CamSep 7 1

CAMERA SEPARATORIA
Volume 7, Number 1 / June 2015, pp. 70-86
Judyta KOSIŃSKA 1 , Monika ŚMIEŁOWSKA 1 , Marian KAMIŃSKI 1*
1 Katedra Inżynierii Chemicznej i Procesowej, Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej, 80-233 Gdańsk,
ul, Narutowicza 11/12
* Autor do korespondencji, e-mail: markamin@pg.gda.pl
Badania nad rozdzielaniem grupowym technikami sorpcji i chromatografii. Część I –
Wykorzystanie chromatografii cienkowarstwowej (TLC) dla doboru warunków
rozdzielania tłuszczów i produktów ich konwersji technikami kolumnowymi.
Streszczenie: Przeprowadzono badania wyjaśniające wpływ eluentu oraz fazy stacjonarnej na wartość parametrów
elucji mono-, di-, triacylogliceroli oraz wolnych kwasów tłuszczowych, eluowanych w warunkach cienkowarstwowej
chromatografii cieczowej (TLC). Celowo wykorzystano sorbenty inne niż kopolimer styrenu i di -winylobenzenu (SDVB).
Starano się dobrać taki eluent, aby możliwe było rozdzielanie tłuszczów za pomocą chromatografii wykluczania z
kontrolowaną sorpcją. W przyszłości rozwiązania te powinny zastąpić drogie kolumny z wypełnieniem SDVB.
Modyfikując warunki rozdzielania można znacznie zmieniać rozdzielczość i selektywność układów rozdzielczych. Dobór
optymalnego składu eluentu i programu elucji powinien być dokonywany z zastosowaniem techniki TLC, co znacznie
przyspiesza dobór optymalnych warunków separacji.
Słowa kluczowe: chromatografia cieczowa, TLC, GPC/SEC, rozdzielanie tłuszczów, oddziaływania sorpcyjne
Studies on group separation using sorption and chromatographic techniques. Part I
– Usefulness of thin layer chromatography (TLC) in conditions pre-selection for
separation of fats and their conversion products using column techniques.
Abstract: This paper shows results of investigations explaining influence of the type of the eluent and the nature of the
stationary phase for elution parameters of model compounds eluted in the thin layer chromatography (TLC) conditions.
Separation of mono-, di-, triglycerides and free fatty acids was performed using TLC plates dedicated to normal phase
chromatography (silica gel “Si60 F 254”) and reversed phase chromatography (oktadecylosilan phase “RP18 F254”).
Single-step elutions using eight selected eluents of varying elution strength were carried out. Performed studies revealed
that certain modifications of separation conditions can lead to changes in resolution and selectivity of separation
systems. Studies were conducted to create model separation systems and to examine which model system gives such
good results of tested compounds separation that it is worth to transfer the best conditions to a larger scale – to studies
using column liquid chromatography. Sorbents other than a copolymer of styrene and divinylbenzene (SDVB) were used
intentionally, and the aim was to select an appropriate eluent which would allow for separation of fats using size
exclusion chromatography with controlled sorption. In the future, this solution should replace expensive SDVB packed
columns.
Key words: liquid chromatography, TLC, GPC/SEC, separation of fats, sorption interactions
1. WSTĘP
(Introduction)
Podczas poszczególnych etapów otrzymywania tłuszczów jadalnych wymagana jest ścisła kontrola
jakości, w tym składu produktu końcowego. Kontrola powinna też obejmować tłuszcze podczas ich
przetwarzania oraz użytkowania. Ma to znaczenie między innymi ze względu na możliwość powstawania
izomerów trans o potencjalnym działaniu rakotwórczym, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, c zy
produktów polimeryzacji, hydrolizy lub/i utleniania tłuszczów. Poza tym analityka tłuszczów jadalnych
dostarcza informacji na temat składu w zakresie kwasów tłuszczowych oraz zawartości naturalnych
składników o cenionych walorach żywieniowych (kwasy ome ga-3, tokoferole, fitosterole) oraz pozwala na
kontrolowanie usunięcia substancji zbędnych, których obecność może stanowić zagrożenie zdrowia
konsumenta (m. in. pozostałości pestycydów, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), trwałe
zanieczyszczenia organiczne (TZO)) [1-3].
Vol. 7, No 1/2015
Camera Separatoria