You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Shpjegimi</strong> i <strong>Tre</strong> <strong>Parimeve</strong> -<br />
<strong>Abdullah</strong> <strong>En</strong>-<strong>Nexhmi</strong>.<br />
Mësimi i pare.<br />
Lëvdata dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi krijesën më të mirë të Allahut, mbi<br />
familjen e tij, shokët e tij dhe tabi’inët, si dhe mbi atë që i pason ata në mirësi<br />
deri në Ditën e Gjykimit.<br />
E më pas:<br />
Vëllezër të nderuar, fillojmë mësimin tonë në këtë libër të mrekullueshëm, dhe<br />
ai është libri “<strong>Tre</strong> Parimet” i Imamit Muxheddid (ripërtëritësit), Muhamed<br />
ibën Abdul-Uehhabit – Rahimullah –.<br />
Muhamed ibën Abdul-Uehhab është Muhamed ibën Abdul-Uehhab ibën<br />
Sulejman Et-Temimi. Ai u lind në qytetin Ujejneh, që ndodhet në veri të Rijadit,<br />
në vitin 1115 dhe vdiq në vitin 1206.<br />
Ai e mësoi Kur’anin Fisnik në vitin e dhjetë të moshës së tij, dhe shkoi të<br />
kërkonte dije në shumë vende. Ai u rrit në një shtëpi me dije, babai i tij ishte<br />
gjykatës në atë vend, ndërsa gjyshi i tij, Shejkh Sulejmani, ishte Mufti dhe pikë<br />
referimi për dijetarët, gjithashtu xhaxhallarët e tij ishin dijetarë.<br />
Kështu që, ai u rrit në një shtëpi të dijes, dhe u edukua nga babai i tij, Abdul-<br />
Uehhab si dhe nga xhaxhallarët e tij qysh në vegjëli. Kështu, ai mësoi Kur’anin<br />
dhe u dallua në dije që kur ishte i vogël. Babai i tij u mahnit me zgjuarsinë dhe<br />
modestinë e tij.<br />
Ai (Muhamed ibën Abdul-Uehhab) u përpoq në thirrjen për veçimin e Allahut –<br />
të Gjithëfuqishëm e të Lartësuar – në adhurim. Dhe Imami Muhamed ibën<br />
Su’ud – Rahimullah – i tha atij: “Ju përgëzoj për ndihmë dhe përkrahje (që<br />
do t’iu japim)”. Ndërsa Shejkh Muhamed ibën Abdul-Uehhab i tha:“Ndërsa
unë të përgëzoj për triumf dhe pushtet, kjo është feja e Allahut, kush e<br />
ndihmon atë, atëherë Allahu do ta ndihmojë atë”.<br />
Kjo broshurë, broshura “<strong>Tre</strong> Parimet” është një broshurë e rëndësishme.<br />
Dijetarët janë kujdesur për të si dhe për mësimin përmendësh të saj, për shkak<br />
se ajo ka përmbledhur argumente nga Kur’ani dhe Suneti në pohimin e bazave<br />
të Teuhidit. Për këtë arsye, Shejkh Abdul-Aziz ibën Baz – Rahimullah – ka<br />
thënë: “Kjo është një broshurë e rëndësishme në Akide”.<br />
Imami, Muhamed ibën Abdul-Uehhab – Rahimullah – ua diktonte nxënësve<br />
dhe njerëzve të zakonshëm këto parime me qëllim që ata t’i mësonin dhe t’i<br />
memorizonin. Ajo është një broshurë që dijetarët i kanë dhënë rëndësi<br />
shpjegimit, sqarimit dhe memorizimit të saj. Ajo është prej broshurave me të<br />
cilën fillojnë nxënësit e dijes kërkimin, ata që janë fillestarë në kërkimin e dijes,<br />
ata e fillojnë me këtë.<br />
Nxënësi i dijes e fillon (kërkimin e dijes) me çështjet e vogla të dijes para<br />
çështjeve të mëdha. Për këtë arsye, i Lartësuari thotë:<br />
تْس كمْ ب ْل تّ كمْ ب بّنيّين كن لن<br />
“Porse, bëhuni Rab-banijinë (robër të ditur të fesë së Zotit që i zbatojnë<br />
porositë e Tij), sepse ua keni mësuar Librin të tjerëve dhe e mësoni edhe<br />
vetë”. Al-Imran, 79<br />
Disa selefë kanë thënë “Rab-bani” është ai që fillon me çështjet e vogla të dijes<br />
para çështjeve të mëdha.<br />
Imami – Rahimullah – e filloi këtë broshurë me (fjalën) “Bismilah”:<br />
Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim<br />
(Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit).<br />
Fjala “Bismilah”, fjala “Isëm” thuhet se është marrë nga fjala “sumu-u,” që<br />
domethënë “Lartësi”.Gjithashtu, thuhet se është marrë nga fjala “sima” që<br />
domethënë “Shenjë”.<br />
Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim (Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit,<br />
Mëshiruesit). Fjala “Allah” është emër i përveçëm i Zotit – të Patëmeta e i<br />
Lartësuar – që do të thotë: “i Adhuruari me dashuri dhe madhërim”.<br />
Allahu i Lartësuar e ka këtë emër, nuk quhet askush tjetër përveç Tij më këtë<br />
emër. Madje edhe mendjemëdhenjtë dhe pabesimtarët sikurse është Fir’auni,
nuk e ka emërtuar veten me këtë emër, ai nuk ka thënë: “Unë jam<br />
Allahu,” porse ka thënë: “Unë jam zoti juaj më i lartë.” Ai nuk guxoi që ta<br />
quante veten e tij me emrin “Allah”.<br />
Allahu është ai që meriton Uluhijen, e që është adhurimi. Fjala “Bismilah”,<br />
parafjala (bi) dhe fjala e varur (ismi) janë të varura nga një fjalë e fshirë, dhe<br />
nënkuptimi i saj është: “I kërkoj ndihmë Allahut” ose “E filloj librin tim me<br />
Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim (Me emrin e Allahut, të<br />
Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit)”.<br />
Err-Rrahmani Err-Rrahim (të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit) janë dy emra<br />
që rrjedhin nga fjala“Err-Rrahmeh (Mëshirë). Dhe dallimi mes tyre është se<br />
emri Err-Rrahman (i Gjithëmëshirshmi)është i veçantë për Allahun – e<br />
Lartësuar –, në aspektin e fjalës. Kështu që, nuk lejohet të emërtohet me të<br />
dikush tjetër përveç Tij, nuk lejohet që të emërtohet dikush prej njerëzve me<br />
emrin Err-Rrahman. Porse ai është i përgjithshëm nga ana kuptimore, i<br />
përgjithshëm nga ana kuptimore. Kështu që, Allahu – i Lartësuar – është Err-<br />
Rrahman (i Gjithëmëshirshmi) për të gjitha krijesat, madje edhe për kafshët,<br />
dhe kjo është mëshira e përgjithshme.<br />
Ndërsa, Err-Rrahim (Mëshiruesi) është emër i veçantë për Allahun nga ana<br />
kuptimore. Kështu që, Ai – i Lartësuari – është Mëshirues ndaj besimtarëve.<br />
Ashtu sikurse ka thënë i Gjithëfuqishmi, i Lartësuari:<br />
يح مين بلْْ ك<br />
“E Ai ndaj besimtarëve është i Mëshirshëm.” El-Ahzab, 43<br />
Mirëpo ai është i përgjithshëm nga aspekti e fjalës. Kështu që, të cilësohesh me<br />
të është e saktë. Sikur të thuash: “Filani është mëshirues.” Allahu i<br />
Lartësuar ka thënë për Pejgamberin e Tij – sal-lAllahu alejhi ve selem – :<br />
لْ جءكمْ س مّنْ نمْ عي عيْه م عُمْ حيص عيْم بلْْ مين فء ّحيم<br />
<br />
“Tashmë juve ju ka ardhur një i Dërguar nga gjiri juaj. Atij i vjen rëndë për<br />
vuajtjet tuaja, ai është i kujdesshëm për juve dhe është i butë e i<br />
mëshirshëm me besimtarët”. Et-Teubeh: 128.<br />
Imami – Rahimullah – së pari e filloi këtë broshurë me Bismilah (Me emrin e<br />
Allahut) duke marr si shëmbëlltyrë Librin Fisnik (Kur’anin), ngase të filluarit<br />
me “Bismilah” gjendet në suret e Kur’anit, me përjashtim të<br />
sures “Bera’a” (Et-Teubeh)”. Pastaj, Bismileja (Bismil-lahir-Rrahmanir-<br />
Rrahim)është një pjesë e ajetit, ashtu sikurse është në fjalën e Allahut të<br />
Lartësuar:
لّحيم ن لّحْ لّه بْم نّه سيْ من نّه<br />
“Me të vërtetë ajo (letra) është nga Sulejmani dhe është me: “Me emrin e<br />
Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit (Bismil-lahi Err-Rrahmani Err-<br />
Rrahim)”. <strong>En</strong>-Neml: 30.<br />
Çështja e dytë:<br />
Duke marr si shembull Pejgamberin – sal-lAllahu alejhi ve selem – në shkresat<br />
dhe letrat e ndërsjella të tija që u dërgonte mbretërve. Kështu që, ai e fillonte<br />
me “Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim”.<br />
Çështja e tretë:<br />
Për të arritur bereqetin (begatinë). Ashtu sikurse ka ardhur në hadithin se<br />
Pejgamberi – sal-lAllahu alejhi ve selem –:<br />
“Çdo çështje që ka peshë dhe që nuk fillohet në të me “Bismil-lahir-<br />
Rrahmanir-Rrahim”, atëherë ajo është e mangët”.<br />
Ndërsa në një transmetim tjetër thuhet: “Ajo është pafrytshme”, ndërsa, në<br />
një transmetim tjetër thuhet “Është me të meta”, d.m.th me<br />
bereqet (begati) të mangët.<br />
Këtë hadith e kanë shpallur të dobët disa dijetarë, sikurse Imam Albani.<br />
Ndërsa, disa dijetarë të tjerë e kanë vlerësuar si të mirë, sikurse Shejkh Abdul-<br />
Aziz ibën Baz – Rahimullah –. Kështu që, fillimi me “Bismil-lahir-Rrahmanir-<br />
Rrahim” në krye të librave ka bereqet (begati) dhe mirësi të madhe. Për këtë<br />
arsye, Shejkhu jonë, Shejkh Salih El-Feuzan – Allahu i dhëntë sukses –<br />
thotë: “Ata të cilët nuk i fillojnë librat dhe broshurat e tyre me “Bismillahir-Rrahmanir-Rrahim”<br />
e kanë lënë sunetin Pejgamberik dhe marrjen për<br />
shembull të Librit të Allahut – të Gjithëfuqishëm e i Lartësuar – dhe ndoshta<br />
për këtë shkak librat dhe broshurat e tyre nuk kanë bereqet dhe as nuk kanë<br />
dobi. Sepse ato (librat dhe broshurat) nëse nuk kanë “Bismil-lahir-<br />
Rrahmanir-Rrahim”, atëherë ato janë të privuara nga dobia, të privuara<br />
nga dobia.<br />
Përse Imami Ripërtëritës – Rahimullah – u kufizua tek besmeleja (Bismil-lahir-<br />
Rrahmanir-Rrahim)dhe nuk ka vendosur parathënie të gjatë? Është thënë se<br />
Imami – Rahimullah – u kufizua tek besmeleja (Bismil-lahir-Rrahmanir-<br />
Rrahim) sepse ajo është nga lavdërimet dhe përkujtimet më të mira, sepse ajo<br />
është nga lavdërimet dhe përkujtimet më të mira.<br />
Shpresojmë që të mjaftohemi me këtë, lëvdata dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi<br />
Pejgamberin tonë, Muhamedin, mbi familjen dhe të gjithë shokët e tij.
Mësimi i dytë.<br />
Lëvdata dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi Pejgamberin besnik, mbi familjen e tij,<br />
shokët e tij dhe tabi’inët, si dhe mbi atë që i pason ata me mirësi deri në Ditën<br />
e Gjykimit.<br />
E më pas:<br />
Vëllezërit e mi të nderuar, vazhdojmë mësimin tonë në shpjegimin e librit “<strong>Tre</strong><br />
Parimet” të Imamit, Muxheditit (ripërtëritësit) Muhamed ibën Abdul-<br />
Uehhabit – Rahimullah – .<br />
U ndalëm te fjala e tij – Rahimullah – :<br />
“Dije Allahu të mëshiroftë, se obligohet për ne mësimi i katër çështjeve:<br />
E para është: Dija, dhe ajo është njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit të Tij<br />
dhe njohja e fesë Islame me argumente.<br />
Fjala e autorit, e Imamit – Rahimullah – : “Dije.” (Fjala) “Dije” është fjalë<br />
nxitëse dhe në të ka shenjë për atë që do t’i thuhet dëgjuesit dhe lexuesit pas<br />
saj. Dhe shkaku i saj është se lexuesit apo dëgjuesit nëse i thuhet “Dije”,<br />
atëherë ai do të tregohet i vëmendshëm për atë që do të thuhet më pas.<br />
Fjala “Dije” është folje në mënyrën urdhërore, që sillet atëherë kur përmenden<br />
gjëra të rëndësishme, që t’i tërheq vëmendjen studiuesit, në mënyrë që ta<br />
dëgjojë mirë atë. Gjithashtu, kjo fjalë argumenton për dhënien rëndësi ndaj<br />
temës si dhe për rëndësinë e temës me të cilën fillohet në të.<br />
Fjala e tij “Dije”: Dija është kuptimi i diçkaje ashtu siç është në realitet ose<br />
konceptimi i saj në përputhje me realitetin.<br />
Dija ndahet në dy pjesë:<br />
Dije e domosdoshme. Ajo është dije e cila marrja e informacione për të është e<br />
domosdoshëm, ndonëse atë e shtyn nevoja për të, pa pasur nevojë që të shikojë<br />
dhe të kërkojë argument, sikurse është dija e obligimit të nijetit në abdes. Për<br />
këtë arsye, ai që flet kur tregon (diçka në lidhje dijen, sh.p) duhet që të<br />
përdorë herë pas here shprehje që i përforcon studentët, si dhe përforcon<br />
vëmendjen e tyre. Për këtë arsye, Pejgamberi – sal-lAllahu alejhi ve selem – një<br />
herë i thoshte sahabëve (shokëve) të tij: “A t’ju njoftoj , a t’ju tregoj." Ndërsa<br />
një herë tjetër, u thotë “A e dini çfarë është kjo?” Ai e ndërronte metodën, në<br />
mënyrë që ta tërheq vëmendjen e dëgjuesit.
Nga dija që e përmendëm më lartë, ka prej saj që është e domosdoshme dhe e<br />
njohur, dhe ka prej saj që është (...) e dëmshme, ka dhe prej dijes që ka nevojë<br />
për shikim dhe argumentim. Po ashtu ka prej dijes që është obligim<br />
individual (fard Ajn), domethënë i obligohet çdo individi, e ajo dije është që nuk<br />
mund ta bëjë askush sikurse ai, gjithashtu ajo dije është me të cilën<br />
përmirësohet adhurimi i tij dhe përmes saj ruhet besimi (akideja) i tij.<br />
Pejgamberi – sal-lAllahu alejhi ve selem – ka thënë:<br />
“Kërkimi i dijes është obligim për çdo musliman.”<br />
Kështu që, obligohet që të mësojë Akiden me detaje dhe t’i mësojë shtyllat e<br />
Islamit, shtyllat e Imanit dhe Ihsanit. Ka një pjesë të dijes që është obligim<br />
kolektiv (fard kifajeh), e ky obligim është nëse e marrin përsipër atë disa<br />
njerëz, bie gjynahu për ata që ngelen.<br />
Andaj, mësimi i disa gjërave, siç është (fjalë e paqartë), mësimi i mjekësisë,<br />
inxhinierisë, pra këta janë prej dijeve kolektive (kifajeh).<br />
Fjala e tij: “Dije, Allahu të mëshiroftë,” tregon për mëshirën e autorit –<br />
Rahimullah – dhe qëllimi i tij është hajri për lexuesin e kësaj broshure dhe<br />
për atë që e dëgjon.<br />
Fjala e tij: “Dije, Allahu të mëshiroftë,” në të ka njoftim për disa çështje.<br />
- Së pari: Dija, për atë që dëshiron Fytyrën e Allahut përmes saj duke e<br />
mësuar atë për vete dhe duke punuar me të si dhe duke ua mësuar atë<br />
njerëzve, është mëshirë nga Allahu për atë që (...). Allahu i ka nderuar njerëzit<br />
me dërgimin e Muhamedit – sal-lAllahu alejhi ve selem –, andaj dija është<br />
mëshirë.<br />
Allahu i Madhëruar ka thënë:<br />
لين لّْ حْ َ ّ ْسْ م<br />
“Nuk të kemi dërguar ty (o Muhamed) vetëm si mëshirë për botërat<br />
(njerëzit, xhinnët dhe çdo gjë që ekziston).” el-<strong>En</strong>bija, 107<br />
- Së dyti: Dija është mëshirë në mesin e familjes së tyre, e që janë ata që<br />
mësojnë dhe që marrin dije. Pra, ata e kanë për detyrë që të kenë mëshirë për<br />
njëri-tjetrin.<br />
ّن يْحم َّ منْ ع لُح ء
“Me të vërtetë Allahu mëshiron nga robërit e Tij vetëm ata që janë të<br />
mëshirshëm.”<br />
- Së treti: Me të vërtetë njerëzit më të vlefshëm për arritjen e dijes janë ata që<br />
e kanë përmbushur frikën ndaj Allahut, ai që i mëshiron njerëzit përmes saj.<br />
Kështu që, ai i thërriti ata, i mësoi ata dhe bëri durim ndaj mundimeve të tyre.<br />
Pra, ky është më parësori i njerëzve për arritjen e dijes.<br />
Pra, fjala e tij – Rahimullah –, “Dije, Allahu të mëshiroftë, se obligohet për<br />
ne që t’i mësojmë katër çështje.” Këto çështje e përfshijnë të gjithë fenë.<br />
Kështu që, ajo është e vlefshme për t’i kushtuar rëndësi, për shkak të<br />
përhapjes së madhe të saj. Kështu që, ajo obligohet për çdo individ prej<br />
individëve të ngarkuar, qoftë mashkull apo femër, qoftë i lirë apo rob.<br />
Ndërsa, fjala “mesail” (çështje) është shumësi i fjalës “meseleh”. “Obligohet<br />
për ne që t’i mësojmë katër çështje.” Obligimi është ai që nuk justifikohet<br />
askush për lënien e tij. Ndërsa, tek Usulijtë obligimi është ajo vepër që vepruesi<br />
i saj shpërblehet, ndërsa lënësi i saj dënohet. Dhe qëllimi me obligim këtu,<br />
është obligimi individual (fard ‘ajn).<br />
Fjala e tij: “Dije, Allahu të mëshiroftë”, kjo tregon për mëshirën e autorit dhe<br />
butësinë e tij, dhe se mësuesi duhet që të fillojë me fjalë të mira dhe lutje të<br />
mira, në mënyrë që ajo të ndikojë tek ai që dëgjon dijen. Ndërsa, nëse mësuesi<br />
fillon me fjalë të ngurta, atëherë kjo të largon nga mësuesi dhe njerëzit nuk do<br />
të pranojnë prej tij (nuk do t’ia marrin fjalën, sh.p).<br />
Fjala e tij: “Dije, Allahu të mëshiroftë”, “Allahu të mëshiroftë” është lutje<br />
për ty për mëshirë. E nëse ty të mëshiron Allahu, atëherë ti do të jesh i lumtur<br />
në dynja dhe në ahiret (botën tjetër). E nëse ti futesh në mëshirën e Allahut,<br />
atëherë ti je në një mirësi të madhe. Pra, kjo është lutje nga një dijetar i madh<br />
dhe njeri i mirë, që shpresohet për të pranimi (i lutjes).<br />
Kështu që, duhet t’u jepet rëndësi këtyre katër çështje, ngase mësimi i tyre<br />
është prej obligimit individual (fard ‘ajn), i cili është obligim që t’i mësojmë dhe<br />
t’i kuptojmë, e nëse ne nuk i mësojmë këto çështje, atëherë ne marrim gjynah,<br />
marrim gjynah sepse ne jemi treguar të mangët në mësimin dhe kuptimin e<br />
tyre.<br />
I lutem Allahut – të Gjithëfuqishëm e i Lartësuar – që të na furnizojë neve dhe<br />
juve me dituri të dobishme dhe vepra të mira, si dhe sinqeritet në fjalë dhe<br />
vepra. Lëvdata dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi Pejgamberin tonë, Muhamedin,<br />
mbi familjen dhe shokët e tij.
