i wolnych
kwasów tłuszczowych, uzyskane po zastosowaniu mieszaniny n-heksan:izopropanol (3:1 v/v), wskazują na
to, iż w kolumnowej GPC mogą się one dobrze rozdzielać. Oddziaływania, jakie mają miej sce w tym
wypadku to prawdopodobnie wykluczanie steryczne z adsorpcją typu RP (hydrofobowa adsorpcja).
Ponownie, n-heksan, stosowany bez dodatku izopropanolu, posiada zbyt niską siłę elucji i/lub jest zbyt
słabym rozpuszczalnikiem dla badanych związków chemicznych, aby przy zastosowaniu sorbentów Si 60
i RP 18 rozdzieleniu uległy jakiekolwiek związki chemiczne, poza silnie hydrofobowymi. Po przeanalizowaniu
wyników większości jednostopniowych elucji (poza tą, gdzie fazą ruchomą był właśnie n -heksan),
zauważalne jest także, że głównym składnikiem obecnym w próbce oleju rzepakowego są triacyloglicerole.
dla układ rozdzielczego z sorbentem oznaczonym jako RP 18 i ośmioma różnymi eluentami:
- dla grup związków chemicznych polarnych, hydrofobowych oraz polistyrenów:
Vol. 7, No 1/2015
Camera Separatoria