You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
CZYSTE POWIETRZE<br />
POWIETRZE A ZDROWIE<br />
o niskiej emisji móWi się coraz Więcej. W gazecie niepołomickiej<br />
pojaWiły się informacje o braku opłacalności palenia śmieciami<br />
i o górnym spalaniu. tym razem o WpłyWie zanieczyszczonego<br />
poWietrza na zdroWie z lekarzem medycyny wOjCIEChEM dudą<br />
z niepołomickiego centrum medycznego rozmaWiała julia bednarek.<br />
Julia Bednarek*: Na początek proste pytanie: czy uważa<br />
Pan, że istnieje związek pomiędzy zdrowiem i ekologią?<br />
Wojciech Duda**: Myślę, że tak. Nasze dobre samopoczucie<br />
zależy w dużym stopniu od środowiska, w którym<br />
żyjemy. Krótko definiując: zdrowie to stan względnej<br />
równowagi organizmu reagującego na zmienne warunki<br />
środowiska zewnętrznego. Stan taki przejawia<br />
się dobrym samopoczuciem fizycznym, psychicznym<br />
i społecznym. Choroba natomiast jest zachwianiem<br />
równowagi pomiędzy organizmem i otoczeniem. Kiedy<br />
czynniki zewnętrzne są zbyt silne lub działają zbyt długo,<br />
a sprawność reakcji adaptacyjnych organizmu jest<br />
ograniczona, dochodzi do zaburzenia tej równowagi i powstania<br />
choroby.<br />
Zdrowie zależy od wielu czynników środowiskowych,<br />
ekologicznych. Wśród nich znajdują się czynniki fizyczne,<br />
takie jak temperatura, wilgotność powietrza, ciśnienie<br />
atmosferyczne. Nie bez znaczenia pozostają czynniki<br />
chemiczne, czyli składniki gleby, powietrza, wody lub te<br />
powstałe w wyniku zanieczyszczającej środowisko działalności<br />
człowieka. Do tego dochodzą oczywiście aspekty<br />
biologiczne: bakterie, wirusy, grzyby i pasożyty zwierzęce,<br />
które mogą wniknąć do organizmu.<br />
Podsumowując, można powiedzieć, że życie w zgodzie<br />
z naturą jest bardzo ważne dla zdrowia człowieka. To właśnie<br />
człowiek, wprowadzając zanieczyszczenia do środowiska<br />
naturalnego, w którym żyje, wprowadza je równocześnie<br />
do własnego organizmu i powoduje powstawanie<br />
chorób lub zaostrzenie chorób już istniejących.<br />
Czyli bardzo duże znaczenie ma to, gdzie żyjemy.<br />
Tak jest, bardzo duże.<br />
Jakie są zdrowotne konsekwencje zanieczyszczeń?<br />
Zanieczyszczone powietrze – skupmy się na smogu –<br />
zawiera duże stężenie pyłów toksycznych i gazów, które<br />
niekorzystnie oddziałują na organizm człowieka. W ogólnym<br />
ujęciu smog zawiera dwa rodzaje pyłów: pierwszy<br />
to pył zawieszony PM10, czyli grubsze cząsteczki, które<br />
są wchłaniane głównie w górnych drogach oddechowych<br />
i wpływają szczególnie na układ oddechowy. Drugi rodzaj<br />
to drobniejsze cząsteczki PM2.5, które są groźne, ponieważ<br />
przenikają do drobnych oskrzeli, do płuc, skąd trafiają<br />
do krwiobiegu, powodując wiele groźnych schorzeń<br />
m.in. układu krążenia.<br />
Jakimi chorobami zagrożone są dzieci, a na co chorują<br />
osoby dorosłe? Bo jest tu jakaś różnica, prawda?<br />
Tak, jest różnica. U dzieci zanieczyszczone powietrze<br />
oddziałuje na górne drogi oddechowe. Najpierw wyzwala<br />
się mechanizm obronny organizmu w postaci kaszlu<br />
(zwiększona wydzielina, skurcz oskrzeli). Jeżeli jednak ten<br />
pierwszy mechanizm obronny nie zadziała, to zamienia<br />
się on w infekcję górnych dróg oddechowych. Ponadto<br />
u dzieci może dochodzić do zaburzenia koncentracji, upośledzenia<br />
myślenia, trudności w nauce, senności, osłabienia.<br />
I najważniejsze – smog wpływa na centralny układ<br />
nerwowy, powodując zakłócenia w rozwoju dziecka.<br />
U osób starszych natomiast, oprócz infekcji, zaostrzają<br />
się objawy niewydolności krążenia, wzrasta ciśnienie<br />
tętnicze krwi oraz skłonność do powstawania miażdżycy<br />
poprzez mechanizmy obronne. W konsekwencji może<br />
to prowadzić do zawału serca lub nowotworów górnych<br />
dróg oddechowych, najczęściej nowotworów płuc, krtani<br />
i gardła.<br />
Również do astmy?<br />
Tak, przez smog może dochodzić do częstszych przypadków<br />
astmy, a także do chorób alergicznych i przewlekłego<br />
nieżytu nosa. U osób starszych zanieczyszczone powietrze<br />
może przyczyniać się do wystąpienia depresji, rozwoju<br />
miażdżycy i zmian w mózgu porównywalnych do<br />
choroby Alzheimera.<br />
Czyli smog wpływa nie tylko na nasze ciało, lecz w ogóle<br />
na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie?<br />
Zgadza się. Może też być bardzo niekorzystny dla kobiet<br />
w ciąży. Zanieczyszczenia powietrza powodują wcześniactwo,<br />
niską wagę urodzeniową dziecka, a w najgorszym<br />
wypadku mogą być jednym z czynników doprowadzających<br />
do obumierania płodu. Te trzy grupy<br />
pacjentów: dzieci, kobiety w ciąży i osoby starsze, są<br />
najbardziej narażone na zanieczyszczenie środowiska,<br />
zwłaszcza powietrza.<br />
Czy zmiany w organizmie wywołane zanieczyszczeniem<br />
mają charakter odwracalny? Czy można coś zrobić,<br />
żeby się wyleczyć? Jeśli tak – to co takiego?<br />
Wszystko zależy od rodzaju zanieczyszczenia, nasilenia<br />
ekspozycji i współistnienia innych chorób. Osoby starsze<br />
są obciążone wieloma chorobami, zwłaszcza układu<br />
krążenia i układu oddechowego, czyli niewydolnością<br />
krążenia, nadciśnieniem, miażdżycą, astmą czy przewle-<br />
MARZEC 2017 | GAZETA NIEPOŁOMICKA 13
Change language