Mësimi i tretë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut Një, të Vetmit, Atij të Cilit i luten të gjitha<br />
krijesat për nevojat e tyre, i Cili as nuk lind e as nuk është i lindur, dhe askush<br />
nuk është i barabartë (a i krahasueshëm) me Atë.<br />
Lavdërimet dhe bekimet e Allahut qofshin mbi Pejgamberin tonë, Muhamedin,<br />
si dhe mbi Familjen dhe Shokët e tij, e më pas:<br />
Vëllezër të nderuar, vazhdojmë me mësimin tonë “<strong>Shpjegimi</strong> i <strong>Tre</strong> <strong>Parimeve</strong>”, të<br />
dijetarit, muxhedidit, Muhamed Ibën ‘Abdul-Uehhab - rahimehullah -:<br />
Dhe thamë më parë rreth fjalës së Imamit:<br />
“Dije - Allahu të mëshiroftë - se e ke detyrë që të mësosh katër çështje.”<br />
Pastaj ai - Rahimullah - filloi me të parën prej tyre, e cila është “dija”. Ai tha:<br />
“Dija është: njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit të Tij dhe njohja e Fesë<br />
Islame me argumente.”<br />
Dhe filloi imami - rahimehullah - me çështjen e parë nga katër çështjet - e cila<br />
është detyrë që të mësohet - dhe ajo është dija. Dhe ajo që kihet për qëllim me<br />
dijen është dija Sheriatike, të cilën robi e ka detyrë që ta mësojë, të cilën robi e<br />
ka detyrë që ta mësojë dhe (mësimi saj) kërkohet prej nesh individualisht dhe<br />
kolektivisht. E ajo është:<br />
01 - Njohja e Allahut me Emrat dhe Cilësitë e Tij, njohja e të Drejtës së Tij mbi<br />
ne, e ajo është: që adhurimi të jetë vetëm për Të, të Vetëm e të Pashok. Pra,<br />
gjëja e parë që robi e ka detyrë është: njohja e Zotit të tij - ‘Azze ue Xhel-le - dhe<br />
se si ta adhurojë Atë.<br />
Dhe dija është njohja e udhëzimit me argumentet e tij, siç ka thënë Imam Ibnul<br />
Kajjim - rahimehullah -:<br />
يي يل ** م بليه ل ف م لم<br />
“Njohja e Udhëzimit me argumentin e tij, kjo është dija,<br />
Kurse dija me taklidin, nuk janë njësoj këto të dyja.”<br />
Dhe dija është ajo tek e cila përmbushen dy kushte:
01 - Sinqeriteti në adhurimin e Allahut;<br />
02 - Pasimi i Pejgamberit - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -.<br />
Dhe ka thënë Pejgamberi - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, siç ndodhet hadithi<br />
tek Ibën Maxheh dhe el-Albanij e ka bërë atë të saktë:<br />
.ب لم في ع كل مم<br />
“Kërkimi i dijes është farz për çdo Musliman.”<br />
Fjala e Imamit - rahimehullah -: “ Dija është njohja e Allahut...”<br />
Njohuria (el-ma’rifeh) dhe dija (el-‘Ilm) nëse përmenden të dyja bashkë në të<br />
njëjtën kohë, kanë kuptime të ndryshme, e nëse përmenden veç e veç, atëherë<br />
kanë kuptim të njëjtë. Dija (el-‘Ilm)përdoret për diturinë e vjetër që zotëron,<br />
kurse njohuria (el-ma’rifeh) përdoret për diturinë e re që ke arritur. Dhe nëse<br />
ato të dyja përmenden veç e veç, atëherë kanë kuptim të njëjtë. Domethënë,<br />
nëse përmendet ndonjëra prej tyre e vetme, atëherë ajo përfshin edhe tjetrën.<br />
Kurse njohuria (el-ma’rifeh) përdoret për dijen dhe mendimin, supozimin.<br />
Prandaj, nuk thuhet për Allahun - ‘Azze ue Xhel-le - se Ai ka njohuri, porse<br />
thuhet se Ai ka Dije, sikurse kanë thënë dijetarët.<br />
Kështu, njohja e Allahut - ‘Azze ue Xhel-le - është dy llojëshe: njohja pohuese,<br />
të cilën e kanë të gjithë njerëzit, të mirë e të këqinj, të bindur e të<br />
pabindur. Dhe argument është Fjala e të Lartësuarit:<br />
كْه ْع ْأ ّ ل في منْ مْس هل يْغ َّ ين ْيغف<br />
“A mos kërkojnë ata diçka tjetër përveç fesë së Allahut, ndërkohë që Atij i<br />
përulen të gjithë ata që gjenden në qiej dhe në Tokë, me hir a me<br />
pahir…” Aali-Imran, 83<br />
Lloji i dytë: është njohja rreth Allahut, njohje e cila të obligon që ti të<br />
kesh turp nga Ai, që të kesh dashuri për Të, që ta lidhësh zemrën tënde<br />
me Të, që të jesh i përmalluar për Takimin me Të dhe që të kthehesh tek<br />
Ai.<br />
Autori - Rahimullah - tha “njohja e Allahut” dhe nuk tha “njohja e Zotit”,<br />
sepse Rububijen e pohuan qafirat. Edhe Iblisi tha:<br />
ق ّ ب غْيْي<br />
“Zoti im, për shkak se Ti më çove në humbje…” el-Hixhr, 39
Pra, Iblisi e pohoi Rububijen, mirëpo kjo nuk i bëri dobi atij dhe as nuk e futi<br />
në Islam. Tha Imami - Allahu pastë mëshirë për të -: “Dija është njohja e<br />
Allahut…”<br />
Njohja e Allahut të Lartësuar është duke njohur Emrat, Cilësitë dhe Veprat e<br />
Tij, ashtu siç na ka mësuar Kur`ani dhe Suneti i Pejgamberit të Tij - sal-lAllahu<br />
‘alejhi ue sel-lem -. Dhe njohja e Allahut - ‘Azze ue Xhel-le - obligon pranimin e<br />
çdo ligji që ka vendosur Allahu i Lartësuar dhe, njohjen e tyre, nështrimin ndaj<br />
tyre dhe gjykimin me Sheriatin e Tij - ‘Azze ue Xhel-le -, me të cilin erdhi<br />
Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -. Robi e njeh Zotin e tij duke parë<br />
shenjat treguese në Sheriat dhe në univers. Nëse ai mediton në ato shenja, ai<br />
arrin ta njohë Allahun - Xhel-le ue ‘Alaa -. Ka thënë i Lartësuari:<br />
( تْ فا نْمْ في )( لْقين آي ْأ في<br />
“Në Tokë ka shenja për ata që besojnë me bindje, po edhe në vetet tuaja -<br />
a nuk e shihni vallë?” edh-Dharijjat, 20-21<br />
Dhe njohja e Allahut të Përsosur nga çdo e metë, është prirje e njeriut dhe ajo<br />
është e ngulitur në natyrshmërinë njerëzore. Dhe çdo krijesë e di që Allahu<br />
është Krijuesi dhe Furnizuesi i tij. Kurse ata që e mohojnë këtë, siç janë<br />
ateistët, e mohojnë nga ana e jashtme, kurse përbrenda veteve të tyre ata janë<br />
më se të bindur që Allahu është Krijuesi dhe Furnizuesi. Ka thënë Allahu -<br />
Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
ع ْ نْمْ ْْيْس ب حج<br />
“Kështu, ata i mohuan ato padrejtësisht dhe me kryelartësi, edhe pse në<br />
vetet e tyre ishin të bindur që ato ishin vërteta.” en-Neml, 14<br />
Njohja e Allahut me detaje nuk mund të arrihet dhe as nuk mund të ndodhë,<br />
përveç se nga ata të cilët i dërgoi Allahu i Lartësuar. Ka thënë Allahu - ‘Azze ue<br />
Xhel-le -:<br />
ي بي آ ّم يأْتيّمْ لس مْمْ يُ عيْمْ آيتي فن ّت حْص فا خْف عيْمْ َ<br />
همْ يحْ ن (<br />
“O bijtë e Ademit, kur nga gjiri juaj të vijnë të dërguar që ju shpjegojnë<br />
shpalljet e Mia, atëherë ata që ruhen nga të këqijat dhe kryejnë vepra të<br />
mira, nuk do të frikësohen e as do të pikëllohen.” el-E’araf, 35<br />
Me të vërtetë, Allahu e ka bërë të njohur Veten e Tij përpara robërve të Tij<br />
nëpërmjet disa çështjeve:
- E para: Shikon se njerëzit janë të lidhur me Të dhe i drejtohen Atij,<br />
sepse njerëzit nëse do të ishin të izoluar (nga cytjet e shejtanëve xhindë e<br />
njerëz) dhe do të liheshin (në gjendjen e tyre që i krijoi Allahu), do të<br />
kishin mbetur në Hanifijeh, në Fenë e Ibrahimit, sepse çdo njeri lind në<br />
Fitrah.<br />
- E dyta: Se Allahu i Përsosur nga çdo e metë i ka njoftuar ata rreth<br />
Emrave, Cilësive dhe Veprave të Tij, të cilat tregojnë për Të.<br />
- E treta: Ajetet e Tij Sheriatike (në Kur`an) dhe hadithet e sakta<br />
Pejgamberike.<br />
- E katërta: Shenjat treguese universale, në vetet e tyre dhe në horizonte.<br />
- E pesta: Mirësitë, begatitë të cilat as nuk numërohen dhe as nuk<br />
llogariten, të dukshme e të padukshme.<br />
Nëpërmjet të gjitha këtyre, robi e njeh Zotin e tij, të Përsosurin nga çdo e metë.<br />
Dhe me të vërtetë Allahu - ‘Azze ue Xhel-le - e ka bërë të njohur Veten e Tij tek<br />
ne: se Ai është mbi Arshin e Tij, i Lartësuar mbi krijesat e Tij dhe se Dija e Tij<br />
ka përfshirë gjithçka. Ai na e ka bërë të ditur se është Një dhe se është i Vetmi<br />
që krijon dhe se Ai ka Emrat e Bukur dhe Cilësitë e Larta.<br />
Kjo pra është njohja e Allahut të Lartësuar.<br />
Lusim Allahun t’u japë të gjithëve sukses dhe korrektësi, si dhe të na japë neve<br />
dhe juve dije të dobishme dhe vepra të mira.<br />
Allahu dhëntë lavdërime dhe bekime për Pejgamberin tonë, Muhamedin, si dhe<br />
për Familjen dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i katërt.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, Zotit të gjithësisë. Lavdërimet dhe bekimet e<br />
Allahut qofshin mbi më të mirin e gjithë njerëzimit, si dhe mbi Familjen e tij,<br />
mbi Sahabët e tij, mbi Tabi’inët dhe mbi ata që i pasuan me mirësi.<br />
E më pas:
Vëllezër të nderuar, kemi filluar tashmë me shpjegimin e “<strong>Tre</strong> <strong>Parimeve</strong>”, të<br />
Imamit, Muxhedidit, Muhamed Ibën ‘Abdul-Uehhab – rahimehullah -:<br />
Dhe ndaluam tek fjala e Imamit:<br />
“Dije – Allahu të mëshiroftë – se e kemi detyrë që t’i mësojmë katër<br />
çështje. E para është Dija, e cila është: njohja e Allahut, njohja e<br />
Pejgamberit të Tij dhe njohja e Fesë Islame me argumente.”<br />
Në mësimin e shkuar morëm njohjen e Allahut të Lartësuar. Kurse sot – in<br />
shaa Allah – do të marrim njohjen e Pejgamberit të Tij – sal-lAllahu ‘alejhi ue<br />
sel-lem -.<br />
Fjala “nebij” vjen nga fjala “nebe`e” ose nga fjala “enbe`e”, me kuptimin<br />
lajmëroi. Kurse “nebe`e”pa hemzeh do të thotë u lartësua, u ngrit lart. Kurse<br />
nga ana terminologjike (në Sheriat), fjala“nebij” do të thotë: njeri i lirë, të cilit<br />
i është dhënë një sheriat, mirëpo nuk është urdhëruar që ta përcjellë atë.<br />
Është thënë gjithashtu për përkufizimin e fjalës “nebij”: ai është ringjallësi i<br />
sheriatit të pejgamberit që ka ardhur përpara tij. Kurse “er-rrasul”, i dërguari,<br />
është ai i cili erdhi me sheriat abrogues (të sheriatit që ka qenë përpara<br />
tij). Dhe i dërguari “er-rrasul” është ai të cilit i ka zbritur sheriati dhe është<br />
urdhëruar që ta përcjellë atë.<br />
Njohja e Pejgamberit – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – është prej detyrave që i ka<br />
çdo njeri. Dhe nuk mjafton që njeriu të thotë: “Unë e njoh të Dërguarin e<br />
Allahut, Muhamedin, të birin e ‘<strong>Abdullah</strong>ut.” Kjo e vetme nuk mjafton. Porse<br />
është detyrë që ta dijë se ai është i dërguar nga Allahu dhe Allahu i ka zbritur<br />
atij Librin - dhe e urdhëroi që t’ia përcjellë atë Umetit dhe ai e udhëzoi Umetin<br />
që të kapen fort mbas këtij Libri.<br />
Njohja e Pejgamberit të Tij – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – përkufizohet me<br />
disa çështje:<br />
- E para, duke njohur personalitetin e tij: ai është Muhamedi, i biri i<br />
‘<strong>Abdullah</strong>ut, i biri i ‘Abdul-Mutalibit, i biri i Hashimit, nga fisi Kurajsh,<br />
dhe Kurajshët janë nga Arabët.<br />
- E dyta, duke e dashur atë – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – më shumë se<br />
sa do veten tënde, fëmijët dhe më shumë se çdo njeri tjetër.<br />
- E treta: të duash atë me të cilën erdhi Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue<br />
sel-lem – përgjithësisht dhe specifikisht.
