CamSep 7 1

75
W badaniach zastosowano następujące eluenty: tetrahydrofuran cz.d.a. POCh (Polska),
dichlorometan cz.d.a. POCh (Polska), n-heksan do HPLC Merck (Niemcy), izopropanol cz.d.a. POCh
(Polska), aceton cz.d.a. POCh (Polska), eter tert-butylowo-metylowy do HPLC Merck (Niemcy).
2.2. Substancje wzorcowe i próbki badane
(Reference substances and examined samples)
Monooleinian glicerolu 99% Sigma-Aldrich (USA), monopalmitynian glicerolu 99% Sigma-Aldrich
(USA), dioleinian glicerolu 99% Sigma-Aldrich (USA), trioleinian glicerolu 99% Sigma-Aldrich (USA), kwas
stearynowy 98,5% Sigma-Aldrich (USA), kwas erukowy 99% Dr Theodor Schuchardt (Niemcy), olej
rzepakowy Kujawski (Polska).
2.3. Płytki TLC
(TLC plates)
W części doświadczalnej dotyczącej cienkowarstwowej chromatografii cieczowej wykorzystano płytki
aluminiowe do TLC: Si 60 , F 254 Merck (Niemcy) oraz RP-18, F 254 Merck (Niemcy).
2.4. Aparatura
(Instruments)
Zestaw do rozwijania chromatogramów cienkowarstwowych oraz wizualizacji plamek składający się z:
komór chromatograficznych, strzykawki do nanoszenia próbek na płytki chromatograficzne w postaci
plamek pod wyciągiem laboratoryjnym (dygestorium), lampy UV o dwóch zakresach długości
promieniowania (254 nm oraz 365 nm) do wizualizacji chromatogramów, eksykator z jodem do
wywoływania chromatogramów, eksykator z chlorkiem wapnia do przechowywania płytek;
Zestaw do odparowania rozpuszczalnika w strumieniu azotu, w skład którego wchodzą: butla z gazem
obojętnym (N 2 ); pokrywa firmy J.T. Baker (Niemcy) wykonana z poliamidu, wyposażona w igły oraz
podłączenie gazu; metalowy statyw, w którym umieszcza się fiolki z próbkami; wypływ azotu
umieszczony nad powierzchnią odparowywanej cieczy;
Waga analityczna Radwag.
2.5. Metody postępowania
(Methods)
Procedura badania parametrów elucji za pomocą chromatografii cienkowarstwowej
Wstępny dobór optymalnych warunków rozdzielania mono -, di-, triacylogliceroli oraz wolnych kwasów
tłuszczowych wykonano, wykorzystując płytki TLC dedykowane chromatografii w normalnym (żel
krzemionkowy „Si60 F 254”) oraz odwróconym (faza oktadecylosilanowa „RP18 F254”) układzie faz.
Zastosowano zestaw ośmiu eluentów, charakteryzujących się różną, najczęściej względnie wysoką, siłą
elucji: izopropanol (izoOH), aceton (ACET), MTBE:izoprpoanol (MTBE:izoOH 3:1 v/v), eter tert-butylowometylowy
(MTBE), tetrahydrofuran (THF), dichlorometan (DCM), n -heksan:popan-2-ol (nC6:izoOH 3:1 v/v),
n-heksan (nC6). Jedynie n-heksan i dichlorometan charakteryzowały się niską siłą elucji w warunkach NP -
TLC oraz nietypowymi oddziaływaniami sorpcyjnymi w przypadku RP-TLC (jak i inne eluenty w przypadku
warunków RP – brak wody w eluencie).
Wykonano szereg elucji, dozując, na płytki obu rodzajów sorbentu, za pomocą strzykawki po 5 μl
każdego z roztworów w dichlorometanie, tj.: mieszaniny polistyrenów, mieszaniny związków hydrofobowych
z dodatkiem benzo-a-pirenu, mieszaniny związków polarnych, mieszaniny tłuszczów, oraz po 2 μl
roztworów pojedynczych acylogliceroli, kwasu erukowego i próbki oleju rzepakowego w acetonie. Dozowanie
wykonywano pod wyciągiem laboratoryjnym. Wysoka lotność CH 2 Cl 2 oraz acetonu zapewniała
natychmiastowe odparowanie rozpuszczalnika oraz niewielkie wymiary plamek. Następnie płytki
umieszczono w pozycji pionowej w komorach wysyconych parami poszczególnych rozpuszczalników. Po
rozwinięciu chromatogramów płytki suszono, a efekty rozdzielania obserwowano pod lampą UV, emitującą
promieniowanie o długości 254 oraz 365 nm – tzw. wizualizacja w świetle UV. Dla każdego etapu
wizualizacji plamek stosowano inny charakter linii obwiedni plamek, tzn. linia ciągła odpowiadała wizualizacji
w świetle o długości 254 nm, natomiast linia przerywana – wizualizacji w świetle o długości 365 nm.
Ostatnim etapem wywoływania chromatogramów było umieszczenie płytek na 10 min. w eksykatorze
z jodem (w oparach jodu) i obserwacja brązowych plamek, które powstały na skutek kontaktu z parami jodu.
Warto nadmienić, iż brązowe zabarwienie plamek pojawiało się tylko wtedy gdy w strukturze danej substancji
badanej obecne były wiązania podwójne w łańcuchu węglowym. Przykładowo, w przypadku kwasu
erukowego obserwowano brązowe zabarwienie plamek, natomiast kwas stearynowy nie wykazywał tej
Vol. 7, No 1/2015
Camera Separatoria