Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
HISTORIA<br />
Obecny widok domu Czumów z 1926 roku.<br />
trafił do kilkuletniej niewoli niemieckiej, a potem niechciany<br />
przez rządzących Polską – żył i umarł w Wielkiej<br />
Brytanii. Zmarł 7 kwietnia 1962 roku. Spoczął na cmentarzu<br />
w Wrexham, odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari<br />
klasy III, IV i V, Krzyżem Niepodległości z Mieczami,<br />
czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Orderem Polonia Restituta<br />
klasy IV oraz Złotym Krzyżem Zasługi.<br />
W domu na Jazach 1 maja 1893 roku urodził się również<br />
Władysław Czuma, brat gen. bryg. Waleriana Czumy, który<br />
po wybuchu I wojny światowej uczestniczył w walkach<br />
frontowych jako dowódca plutonu, kompanii. Dwukrotnie<br />
ranny. Od 1 stycznia 1916 roku do 1 lipca 1918 roku przebywał<br />
w niewoli rosyjskiej, 26 marca uciekł z niewoli, a 28<br />
maja przekroczył front bolszewicki na odcinku 9 dywizji<br />
gen. Sikorskiego. 9 lipca został przydzielony do 3 Pułku<br />
Piechoty Legionów jako dowódca 5 kompanii i przewodniczył<br />
komisji zaciągowej ochotników. Przed wybuchem<br />
wojny polsko-niemieckiej zostaje mianowany podpułkownikiem.<br />
Od 4 czerwca dowodził II Baonem 10 Pułku<br />
4 Dywizji Piechoty Zorganizowanej rozkazem Naczelnego<br />
Wodza we Francji, ewakuowanej 18 czerwca 1940 roku<br />
do Wielkiej Brytanii. Później został mianowany Komendantem<br />
Kwatery Głównej 3 Brygady Kadrowej Strzelców.<br />
Zmarł 2 października 1968 roku. Pochowany w Wrexham.<br />
2 lipca 2004 roku prochy podpułkownika Władysława<br />
Czumy oraz gen. bryg. Waleriana Czumy przeniesiono na<br />
cmentarz Powązkowski w Warszawie. Odznaczony m.in.<br />
Signum Laudis, Krzyżem Walecznych dwukrotnie, Złotym<br />
Krzyżem zasługi i Krzyżem Niepodległości.<br />
W Niepołomickim domu Czumów urodził się 22.10.1891 r.<br />
brat stryjeczny Waleriana i Władysława – Ignacy Czuma,<br />
który studiował prawo na UJ. Zawierucha I wojny światowej<br />
rzuciła go daleko na wschód, gdzie poznał młodą<br />
i piękną Lubow Szujską, córkę rosyjskiego arystokraty,<br />
właściciela majątku, w którym Czuma znalazł się jako<br />
tułacz wojenny. Wspólna wrażliwość na muzykę zbliżyła<br />
młodych ludzi, którzy zdecydowali się połączyć swoje losy<br />
sakramentem. Jeśli muzyka łagodzi obyczaje, to prawdziwa<br />
miłość druzgoce stawiane przed nią bariery. Stąd<br />
prawosławna Rosjanka stała się głęboko wierzącą i praktykującą<br />
katoliczką, wierną żoną i troskliwą matką dziesięciorga<br />
dzieci, która z narażeniem życia roztaczała opiekę<br />
także nad ukrywanymi dziećmi żydowskimi.<br />
A sam Ignacy Czuma w 1922 r. uzyskał doktorat, a dwa lata<br />
później habilitację. Po studiach rozpoczął pracę na KUL,<br />
gdzie w 1925 r. został profesorem skarbowości i prawa<br />
skarbowego na Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych.<br />
W 1926-1928 był dziekanem, a w 1938-1939<br />
prorektorem. W wyborach parlamentarnych w 1930 r.<br />
wystartował z ramienia Polskiego Stronnictwa Katolicko-<br />
-Ludowego z listy BBWR uzyskał mandat okręgu nr 44.<br />
W sejmie był członkiem powołanego w kwietniu 1933 r.<br />
zespołu redakcyjnego, który sformułował 10 pierwszych<br />
artykułów Konstytucji z 1935 r. Uczestniczył w pracach<br />
wielu organizacji katolickich, był też prezesem Polskiego<br />
Związku Zachodniego na woj. lubelskie i wołyńskie. W listopadzie<br />
1939 roku został aresztowany przez Niemców<br />
i osadzony na Zamku Lubelskim. Po uwolnieniu w 1940 r.<br />
wrócił do Niepołomic, gdzie angażował się w organizację<br />
tajnego nauczania. Po wojnie za przynależność do WIN-<br />
-u był więziony w latach 1950-1953 w Rawiczu. Żona profesora<br />
zostawiała gromadkę dzieci i przemierzała Polskę<br />
z Lublina na Dolny Śląsk, by skorzystać z 10-minutowego<br />
widzenia. Profesor napisał wiele prac naukowych zakresu<br />
skarbowości, metodologii filozofii i problematyki ustrojowej.<br />
Zmarł w Lublinie 18 kwietnia 1963 r.<br />
Składam podziękowanie dla Pani Alicji Fiemy,<br />
za udostępnienie zdjęć rodzinnych Czumów,<br />
oraz dla Ryszarda Fiemy i Tadeusz Kąckiego<br />
za pomoc w stworzeniu tego artykułu.<br />
Literatura:<br />
Kozera Michał, Kościół Parafialny i Zamek Królewski<br />
w Niepołomicach. Dzieje znane i nieznane 1340-1990,<br />
Fundacja Szkoły Zdrowia Publicznego, Kraków 1994.<br />
MARZEC 2017 | GAZETA NIEPOŁOMICKA 41
Change language