- E katërta: të punosh me atë, pra të punosh me atë me të cilën erdhi<br />
Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, duke shpresuar Mëshirën e<br />
Allahut dhe duke iu frikësuar Dënimit të Tij.<br />
Dhe kanë përmendur dijetarët nga mbledhja e argumenteve dhe analizimi<br />
i tyre, se dëshmia “Muhammedun Rasul-lullah” ka katër kushte:<br />
- Kushti i parë është: që t’i bindesh urdhërit të tij – sal-lAllahu ‘alejhi ue<br />
sel-lem -<br />
- Kushti i dytë është: që të besosh lajmet që ka sjellë ai.<br />
- Kushti i tretë është: që të qëndrosh larg nga ato gjëra që ai i ka ndaluar.<br />
- Kushti i katërt është: që të adhurohet Allahut vetëm se me atë që ka<br />
ligjëruar i Dërguari i Allahut- sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -.<br />
Ka thënë Shejkhu jonë, Shejkh Ibën Baz – rahimehullah -: “Njohja e<br />
Pejgamberit – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – është prej kërkesave të<br />
Imanit.”<br />
Dhe ka thënë Shejkh ‘Abdur-‘Rrahman Ibën Hasen – rahimehullah -: “Dhe<br />
njohja e tij – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – është farz për çdo mukellef<br />
(njeri dhe xhin) dhe është një prej detyrave më madhore të Fesë, që ta<br />
njohësh Pejgamberin tënd – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – dhe të besosh<br />
se ai është rob i Allahut dhe i dërguar i Tij, dhe se ai është Vula e<br />
Pejgamberëve dhe të Dërguarve, dhe se Allahu i Lartësuar e ka dërguar për<br />
të gjithë njerëzimin, dhe se ai është më i përsosuri nga të gjithë njerëzit,<br />
në dije, në vepra dhe në devotshmëri, – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -.”<br />
Po e mbyllim me këtë, për sa i përket njohjes së Pejgamberit – sal-lAllahu<br />
‘alejhi ue sel-lem – dhe po mjaftohemi me kaq.<br />
Allahu dhëntë lavdërime dhe bekime për Pejgamberin tonë, Muhamedin, si dhe<br />
për Familjen dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i pestë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut. Atë e lavdërojmë dhe prej Tij ndihmë, falje<br />
dhe udhëzim kërkojmë. I kërkojmë Allahut që të na ruajë nga sherri i veteve
tona dhe nga të këqijat e veprave tona. Atë që e udhëzon Allahu s’ka kush ta<br />
humbasë dhe atë që e humbet Allahu s’ka kush ta udhëzojë. Dhe unë dëshmoj<br />
se s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë përpos Allahut të vetëm e të pashok, dhe<br />
se Muhamedi është rob dhe i dërguar i Tij.<br />
E më pas:<br />
Ndaluam tek fjala e Imamit dhe Muxhedidit - rahimehullah -, për çështjen e<br />
parë nga katër çështjet, që është dija. Dhe ajo është: njohja e Allahut, njohja e<br />
Pejgamberit të Tij dhe njohja e Fesë Islame me argumente. Sa i përket fjalës së<br />
tij “bil-edil-leh” (me argumente), ajo është shumësi i<br />
fjalës“deliil” (argument), dhe argumenti është ai që udhëzon tek ajo që duhet.<br />
Ka argumente që janë të dëgjueshme, që është Shpallja, pra Kur`ani. Ka thënë<br />
Allahu i Lartësuar:<br />
إسْا َّ عْ لّين ّ<br />
“S’ka dyshim që Feja e vërtetë tek Allahu është Islami.” Aali-Imran, 19<br />
Dhe ka thënë Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
( كيل شيْء كلّ ع ه فعْ شيْء كلّ خلق ه َ هل َ بُمْ َّ مل<br />
“Ky është Allahu, Zoti juaj. S’ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Tij,<br />
Krijuesit të çdo gjëje, andaj adhuroni vetëm Atë. Ai është Mbikëqyrës i<br />
çdo gjëje.” el-<strong>En</strong>’am, 102<br />
Argumentet e dëgjueshme që sqarojnë këtë Fe janë të shumta, të cilat sqarojnë<br />
Teuhidin, Teuhidin e Allahut, që Ai i Vetëm e meriton adhurimin. Ka dhe<br />
argumente logjike, të cilat janë:<br />
- E para, se Krijuesi i krijesave, Ai e meriton adhurimin. Krijuesi i<br />
krijesave është Ai i Cili e meriton adhurimin, sikurse ka thënë Allahu -<br />
Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
ي ُي ّل ْع مّب ّل خمْ لّين منْ قْمْ لّمْ تّ (<br />
“O njerëz. Adhuroni Zotin Tuaj, i Cili ju ka krijuar ju dhe ata që ishin para<br />
jush, që të mund të ruheni (nga të këqijat).” el-Bekarah, 21<br />
Domethënë: adhuroni Allahun e Lartësuar sepse Ai është Krijuesi juaj. Prandaj<br />
dijetarët thonë:Teuhidi Rububijeh e bën të detyrueshëm Teuhidin<br />
Uluhijeh, kurse Teuhidi Uluhijeh e përmbanTeuhidin<br />
Rububijeh dhe Teuhidin el-Esmaa` ues-Sifat. Kështu që, ti kur e adhuron
Allahun e Lartësuar beson se Allahu - ‘Azze ue Xhel-le - është Krijuesi,<br />
Furnizuesi, Ai që ta jep jetën dhe ta merr atë, Ai që e meriton adhurimin.<br />
- E dyta: se Allahu i Lartësuar patjetër që ka bërë një fe për robërit e Tij,<br />
me të cilën ata duhet të adhurojnë Atë.<br />
- E treta: se Allahu i Lartësuar patjetër që ka dërguar një të dërguar tek<br />
robërit e Tij, që ai t’i sqarojë ata se si duhet ta adhurojnë Allahun - ‘Azze<br />
ue Xhel-le -.<br />
Pra, këto janë argumentet logjike me argumentet e dëgjueshme, në vërtetimin e<br />
Fesë Islame. Dhe njeriu duhet patjetër që ta njohë këtë Fe, në mënyrë që ta<br />
adhurojë Allahun me dije të sigurtë.<br />
Fjala e tij: “Njohja e Fesë Islame me argument.” - tregon se taklidi (pasimi i<br />
verbër pa argument) nuk të bën dobi nëse është në akijde, dhe se ai duhet<br />
patjetër që ta njohë Fenë Islame me argument, nga Kur`ani dhe Suneti apo<br />
Ixhmaja. Taklidi s’të bën dobi në akijde. Për këtë arsye, kur mosbesimtarëve iu<br />
refuzua shirku që bënin, ata thanë:<br />
( مْ آثهمْ ع ّن ّم ع آبءن جْن ّن<br />
“Ne i kemi gjetur etërit tanë në këtë fe dhe po ndjekim gjurmët e<br />
tyre.” ez-Zukhruf, 23<br />
Pra, nuk të bën dobi pasimi i verbër i baballarëve dhe gjyshërve në të<br />
pavërtetën.<br />
Ka thënë Shejkhu jonë, Shejkh Ahmed en-<strong>Nexhmi</strong>j - rahimehullah -: “Njohja e<br />
Fesë Islame me argumente, do të thotë të njohësh se gjykimi i kësaj është<br />
obligimi (uaxhib), dhe argumenti është ky; kurse gjykimi i kësaj çështjeje<br />
është ndalimi (muharram) dhe argumenti është ky.”<br />
Pra, njeriu duhet patjetër që ta njohë Fenë Islame me argumente.<br />
Ka thënë Shejkhul-Islam Ibën Tejmijeh: “Nuk mjafton për ta njohur Fenë<br />
vetëm logjika, ashtu sikurse drita e syrit nuk shikon vetëm nëse drita i<br />
shfaqet përpara, dhe ashtu sikurse drita e logjikës nuk udhëzohet pa iu<br />
shfaqur dielli i shpalljes, domethënë dielli i shpalljes, nga Kur`ani dhe<br />
Suneti. Kështu ai mund të udhëzohet, me Lejen e Allahut - ‘Azze ue Xhelle<br />
-.”<br />
Pra, kjo ishte njohja e tretë, nga dituria, që është çështja e parë. Dhe çështja e<br />
parë është: të njohësh Allahun, të njohësh Pejgamberin e Tij dhe të njohësh
Fenë Islame me argumente. Të njohësh Fenë Islame, e cila është Feja e të<br />
Dërguarit - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, madje është Feja e Allahut me të<br />
cilën Ai i ka urdhëruar të gjithë robërit e Tij dhe të ka urdhëruar edhe ty që ta<br />
ndjekësh. Nga ty kërkohet që patjetër ta mësosh këtë Fe.<br />
Islami është Feja e të gjithë të Dërguarve. Feja e çdo të Dërguari është Islami,<br />
në kuptimin e përgjithshëm.<br />
إسْا َّ عْ لّين ّ<br />
“S’ka dyshim që Feja e vërtetë tek Allahu është Islami.” Aali-Imran, 19<br />
Dhe çdo kush që ka pasuar ndonjë prej të Dërguarve, ai i është nënshtruar<br />
Allahut, me Kaderin e Allahut.<br />
Ky është Islami në kuptimin e përgjithshëm. Pra, ai është dorëzim tek Allahu<br />
me Teuhid, nënshtrim ndaj Tij me bindje dhe largim nga Shirku.<br />
Kurse kuptimi specifik i Islamit është: feja me të cilën Allahu e dërgoi<br />
Pejgamberin e Tij, Muhamedin - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, sepse mbas<br />
dërgimit të të Dërguarit - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - nuk ka fe tjetër pos<br />
Fesë së tij - ‘alejhis-salatu ues-selam -. Islami kufizohet me pasimin e tij - sallAllahu<br />
‘alejhi ue sel-lem -, prandaj nuk mundet që Çifuti dhe i Krishteri të<br />
thotë unë jam Musliman, mbas dërgimit të të Dërguarit - sal-lAllahu ‘alejhi ue<br />
sel-lem -.<br />
قلْ ْ كْمْ تحُ َّ فتّني يحْ مْ َّ<br />
“Thuaj: nëse e doni Allahun, atëherë më pasoni mua që Allahu t’ju dojë<br />
juve.” Aali-Imran, 31<br />
Me argumente - siç thashë - e jo me taklid, porse me argumente nga Kur`ani<br />
dhe Suneti. Dhe prandaj ka thënë Ibnul-Kajjim - rahimehullah -:<br />
فل ل هم بحل *** ق سله َ ق ق لم<br />
م لم نك<br />
لاف سه *** بين سل بين فا<br />
Dija është “ka thënë Allahu”, “ka thënë i Dërguari”,<br />
pastaj “kanë thënë Sahabët”, ata janë njerëzit me dituri.<br />
Nuk është dija t’i hysh përciptazi kundërshtimit,
mes të Dërguarit dhe mendimit të filanit.”<br />
Kjo është dija, dija e Kur`anit dhe Sunetit. Ndërsa fjalët e dijetarëve, ato veçse<br />
shpjegojnë dhe sqarojnë Fjalën e Allahut dhe fjalën e të Dërguarit - sal-lAllahu<br />
‘alejhi ue sel-lem -. Mundet që në fjalët e dijetarëve të ketë gabime. Fjalët e<br />
dijetarëve (në vetvete) nuk janë argumente, porse argumente janë ajetet e<br />
Kur`anit dhe hadithet pejgamberike, ndërsa fjalët e dijetarëve janë shpjeguese<br />
dhe sqaruese për to, e jo se janë argumente në vetvete.<br />
Kjo ishte çështja e parë. Dhe ajo është themeli. Filloi Shejkhu (Muhammed<br />
Ibën ‘Abdil-Uehhab) me të sepse ajo është themelore. Ne duhet të fillojmë me<br />
akijden dhe me themelin, duke mësuar dhe duke dhënë mësim dhe duke<br />
thirrur në të. Ne duhet të fillojmë me akijden, e cila është dija rreth Allahut,<br />
njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit të Tij dhe njohja e Fesë Islame me<br />
argumente.<br />
Po. Me kaq po mjaftohemi.<br />
Mësimi i gjashtë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut. Atë e lavdërojmë dhe prej Tij ndihmë, falje<br />
dhe udhëzim kërkojmë. I kërkojmë Allahut që të na ruajë nga sherri i veteve<br />
tona dhe nga të këqijat e veprave tona. Atë që e udhëzon Allahu s’ka kush ta<br />
humbasë dhe atë që e humbet Allahu s’ka kush ta udhëzojë. Dhe unë dëshmoj<br />
se s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë përpos Allahut të vetëm e të pashok, dhe<br />
se Muhamedi është rob dhe i dërguar i Tij.<br />
E më pas:<br />
Ky është shpjegimi i “Tri <strong>Parimeve</strong>”, që sqaron për Umetin ato çështje, të cilat<br />
ne i kemi detyrë që t’i mësojmë. Ne morëm çështjen e parë, që ishte dija. Dhe<br />
dija është: të njohësh Allahun, të njohësh Pejgamberin e Tij dhe të njohësh<br />
Fenë Islame me argumente.<br />
Kurse çështja e dytë është të punuarit me të, domethënë të punosh me dijen,<br />
sepse nuk mjafton vetëm që njeriu të mësojë, porse ai duhet ta dijë se duhet<br />
patjetër që të punojë me dijen e tij. Dhe dija pa vepra është si pema pa fryte.<br />
Dhe dija i thërret veprës, e nëse ajo nuk i përgjigjet, atëherë dija ikën. Prandaj,<br />
thotë Ibën Rraslani në “ez-Zubed”:<br />
فلم به لم ينْ مّ من قل عّ لثنْ
َ تْل م عله يل عم من بغي كلُ<br />
“Dijetari që me dijen e tij nuk punon,<br />
Përpara adhuruesve të idhujve do të dënohet,<br />
Kurse ai që pa dije punon,<br />
Veprat i ka të refuzuara e asgjë s’i pranohet.<br />
Prandaj, ka ardhur me transmetim të saktë në Sahihun e Muslimit se<br />
Pejgamberi - sal-Allahu ‘alejhi ue sel-lem - ka thënë: “Të parët të cilët do të<br />
futen në Zjarr janë tre veta.” Ata janë: njeriu që e mësoi dijen dhe e lexoi<br />
Kur`anin, porse e mësoi dijen që të thonë për të: “Ai është dijetar”, dhe e<br />
lexoi Kur`anin që të thonë për të “Ai është lexues i Kur`anit.” e jo për<br />
Allahun; njeriu që luftoi që të thonë për të “Ai është trim”; dhe njeriu që<br />
jepte sadaka që të thonë për të “Ai është bujar.” Përse? Sepse mungoi<br />
kushti i sinqeritetit. Punimi me atë dije nuk u bë për Fytyrën e Allahut të<br />
Lartësuar. Pra, dija pa vepra në të vërtetë është argument kundër njeriut.<br />
Prandaj thotë Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, siç ka ardhur në<br />
Sahihun e Muslimit, në hadithin e Ebij Malik el-Esh’arij:<br />
عيْك ْ لك حجّ لْآ<br />
“Kur`ani është argument në favorin tënd ose kundër teje.”<br />
Është argument në favorin tënd nëse ke punuar me të, dhe është argument<br />
kundër teje nëse nuk ke punuar me të. Sikurse ka thënë edhe Imami Ibnul-<br />
Kajjim - rahimehullah -: “Fryti i dijes është puna.”<br />
Dhe prandaj, ne i lutemi Allahut të Lartësuar në çdo rekat, që të na udhëzojë<br />
në Rrugën e Drejtë:<br />
( لّلّين َ عيْمْ ْغْل غيْ عيْمْ نْْت لّين ص )( لْْيم ّل نْه<br />
“Na udhëzo në Rrugën e Drejtë, në Rrugën e atyre që u dhurove mirësi, e<br />
jo në rrugën e atyre që fituan Zemërimin Tënd, e as në rrugën e atyre që i<br />
humbën vetet e tyre.” el-Fatihah, 6-7<br />
Pra, Allahu i Lartësuar i quajti ata të cilët punojnë pa dije “ed-Daaliin - të<br />
humburit”, kurse ata që kanë dije dhe nuk punojnë me të i quajti “el-Magdubi<br />
‘alejhim - ata që fituan Zemërimin e Allahut”. Prandaj këtu duhet patur<br />
kujdes, sepse kjo është shumë e rëndësishme. Dhe për këtë kanë thënë disa<br />
prej Selefëve: “Kur në mesin tonë prishen ata që bëjnë ibadet, ata kanë
ngjashmëri me të Krishterët, dhe kur prishen dijetarët tanë, ata kanë<br />
ngjashmëri me Çifutët.”<br />
Dhe ka ardhur në hadithe të shumta paralajmërimi kundër lënies së punimit<br />
me dijen, po ashtu edhe në ajete të shumta. Thotë Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
ي ُي لّين آم لم تل م َ تْ )( ك مْ عْ ْ َّ تل م َ تْ (<br />
“O ju që besoni, përse thoni atë që nuk e bëni? Është shumë e urryer për<br />
Allahun të thoni atë që nuk e bëni” es-Saff, 2-3<br />
Dhe thotë i Përsosuri nga çdo e metë:<br />
( تْ فا ْل تْ نْمْ نْمْ ْْت بلّْ ّل تأْم<br />
“Vallë, a i urdhëroni njerëzit që të bëjnë të mira e veten po e harroni,<br />
ndërkohë që ju lexoni Librin? A nuk arsyetoni?” el-Bekarah, 44<br />
Pra, duhet patjetër që të punohet me dijen.<br />
Dhe ka ardhur në hadithin Sahih, në hadithin e Usameh Ibën Zejd, se Ditën e<br />
Kijametit do të sillet një njeri dhe do të vërvitet në Zjarr e do të vërshojnë<br />
jashtë zorrët e barkut të tij. Ai do të sillet rrotull me to (në Zjarr) ashtu siç<br />
sillet gomari rrotull mullirit. Atëherë do t’i thonë atij (banorët e<br />
Zjarrit): “O filan? A nuk ishe ti ai që na urdhëroje për të mirë dhe na<br />
ndaloje nga e keqja?” Kurse ai do të thotë: “Posi jo! Porse unë u urdhëroja<br />
të mirën dhe vet nuk e bëja, dhe u ndaloja nga e keqja kurse vet e bëja.”<br />
Prandaj, kijeni frikë Allahun dhe punoni me dijen! Kijeni frikë Allahun dhe<br />
punoni me dijen!<br />
Dhe është transmetuar për këtë nga Ebu Derda’ se ai ka thënë: “Me të<br />
vërtetë, kam frikë nga Zoti im Ditën e Kijametit, se mos më thërret para<br />
gjithë njerëzimit, dhe më thuhet: “O Uuejmir” Dhe unë do të them:<br />
“Urdhëro o Zoti im” Dhe më thuhet: “Çfarë ke punuar me atë që ke<br />
mësuar?” E ka transmetuar Bejhakiu dhe el-Albanij - rahimehullah - e ka<br />
shpallur Sahih.<br />
Dhe sa bukur ka thënë el-Fudajl Ibën ‘Ijjad: “Nuk rresht dijetari së qënuri<br />
injorant, derisa të punojë me dijen e tij.”<br />
Prandaj, kijeni frikë Allahun dhe punoni me dijen! Kijeni frikë Allahun dhe<br />
punoni me dijen! Me të vërtetë kjo dije është përgjegjësi shumë e madhe. Kur i<br />
mëson urdhërat, e ke detyrë që t’i zbatosh ato, kur i mëson ndalesat e ke<br />
detyrë të qëndrosh larg tyre, duke zbatuar atë që të ka urdhëruar Allahu dhe
ka urdhëruar i Dërguari - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, si dhe duke qëndruar<br />
larg atyre që i ka ndaluar Allahu dhe i ka ndaluar i Dërguari - sal-lAllahu<br />
‘alejhi ue sel-lem -. Prandaj, le të angazhohemi me zell në punimin me dijen, në<br />
Teuhid, në bërjen e adhurimit me sinqeritet vetëm për Allahun, në pastrimin,<br />
në kryerjen e namazit, në dhënien e zekatit dhe në të gjitha ibadetet e tjera,<br />
duke punuar me ato që ke mësuar rreth tyre. Sepse kjo dije është argument<br />
kundër teje në Ditën e Kijametit. Dhe për këtë, nuk ka për të lëvizur këmba e<br />
robit në Ditën e Kijametit, derisa të pyetet për katër gjëra: për jetën e tij si e<br />
kaloi, për rininë e tij ku e kaloi, për pasurinë e tij si e fitoi dhe ku e shpenzoi, si<br />
dhe për dijen e tij, çfarë punoi me të. Çfarë punove me dijen, a e zbatove, a e<br />
vure në praktikë apo jo?<br />
O robi i Allahut, ti je përgjegjës para Allahut - ‘Azze ue Xhel-le -, prandaj<br />
përgatit përgjigje për pyetjen, dhe për përgjigjen përgatit vepra të sakta.<br />
Lavdërimi dhe shpëtimi i Allahut qoftë për Pejgamberin tonë, Muhamedin, si<br />
dhe për Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i shtatë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, lavdërimet dhe shpëtimi i Allahut qofshin për<br />
Pejgamberin tonë, Muhamedin, si dhe për Familjen e tij, Shokët e tij, Tabi’inët<br />
dhe për të gjithë ata që i pasuan me mirësi deri në Ditën e Kijametit.<br />
E më pas:<br />
O ju vëllezër fisnikë, o ju vëllezër të virtytshëm, vazhdojmë me mësimin tonë në<br />
shpjegimin e “Tri <strong>Parimeve</strong>”, të Imamit dhe Muxhedidit Muhammed Ibën<br />
‘Abdil-Uehhab - rahimehullah -. U ndalëm tek fjala e Imamit - rahimehullah -<br />
: “Dija, e cila është njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit të Tij dhe njohja<br />
e Fesë Islame me argumente.”<br />
Mbaruam me çështjen e parë.<br />
- Çështja e dytë ishte: të punuarit me të. Domethënë, të punuarit me<br />
dijen. Dhe për këtë folëm në mësimin e shkuar.<br />
- Kurse çështja e tretë është: thirrja drejt saj. Dhe për këtë duam të<br />
flasim këtë mbrëmje.
Për sa i përket thirrjes drejt kësaj dijeje, nuk mjafton që njeriu të mësojë dhe të<br />
punojë për veten e tij dhe të mos thërrasë tek Allahu - ‘Azze ue Xhel-le -, porse<br />
ai duhet patjetër që t’i thërrasë të tjerët, që të jetë i dobishëm për veten e tij dhe<br />
për të tjerët. Dhe sepse kjo dije është amanet, e nuk është vetëm pronë e jotja,<br />
që ta kyçësh dhe t’i ndalosh njerëzit nga ajo, ndërkohë që njerëzit kanë nevojë<br />
për të. Detyra jote është ta përcjellësh dhe ta sqarosh atë, si dhe t’i thërrasësh<br />
njerëzit tek e mira, sepse me të vërtetë kjo dije që ta ka dhënë Allahu nuk është<br />
vetëm pronë e jotja, porse ajo është për ty dhe është për të tjerët. Prandaj,<br />
Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa - thotë:<br />
تْنه َ لّ ليّّه ْل ت لّين مي لّه خ ْ<br />
“Kujtoje kohën kur Allahu mori premtimin nga ata që u është dhënë Libri<br />
se do t’ua shpjegojnë atë njerëzve dhe nuk do të fshehin asgjë nga<br />
ai.” Aali-Imran, 187<br />
Këtë premtim Allahu e mori nga dijetarët, që ata t’u sqarojnë njerëzve atë që ua<br />
mësoi Allahu, që të përhapin të mirën dhe që t’i nxjerrin njerëzit nga errësira në<br />
dritë. Dhe kjo është puna e të Dërguarve - ‘alejhimus-salatu ues-selam - dhe e<br />
atyre që i pasuan.<br />
قلْ ه سيي ْع ل لّه ۚ ع بي ن نم تّي سْح ۖ لّه م ن<br />
م ن<br />
لْشْكين<br />
“Thuaj: Kjo është rruga ime: unë ftoj drejt Allahut me dituri të sigurtë,<br />
unë dhe çdokush që më pason mua. I pastër nga çdo e metë është Allahu;<br />
dhe unë nuk jam prej atyre që i bëjnë shirk Atij.” Jusuf, 108<br />
Kjo është rruga e të Dërguarit - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - dhe rruga e<br />
pasuesve të tij: dija dhe puna me të dhe thirrja tek Allahu - ‘Azze ue Xhel-le -<br />
. Kurse ai që nuk thërret, duke patur mundësi për të thirrur dhe ka dije<br />
porse e fshehu atë, ai do të lidhet me zinxhirë prej zjarri në Ditën e<br />
Kijametit, sikurse ka ardhur në hadith nga Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue<br />
sel-lem -, të cilin e ka transmetuar Ebu Dauudi, Tirmidhiu dhe Ibën Maxheja,<br />
nga Ebu Hurejrah - radij-Allahu ‘anhu -, si dhe nga hadithi i Ebi Se’idit, i cili<br />
është hadith sahih.<br />
Pra, o ju vëllezër, duhet patjetër që të thërrasim tek kjo dije, tek dija që<br />
mësuam dhe punuam me të. Duhet patjetër që të thërrasim tek kjo dije dhe t’ia<br />
përcjellim Umetit. Prandaj, Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - kur<br />
dërgoi Mu’adhin në Jemen, siç ka ardhur në hadithin e Ibën ‘Abbasit tek dy<br />
Sahihët, i tha:<br />
َ َ هل َ ْ ش ليْه تْعمْ م ّ فْينْ ْل هْل منْ قْم تأْتي نّك
“Ti po shkon tek një popull që janë prej Ehli-Kitabëve, andaj le të jetë<br />
gjëja e parë tek e cila do t’i thërrasësh dëshmia La ilahe il-lAllah.”<br />
Kurse në një transmetim tjetër ka ardhur:<br />
َ يحّ ْ ل<br />
Që ta veçojnë Allahun (në adhurim).”<br />
Pra, ai e urdhëroi që të thërriste tek kjo dije dhe të përcillte Mesazhin. Po<br />
ashtu, ai dërgoi Ebu Musa Esh’ariun në Jemen, në Aden. Ai dërgonte Sahabët<br />
që të thërrisnin njerëzit tek Allahu, ashtu siç dërgoi Mus’ab Ibën ‘Umejrin -<br />
radij-Allahu ‘anhu - në Medine, i cili ishte nga të parët ambasadorë në Islam. Ai<br />
e dërgoi atë që të thërriste tek Allahu dhe të mësonte njerëzit. Thirrja është një<br />
çështje madhështore dhe thirrësi duhet patjetër që ta përcjellë këtë dije,<br />
sikurse ka thënë Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -:<br />
بّغ عّي لْ آي<br />
“Përcillni nga unë qoftë edhe një ajet.”<br />
Dhe ka thënë Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
لْح لْْع بلْحْ بّك سيل ل ْ<br />
“Thirr në Rrugën e Zotit tënd me urtësi dhe këshillim të mirë dhe debato<br />
me ta me atë me atë që është më e mira.” en-Nahl, 125<br />
Pra, duhet patjetër që të thërrasim tek Allahu, mirëpo thirrja tek Allahu nuk<br />
bëhet ndryshe vetëm se duke qenë e bazuar në dije, kurse çdo thirrje tjetër që<br />
nuk është e bazuar në dije nuk është në rrugën pejgamberike. Prandaj thotë i<br />
Lartësuari:<br />
قلْ ه سيي ْع ل لّه ۚ ع بي ن نم تّي<br />
“Thuaj: Kjo është rruga ime: unë ftoj drejt Allahut me dituri të sigurtë,<br />
unë dhe çdokush që më pason mua.” Jusuf, 108<br />
Domethënë: unë thërras me dije.<br />
Dhe këto thirrje të shpikura dhe këto metodologji të risuara nuk janë të<br />
bazuara në dije, porse në të vërtetë janë të bazuara në injorancë, siç është<br />
rruga e Khauarixhëve. Dhe sikurse ka thënë Shejkhul-Islam Ibën Tejmijeh -
ahimehullah - për Khauarixhët: “Ata janë injorantë, dolën përtej Kur’anit<br />
dhe Sunetit nga injoranca.”<br />
Dhe ka thënë Imam Malik - rahimehullah -: “Vërtet, disa njerëz iu<br />
përkushtuan ibadetit dhe e braktisën dijen, kështu ata dolën kundër<br />
Umetit të Muhamedit me shpatat e tyre, e sikur të kishin kërkuar dijen,<br />
ajo do t’i kishte ndaluar ata nga kjo gjë.”<br />
Dhe ka thënë Imam Ibnul-Kajjim - rahimehullah -: “Dhe çdokush që ra në<br />
fitnen e shubuhateve (dyshimeve dhe pështjellimeve në Fe), ra për shkak<br />
të shkurtpamësisë dhe dijes së pakët.”<br />
Kijeni frikë Allahun dhe pajisuni me dijen e dobishme dhe thërrisni tek Allahu,<br />
thërrisni tek kjo dije që merrni.<br />
Sa më shumë dije që merr njeriu, sa më shumë që i mëson të tjerët dhe sa më<br />
shumë që thërret tek kjo dije që mësoi, aq më shumë i shtohet dija atij dhe<br />
akoma më shumë bereqet i jep Allahu i Lartësuar në atë që ka mësuar, sikurse<br />
ka thënë Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
هلْ جء إحْ إحْ َ ( <br />
“A ka shpërblim tjetër për të mirën, veç të mirës?” err-Rrahman, 60<br />
Shpërblimi i të mirës është vetëm e mira.<br />
- Kjo është çështja e tretë, e cila është: që njeriu të thërrasë tek dija që<br />
ka mësuar. Prandaj, jini të zellshëm o vëllezër në vendin tuaj, në<br />
përpjekjet tuaja për të thirrur tek Allahu, duke e filluar thirrjen me<br />
Teuhidin e Allahut - Xhel-le ue ‘Alaa - sepse ai është parimi i të gjitha<br />
parimeve dhe themeli i të gjitha themeleve, dhe nuk është i saktë asnjë<br />
ibadet nëse i mungon Teuhidi i Allahut - Subhanehu ue Te’ala -.<br />
Përpiquni sa më shumë në davet. Pejgamberi - sal-Allahu ‘alejhi ue sel-lem -<br />
thotë, siç ka ardhur tek dy Sahihët:<br />
ي َ بك جا ح خي لك من لحلم<br />
“Që Allahu të udhëzojë një njeri të vetëm nëpërmjet teje është më e mirë<br />
për ty sesa devetë e kuqe.”<br />
Domethënë kjo është më e mirë për ty sesa të kesh devetë më të mira. Pra ky<br />
është virtyt madhështor. Dhe sa herë që dikush përfiton nga daveti jot dhe u
udhëzua në mirësi dhe në hak, aq herë do të kesh shpërblim, sikurse ka thënë<br />
Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -:<br />
كعه ْيْل ع ل<br />
“Ai që udhëzon tek e mira ka shpërblimin e atij që e vepron atë.”<br />
Dhe sikurse ka thënë Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -:<br />
من ع ل ل ك له من ُأ ج مل ج من هّت َ يص لك من جهم شي، <br />
من ع ل ضال ك عيه من إ ثم مْل آث من ته َ يص من آثمم شي<br />
“Kush thërret drejt Udhëzimit do të ketë shpërblimin e atyre që e ndjekin<br />
atë, pa u pakësuar asgjë nga shpërblimi i tyre; dhe kush thërret drejt<br />
devijimit do të mbajë mbi shpinë gjynahet e atyre që e ndjekin atë, pa u<br />
pakësuar asgjë nga gjynahet e tyre.”<br />
Ka thënë Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
ليحْ ْهمْ كم يْ ميْل منْ لّين ْ يُنمْ بغيْعْم<br />
“Që ata t’i mbajnë gjynahet e veta të plota në Ditën e Kiametit, si dhe<br />
pjesën e gjynaheve të atyre që i çuan në humbje nga padijenia.” en-Nahl,<br />
25<br />
I kërkojmë Allahut - Xhel-le ue ‘Alaa - që të na bëjë neve dhe juve prej<br />
thirrësave të Udhëzimit.<br />
Lavdërimet dhe shpëtimi i Allahut qoftë për Pejgamberin tonë, Muhamedin, si<br />
dhe për Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i tetë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut Një e të Vetëm, Ai të Cilit i drejtohet dhe ia ka<br />
nevojën gjithçka, Ai i Cili as nuk lind dhe as nuk është i lindur, dhe askush<br />
nuk është i barabartë me Të. Lavdërimet e shumta dhe shpëtimi i Allahut<br />
qofshin për Pejgamberin tonë, Muhamedin, si dhe mbi Familjen dhe Shokët e<br />
tij, deri në Ditën e Kijametit.<br />
Më tej:
O ju vëllezër të virtytshëm, do të flasim sonte - in shaa Allah - për çështjen e<br />
katërt, nga katër çështjet të cilat i kemi detyrë që t’i mësojmë. Dhe ajo është:<br />
durimi përgjatë dëmtimeve në kërkimin e diturisë, në punimin me të dhe në<br />
thirrjen drejt saj, sepse është më se e ditur se ai që i thërret njerëzit dhe<br />
urdhëron të mirën dhe ndalon nga e keqja, patjetër që do të përballet me<br />
dëmtime nga ana njerëzve të këqinj, sepse shumë prej njerëzve nuk e duan të<br />
mirën, porse duan tekat, duan harramet dhe epshet. Dhe nëse atyre u vjen<br />
dikush që i thërret tek Allahu dhe i largon ata nga epshet e tyre, atëherë<br />
domosdo që ai do të përballet me kundërpërgjigje nga ana e tyre, me fjalë apo<br />
me vepër. Kështu që, obligimi i atij që thërret tek Allahu dhe kërkon Fytyrën e<br />
Allahut, është që të durojë dëmtimet dhe të vazhdojë thirrjen e tij. Dhe<br />
shembulli i tij është i Dërguari i Allahut - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - dhe të<br />
Dërguarit Fisnikë - ‘alejhimus-salatu ues-selam -. Çfarë hasi i Dërguari i<br />
Allahut - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - nga njerëzit? Sa dëmtime me fjalë e me<br />
vepra hasi nga ata? Ata thanë se ai është “magjistar”, thanë se ai<br />
është “gënjeshtar”, thanë se ai është “i çmendur”, thanë se ai<br />
është “fallxhor” dhe fjalë të tjera si këto. Ata e dëmtuan atë, e qëlluan me gurë<br />
- ‘alejhis-salatu ues-selam - dhe ia gjakosën thembrat e këmbëve - sal-lAllahu<br />
‘alejhi ue sel-lem -, kur ai i thirri ata tek Allahu - ‘Azze ue Xhel-le -. Ata i<br />
hodhën mbi shpinë fetusin e devesë së ngordhur, kur ai ishte në sexhde, duke<br />
u falur në Qabe. Ata e kanosën atë me vrasje dhe e kërcënuan. Kurse në<br />
betejën e Uhudit atij i thyen dhëmbin e parë dhe i çanë kokën dhe ra në një<br />
gropë - ‘alejhis-salatu ues-selam -, ndërkohë që ai është Pejgamberi i Allahut.<br />
Të gjitha këto dëmtime i hasi në thirrjen për tek Allahu. Mirëpo ai duroi dhe e<br />
mbajti veten. Prandaj, ai i cili e merr përsipër përcjelljen e kësaj thirrjeje,<br />
patjetër që do të përballet me dëmtime, në varësi të imanit dhe thirrjes së tij,<br />
mirëpo ai e ka detyrë që të durojë.<br />
ي ُي لّين آم ْص بص ب ّت َّ لّمْ تْح (<br />
“O besimtarë. Bëhuni të durueshëm dhe nxiteni njëri-tjetrin të jeni të<br />
tillë; bëhuni të vendosur dhe vigjilentë (në vepra të mira dhe në ruajtjen e<br />
kufijve) dhe kijeni frikë Allahun, që të shpëtoni.” Aali-Imran, 200<br />
Dhe ai duhet ta dijë se çdo dëmtim që ai përjeton, do të jetë në krahun e<br />
peshores me veprat e tij të mira dhe do t’i ngrihen gradët Ditën e Kijametit.<br />
Andaj, kijeni frikë Allahun dhe bëni durim!<br />
- Sabri (durimi) nga ana gjuhësore do të thotë: përmbajtje dhe ndalim.<br />
Kurse në terminologjinë (Sheriatike) do të thotë: të përmbash veten nga<br />
dëshpërimi dhe të mbash gjuhën nga të ankuarit dhe gjymtyrët nga<br />
gjuatja e faqeve me shuplaka dhe nga shqyerja e xhepave.
- Durimi është disa llojësh: durimi në bindjen ndaj Allahut, durimi në mos<br />
kundërshtimin e Allahut dhe durimi në çdo gjë që ndodh me<br />
Kaderin (Caktimin) e Allahut.<br />
Kështu që, thirrësi e ka detyrë që të bëjë durim kur mëson diturinë, sepse<br />
mësimi i diturisë kërkon durim, durim të madh. Nuk arrihet dija me rehatinë e<br />
trupit, sikurse kanë thënë dijetarët e Selefëve. Ai e ka detyrë që të bëjë durim<br />
në punimin me këtë dije.<br />
( ين لْحْ لع َّ ّ س لْيّمْ في جه لّين<br />
“Ata që përpiqen për çështjen Tonë, sigurisht, Ne do t’i udhëzojmë drejt<br />
udhëve Tona. Vërtet, Allahu është me punëmirët.” el-Ankebut, 69<br />
Dhe ai duhet të bëjë durim në thirrjen për tek Allahu.<br />
فصْْ ك ص ل ْْل من لُسل<br />
“Prandaj, ti bëhu i durueshëm, ashtu siç kanë duruar me këmbëngulje të<br />
Dërguarit e vendosur.” el-Ahkaf, 35<br />
( يا ج هجْ هْجْهمْ يل م ع ْْص<br />
“Andaj bëj durim për ato që thonë ata.” el-Muzemmil, 10<br />
بّك لحْم ْْص<br />
“Prandaj, duro për gjykimin e Zotit tënd.” et-Tuur, 48<br />
ل مّ َ ن نْ تهمْ حّ كّب م ع ف قْك منْ لس كّبتْ ْل<br />
( لْْسين نإ منْ جء ْل َّ<br />
“Edhe para teje shumë të dërguar janë mohuar, por ata e kanë duruar<br />
mohimin dhe lëndimin (që kanë pësuar), derisa u ka ardhur ndihma<br />
Jonë.” el-<strong>En</strong>’aam, 34<br />
Me durim vjen ndihma, sikurse ka thënë Pejgamberi - ‘alejhis-salatu ues-selam<br />
-:<br />
ّْل مع ّْل ّ عْمْ <br />
“Dhe dije se ndihma vjen me durimin.”
Nëse Ehli-Suneti duron në marrjen e diturisë, në punimin me të dhe në<br />
thirrjen drejt saj, atyre do t’u vijë ndihma dhe ngadhënjimi me Lejen e Allahut.<br />
Prandaj Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - duronte pavarësisht<br />
dëmtimeve që ia shkaktonte populli i tij, dhe thoshte:<br />
َ يْ أنّمْ ي لْم فْ ُْْ لمّ<br />
“O Allah fale popullin tim sepse ata nuk dijnë.”<br />
Ka thënë Shejkhu jonë, Ahmed en-<strong>Nexhmi</strong>j - rahimehullah -: “Dëmtimet<br />
patjetër që do të ndodhin. Dëmtimet mund të jenë të lehta ose të rënda,<br />
mirëpo është detyrë që t’u bësh ballë atyre me durim, dhe mos u mërzit,<br />
porse thirr tek Allahu me urtësi dhe me këshillim të mirë.”<br />
Ka thënë Allahu - Subhanehu ue Te’ala -:<br />
( يق بيت نك ص لّ بأمْن يْ ّئ مْمْ ْج<br />
“Ne zgjodhëm prej tyre prijës, të cilët udhëzonin me urdhërin Tonë, kur<br />
ata duruan dhe besuan bindshëm në ajetet tona.” es-Sexhdeh, 24<br />
Sikurse ka thënë ‘Umeri - radij-Allahu ‘anhu -: “Çastet më të mira të jetës<br />
për ne kanë qenë ato kur kemi bërë durim.”<br />
‘Aliu - radij-Allahu ‘anhu - thotë: “Durimi në Iman është si pozita që ka<br />
koka në trup.”<br />
Pejgamberi - ‘alejhis-salatu ues-selam - thotë:<br />
م يع ح عء خيْ ْس َ منْ ّْل<br />
“Nuk i është dhënë njeriut gjë më e mirë dhe më e bollshme sesa durimi.”<br />
Dhe ka thënë Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - thotë:<br />
َ يّْ من يّ <br />
“Kush bën durim, Allahu ka për t’i dhënë durim.”<br />
Bëj durim o vlla, o kërkuesi i diturisë, bëj durim në mësimin e diturisë, në<br />
punimin me të dhe në thirrjen drejt saj. Kanë thënë dijetarët: Kush e mëson<br />
diturinë, punon me të dhe thërret drejt saj, patjetër që do të përballet me<br />
dëmtime, prandaj ai duhet të jetë i duruar.
ْْل إنْ ّ )( لي خْ لّين َ )( آم ع حلّل ْصت بلْحقّ<br />
( بلّْ ْصت )<br />
“Pasha kohën. Me të vërtetë njeriu është në humbje të sigurtë. Me<br />
përjashtim të atyre që besuan dhe bënë vepra të mira, si dhe këshilluan<br />
njëri-tjetrin me të vërtetën dhe këshilluan njëri-tjetrin me durimin.” el-<br />
Asr, 1-3<br />
“Me përjashtim të atyre që besuan” është besimi me dije; “dhe bënë vepra<br />
të mira” është punimi me dijen; “si dhe këshilluan njëri-tjetrin me të<br />
vërtetën” është daveti, thirrja; “dhe këshilluan njëri-tjetrin me<br />
durimin” është durimi gjatë përballjes me dëmtimet.<br />
Dhe këto janë katër çështjet.<br />
Sikurse ka thënë edhe Imam Ibnul-Kajjim - rahimehullah -: “Që njeriu të<br />
përpiqet në marrjen e dijes, të përpiqet në punimin me të, të përpiqet në<br />
davet dhe të përpiqet në durimin, në përballimin e vështirësive në thirrjet<br />
për tek Allahu - ‘Azze ue Xhel-le -.”<br />
Lus Allahun - Xhel-le ue ‘Alaa - me Emrat e Tij të Bukur dhe Cilësitë e Tij të<br />
Larta, që të na japë neve dhe juve dije të dobishme, vepra të mira dhe sinqeritet<br />
në fjalë dhe në vepra.<br />
Po e mbyll me kaq.<br />
Lavdërimet dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi Pejgamberin tonë, Muhamedin, si<br />
dhe për Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i nëntë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, lavdërimet dhe shpëtimi i Allahut qofshin për<br />
Pejgamberin tonë, Muhamedin, si dhe për Familjen e tij, Shokët e tij, Tabi’inët<br />
dhe për të gjithë ata që i pasuan me mirësi deri në Ditën e Kijametit.<br />
E më pas:<br />
O ju vëllezër të virtytshëm, vazhdojmë mësimin tonë në shpjegimin e “Tri<br />
<strong>Parimeve</strong>”, të Imamit dhe Muxhedidit, Muhammed Ibën ‘Abdil-Uehhab -<br />
rahimehullah -. U ndalëm tek fjala e Imamit - rahimehullah -: “E katërta:<br />
durimi i dëmtimeve me të cilat përballesh.” Domethënë kjo është një prej<br />
katër çështjeve, që robi e ka detyrë që t’i mësojë. Pastaj folëm rreth durimit dhe
dobitë e tij. Pastaj tha autori - rahimehullah -: “Dhe argumenti është Fjala e të<br />
Lartësuarit:<br />
ْْل إنْ ّ )( لي خْ لّين َ )( آم ع حلّل ْصت بلْحقّ<br />
( بلّْ ْصت<br />
“Pasha kohën. Me të vërtetë njeriu është në humbje të sigurtë. Me<br />
përjashtim të atyre që besuan dhe bënë vepra të mira, si dhe këshilluan<br />
njëri-tjetrin me të vërtetën dhe këshilluan njëri-tjetrin me durimin.” el-<br />
Asr, 1-3<br />
E ke detyrë o robi Allahut që t’i mësosh këto katër çështjet në detaje. Nëse të<br />
pyet dikush: Cili është argumenti që ne e kemi detyrë mësimin e tyre? Atëherë<br />
thuaji atij: Fjala e Allahut të Lartësuar: ْْل “Pasha kohën....” sureja el-Asr.<br />
Qëllimi i Fjalës së Allahut të Lartësuar: حلّل ع آم لّين َ “Me<br />
përjashtim të atyre që besuan dhe bënë vepra të mira”, kjo është çështja e<br />
parë dhe çështja e dytë.<br />
Te Fjala e Allahut - ‘Azze ue Xhel-le -: آم لّين َ “Me përjashtim të atyre që<br />
besuan”,është dija, sepse besimi (imani) s’mund të jetë pa dije. Dhe dija<br />
është: njohja e Allahut - ‘Azze ue Xhel-le -, njohja e Pejgamberit të Tij -<br />
sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, dhe njohja e fesë Islame me argumente.<br />
Çështja e dytë është punimi me të, që është marrë nga Fjala e Allahut -<br />
‘Azze ue Xhel-le -: حلّل ع “dhe bënë vepra të mira”. Çështja e tretë<br />
është thirrja tek dija dhe punimi me të, e cila është marrë nga Fjala e<br />
Allahut të Lartësuar: قّ بلْح ْصت “si dhe këshilluan njëri-tjetrin me të<br />
vërtetën”. Kurse çështja e katërt është durimi i dëmtimeve që has gjatë<br />
kësaj, që është marrë nga Fjala e Allahut të Lartësuar: بلّْ ْصت “dhe<br />
këshilluan njëri-tjetrin me durimin.”<br />
Fjala e Allahut - Xhel-le ue ‘Alaa -: ْْل“ Uel-asr” Fjala “Ue” këtu është<br />
betim, kurse ْْل“el-asr” është emri në të cilin betohet Allahut, dhe me të<br />
është për qëllim koha dhe zamani. Është betuar Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa - në<br />
kohën, e cila është e krijuar. Allahu i Përsosur nga çdo e metë betohet në çdo<br />
krijesë që do Ai, kurse krijesa nuk betohet në tjetërkënd pos Allahut. Dhe<br />
Allahu i Përsosur nga çdo e metë betohet veçse në gjëra që kanë rëndësi dhe në<br />
shenjat treguese të të Përsosurit nga çdo e metë. Tek kjo sure ka argument për<br />
Fuqinë e Allahut - ‘Azze ue Xhel-le -. Pastaj, ato që ndodhin në këtë kohë, siç<br />
janë incidentet, fatkeqësitë, begatitë, mirësitë dhe çdo gjë që ndodh gjatë kohës,<br />
të gjitha këto janë mësime. Po ashtu, nata dhe dita janë koha kur bëhen veprat<br />
e mira, sikurse ka thënë Allahu - ‘Azze ue Xhel-le -:<br />
( ش ْ يّكّ ْ لنْ خْ ّل لّيْل جل ّل ه)
“Ai krijoi natën dhe ditën që të vijnë njëra pas tjetrës, si këshillë për ata<br />
që duan ta kujtojnë ose duan ta falenderojnë.” el-Furkan, 62<br />
Nga nata dhe dita nxirret përfitim i madh, nga ai i cili i shfrytëzon ato në bindje<br />
ndaj Allahut - ‘Azze ue Xhel-le -. Koha e punës është dita dhe nata. Ajo është<br />
koha e përfitimit të mirë dhe punimit për Botën Tjetër. Dhe koha është<br />
përmendur tek Fjala e Allahut të Lartësuar:<br />
ْْل<br />
“Pasha kohën...”<br />
Pra, u betua Allahu në kohën, në mirësinë e Tij, për ata që e shfrytëzojnë atë në<br />
bindje ndaj Allahut - ‘Azze ue Xhel-le -. Përgjigja e betimit është Fjala e Allahut<br />
të Lartësuar:<br />
إنْ ّ<br />
خْ لي <br />
“Me të vërtetë njeriu është në humbje të sigurtë.”<br />
Pra, që të gjithë bijtë e Ademit, asnjë nuk përjashtohet, as mbretërit, as<br />
presidentët, as pasanikët, as fukarenjtë, as të lirët as të robëruarit, as<br />
meshkujt as femrat.<br />
Nyja “el” tek fjala “el-insan” është gjithëpërfshirëse. Domethënë çdo bir i<br />
Ademit është në humbje, në shkatërrim, nëse e humbasin këtë kohë të vyer<br />
dhe e shpërdoruan në mosbindje ndaj Allahut, me përjashtim të atyre që i kanë<br />
katër cilësi: dija, puna, thirrja tek Allahu dhe durimi gjatë kësaj. Dhe nuk<br />
mund të arrihet besimi në Allahun veçse nëpërmjet dijes, e cila është: njohja e<br />
Allahu - ‘Azze ue Xhel-le -; dhe bënë vepra të mira, pra bënë punët e obliguara<br />
dhe punët e pëlqyera. Kështu, ata e shfrytëzuan kohën e tyre në bindje ndaj<br />
Allahut, këshilluan me të vërtetën, domethënë urdhëruan të mirën dhe<br />
ndaluan nga e keqja, thirrën tek Allahu - ‘Azze ue Xhel-le -, u mësuan të<br />
tjerëve dijen e dobishme dhe përhapën dijen dhe mirësinë tek njerëzit; dhe<br />
këshilluan njëri-tjetrin për të bërë durim, domethënë bënë durim në dëmet me<br />
të cilat u përballën. Dhe durimi është disa llojësh:<br />
- Lloji i parë: durimi në bindjen ndaj Allahut, sepse vetja e njeriut e do<br />
dembelizmin dhe e do rehatinë, prandaj njeriu duhet medoemos ta shtyjë<br />
veten e tij drejt bindjes, drejt namazit, drejt agjërimit dhe ibadeteve të<br />
tjera.
- Lloji i dytë: durimi në ato që i ka ndaluar Allahu, sepse vetja njeriut i do<br />
harramet dhe epshet, prandaj ai duhet patjetër që ta ndalojë veten e tij<br />
nga harramet, dhe për këtë ka nevojë për durim.<br />
- Lloji i tretë: durimi në sprovat e dhimbshme, në fatkeqësitë që i bien<br />
njeriut, siç është vdekja e ndonjë të afërmi, humbja e pasurisë, apo ndonjë<br />
sëmundje që i bie njeriut. Prandaj ai duhet me doemos të ketë durim me<br />
Vendimin dhe Caktimin e Allahut, dhe nuk duhet të dëshpërohet e të<br />
revoltohet, porse duhet ta mbajë veten nga revoltimi, ta mbajë veten nga<br />
dëshpërimi, t’i mbajë gjymtyrët e tij nga gjuajtja e vetes dhe grisja e<br />
rrobave (nga dëshpërimi i madh).<br />
Kurse për sa i përket gjynaheve, ai nuk duhet të bëjë durim në bërjen e tyre,<br />
porse duhet të pendohet tek Allahu dhe të largohet nga ato, sepse gjynahet<br />
janë mosbindje ndaj Allahut. Ndërsa në fatkeqësitë tek të cilat t’i nuk mund të<br />
ndikosh dot, pasi ato janë nga Allahu - ‘Azze ue Xhel-le - dhe Ai i ka caktuar<br />
ato si provim apo testim apo si dënim për ty për gjynahet që i ke bërë, sikurse<br />
ka thënë Allahu - ‘Azze ue Xhel-le -:<br />
م صبمْ منْ مي ف كتْ يْيمْ<br />
“Çfarëdo fatkeqësie që ju godet, është si pasojë e asaj që keni bërë<br />
vetë...” esh-Shuura, 30<br />
Nëse të bie ndonjë fatkeqësi në veten tënde, në pasurinë tënde apo në<br />
fëmijën tënd, atëherë bëj durim dhe shpreso shpërblim për këtë. Prandaj<br />
Imam Shafiu - rahimehullah - ka thënë: “Sikur Allahu të mos u kishte<br />
zbritur argument tjetër krijesave të Tij pos kësaj sureje, ajo do t’u kishte<br />
mjaftuar atyre.” Dhe kanë thënë Selefët: “Sikur njerëzit të meditonin në<br />
këtë sure, kjo do t’u kishte mjaftuar atyre.”<br />
Pra, kjo sure është e mjaftueshme në nxitjen për t’u kapur mbas Fesë Islame,<br />
për t’u kapur mbas Imanit, veprave të mira, thirrjes drejt tyre dhe durimit gjatë<br />
gjithë kësaj. Dhe nuk ishte qëllimi i Imam Shafiut se kjo sure është e<br />
mjaftueshme për të gjithë Sheriatin, sepse ka dispozita në Sheriat të cilat nuk<br />
janë përmendur tek kjo sure. Mirëpo qëllimi është se kjo sure përmblodhi<br />
çështjet më të rëndësishme të Fesë, siç është imani, vepra, thirrja drejt tyre<br />
dhe durimi gjatë kësaj. Imani përfshin çështje të shumta: fjala me gjuhë,<br />
besimi me zemër dhe vepra me gjymtyrë.<br />
Dhe ka thënë Shejkhul-Islam Ibën Tejmijeh - rahimehullah - për këtë<br />
sure: “Ka njoftuar Allahu - ‘Azze ue Xhel-le - se të gjithë njerëzit janë të<br />
humbur, me përjashtim të atyre që janë besimtarë, punëmirë, dhe me të<br />
tjerët janë këshillues për të vërtetën dhe për durim.”
Dhe ka thënë Imam Ibnul-Kajjim - rahimehullah -: “Selefët kanë ixhma se<br />
dijetari nuk meriton që të quhet “rabbanij” (edukator) deri sa të njohë<br />
hakun dhe të punojë me të. Dhe kur ta njohë hakun dhe të punojë me të,<br />
atëherë ai do të thirret i madh në mbretërinë e qiejve.”<br />
Lus Allahun - Xhel-le ue ‘Alaa - që të na japë neve dhe juve dije të dobishme,<br />
vepra të mira dhe sinqeritet në fjalë dhe në vepra.<br />
Po e mbyll me kaq.<br />
Lavdërimet dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi Pejgamberin tonë, Muhamedin, si<br />
dhe për Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i dhjetë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, lavdërimet dhe shpëtimi i Allahut qofshin për<br />
më të mirin e të gjitha krijesave, si dhe për Familjen e tij, Shokët e tij, Tabi’inët<br />
dhe për të gjithë ata që i pasuan me mirësi deri në Ditën e Kijametit.<br />
E më pas:<br />
O ju vëllezër fisnikë, vazhdojmë mësimin tonë në shpjegimin e “Tri <strong>Parimeve</strong>”,<br />
të Imamit dhe Muxhedidit, Muhammed Ibën ‘Abdil-Uehhab - rahimehullah -. U<br />
ndalëm tek fjala e Imam Bukharit - rahimehullahu te’ala -:<br />
“Kapitulli: dija vjen para fjalës dhe veprës. Dhe argumenti është Fjala e Allahut:<br />
فعْمْ نّه هل َ ْْغْس َّ َ لنْك لْْمين ْْل م<br />
“Andaj, dije se s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë pos Allahut, dhe kërko<br />
falje për gjynahun tënd dhe për besimtarët e besimtaret.” Muhammed, 19<br />
Pra, ai filloi me dijen përpara fjalës dhe veprës.”<br />
Imam Bukhari është Imami Muhamed Ibën Isma’il Ibën Ibrahim el-Bukharij, që<br />
i atribohet Bukharasë, një vend në Lindje.<br />
Imam Bukhari është Imami i dijetarëve të hadithit, mali i mësimit përmendësh<br />
- rahimehullah -, autori i Sahihut, që është libri më i saktë mbas Librit të<br />
Allahut - ‘Azze ue Xhel-le -.
Fjala e Imam Bukharit - rahimehullah -: “Kapitulli: dija vjen para fjalës dhe<br />
veprës.” Ai tha kështu sepse vepra nuk të bën dobi, përveç atëherë kur ajo<br />
është e bazuar në dije. Ama kur vepra është e bazuar në injorancë, nuk i bën<br />
dobi vepruesit të saj, porse do të jetë humbje për të në Ditën e Kijametit.<br />
Kështu që, dija duhet të jetë përpara veprës. Fjala dhe vepra e njeriut nuk<br />
merret në konsideratë në peshoren e Sheriatit përveç se atëherë kur ato janë të<br />
bazuara në dije. Pra, dija është kusht për saktësinë e fjalës dhe veprës. Dhe<br />
argumenti gjendet tek ky ajet, tek Fjala e Allahut të Lartësuar: “Andaj, dije se<br />
s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë pos Allahut, dhe kërko falje për<br />
gjynahun tënd.” Sepse Ai filloi me dijen: “Andaj dije”. Kurse “dhe kërko<br />
falje”, kjo është vepra. Pra, i Përsosuri nga çdo e metë filloi me dijen përpara<br />
veprës, sepse vepra nëse është e bazuar në injorancë nuk i bën dobi vepruesit<br />
të saj. Kështu që, njeriu në radhë të parë fillon me dijen, pastaj punon me atë<br />
që mësoi. Ky është themeli.<br />
Argumenti tek Fjala e Allahut, tek ajeti, është se Allahu i Lartësuar urdhëroi<br />
marrjen e dijes, ngaqë Ai tha: “Andaj dije”. Pastaj Ai urdhëroi fjalën dhe<br />
veprën: “dhe kërko falje për gjynahun tënd.”Edhe pse kjo thirrje i drejtohet<br />
Pejgamberit - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem -, ajo është edhe për Umetin e tij.<br />
Ka thënë Shejkh Ibën ‘Uthejmini - rahimehullah -: “U argumentua Imam<br />
Bukhari me këtë ajet për obligueshmërinë e fillimit me dijen përpara fjalës<br />
dhe veprës. Dhe ky është argument etherij, domethënë argument i nxjerrë<br />
nga Libri i Allahut, që tregon se njeriu së pari mëson, pastaj vepron. Ka<br />
edhe argument logjik, teorik, që tregon se dija vjen përpara fjalës dhe<br />
veprës, sepse fjala apo vepra nuk mund të jetë e saktë dhe e pranuar<br />
derisa të jetë në përputhje me Sheriatin. Dhe vepra e tij nuk mund të jetë<br />
në përputhje me Sheriatin përveç me dije. Ka edhe gjëra që njeriu i di ato<br />
me fitran (natyrshmërinë) e tij, siç është dija që Allahu është një i<br />
adhuruar i vetëm me hak.” [Mbaroi fjala e Shejkh Ibën ‘Uthejminit.]<br />
Fjala e Allahut të Lartësuar: “Andaj, dije se s’ka të adhuruar tjetër me të<br />
drejtë pos Allahut, dhe kërko falje për gjynahun tënd.” Ai filloi me dijen<br />
përpara fjalës dhe veprës. Allahu i Lartësuar urdhëroi dijen dhe Teuhidin së<br />
pari, sepse ky është themeli i fjalës dhe veprës. Ky është themeli i fjalës dhe<br />
veprës. Pastaj, sa i përket veprës së mirë: sikur njeriu të bëjë istigfar me mijëra<br />
herë, të falë rregullisht namazin natën e ditën, të bëjë haxhin çdo vit, të<br />
agjërojë gjatë gjithë vitit, mirëpo ai nuk e ka realizuar Teuhidin, nuk e di Fjalën<br />
e Teuhidit, nuk e di kuptimin e saj dhe nuk punon me kërkesat e saj, atij nuk<br />
do t’i bëjnë dobi ato ibadete. Kjo për arsye se kur Pejgamberi - sal-lAllahu<br />
‘alejhi ue sel-lem - dërgoi Mu’adhin në Jemen, siç ka ardhur tek dy Sahihët nga<br />
Ibën ‘Abbasi - radij-Allahu ‘anhuma -, i tha: “Vërtet, ti po shkon tek një<br />
popull që janë prej Ehli-Kitabëve, prandaj gjëja e parë tek e cila do t’i<br />
thërrasësh ata duhet të jetë dëshmia La ilahe il-lAllah…” - kurse në një<br />
transmetim tjetër “që ta veçojnë Allahun në adhurim” - “…e nëse ata të
inden për këtë, atëherë njoftoji se Allahu u ka bërë detyrë atyre pesë<br />
namazet që falen në çdo ditë e natë.”<br />
Ka thënë Imam Khattabiu - rahimehullah -: “Nga ky hadith nxirret se<br />
duhet të fillohet me atë që është më e rëndësishme e kështu me radhë.”<br />
Dhe ka ardhur tek dy Sahihët, nga hadithi i Ibën ‘Umerit - radij-Allahu<br />
‘anhuma - se Pejgamberi - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - ka thënë: “Është<br />
ndërtuar Islami mbi pesë shtylla.” Pastaj ai përmendi të parën dy<br />
dëshmitë “La ilahe il-lAllah ue enne Muhammeder Rasul-lUllah”, sepse pa<br />
realizimin e këtyre dy dëshmive nuk pranohen shtyllat e tjera. Pra, këtu Allahu<br />
filloi me dijen e Teuhidit së pari, sepse ajo është themeli i fjalës dhe veprës.<br />
Pastaj vepra është fryti i dijes, sikurse ka thënë Imam Ibnul-Kajjim -<br />
rahimehullah -: “Fryti i dijes është vepra.”<br />
Kjo ishte për sa i përket argumentimit të Imam Bukharit, apo kapitullit që<br />
vendosi Imam Bukhari:“Kapitulli: dija vjen para fjalës dhe veprës.” Ky është<br />
një argumentim i çmuar. Gjithashtu, kjo tregon për rëndësinë e dijes dhe<br />
rëndësinë e përkushtimit ndaj dijes, dhe se njerëzit e devijimit, bidatit dhe<br />
bestytnive kanë devijuar vetëm se për shkak të injorancës së tyre.<br />
Prandaj ka thënë Shejkhul-Islam Ibën Tejmijeh - rahimehullah - për<br />
Khauarixhët: “Me të vërtetë ata janë injorantë që e kundërshtuan<br />
Kur`anin dhe Sunetin me injorancën e tyre.”<br />
Ka thënë Imam Maliku - rahimehullah -: “Disa njerëz iu përkushtuan<br />
ibadetit dhe e humbën dijen, kështu dolën kundër Umetit të Muhamedit<br />
me shpatat e tyre. Sikur ata të kishin ndjekur rrugën e dijes, kjo do t’i<br />
kishte ndaluar ata (nga dalja kundër Umetit).”<br />
Ka thënë Imam Ibnul-Kajjim - rahimehullah -: “Çdo fitne që ka ndodhur<br />
nga fitnet e shubuhateve (dyshimeve dhe pështjellimeve në Fe), ka<br />
ndodhur për shkak të shkurtpamësisë dhe dijes së cekët.”<br />
Gjithashtu, një fjalë të ngjashme e ka thënë Hafidh Ibën Haxheri -<br />
rahimehullah - për Khauarixhët: “Ata nuk u ndriçuan me dritën e dijes<br />
dhe nuk u kapën mbas litarit të pakëputshëm (të udhëzimit), kështu që<br />
devijuan vetë dhe i devijuan edhe të tjerët. Prandaj ka thënë Pejgamberi -<br />
sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - se ata janë të rinj në moshë dhe<br />
mendjelehtë, e lexojnë Kur`anin dhe ai nuk kalon përtej gurrmazeve të<br />
tyre…”<br />
Prandaj, kijeni frikë Allahun dhe merrni dije dhe kuptojeni drejt Fenë e<br />
Allahut, që të jetë ibadeti juaj i saktë dhe robi të jetë në dritë nga Allahu. Kijeni<br />
frikë Allahun dhe Allahu do t’ju mësojë. Përkujdesuni për marrjen e dijes dhe
merreni atë nga njerëzit e dijes, nga dijetarët e Sunetit, dhe ruhuni nga njerëzit<br />
e bidatit! Ruhuni nga njerëzit e bidatit dhe devijimit!<br />
Lus Allahun - Xhel-le ue ‘Alaa - që të na japë neve dhe juve dije të dobishme,<br />
vepra të mira dhe sinqeritet në fjalë dhe në vepra.<br />
Po e mbyll me kaq.<br />
Lavdërimet, shpëtimi dhe begatitë e Allahut qofshin për Pejgamberin tonë,<br />
Muhamedin, si dhe për Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i njëmbëdhjetë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, lavdërimet dhe shpëtimi i Allahut qofshin për<br />
Pejgamberin tonë, Muhamedin, si dhe për Familjen e tij, Shokët e tij, Tabi’inët<br />
dhe për të gjithë ata që i pasuan me mirësi deri në Ditën e Kijametit.<br />
E më pas:<br />
Tri çështje, Muslimani i ka detyrë që t’i mësojë dhe të punojë me to.<br />
Tha Imami dhe Muxhedidi, Muhammed Ibën ‘Abdil-Uehhab - rahimehullah -:<br />
“Dije – Allahu të mëshiroftë – se është obligim për çdo Musliman e<br />
Muslimane që t’i mësojë këto tri çështje dhe të punojë me to.”<br />
Fjala e Imamit dhe Muxhedidit: “Dije”: kjo fjalë përdoret për të tërhequr<br />
vëmendjen për atë që do të përmendet mbas saj.<br />
Kuptimi i saj është: mëso, kupto dhe bindu. Fjala “Dije” është folje urdhërore.<br />
Ai të nxit dhe të urdhëron që të mësosh këto tri çështje. Dhe kjo është nga<br />
metoda e autorit - rahimehullah -, siç e kemi përmendur edhe më herët fjalën e<br />
tij: “Dije - Allahu të mëshiroftë -…”, si dhe do të vijë më mbas fjala tjetër e<br />
tij: “Dije - Allahu të udhëzoftë në bidjen ndaj Tij -…”, si dhe fjalë të tjera të<br />
ngjashme. Pra, ai nxit për dije dhe vepra.<br />
Pastaj tha: “Dije - Allahu të mëshiroftë -…”. Kjo është lutje nga Imami dhe<br />
Muxhedidi - rahimehullah -, për kërkimin e mëshirës. Kjo tregon për këshillën<br />
e sinqertë të autorit - rahimehullah -, dashurinë e tij për ata të cilët po i thërret<br />
dhe dhembshurinë e tij për ta. Pra, ai i thërret ata dhe e fillon fjalën e tij duke<br />
u lutur për ta, në mënyrë që ajo të jetë më e pranueshme për ta dhe ata ta<br />
dëgjojnë me vëmendje e ta pranojnë këtë libër dhe këto çështje. Mësuesi duhet
që të dalë përpara kërkuesit të dijes me dhembshuri dhe mëshirë, si dhe t’ia<br />
dojë të mirën atij.<br />
Pastaj ai tha: “Dije - Allahu të mëshiroftë - se është obligim për çdo<br />
Musliman e Muslimane…”<br />
Fjala e tij “se është obligim”: obligimi “el-uuxhuub” është i njohur tek<br />
dijetarët e Usulit, se kush e vepron atë shpërblehet dhe kush e lë dënohet.<br />
Origjina e fjalës “uuxhub” në gjuhën Arabe është“eththubuut”<br />
(palëkundshmëri) dhe “elistikrar”<br />
(qëndrueshmëri). Thuhet: “uexhebe<br />
kedha”,d.m.t.h “thebete” dhe “istekarra”, që do të thotë: kjo gjë u bë e<br />
palëkundur, u bë e qëndrueshme. Ka thënë Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
فإ جتْ جب<br />
“Kur ato të bien në tokë...” el-Haxh, 36<br />
Domethënë, kur bagëtitë të bien në tokë dhe të mos lëvizin më, të jenë të<br />
vdekura, pasi që u therën.<br />
Fjala e tij “ është obligim” tregon se ky është urdhër dhe nuk është gjë e<br />
pëlqyeshme, nëse do e merr e nëse do e lë. Kjo është detyrim nga Allahu -<br />
Subhanehu ue Te’ala -. Nuk është ky obligim nga ana e Shejkhut, porse është<br />
nga ana e Allahut - ‘Azze ue Xhel-le. Ai e ka zbritur urdhërimin e këtyre<br />
çështjeve për robërit në Kur`an dhe në Sunet.<br />
Fjala e tij:<br />
[Çështje gjuhësore]:<br />
اعلم- حكهأ ّ هيجب علىكلمسلمّ ومسلةّ تعلمثاثههالسائل<br />
“Dije – Allahu të mëshiroftë – se është obligim për çdo Musliman e<br />
Muslimane që t’i mësojë këto tri çështje dhe të punojë me to.”<br />
- Së pari, Shejkh Muhamed Aman el-Xhamij - rahimehullah - në shpjegimin e<br />
tij të “Tri <strong>Parimeve</strong>” e kundërshtoi këtë shprehje të autorit, dhe ishte i<br />
mendimit se shprehja e saktë duhet të ishte:<br />
Pra, në vend të fjalës së autorit:<br />
ُ عُم ه لئل ال لل بنّ
Shejkh Muhamed Aman el-Xhamij tha:<br />
تُم ثا ه لئْل<br />
ُ عُم ه لئل ال لل بنّ<br />
Pra, çdokush që është i ngarkuar me detyrat sheriatike, mashkull apo femër, i<br />
lirë qoftë apo skllav, e ka këtë detyrë individuale (që t’i mësojë këto tre<br />
çështje dhe të punojë me to). Njeriu dënohet nëse e lë këtë detyrë, nëse nuk i<br />
njeh këto çështje me dije të saktë, nuk beson në domethëniet e tyre dhe nuk<br />
punon me kërkesat e tyre, sepse puna është fryti i dijes. Ka thënë shejkhu<br />
jonë, Ahmed en-<strong>Nexhmi</strong>j - rahimehullah -: “Me këto tri çështje njihet<br />
realiteti i Teuhidit. Autori - rahimehullah - i ka kufizuar këto çështje në<br />
tre, duke mbledhur dhe analizuar tekstet e Kur`anit dhe<br />
Sunetit.” Domethënë, ai nuk i nxorri ato nga vetja e vet, porse i nxorri ato<br />
nëpërmjet mbledhjes dhe analizimit të teksteve të Kur`anit dhe Sunetit, prej<br />
nga i mori këto tre çështje.<br />
Fjala e tij: “se është obligim për çdo Musliman e Muslimane”, domethënë<br />
është obligim individual, për çdo Musliman dhe Muslimane, për atë që është<br />
ingarkuar me detyrat sheriatike, pasi që ka arritur moshën e pjekurisë dhe<br />
është i shëndoshë mendërisht.<br />
Këto tri çështje që i ka përmendur Imami dhe Muxhedidi Muhammed Ibën<br />
‘Abdil-Uehhab - rahimehullah - janë:<br />
• -<br />
• -<br />
çështja e parë lidhet me Teuhidin Rububijeh;<br />
çështja e dytë lidhet me Teuhidin Uluhijeh;<br />
• - kurse çështja e tretë lidhet me miqësinë dhe armiqësinë në Islam<br />
(el-Uelaa` uel-Beraa`).<br />
Këto janë çështje të rëndësishme, në të cilat hyjnë burrat dhe gratë, meshkujt<br />
dhe femrat, të lirët dhe skllevërit, sepse femra merr pjesë njësoj si burri në<br />
shumë prej obligimeve, përveç atëherë kur argumenti i specifikon burrat me<br />
një detyrë të caktuar, siç është obligimi i faljes së namazit me xhemat në<br />
xhami, namazi i Xhumasë, vizita e varrezave, Xhihadi në Rrugë të Allahut etj..<br />
Pra, kur argumenti tregon se burrat janë specifikuar me një detyrë të caktuar,<br />
ai tregon se ajo detyrë është e veçantë vetëm për ata. Në të kundërt, parimi<br />
bazë është se burrat dhe gratë janë të barabartë në obligime dhe në largimin<br />
nga ndalesat dhe në ngarkesat e tjera sheriatike.
Kështu që, obligimi i burrave dhe grave është që të mësojnë çështjet e fesë së<br />
tyre, sidomos çështjet e Akijdes.<br />
Pra, është detyrë që të mësohen këto tri çështje. Dhe mësimi do të thotë: ta<br />
marrësh dijen nga dijetarët, të mësosh përmendësh, të kuptosh dhe të njohësh.<br />
Nuk është për qëllim me të vetëm leximi apo informimi i lirë - siç thonë - porse<br />
është për qëllim marrja e dijes nga dijetarët. Dhe nuk lejohet që të merret dija<br />
vetëm nga librat, siç është gjendja sot, kur disa njerëz, disa studentë e marrin<br />
dijen vetëm nga librat dhe nuk e marrin nga dijetarët dhe as nuk i pyesin<br />
dijetarët. Dëmet e këtij njeriu janë më të mëdha sesa dëmi i atij që është<br />
injorant, sepse injoranti e di që është injorant dhe nuk e kalon kufirin e tij.<br />
Ndërsa ai që hiqet se ka dije mendon se është dijetar. Thotë shejkhu jonë,<br />
Shejkh Salih el-Feuzan - Allahu i dhëntë sukses -: “Ai që hiqet se ka dije<br />
mendon se është dijetar. Kështu, ai e bën hallall atë që Allahu e ka bërë<br />
harram, dhe e bën harram atë që Allahu e ka bërë hallall. Ai flet dhe thotë<br />
për Allahun gjëra për të cilat nuk ka dije. Dhe kjo është një çështje e<br />
rrezikshme.” Kështu thotë Shejkhu - Allahu e ruajt.<br />
Lusim Allahun e Lartësuar, me Emrat e Tij të Bukur dhe Cilësitë e Tij të Larta,<br />
që të na japë neve dhe juve dije të dobishme, vepra të mira dhe sinqeritet në<br />
fjalë e vepra.<br />
Po e mbyll me kaq.<br />
Lavdërimet dhe paqja e Allahut qoftë mbi Pejgamberin tonë, Muhamedin, si<br />
dhe për Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i dymbëdhjetë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, lavdërimet dhe paqja e Allahut qofshin për<br />
atë që u dërgua si paqe për të gjithë njerëzimin, Muhamedin, si dhe për<br />
Familjen e tij, Shokët e tij, Tabi’inët dhe për të gjithë ata që i pasuan me mirësi<br />
deri në Ditën e Kijametit.<br />
E më pas:<br />
O ju vëllezër të nderuar, vazhdojmë mësimin tonë në shpjegimin e “Tri<br />
<strong>Parimeve</strong>”, të imamit dhe muxhedidit, Muhammed Ibën ‘Abdil-Uehhab -<br />
rahimehullah -. Mësimin e shkuar filluam me mesazhin e dytë, që është fjala e<br />
autorit - rahimehullah -:<br />
عْم -<br />
لئْل ه ثا تُم مُْ مْمُ كلّ ع يجب ُ
“ iëlem ennehu jexhibu ‘ala kul-li Muslimin ue Muslimetin te’al-lumu<br />
thelathi hadhihi el-mesa`il.”<br />
“Dije se është obligim për çdo Musliman e Muslimane që t’i mësojë këto<br />
tri çështje dhe të punojë me to.”<br />
Përmendëm se fjalia e saktë është që të thuhet:<br />
ال لئل ه عُم ُ <br />
“…te’al-lumu hadhihi el-mesa`ili eth-thelath.”<br />
Kurse sot - in shaa Allah - do të fillojmë me sqarimin e këtyre tri çështjeve.<br />
- “Çështja e parë është: që Allahu na ka krijuar e furnizuar dhe nuk na ka<br />
braktisur. Përkundrazi, ai na dërgoi një të dërguar: kush i bindet atij hyn<br />
në Xhenet, e kush nuk i bindet hyn në Zjarr. Dhe argumenti është Fjala e<br />
të Lartësuarit:<br />
فْعْ ف )( َس فْعْ ل ْسْ ك عيْمْ شه َس ليْمْ ْسْ ّن<br />
( بيا خْ فأخْن لّس<br />
“Ne, me të vërtetë, ju kemi sjellë një të Dërguar dëshmitar mbi ju, ashtu<br />
siç ia çuam një të dërguar Faraonit. Por Faraoni nuk iu bind të Dërguarit,<br />
andaj i çuam dënim të rëndë.” el-Muzemmil, 15-16. ”<br />
Fjala e imami dhe muxhedidit - rahimehullah -:<br />
“Allahu na ka krijuar e furnizuar.”<br />
Domethënë: Ai na solli në ekzistencë pasi që nuk ekzistonim. Pra, ne,<br />
përpara se të na krijonte Ai, nuk ishim asgjë, sikurse ka thënë Allahu -<br />
Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
هلْ ت ع<br />
( مْك شيْ ينْ لمْ لّهْ من حين إنْ<br />
“Vallë, a nuk ka kaluar një periudhë kohore, kur njeriu nuk ishte asgjë për<br />
t’u përmendur?!”el-Insan, 1<br />
Dhe Fjala e të Përsosurit nga çdo e metë:<br />
ق كلك ق بُك ه عيّ هيّن ْق خْك منْ قْل لمْ تك شيْ (
“Ai tha: “Kështu ka thënë Zoti yt. Kjo për mua është lehtë. Unë të kam<br />
krijuar edhe ty më parë, ndërkohë që nuk ekzistoje.”” Merjem, 9<br />
Njeriu përpara se të krijohet nuk ishte asgjë, nuk ekzistonte. Ai që e solli atë në<br />
ekzistencë është Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa. Është Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa.<br />
Allahu i Përsosur nga çdo e metë thotë:<br />
( ليْ َ إنْس لْجنّ خْت م<br />
“Unë nuk i kam krijuar xhindët dhe njerëzit përveç se që ata të më<br />
adhurojnë Mua të vetëm.” edh-Dharijjat, 56<br />
Allahu i Përsosur nga çdo e metë thotë:<br />
شيْء كلّ خلق َّ<br />
“Allahu është Krijuesi i çdo gjëje.” ez-Zumer, 62<br />
Allahu i Përsosur nga çdo e metë thotë:<br />
( ل ْل هم ْ شيْء غيْ منْ خ ْ<br />
“A mos u krijuan ata nga hiçi, apo mos vallë ata vetë janë krijuesit?” et-<br />
Tuur, 35<br />
Pra, kjo tregon se patjetër që ka një Krijues. Ky univers patjetër që e ka një<br />
Krijues, patjetër që është një Krijues që e ka sjellë në ekzistencë. Ky univers<br />
nuk erdhi në ekzistencë rastësisht, sikurse thonë disa njerëz të devijimit, siç<br />
janë natyralistët, komunistët etj.. Njeriu nuk e krijon veten e tij, prandaj<br />
patjetër që ka një Krijues, i Cili është Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa. Pra, Allahu na<br />
ka krijuar dhe na ka furnizuar. Kur patëm nevojë për të ngrënë e për të pirë,<br />
për t’u veshur e për vendbanim, Allahu i Përsosur nga çdo e metë e dinte për<br />
çfarë kishim nevojë, prandaj Ai e nënshtroi çdo gjë në qiej e në tokë në dobinë<br />
tonë, që ne të vazhdojmë jetën dhe të ndihmohemi me këto gjëra për të<br />
përmbushur qëllimin për të cilin jemi krijuar. Ka thënë Allahu, i Përsosuri nga<br />
çdo e metë:<br />
( تع م ْقمْ ءّل في<br />
“Në qiell është furnizimi juaj dhe gjithçka që ju është premtuar.” edh-<br />
Dharijjat, 22<br />
Dhe thotë i Përsosuri nga çdo e metë:
( ح بغيْ يشء منْ يْ َّ<br />
“Allahu furnizon kë të dojë Ai, pa hesap.” el-Bekarah, 212<br />
Kanë thënë dijetarët se rrizku, furnizmi është dy llojësh:<br />
- Lloji i parë: është furnizimi hallall, i cili është i veçantë për Besimtarët.<br />
Ai është furnizim i dobishëm. Ka thënë Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
قلْ منْ حّ ي لّي َّ خْ ل لّيّ من ّْل قلْ هي لّين آم في لْح ي<br />
ميْل يْ خل لُنْي<br />
“Thuaj: Kush i ka ndaluar stolitë dhe ushqimet e mira, të cilat Ai i ka<br />
krijuar për robërit e Vet? Thuaj: Ato janë për ata që besojnë në këtë botë,<br />
ndërsa në botën tjetër do të jenë vetëm për ta (besimtarët).” el-E’araf, 32<br />
Ky lloj është i veçantë vetëm për Besimtarët, që është furnizimi hallall.<br />
- Lloji i dytë: është furnizimi i përgjithshëm, me të cilin mbahet trupi i<br />
njeriut, qoftë hallall apo qoftë haram, si dhe qoftë i furnizuari me të<br />
Musliman apo qafir. Ka thënë Allahu - Xhel-le ue ‘Alaa -:<br />
ْق َّ ع َ ْأ في ّب منْ م<br />
“S’ka asnjë gjallesë në Tokë që të mos e ketë furnizimin nga Allahu.” Hud,<br />
6<br />
Domethënë, qoftë Musliman e qoftë qafir (mosbesimtar). Ky pra është<br />
furnizimi i përgjithshëm.<br />
Tha autori: “…dhe nuk na ka braktisur.” I braktisur është i hedhuri, të cilin e<br />
kanë braktisur natën dhe ditën. Pra, Allahu i Lartësuar nuk na lënë pas asnjë<br />
detyrë.<br />
“Përkundrazi, Ai na dërgoi një të Dërguar: kush i bindet atij hyn në<br />
Xhenet, dhe kush nuk i bindet atij hyn në Zjarr.”<br />
Pra, kush nuk i bindet atij hyn në Zjarr. Kështu që, nuk lejohet që adhurimet<br />
t’i marrim sipas asaj që na pëlqen neve apo duke pasuar qorrazi filanin ose<br />
fistekun. Përkundrazi, Allahu padyshim që na dërgoi një të dërguar që të na<br />
sqarojë se si ta adhurojmë Atë, sepse adhurimet janë të kufizuara në Kur`an<br />
dhe Sunet, dhe nuk lejohet që të adhurohet Allahu me diçka tjetër pos asaj që<br />
ka ligjëruar Ai. Ne sapo mësuam që Allahu nuk na ka lënë të braktisur,
domethënë as na ka urdhëruar ndonjë gjë e as na ka ndaluar nga ndonjë gjë.<br />
Pra, Ai nuk na ka lënë të jetojmë kot, sikurse ka thënë i Përsosuri nga çdo e<br />
metë:<br />
ه َ هل َ لْحقُ كْل َّ فل )( تْج َ ْيل نّمْ ع ْكمْ خ ّن فحْمْ<br />
( لْيم ْْل ُ<br />
“Mos vallë, keni menduar që Ne ju kemi krijuar kot dhe që nuk do të<br />
ktheheshit te Ne (për t’ju gjykuar)?! I lartësuar është Allahu, Mbreti i<br />
Vërtetë. S’ka të adhuruar tjetër me hak përveç Atij, Zotit të Arshit<br />
Madhështor.” el-Mu`minun, 115-116<br />
Dhe ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë:<br />
( س يْ ْ إنْ ب يحْ<br />
“Vallë, a mendon njeriu se do të lihet pa përgjegjshmëri?” el-Kijameh, 36<br />
Domethënë të lihet kot, pa asnjë detyrë. Jo uAllahi! Në të vërtetë Allahu<br />
na ka krijuar neve, ka krijuar këto me të cilat furnizohemi dhe mundësitë<br />
tona, me një urtësi madhështore, e cila është: që ne të adhurojmë Allahun<br />
e Përsosur nga çdo e metë. Ai nuk na krijoi ashtu siç krijoi bagëtitë, të<br />
cilat u krijuan për dobinë e robërve, pastaj ngordhin dhe shkojnë, sepse<br />
ato nuk janë të ngarkuara, as të urdhëruara dhe të ndaluara nga ndonjë<br />
gjë. Porse ty o rob i Allahut, të ka dhënë Allahu logjikë, me të cilën ti bën<br />
dallim midis të mirës dhe të keqes.<br />
( يْن لّجْ ْيه<br />
“Vërtet, Ne i sqaruam atij të dy rrugët.” el-Beled, 10<br />
Domethënë: Ne ia kemi bërë të qartë atij rrugën e të mirës dhe rrugën e të<br />
keqes.<br />
“Përkundrazi, Ai na dërgoi një të Dërguar: kush i bindet atij hyn në<br />
Xhenet, dhe kush nuk i bindet atij hyn në Zjarr.”<br />
Dhe i Dërguari është Muhamedi - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, Vula e<br />
Pejgamberëve. Atë e dërgoi Allahu për ne, që ai të na sqarojë përse jemi krijuar,<br />
që të na sqarojë si ta adhurojmë Allahun - ‘Azze ue Xhel-le - dhe që të na<br />
ndalojë nga shirku, kufri dhe gjynahet. Kjo është detyra e tij - sal-lAllahu<br />
'alejhi ue sel-lem. Ai na ka lënë në një rrugë të bardhë, nata e saj është njësoj<br />
sikurse dita e saj, nuk devijon nga ajo askush përpos atij që është i<br />
shkatërruar. Andaj, kush i bindet atij hyn në Xhenet, domethënë kush i bindet
atij në urdhërat e tij, hyn në Xhenet. Dhe kush nuk i bindet atij në largimin<br />
nga ato gjëra që ai i ka ndaluar, do të hyjë në Zjarr. Sikurse ka thënë Allahu i<br />
Përsosur nga çdo e metë:<br />
( تْح لّمْ لّس ي<br />
“Dhe bindjuni të Dërguarit që të mëshiroheni.” en-Nuur, 56<br />
تْ تي ْ<br />
“Dhe nëse i bindeni atij, do të udhëzoheni.” en-Nuur, 54<br />
منْ يع لّس فْ َّ <br />
“Kush i bindet të Dërguarit, i është bindur Allahut.” en-Nisaa`, 80<br />
Dhe ka thënë Pejgamberi - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -:<br />
كلُ مّي يْخ لْجّ َ ّ منْ ب قل ي س منْ َّ يأْب ق منْ<br />
ب فْ عني منْ<br />
لْجّ لخ عي<br />
“I gjithë Umeti im do të hyjë në Xhenet, me përjashtim të atij që nuk<br />
do.” I thanë: “E kush është ai që nuk do, o i Dërguari i<br />
Allahut?” Tha: “Kush më bindet mua, hyn në Xhenet, dhe kush nuk më<br />
bindet mua, nuk do që të hyjë në Xhenet.” Bukhari, n.6737<br />
Pra, kijeni frikë Allahun dhe bindjuni Allahut - Xhel-le ue ‘Alaa - dhe bindjuni<br />
të Dërguarit të Tij - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem.<br />
Bindja është pajtueshmëria, me zbatimin e urdhërave të tij dhe qëndrimin larg<br />
gjërave që i ka ndaluar ai. Kurse mosbindja është kundërshtimi, me braktisjen<br />
e urdhërave të tij dhe bërjen e gjërave që ai i ka ndaluar.<br />
Prandaj, le të jemi të kujdesshëm në bindjen ndaj Allahut të Përsosur nga çdo e<br />
metë, dhe në bindjen ndaj të Dërguarit të Tij - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ka<br />
thënë i Lartësuari:<br />
فْعْ ف )( َس فْعْ ل ْسْ ك عيْمْ شه َس ليْمْ ْسْ ّن<br />
( بيا خْ فأخْن لّس<br />
“Ne, me të vërtetë, ju kemi sjellë një të Dërguar dëshmitar mbi ju, ashtu<br />
siç ia çuam një të dërguar Faraonit. Por Faraoni nuk iu bind të Dërguarit,<br />
andaj Ne e mbërthyem atë me ndëshkim të ashpër.” el-Muzzemmil, 15-16
• “Ne, me të vërtetë, ju kemi sjellë…” [Ne] ky është përemër i<br />
madhështisë.<br />
• Kuptimi i pjesës: “ju kemi sjellë” domethënë ju kemi dërguar një të<br />
Dërguar dhe i kemi zbritur shpallje atij. U kemi shpallur juve o ju njerëz e<br />
xhindë. Kjo u drejtohet të gjithë njerëzve, sepse Mesazhi i këtij të<br />
Dërguari - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem - është i përgjithshëm për të gjithë<br />
njerëzit, deri kur të vijë Ora e Fundit.<br />
• “ju kemi sjellë një të Dërguar”: ai është Muhamedi - sal-lAllahu<br />
'alejhi ue sel-lem -.<br />
• “dëshmitar mbi ju” domethënë është dëshmitar tek Allahu, Ditën e<br />
Kijametit, sepse ai u përcolli juve Mesazhin dhe ua ngriti argumentin.<br />
حي عي َّ ك لُسل بْ حجّ َّ ع لّ ي لا مْين مشّين سا<br />
(<br />
• “Të dërguar që kanë sjellë lajme të mira e kanë paralajmëruar, në<br />
mënyrë që njerëzit të mos kenë ndonjë argument ndaj Allahut, pas<br />
ardhjes së të dërguarve.” en-Nisaa`,165<br />
• “ashtu siç ia çuam një të dërguar Faraonit.” I dërguari këtu është<br />
Musa - ‘alejhis-salatu ues-selam -, kurse Faraoni ishte mbreti tiran në<br />
Egjipt, i cili pretendoi se ishte zot. Me titullin faraon emërtoheshin të<br />
gjithë mbretërit në Egjipt, të cilët thirreshin “faraon”.<br />
• “Por Faraoni nuk iu bind të Dërguarit”, domethënë nuk iu bind<br />
Musait - ‘alejhis-salatu ues-selam -, të cilit nuk i besoi Faraoni, sikurse e<br />
ka përmendur Allahu në Librin e Tij.<br />
• “andaj Ne e mbërthyem atë me ndëshkim të ashpër.” Domethënë i<br />
morëm ata me një dënim. Allahu e mbyti atë në det atë me gjithë popullin<br />
e tij, pastaj i futi në zjarr. Fjala “el-uebijl” në ajet do të thotë: i rëndë, i<br />
ashpër. Prandaj thotë Ibën Mes`udi: “El-Hakku thekijlun merijun, uel-<br />
Batilu khafijfun uebijl.” (Haku është i rëndë dhe i hidhur, kurse Batili<br />
është i lehtë dhe me pasojë të rëndë.”) “andaj Ne e mbërthyem atë me<br />
ndëshkim të ashpër.” Domethënë e morën Faraonin me një dënim. Allahu<br />
e mbyti atë me gjithë popullin e tij në det, pastaj i futi në zjarr. Ka thënë i<br />
Lartësuari:<br />
مّ خيتمْ قْغ فأْخ ن فمْ يج لمْ منْ ْن َّ (<br />
“Për shkak të gjynaheve të tyre, ata u përmbytën dhe u hodhën në<br />
zjarr.” Nuuh, 25
Domethënë, ata përfunduan në zjarr, në berzekh (në botën e varrit).<br />
( ْل ّش فْعْ آ ْخ عّل ت ْي عشي غ عيْ يْض ّل<br />
“Ata do të çohen para Zjarrit në mëngjes dhe mbrëmje (në botën e varrit)<br />
e, kur të arrijë Ora e Kijametit (do të thuhet): Futini ithtarët e Faraonit në<br />
dënimin më të rëndë.”<br />
Gafir, 46<br />
Lus Allahun - Xhel-le ue ‘Alaa - që të na japë neve dhe juve dije të dobishme,<br />
vepra të mira dhe sinqeritet në fjalë dhe në vepra.<br />
Po e mbyll me kaq.<br />
Lavdërimet, paqja dhe begatitë e Allahut qofshin për Pejgamberin tonë,<br />
Muhamedin, si dhe për Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i trembëdhjetë.<br />
Vërtet, të gjitha lavdet i takojnë Allahut, Atë e lavdërojmë dhe prej Tij ndihmë<br />
dhe falje kërkojmë. E lusim Allahun të na ruajë nga ligësitë e veteve tona dhe<br />
nga të këqijat e veprave tona. Atë që udhëzon Allahu s’ka kush ta devijojë dhe<br />
atë që devijon Allahu s’ka kush ta udhëzojë. Dhe unë dëshmoj se s’ka të<br />
adhuruar tjetër me të drejtë përpos Allahut të vetëm e të paortakë, si dhe<br />
dëshmoj se Muhamedi është rob dhe i Dërguari i Tij.<br />
E më pas:<br />
O ju vëllezër të nderuar, vazhdojmë mësimin tonë në shpjegimin e “Tri<br />
<strong>Parimeve</strong>”, të imamit dhe muxhedidit, Muhammed Ibën ‘Abdil-Uehhab -<br />
rahimehullah. U ndalëm tek çështja e dytë, që është fjala e imamit -<br />
rahimehullah -:<br />
“…që Allahu nuk është i kënaqur që t’i shoqërohet dikush në adhurimin e<br />
Tij, as ndonjë melek që është i afërt tek Ai, e as ndonjë pejgamber i<br />
dërguar. Argumenti është Fjala e të Lartësuarit:<br />
ح َّ مع تْع فا ّ ّ جْل ّ<br />
“E me të vërtetë xhamitë janë të Allahut, prandaj mos iu lutni askujt<br />
tjetër krahas Allahut.” [el-Xhinn, 18]
Kjo çështje është e lidhur me çështjen e parë, sepse - çështja e parë është<br />
sqarim i obligueshmërisë për adhurimin e Allahut të Lartësuar dhe<br />
pasimin e të Dërguarit të Tij - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Dhe ky është<br />
kuptimi i dy dëshmive: dëshmia që s’ka të adhuruar tjetër me hak pos<br />
Allahut [La ilahe il-lAllah], dhe dëshmia se Muhamedi është i Dërguari i<br />
Allahut [Muhammedun Rasul-lUllah].<br />
- Çështja e dytë është: se adhurimi nëse përzihet me shirk, nuk pranohet,<br />
ngaqë adhurimi duhet medoemos që të jetë i sinqertë vetëm për Fytyrën e<br />
Allahut – ‘Azze ue Xhel-le. Andaj, kush e adhuron Allahun dhe bashkë me<br />
Të adhuron të tjerë, adhurimi i tij është i pavlerë, ai si të jetë si të mos<br />
jetë është njësoj, sepse adhurimi nuk bën dobi nëse nuk bëhet me<br />
sinqeritet dhe Teuhid. Pra, nëse adhurimi përzihet me shirk, ai prishet,<br />
sikurse ka thënë Allahu i Përsosur nga çdo e metë:<br />
ين ل ۡ من لننّ عك نّ ليحۡ ت كۡ شۡ لنۡ قۡك من لّين ل ليۡك يح ل ۡ<br />
Tashmë të është shpallur ty dhe atyre që ishin përpara teje se nëse bën<br />
shirk, sigurisht që vepra jote do të asgjësohet dhe ti padyshim do të jesh<br />
prej të humburve.” [ez-Zumer, 65]<br />
Ka thënë Allahu i Përsosur nga çdo e metë:<br />
يۡ كنْ مّ م ۡ ع لحط ْك شۡ ۡل<br />
“Nëse bëjnë shirk, atyre do t’u asgjësohen veprat që kanë bërë.” [el-<strong>En</strong>’am,<br />
88]<br />
O vëllezër, me të vërtetë adhurimi nuk quhet adhurim, përveç nëse ai<br />
shoqërohet me Teuhid, ashtu sikurse namazi nuk quhet namaz, përveç nëse ai<br />
shoqërohet me taharah (pastrimi me abdes ose gusl). Dhe shirku nëse<br />
përzihet me adhurimin e prish atë, ashtu sikurse pastrimi nëse përzihet me<br />
ndonjë nga prishësit e abdesit, prishet dhe bëhet i pavlerë. Prandaj, Allahu –<br />
Xhel-le ue ‘Alaa – në shumë ajete e sjell urdhërin për adhurimin e Tij bashkë<br />
me ndalimin nga shirku, sikurse është Fjala e të Përsosurit nga çdo e metë:<br />
ۖ ٗ شيۡ به ْك تشۡ َ ّّ ْ عۡ<br />
“Adhuroni Allahun dhe mos i shoqëroni Atij asgjë në adhurim.” [en-Nisaa,<br />
36]<br />
Si dhe Fjala e të Përsosurit nga çdo e metë:
حء لّين له ين ۡ م ّّ ْ ّ ليۡ َ ْم م<br />
“Dhe ata nuk u urdhëruan përveç se që ta adhuronin Allahun me<br />
sinqeritet duke ia dedikuar Fenë vetëm Atij, duke qenë Hunefaa` (ndjekës<br />
të Islamit, larg çdo feje tjetër).” [el-Bejjineh, 5]<br />
Pra, Allahu nuk është i kënaqur që Atij t’i shoqërohet ndonjë tjetër në adhurim<br />
e Tij. Prandaj, është detyrë që adhurimi të jetë vetëm për Allahun – ‘Azze ue<br />
Xhel-le –, sepse ai është e drejtë e pastër vetëm e Allahut, sikurse ka ardhur në<br />
transmetimin e saktë, tek dy Sahihët, se Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sellem<br />
– i tha Mu’adh Ibën Xhebelit:<br />
ي م، ْت م ه حقُ َ ع ل م حقُ ل ع َ؟<br />
“O Mu’adh, a e di ti cila është e drejta e Allahut tek robërit e Tij? Dhe cila<br />
është e drejta e robërve tek Allahu?”<br />
Ai tha: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri.”<br />
Ai - sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem - tha:<br />
حق َ ع ل يْ َ يشْك به شيْ، حق ل ع َ َ يّ من َ<br />
يشْ به شي<br />
“E drejta e Allahut tek robërit e Tij është që ata ta adhurojnë të vetëm<br />
dhe të mos i shoqërojnë asgjë në adhurim, kurse e drejta e robërve tek<br />
Allahu është që Ai të mos e dënojë atë që nuk i shoqëron asgjë<br />
Atij.” [Transmetuar nga Bukhari (nr.2856) dhe Muslimi (nr.30)].<br />
Prandaj thotë Imam Ibnul-Kajjim – rahimehullah -:<br />
ّ ح ه حقٌ لغيْ لغيْ حقٌ َ ي ّ<br />
َ تجْ ل لحّيْن ح ح بغيْ تْييْ َ فْق<br />
Allahu ka një të drejtë që akujt s’i takon,<br />
Dhe çdo njeri një të drejtë tjetër gëzon,<br />
Pra janë dy të drejta, andaj një të vetme mos i lër,<br />
pa bërë dallim mes atyre të dyjave e pa i ndar.
Pra, adhurimi është e drejta e Allahut – ‘Azze ue Xhel-le –, e nuk lejohet që t’ia<br />
japësh dikujt tjetër pos Allahut, as ndonjë meleku të afërt te Allahu, as ndonjë<br />
profeti të dërguar dhe as ndonjë njeriu të devotshëm, lëre më pastaj për<br />
krijesat e tjera. Adhurimi është vetëm i Allahut të Përsosur nga çdo e metë.<br />
Prandaj Allahu e përshkroi Pejgamberin e Tij – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem –,<br />
Muhamedin, të birin e ‘<strong>Abdullah</strong>ut, – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem –, se ai është<br />
një rob i nënshtruar plotësisht Allahut, në vendet më të larta, siç ka thënë në<br />
rastin e Israsë dhe Miraxhit:<br />
ق ۡ أۡ ج ۡ ل ۡ ل ح ل ۡ ج ۡ ل ۡ مّن ليۡلٗ بۡ سۡ ّل ن سۡح <br />
“I Lartësuar dhe i pastër nga çdo e metë është Ai i Cili e mori robin e Tij<br />
natën nga Xhamia e Haramit (Mekkeh) për në Xhaminë Aksa.” [el-Israa`, 1]<br />
Kurse në rastin e zbritjes së Kur`anit, ka thënë Allahu i Përsosur nga çdo e<br />
metë:<br />
عج لّه ل يجۡ لمۡ ب ل ۡ عۡ ع ن ّل ّ ّ حۡ ل ۡ<br />
“Të gjitha lavdet janë për Allahun, i Cili i zbriti robit të Tij Librin dhe nuk<br />
ka lënë në të asnjë mangësi.” [el-Kehf, 1]<br />
Ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë:<br />
ت ّل نّ ل ۡ ۡ ق ع عۡ لي ل ين ۡ ني<br />
“I Lartësuar është Ai që i zbriti Furkanin (Kur`anin) robit të Tij, që të jetë<br />
paralajmërues për të gjithë njerëzimin.” [el-Furkan, 1]<br />
Kurse në pozitën e davetit, ka thënë i Përsosuri nga çdo e metë:<br />
ٗ ل عيۡه ين كْ يع ۡ ّّ عۡ ق لّ نّه <br />
Dhe kur robi i Allahut u ngrit që t’i lutej Atij, ata (xhinët) u grumbulluan<br />
tek ai gati sa të hipnin sipër njëri-tjetrit.” [el-Xhinn, 19]<br />
Dhe ka thënë Pejgamberi – ‘alejhis-salatu ues-selam -:<br />
.َ تْني ك ّل بن مْيم، فإنّ ن عْ، فل: عْ هلس َ<br />
“Mos e ekzagjeroni me lavdërimin tim, ashtu siç e ekzagjeruan të<br />
Krishterët me lavdërimin e të birit të Merjemes, sepse unë në të vërtetë
jam veç rob i Tij, prandaj thoni: robi i Allahut dhe i dërguari i<br />
Tij.” [Transmetuar nga Bukhari (nr.3445)]<br />
Pra, nuk lejohet t’i kushtosh adhurimin dikujt tjetër pos Allahut, por është<br />
detyrë që ai të jetë vetëm për Allahun e Përsosur nga çdo e metë.<br />
قلْ تلْ تْل م حّ بُمْ عيْمْ َ تشْك به شيْ<br />
“Thuaju: “Ejani t’ju lexoj çfarë ua ka ndaluar Zoti juaj: që të mos i<br />
shoqëroni Atij asgjë (në adhurim)…” [El-<strong>En</strong>’aam, 151]<br />
Fjala “asgjë” është në trajtën e pashquar, prandaj ajo përfshin çdo lloj shirku,<br />
qoftë i madh apo i vogël, qoftë kur bëhet me adhurimin e ndonjë profeti, apo<br />
ndonjë meleku apo ndonjë njeriu të devotshëm. Pra, është obligim që ta bëjmë<br />
adhurimin të pastër vetëm për Allahun. Për këtë arsye tha Allahu i Lartësuar:<br />
ٗح ّّ مع ۡ تعْ فا ّ ّ ج ل ۡ ّ<br />
“Xhamitë janë të Allahut, prandaj mos iu lutni askujt tjetër krahas<br />
Allahut.” [el-Xhinn, 18]<br />
- [مج] “mesaxhid” (xhamitë): Me “mesaxhid” ose janë për qëllim<br />
xhamitë që njihen, shtëpitë e Allahut, të cilat janë vendet e caktuara për<br />
namazin, që janë vendet më të dashura për Allahun. Është obligim që këto<br />
xhami të jenë vende për adhurimin e Allahut të vetëm, dhe të mos i dedikohen<br />
dikujt tjetër pos Allahut, as të mos ndërtohen në to varre dhe mauzoleume,<br />
sepse Pejgamberi – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – i ka mallkuar ata që e bëjnë<br />
atë gjë. Ose me fjalën “xhamitë” mund të jetë për qëllim pjesët me të cilat bie në<br />
sexhde, gjymtyrët me të cilat robi bie në sexhde, balli me hundën, dy duart, dy<br />
gjunjtë dhe dy majat e këmbëve. Është obligim që robi të bjerë në sexhde me to<br />
për Allahun, e jo që të bjerë në sexhde me to për dikë tjetër pos Tij.<br />
- تْع] َ] “la ted’uu” (mos iu lutni): “la” është pjesëz që përdoret me<br />
folje të mënyrës urdhërore, kurse “ted’uu” është folje e kohës së tashme, në<br />
formë të pazgjedhuar, nga pjesëza ndaluese “la”. Pra, o ju njerëz mos iu lutni<br />
askujt tjetër krahas Allahut, mos kërkoni ndihmë nga askush tjetër krahas<br />
Allahut, si të thuash për shembull: “O Muhamed!” ose “O ‘Abdul-Kadir!” etj..<br />
- [ ح] “ehada” (askujt): kjo është në trajtën e pashquar, në kontekstin e<br />
mohimit, prandaj ajo përfshin çdokënd dhe nuk përjashton askënd, as ndonjë<br />
melek të afërt tek Allahu, as ndonjë profet të dërguar, as ndonjë idhull, as<br />
ndonjë varr e as ndonjë tjetër. Pra, kjo fjalë përfshin gjithçka që lutet në vend<br />
të Allahut – ‘Azze ue Xhel-le. Kështu, ky ajet tregon se adhurimi nuk bën dobi
pa Teuhid, dhe nëse përzihet me shirkun, ai bëhet i pavlerë dhe do të jetë bela<br />
e madhe për vepruesin e saj.<br />
Unë lus Allahun e Lartësuar me Emrat e Tij të bukur dhe Cilësitë e Tij të larta,<br />
që të më japë mua dhe juve sukses në çdo gjë që Ai do dhe kënaqet me të.<br />
Lavdërimet dhe paqja e Allahut qofshin për Pejgamberin tonë, Muhamedin, si<br />
dhe për Familjen e tij dhe të gjithë Shokët e tij.<br />
Mësimi i katërmbëdhjetë.<br />
Të gjitha lavdet i takojnë Allahut, lavdërimet dhe paqja e Allahut qofshin për<br />
Pejgamberin Besnik, si dhe për Familjen e tij, Shokët e tij, Tabi’inët dhe për të<br />
gjithë ata që i pasuan me mirësi deri në Ditën e Kijametit.<br />
E më pas:<br />
O ju vëllezër të nderuar, së pari u kërkoj ndjesë për vonesën. Pastaj, vazhdojmë<br />
më tej me mësimin tonë.<br />
Çështja e tretë, që është nga çështjet e rëndësishme, është: se kush i bindet të<br />
Dërguarit – sal-lAllahu ‘alejhi ue sel-lem – dhe e veçon Allahun me adhurim,<br />
nuk i lejohet atij që ta miqësojë atë që kundërshton Allahun dhe të Dërguarin e<br />
Tij, edhe nëse ai është prej njerëzve më të afërt.<br />
Kjo është çështja e miqësimit (el-uelaa`) dhe armiqësimit (el-beraa`), e cila<br />
është e lidhur me Teuhidin. Prej të drejtave të Teuhidit është miqësimi i atyre<br />
që i do Allahu dhe armiqësimi i armiqve të Allahut.<br />
Fjala “mu-ualat” dhe fjala “uelaa” kanë të njëjtin kuptim. Me fjalën “uelaa”<br />
është për qëllim dashuria me zemër, si dhe është për qëllim ndihma dhe<br />
përkrahja. Muslimani miqëson ata që i do Allahu, domethënë që ai e kufizon<br />
dashurinë e tij vetëm për ata që i do Allahu, prandaj ai i ndihmon ata, mban<br />
krahun e Muslimanëve dhe bashkëpunon me ta, siç ka Thënë Allahu i<br />
Përsosur nga çdo e metë:<br />
َّ كت في ض ببعأ أ ل بعأضأ ح رأ أ اْ ل <br />
“Sipas Librit të Allahut, pjesëtarët e farefisit janë më të afërt për njëritjetrin.”<br />
[el-Ahzab, 6]<br />
Dhe siç ka Thënë Allahu – ‘Azze ue Xhel-le –:<br />
الممنن الممن بعض ليء بعض يمرن بلمعرف ينن عن المنكر
“Besimtarët dhe besimtaret janë miq për njëri-tjetrin. Ata urdhërojnë që<br />
të bëhen vepra të mira dhe i ndalojnë të këqijat.” [et-Teubeh, 71]<br />
Dhe lidhja më e fortë e Imanit është që të duash për hir të Allahut dhe të<br />
urresh për hir të Allahut, sikurse ka thënë Pejgamberi – ‘alejhis-salatu uesselam<br />
–:<br />
–<br />
من ح ه بغض ه –<br />
من نكح ه<br />
فد استكمل اإيمن<br />
“Kush do për hir të Allahut dhe urren për hir të Allahut…” – kurse në<br />
Musnedin e Imam Ahmedit ka ardhur shtesa “dhe kush marton për hir të<br />
Allahut” – “…me të vërtetë ai e ka plotësuar Imanin e tij.”<br />
Pra, dashuria për ata që i do Allahu është prej Imanit, ashtu sikurse urrejtja<br />
për armiqtë e Allahut është prej Imanit, sikurse ka Thënë Allahu – ‘Azze ue<br />
Xhel-le –:<br />
ل رسله <br />
حدَ َّ<br />
أ كنا آبءهأ أ بأنءه أ<br />
ا تجد أ قم أ ي منن بهَ أ الأي اآخر ي ادُن م أن<br />
جنَ تجأ ئل كت في قب اإيمن يَدهأ برح منأه يدأخ أ ر<br />
أ إخأ انأ أ عش يرتأ <br />
منأ تحأ ت اْنأر خلدين في رض ي َّ عنأأ ر ضا عنأه ئل حزأ ا َّ إنَ حزأ َّ <br />
ه الأمفأحن (<br />
“Nuk gjen njerëz, që besojnë në Allahun dhe në Ditën e Fundit, që të<br />
ushqejnë dashuri ndaj atyre, të cilët i kundërvihen Allahut dhe të<br />
Dërguarit të tij, edhe në qofshin ata etërit e tyre ose bijtë e tyre, ose<br />
vëllezërit e tyre, ose farefisi i tyre. Allahu ka skalitur besimin në zemrat e<br />
tyre dhe i ka fuqizuar ata me shpalljen e Vet. Ai do t’i shpjerë ata në<br />
kopshte, nëpër të cilat rrjedhin lumenj e ku do të qëndrojnë<br />
përgjithmonë. Allahu është i kënaqur me ata, por edhe ata do të jenë të<br />
kënaqur me Të. Ata janë Pala e Allahut dhe, vërtet që Pala e Allahut do të<br />
jetë fituese.” [el-Muxhadileh, 22]<br />
Pra, armiqësia ndaj armiqve të Allahut është prej Imanit.<br />
Fjala e Allahut të Lartësuar:<br />
ا تجد أ قم أ ي منن بهَ أ الأي اآخر ي ادُن منأ حدَ َّ<br />
“Nuk gjen njerëz, që besojnë në Allahun dhe në Ditën e Fundit, që të<br />
ushqejnë dashuri ndaj atyre, të cilët i kundërvihen Allahut…”<br />
“El-Muhaaddeh” (المحادَة) do të thotë: që njeriu të jetë në një anë, kurse Allahu<br />
dhe i Dërguari i Tij dhe Besimtarët janë në anën tjetër. Kështu që, ai që bën<br />
“muhaaddeh” është në anën e kafirave. Ky është kuptimi i fjalës
“muhaaddeh”. Edhe sikur njeriu të jetë më i afërti nga gjaku, nuk lejohet<br />
miqësimi i tij; përderisa i kundërvihet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, nuk<br />
lejohet miqësimi i tij, edhe nëse ai është njeriu më i afërt nga gjaku. Nëse të<br />
thonë se i afërmi yt i kundërvihet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, atëherë ti e ke<br />
obligim që ta armiqësosh dhe ta braktisësh atë. Dhe kush është ndihmues i<br />
Allahut dhe i të Dërguarit të Tij, ti e ke detyrë që ta duash dhe ta miqësosh atë,<br />
edhe nëse ai s’ka lidhje fisnore me tyre, edhe nëse është i huaj, i zi apo i<br />
bardhë apo i kuq; ti e ke detyrë që ta miqësosh dhe ta duash atë, qoftë ai nga<br />
vendi yt apo qoftë nga Lindja apo nga Perëndimi i largët.<br />
ا تجد أ قم أ ي منن بهَ أ الأي اآخر<br />
“Nuk gjen njerëz, që besojnë në Allahun dhe në Ditën e Fundit…”<br />
Kjo i drejtohet Pejgamberit – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem –. Domethënë: kjo<br />
nuk ndodh dhe s’ka për të qenë ndonjëherë, që ai të besojë Allahun dhe të<br />
Dërguarin e Tij dhe të dojë kafirat, sepse nëse i do ata, ai nuk është besimtar,<br />
edhe nëse pretendon se është i tillë. Sikurse ka thënë Ibnul-Kajjim –<br />
rahimehUllah –:<br />
مأكن اإ في ذا م !! له ::: حب تدَعي الحبي اعأداء ُحت<br />
كذا تعد جهدا حأ ببه يأن ::: الأمحبَ ؟! ي خ ال شَيأط ن<br />
“Qysh i do armiqtë e Allahut dhe pretendon,<br />
se e do Atë, por ama kjo s’qëndron!<br />
të dashurit e Tij i armiqëson dhe i lufton,<br />
o vëllai Shejtanit, ku është dashuria që pretendon?”<br />
Pra, kurrsesi, ky njeri s’ka mundësi që t’i dojë kafirat dhe të thotë unë e dua<br />
Allahun dhe të Dërguarin e Tij. Ai e ka detyrë që të distancohet nga kafirat,<br />
ashtu siç u distancua Ibrahimi, Khalili (miku i shtrenjtë) i Allahut, nga babai i<br />
tij.<br />
قدأ كن أ لكأ سأ ة حسن في إبأراهي الَذين معه أ إذ قلا أ ل مأ إنَ برآء منأكأ ممَ تعأ ب دن م أن<br />
دن َّ كفرأ ن بكأ بدا بيأنن بيأنك الأعدا ة الأبغأ ضء بدا حتَ أ تمنا ب هَ حأ ده<br />
“Shembull i mrekullueshëm për ju është Ibrahimi dhe ata që kanë qenë<br />
me të, kur i thanë popullit të vet: “Ne distancohemi nga ju dhe nga ato që<br />
ju i adhuroni në vend të Allahut; ne u kemi mohuar juve dhe armiqësia e
urrejtja midis nesh është e përhershme, derisa të besoni tek Allahu Një<br />
dhe i Vetëm.”” [el-Mumtehineh, 4]<br />
عد نَه له تبيَن فمَ إيَه عده عدة أ م عنأ إا ْبيه إبأراهي اسأتغأفر كن م <br />
إبأراهي َْ اه حي (<br />
ه َ تبرَ منأه إنَ<br />
٤<br />
“Ndërsa lutja e Ibrahimit për faljen e babait të tij, ka qenë vetëm për<br />
shkak të një premtimi, që i kishte bërë. Por, kur iu bë e qartë se i ati ishte<br />
armik i Allahut, ai u nda prej tij. E megjithatë, Ibrahimi ishte njeri i<br />
dhembshur dhe i butë.” [et-Teubeh, 114]<br />
Pra, Ibrahimi, Khalili – ‘alejhis-salatu ues-selam – u nda nga babai i tij, që<br />
ishte njeriu më i afërt për të, kur iu bë e qartë që ai ishte armik i Allahut.<br />
Ajeti tregon gjithashtu se dashuria për kafirin e kundërshton Imanin (besimin)<br />
në Allahun dhe në Ditën e Kijametit, ose kundërshton themelin e Imanit ose<br />
përsosjen e tij. Mirëpo, nëse dashurisë për kafirat i shtohet edhe përkrahja për<br />
ideologjinë e tyre dhe për kufrin e tyre, atëherë kjo është dalje nga Islami. E<br />
nëse është thjesht dashuri, pa i përkrahur ata, kjo e pakëson Imanin, është<br />
gjynah dhe e dobëson Imanin.<br />
Kanë thënë se ky ajet ka zbritur për Ebu ‘Ubejdeh Ibnul-Xherraah – radijAllahu<br />
‘anhu –, kur ai vrau babanë e tij në betejën e Bedrit, sepse babai i tij ishte kafir<br />
dhe donte ta vriste djalin e tij, Ebu ‘Ubejden, prandaj Ebu ‘Ubejdeh –<br />
radijAllahu ‘anhu – e vrau atë, sepse ai ishte armik i Allahut. Fakti që ai ishte<br />
babai i tij, nuk e ndaloi atë nga vrasja e tij. Ai nuk u ndal nga vrasja e babait të<br />
tij sepse ishte i zemëruar me të për hir të Allahut – Subhanehu ue Te’ala –. Ka<br />
Thënë Allahu – ‘Azze ue Xhel-le –:<br />
يمن <br />
لٰئ كت في قب اإأ<br />
“Janë ata, në zemrat e të cilëve (Allahu) ka shkruar Imanin…” [el-<br />
Muxhaadileh, 22]<br />
[Ulaa`ike ketebe fij kulubihim el-ijman] domethënë: ata që janë larg<br />
dashurisë për atë që i kundërvihet Allahut dhe të Dërguarit e Tij, në zemrat e<br />
tyre Ai ka shkruar Iman, pra e përforcoi dhe e rrënjosi Allahu Imanin në<br />
zemrat e tyre.<br />
أ يدأخ منأه برح يَدهأ <br />
جنَ تجأ ر منأ تحأ ت اْنأر<br />
“…dhe i mbështeti ata me ndihmë nga ana e Tij dhe do t’i fusë ata në<br />
Xhenete, nën të cilat rrjedhin lumenj.” [el-Muxhaadileh, 22]
[…ue ejjedehum bi ruuhin minhu ue jud-khiluhum xhennatin texhrij min<br />
tahtihal-enhaar] “et-te`jiid” (mbështetja) është përforcimi, domethënë i forcoi<br />
Allahu me “ruuh” (ndihmë) nga ana e Tij. Fjala “ruuh” ka ardhur me disa<br />
kuptime në Kur`anin Fisnik, prej të cilave: “en-nefsu” shpirti, në të cilin është<br />
jeta; “el-uahju” që është shpallja:<br />
مأرن منأ رح إليأ حيأن أ كذل <br />
“Po ashtu, Ne të frymëzuam edhe ty me shpallje, me urdhrin Tonë.” [esh-<br />
Shuura, 52]<br />
Prej kuptimeve të saj është edhe Xhibrili – ‘alejhis-salatu ues-selam –.<br />
Pra, kjo është një çështje madhështore, që është çështja e miqësisë dhe<br />
armiqësisë. Kjo çështje lidhet me armiqësinë ndaj kafirave dhe mos-miqësimin<br />
e tyre. Kjo nuk do të thotë detyrimisht që ne duhet t’i bojkotojmë kafirat në<br />
gjëra dhe interesa të dunjasë, porse këto përjashtohen këtu. Dhe pavarësisht<br />
urrejtjes dhe armiqësisë që kemi për ta, ne e kemi detyrë që t’i ftojmë ata tek<br />
Allahu – Subhanehu ue Te’ala – dhe të mos i lëmë. Ne themi që ata janë<br />
armiqtë e Allahut dhe armiqtë tanë, mirëpo ne e kemi detyrë që t’i ftojmë tek<br />
Allahu, ndoshta Allahu i udhëzon ata.<br />
Së dyti, nuk është e ndaluar që të bësh armëpushim me kafirat, kur është<br />
nevoja, nëse Muslimanët kanë nevojë që të bëjnë paqe me ata, ngaqë<br />
Muslimanët nuk janë në gjendje që t’i luftojnë ata, dhe ngaqë Muslimanët kanë<br />
frikë nga sherri i tyre. Në këtë rast nuk ka problem që të bëhet armëpushim me<br />
kafirat, deri atëherë kur Muslimanët të marrin fuqi të mjaftueshme për t’i<br />
luftuar ata, ose nëse… [fjalë të paqarta në inçizim].<br />
Së treti, nuk është e ndaluar që të tregohesh bamirës me ta, nëse ata sillen<br />
mirë me Muslimanët, sepse Allahu i Lartësuar Thotë:<br />
ا ينأك َّ عن الَذين لأ يتكأ في الدّين لأ يخأ ر جكأ منأ دير كأ نأ تبرُه أ تأس طا<br />
إليأ أ<br />
“Allahu nuk ju ndalon të silleni mirë dhe të jeni të drejtë ndaj atyre që<br />
nuk luftojnë kundër jush për shkak të fesë dhe që nuk ju dëbojnë prej<br />
shtëpive tuaja.” [el-Mumtehineh, 8]<br />
Së katërti, kur babai dhe mamaja janë që të dy kafira, djali e ka obligim që të<br />
jetë bamirës ndaj tyre, mirëpo nuk i lejohet që t’u bindet atyre të dyve në kufër.<br />
Së pesti, shkëmbimi i mallrave dhe tregtia me ta nuk ka gjë të keqe, sepse<br />
Pejgamberi – sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem – bashkëvepronte me kafirat në shit-
lerje, e madje ai vdiq dhe parzmorja e tij mbeti peng tek një çifut (ngaqë<br />
kishte marrë hua nga ai një sasi drithi [sh.p.]).<br />
Së gjashti, Allahu e ka bërë të lejuar martesën me gratë e Ithtarëve të Librave<br />
të Mëparshëm, me kusht që ato të jenë të ndershme dhe të dëlira.<br />
Së shtati, nuk ka gjë të keqe nëse i përgjigjes ftesës së tyre në gosti dhe<br />
ngrënien e ushqimit të tyre që është i lejuar, siç ka bërë Pejgamberi – sallAllahu<br />
'alejhi ue sel-lem –.<br />
Së teti, lejohet bamirësia ndaj fqinjëve që janë kafira, sepse ata kanë hakun e<br />
fqinjësisë.<br />
Së nënti, nuk lejohet që t’u bësh zullum atyre, sepse Allahu – Xhel-le ue ‘Alaa<br />
– Thotë:<br />
ا يجأ ر منَكأ شنن أ ق ع ا تعأدلا اعأدلا ه قأر ل أَت ى<br />
“Le të mos ju nxisë urrejtja ndaj njerëzve që të mos mbani drejtësi. Mbani<br />
drejtësi, se kjo është më afër devotshmërisë.” [el-Ma`ideh, 8]<br />
Po mjaftohemi me kaq sa përmendëm o vëllezër.<br />
Lavdërimet dhe paqja e Allahut qofshin mbi Pejgamberin tonë, Muhamedin, si<br />
dhe mbi Familjen e tij dhe Shokët e tij.<br />
Vazhdon in shaa Allah.<br />
Përktheu: Altin Dallashi<br />
Përktheu: Alban Malaj